Notes du mont Royal ←  · roc 11°11’ âEiav, mi 1195’11011 nui-1159i 8 , non potest...

141
Notes du mont Royal Cette œuvre est hébergée sur « No- tes du mont Royal » dans le cadre d’un exposé gratuit sur la littérature. SOURCE DES IMAGES Google Livres www.notesdumontroyal.com

Transcript of Notes du mont Royal ←  · roc 11°11’ âEiav, mi 1195’11011 nui-1159i 8 , non potest...

Page 1: Notes du mont Royal ←  · roc 11°11’ âEiav, mi 1195’11011 nui-1159i 8 , non potest iu-telligi. Apparet autem id agi quad Nicomach. 1V, 1:. a , S a z 1è 119511011 81) 1190:

Notes du mont Royal

Cette œuvre est hébergée sur « No­tes du mont Royal » dans le cadre d’un

exposé gratuit sur la littérature.SOURCE DES IMAGES

Google Livres

www.notesdumontroyal.com 쐰

Page 2: Notes du mont Royal ←  · roc 11°11’ âEiav, mi 1195’11011 nui-1159i 8 , non potest iu-telligi. Apparet autem id agi quad Nicomach. 1V, 1:. a , S a z 1è 119511011 81) 1190:

APIETOTEAHÈ.-«.---

ÀRISTOTELES.

Page 3: Notes du mont Royal ←  · roc 11°11’ âEiav, mi 1195’11011 nui-1159i 8 , non potest iu-telligi. Apparet autem id agi quad Nicomach. 1V, 1:. a , S a z 1è 119511011 81) 1190:

W&"mans. - zxcunnmu’r PlRIIN-DIDO’I’ ET son", vu JACOB, 56.

0302C

Page 4: Notes du mont Royal ←  · roc 11°11’ âEiav, mi 1195’11011 nui-1159i 8 , non potest iu-telligi. Apparet autem id agi quad Nicomach. 1V, 1:. a , S a z 1è 119511011 81) 1190:

APIZTQTEAHZ.

ARISTOTELISOPEBA OMNIA. 091,;

GRÆCE ET LATINECUM INDICE NOMINUM ET RERUM

ABSOLUTISSIMO.

VOLUMEN .SEGUNDUM

CONTINENS ETHICAM, NATURALES AUSCULTATIONES, DE CŒLO,

DE GENERATIONE ET METAPHYSICAM.

PARISIIS,EDITORIBUS FIRMlN-DIDOT ET SOCIIS,

INSTITUTI FRANCE! TYPOGRAPHIS,

vu acon, 56.

M DCCC. LXXXIII. ’

Page 5: Notes du mont Royal ←  · roc 11°11’ âEiav, mi 1195’11011 nui-1159i 8 , non potest iu-telligi. Apparet autem id agi quad Nicomach. 1V, 1:. a , S a z 1è 119511011 81) 1190:
Page 6: Notes du mont Royal ←  · roc 11°11’ âEiav, mi 1195’11011 nui-1159i 8 , non potest iu-telligi. Apparet autem id agi quad Nicomach. 1V, 1:. a , S a z 1è 119511011 81) 1190:

PRÆFATIO.

ln hoc volumine comprebensorum operum non exslabant translationes latinærecentiores, neque adeo veterum ulla nostri aut superioris sæculi studiis casti-gata, si Lambinianam Nicomacheorum excipias a Zellio « passim (inquit)emen-datam v. Hinc quantum laboris partum sit nobis, facile intelligitur. Quanquame’nim translationum illarum nonnullæ ab hominibus acutis et aristotelicæ philo-.ophiæ innutritis confectæ sunt, qui multis in locis velut divinatoria quadam vimentem Magistri perspexerunt, (inter omnes autem eminet admirabilis vir Bes-sarion, Metaphysicorum interpresz) plures tamen erroribus et vitiis omnigenislaborant. Nos sedulo latina nostra græcis aptare studuimus, præter locos valdedubios aut corruptos,in quibus veterum interpretum verba consulto retinui-mus. H00 sœpius quam alibi factum est in EUDEHIIS Moralibus.

Corruptissimi hujus operis, quod jam Lascaris mîw Suceôperov dixit (v. Iriart.Codd. Matrit. p. 228), perpauci codices exstant; duos magne fructu adhibuit BEK-KERUS; post quem SPENGELIUS et Bourrzruspermultislocislucem etintegritatem at-

tulerunt, ille in Commentarizlr Academiæ Monacensis, a. 184:, vol. tu, a, p. 437seqq., hic in Observationibus criticis Berolini editis a. 1844. Quorum virorumdoctrina et sagacitate factum est ut non pauca spissis olim tenebris obruta innostra primum editione legi et intelligi possint. Sed supersunt etiamnum ob- rscura et depravata multa in hoc egregio peripateticarum quæstionum monu- Imento. Quare vel tenuissimam banc observationum symbolam afferre nonembui, obolum quidem ubi talentum exigitur, lætus si ditiores invitavero utdrachmas suas alque minas afferant.

Eunizmouum lib. I cap. 5 , l. [.5 scrib. ml 8745th &v 11;, quomodo ap. Duval. editum video.- Cap. 8, l. [.5 perperam edebatur où 1-2) àyaOôveÎvaL pro 105. Turban quædam in fine libri, cujuspostrema quinque vacahula ignorat cod. Matrit.-- Lib. Il cap. I, 522, l. il. scrib. videtur miKopicxoç au 183v etc., pro ô, et l. 16 au’m’ïw (vel

aüroîv, ut Marc. COITCCUJS) pro «1317.4. - Cap. 3,S 7 : C’qpuôS-qç 8è ô unôauâôev (nasovexuxèç) 0’009

ôltyaxôûev. Et similiter lib. Il], c. 7, S 7, l. 18:ô prix! (d’ypomoç) oûôèv veloiov «ma: lalanâiç apoa-

ferai, ô 8è mina. eôxapôiç mi fiôs’wç. Utrobique

exspectes fi, ut præcedit pneu â 61(on ml Kak-Ams’rorrams. u.

m7); npoaiscflat. Scribendum videtur 8003 si y: , inaltero loco fortasse 0’003 flXaÂ. -5 17, l. 38scrib. av 1:63; hué. - Cap. à, l. l. mimis ambiguedict’um quoddistinctius efferri debebat al yÈv 7&9ôuvoipstç ml. aï (En; 153v nuonudrwv. Verum crutdicere ai ôuvaipetç ml ai 35m [aï-nazi] riiiv autonymi-

nov, quorum natura ex innatis facultatibus et ha.bitibus pendet. lbidem l. 10 scrib. flapi mâtaiêorw i[)uî1rr, ml. fi] fiôovn’.- Cap. 8, S I9, l. 25

corruptum voc. Saï notarunt Casaub. et Bonitziusp. in. Scribi potest Silos; (in, cujus compendiumin antiquis libris quam simile sit voci 6:? (diph-lhongo item compendiose scripto) cerni potes!

a

Page 7: Notes du mont Royal ←  · roc 11°11’ âEiav, mi 1195’11011 nui-1159i 8 , non potest iu-telligi. Apparet autem id agi quad Nicomach. 1V, 1:. a , S a z 1è 119511011 81) 1190:

n , PRÆFATIÛ.in Bastii tabula palæogr. I, lin. 15, 1.. - S no,l. 3o fort. in au 10mn 4111101111735 ne inscium at-lreetaret. --- In fine capitis l. 51. conjectura ad-scripta est in cod. Vat., 111; (sa mitron-5;, 60X[01’111 énévtsç, [710’701 0510i siam], qua non opus :

significaturenim,ni fallor: a nam quiv’el maximereprimunt 10 êxoüciov et Bic, coactique agere sibividentur, revera tamen êxôvreç agunt. u Conf.517 et 18. -Cap. 9,1. 6 : éviers 7619035 pèv 6’11flùî’ljp, aux 0131.1110: dwoxraivg , 03.717111 00’10"11, 17101119

ai Halta’ôeç 11’101 à); 811 pèv 11611.01, 0’003 (in (pil-

1pov î. avar-10 8’ 171v 111.3151011. ln loco desperato

cogitavi de à eîôîoç lucane 11611.01. -- Cap. 10,

9 13, l. 35 : 311?; 713011551); ri: diapriez; 7319 Ro-tho’pstL âaa910iv0pev, il 1101-181 731v 11510110111 011’110

8963111;ç).lmo ana ôpûivrsç, aliud quam quad apar-

tebat. Magis mirum est quad sequitur l. 38 : ëv 1-?)(Pappuflxâ m1181 1h11 aiaôncw 1101i npâEw, nepl fig 31v

cxonëcw, zig 61’ 11:19 o v-îîEoucw. Sententia etin Nico-

macheis et in Magnis Moralibus exposita posait ci:âx916ï1 nsîpav fiions-w. Sequenti commate, quadBohnilzius in ordinem redegit p. [14, lnalim l. 1.1Ëîaiçavnç 7&9 1190a195î101111èv oùôaiç, Boni ôè(uin1irum

i3 qui 11901195ï1a1) 119a’112w 3560071 a u y. é voç, pro

eo quad editur ml pomma. - S 24, l. 44 reci-pienda erat scriptura cod. Vat. si du?) 105 157.011;imamat, profi. -5 26, l. 51, et 527,1. 6 lege11019:1 quam 8è n°1161 êtaarpozpfiv,pro xal ô. -- 9 :18,

l. 14 verba Evuvria 8è 115’091 and 1è uléav xai 1è

Ehmov pro parenthesi habenda sunt. VLib. [Il cap. 1 ,3 6, l. 16 scribendum trop.-

Gau’vsi 10 dvôpsîov, pro m’y. - 9 12, l. 4l. nonne

àoÀouOn-nxù in?) M1119? -- Cap. 5, S 1, l. 13 rectoCasaub. scripsit 11.15191 1011 Xavôoivei, pro 108 1moi-

vsw.- S 19, l. 51. scribendum riâvêvroin, pro511101, ex Nicomach. 1V, c. 3, S7. Sequitur a?) (sicod. Vat.) 1&9 31v peyoiÀwv 01218311 la’ôvoç E11, à) En

êÂa-rro’vwv. Legendum pute 01’) 7&9 av 1157000111

dîtôv 7.015110: in a), 811 Élarrdvmv. Sic infrap. 218, l. 27 influa; abiitin JEAN zig. -Cap.6,l. 18, quos Aristoteles in Nicomacb. et bine inMagnis Moralibus êpavtcm’ç, Eudemus vocat dya-Ooôaipovwro’iç, i. e. Hesychio interprete 611-10110-

105111014. Cui expositioni in Thesauro p. 111 seq.aseripta leguntur quæ nihil ad rem. MemoranduscratThcophrastus ap. Athen. XV, p. 693, C, ëv1701005 Aaipovoç 1190116051 dicens quad 6M 7011 1:90-

çs’poucw sive, ut Philochorus (ib. 1.1, p. 38, C),[1.611011 311011 75600100011. -"Initium sectionis l. utscribitur, Saï 8è 119531011 5111011, nui. 1619 105 1C9e’nav-

roc 11°11’ âEiav, mi 1195’11011 nui-1159i 8 , non potest iu-

telligi. Apparet autem id agi quad Nicomach. 1V,1:. a , S a z 1è 119511011 81) 1190: uûro’v, ml iv (Î), mi ü.

Habemus enim flapi. 8 , idem quad ëv (î), et slatim

«ara, idem quad 1195; 0161611. Itaque scribendumpropane : dei 8è 119551011 aveu nul 8 (mi yèp 103fipÉTTOVTOÇ xa-c’ 015110111 nazi [possis 1?), sed non

opus] 119591011), ml. 1159i 8,... mi «1311?. -S 5, l. 3o

delendum est pronamen 8, et in fine capitis cumCasaubono scribendum la: 7&9 u; o il 1’ êÀsuOépwç

ail-1’ àvehüespoc. --Cap. 7, S 7, conf. ad Il, 3. ’Lib. V11 0.11, S 7, l. 39: ê11i 1:).éov Hymne; idem

sibi velle quad 11010191011 1137001, latius, generaliur,

manifestum fit ex initia cap. 5. -Cap. a, S 5,l. 31 1 ô oivoç ùôimv 0131 616:1 81590019115311? tùv 71.17.11-

111v fait?) oivoqakuyimç, irai 10151111 (sic scribo prooür’) 5504 napsaéoumv, 611M: 5181011900911) «infligeai.

Qui est accu-111681.11: mas notissimus. Aliter vetusinterpres : linguæ ex vinolentia corruptæ, quæ neinfusum quidem acetum direemat; et ap. Duval.oür’ eh: 651x, baud dubie invitis codd. -- S 11.,

l. au , nemo quad sciam explicuit neque facilequisquam explicabit mirum proverbium

Naïf Énixou90ç dv9111 10v 60v (90.011 âme paix-111011.

Nec vertere sustinuit vetus interpres. Tam per-plexa in re venia (spero) mihi parata erit expa-nenti qualecumque illud est quad in mentem ve-nit. Visum est igitur proverbium illud n°19198111notum et celebre oraculum quad apud Herado-tum legitur llÀa’üx’ ’meuôeiôn. Deinde codices

Bekkeriani non 10v 00v ailov præbent, sed, 10vcopèv (140.011. Hinc profectus barioler :

FÀa’üx’ ’meuôsiôn çà 00 0V 001011 la: tuf-:011

1 T 1 l” 7lsive potins 1101031011. Callirli hommes amici mmdam si! quad mandatent. Est illud Zeï x1319: , (i(pilier. Ceterum addendum est hoc exemplum eiquad Lud.Dindoriius attulitde Eau, Thes. vol. 3,P. a099, D-- S a7, l. 19 scribendum puto 5130i-:œç 8è ml 1196 6805 61309111110; à»: [aussi anouSaËoçl

111150211619 etc., additis duobus vocabulis. Conf.S31. Proxime sequentia si recte capio, oportetl. 21 ml. 1619091: àçUOÜÇ pro x. dupai; eûçuoîç. -.

Lin. 22 rectius 1115101 8111191111115 , ut5 [.7 , quam10310. --S 39, l. 1l, malim 8C 011319111 a vau 80-x0501, pro nui. --- S 1.7, l. 53 65’ addendum, âflà’nç

[si] dyaôà; xui (pila: , 310w aupcpœvficp 1013m épata,d’un 8 501111 5111M"); 17.20611, 1133101510 u 60111,), fi mi

9:11 611111711; pèv mondait,» etc. Apparet monstrosum

illud 106100 me, nihil aliud esse quam cnouôaiq)(scil. éon»: 611010611). -- S 52, l. al, z 10510 1&9 81è:

1è ànoéaïvov 06x 5186 , ailla (scil. 5,86 5’011) dû 1è

psi] cuvelé: , au: 1b 119171-10y èEanu-rë. Sic scripse-

rim pro inf. ëEana-câv. -- Cap. 3 , l. a3 Casaub.recta addidit 3301. Idem saquentibus ri; 511i vip:«906.1. 1.7 ascripsit a Su5pectus locus; et videturad locum alicujus poelæ alludere, ut illa dacent,

Page 8: Notes du mont Royal ←  · roc 11°11’ âEiav, mi 1195’11011 nui-1159i 8 , non potest iu-telligi. Apparet autem id agi quad Nicomach. 1V, 1:. a , S a z 1è 119511011 81) 1190:

PRÆFATIO.

1010156 etc. a», senarii particula. Possint etiam inri; (10’1’; a9. Duv.) 11111911: 11900119i01v verba paetæ

latere : 810 50 911115 1111110; ô êpépsvoç, in jurgium

incidit amatus, qui nec ipse alterius affectumrecto judicat et amatorem ita locuturum fuissenegat. -Cap.. A, 56,1. 1 scr. 8’ 501w. - S8,l. 1o fort. 51110:0; 8’, ô 01Mnuoç, [1001m] palliai,

videlicet 1123 quhîoflou. -S 9,1. 18 0 ov 511 101i;ô1159601aî; ont yuvaïxsç 110101701. Rursus verum

indicavit Casaubonus : « Lego 51: 101i; 61159601011;

[sic vitio typothetæ ], h. e. ut faciunt malines,quum suas libem expositos traduit! crhzcandos n ,et addit locum Nicomach. VIH, c. 8 , 5 3. Nihilverius illo 611050hï; et aptius exemplo subjectoAndromachæ, quæ 110301 5115550510 aliis nutrien-dum. Ut mireris egregium virum Welckerum,inde Kayserum et Wagnerum, ubi de Antiphantetragico agunt, secure amnes repetivisse ineptumô115960).01ï;. -- Cap. 9, l. 17 scribendum ai 85 110-11151011 1160011 511 81x01i01; auvundpxouct, pro eo

quad editur oixeiolç. --- lb. 1. 28 delenda videturvox dpim. - Cap. 10, 5 5, l. 6 :6 yèp 0180901110;01’: 9.61101: 11071110101: xai 11011110110101: (sic Spengelius

pro oîxovoptxèv) ((53011, 1101i 00x 1501159 181M 11015

cuvôuaîëerut 1101i (hoc vocab. deleam) 11?) ruxâvrt

au! 01’051 nul. 8995m, sur ai 810309.01: (cod. Marc.81è 8159.0)v) 001.1111511. H01: monstrum ita procura ut,scribam aux 01’: 31cl: 10310 povauhxév. In quibus

postremum carte nemo non admittet : 9.0110101101enim de cælibe vita dictum aPlatone et aliis.

Capitis 1l, exstat vetusta interpretatia latina,ex integriore quam qui exstant codice facta etverbum verbo reddeus, ut ubicumque nihil passaest ab librariis , græca quæ interpres legit dis-tincte cernas et agnoscas. Ea jam feliciter usasest Spengelius in eximia commentatione qua dif-ficilem de tribus operibus Moralium quæstianemdiu agitatam docte et acute absolvit. Quum au-tem nuper et ipse, aliud quærens, in mirum illudfragmentum incidissem , animi caussa partemcum græcis conferebam , deinde reliqua quaque,ubi bona quædam animadverteram in excerptismais ex Spengeliano opere non memorata. Ne-que dum hæc scribebam, ad CommentariosAcade-miæMonacensis adituspatebat, sed excerptis maissic satis fidi passe opinabar. - S 6, l. 1 lacunalaborare nunc quoque existimo, quanquam Lat.nullam ostendat : jacit CI eo quad naturam haha!bene fortunatam. - lbid. l. l. delendum 85’, quadignorat Lat. - Idem l. 6 habebat 0’008 0510; 51’:-1uxî 1011 ôuiuov’ 5sz xuëepwîmv, omisso 017010011.

-- S 8, i. 12 fort. si p.511 051: [051m ], 10 110900670);

etc. Non puto enim horum apodosin esse in bisl. 16 01’: 16x11 01H01 me: (9601;. - 5 9 , l.. 15 veram

scripturam indicat Lat. z Adhuc si QUIA talis apor-tet accidere : sieur quia glaucu: etc. Loge : 511 si5111010081 ÊfilTUTXŒIVEt, 1501119 811 71010110; 00x 08:

695., etc. Articulum ante 71010110; recte omittitMarc. -S 1o, l. 3o Lat. hæc invenisse videtur :ai À). il: 8101 10d110x0110901710011 Ê v, mi 11001111" .10 1019 01010

10101013 airiov. -5 11, l. 33 legendum est à (proa) 81”0’111119i0111, quad refertur ad alteram rationem

a consequentiæ absurditate ductam, à ami Rada!31v aië11101îpu1 etc. Lat. : alnpropterezperientiam

[sic].Qui lin. 37 præbet : non quia nos oportet.-5 13,1. [,2 seqq. Latina sequendo banc sen-tentiam habebis percommodam : si 81î11115’; 5î0w5139015; (17101159 0l. [malim 5i] 0’18i8a11101 00x 5111-010i9.5v01 â 85î 05101; 55 115196110101 110d 111150 10700 69-

9.5011: à); [impetumfaciunt secundum quad Lat. ExSpeng. notavi 0’00." 811] fi :9601; 115190111... ml. 815),

05101x010901î00001v [nain Lat. dirigent; ut max1100111011]... 6301119 mi 10 Ëoovrat 01’: 818010xahxoi

tin-5;. - 5 11., l. 52 Lat. indicat E11 511501014, êv ,oïl; 1100163; lof. Deinde propane 11010900511101; (siccod. Vat.) 1101 15 u1uxfi0’ui 190111511, quo verbe alibi

utitur. - Lin. 5l. Lat. : in hi: si noluissent (sic,vilio typ.] utique secundo": quad imus [sic, prominus] sunlpsissent bonum. Quo nihil lucramur.C6gitavi de si 5600101110 av (scil. 1016501) 59.011101: à

EAaÊov 101700011. - S 16, l. 8 Lat. habebat si 5v-1013001, et]. 9 xdxeîfi 011’111). MoxS 17, l. 11. idemfi 51150. ( ut codd.) et b 1011090; 115v 01110903111110; 01’111

av 106100 du aÏ110v. -- S 19, l. un Lat. aptissimepræbet 811 (915051 50101510011, pro eûruxeiv, quadcerte 10 5131111511 esse debebat. Idem 5 20, l. 29:et 1.1111110111 consilianetur, nimirum 5600151500110(30015000i95v0; 119015901: à 90035000100011, convenienter

sequentibus émince vofica; 11901590v à 10550011. -S au, l. 35 idem legisse videtur 01511, 85101016111105111011 10 1010510v 86110-1011 1101.5îv, omissis 8101

1i. - S au, l. [.0 scribendum eûwxsî; 1101105111011ai av 699.0001011 1101090 0’13 01v 6010101 6115;, pro eo

quad editur 110110900511. Sic enim recte Lat. : etpmpter hoc quad olim dicebantur [err. typ. prodicebant, lineala super t posita, quum esse deba-ret super a] bene fortunati vocantur qui si impe-tum faciant dirigunt sine rations existenles. --S a3. Interpres anonymus cujus translationemcorrectam græcis adjecimus , a voc. 51’10udv51901statim transit ad 19011159011 81’. S 24 , neglectis

versibus tribus, quos haud dubie pro depositiset desperatis habebat. Ac sane Lat. noster in suacodice alia invenit, non qua: nunc leguntur. Sicenim ille : et ut cæci memoriautur magir ambrie-que kifs quæ ad visibilia virtuosiu: esse quad me-morantur. Mang’fistum urique etc. In quibus græcadispicia talia: mi 610-1159 oî 100101 pvnpovsiiouut

a.

