Nowe media - wyzwania dla regulacji

Bohdan JungBohdan JungZakład Mediów Elektronicznych

Instytut Studiów MiędzynarodowychKolegium Ekonomiczno-Społeczne SGH

02-521 Warszawa, Rakowiecka 24

bjungh@sgh.waw.pl

W ramach projektu PHARE Twinning PL 2001/IB/OTO1

„Kształtowanie i dostosowywanie polityki audiowizualnej w

warunkach konwergencji technologicznej”

Polityka wobec mediów elektronicznych w UE

• Polityka UE w dziedzinie mediów elektronicznych obejmuje : politykę audiowizualną oraz politykę w zakresie rozwoju społeczeństwa informacyjnego

• Wspólnotowa polityka audiowizualna jako instrument przenoszenia do telewizji zasad wspólnego rynku, ma cele głównie gospodarcze

• Kulturalne aspekty tej polityki są wtórne wobec celów gospodarczych

• Umieszczenie problematyki sektora info-komunika-cyjnego wśród „starych” i „poprawionych” priorytetów strategii lisbońskiej

• W programie eEuropa interaktywna telewizja cyfrowa jako powszechna bramka do Internetu

• Komunikat Komisji Europejskiej „Komunikacja elektroniczna: droga do gospodarki opartej na wiedzy” (luty 2003) wzywa kraje członkowskie do stworzenia warunków dla długotermino-wych inwestycji w rozwój sieci szeroko-pasmowych i telefonii trzeciej generacji

• Komputer, telewizja kablowa, telewizja cyfrowa, telefonia UMTS oraz bezprzewodowe sieci W-LAN jako drogi dostępu do usług teleinformatycznych

• Interoperacyjność – API, EPG, uczciwa konkurencja w systemach warunkowego dostępu

Media jako element gospodarki opartej na wiedzy

• Oparcie nowej regulacji prawnej o uznanie ekonomicznej roli mediów elektronicznych jako części tzw. „nowej gospodarki“

• Polityka medialna musi być skoordynowana ze strategią informatyzacji

• Myślenie w kategoriach „resortów“ utrudnia promowanie rozwoju nowych mediów i postępu technologicznego w tej dziedzinie

Sektor info-komunikacyjny

• Sektor info-komunikacyjny (za ITU) - telekomunikacja, media, komputery (sprzęt i oprogramowanie)

• Wartość w połowie lat 1990. ok. $1,5 biliona• Struktura: telekomunikacja 46%, komputery

33%, media 21%• Duża dynamika, nieustabilizowany oligopol jako

„porządkowanie sytuacji“ przed cyfrową rewolucją

Nowe media jako część DigiWorld

• Sektory gospodarki przechodzące proces cyfryzacji (usługi i infrastruktura telekomunikacyjna, usługi i sprzęt informatyczny, usługi audiowizualne oraz domowy sprzęt elektroniczny)

• Udział w produkcie narodowym brutto na świecie: 6.8% (1995) 9% (2000)

• Wartość DigiWorld w 2003: UE - € 808 mld, Europa Środkowo-Wschodnia - € 82 mld

Niepokój na rynku, fala fuzji i przejęć • Kres tradycyjnych mediów, „przestawianie krzeseł

na pokładzie spacerowym Titanica – górą lodową miał tu być Internet z jego 500 milionami kanałów nadawczych”

• Globalne firmy medialne poradzą sobie z ‘wchłonięciem” i skomercjalizowaniem Internetu, a egalitaryzujące działanie nowych technologii zostanie zminimalizowane

• Ze szczególnym niepokojem oczekiwane jest faktyczne połączenie komputera, Internetu i telewizji w jedno medium (all-in-one)

Nowe produkty i technologie• Spór o charakter medium przyszłości:

kompuwizor czy teleputer (hybrydowość)• Telewizja interaktywna (ITV), PVR i usługi

towarzyszące• Oglądanie asynchroniczne, nielinearne:

buforowanie emisji• Nadawca jako „serwer”• Kino cyfrowe – indywidualizacja audytorium,

elastyczność repertuarowa, minimalne koszty transakcyjne, bez pośredników

Pełna „cyfryzacja” produkcji, dystrybucji i odbioru mediów

• Cyfryzacja wszystkich etapów produkcji, dystrybucji i odbioru mediów, w tym tradycyjnych

• Cyfryzacja „wstecz” – archiwa• Standaryzacja formatów zapisu plików

multimedialnych• Nowe nośniki elektroniczne (epapier,

miniaturowe energooszczędne pamięci masowe) pozwalają na nowe zastosowania mediów cyfrowych

Konsekwencje pełnej cyfryzacji – nowe priorytety dla legislatora i regulatora• Zapewnienie szybkiego i pewnego przesyłu danych • Ochrona prywatności i danych odbiorcy

(preferencje, mikropłatności, dane osobiste, karty kredytowe)

• Rozwiązanie problemu konkurencji na „ostatniej mili“ w celu dostawy do terminala domowego

• Egzekwowanie płatności za zindywidualizowane usługi

• Potrzeba zintegrowanej regulacji mediów i telekomunikacji stanie się jeszcze bardziej oczywista

Media stają się interaktywne, upodabniają się do komputera

• Korzystanie z interaktywnych możliwości telewizji cyfrowej wymagać będzie rozbudowy telewizora o kanał zwrotny do łączności internetowej, własny system operacyjny, twardy dysk

• Asynchroniczne „pobieranie” przekazu medialnego upodobni się do ściągania plików z Internetu raczej niż do dotychczasowego oglądania „w czasie rzeczywistym”

• 90% odbiorców wybiera oglądanie opóźnione w stosunku do czasu emisji o ok. 10 minut, ale pozbawione reklam