Page 9: Notes du mont Royal ←  · roc 11°11’ âEiav, mi 1195’11011 nui-1159i 8 , non potest iu-telligi. Apparet autem id agi quad Nicomach. 1V, 1:. a , S a z 1è 119511011 81) 1190:

lv PRÆFATIO .pillai: ümbôe’vreç roi": 1:95; TOÎÇ ô pan-raïa êpp w-

psvfo’repov [vulg. fipbç roi; sîpnpévmc] au: 1:6pvngLova’üov, i. e. ànokuôévreç 105 aval 1l) p.v1]p..1tpl);

10?; ôparoïç, deditum et defixum esse vehemen-tins in visibilibus. -S 24 , l. 2 Lat. liabet plu.rali 616 ml Boxoôaw et EÔTUXEÏÇ.

Præmiltitur huic Eudemiorum capiti translatiosimiliter facta capitis item unius Magnorum Mo-ralium , lib. Il, c. 8. Hinc quoque excerpsî quæsein-e criticorum intcrest.P. 1206, b, 38-39 ed.Bekk. græca manca vel turbata exacte refen-P. 1207, a, 2 omittit Mrs-mul- 6 0505, ut cod.

Marc. - 16 omittit mi. - 23 9’181] vertit jam et:oîxuôrspov, convenientisxime. - 27 aulem et pro82’. - 29 seq. omittit ml (î) usque ad çaiLs’v. -

30 IN en quad, ëv a?) , ut Bonitzius con-exit. -33 pro lllS 1è 513v 7&9 5:70:05»: kaâsîv habet quad et,

ô xal. Omissis illis vocabulis propter Ôpowrs’kutov

vcl librarins græcus vel interpres sentenliam re-stituera volehat. - 3l. pro r?) 8è xaxo’v habet in en

autem quad a! Ilmlum. --- P. 1207, b, 2. omittitolim). - 9 legit oÎov à r05 x., aut. - 12 et vide-tur me ex rerum el’entufieri et secundum accidentbonafizrtuna. - 18 sien! SATIS dirimas.

Hac data occasione non ab re erit memorare minuta», quoddam BibliothecæNationalis. ,Est NICOMACHEORUM edilio vetustissima s. l. et 3., splendida quasi re-

cens, picturis ornata et scholiis manu scriptis ab initia ad finem instructa. Præfixaest epistola, cujus hoc est exemplum.

INVICTISS. AC CHRISTIANISS. ÇALLIARUM REG! HENRICO Il.

Etsi bellum Principum mentes ad se derivare et convertere solet, Rex christianiss. ac potentissime,tamen cum in ea familia natus sis, quæ literarum lande sic flomit, ut artium parens jure dicipossit, non putavi me tibi molestum factumm si gravioribus rebus occupato tibi opus antiquadoctrina refertum a Basilic illo magno religionis christianæ firmissimo columine conscriptum of-ferrem; quo quæ obscura sunt in Ethicis Nicomachiis illustrat, atque ita illustrat, ut multi hujusope Aristotelis sensum intelligentes, multo meliores in imperio tuo evasuri sint. Sed ne nothahæc scripta aliqui existiment, grave testimonium Theophylacti adscripsi , in codice quodam ad-mirandæ velustatis a me inventum. Hæc igitnr verba snnt T heophylacti : (bootswq’î lepaîpm 850396-Àaxtoç êmcxônwv ëkéztcroç Hpocayopsüœ ce [flacon P] rhv paxupiav QPUÏÀV, (Donalvè lepofltars, eîxo’rœç

1&9 ml Gin-mg, eh ri) 1;]; rptçsfloüç rptoîôoç navaiytov avoya çmrllo’pevoç, (Diorama; ënwvoluoîo’Ûnc, étal no)-

. lob; qwniCuv Épine; 81è: 1?]; si; lepîç ml pehëëüroo yÀcôrmç’ toi; ph à lapa: 167:2 &vamôao’mv, cola:

8è rà 153v ËEwOev çllooo’çwv natSsûmv. mérou zépw fioulo’gevo’ç au lapiïscûm, xai. rixe: ptxpév 11 âm-

xouçifisw ce, (infini! RÉELQIaL col. 1:05 (influa Bac-thiol: si: 1è Ntxoyoîxna rivât 07.0742, 5115p aürbç ehèçÉÀemv rô’w «api ’louhavoÜ Seôtwyps’vmv êîs’ômxsv. àxnxo’ayu 3è mi tapa! àEtom’aww uvôîv 719566km!

[sic] 16v névo’oçov «crépu figu’l’w 10-15mm. cnouôcîCovru , xul and» [sic] êan’xtîv fiothLevov, 1&8: ém-

ceo’ngstmxs’vm. 6x 8è 1è npâ’w.’ 515L, 105 1:21:96; éon 1è «émia. 8:6 56115:3; Jaytvoç ouïr?) 85’100, tôli-

mç intèp fiyâ’w npôç 956v ysvôguvoç. [Sequitur translatio latina.] Vale.

Tuæ Majestatis servus

CONSTANTINUS pALÆOCAPPA GRÆCUS.

Nihll quicquam in his scholiis reperi quod ad S. Basilium possit referri. Sun!excerpta ex EUSTRATII et aliorum commentariis a Paulo Manutio editis, præterscholia librorum Il, III et 1V, qua: videntur aliunde petila. Ceterum Theophylactiepistolium non legitur in Collectione Meursiana, neque alibi memoratur S. Ba’silii fiévnde, mirum sane auxilium roîç «196: louhavoû Saôtœwévotç. Unde jam aurem

personat Græculorum illud da mihi testimonial" mutuum.

,.----

Page 10: Notes du mont Royal ←  · roc 11°11’ âEiav, mi 1195’11011 nui-1159i 8 , non potest iu-telligi. Apparet autem id agi quad Nicomach. 1V, 1:. a , S a z 1è 119511011 81) 1190:

APIZTOTEAOYZ

HÊIKQNNIKOMAXEIQN. o

BlBAlON A.,

CAP. I.[En TÉXV’I. ml. «au péôoôoc, 6min); 8è npèîEt’ç 1:

mi npoaipectç , 0170005 1tvoçëcpï10’0ut Saxe? 81è xaÀôc

émerillonna 151701603, 05 mîw’ Quinoa. (a) Atatpopàz

85’ 11: zoarium; 153v ulôv- 13: [Av 1&9 sien: bégum,l- 1ù 8è nap’ 01616:: E9701 1nd. ïQv 8’ dol. 19a) 1m81

11098: 1è; 71961511: , êv 106101; pelait» Rioux; 147w Eva?-

yuë’iv 1è 597:1. (a) IlolÀôiv 8è 11’902va 013617» ml.

1eZv63v ml Entcmpüiv 1101M yivsmt nul 1a: 1:70; ’ Ia-1ptxfiq gèv 7&9 influa, vuumytxî; 8è nÀoïov, 01901111-

Yixiç 6è vin-q, ânonnai; 8è 11105109 (A) "03m8’ ciel 117w 1oioô1ow 611?) idem 1wà advenu, 3106061159

B110 1:0! inmx’hv f1 xaÀivorottxi; ml 56m 60010", 115v

lmmiîiv ôpyaîvmv flair «311] 8è nul. «au «allaitairpâîiç 611?) 19v! «pamïmfiw 10v «610v 891 1961tov aï).-

ML 60’ ê1épzç’ êv émietta; 8è 1è 147w àpxl1sx1ov1xâîv

19m minon: 301w aîpenôupa 183v ôn’ aû1aï- 106mm

7&9 [cipw xàxeîva 81133111011. (5) Amqae’pst 8’ oôôèv

13:; Évepyeiaç min-à; sivat 1è 10m 16v madison à napà12610:: à’ÀÀo 11, xafiaîmp 511115»: lexeuoïôv ânier-11mm.

CAP.au Eî 81’. 11 15’104 101i 15v 119013118310 8 81’ 2610 poulo-

ueOa, 131Mo 8è 8131 10’610, mi. p.41 mina 81’ Ë1epov

aîpoüyaôa (1196116: 7&9 051m 7’ 5k inttpov, (730’1’ aveu

xwhv ml gamin 173v opeEw l, film! ô): 10’61’ au sin1âyaeov mi 1o Éole-10v. (a) ’gAp’ 03v ml. 1190: 10v

pie»: à pain: m3105 (LEYŒ’À’nV Élu. ëowfiv, xal. anaimp

10261011 axa-nov Exovuç, pîÀÀov av wyxdvotusv 105s’ovroç; (a) El 8’ 0310), ralpau’ov 16110) 75 11517110155130

aïno 1É «01’ 1611 mi 1ivoç 183v Entompôiv il 3moi-

pawv. (A) A6211: 8’ av fic impuni-mi; mi 11.004010:30 &pxtrsxmvixfiq. (b) T 0101611] 8’ fi nohmvh couinai.

(a) T (me 761p aveu XPEÈW 163v êmarqpôiv èv mi; 110’-

Àeot, ml. tout; indexai); puvfidvzw ml [41’191 1iv0ç,olim ôtaient. g003in 8è nui. du; êv1tuo1é1aç

.117»: Suvcîusuw 61:?) 1161m 0500:, oïov CTPŒTIWIX’IIIV,

l5 oîxovoptx-rîv, finwptxfiv. (7) Xpwps’vnç 3è 1061m

101?; lomaïç «paumai: 153v âme-muffin En 8è voyo-

AnISTŒELES. u.

ARISTOTELIS

ETHICA

NICOMACHEA.

LIBER l.

(tout Bckk)

Omnis ars omnisque ratione descripta institutio, simi.literque actio et agendi consilium , bonum aliquod appelerevidetur, ideoque scite veteres id esse bonum definierunt.quod omnia appetnnt. (2) Videntur autem fines inter sediscrepare. Alii enim sunt energiæ : alii præter cas opernquædam. Quorum autem rerum prœter actiones nliqnimut fines, in bis open sunt actiouibus meliora natura.(3) hm quum multæ sint actiones , artes et scientiæ , multiquoqne exsistunt fines. Nain medicinæ finis est bona va-letudo z artis construendamm navium , navis : artis impe-ratoriæ, victoria : rationis ejus quæ in re familiari tuendnversatur, divitiæ. ’(4) Quæcumque antem artes hujus ge-neris uni alicui facultati subjectæ sunt ( ut equestri enars quæ in frenis conficiendis occupata est, ceteræqueamnes, quœ sunt ad instrumenta equestria comparatæ :atque hæc ipsa equestris, omnisque actio militaris, artiimperatoriæ -. itemque aliæ aliis), in ils omnibus fines ea-rum qum principem locum obtinent, illarum quæ eis sub-jectæ sunt, finihus suint mugis expetendi : nam horum causailli quoqne expetuntur. (à) Nihil porro interest, utrumipsæ energiæ actionum sint fines; un præter lias aliud quip-piam : quemadmodum apparat in iis scientiis, quos mododiximus.

Il. [1.].Si d’un îgitur es: rerum agendarum finis, quem propber

se velimus, cetera autem propter hune, sique non omniapropter aliud eligimus (sic enim res progrederetur in infi-nitum , ut proinde noster appetitus inouïs sit futurus ), per-spicuum scilicet est , hoc futurum esse summum bonum ,atque adeo bonomm omnium optimum. (2) Hujus ergocognitio an non magnum etiam ad vitam degendnm habi-tura sit momentum? et, au non hoc perspecto scopum cer-tum nabis propositum habentes tanquam sagittal-ü , id quodexpetere nos oportet, facilius consequemur? (3) Jam si hocin est, danda erit open , ut pingui et plana ratione illudcomplectamur : hoc est, ut quid et cujus scientiœ sut fai-cultntis sit illud, ostendamus. (à) Videri porro possit isfinis , quem dico , esse scientiæ reliquarum facultatum longeprincipis ac dominas, ceterisque imperantis. (à) A9 talentesse ipsam politicam nemo dubitat. (6) Nam et qua; In cm-tatibus scientias esse oporteat, et quas musque discere de-beat, et quatenus, ea shunt ac. præscribit. Facultatesantem etiam cas quæ summo in honore 5!!th ut artemimperatoriam, et rationem tuendœ rei turoniens, et benedicendi facultatem, huit: esse subjectas videmus. (7) Porroquum hm: reliquis omnibus artibus, quæ in actione versan- ,

Page 11: Notes du mont Royal ←  · roc 11°11’ âEiav, mi 1195’11011 nui-1159i 8 , non potest iu-telligi. Apparet autem id agi quad Nicomach. 1V, 1:. a , S a z 1è 119511011 81) 1190:

3 llelKQN NIKOMAXEIQN A, 1.6.00101501): 1i81i 1190115111 x011ivmv 01115150001, 10101-5-

111; 11’101: 1119101101 01v 10 117111 0110111, 15011 1051’ 31v

(in 10110911111111011 0700611. (a) Et 7019 x01. 10131011 ê01111

Evl x01 116151, 111112011 71 x01 111103159011 10 11,; 11611014

I 19001101 x01 1055-111 x01 011331111 07011-41011 11311 709mi Évl 9.0111), 1102111011 6è x01 0116119011 50111 110i. 11611-

0111. 9) iH 9111 0311 9.571030: 101510111 êçiz101, 11011111115

11; 01100.

(1091,1095.)

tur, utotur, legibusquc latis quid agendum et a quibus ab-stinendum sil pruscribat z esz verte tine reliquarum arliumfines contineri fatendum est. ltaque hoc erit summum bo-num bominis. (8) Etsi enim idem sit bonum boniinis, etcivitatis :tamen civitatis bonum qunm consequi , tum con-servare majus quiddam esse ne perfectius 1idetur. PHI!-clara enim quum res sil, vel uni soli hoc coulingere ; longecerte est præclarius ac divinius, gentibus ac civilatibusid conciliari. (9) lstorum ergo expliL-atio susucpta: buicinstitutioni est proposita : qunm ars quædaln civilis sit ettotis civutatibus consulere velit.

CAP. 111. [1.]

Ae’yorto 8’ 011 1110111714, si x0101 11,11 01110111111511.1111

10 311111 81000119110511) ’ 10 y09 0x9151ç 01’17- 61min); E11 011001

101; 10’701: Ë111’Çn1n1éov, 17101119 01’18’ E11 101c 8111110119-

7009.5101; (2) To1 8è x0101 :101 10 5131010, 11591 divà 1101111110 0110115101, 1000131111 Élu 8100090v x0l1110111111 171011 80111111 11611.19 11.0110v t vau, 49130:1 8è 1.1.13.

l To106qu 85’ 111101 1110111111 Élu 1101107000 810 10 G1101101; 0119.60ivsw 91060; 0’111’ 013117111’ i811 7&9 11115;

0111131ov1o 8101 1110171011, E3901 8è 8K âvôptiav. (1) 31101-

11111011 013v 11591 10101310111 x01 En 10101’1mv*1iyov10ç

1101111171; x01 11571111 10111,01; EvôeixvuoOm, x0l 1159l30 15v 134 ëni 10 11010 x01 5x 101013101v 1s’yov10ç 101017101

1101 001111590iv50001. To11 0131011 6.1 190110v 1101101110-85’710001 1920111 311001011 11’511 1570115301111 111110161011É-

11011 709 Ë01w êni 100051011 10119160; i111C1-.11i11 x00’

, . , .. 1 1 , u331001011 721m, 3:9 800v r, 101.1 1190711010; 011011; 111101-

25 leur «0901111101011 709 00132101 11001190111105 1: 1:1-

00vo1oyoüv10: 0110551100011 thl. 911109111011 àzoôeiîuç

0110115131. (b) "Ex001oc 301196111 x0117): ê 711111301151,

ml. 101510111 301111 070001; 11911120. K06’ Ëx0010v 090

6 1111101810111’voç, 011117x 8’ ô 1119111011 11511018101153

30 voc. A10 171: 11011111111: 01’111 E011v oixsioç 01190011.;

6 115’041 0115190: 709 16311 x0101 10v 91’011 1190iEE1ov, 0116-

701 8’ 3:1 101511011 x01 11:91 101510111. (a) 1511 8è 10?:

miôscw 031010001111110; 10v putain); 0111015051011 110d 01110)-

q121173ç, 3115180 10 1510: 501111 01’) 705011; 011101 1190510

au (7) 4510191911 8’ 0130111 véoç 11,11 i11xi0v à 10100; vea-

964- 013 709 11090 10v 196vov fi 511111015 0110 010 10110110 11000: Cîv x01 81113111111 31101010. Taie 709 101013-

101; 011011110: il y11173014 71511101, 1100021159 10k 513190115-

01v. 10k 8è x0101 167w 10:, 695’511; 11010111113101: x01

go 11901101101 110101-101134 011 sin 10 11:91 101’111nv eiôe’vai.

(s) K01 11:91 nèv 011900105, ml 111711; 01110811111011, ml.

1i 1190110511500 11109015110000) 1000510.

Institulio porro lune tum satisfeceritomcio suc. qunmpro rei subjectæ natura unumquodque explimverit. Nonenim in omni disputationis genete peræque accurata sub-tililns requirenda est. quelnadmodum nec in oporibusmecbanicis. (2) Est vero in iis rebus, qum bonostœ etjustm sunt,quas civilis scientia oonsiderat, tenta varie-us. tantaque in eis versatur erratio, ut lege modo, nonautem notum constare vrdeatur. (3) Similiylueiuconslantiaac mutatio versatur etiam in iis quœ ut bona expetuntur:idque propterea, quod ex bis multi detrimenta capiunt.Reperti enim sunt quibus divitiæ, etiam quibus roburcorporis exitio tuerit. (4) Satis itaque erit, si. qunm deejusmodi rehus ex rationibus item ejusmodi explicatio in-stitiiatur. rudi quadam et crassa forma verum declaremus:salis item . si (qunm et de rebus quæ plerumque eveniunt ,et vero etiam ex talibus rationibus disputationem institua-mus) ad tek-m quoqne modum concludamus. Eodemautem modo etiam accipi oportebit quæ bic dicentur. Estenim bene instituti hominis. tantam in unoque genere dis-putationis subtilitatem desiderare, quantum rei ipsius fartnatura. Ut enim ridiculus sil, qui mathematicum probabi-libus intionibus utentem probet : ita is quoqne, qui ab ora-tore demonstrationes postulet. (5) Recte porro ac verejudi-ont aliquis de iis demum , quæ habet perspects et cognita :et horum est bonus index. De unaquavis igitur re rectejudicat is qui in unequavîs est bene erudilus :nbsolute1ere universe de omnibus, qui est in omni doctrinœ generebene eruditus. 0b banc rem juvenis non est ad civilemscientiam accommodatus audito r. Est enim actionum. que:in vite versantur, imperitus. Atque ex bis manet et de bisest omnis. quæ bic habetur, disputatio. (G) Præteres veroquum juvenis alïectibus animi serviat et obtemperet, ina-nem atque inutilem opernm in audiendo sumet;quando-quidem finis prudentiæ civilis in actione , non in cognitioncousistit. (7) Porro en ætate aliquis sit juvenis, an mori-bus, nihil refert. Non est enim a tempore qualitns illaquam blc mstimamus. sed ab eo, quod pro eo , ut pertur-bationes ferunt, ita vivit et unumquodque persequitur.Hujusmodi enim bominibus inutilis cognilio est. periqdeutinoontinentibus. Qui vero ratione suas appetitioncs etactiones dirigunt, ii fructum ex ce uberrimum capere pos-snnt. (s) Ac de auditore quidem , qualis esse debeat , quo-que modo rabanes bæ spectandœ, et quid nobls explicaresit propositum , ut in proœmio dictum esto bactenus.

CAP. 1v.. [11.]

As: 0111511 0" 011010601115; 13111181 1100:1 17301: x01 l

1 1 1 7V1190019501; 010005 11110; 091572101 , 1i 301111 05 1070001111v 11011111111111 E01’50001 310111 10 1101110111 0’1x90’101ov

15311 119011117311 017001711 (2) ’0vo’y.011 9111 0.1511 0118011

01:0 16’111 n1si01œv 631010751101. 11v 109 eûôalnoviav

x01 01 1101101 x01 oî 701901112; 1é110001v, 10 8’ :3 C1211

7.11 10 a; 1190115111 101310v 1311011111601v0001 11?) 513501110-

50-1611. [1191 8è ri; eûôainoviaç, 1i ê01111, 09.01061)-

a!

1

Dcinceps autem repetita summa e0rum quæ supra dixi-mus , illud explicemus. Quoniam omnis cognitio, omnequeadeo agendi consilium bonum aliquod expetit. quidnamest illud quod pouimus a civilisoientia expeti P et quodnaniomnium rerum agendaruln summum bonum statuimus?(2) De nomine quidem illius fere inter omnes convenu.Beatitudinem enim et vulgus et eruditi politique bomincsnppellant, ejusque verbi banc esse vim statuunt, ut idemvaleat , quod Bene vivere , et Bene rem germa. At veroquænam res sit Beatitudo, de eo est non pana controver-

«1*---

. ..

.. «ü-..--

Page 12: Notes du mont Royal ←  · roc 11°11’ âEiav, mi 1195’11011 nui-1159i 8 , non potest iu-telligi. Apparet autem id agi quad Nicomach. 1V, 1:. a , S a z 1è 119511011 81) 1190:

( I095.)

rafiot zut 067 61min): ai «and; roi; ooçaîç 6308660:-

- .. .. .. 7on. (a) 0l. yèv 1&9 un êvapyœv tu. mi cpmveptov, ozovfiôav’hv î. «lofa-ravi niniv, 61Mo: 8’ 01Mo, nonante

8è mi. ô 011316: Ënpov- Mouflon: pèv 7&9 influai), nava-a une; 8è wko’ürov ’ confions: 8’ Éau-roïç à’yvouv rob:

pivot n nui. fané? m’a-rob: Réforme Oaupa’zCouaw. ’Eylot

6’ (navra noçât à «and mâta 0’1qu8! me n an’

aïno short, 8 mi. raïa-ô: nîcw cri-nov ëau roi; and.àyaôoî. (l) 1min: uèv 03v êEeroÊCew 16K 80’221; pta-

! V f i b n I 9l0 ratorlpov mon 161w, îxav0v 8: un; palma-ru cumula-Coûoaç à Bowling Ëxetv rivât layoit. (a) Mi. lavent.

l 7 N I ’ d N ’ tu lveto) 8 me; 8m otaoapoucw aï une nov apxow layaimi ai êrrï tôt: dolic. E5 7&9 nui. filaire»: 41369:1.raïa-ra mi. êÇ-rîrn, mirage»: (in!) 163v âpxô’w il bd têt:

ipyoîç 361w il 686:, 6361:5? Êv a?) craôitp aïno 163v son.

Oerüv ëni «à râpa; ’7’, âvéxalw. ’Apxréov pèv 03v

du?) 153v ywpïumv, mûre: 8è Strrôîç- 1:8: ou. 7&9 fiyïv

a. 7 - x au13: 8’ étalon. (a) ’Icwç ouv mm: Yl âpxte’av être un

ü I K l! - a I -- no Khou Mptyü)v. Aio ou TOIÇ 50mm item xaÀmç 10vflapi xaÀôv mi. Biniou mi au): 183v nollttxôv &xou-cayevov îxavôîç. (7) ’Apyj] 7&9 ra au - and eîiroüto

I fi I 9 N I N l I C Nd(pantoum apxouv-rœç, ouôèv floconna-u eau 0mn. O ceTOlGÜTOÇ fi 57.5: î, M601 av (1916:: pqSt’wç. r9 8è par

tu ç I I a I au c Ioaflpov unapxet Toutou, mandata) nov Hotoôaw

il O

0510; pèv navâptaîo: ô; «on; néwa voilera,100M; 6l ab xàxsîvo; ô: si: einôvti fientai.-ô: ôé x5 pif m’a-:6; voén pfit’ inox) dotation

êv (3qu pallium, a 5’ aür’ zizanie; àw’zp.

CAP.cHEM-:1": 8è Myœiuv 86m napaEÉÊngst. To 7&9

&YaOBv mi. 1M eûSquovïav oôx 80,611»; êoixacw Ex

163v mon; ônoÀauÊoîvew. (2) Oî a?» tallai mi zoop-

nxdnurot fi»; ùôowiv, En?) mû. rav filai! êyunôîm Tôv

ânohuanxo’v. Tpeïç 7&9 sidi. pillera oî npoÜxov-rec,

8 12 vÜv eîpnue’vo; mi. ô nahuatl); mi. miro; ô 0m91)-

rxxo’ç. (a) Oî 513v 05v raflai navrclôîç àvôpawoôé-

est: Q’XI’NOVTŒI fioaxnpaîtmv Nov upampoûysvot, rancî-

vouat 8è layon 81è 1a reniai); 763v Ëv m3; éboulai;ôpomtaûeîv Eapôavanoînq). (4) Oî 8è [caïeux m1

rallumai niniv- roî 1&9 noÀiuxoG Mou axzôèv «:0610

00 raca (bain-rat 8’ Emwaluto’upav sÏvau 105.2211100-ps’vou’ ôoxeî 7&9 s’v TOÎÇ 11.11.1501 [fil-MW EÎvou à Ëv a?)

rtuwge’vq), râyaOav 8è oïxeîo’v u mi Suaatçat’perov eÏvou.

gavteuo’geôa. (à) IiE-rv. 8’ Ëoimm fini lupin! animent,

in: "incarnant Eau-rob; àyaôoiaç eÏvcu - (mafia 708vlà me» 163v opoviywv traîneau, mi nap’ oÎç ywvo’aaxov-

un, ml ên’ âpufi’ Silov 03v au nattai y: 106mm?)&per’q xpetrrmv. (a) Tain: 8è mi. pina»; div ne 19:0;105 nohuxoü pieu raômv inrah’Êot. d’olive-rat 8è

haha-râpa mi afin, - Saxe? 1&9 êvôéleaôm mi. meeti-w 8m! Ëxovm fini âpsrfiv,*?] ànpaxreîv 81è (Sion, ml npôç

toucan: xaxonaeeïv mû 5.101513: 1è uéytora’ en 8’ afin»

(Gina 06351; av eôômpovio’stev, si p.9; Géaw amodiatr-

8 a

ETHICA NICOMACHEA. LIB. I. CAP. V. 3

me: neque valgus et. sapientes similiter eam ’declarant.(3) Alii enim eu loco balientaliquid rerum omnibus nain-rum et manifestarum : verbi gratin, voluptatem ont divi-tias,aut honorem: aliique etiam aliud; ac sœpennmeraetiam unus et idem aliud atque aliud. Æger enim bonumvaletudinem , pauper divitins eo loco lmbet z ignorantine sibiconscii qui surit, e05 admirantur, qui magna quædam etipsorum iacultate superiara loquuntur. Quidam vero præterista mulla houa aliud quoddam par se bonum esse causent,quad et his omnibus aur houa sint, causa sit..(4) Atqueamnes quidem, qua: ieruntur,opiuioues ad calculas re-vocare fartasse operm pretium non fuerit; satiusque erit,ces potissimum, qua; sunt insigniares, quinqua aliquo ra-tione niti videntur, in medium proferre. (à) Sed hoc locoillud ignorare non debemus , multum interesse inter en quæsunt , disputatio quae est a principiis, et quæ ad principin.Recto enim ac bene et Pinta de hoc dubilabat et quœre-bat, utrum in hac doctrine; a rincipiis ad orta ex bis,au contra a principiatis ad principia sit eundum : velut. instadia ab ils qui præmia proponunt. ad metam et contraealur. Etsi enim dubium.non est quin ducendum sit initiumab lis rebus quae nota: sunt : quia tainen bifariam diciturNotum, manet etiam sic difficultas. Aut enim notum dici-tur, quad est nabis taie; out quad est tale per se et abso-lute. (a) Foflasse igitur in hac doctrina initium ab iis su-mendum est, quæ-sunt nabis nota; eamqua 0b rem qui derebus honestis et juslis, et, ut semel dioam, de civilibuauliliter auditurus est, eum oportet esse more et consuetu-dine recto duotum. (7) l’rincipium enim omnis hujusceoperæ in illo est, quad vocamus to au: et hoc si satis per-spicuum , tum Vera alterum , quad est a) un, non ma-gnopere desiderabitur : et i5 qui 1’6 au habet, ont jam (anetprincipia, aut en facile percipere polerit. Cui vero neutrumhorum suppetit, Hesiodi versus ad se pertinere sciai:

Omnia qui par se sapit. est lange optima: anus,[Nulle ante expendeus . quid jam, quid paslmado prosit.]Frugi etiam est aller, qui paret recta mauenli.A! qui nil par se sapiens nec mente repanitEx aliis nudita, ad partcm baud ulilis ullam est.

v. [111.]Sed nos peu-sequamur id unde digressi sumus. Sana Vera

summum bonum et beatitudinem non sine ratione ex variisvitæ generibus exisiimnre videntur. (2) Ac valgus quidemet stultissimi ineptissimique homines illo loco habent volu-plalem :ideoque un) quoque vitam amplectuutur, qua: tatain perfruendis voluptatibus consumitur. (Tria enim suntvitæ gainera quæ maxime excellunt :uuum quad madodiximus; altemm civile; teriium quad in contemplationael ooguitione rerum versatur ). (3) Vulgus ergo hominum ,ut dixi, mancipiorum videtur esse simillimum, ut quadecudum vitam ceteris anteponat ( ceterum quad aliquo

in numero illud est, inde lit, quad plerique eorum uipotestate et auctoritate præditi surit, simililer Sardanapa lamtatem degunt). (à) Politici vero hominæ et ii qui ad agen-dum se cantulerunt, beatitudinem in honore item esseputant. Fere enim vitæ oivili hic propositus lims est :quumlumen llanos videatur aliquid esse ca, quem quærimus, fineinfirmius minusque stabile: quad in lis poilus, qui hono-rem deferunt, quam in ea qui honore afiicitur; summumvera bonum proprium quiddam et ejusmodi, quad baud.facile eripi possit, coujicimus. (à) Præterea vero honoremen persequi videntur, ut [lamines credant i sas bancsesse. Certe uidem coli se volunt et honore amen a pruden-tibus et ab xis quibus noti suut, idque virtutis nomine.Perspicuum igitur est, si horum spectetur judicium , virtu-tem esse aliquid malins. (6) Ac iodasse aliquis jure virtu-tem vitæ civilis finem statuat mugis quam honorem. Sedhæc ipso quoqne imperfectior esse, quam ut finis illeputari queat esse. Contingere enim passe videtur, ut quivirtule si præditus. aut dormiat tata vite, ont nihil ni-tus agat; prætereaque ut maximis in mails et calamiteu-bus versetur. ,Eum autem qui in vivat, nemo in heatianumeraverit : niai forte ex scholasticæ exercitatianis more

Page 13: Notes du mont Royal ←  · roc 11°11’ âEiav, mi 1195’11011 nui-1159i 8 , non potest iu-telligi. Apparet autem id agi quad Nicomach. 1V, 1:. a , S a z 1è 119511011 81) 1190:

4 HOIKQN NIKOMAXEIQN A, Ç. (1006.)nov. Kai moi uêv touron: &Àiç’ ixavôiç 7&9 mi Ev

10T: Ëyxuxlimç sigma-au REPi «615v. (7) Tptroç 8’ Écriv

à Oso)pnux6ç, moi et 791v lnineqzw lv TOÎÇ incubat;notnaôueea. (a) i0 8è Imam-nazi): (Sima; 11’; êauv,

5 mi ô nlo’üra: Silo»: au où a; Enrouusvov dyaûow 191’1-

a’tuov 7&9 mi sinon pipai. Aiô lainait 1è «pars-pov klebs-a 15’171 TIC En: ôwolaîGot- ôt’ nib-:8: 7a? in.

tâtai. motive-rat 3’ 068y Ëxsïva ’ mirai «and Àâyot

vrai); «ôta xataêe’GÀ-quat. To651: uèv 05v dosions.

hujusmodl aliquid defendat. Ac de bis quidem satis : nainde eis satis multa etiam in encycliis dicta sunt. (7) Tertium vitæ genus est, quad in rerum contemplatione cogni-tioneque consumitur : quad pasterius videhimus. (a) Quaiautem vita in peeliniæ quærendæ studio consumitur, ca la-tracinium sapit; et certe divitiœ non sunt hoc summumbonum, quad quærimus. lllœ enim snut dumtaxat utilesaliarum gratin. Quapropter præ ipsis illa potins , quœ su-pra expasuimus, tines esse merilo quis existimaverit. Pro-pter se enim illa adamantin. Verumtameu ne illo quidemvidentur esse finis. ut maxime mullis rationibus ad enpro summo bano constituenda sit disputatum. Sed mecmissa faciamus.

CAP. V1. [1v.]Io To 8è xaôôÀou pflrtavïao)çë1rtcxs’qmcôat mi Stoma-

p’fiaat RÔÇ ÂÉYETat, xai-rrsp «peaufina; fic tamtam:

(ni-fiesta; vampât-n; ôtât «à çÛlouç oivôpaç siam-(«75v

tu 5181,. A6Este 8’ a», iota; flânait du. mi Sein; si:ami-noie; 15 fi: (filmaient; mi rôt olxeïa dvatpsïv, aïno);

I6 a mi qùoaôcpouç aux - àuzpoïv 1&9 Évreux 90mn; 301w

upas-tuât: 191v àMOuav. (a) OÎ 8è mutants: vip:865cv «dm 06x émiant: îôs’aç Ëv oÎç 1è «parapov mi

sa Üflspav 957m1, 8:61:59 oûêè 1:5»; âptôuôv laina: xa-

œscxeûaCov- 1o ai 6:70:06): Rivera xai Êv 16:3 et Eau Mi

suois’v a?) non?) mi êv si?) 1:96; n, sa 8è xaô’ «sa; nui

il ainsi: 1:96:59.» cpôazt 105 1:96ç 1P napaqauaîôt1&9 toüt’ è’mxs mi confisquât: 1’05 5510;, du? oint

En sin muni ne Êni îoûrmv Idéal. (a) ’E-rt 3nd 10’171-

Oôv ioulât: 13372101.: «:6 6mn ( mi 7&9 s’v 11?) ri Rêve-rut,

36 oÎov ô Osa: nui ô voile fiai êv 1c?) «ou? ont douait , nui

Ev a? nocifs fa pétalov, nui êv 1:31:96: n sa xpvîatuov,

mi êv mon"? xanpo’ç, mi Ev «in? atours: mi 51:91:ratafia ), 851w à): aux av si?) kawa)! n môo’Àaa miÉva où 1&9 âv EÀs’yef êv miaou: raie xamyopt’atç , à)?

80 êv au? (Lévy. (4)1Efl. 8’ Env-i 163v net-ri (du Béa»

(du nazi banian, nui 153v oiyaOôîv timbrant i3! avinfo: Tl; êma’r’rîuw vÜv 8’ sidi «and xai 153v un?) (Lieu:

xamyopiav, oÎov xmpoü s’v reflua) uèv npamytx’tî,

Ëv vamp 3’ ïarptxvî, mi 105 perpioa s’v rpoçîï pièv turpi-

u x73, êv navet; 5è pavanai. (a) lampions 8’ divtu; ri nase mi paulownia ÂE’YEIV marasme-rait, sima ëvce aôroavôpo’mq» nazi âvôpcârra) si: mi ô «sa; Àâyoç

écrit: on?) imam). vil! 781p civôpwnoc , oüôèv 8mi-aoaaw- et 5’ 061m4, oôô’ nivation (a) ’ADiat (Liv

sa aùôè si?) diôtov aveu patio» âyuôav Enfin, simp panai

leuxarspav ra noÂuZpavtov 105 s’anus’pou. fileu-voStspov si s’aiment aï lIueayo’pstot lévitai moi 016106,

11053115; êv 163v àyaôiïiv concilia; 1è Ëv’ aï; du mi

EKELIIG’IMOÇ énaxoÀouOfiaat Senti. (a) ’AÀM «api

(a (Liv 1061m tillac Ëana 167w, roi; 8è lez-Mica: dual-cârîmsïç a; amochant, ôtât a; un «spi navrai; dya-OoÜ robe 167w; etp’fiaôat’ flysch: 8è xaô’ Év fiât»: «a:

xu0’ ciné ôlwxaueva nui àyano’guæva, rat 8è «01.137113:

Touron â aubinant un); à 163v êvavn’mv xmÀuuxàt

w ôtât 1:51: Xéyaaôm mi 1961m»! ailloit. (a) Amati 05vau ôtrriîiç Àéyot’r’ av suivoient , mi 1è uèv moi aîné ,

finît-apex 8è sa m3101. meicavrec 075v ans 153v ô)?!-

Fartasse autem utilioris fuerit operæ videra de illa sen-tentia , que: ideam facit illud bonum quad quærimus;tametsi nabis sit hœc ardus futurn disquisitio, praptereaquad [lamines amici ideas introduxerunt. Ver-nm præstatscilicet atque adeo oportet etiam, veritati ita esse addictos ,ut præ illa vel nastra ipsarum decreta evertere non dubita-mus præsertim qunm philosophi quoque sinus. Nain ququutraque cura sint, pium est tamen autiquiarem liabere ve-ritatem. (2) Qui porro liane apinionem venditarunt, nonfaciebant enrum rerum ideas, in quibus prins et posteriusaliquid esse diceretur : qunm ipsam etiam ab rem numero-rum ideam non coustituebant. At Vera bonum in Substantiadicitur, et in Qualitnte , et in ea quad est Ad aliquid. id au-tem , quad per se est et substantia, illo quad est Ad aliquid,prius est nature : hoc enim acœssorio, eique rei, quia illiquad est accidet, simile est. ltaque nec passit in bis esseides aliqua communis. (3) Prætera quoniam bonum toti-detn madis dicitur,quat madis Eus ( mm in substantia di-citur, ut Deus et mens; et in eo quad est Ad aliquid, ututile , et in Quanda; ut acrasia; et in Ubi , ut damicilium;et alia liujus generis), perspicuum est , commune aliquad ,et universum, et unum , ipsum bonum esse non passe. Tumenim non in omnibus categoriis , sed in una sala diceretur.(Il) Præterea quouiam earum omnium , quæ nua idea can-tinentur, una etiam scientia est : necesse esset etiamhoua omnia nua scientia comprehendi. Atqui sunt scieu-tiæ plut-es tel earum etiam, quæ suut uni categariæ sub-jecta; v. g. apportuuitatis scientia est in hello quidem im-perataria, in morbo autem medicina. Sic mediacritatisscientia est in victu quidem medicina; in laboribus autemgymnastice. (5) Dubitet vera quis merito, quid sibi velitapud illos lpsum quidque, gr. mûroéxaa-rov z quum et inlpsum-homiuem. quem dicunt, et in Hominem une eadem-que conveniat detinitia z hominis videlicat. Nam que homosit ille lpse-liamo, nihil ditTerent. Quad si ita est, nec quabonum sil, ditTerent. (a) Neque,vera eo, quad sempiternumsit prius illud , mugis erit bonum :si quidem neque res eau-dida diuturna, candidior est illa, quæ unum diem candidnest. (7) Malta vero probabilius est Pythagoreorum placitumde hac re, dum bi Unum in bonorum ordine ooliacant:quos et Speusippus videtur esse secutus. (8) Sed de hissaue alibi quæralur. Ad illa Vera quæ mada dicta suut,occurri nabis potest : Non de omni bono ideas dictas esse :qunm id voluerit Plate, genus uuum si va ideam esse earum«ne par se expetuulur et amantur : horum vero sut of-ficientia ant aliquo modo conservantia, out contrariarumprohibendorum vim habentia, prouter turc et alia quadamratione boue appellari. (a) Perspicuum ergo a hujus ab-jectionis sentenlia illud est, boue duobus modis dici passe zune mado sa quai! ipse houa saut : altero illa, quæ propterhæc. E0 igitur posita, sejunctis iis quæ per se houa saut

n fis; -qr-4

Page 14: Notes du mont Royal ←  · roc 11°11’ âEiav, mi 1195’11011 nui-1159i 8 , non potest iu-telligi. Apparet autem id agi quad Nicomach. 1V, 1:. a , S a z 1è 119511011 81) 1190:

(1096,1097.) ETHICA NICOMACHEA. L13. l. CAP. V11. 5Miami: raz MW animi: axsqza’msôa si. Myrte; muât pinîôéav. (la) KaO’ (:618: 8è noie: Gai-r; tu; ù’v ; à 80a mi

novations: ânon-rut, 0Î0v 10 cppavsïv mi 098w mlfiôavat avec mi. nuai; :4510: 7&9 si. mi 8C dîna n

R l N Ï C î V N I ÏOttoman, sium: son me cru-rôt ayaeoiv 05m tu; av.*H 068’ aïno oûaèv «En: ri; îôs’aç; d’un pétunai:

’ Ï .- vÉcrou 1a 1180:. (Il) El 8è mi sauri 561i. nov xaG’

g I a 9 Il! I S U a 3 iaura, 10v 101741001) Âoyov Ev chaton «mon; 10v GUTOV

laçaivsaôm 8271021., xaôoimp êv 116M mi. diupuôiq)

, .. .. i(a 10v 11,; leaxôrq’raç. lediç 8è mu anomique; xat

t h .- I I I I î Imoirai; Ëupot un. Siaaspovreç 01 loyal taurin 0:70:04.06x. Écrw dia: a?) 8:70:02»: xowôv 1l. non-ra: plan îôs’av.