Konsekwencje upodobnienia telewizora i komputera

• Prawdopodobna zmiana biznesowego modelu mediów komercyjnych

• Pobieranie stałej opłaty za kodowaną emisję lub przejście na mikropłatności

• Rozpad tzw. ramówki programowej • Wybieranie z globalnej podaży • Nadawca jako właściciel praw do własności

intelektualnej

Hybrydy telewizoro-komputerowe

• Sprzęt komputerowy trafia na „salony” (prostota obsługi, wzornictwo)

• Łatwiejsza rozbudowa, modernizacja, samo-naprawa i regulacja, aktualizacja oprogramowania

• Sprzęt tańszy, bardziej przyjazny dla użytkownika, wielofunkcyjny

• Przyzwyczajenia „wolnego jeźdźca”• Nieskończone możliwości kopiowania, kłopoty z

praktyczną ochroną praw autorskich

Ulepszone standardy kompresji danych

• Wielość platform odbioru• Nowe możliwości rozwoju mediów

strumieniowych i sieci peer-to-peer• Obniżenie kosztów kopiowania i dystrybucji,

zwiększone zagrożenie nielegalnym kopiowaniem treści

• Pobieranie tantiem (skoncentrowanie się na opodatkowaniu nośników?)

• Dalsze uściślenia możliwości zrobienia przez użytkownika tzw. „kopii bezpieczeństwa“

Media globalne a indywidualizacja potrzeb odbiorców

• Fragmentacja popytu, postępująca segmentacja rynku, od broadcasting do narrowcasting

• Indywidualizacja i personalizacja produktu, technologie „push“

• Prosumpcja, zapping • Przybrana tożsamość odbiorcy

internetowego vs odbiorca anonimowy

Konsekwencje globalizacji i indywidualizacji

• Fragmentacja i indywidualizacja popytu powodują znaczne rozdrobnienie rynku medialnego

• Rynek reklamy mniej interesujący dla głównych reklamodawców dóbr powszechnego użytku

• Możliwe przyśpieszenie przejścia do modelu biznesowego opartego na modelu opłat miesięcznych lub pay-per-view / mikrotransakcji

• Rozdrobniony rynek trudniejszy do monitorowania i regulacji (szczególnie panowanie nad zawartością)

Kompresja czasu i przestrzeni – nowe metody pobudzania popytu na media

• Media przenośne: efektywne wykorzystanie czasu dotychczas słabo zagospodarowanego (np. dojazdy)

• Nadanie wielofunkcjonalnego charakteru czasowi mającemu dotychczas ściśle określoną formę

• Nowe technologie umożliwiają natychmiastowy globalny obieg informacji, obrazu i dźwięku

• Zaostrzona konkurencja o czas• Dalsze trudności w zdefiniowaniu obowiązku płacenia

abonamentu, w udowodnieniu posiadania odbiornika

Absorpcja nowych mediów przez gospodarstwa domowe

• Inwestycje w UMTS, DTT, Internet będą opłacalne wtedy, kiedy będą równie masowo kupowane jak telewizory czy magnetowidy

• Wątpliwa „wartość dodana” nowych mediów• Nowe technologie medialne - marketing pod kątem

młodych mężczyzn• Realia Europy - starzenie się społeczeństwa, rosnąca rola

kobiet w podejmowaniu decyzji o zakupie nowych mediów

• Konsekwencje w strukturze programowej, zawartości, normach obyczajowych

Rywalizacja UE z USA• Tradycja bardziej etatystycznego podejścia do postępu

technologicznego w UE, bardziej rynkowego - w USA• UE kierując się solidaryzmem społecznym często

wprowadza obowiązek usługi powszechnej (podrażanie warunków działania)

• W obliczu opóźnień technologicznych UE i braku środków publicznych na wsparcie nowych technologii w mediach - przyzwolenie na sfinansowanie rozwoju nowych technologii informacyjnych przez duże korporacje transnarodowe

• W konsekwencji - nośnikiem rozwoju nowych technologii w mediach - rozrywka

Kontekst międzynarodowej rywalizacji - możliwe konsekwencje

• Bardziej liberalne podejście do procesów koncentracji kapitału w mediach

• Bardziej tolerancyjne podejście do udziału kapitału zagranicznego „pozaunijnego” w mediach

• Konieczność zapewnienia obecności polskich treści w Internecie, poparcie dla inicjatyw typu Polska Biblioteka Internetowa, „Narodowa skarbnica obrazu i dźwięku” w zapisie cyfrowym

• Rozszerzenie obowiązków programowych nadawców publicznych o wprowadzanie treści programowych do cyberprzestrzeni

Przyszłe wytyczne dla regulacji

• Prawdopodobne odejście od modelu biznesowego opartego na reklamie i przejście na opłaty typu pay-per-view czy mikrotransakcje stwarza dla nadawców szczególnie trudne do przewidzenia warunki rozwoju, szczególnie gdy panuje przyzwyczajenie „wolnego jeźdźca“

• Zagraniczne inwestycje w nowe technologie w mediach uwarunkowane zapewniem swobody ekonomicznej i programowej inwestorom, przejrzystych reguł i sprawnej regulacji

Wytyczne dla regulacji (cd.)• Rozdrobniony rynek mediów trudniejszy do

monitorowania i regulacji – tym bardziej istotnie jest wypracowanie dla niego standardów dobrego działania, kodów etycznych i samoregulacji

• Dla regulatora komplikuje się możliwość prowa-dzenia polityki konkurencji czy oceny szans rozwojowych dla poszczególnych branż

• Wraz ze wzrostem znaczenia mediów interaktyw-nych i zindywidualizowanych maleje też zakres i znaczenie regulacji, a wzrasta swoboda konsumenta