(l2) ’Anà 11(7): ai ÂEIYETut; où 7&9 501x: 10?; y: aïno

1137],: agrandirai; ’AÀÂ’ api y: la? âç’ Eva; eÏvat,â

l5 7:92); Êv &NŒVTŒ ouvreleîv, yanov xar’ àvaÀwizv;

à); 7&9 ëv adirant sa; , ëv max-fi voÜç, mi aïno 8h ëv

5’049. (l3) ’AXA’ in); 105:0: [LèV âneréov à vÜv ’ Ea-

xptëoÜv 7&9 ônâp aôrôv 600m: av sin allocaçiaç oï-

l K I Nt Ï b N ’KI j txetatspov. 054mm os mu «sa: en: tOEfXÇ° et 7&9 unsa in!» Ëv u 1b xow’fi xamyopaôpevav 6:70:00»: à prtcîdv

Tt «sa» xzôi côté, 3711m! 6x; oôx a», sir, nommai: oüôè

l î Î N Nt N , C f î Ixrqrav avûpœmp- vw os rama-cou ri (mai-rat. (H) lu-

s: s» A M 1’ I s x ila a: 1:9 bague»: av [35.va etvat yvmplÇetv auto 1:90:rôt xmrà mi. apurât 163v âyaôôiv- aÎav 7&9 nuptiau-

sa 15m 1051’ ëyovrsç gainai! fiai-61.1.5001 mi. «in fiuîv (ai-(ailé,

1 sa.» ’ r , a. lun simoun, ËfitTEUEOyÆÛa autant. (la) ULOavornru

i T v s r v M un 7 rau oov au rivai ô AOYOÇ, sont: os un; summum;ôtaçaùWSÎV - «au; 7&9 àyaôoî riva; êçta’uevat mi ra Ev-

ôaèç êan-ro’üoat napaÀsvÏ-rrouot vin! yvôîaw nuirai. Kai-

so 101 6072011514 MMXOÜTOV ünavraç robe rapin: &YvoeÎv

nui in]? âmÇ’n-reïv oint. sÜÀoyov. (la) Ith’opov 8è xui ri

3 .1 O I û I ’À I K -) Ç n El.(0?: 1; nec-tau atrium TEKTUW 7:90; . Av aurai) a, 071vsied); crû-:0 râyaûav, à 7:63; tarpixdxtapoc atour-47mm-

i 3h, a f ITIPOÇ saur b rùv tosav aurùv reOsausvoç. (Dans-rai

sa yèv 75:9 oüôè à": ôyierav 031w; ânonnai»: 6 iarpaç,

(illi 19m àvOpoÏmou, pillai! 5’ i001; 19W 10’535 ’ xaô’

57.1610? 7&9 baguier. Kari flapi 51è: raôrœv ëni ro-ooÜrov Eig’tîaôa).

ab utilibus, ulrum illa une idea cantineantur, necne, vi-deamus. (10) Sed quænam par se bona habenda sunt? auerunt talia aut quæ vel sala relicta et sine ceteris spectatasequimur P quale est sapere, et videra, et nonnullœ volu-ptates ethonares : bæc enim etsi prapter aliud quippiam se-qnimur, tamen et in per se bonis numeranda fuerint : autnihil aliud erit par se bonum , prœter idem P ita inanisres futura est ides. (l 1) Quadsi iila quoqne iniis quia persebona sunt numerari (lobent; jam boni definitianem eandemneœsse erit in ais omnibus elucere :perindeiut in nive etcerussa candarîs. Atqui honoris et prudentiœ et voluptatis,quatenus bona, dissimiles acdispares sunt definitianes. Nonest igitur summum bonum commune quiddam, quad una

.idea constat.» (l2) Quanam igitur modo dicilur? nam necsimile est iis , quorum iorluita nomen est commune. N um-quid ergo ejus est generis, cujus sunt qua: sunt ah una,au! quia ad "num? au patins, quæ sunt proporliane etanalogia? quia sciiicet, ut in carpore videndi sensus, namens est in anima, et aliud in alio. (la) Sedhæc fartassein præsentia sont amittenda z nam disputare de iis sub-tilius, alterius philosophiœ proprium fuerit. Similiterqueetiam de ides. Nain ut maxime sit aliquod unum illud,quad communîter de multis dici volant bonum , aut quip.piam ab aliis sejunctum, et ipsum per se. exstans : (amenbasin actionem humanam cadere, neque ab hamine com-parari potest; quale bonum esse deliebit, quad hic qua:-ritur. (l4) Sed exislimaverit fartasse quispiam, plurimumvalere illius cognitianem ad ca bona, qua: passidere volu-mus et quœ in actione versantur, aomparanda : atque noshabentes istud exempiar nabis propasilum facilius ea qua-que, qua: nabis bans sunt, et cognituros et mnsecuturos.(15) Ac probabiliter quidem hæc dicuntur. Verumtamena scientiis videtur istud abllarrere. Nain qunm aliquodbonum amnes cxpetant, et id quad deest requirant, illius(amen cognitianem prætermittunt. Atqui minime est veri-simile aut consentaneum, artifices amnes tantum adjumen-tum faim Ignaraturos, ac ne requisituros quidem. (I6) Sednec intelligi potest, quidnam utilitatis ad artem suam tex.tor aut faher ex ipsius lmjus idcalis boni cognitiane conse-cuturus sit; out que tandem mado vel ad medendum velad exaraitum ducendum aptiar sil: futurus is qui ideamipsam contemplatus fuerit. Nain ad istum modum ne vals.tudinem quidem considerare videtur Inedicus , sed va-letudinem hominis : ima fartasse hujus hominis patins.Nam singulis haminihus medicinam adhibet. De Isisigitur bactenus dicton! esla.

CAP. vu. [V.J"au! 8’ inavs’McogLEv 51:1 «à :nîotîtLEVOV àyaeôv ,

sa 141:0? à» sin. (bain-rai. pèv 7è? 51103»: in?) «Enfin

Mi. fifi-5’ ailla 75:9, ëv îarpixfi nui. arpamytx’fi latrai; lamai; ôyaiwç. Ti 05v éxéarr. râyaôo’v; à 03

[épi-a 18L lourd WPG’TTETŒI; 1051-0 8’ êv targui pèv

(m’en: , ëv arpurmixfi 6è vixn, ëv oîxoâouix’f, 8’ abria,

êv am,» 8’ ailla, êv ânée-n 6è npaiEu. mi apoaips’au ra

12’104- 106100 7&9 Evexa «in lamât npcirrouav. fiâVtEÇ.

i’Qar’ et u 153v «paix-rai»: ânoîvrwv 301i. 1570:, e056

av in ra raturai: âyaôa’v , et 8è alain) , raïs-a. (a) Me-ra6az’vwv 891 à me; si; mûri» niaisa-au. To310 8’ è’u

au 9mm; Staaaç’ficat rapatrioit. (a) ’Emi 8è «hlml çaivevut rôt vélin , :0610»: 6’ aipaôaafioî riva BU gnou,

aÏov hloîrov, aunai); mi 67mn: à 591mm , ôfiÀav à); 00x

A U

Ad illud Vera bonum, quad quœritur jam, etiamnumregrediamur, quid illud tandem sit, visuri. Aliud enim inaiia actiane et arte videtur esse. Verbi gratin, aliud est inmedendi arteI aliud in imperataria ; et in reliquis eademmode. Quiduam igitur aliud cuique actiani artique bonumquam id cujus gratia muntur cetera? Hac autem in me-dicina bana valetudo est; in aria imperataria, victoria; inarte ædificandl, damas; aliudque in clin. In omni autemactiane et consilia est agendi finis : quandaquidem lmjus causaamnes agunt reiiqua. Quacirca si anus aliquis est omniumrerum, quœ in actione versantnr, finis, hac filerit bonumid quad est actiani proposilum : sin pima, hæc eruntbana. (2) Nostra disputatio igitur eadem redit. Verum dandanabis est apera , ut istud etiam planius expiicemus. (a) Quo-niam igitur plures videntur esse fines, atque ex his aliquospropter alios expetimus( ut divitias, tibias, et in universum

Page 15: Notes du mont Royal ←  · roc 11°11’ âEiav, mi 1195’11011 nui-1159i 8 , non potest iu-telligi. Apparet autem id agi quad Nicomach. 1V, 1:. a , S a z 1è 119511011 81) 1190:

6 HGIKQN NiKOMAXEiQN A, C.Eau suivra râlem- ro 3’ âpzarov sans» ri suivent.

Il a a l s a z -,) p a, a 1 v i9a": si ou sont: sv u yovov .5 .zzov, .our ozv un 1’)

I IEnrozîgnevov, si 8è nÀsio) , 10 relszararov TOUTÙW. (a) T s-

. . . z .. a ,,Àszârspov a: Às’yoij 10 naiO’ aïno Banni-av «ou aiv STE-

, . ... z6 pov nazi sa imamat: ôz’ aïno aziperbv nov nazi nazô’ «ôtez

.. ... .. z ,nui 3d rouO’ aipsroiv, nazi drôme (in, Islam: 10 n10«on; aiperèv dei nazi nnôs’rrors 84’ me. (a) ’liozo’ïirov

r a x I I a m a - I i c I8 fi soaazpzovzaz nahua sivazz caner tatar-m 7a? azzpou-

s k t tpain âei 8d min-91v nazi oùôérwrs 8K aima, num ô:

tu a. I io nui âîuv-àv nui vouv nazi Kazan aipsrfiv azipouuefia au

i 5 U î ’ i i * f I I a, Ânazi. oz «ou (gratina; 729 unavazvovroç tains av

N r- IÉ’nao’rov mûron), aipaüysôa 8è nazi 17,: sôôazzgnovzazç

"Aigu , ôzôz roda-on ûxolanëaîvovuç tûôczzpavfiaezv.

r u si a w I 1 a i . I I I a8)lùv a Eucatuovuzv ouaszç azipszrazz 161)va Amphi, au

. .- Iau): Ez’ ailla. (a) (Doivent 3è nazi En me aôrapnszazç

a 9 t I I ni t I î a V70 azura aquazzvszv. la 719 tshzov azyazôov ouragans;avait êontï. T2» 8’ «Urapnsc ls’yoyev oûn mon?) yawl)

.. N . .. ,1o) :(I)V1l.pl,DV nové-mV, 0:)th nazi yovaoaz nazi TEXVOtÇ

, . .. s I Mnazi yuvuznt nazi glu); raz: (pilou; nazi routai: , êtrean

I t 1 i l Ni IQuasi «ahana; avOpomaç. (7) Taurœv os kentia;

i - i iSpa; rzç- Ensnrsivovrz 7&9 Erri son; yavszç nazi Tour, cirro-

yôvouç nazi 153v (pilon voix (pilou: si; ainsipov «pâszatv.

3 i au i à! l, i RI VAna rouira ou chaume êmansmwv , 10 a aurapneçriôspev 8 navoüuevav azipetèv mais? 10v piov nazi tufie-

sa

, i x ... a. z è a a I s I r 715 VOÇ ëvûêî’ TOIOUTOV 85 T ,V SUOŒttLOViCIV OIOQEJŒ ElVŒt.

3

4

4

(a) ’Etz 8è minon: diagonaux; on auvapzôooupévnv ,

covaszpouthÏvnv 8è ôîlov à); atpsrwrs’pzv gnard 1075

ÊÀuypia-rou 153v aiyazûzîiv- Magali. 7&9 dyaOzTiv Yivsrït :5

.. - ,«poartes’nsvov, a’zyaztizuv 5è ri) psz’Çov aziperonspov dei.

a Télezov En: n active-raz nazi «tintant; î. sùôatoovz’az,

16v npzn-rtîw 03m réiez.[VL] (a) ’AM’ iota; 141v aèv eüëazuovz’azv 7b &PIGTOV

la’yazv énaÀ0yoôgLev6v rz çuivsrzz, noôzîrau à" Évapyë-

crepav ri Ëarzv gaz lsxüîfivazz. (in) Toi]; Sir, yévozr’

N a a .. . a5 av mati, si moflai-r, Ta ipyov To!) ŒVOPU’MTOU. Qa’mp

7&9 «070,15; nazi àyazîqnazrowou?) nazi navri ravira , nazi

a un; div êoriv Epyov a nui npâîzc, êv 1(7) 597w dans].

7 x a! l x 7 i: 4 ’ a , ’ Iraz-(azûov uval nazi ra sa, 051w 39.,sz5v av X1! aveçomo),

. N Ttins? 5611 7v. gin-(av minou. (Il) "orspov ouv rénova:a pèv nazi anotémç êa-riv Ëpyaz un: nazi npaîEazç, âVOPUIHTOU

3’ aûas’v Éotw , ont): âpyov nêçunsv; fi nu6a’z7rzp épiiez).-

poU nazi yezpb; nui main nazi 67mn; ênoîatou 1’sz papion

pointai a gin-(av, 051m nazi imprimai: napèz mina

n. y a y u "f «à N a a 1 Imon 05m in; azv 597w Il; ’Iz ouv a mon: av en, note;(i2) To pèv 1&9 Un nazvav eivazz parfuma nazi roi: (pu-

- la ut t in 7 I V i10K, Çnrezrazz os ra zazov. Açopzareov apaz rnv Ope-rrtznàv nazi aüEnrznùv Cœrîv. iEnonévn 8è oison-uni

Nrzç av sin , active-raz 8è nazi «51:4 nozvù nazi zrmq) nazi

t fifiai nazi navri (03m. (i3) Azimut En nounou, ne

la fi Ü l . I n b I f 7 lo 1’00 layai: azov-roç. TOUTOU 85 to on on; imagos;1670), :5 3’ a; 570v nazi azavooûzuvov. Azrrôç 5è nazi

.ravira: Àsyoaévn: dm nat’ êvépyszazv OETÉov’ nuptiau-

.. . .pov 7&9 afin; Bonn Àéyeaôaz. (u) Eî 8’ écru epyov

S I . tu I I Â, p * Ï ) ’uvfipunrau dyne âvspyazu nez-raz 070v à p. , aveu .0700,

Ü

(1037,1093.)

illo quæ ziicnntur instrumenta), parspicnum est, non amnes Iesse simpliciter et absolute tines. id sera quad optimumest, absolutnm quiddam est sine (lubio. si quis ergo finisunus undique absolutus sil, is erit bonum hoc quad qua:-rimus : sin piures, ille, qui est omnium absolutissimus.(a) Porro quad prapter se expctenzium est, ca quad propteraliud expetitur, absolutins son perfectius esse dicimus; etquad nunquam propter aliud, iis qua: et propter se etpropter aliud elignntnr. Ergo illud summum bonum id erit ,quad prapter se semper eligitnr, nunquam propter aliud.(à) ’i’aiis auiem videtur esse in primis beatitudo. flanc enimpropter se semper et nunquam propter aliud optamus. Atvero honorent et voiuptateln , et mentem sanam et omncmvirtntem qunm propter se seqnimur (nant etiamsi nnllumen iis fructum perceptnri casernas, tamen eorum unum-qnodque optaremns), tmn vera beatitudinis quoqne causaiiia expetimus : quad existimemus , nos bis adjumentis in-structas, beatos futuros. At beatitudinem nemo neque ha-rum, neque alins amnino rei causa expetit. (6) idem porraeîlici videtur etiam ex ea quam aùro’zpnszazv vocamus. idenim bonum, quad undiqne absointnm sou pertectum est,videturinse babere id quad est satis. Satis esse autemquum dicimus, et id dicimus. non quad sibi sali vitam so-litariam agenti, sed quad parentibus etiam ac liber-i5, etconjugi, et,ut semai dicam, amicis au civibus satis est:quandoqnidem homo ad vitam societatemque civiiem na-ins est. (7 ) Est tamen horum certus quidam constituen-dus finis z si enim porrigamus ad parentes et posteras,amicorumque arnicas, abitura sit res in infinitum. Sed dehoc quidem alio loco post iterum videbimus :azürazpnzçpan-o illud sive Satis esse pouimus, nod etiam absquealiis rebus soinnrvitam efficit expeteniiam nuliinsque reiindigentem. Taie quid autem beatitudinem esse arbitra-mnr : (s) atque etiam aliquid maxime omnium optandum,eliam solum absque banc alio omni : qunm quidem id ipsum,si cum alio vei minima houa conjungatur, amnino sit in-turnm optabilius magisquo sumendum; quad enim tumaccedit, perizlbonum etiicitnrauctius. Bonum porroamne,quo est inajns, sa mugis est semper optandum. Ex nibusomnibus pempicuum est, beatitudinem pertectum quiddamesse, bonisque omnibus par se cumulatum, qunm rerumomnium , qnæ in actiane posiiæ sunt, sit extremum.

[V1.1 (9) Sed dieet fartasse aliquis esse quidem illud cer-tnm et confessum. quomodo est dictum z Beatitudinemsummum bonum esse: at vero ut pianius quid ea sit ostenda-tur, desiderari. (10) Hac igitur tacite assequemur, si opus acmuons hominis sumptum fuerit. Ut enim tibicini et sta-tuarum fictori omnique adeo artitici, et amnino iis quiopus aliquod etiiciunt actionemque aliquam abeunt, inopere ipso bonum suum suusque finis et perfectio consisteravidetur , sic et homini , si quad est ejns opus et munus , inen ipso bonum ejns et bene vivere positum esse robahilesit. ( i l) Utrumnam igitur [abri et sutoris aliqu est opuset aiiqua actio, hominis vera erit nnllum, atque ad desi-(liam is inertiamque natus repci-ieturiI An patins ni. oculi,"tonus, petits, singularumque adeo partium suum cujus,que opus ac munus est, sic hominis quoqne præter hæcmania aiiqnod opus statuemus? Qnodnam igitur bactandem erit? (12) Nain quad vivit, id quidem cum stirpi-bus et plantis ei videtur esse commune; hic vero propriumhominis opus quæritur. ltaque iiia vita, qua: in aiendoangescendoque consistit, remov’enda est. Es vero remata,relinquitur homini vila qurodam , quæ in sentiendo est pa-sita. At hœc quoqne vita homini aommunis-est cum equoet bave et animantibus omnibus. (la) Reiinquitur ergovita quædam actuasa, iitius propria , quad ratione prœdi-tum est. Hujus autem pars uns est, quæ ratiani obtem-perat, ipsa ratianis expers; altera, quœ ratione prædita estcogitandiqne munere tuagitur. Sed qunm etiam hæc vitaduobus modis dicatur, eam quæ in fonctione muneris can-sislit, panera debemus : bœc enim potior esse aitera videtur,( la) Quodsi opus hominis est actio animi raliani consenta-

Page 16: Notes du mont Royal ←  · roc 11°11’ âEiav, mi 1195’11011 nui-1159i 8 , non potest iu-telligi. Apparet autem id agi quad Nicomach. 1V, 1:. a , S a z 1è 119511011 81) 1190:

v-

a G

çaU

40

15

sa aoçoûvrwv.

(Ion)

x .1 a I v 1’ ne I un s10 à auto pattu spyov mm: 1:9 7m: 10:38: mi 1’008:axouaaioo , 63:51:59 1:0apmto’ü mû mouôaiou 3:40:19:-

croî, mi ânlâîç 89) «:0171:I lui minou, flpoortbspévnç

r71: xar’ âpzrùv ônepoyîç, «po; «à Epypv’ meapwroî

 : I Y a a i x 7 v r!y...v 73:9 to x:0ap:Cew, autonome» 85 to sir si 8 corme,âvepo’mou 3è dessus: Ëpyov (tufiv cm: , ravins: 8è poli:

7 I I I K Î lI ’ N bsvepyeuv m1 npaEe:ç p.513: Rayon , autonome» o avopoç

au saura ami. 3:31:73; (la) "ExaGTov 3’ 55 nard: 1hoîxziav àperùv ànorehïmr et 8’ 031w, 16 évhém-

vov âyaôov 11:11;]; êvépyata: yiven: xar’ àpswîv, et æ

filateur, ai épatant, xzrà: 141v âpicrqv mi salua-roirqv-

Ï NI I I b i Ï ’(la) et: o êv (ho) 1:5):th). Mia: 70:9 1948:»): mg ou

u fi à; l l . P, NI 9 hg I î 3«ou: , me. (un: fipspa: ouzo) os ouo pampa»: «ou su-ôuïpova: (de: figipo: oüô’ olim): xpôvoç. (I7) 1159:7:-

ypaiçOo) lu.èv 05v 15:70:03»: saurir ôaï 78:9 in»; 61:01::-

au v- " a r Ü11’me npmtov, :10’ ficrspov avaypadaat. [VIL] Adieu8’ av Tram-roc :Ïva: «poquerait: mi 8:190pâîca: ra: xa-

).:Î:ç Élovro: mpwpaçî , mi. ô xpôvoç 1:7»: 10:0:Sruw

eûpstùç ouvspyoç 8:70:02); eÎvat. "005v au! 15v rapinycyo’vacw aï êtaôôouç- nov-reg 7&9 npocôsïva: 1:6 ê):-

hïirov. (la) Mauvîcea: 8è nui. 1:7» «poupnps’vwv

l I l b ) I A I a -Apr] , au: 1m axp:65:a:v p.4 ânon»; Êv nuant Émtnrew,009K Eu émia-10:; aura: vip: ônoxs:g.:s’vr,v 5km: ont êrri

TOUOÜTOV è?’ 800v oîxeîov (1.506503. (:0) K41 7&9

TEIZTUW x11 yswus’rpnç 8:1çepovro); Emëmo’üo: 193v

ôgûfiv’ ô 51è» 78:9 êç’ 560v anctun 3954 1b Ëpyov, ô 8è

ri écru: à noîâv 1:. esca-fic 76:? rail-4003;. Tèv aûrèv

6h 196m and êv roi; 60:10:; nomre’ov , 81:0); un rèndpspya 133v Ëp-(mv fileta) yiyvnuu (20) 0:33: dînai:-

I x! au: i , I w I ,. ,11550:: o ouos 17.)! arum av 87men: époux, en): ina-

x v : a .. ... t .vov av ne: to 81: 05:10nva:leoaç, oÎov la: nap: 13:;aîné: 1o 8’ 8:: npïnov mi aïoli. (2l) T53)! àpyfiîv

6’ ai. uèv ênaywfl Oewpoîîvru: , ai 8’ aie-Orion , ai

8’ mus-Eu?) 1M. , un). dîna: 8’ (inox. (22) Marte’va: 8è

REIPŒTE’OV Êxdo’ruç maçonnant , xaï onouôaare’ov 8m;

69:50:35: xakôç- (23) paix-av 73m floua: polir»: «(in1è: magma. oneî 75:9 79:57.0): ’73 fuma «une; aÏva: 1’)

âpyj’, , x1: noÀÂà: coupai yivscrôa: 8U «:372; 153v C1]-T’NPÆIWIW.

CAP.

me I Nt i ’ N 3 l Il - I-xsnrsov on me: mon; ou tmvov à): zou calangu-

i V Ï l 7* t l 7 ou zcoure; mu à; on ô 10704, MM x1: a): nov ÂsyolusvmvRapt aùrîç- rif) (Là)! 76:9 dûmes-î mixte: duvetas: à bit-cip-

» : l 9.-- . i s - a I yZona: , up 8: 7590;: tu): amome: 1:17.05; he-vsurus’vwv 8-) 163v à 0:05:11 r r 71 mi 163v uèv èxrbc

. A. l Y .. v .hyous’ww 113v 8è 1:29: 41019)): mi affina: , 1?: ne?) dau-

yiùv nupw’nato: Myoyev m1 pékan: tiquent. Tèç 8èupéîm mi 18:; ËVEPTSÏIÇ 16:; d’olixàç flapi. dioxùv 1i-

0:u.zv. "9615 3:00:53; av lé ne aurai a roui v 19v

l Ia w 1 z ç ouooçav nahua": oucav au) ô oÀo mon v ont) 103V :Ào-

I n.. ç. ,(a) ’Opôm 0è au). 8:: immine uvée Myovo

1mm) êvs’pyem: to râlez," oÜrm 1&9 167w mp1à 30:76:: (un: m1106 153:: 31:16:. Ï: Iwoiôz: 3è 1E)

T y i . .

ETHICA NICOMACHEA. LIB. l. CAP. VIH. 7nca , au! certe n ratione non aliena , sique idem genere essedicimus, opus alicujus artificis , et nlicujus qui sit in eo ge-nere artificii eximius (quemadmodum citharœdi et boni ci-tharœdi; et in aliis similiteromnibus, ut, accedente ad opusetiam excellentia sou perfectione , sit verbi causa citharœdtquidem cilhara cancre, boni vero citharœdi bene cancre);hoc , inquam , si ita est, et hominis opus vitam quandamenmque energiam animi sen actionem cum ratione conjun-otam, boni autem viri etiam bene et præclare habentemactionem ponette debemus, (:5) bene porro et præclare ha-bet unumquodque , ratione sua: propriœ virtutis. Qnod-si ita se res habet’. hominis bonum erit energia animi, vir-tute directe; ac si [dures virtutes sint, virtute optima acperfectissima : (la) et præterea in vita perfecta. Ut enimune hirundo ver non effim’t, nec dies unus : sic neque diesunus, neque exiguum tempos efficit felicem ac beatum.(l7) Sît igitur hoc modo descriptum confusa quadam no-tione summum bonum; adumbranda enim videtur res initiorudius, deinde exactins et exquisitius edisserenda. [VIL] Vi-deturque vel cujnsvis hominis esse, en quæ bene primumsuis lineamentis descripla delinitaque sont, provehere suis-que veluti membris et articulis distinguera, atqne ejusmodirerum vel auctor Ve] certe auditor esse videtur (emplis :quo modo artes ipso: amplificatæ et pmpagatæ sunt; ou.juslibet enim hominis est, id quod deest addere. (18) Me-minisse vero nos oportet etiam illa qua: supra dicta sunt,et subtilitatem illam enucleatam non peræque in omnibusrequirere; sed in unnquaque re, pro materim ipsiusratione . et quoad douendi vin ac ratio patitur. (19) Nom[aber et geometra non eodem modo rectum angulum ex-quirunt : sed ille quidem, quatenus operi est necesse;hic autem, quidnam sit et qualis, inquirit : in vero enimcontemplando versatur. Eodem igitur mode faciendum estet in ceteris omnibus, ne operis accessiones et ornamentaexsistant ipso opere longiora. (20) Neque vero in omnibusneque causa est flagitanda; sed satis esse debct in qui-busdam, si bene demonstratum sit , fila esse , id est ipsum:6 61: (quemadmodum res habet et in principiis) utque hocipso": 16 au, id est, Rem ita esse, in talibns primum etprincipium est. (21) Principiorum porro alio inductionepercipiuntur et cognoscuntur; alio sensu, alia consuetu-dine sen more, et alio aliter. (22) Ac singuia persequioportet , prout eorum natura patitur, dandaque open:est ut bene definiantur. (23) Magnum enim momentum ad enquæ sequentur aflerunt : ideoque principium plus quamdimidium totins eæe videtur, multaquc in quæstioneposita eo cognito declarari.

V111. :Ergo de principio videndum est non ex conclusionibussolum et luis quibus ratio sive syllogismus conticitur , sedex iis etiam que: de illo vulgo feruntur. Nom quod ve-mm est in hoc genere, cum eo congruunt omnia quæ ex-stant inter homines; a falso autem cito verum dissidet acdiscrepat. (2) Quum igitur boni: tres in partes sint distri-buta, aliaque externe, alio animi, alia corporis dicantur :animi sane bons lnprimis et maxime proprio houa dicimus.Ceterum actiones et energias animi in anima collocamus.ltaque qunm ex hac sententia et vetere et a philosophis une0re comprobata recto hoc a nobis statuitur , quod mododictum est : (3) tum veto propterea , quod actiones et ener-giœ nonnullæ ipsius finis rationem viœmque obtinent. Sicenim etficitur ut bestitudo in animi bonis, non in exter-nis numeretur. (à) Cum hac ratione congruit et illud,

Page 17: Notes du mont Royal ←  · roc 11°11’ âEiav, mi 1195’11011 nui-1159i 8 , non potest iu-telligi. Apparet autem id agi quad Nicomach. 1V, 1:. a , S a z 1è 119511011 81) 1190:

3 llGlKQN NIKOMAXEIQN A, n.Il î i 1’ a. 1 i T 1 Ç n ,s , .07:9 aux: :0 au Env xu: :0 en 1:91:.e:v 10v zoompov:6158M 73:9 eûîœia: 1:: sigma: mi. :ùn9aîia. [IX.]

I N) t l i 7 N(s) (Panna: os and: Enfin-taupin: 1:59: fin: 1000::-povtav amuï bonifient :63 ksyôs’vrl. (o) Toïç ph

, I - Ï II . 1 d Nt I7&9 (19:17,, 10:; a: ç9ovnctç, «Dm: 05 6019:0: 1:; a va:Soxeî, roiç 8è Mûre: 10610))! r: 51.50’ fiôovîc à 0:32:

vl N N I hi i 9 b Ï I ,aveu flamine: èrepo: os au: r’àv avec; swr,::9:0:v onyx:-

- f r - r î I si i l as : 19:Àa:y.;0:vouow. (1) touron os Tl! un mua: aux: ou.huai. Às’7oucw , à 8è ôÀi7o: mi Evêoîo: aivô9eç’ 01385:5-

lo 90v; ôè 10:3er 50070:: Stmuapraivsw roi; Slow, âÀÀ’

E’v 7s: r: au). sa: whist: xa109005v. (a) Toïç pâli

si .00v 15:70:10: 191v ipefivâ 6:92:15p: 7m: ouviprîo; s’anv ô

l I I 5 I107w mon); 7:9 «un: i) xar’ aôrùv s’v297e:0:. (o) Am-

, I , lpape: de :owç 0:3 9.:x90v ëv m1105: 9) 19mg: :0 Épurrov

ônoÀauÊa’vsw tu). à: gis: a Ev297siç. T-hv pâli 73:9

ËEw êvôélsrat pas, ai7a00v àfiOTEÀEÎV üné9zouoav,

Î " 0:” 5 i v1): ’ ’34 ’ ’- io ov 11:) m: .ooov-n r, na: 0: a), ne): :,n97nxo.:, 1m8’ Eve’975wv où]. oîov :5: «9&2: 76:9 ES âvaî7xnç, ut

a; 1:90îîet. fille-1:59 8’ ’Oluynriaaw 0-31. et minium:

50 mû. (01096::210: arsouvoÜvra: 0’006 ai i7mv:Ë,o’y.evo:

( touron: 7&9 ruts: vtxôaw ) , 03:0) mû si?" Eu a?) pu?xaÂŒv xai70:0i5v et 1:9cirtovuç 690:7); ên-Æolo: 7i7vov-rat. (tu) ’Ecrt 8:). au). ô (Star; «615v an’ «619v iaôç.

y il t (IF N A a. I NI t f m)le pèv 7a9 natation son: «hl-num , Exaortp a Êcmv me:5 7:9?)ç ô 1:57am: ç:Ào:o:0U:0ç, oïov t’nnoç (du a?) 9:-

Àimro), 05’194 8è 1:23 (9:):0856399’ :èv aûrèv 3è :9o’1:ov

t l. l .. s z : a t n 1 gau: tu: ô:x0::0: sa) çtAoâtxaw) m: o): :0: au: «95:0

ou r ’ . il T v- : I I1:9 :9:Àa:9e::p. (Il) Tom un ouv teflon :3: 1,850: lue:-

x N 7 A.Xera: 3U: sa un puce: :oLaur’ etvat, son; 5è 9:):ox0iÂoiç:0 écriv idée: çà :9665: fiôéa. Touîro: 3’ ai xar’ oigne-dl:

WPŒIEEK, (50":: xai Tout-0:; siciv flash: xai an’ aôrdç.(:2) Oùôèv a); npooôzïmt :iç iâovîç ô flic: aû::Îw

63511::9 1:59:0imou uvée, 0’003 ËZSt 191:; fiôovàv êv Êaurtîî.

H90; roi: ei9r,9:s’vo:ç 7&9 oüô’ âcriv ai7a60c ô un) [zircon

.. . . a l . à a, .0: t 4 ,,35 11:; muon; n9m,eo:v ours 7 9 :xatov mon: av euro:10v ph Kaipovra a?) 8:x0::07:9a7sîv, 05:." ëksuôs’9tov 10v

[tu xaipovra: rai; ê).:uO:9:’o:c upéîccw’ 6:10:03; 5è mi

51:1 153:: ÉÂÀow. (l3) Et 8’ 031m), unep côtèç au Je»:

et xat’ ciperhv 7:9aiEslç flétan ’AÀM: (du mi. 0’:70:Oo:i

t l I I407e ne: xaht, mi. palu-:0: touron: Exaorov, 57:29 x0:-

Àâîç x9ivs: 1:E9i ahan ô onouêaîoç’ x9tvs: 5’ ô); sino-

V V t I t çà(au. (Il) A9wrov 0:90: aux: xantarov ou: ,owrovsi, s68u:p.0v:’0:, mi m’a 8:6)9lora: «Un: nuât 1è Arma:-

î Ixov êm79auuo:

-a:

Il Killwrov :0 Emmôraïov, leîiarov 6’ b7mîvsw’flâwrov 5è né çuz’ 0:5 1:: épi: :0 wxeîv.

"Ann-ra: 73:9 ÛKÉPZH 10:51:: rai; &9icmtç êve97eiatç’

saurai; 35’, Ë, 910w Touron: fin: 0i9iarnv, pauèv du:ouv sôômgmviav. (le) (Datura: 6’ aux); nui 15v 3min

00 3:70:05»: npooôsolts’vn, xzeairrzp choper aiôôvutov 7è9â

où 943:0v1à MM: «peinai: àzo9fi7nrov 5m. ( la) "du:[LEV 78:9 opinera, annîmp 8:’ 6970ivmv, 8:6: 90.0»:au) 19th510!) aux). rohrmîç 8uv0îuswç- êviiov 8è ra-

(1093,:œ9.)

qood certom est, bene rivere, et, bene rem gerere virombeatum : num lare solet beatitodo vite boni: et buna actiousurpari. [lX.] (à) Olnnia quoqueilla quæ de beatitudineinter eruditos salent dici, in eo, qood a nabis dictumest, videntur inesse. (o) Alii enim virtutem, alii pru-denliam , alii sapientiam quandam beatitudinem esseexistimant. Nonnulli hœc ipso ont horum aliquid cumvoloptate conjonclum, ont minime a voluptate se-junctum; aliqui etiam leliciwtem externam adjiclunt. (7) At-que horum alia multi iique veteres, alio panai et hiclari au octobres, loquontur : quorum neutros prohabileest omni ex parte errare; sed in uno aliquo saltem ont inplurimis recta sentire. (8) Ac cum iis quidem qui vi-larn lœatam esse dicunt virtutem omnem, alterisquc item,qui aliquam certam virtutem, nostra congruit oratio. Vir.lotis enim certe est ipso acljo sire energia virtutis; (9) Ce-terum in eo ferlasse est rei momentum, ut statuatur, snnesummum bonum in possessione, au in uso positum essepolemus; itemque in habitune, au in cnergia sive actione.Accidere enim potest, ut habitus bonus, qui insit, nihilboni efficiat; verbi gratin in illo qui dormit , aut qui alioaliquo modo otioaus ac feriatos est. De energia vero idemdici non potest; aget enim hæc necessario , et recto aget.Quemadmodom autem in ludis Olympicis non polcherrimosont valentissimns quisqoe corona donatur, sed illi soliqui certant (ex his enim vincunt aliqui); sic et ea, qumsont in vite , honesta et houa, assequuntur nique obtinentii demum qui recto faciunt. (10) Est vero eorum vitaetiam per se joconda per seqne deleclat: porro deleclari ineorum nomero ponilur , qom ad animum pertinent. Acdelectntur aliquis co, de quo appellationcm accipit ejns-modi , cujusmodi sont hm, (film-1:05 id est, amalor eqoi,ab equo : 90.005090; , i. e. , amans spectaculorum, a spe-ctaculis. Qualis itcm appellatio datur amanti res jnslas,qunm çÛùÊtxalo: dicitur , et qualis ci coi virtus cara est ,qoom cum ç:).âp::ov dicimus. (Il) Atqoi dicat quis,vulgo tamen Inominnm jucunda contraria sont isti quamdico. Verom respondeo , id ex eo esse, quod vulgo sua-via non sont per se talia. lis autem hominibus, quistudiosi sont lionestatis, ca sont jucunda , quæ sont na-tora jucunda : qualia sont ilta solo, qua: ex virtute agon-tur, que: proinde et talibus sont juconda, et pcr se ju-conda. (l2) Nihil igitureget eorum vita voluptalis tanquamappendice, sed hahet in se inclusam voluptatem. Nam,præter en quœjam dicta sont, ctiam non est is vir bonus,qui Inoncslis actionibus non delcctatur. Neqoc enim quis-quam aut justum dixerit eum qui non ex juste lattis capiatvoluptalem; aot liberalem, qui liberalibus actionihns nondelectetur : idemqoe de ceteris v:rtulibus sentiendom.(13) Quod si ita est, conlitendom est, per se jucundasesse virluti consentaneas actiones. Sed et bonas insopcreasdem et honestas; et horum onomqoodque esse sic, utquod maxime : sihquidem de iis vere jodlait vir bonus.Judicat autem ommno, quemadmodum diximos. (l-i) Est .igitur quiddam optimum, pulcherrimum etjucondissiummbeatitudo. Ncquc vero luec ita distincta sont, ut relert De-liacum epigramma :

Justilia est res pulchra; valeludo, optima : verum estsuave, [roi hoc. cujus pectus amure calot.

lnsunt enim hæc omnia in optimis actionibus. Has autemaot harum uunm optimum, beatitudinem esse diximos.(15) Verumtamen externis quoque bonis egere videtur,ut diximos. Fieri enim non potest, aut dimculter œrtelit, ut is coi nullæ suppetont lacullates, res agat præ-claras. (le) Permulta enim geruntur veluti instrumentisquibusdam, quum amicorum opera, tum divitiis, ontpotenlia civili; et quædam res sunt.qoibus s: carennt

a

A:

Page 18: Notes du mont Royal ←  · roc 11°11’ âEiav, mi 1195’11011 nui-1159i 8 , non potest iu-telligi. Apparet autem id agi quad Nicomach. 1V, 1:. a , S a z 1è 119511011 81) 1190:

I5

30

40

th

( (mulon)11.3er:1: punaivouat 16 uaxéptov , oÎov :ôyevsiuç , eû-

, , , , n . , n,rexvtaç , xaÀÀoug- ou manu 7&9 suoatuovmoç o du mon

racial-n: à Suc-(sv-hç à (amuïra: aux) irmoç, En

y i I -N . l8 (aux 511w, El. rap naymxot muon Je: anLÀOI,

t Nà âyuôot due: reOvacw. (l7) KaOamp ouv ameutai,gout: «(gouachent xai ’6’]: 10116113: sünpspïaç- 802v si;

mini) Taïçîoucw Evtot rhv :üwzi’av ri zôôatpoviq,

Su p01 8è rhv éparvin

CAP.’OOEv mi ânopsïral 7:61596v En: (nanan 9, âm-

d vI * , I u«10v 9, chu); un); auxqtâv, à une: 1m: 05m palpai;fixai ôtât 167m napayivual. (2) Eî (1è)! 03v mi. aïno

7 l Il! . N Ï I 1 l 3u un 050w empatta âvôpœnotç, éployov mu 191v eu-ôaumviav Oeéoôorov eÏvut, au!) (matera 163v «boom.uivwv 8cm.» .BÉÂTtGTOV. ’AÂM 10510 pèv iomç i700):

4 f I î 3 I I a) 1 î )av un axeyemç omnorepov, peuvent s xav s tu), Oso-nepméç 361w, ailla: 5C 5:?st and riva géo-non: Ë.56men napayïvuat, 153v Gilmârwv avar rb 761p 77,:

a: Q ru régara; une»; au). vélo: Éptcrov au! quintal xai 05m

t I Ï N, 1 i I11111 panneton (4) En] o av mu nokuxowow Su-varàv 1&9 undpîat «au roi; px), nennpmuévoiç «pin

âperfiv 8m, euro; p.101)ch ni êmyûsïuç. (à) Iîï8’ écria: 031m flâna fi au)! 1’6an sûôatuoveïv, 5Mo-

yov .57th 031m; , sine? ré: muât 960w, (in oÏo’v 1:5 zoïl-

Âw-ra Ëyew, 031w REIÇNXEV. (a) iOuoimç 8è mi ra:

i l au .D I 1 Ime: téyvnv mu «acon: amont , mu palma mû du:

a r i v i t I ! n- a Iaptfifqv. [a 85 peytatov mu xaAÀictov summum.«un New nX’nngÂÈç au sin. (7) Euwpavè; 8’ Étui

aux) Ex roi; 167w 16 Enroôyevov- sïpnrat 7&9 (au-li;êvépyew XŒT. âpsrùv Trad 11;. T5»! 5è lomôv dya-

Oôîv 1è (Av budpxsw âvayxaïov, 1è. æ auvspyà au).

[9736th nëçuxsv ôpyavnxâiç. (a) i0poloyoüyæva 8è

raür’ av du mi roi; Ëv âpyfi’ 1è 7&9 fic nohnx’i;

1510 aï ’ ’0r " 8) À ’ Ê ’À. ç platov au 41.", alun] a n mon)»: mus en"RQIEÎTUV. «ce?» 1rowéç riva; au). flattois: cob; «olim;

naiîaat mi. «(nunatak 163v "En (9) Eïxôtwç 05v05:2 poôv otite ïnnov 0515 aïno 163v www oûôèv 268m-

» 7 a.[14W 16709". oüôèv yèp aïno»; 016v TE www-mai

I 7 I I Ntrotant-4.: EVEPYELŒÇ. (m) A16: wumv ce du: alvin01’159. nui; 515811,ng Écriv’ 0511m 15:9 «paxrtxèç 153v

rotoôrow Suit 7M filtxiav’ oî 8è Rayo’luevm 313: Hui: El-

mÏêa paxapitovml. Aeî 7&9, (5671!? citoyen la).âpsrîç relaie; mi (Sion uhiou. (il) "allai 73m ys-raôohi yivovrai un) nandou 161m xarà nov piov,mi lvôéxerat ràv pailla-Ë côOnvo’üvm peyoïÀatç suppo-

païc neptnsceïv En). région, anaîmp êv roi: ipofixoîç

«spi "planton [noms-rat- «En»: 3è raiaôratç ypno’cîysvov

l x 1 a I a i Un Ifixai: mu raleumcavta aûhmç ouôuç suoaiuovLÇn.

ETHICA NICOMACHEA. LIB. l. CAP. 1X. 9

hommes, felicitatis splendor obscuratur ntque inquina-tur; ut sunt : nobilitas generis, felix sobolœ, pulchritudu.Neque enim eis facile est vilain beatam consequi , qui insi-gniter (leformis aut obscurisimo lot-o natus aut solitariuset orbus sil. Ac multo etiam minus fartasse, si oui sint li-beri omni vitiorum genere cooperti, aut hujusmodi unici;nut , qunm boni tassent llheri ont amici , excesserint evita. (l7) Quemadmodum igitur diximus, beala via: de-sidemre videtur hujuscomodi rospcritntem. Ex quo fitut nonnulli eodem numero et oco bentitudinem habeantatque secundam fortunam; nonnuili vero etiam virtutcm.

1x. [x.]Sed et illa indidem nascîtur controversia : utrumnam

doctrina paretur, au consuetudine quæratur, au alia qua-dam exercitatione; au potins divinitus; au deuîque l’ortuile obveniat. (2) Sane quidem si ullum aliud a diis mu-nus est liominibus datum, profeçto oonsentaneum est, bea-tiludinem quoqne a du; immortalibus douai; coquemaxime, quod ca est rerum humanarum optima. (3) Sedhoc ferlasse alias est disputationis proprium. lllud qui-dem perspicuum est, ut non sit a diis immortalibus donomisa, sed virtute et doctrina aliqua sut exercitatione pa-riatur, in rebus divinissimis tamen esse numerandam.Virtutis enim præmium et finis optima quædam rœ et di-vina et bouta videtur. (4) Eadem vero et perquam vul-garis esse quiverit. Potest enim contingere vel doctrinavol studio iis omnibus , qui non surit aliquo parte hominipropria privati. (à) Quodsi sic prnstat, quam fortunætemeritnte beatum esse , certc in: probabile est : siquidemres naturnlcs ut pulcherrimm esse possunt, ita sunta naturacomparatæ; (a) idemque de iis qua: ab arte et omni aliacausa perlieiuntur, judicari debet , multoque maxime , quœa præstantissima : et vero si rom omnium maximumet pulrherrimam arbitrio fortunæ permittere relis, nimissit nefurium ne flagitiosum. (7) Atque etiam en defini-tione beatitudinis id quod quærimus, perspicuum essepotest. Diximus enim, eam esse cujusdam modi onergiamex virtute; cetera autem buna. alin quidem præsto esseoportet, alia rem adjuvant et conducunt nature, instru-mentorum instar. (8) Prmteroa lia-c ctiam cum iis quæinitia diximus , consentiunt. Civilis enim sclcnliæ finemoptimum esse statuebamus : atque illius opus propriumcst,diligentiam adhibere ut cives certo quodam modo af-fectes bonosque et ad res lionestas agendas idoueos red-dat. (9) Merito igitur neque bovem, neque equum, nequealiud animal ullum, beatum dicimus. Nulli enim iliorumesse potest talis actionis me encrgia: communiais. (l0) At-que 0b hanc causam ne puer quidem est beatus. Nondumenim par ætatem ad talia agenda satis aptus est : ac si bea-tus dicitur, propter spem quam de eo habent hommes,kalis prœdicatur. Opus est enim, ut diximus, quum abso-luta virtutc, tum vita intogra et perfecta. (ll)Multæ enimIIn vila rerum commutationes vnriique casusinterveniunt :fierique potest ut cujus res liodio sunt valde secuudæ, lamaximis in senectute ralamitatibus afficiatur, quemadmo-dum in hemum historiis de Priamo referunt poetæ. Portaqui tales casus fuerit expertus , misercque de hac "tu descessait, cum profecto nemo ducit beatum.

Page 19: Notes du mont Royal ←  · roc 11°11’ âEiav, mi 1195’11011 nui-1159i 8 , non potest iu-telligi. Apparet autem id agi quad Nicomach. 1V, 1:. a , S a z 1è 119511011 81) 1190:

10 HGIKQN NIKOMAXEIQN A, 1. (1100)

CAP. x. [x1.]

. T a110150011 00v 008’ 150.011 013851101 0’1vôpo’mwv 5138011010-

1 n A a. 1 vu «1 1 .1, .11101501: 5105 01v En , 1101101 -01101001 05 7050N 15710; 891v ,

1. si si 1. I a 1’ I I 1 v 1 z(2) [:1 05 on 111 0515011 0010): , 01,001 75 x01 501w 508m-yxov 1615 51151861"; 0’111000îvn; û 10516 75 7101111511731; 61’10-

6 110v , 60171104 1s xai 10R Xéyoucw flou! êv5’0751a’v 111m

178,0 eûôaqtoviav; Eî 85 un 151051511 10v 150115171101

558ai150v1, 151,85 20711.11: 10310 fi00151011, âÀÀ’ 811 1mn.-

xaUm div 11: 01091153; 01110191051511 &vûpomov ô); 5x10:

flan 117w xaxôîv 811101 au). 117w 80aroyv’quci1wv, 5751

Io p.51: x01). 1051i âuç106’rî1noiv 111101. 80x5Î fit? and 11 183

1501155311 aux) xaxov au) 017110011 , 513159 :101) 1123 (gin-1. je?)

aîoôavoue’vq) 85’, 0Ï0v 1151.01) xai0’11101’011 x01i 15’wiv

d î I i I i N I 51101187110; 0111070110111 50119015101115 x0110001011011. (4) A710-

pi’av 8è x01). 1015111 11105151’ 11.73 7319 (LŒXŒPtIUK (556110-

I6 :1611 05’701 râpa): xai 15150160011111 1101161 10’701! 51185-

8 * ) t l i t I7511:1 110111014 0.5101601014 0005011115111 11591 100; 5x70-

vooç, au). 1004 0.5V 11311311 01701000; 5Ïv011 x01). 1015B

I N î 57’ b h, ,y I N NI3100 100 11011 01:,1av, 100; o 5: êvav1101ç. AnÀov 0 811mi 10k 51110011300101 1198; 1085 yovsïç 11011110811163;

1 i Y NI 1 Ni I î V ,au 575W 010100; 51105751011. A10110v on 7111011 01v, 51 1101:.-

11510160ÎD101 mi à 150115611; mi 700110 615 155v 5081(-

I N, V y Ri x î Ntau»: 110111: o 0101105. (s) A10710v 05 11011 10 11-409(un? 5’11i 11W: 106v!» 00111311500011 1d 183v ëxyo’vwv 10E;

7011550111. (o) ’AÏA’ E1101V115’0v En) 10 1106150011 51110-

25 9110511. 15101 7819 81v 05100130514 x01) 1o 11511 êmC’q1o13115-

v0v 5;; Êxsivou. (7) Et 89] 18 157.01; ôpâv 85î x01) 1615

r n - 1. e a! I ,11, 8 rpaxapo51v 511010.0v 00A mg 011101 0.011101910v 01 11 7100-’ 159w ’Îw , 1117); 00x 01’1011011, et 81’ 5’01iv 505011:01:11: , A0.9)

01113050551011 x011’ 0113100 1è budplov 8181 18 tu), (301’015-

sa 00011 1005 116311101; 51380111500i551v 8181.18: 11.511150À0îç,

q 1 I I 9 N I ( l tx01 8181 1011.0v100v 11 19,1: 50001100111011! 01151À13195va1 M11

N Un! 5 76 X i et I. I1454001150); 5011.5101 0 av, 101c 5 nua; nanan; 011101:10-

s A. 0 1 1 a I . 11:): à z 3une ou 11501 100; 0101005, (a) or, 0V 7 p un; 51 001401-

I -’ I i 1 * fils I 1x0100001n115v 1011: 107.0115, 10v (101w 5000111501111 X011,u 11001111 ÉOÀmv 500315511 «chaîna, 74001115011111, 111101 15v

’ N I ï a: N I 15000111101101 ànoçaivovuç x00. 0010910: îoçuysvov. (9) H

10 p.511 101-1; 1010114 51111101000513: 013801155); 6906W ou 781?

lv 101151011ç 1è a; 3101311711, ânà «90085km 1001101;

ô &vôpu’mwoç (floc, xaôoînep 5ï110105v, x6010". 8’ sioiv

v fi ë ’ ’- 3: I î a, a I40 ai :1011 aperhv 115075101111; 50401100111015, 01 .v01v11011103 êvavriou. (l0) Maptup5ï 3511?: Mm) x01) 10 v’ù’v

81111100730511. H501 008511 1519 05110; 01140151 1630 0’111-

0pomtvwv gnon 855011611); (a; 115p). 101c 5115075131; 1d1çx011’ 0’10517’pr 150v1l110’1150myàp xai1ôvê1110’1nuiîiv 0151011

la 8011000111 5Ïv011. To11er 8’ «015v 01E 11151031011011 0.0-

y1y.o’)101011 8101 1b 1500116101 and 60115150111101 xz1aCîv

Ëv 011310111 100; uaxapîouç- 10510 yàp 501x51: 01H19 105

un); yiyv566011 1159) 0113181 Hem. (Il) T110î0551 5h 10(7.1001151101: 11?) 5ü8a1’150v1, and 50-1011 818 M00 1010510:-

50 61517310 fi 1100110101 1105111011: Rodin mi 05011M051 101 x011’

15.95qu , mi 1è; 167015 0i051 zénana 110111100111; név-

, n 1 .r a .- a 1 .1101: 511.1151100 8’ 7 tu; 0111,00); 0170100; 3101). 151paymv0ç

Sed an alias quidem. quisquam mortalium quamdiu ma-net in vita , beatus est judicandus, eque Solonis sen-tentia spectandum tempus vitæ extremum? (2) An item,si hoc in esse ponamus , beatus est aliquis tum, quum ex-cæserit e vita? An hoc quidem est prorsus ahsurdum dictu,præsertim nabis, qui beatitudinem actionem qu’audam siveenergiam esse dicimus? (a) Quodsi nec. nos eum bcatumdicimus, qui mortuus est, neque vult hoc Salon , sed in-telligit, tum demum hominem Vera ac tuto beatum præ-dicari passe, tanquam extra omnium malorum atquc in-fortuuiorum discrimen positum z hoc quoqne ipsum posi-tum est in contraveræiu. Sam ita ctinm ci qui non vivit,sed mortuus est, aliquid erit ut umlum, sic et bonum,perruque ut viventi, sed jam nihil horum persentiscenti :verlii gratia, honores et ignominim,et quum liberorum, tumamnino postcrorum secundzn pariter atque. advemæ res.(à) Dubitationem vero perummmm hæc quoqne habent :fieri enim potest ut, quem vitn benta usque ad sonectutemprosecuta sil, et qui supremuni vitæ dicm convenienteracta! jam ætati obierit, cum Inultæ in posteris mutationeset varietates excipiant z hoc est, ut qunm alii eorum bonisint, vitaque ca, qua digni sunt , potiantur, aliis eorumplane diversum accidat. Ad hæc varia quoqne posterorumu nmjorum moribus et virtute dtscedentium discriminaexsislore soient. Atque hic absurdum certe fuerit, si unacum eis mortuus quoque commutctur, [inique nunc hennis,nunc contra miser. (à) Rursus absurdum fuerit eliam illud,res posterorum nihil , ne ad ullum quidem usque tempus , adparentes pertinere. (6) Sed redeuudum est nabis ad id quadprimo loco dubitatum est. Fortassis enim ex illo id quo-quc, quad posterius quærebamus, intelligetur. (7) Quodsiigitur supremus vitæ dies exspectandus, et tum quisqueboulus existimandus est. qunm eum diem obierit, non quadnunc boulus sit, sed quod antea fucrit 1 numuam etiam ab-surdum fucrit, quum quisheatus est, tum id quad ineoinvst, de ipso non vere dictum iri, 0b liane causam, quadvivos bastos prædicari nolimus propter rerum commuta-tiones casuumque varietates : et vero oh illam causam , quadhcatitudinem quidem firmum quiddam et prope immutabileesse existimemns, qunm e diverso in uno oodcmque imminesubinde mutetur, velut in arbem conversa? (8) lllud num-que perspicuum esse, si ad fortunæ casus commulamur,nos eundem nunc beatum , nunc contra miserum sn-pe essedicturos , chamæleontom quendam et parum stabili snle ool-locatum virum hentum nostra orutione fingentes. (9) lmopotins ex fortunæ varietate ac mobilitate minime dicendumest fingi fomiarique beatum aut non beatum (proptereaquad bene vel male vivendi ratio in fortune posita non est ),et requiritur lumen ille ex ratione humanæ vitæ , ut dixi-mus :quandaquidem actiones virtuti consentaneïe bealitu-dinis dominæ sunt, sicuti miscrinrum contrariæ. (10) Actestimonium huic sententiœ perhibet ipsum illud , de quohoc in loco quæstio est. Nam quum omnia humana siutintima et fluxa, sala virtutis actio habet constantiam. Nainet scientiis ipsis stabiliores diuturnioresque videnlur virtu-tes: quarum ipsarum quoqne prout unaquæque plurimi est,ita diutissime permanet z proptrrea quod in ois maxime etassidue mtatem agunt beati. Hæc enim videtur esse causaejus, quad est, nulle unquam oblivione iliorum beatoscapi. (il) Inerit ergo firmiter ac vere in beato id quadquærimus , eritque ille, (lum vivet, id, quad esse dtcitur.Nam vel semper, vel omnium maxime, en et agvt et animacornet , qua: sunt virtulis , fortunœque casus pulclierrime ,omnique ex parle sic ut oportet feret : quippe qui vere oit

Page 20: Notes du mont Royal ←  · roc 11°11’ âEiav, mi 1195’11011 nui-1159i 8 , non potest iu-telligi. Apparet autem id agi quad Nicomach. 1V, 1:. a , S a z 1è 119511011 81) 1190:

I0

20

’15

30

35

40

aç.. 113v 810110511: 111x081: x1) 0’1115’001v10v c011’v51011, 1101007100 8è

’ (1100,1101)

51’115» 100’700. ([2) 110811711: 85 7111011511011: x1181 113an

111i 8110506v1011: 11575051 1101) 11111001411, 181 115v 11.111081

11’331: sôtuxnoé1mv, 61min); 8è 1101i. 11711: 0111111151115110111,

8?,71011 (a; 01’1 11015î 00111,11 12; Çwî;, 181 8è 11.570011 x1).

11017181 7171181101 118v 50’ 1101x10111’)1500v 1811 fiiov 110173651

(and 780 11’118 60v5111xoo115’ïv 11500115 , x1). i) 70311111;

18117" 1101H; x1). 1110081i1 71’7v51011 ) , 811117100111: 8è 01:11..

611’V0v11 011’651 x01i.)11111.01i11511118 11.1111010115 1:51:01; 15

7810 3111105051 mi ë111108it51 ROÀÂŒÎÇ Ëv5075tmç. "011.01;

8è 1101i 511 100101; 8101711111151 18 11171611 , 511518811: 105’011

11; 58x610); 1107018; mi 115700101; 611011051118 81’ nival-

7’401111, 800181 75v111’801; 171v 111) 11571310100709 (la) Et

8’ 5io’iv ai 52115075111 11150111 fi; Çmîç, 1101617150 5’1’110115v,

. ... ,0885i; 81v 75110110 10.11: 1511101010111 à’OÀ10;- 088511015 780

1101551 181 11.107.181 110111013711. T8v 780 à); ail-11053;

81701081: 111i 131111001101 111001; 031.1501 181; 115x01; 580’111-

110’110); 1050511: 1101i 5x 163v 13111016111011: 861181 11110110101

11011151v , 111011150 ami. 0101154781: â7108v 1123 711061:11

0100110715811) 7.020011 110)1511.1111Â110111 x1) 01111101611101: Ex

117111 80051110111 0111111731: 11001110101: 61168-41101 1101511. 18v

3 ï Nt P t i I0101W 05 10011011 11011 100; Mou; 15108:1; 811111:11;.(lé) Ei 8’ 081019 507110; 11.51: 088511015 75’v011’ 811: ô 513-

801t11œv, 0E1 11811110111106; 75, 811: "010111111011; 115111;

I 3 Ri h I d 3 I V71:01:56.1]. 0005 0-8 710111010; 75 x11 500.5116010Ç 00157810 511 1?]; 51’1811110vi1; 11111110710511! 0018L’wç, 088" 13118

m I I b I110v 10740111011: 01101111111015 0’003 6110 11.571)1mv mi 1101-

117111 , En 15 117.11: 10101311ov 01311 811: 75’1:0110 1117111: 5881i-

1101v 5’11 811’711) 7061:9, 0’01)? 5i1150, êv 1107111?) 1111 1101i.

1571510) , 1557001011: x1). 111117.11: E11 11’111? 75116115110; 5’11”1-

1 v: T I I a tu I 1 95010;. (la) l1 011v 110111151 À575111 500111101101 101: x11105111 157151011: 5115070511101 1101i. 101; E1118; 0’17104ï; tm-

v171; xsxopny’quëvov , 11:8 18v 111161:101 lpo’vov 0’1XÀ81 15’-

15101: (31’014 ; 9, 11006051501: 111i (31mcâ115vov 03101 1101i

15X5011Îo’0v11-110111 À070v, 51151818 18 11.579101: 11011:5;

- b 1 N I à I i I Ifion, 17,1: 50011110v11v 8- 1510; 11011 1515101: 110511.5v

1 l 1 a Un I I a a111v1r, 110w101;. (l0) E1 0 0810.1 , 11.0111010100; 500011.5v

au ’ 1 î a 1 1 g I r l l101v C1-1v10111 0 ; 01110751. x11 07110,51 181 7151051111,

1 ou a 1 ’ 1 1 1 1 1’11.0111010100; a 011100001100;. 11’111 7150111511 1001011: En)

ETHÏCA NICOMACHEA. LIB. l. CAP. XI.

N R I10000101: 0101010001.

CAP.T81; 8è 1631: 0111076va 11571; 1101i 181v 10011111: 811111:-

b 8 I- l. I J I100v 10 11.51: 11.1,801100v 0011.61ÀÀ506011 110w 01001011 10011-

v51011x01i 101?; 80’511; êv1v11’0v. (2) IlaÀh’Bv 85 1101i

111v101’01çêyôv1wv 81100081; 1531: 00116111161110»: , xai 15v

à: 8 I N R, î 1 I1131: 11.1nov ouv1xv00115v011: 101v 0 ,110v,x010 151110101:

157.881: x1i 11511111117: av îxaviîi; 5’101. (3) Ëî 815, 111017150

1101i 11’I’1v1r50i. 16181: 51101151111011: 181 158v 31.5111 (50Mo; x11

0011;]v 1108; 181: 01’011 ., 181 8’ 011100015001; 5’01x5v , 08101

1101i 181 7150i 108; 100100; 811.08.11; 811011111; (1) A1115’051

881611: 11101’Zw 31110101: 1150i (Gina; à 151501-rîco1v11;

0011.611’v5w 110718 11.917101» fi 18 11101vo111 and 3511181

1100611107511: 31: 11E; 101711.18ia1; à 110111500011. (a) 20)-

Ilvir bonus et sinevituperatione quadratus. (12) Sed qunmmulta fortuite eveniant, caque maguitudine et parvitatediffamant, perspicuum est, 13a fortunæ buna itemque con-traria, quæ pana surit, nihil ad vitam momenti habere :magna autem fortunm beneficia et multa vitam beatioremesse effectura. Nom et ipsa ornementa homini suaptanatura salent esse, et eorum usus pulcher et bonus est.Contraria vero illarum vitam heatam in angustias rediguntet corrumpunt. Et ægritudines enim infernnt , et militasquoqne energias son actiones impediunt : tametsi etiam inhis elucet ipsum houestum, ac vol tum maxime, qunm quismultas et magnas calamitates fort leviter ac placide, nonquad doloris sensu careat, sed quod generosi magniqucsit animi. (13) Quodsi actionibus vita continetur, ut dixi-mus, nullus beatus ullo pacto miser esse potest. Nunquamenim quicquam angot odio dignum aut improbatum. Narnqui vere bonus et bene same mentis est, cum putamusamnes fortunæ GIBUS decenter et ex personæ suæ dignitateferre, sempcrque secundum ca quæ suppetunt, res pul-cherrimas agere : quo modo et bonum imperatorem ceexercitu, qui praesto est, Semper uti bellicosissime , et su-torem ex iis pellibus, quorum ipsi copia est, calceum pu].cliern’mum confirere; eodemque modo ceteros artificesamnes. (Un) Quodsi ita est, profecto vir beatus miserquidem futurus minime est, baud facile tamen beatus dicipoterit, si in Priami calamitates inciderit. At neque variuserit et mutabilis. Nom ut neque facile de beata vita po-terit dimoveri, neque a quibuslibet rebus adversis, sed amagnis demum et multis : sic neque talibus fortunrc c5-sibus amictus, rursus bravi tempore fieri poterit beatus;sed si tiet, longo et justo temporia intervallo flet : ubividolicet magnarum et honestarum rerum interca compasluerit effectus. (tf1) Estnc ergo quod vetet, beatum nosdicere cum qui suas actiones perfecta virtute dirigit ,bonisque cxternis satis instructus est, non ad quodlibettempus, sed per vitam perfectam? An vero ad definitionemetiam addere debemus : et, qui sit ita victurus, et vero quimortem ei vitæ convenienterobiturus? qunndoquidem restuluræ nabis sunt obscurœ, beatitudinem autem finemesse, et quiddam prorsus ex omni parte perfectum, po-uimus. (l6) Quo: si ita sunt, beatos ex vivis dicemus cos,in quibus illo insunt ct inerunt, quæ a nabis supra dictasunt : beatos tamen ut hommes. Atque de his quidemhunc in modum detinitum esto.

XI.Porro ad fortunam secundam et adversam posterorum

et amicorum omnium quad attinet , primum quidem nihilbeatum virum ea attingcre diacre, qunm valde ab amicitiaalionum esse, tum a communibus hominum opinionibusabhorrere videtur. (2) Deinde rem quum ipso illo eventa ,de quibus agîmes, siut admodum dissimilia, quumque aliamagis , alia minus ad nos pertincant; ea quidem Singulatimexpliœre atque in partes distribuere longum at ne inti:nitum fuerit, universe autem ostendere ac. Ve ut rudiimagine adumbrare, fartasse ad nostrum institutum satisfuerit. (3) Quodsi igitur est, ut in rebus advenus, qua:singulatim cuique accidunt, aliao pondus aliquod et mo-mentum habent ad vilam, alite sont leviores; eadem modaetiam qua: aunois, quicumque illi surit, acc1d11m. (l1) Rurfsum utrum unusquisque ossus acerbus vms un. mortulsaccidat, id vcro multo etiam mugis interest, quam In tragœ-diis, utrum racinera injusta et atrocia quæ ibi referuntur,jam olim perpetrata siut, an nunc primum perpetrentur.

Page 21: Notes du mont Royal ←  · roc 11°11’ âEiav, mi 1195’11011 nui-1159i 8 , non potest iu-telligi. Apparet autem id agi quad Nicomach. 1V, 1:. a , S a z 1è 119511011 81) 1190:

l2 HQIKQN NIKOMAXEIQN A, t6. (nomma)ROYiars’ov 3?. Mi radin»: 7),»: Smçopoiv, uâ’ÀÂov ai in»;

1è ôtanopeîoOm tapi rob: xexp’qxôïaç si rwoç àyaOoÜ

xmvmvoÜaw rôiv aîvnxslus’vow- fonts à En æoürmv si.

t .. t - v . . sxmôuxvmain oc aûrobç ôtiouv en a aOov site 106v.,

I I i i f neavnov in": ov 1v. mu w. ov â «flan; 9 êxeivolç

p À . i.. , .. -:Îvou, si 8è lus]; , recoure»: 75 mi roiourov (.5301: lui, nous":

Eôôziuouç roi»; p.91 ôv’mç p.7,8è rein aux àqnzpeïceatT«à uaxâplov. (6) Ëuuea’MwOaL uèv ouv Tl çuivovrai

roi; xexynxôcw ai eûnpafiiat 15v 90mn, 65min); 5è miai 30m: «qui. rouis-ra 8è mi. "lunaire: (5301:: -r’rz

5 ’ i lrob; sûôm’uowç i eôôaiuovaç notai»: u’t’ oille 153v

l 5

a

M v

ramure» unôa’v.

CAPAin)plo’y.évo)v 8è touron Énicxeqnôusôa flapi. tic sû-

ôaiuovi’zç 1:61:91 un» êrrawsrôiv E611»: fi panoit 147w

«www 37,10»: 7&9 81L 163v 75 ôuvoîuuuv oüx Ëcrw.

(a) (Doivent 39, nîv 1è Emmwrôv a? nouiv n’a-ive". xai

1:96; ri mac 515w ênaweîcôar 16v 7&9 Sixmov nazi. rbvâvôpzîov xai ô’Ào); 122v &yaoov mi. thv âpsrùv Emmaü-

usv ôtât à: npâîuç and rat E9711 , mû 16v icyypôv and

au toi; apoulxèv nui. 163v 51)ko Ëxaarov et?) norôv TWG 1re.

çuxs’vm mi. Exew nm «poe 51701003; 1l. mi. cnooâaiov.(a) A’filov 8è 10171:0 mi. En 183v rapt robç Geoèç Eaubon-

filai-01 7&9 çaivovrou npèç fluât: àvaçsçâlusvm, 103:0

8è cuuëaivu "ôtai: ri) «(imam robç ênaivooç 8U riva?!)-

a» 95:, 636mo erratum (a) Bi si êariv ô Errawoç 163vroioûrmv, ailait 811 133v àpicrow 03x Est-w Erratvoç ,ont)?! paîCO’v 1: mi. fis’htov, x10oînzp mi çaiverzv roue

u 7&9 650i); uaxzpilouev nui. sûôaluovi’Çousv nazi. 153v

âvôpîïw roi); Geronimo; uaxzpiïousv. (05min); 8è ami

30 153v oiyaOcËîv’ oûôeiç flip fini süôztuoviuv Ennui anoi-

ne? 1o ôixawv, 6008 à); Oziorspâv Tl mi [5?]er pana.-

piÇet. (a) onsi 8è mi. E6805: mm: auvnyopiam3591:5», àpwreimv fiôovfi- ra 7&9 un ënatveiaômtæv5mm. 056m unvüaw (être au xaeîrrôv s’en 15v Errat-

85 veriïw, romo’ürov 8’ eÏvm Il»! 052w mû, râyaOo’v- 119;):

115m 1&9 nui. rafla âvaçs’pecôat. (6) ’O uâv 7&9

Érrnvoç ri; âpsr’fiç’ npaxuxoi 7&9 15:1: xaÀoÜv aïno

nûmç’ du 6’ Ëyxcôuia 163v Ëpyow 65min): nui. 163v d’0)-

uarixôv and 183v tèUleŒV. (7) ’AÀÀà raina uèv in):oîxsw’rzpov éEaxplëoUv raie moi. ra: êyxo’iuw «mon.»

uévolç, iuiv 8è Bibi: 3x 153v eîpngzévmv au êcriv î) EG-

ôatoovia 153v apion mi ralsiwv. (a) ’mee 6’ oiirœç

Ëzsw and ôta: «à tînt (i911? nous 761p 1&pr 1:3: lourât

nahua mixas; npaitropisv, :iv àpz’hv 8è and «à aïnov

4 c

- . .. , , t .. ,u. un: ayuûwv num: ri. au! ôstov TlOEy-lv.

(à) Conficilur quidem certe vel ex hoc, plurimum inter isla

interesse. Ac iodasse multo quoqne major diversitasoritur ex illo, quod dubitatur, utrum mortni boni alicujuasut mali Sint participes, necne. Apparet enim ex his, etiamsi quid ad eos pertinent, quodcumque sit illud , sive bonumsive malum , perquam exiguum , vel absolute ac per se,vel verte illis, sin aliter hoc habeal, carte tantum actaie modo esse, ut neque eos qui non suint, beatos efliciat,neque beatitudinem iis qui eam adepti sunt, eripiat. (6) Vi-dentur igitur res amlcornm , tum secundœ, tum adversæ,nonnihil ad mortuos pertinere , sed in tantum , ut necbeatos non beatos efficient, neque quicquam aliud tale.

* XII.

His autem distinctis, dispiciamus de beatitudine et hoc :utrum habenda sit in nnmero rerum laudabiiium, un inearum potins, qum honore dignæ sunt. Est enim per-spicuum , eam non mnncrari in potestatibus. (2) Videturigitur id omne, quod laudabile est, 0b eam causam esselaudabile, quod sil cujusdnm modi, et ad aliud quodamInodo referatur. Nain justum , t’ortem et amnino virumbonum ne virtutem propter [acta et actiones laudamus;rohustum et. cum qui ad cursum aptus est, et nnum-quemque aliornm propterea laudamus, quod a nalura siccomparatus et. quodammodo ad aliquod bonum ac pue-stantiam aliquam factus est. (3) Quod etiam declarantdeorum laudes. Ridiculœ enim liæc videntur en, quod adnos referantur. Atque hoc propterea accidit, quod laudes,quemadmodum diximus, comparatione et relatione qua-dam constant. (4) Quodsi leus talihus rebus tribuitur,nimirum perspicuum est, rerum præstaulissimarum nonosselaullem, sed quiddam lande majus et malins, quem-admodum apparet. Nam et. deos bentos ac relias usur-pamus, et viros maxime divines beatam vilain agere di-cimus..ltemque en bona, quæ divinissima suint, [mataprædleamus. Bealiludinem enim nemo iaudibus etl’ert,ut nec justitiam : sed ut divinius et malins quidpiam sus-picil et in rerum beatissimarum numero eollocat. (à) Se-cundum quæ etiam scite Endoxus causam voluplatis cgissevidetur, qunm primas pana principemque locum dignilatisilli tribuere venet. Nain quod, qunm sit ipse in numerorerum honarum, non iaudatur, eo declarari pulahal, comrebus iis, qua: sont laudabiles, esse Ineliorem. Talemautem esse Deum, ac Summum bonum; ad lune enim duocetera! quoqne referri. (6) Nain virtuti quiœm lauspmprie tribuitur. Ah hac enim ad res honœlas agendasidonei el’ficimur. Encomia autem factorum sunt potins,et eorum peræque, quæ eorporis, et eorum qnæ animiviribus olmnntur. (7) Sed de Ilis quidem sublilius et lima-tius disputare eorum est mugis , qui in encomiis scribendisoccupati sunt : noliis autem ex his quæ dictasunt, per-spicuum est, proprie in bonis iis, qua: honore (ligna et per-feela surit, vilain beatam esse numerandam. (a) Atqueita videtur esse etiam 0b llano cansam, quod principium est.llujus enim gratia onmes relique omnia agimus. Prin-zzipium autem causamque cur cetera. bonn sint, honoradignum et divinum quiddam esse pommus.

Page 22: Notes du mont Royal ←  · roc 11°11’ âEiav, mi 1195’11011 nui-1159i 8 , non potest iu-telligi. Apparet autem id agi quad Nicomach. 1V, 1:. a , S a z 1è 119511011 81) 1190:

(1109.)

CAP.’Errsi 8’ ëarïv fi 56301111011101 1.111117; ëvs’pysloî :1: xar’

019219,); rslsiav, 11591 êperîç ëmcxsrrréov- roi-Lot 1&9

0531m: 31v fiél’riov mi. «api 17,: 21381111011101; ÔEÙJPYÎGŒI-

pu. (2) onsî 8è :1011 ô xat’ ail-6051011: nol1t1x0ç 11-591

a 101617.11 11.00.1612 muovfiaôar (ioulerai. vêt? rob; noli-sa; 6170100144; 1:01:11; x1111 153v 110’qu 6117.1601); (3) 11a-

pâôuypa 8è «me» glapit! 701:; Kpnriïw 31011 Aumôn-

uovimv vouoôs’raç, :1011 si 111m; Êtzpm 10101710175753th-

ral. (A) E1 8è rie nolrrixiç 361111 il axézinç 111’311),

Io Silov au yévotr’ au: 7’? Cris-quo; mû 111v êE aïoli;

npwipecw. (5) H591 riper-7]; 8è âmaxsurz’ov dv0911)-uivnç Silo)! du: mi 7&9 15701001: àvOpo’mwov ËC-qroü-

p.9 x1711 flip sûôatpoviav âvôpmuivnv. (a) ’Aperiqv 8è

liyouev âvôpmnimv nô ds; 105-0151101101; ailla: rlv ri;la (aufijç x1111 111v eôôatgmviav 8è dulie êve’pyeiav Myo-

pev. (7) E1 ôà «50’ 05mn Élu, ailov 811 8:7. 10v1rel1-r1x0v 21553011 me: 1è 1159i. d’or)" &cuep 311:1 10v

ôcpômluobç Oepumôcovra :1011. 118v 651m, :1011 pâllov

86g) 1111111115901 mi. flûtiau! fi «oh-:1319) rie inpufiç.

au Tôiv à" 101195311 et laptzwsç nollà upayputaôavrm 11:916,11 105 003140110; TvGSGW. (a) Camp-415’031 87h mi 11?)

enclume?) 11591 tuxfiç- Oampnrs’ov 8è touron pipo; , :1011

ëç’ 860v 111011453: E151 1:90: 1’81 (111-0151121101- 107819 ê-iri

nlsÎov êEaxpiëoîv âpymêe’crepov ide); ëozl 163v npoxat-

au uévwv. (a) Aéye’cm 8è moi enfui; x1111 ëv 1011; lionc-

p1x0’1’çlôyotç àpxoûvroiç gym, :1011 197.6195011 «13101:1 010v

10 pèv silo-fov 011317,: Éva: , 10 8è lo’yov 510v. (la) Tom-01

8è nârepov 811691671111 31010011159 à 105 17031101101: 11.69101

ml 118v 10 papumiv, à 11? un,» 8150 êcriv élégantmçuxâra n°1001715? CV neptpspstq 10 xup-rèv :1011 r?)xoilov, oôôèv 81aqas’pe1 71904 ra 11019011. (Il) To3 ailé-

fou a; 1:0 ph (01x: mm?) 31011 (pin-111153 , léyo) 8è 10 0111101:

105 rpe’cpecôal 110d aÜEEGOat’ env to1a115mv 7619 ôüvautv

r7]; 4:11.421: êv 81mm Toit; 1951901153101; 0:11) ne 31v :1011 Ëv

roi; êpfipômç, rlv 011’1er 3è 10113th xai à: 10k telsimç’

sûloydrrzpov 7619i 0’1’lan11vo’z. (I2) Ta1’rmç [Av 03v :101v1i

11; 0195T); :1011 01’231 àvOpoi-irfvn (pain-:011- ôoxaî 1&9 Ëv 101:

Ümmç êvzpysîv pilum: ’10 p.6910v 110’610 x1111) 86vap1ç

1115m, ô 8’ âyuôoç 31011. 3101110: imam 811819101 31°10’

40 52111011, 305v 91161.)! oôôèv 81acps’pzw 10 figure .105 (5101i

rob; eûôuiuovaç 15v &Oliwv. (la) 201160111151 6è 1051:0

etxârwç- 019711: 7019 écru ô 8m01; fig d’ex-fie lÉysrau

nonante: mi oaôln, nlùv 511:1!) 1101181 p.1xpîw 81111110311-

1ai 1111:; 15v x1v1îcemv, :1011 mon) gela-(0) yiverm 15145 (paniquera. 115v êmstxô’av à 153v tuzévrmv. (u) ’Allà

flapi. pèv 1015er Élie , and 10 Opemmov êare’ov, 13115189)

ri; àv091nnru1’fiç 0195171: ipoipov ne’qauxav. (la) ’Eoixe

8è 310:1 tilla) ne quia-1: ri: mufle ailoyoç 21m1, yB’tE’ZOUGŒ

31.511101 un lôyou. To13 1&9 Êyxparoîiç mi 1519011034

ou ràv lôyov xat fit; mais 70 lciïov 510v 1111011110511."-ôgôôç 13:9 :1011 31:1. rôt flânera «agonale? 191111111011

30

lâTHlCA NICOMACHEA. LIB. 1. CAP. X111. (a

X111.

Sed quoniam heatitudo matin son energia quædam animiest, virtuti undique absolutn: enngruens, de virtute vi-dendum est. lta enim ferlasse et de beatitudiue malinsdispioere poterimus. (2) Atque is quidem qui ad rem-publieam administrandam vere idoueus est, in liujus Studiooccupari maxime videtur. Hue enim se parut et hue stu-det , ut ciVes sucs viros bonus et legibus obedieutes elli-ciat : (3) quarum rerum exemplum nabis suppeditantCretensium et Lacedœmoniorum legum Iatores, et si qui aliitalcs exstiterunt. (4) Quodsi lune eivilis scientiœ proprio.disputatio est, nimirum ad id consilium atque instituteur,quod ab initie suscepimus, disputalio hœc omnis erit al:-commodandn. (à) De virtute itaque videndum est, humonsseilicet. Nain qunm summum hominis bonum , tum beau-tudinem liumanam nobis proponebamus. (6) Virtuteinporro bumanam appellamus non corporis, sed animi vir-tutem. Elenim bentitudinem energinm sive actionemanimi dicebamus. (7) Quodsi lime ita sehabent r nimirumut cum qui oculos curaturus est, totum corpus oporlet lia-bere perspectuin , sic cum qui politicus est futurus, eaque: ad animum pertinent, quodammodo scientia compre-liendisse neeesse est. Atque id eo quoqne magis, que nia-jore honore (ligna est eivilis scientia, quam mediciua. Atvero medici periti et elegantes multnm studii et operæ incognitione corporis ponere consueverunt. (8) Ergo ci quo-qne qui civitatis regendæ peritus futurus est, in animi eo-gnitionem cura atque opera multa conferenda est; confe-reuda , inquam, harum rerum gratia et quatenus satis sitad en quæ quærimus. Accuratius enim animi vim inqui-rere atque explicare majoris fortasse negotii sit , quam proratione earum rerum que: nobis propositæ sunt. (9) At-que etiam in exoterieis disputationibus satis copiose dieun-turdelioc nonnulla , iisque utendum est : nimirum unamesse animi partem ratiouis expertem, participem illius al-teram. (l0) Quæ utmm distincte: sint, quemadmodumcorporis partes, et quicquid simililer in partes secari po-test, an ratione duæ sint, snapte alioqui natura indivise(ut in rotunda figura, en pars que: convexe, et en qua:concave dicitur) ad id quod nunc agimus, nihil tuait.(l t) Ejus autem partis que: rationis expers est, altera ejnsquœ omnium communis est, et quæ stirpibus proprie con-venit, similis est; dicoI autem nutritionis et augmenti cau-saux et principium. Talem enim animi vim lis omnibus,que: aluntur, merito aliquis attribuerit, atque adeo in fœ-tibus immaturis : eam vero ipsam etiam in perfectis aniomantibus. Certe enim probabilius est, banc illis messe,quam aliam ullam. (12) Hujus igitur virtus omnium com-munis quædnm, ut dixi , non hominis proprio est z quippequum in somnis liæc particule atque liæc vis sue muneremaxime fungatur. Atqui bonus ab improbe in somno mi-nimum discernitur. Ex quo illud est quod aiunl, interbeatos ac miseros dimidiam vitæ partem nihil interesse;(l3) ejusque rei ratio probabilis, cur ita accidat, atTerripotest. Somnus enim animi est cessatio , que quidem isbonus dicitur et malus z nisi si ex parte paru motus quidamanimi permanant ad etiam quandam partem : nique hacratione honorum, quam quommlibet aliorum, visa sont,meliora. (I4) Sed de his quidem satis; prœtermittenda-que est alendi incultes , quandoquidem virtutis humanæ ex-pers est sua natu ra. (t b)Videtur autem etiam altera visanimirationis quidem expers esse, quæ tamen aliquo mode ejnsest particeps. Namîn continente et incontinente partem eamquœ ratione prœdita est, laudamus (recta enim ille pars atquead optima hortatur et excitat); œterum deprehenditur

Page 23: Notes du mont Royal ←  · roc 11°11’ âEiav, mi 1195’11011 nui-1159i 8 , non potest iu-telligi. Apparet autem id agi quad Nicomach. 1V, 1:. a , S a z 1è 119511011 81) 1190:

14 HOIKQN NIKOMAXEIDN B, 0. (1102,1103.)8’ Ev 001oïç :1011 aille 11 110901 10v l0’yov 115000102, a

11.01.1101 1e x01 &v11111’vz1 11?) lo’ytp. 311111134; 709

3100011110 10 napalelupz’vu 105 0030.0110; 0.00101 et; 10

82510110001000.11ëvwv 1111121101 1oûv0v1iov si: 10 001015011

a 11019010595101, :101 3111112; (joli; 0311m? êni. 10114011110100 01 6011.01 163v &xp01173v. (le) ’All’ ëv 1011 011311001

01v (Sodium 10 11000:?spo’uev0v , 1’711 8è 17,: («079k 0151.

601730.91. 110w: 8’ oüôèv Ë110v x21 s’v 1.);01j V001-

012’0v 51v01’ 11 1109111 10v lo’yov, Êv0v1101îuzvov 10011:)

Io x01 01v11601v0v. (l7) 111’214 8’ â’1epov, oôaèv 810’01’031.

I w z, 1l v .A0700 8è 110110010 001111101 p.51: 1.1111, (nous? 117101111:

1151000121700»; 11:) lofe) 10 105 êyxp01oÜç. E11 8’

, . 1 .. .in); :ûnxooi-repov 3011 10 100 omçpovoç 7.011 âvôpsiow

110’v101 700 opoooweî 11:6 lôyq). (l8) 001115101 81) x01

l5 1è îlo-yov 8111611. To 111v 7’310 0011x011 0050111173; x01-

. I b NI î - xvoulu loyou, 10 0 31110001111310»: x01 07.101 695111131011

114157.21 mec, x01’rîxo’5v E0111! 00100 x01 11:100011110’11.

0151m En x01 103 110190; x01. 163v 031’le çzpèv 515w

lâyov, x01 007 11301120 117w 000-4001111131]. "011 8è

I Q 1.1 I l I Ion 110105101 me; 0110 layon 10 à’l0y0v , papou x01 il V00-0É1’q01ç x01 710’611 E11111’1Lnoiç 15 11011 napéxlnmç.

(19) E1 8è 7.011 x01 107510 0011101 l670v Ëxsw, 611101:

tonnai 10 loyov 510v, 10 pèv 11001011 x01 êv 0011.7),10 8’ 1530-1150 10T: 1101190: 01210001111011 11. (20) A1000;-

N f 7 1 I . Iau 101 01 x01 1,00017) x0131 111v êwçopmî 1001m leyopev

’ N I I100 0010N 1011; 111v 810v01111x0; 10: a: 4,011101, 0037101:11è» 31010151100111 x01 006mm»: 81011041111014, 94002016111101

N) l I I , I 1 A. fOc x0 00100000qu i01xaç.Azyov1sç 700 71591 100 filou

3 I l 1 3 b Ï ne * ’00 leyopsv 81100100; fi 0011510: 0ll 611 11,100»; 1, om-so cppmv, ê-mwoüy." 8è x01. 10v aooàv :1010 191v 122w- 183v

"v 1 D .I51,10»: 85 101 ê1101ve1à1: 005131: layouev.

in illis quos dixi, etiam alio qumdam pars, a rationeaversa natura, caque rationi repugnans ac relnctans. Planeenim ut resolutze corporis partesquum cas dextrorsum no-vere animnm inducimus, in œntrariam partem, pute, si-uistrorsum perverse ferontur; sic et in anima evenit :abeunt enim in contrarias partes incontinentium appeti-lieues. (le) Sed in corporibus id quod perverse movetur,oculis œmimus; in animo non cernimus. Nibilo minusautem iodasse existimare debemus , in anime quoque ali-quid esse, quod a ratione sit devium, eique adversetur etrepugnet. (t7) Quod quomodo sit aliquid a rationediversum, nihil hoc leu) disputari necesse est. Rationisautem hoc quoque videtur esse partieeps, ut diximus 1 pa-ret quidem certe ralioni in continente. At vero in fortiactemperante multo adhuc magis obtemperare videtur : bicenim omnia plane cum ratione consentiunt. ( la) Apparetergo, etiam rationis expertem vim esse duplicem. Nainquœ stirpium est propria, nulle ex parte rationis est par-tieeps; en autem qua: ad mncupiscendum et amnino adappetendum impellit, aliquo ex parte ratione prwdita est,nempe, qua ei paret atqne obtemperat. Hac igitur rationedicere solemus, nos patris et amicorum rationem habere :non, quo mode rerum matliematicarum rationem babe-mus. Rationi autem quodammodo parere partem animirationis expertem, qunm præceptio ne monitio, tum omniareprebensio atqiu- exliortatio indicat. (19) Quodsi raten-dum est, etiam banc vim ratione esse præditam, erit etvis animi duplex , quæ sit rationis particeps: une proprieet ut rationem habens in se ipsa; allera sic ad eam habens,utifilius ad parentis monitaille, qui parentlsdicto audiensest. (2o) Atqne ex bac animi divisione ac dinerentia virtu-tis quoque distinctio partitioque naseitur. Alias enim vir-tntes in cogitatione ac ratione positas esse dieimus; alias admores pertinere : quas morales appellamns. ln ratione po-sitæ sunt sapientia, intelligentia , prudentia; in morihns,liberalitas, temperantia. Nom qunm de morions alicujunloquimur, non sapientem ont intelligentem ipsum dicimns ,sed lenem ont tenuperantem. Laudamus autem sapieutemquoque ex babitu. Habitus vero e05, qui sont laudabiles ,virtutes usurpamus.

LIBER Il.CAP. l.

Aufiôè-,-. ,Nè. ...,ç - 11,: 0911m 0007.1, un; ou 01011071111044

au N) Vf Ai 1 N b 1 - 3 "fi sme 0e 1,111115 , fi 515v 010110751011) 10 nlnov en 0100-

, Y l I 1 v7 A loxal101ç 5151 x01 11,11 75115011: x01 1m 00:1;01v, 010715936 E117151p1’0; 851101 x01 1961100 ’ .7) 3’ 7,01m) E5 50001; 71101-

711121011, 6’051: :101 100110110 Ëoyfixe (1.111001: 110psxxlîvov

01110 1oÜ Ëôouç. (2) ’EE 05 x01 êîlov 6’11 008611.10 163v

4,601331; 010:117w 015051 110.13: ëyyivual’ oôûèv 111915»

1000:1 ânon allo): ÊOÉ’ÇE101 , 010v ô liÜoc 1000:1 x0110

l0 10596115110: 013:1 av êOioOein d’un 95’020001, 008’ 51v p.0-

I î l î If i I S NA l à. I910x11 001cv 561,1!) 11: 0mn ê1111mv , 000- 10 110,0 x0100,

oûô’ illo oôôèv 153v aillœç mono-nov cilla): 31v 1501-

I Ü Î Ü I V I ’005111. (3) 001 0001 90051 001: 110001 906w Ëyy1v0v101

010’ 5101 fillè 11s ’ i f " "si: 0 ’ ’p , . 00x001 01v 111.11: 0-,00 01001011,u 1sl510005’v011 8è 8161 105 11000:. (A) 11311 6’00 101v 1000:1

mm rapayivstm, 10: Buvaiuuç 101310111 npôrepov x001-

y w N Ü(011.500, 150120011 Sè 10: êvep-(si0ç 07100180515v. 011:9

1 en! I NN 3 l fi N I 7h -E111 101v 010013051011 onlow ou 709 5x 100 nollaxu: 105wî, nollaîm; 017.0511011 131; 010672051: s’laiô’ousv, ill’ évei-

Qnum-sint autem duo virtutum genet-a, unum eorumquœ rationis surit, alterum eorum quos morales a mori- .bus appellamns : illæ quidem quæ in ratione positne surit,magnam partem a doctrina proliciseuntur : bicoque qunmusum , tum spalium tempusque postulant. Morales autemèE ëûouç, id est. ex more comparantur, a que nouien quoquetraxerunt : quad parum admodum 611113 101) E600; 10 i150;delleetit. (2) Ex quo etiam perspicuum est, nullam vir-tutem moralem insitam nabis esse anatura. Niliil enimeorum quze natura constant, assuefaciendo potest nt’ficialiter, quam (st a natura comparatnm : ut lapis, Qui denr-sum ferlur natura, nulla ratione assuetieri possit, ut sursummoveatur, ne si decies millies quidem aliquis eum sursumjaciens assuefacere conetur; neque ignis unquam deorsumferatur; neque quicquam aliud eorum quæ aliter a na-tura comparata sunt, aliter assuefieri posait. (3) Ergo nequenatura, neque prmter naturam in nobis exsistunt vir-tutes; sed insunt ut sic atTectis, ut ad ces suscipiendasapti simus natura, perticiamur autem perpoliamurque moreet consnetudine. (la) I’raiterea qnœeumque nobis a naturaobveniunt, eorum potestates prias aceipimus, postenusenergîas sive actiones ’obimus : quod in sensibus perspiclpotest. Neque enim ex ce, quod ont saupe aspeximus res,ont sæpe audivimus sonos, ces sensus accepuuus. Sed

Page 24: Notes du mont Royal ←  · roc 11°11’ âEiav, mi 1195’11011 nui-1159i 8 , non potest iu-telligi. Apparet autem id agi quad Nicomach. 1V, 1:. a , S a z 1è 119511011 81) 1190:

(iloa,l104.)

«du: 51mm: Expnooipeea,’oô [national gaz-ouahTare 3’ épatât: lapëoïvouev êvepY-rîcavrsç npôtepov,

«503:9 mi êni 153v calen ravilir a 7&9 Saï poteaux;noieîv, 10:51:01 noio’ù’vrzç lu.awôoîvo,u.ev, oÎov otxoôoyoïivuç

olxoôôpov. yivovui au! xtôapiCovuç intimement. 03m)8è mi. 1:61 "à! 86mm repaîtront; ébrouai. yivo’ueea , 1è

8è eéçpova défripons 13: 8’ &vôpzïa nivôpsiom. (5) Map-

- . -repu 8è mi to ywousvov ëv un: telson! - et 7&9 va-paôs’tar. cab; «afin: êOiComç noioüaw (1701006; , Mi

fi à Il fi I ne j I fifito [LAI par: nua ramai; vouoôsrou tout ëcrlv, 300i ne1’ oup.9] Il) caïn-ô naioucw, âpaproivouaw - mi Slaçz’pn 1:06-

I , ! V Y î a!ne «oh-rata nolisant; ayaen quel-ne. (a) En ex novaürô’iv mi. Suit div crû-:53»; mi yin-rai RËGG riper),- nui.

çôtipt-rat, 65min); 8è ut re’yvn’ En flip 103 meapi’Çsw

d î t b t I . I S Iun a! uyuôor. mu oî xaxov. ywovrau mentaient. Ava-Âoyov 8è mi et oîxoôéym mi et lourai «givre: - Ex uèv

au 1’ - a i a si a! si7&9 zou tu oïxoôouuv «70:00: amadouai nov-rut, En ce

a. a» I a I w sicou XŒXmÇ xaxoi. (7) Et 7è? p.9, 05mn J19, ouoevav 585i 103 ôiôdîovroç, cillât mime a» êyivovra dya-

20 flot i goumi. 031w 8-), mi êni 161v àperôîv Élar-irpcîr-rovreç 7&9 à êv roïç cuvuiiloîyuuci TOÎÇ 71:96:;

coin; âvôpénouç ywdlueOa aï 513v Sixoum o’i 8è aiômo: ,

npoi-rrovuç 8è et): ëv roi; Savoie and EOildusvm sagai-a’euu î] eappeîv ai uèv o’wôpeîm et 8è EstÀoi. (0.11.010);

15 8è un! 1rd «spi. «à; EmOuyJ’aç 57;: mi 1è mai tète

ôpTu’ç- et (La yàp Gémeau; mi. npâoi yivovmi, et3’ âx6).aorov. xai àpyûot, aï pèv ëx 103 affirmai. Ëv oui-

- 3 I 0 î N; 7 7 t I K t Ê I Ntmon; avançasse au, o o. ex un carmel. ou v onMm) Ex 143v ôuoiaw ëvzpystâîv ont 355i; yivovral.(a) Ara Ed rat; ëvspysiaq «ont; ânoôlaôvai - Mirai 7&9raie 10(1th Siaqiopàç aixoÀouOo’ücw qui 35m. 06 gaupe»:

osa; Siaçe’pei ra oÜrmç ’71 051w; sôôbç in vs’œv êGiCecOat ,

am réunifiai, gamay 8è 16 1m.

a!

l C

O

ETHlCA NICOMACHÈA. LIB. il. CAP. lI. 15contra , quam sensus lmberemus,eis usî sumus; non quiausi sumus, illos adepti sumus. At virtutes consequimurprias exercenles illa quae virtutis sunt z quo mode et inceteris fit artibus. Quæ enim nabis, doctrine prius in-structis, efficienda sunt, en faciendo discimus : verblgratin, ædificando fiunt ædium struendarum artifices, etfidibus amenda fidicines : item justis actionibus exercen-disjusti, temperantihus temperantes, fortibus fortes effici-mur. (à) Atque etiam hocipsum testantur en quæ in civita-tibus factitari salent. Legum tatares enim civibusad virtutemassuefaciendis houas eos efficiunt. Atque hæc quidem estomnium, qui Ieges ferunt, mens et volunlas. Quotquotautem minus recte ces assuefaciunt, vota sua frustrantur.Atque hoc uno reipublicœ administrandœ forma altera abaillera differt, houa a vitiosa. (6) Præterea ex iisdem rebusvirtus omnis nascitur, per quos interit; similiterque et ars.Nam ex eo quad fidibus canant, et boni et mali fidicinæevadunt; eademque ratione ædificandi artifices, et reliquiopifices amnes: nam ex en quad bene ædificant, bonisont ædifiœndi artifice-s futuri : ex eo quad male, mali.(7) Quad nisi ita se res liaberet, nec magistro qui doceret,opus eSSet , et amnes aut boni aut mali artifices naseeren-tur. Eadem igitur et virtutum ratio est. Agendis enim iisrehus, quas inter homines agi usitatum est, alii justi, aliiinjusti eflicimur; et quum ea quæ in rebus horribîlibusac periculosis habentur, agimus ac subimus, ass’uesei-musque en aut limere aut præsenti anima ferre, aiii for-tes, alii timidi evadimus. Similis est et cupiditatumirarumque ratio. Alii enim temperantes et ienes, aliiintemperantes et iracundi efliciuntur z hi, quia sic, illi,quia aliter in illis versantur. Atque (ut une verbo dicam)ex similibus euergiis seu actionibus similes habitus minn-tur. (8) flaque danda opera est, ut actionœ nostras certoquodam modo conformemus; harum enim differentias ha.bitus differentes ac dispares consequuntur. Non ergo parumrefert, sed perquam multnm , sicne, au sic, a pueris as-suescamus; ima vero totum in eo positum est.

CAP. Il.’E-trsi 05v fi n°190501 muguetiez où (lampion: Ëvsxoî

as 36ml 636M? ai. aillai (où 7&9 ïvïeiëüusv ri êarw ilépair), (mandatent, 9’003 Yv’ àyaOoi ysva’igLeOa , étai. m’a-

ëèv av Ëv ôçeloç nui-rie) , àvayxaîo’v ËO’Tl axévfaaeai rôt

flapi rang flpoiEsiç, 7:63: npaxréov aûroîç’ crêtai 1&9

siam x6910". mû 1’03 notât: YEVSI60ŒI ràç 3551;, menins?

40 eip-rîxupsv. (2) Te pèv 03v mirât tèv ôpOèv Myov «pair-

uw zombi: au). ûnoxziaôm , gratifiant 8’ Ücrepov flapiaûm’ü , ml ri Ëetw ô ôpôèç Àâyoç , Mi 1:63; Élu «poe

que 800m: épatée. (a) ’Exeîvo 8è repoStogoÀoyeiaflm,

au «a; ô tapi. 153v WanTŒV 1670; n’ira» mi 06x dupi-

45 553c docile; léyaaûm, 47:61:59 mi m1? oie-Là; sinuas»:8:1 nouât à»: mon et 1670i cirai-:nrs’ot’ 16: 5’ êv raie

«poiEea’t and 1:3: duuçe’povm oûôèv Ëarnxè: Élu , (56mg:

0581! sa: ôyrewoi. (4) Taioôrou 8’ avec: 1’95 m0001:

161w, Ëu panax. ô flapi 153v mir Exacte: 1670; 06x50 îlet tâxpiËs’ç- aure 7&9 au?» sévi-av 056i ima impana-

Man: oôôsyiav TEI’KTEI, 851.3 miroir; dei rob; 1:96:10»:-

raç «a: npèç 16v xaipàv axoneïv, 6561:5?qu E31 fi]:

Quoniam igiturdactrina lime omnis non cognitionis causasuscepta est, ut cetera! (non enim quid sit virtus quærimus,ut cagnoscamus , sed ut boni efiiciamur: aliaqui enim ni-hil ad beatitudinem conferret ), que: ad agendum pertinent,consideranda nabis sunt, et quemadmodum actionesoheundæ sint, videndum. In bis enim situm est, quemad-modum diximus, totum hoc, ut habitus sic val sic cantor.mentor. (2) Atque illud quidem commune omnium est, etnunc ponatur : rectœ rationi convenienter agora apor-tere, quum quidem de eo posterius aliquid dicturi si-mus, nimirum et quid sit recta ratio et quomodo ad renliquas virtutes ea affecta sit. (3) Ceterum illud ante omniaratum confessnmque habeatur : omnem quæ de rebusin agenda positis habetur, orationem rudiore quadamet pingui, non exquisita forma constare oportere, ut etinitia diximus. quad demonstrationes materiœ subjectœconvenientes sint postulaudæ, et Vera quad, quæ in ac-tionihus versantur, quaeque hue aliquid conferunt, nihilfixi habent, oient nec res salubres. (4) Quum sil autemejusmadi omnis harum rerum universalis notio; tummalta magis tenuitate subtilî limataque caret ca quæ derebus singulis hic habetur disputatio. me enim nequeeuh præceptionem ullam eadunt; sed oporfet sempare05 qui in rebus agendis versantur. oceasionem observare ,sicut in artekmedendi et gibernandi fieri videmus. (5) Ve-

Page 25: Notes du mont Royal ←  · roc 11°11’ âEiav, mi 1195’11011 nui-1159i 8 , non potest iu-telligi. Apparet autem id agi quad Nicomach. 1V, 1:. a , S a z 1è 119511011 81) 1190:

16

îatpixî; 57.9 mi 14,; quapvnnxî; (a) ’AÀM xainap

aux rama-tao roi) «optima; layon nalpara’av [301,Ûaïv.

au T a. au(a) Upmrov ouv mon Oaccipnra’ov, 811 rôt roman népo-

f a â I b C - f * T ’ N h lxav une avoua: mu UK:PJOIJ,Ç çOELpEa’Oai, ( ou. yap

me; 163v ipavâiv raie pavapoî; gap-rapiat; xpîaôai)

(3535p est rie tiqua: mi ri: ô-(taiaç ôpôpfl’ rai ta

t E I I Ï Y fi I Iyap unapGuÀÀav-ra. pineau un tu Alu-navra pôaipn19v ici Liv. iOuoiwq 83: mi a?! notât mi à airiez alain)

l ti à 7 I I a g I Ix01! clama) YWOHEVŒ (pôaipat 111v uyiaiav, la! 8è cumu-

i - 1 un i :7 4 1 1spa mu. notai m augai un musai. (7) 001w: auv nmêni 6(I)?POGÔV1]Ç nui o’wôpaiaç flat mi 183v ïAïow cipa-

nTw- au 761p traîna pauytav xai-çoGouoavoç mi p.11-sa. 61:05:1va Sam); yins-au , (in W33 Ô’Âwç aséman-

. e Iva; ornât «pi; mina fiaôiîmv (ipomée. 051.010»: 8ènui ô pèv fréon: fiôovîç ànoÀul’ww nui unôawîç âne-

ya’uavo; àxâharoç, ô 5è miaou (paüyow, ôanap et oiypoï-

101, amict-416:, a:iç- peaipatai 781p fi CUJ?POGÜV1] mi i,a’wôpaiu (me si: buapGoÀfiç xui fig êÂÀaiuliame, 61:6 8è

tu I P7 ’ K I 5 I Ime pesai-Mac cognat. (a) AAÀ ou pour: ai 1an-aaiç xai ai aûîfio’aiç ami ai aODpai in 163v (16163»; xzi

info 1(7)»: aûtôw 7:50an , du!!! xai ai êvs’p-(awu a’v roi;

«ôtai; Éden-av Mi flip 5’179. 133v ailla»: 117w anastati-

pan oÜrmç Élu, aïov ëni fi; islams Yivarav. 751p au10T: ranch rpopfiv RuiLSaivew nui noÀÀoùç «avoue into-

pévaiv, mi paillera Savant 145m TEOLEÏV ô îazupo’ç.

(a) 051m 8’ Élu nui Êni 15v âpafiÎw’ Ëx ra 7519 105

àfiEIZEGÛfll 163v flôovôîv ywo’uaea 60,)??9VEÇ , xai yavâ-

I Npavot pailla-raz êuvdaaôa aramon: mûron. iOuoioiç

’lt l g i Il! à a I . g r I à F ’-oa un m me v pane OlgotLEVOl 7 p xarappovaivsa 15v aofiapôiv mi ômpa’vaw me: Yivâuaôa îvôpaïat,

xzi yavo’pavai pailla-ra Sovnaâpaôa broyant»: tôt (po-Gapu’.

0’

HBlKQN NIKOMAXEIQN B, y. (1105.)

romlamen etiamsi talis ait hæc, quam instituimus , ratio ,danda tamen apera est, ut huic incommoda subveniamus.(6) Hac igitur in primis animadverlendum est, haste resnaturam habentes talem , qualem diximus, ab en quad pa-rum, et ab eo quad nimiqu est, aorrumpi solere natura :quemadmodum (claris enim et perspicuis exemplis, ad enquia sont obscure declaranda , tanqnam testibus utendomest) in viribus corporis et valetudine fieri videmus. Nainet immoderalæ et paociores aut remissiores æquo exercita-tiones vires minuunt et œrrumpunt. Itemque pocolenta etesculenta æque capiosiora ac pauciora, valetudinem lædont :al vera moderata , efficiont, nagent ac tuentur. (7) Eademigitur made se res habet in temperantia quoque et fortitu-dine et reliqnis virtutibus. Nam ut is qui [agit et exti-mescit omnia nihilque subit ac perlert, timidus efficitnr :sic qui a nulle amnino periculo deterretur, sed ad omniaruit, audax : itemque et qui omni genere voluptatis perfrui-tur, nullaqne se abstinet, intemperans, et qui ab omnibusrefogit, quemadmodum salent homines agrestes, la velulistipes quidam et sensus expers evadit. Nam ut temperan-tiam et fortiludinem perimit nimium et parum , sic servalmediocrilas. (8) Neque vero solum ortus et incrementaalqoe interilus lmbitunm ex iisdem et ab iisdem proficiscun-tur, sed etiam energiæ sive aclianes in iisdem versaiii repe-rientnr. Nom in aliis quaque, quæ manifestiora sont, itausa venue consuevit, veluli in viribus corporis. Ut enimlm ex au nascuntur, quad quis mnltum cibum copiai, mul-(osque labares excipiat ac perferat : sic hoc utmmquemaxime potest is efliccre , qui viribos corporis pellet.(9) Idem etiam de virtutibus sentiendum. Nain quemail-modum prætermittendis et fugiendis voloplalibus taupe-rantes eflicimur z sic temperantes elfecli voluptates maximepossumus aspcmari. Similisque et fortitudinis ratio est :nam et fortes evadimus assuescendo iis quæ terribilia sont,ca pro nihilo et putando patienterque suslinendo; et farti-tudinem cana-cuti maxime poterimus ca quæ terrarem af-ferunt, subira ac parterre.

CAP. IIl. [11.]Enyaïav 8è Saï. notaîcôui 163v ëËai-w vip lulytvogsa-

t m i à XI n Ï ’. à à ï à . Ivnv movnv 1mm «ne apyoz, au yap 1:51.051. ç

.. .. .. ... , ,sa nov amouroient fiôovœv ami «au? maria laipœv ca)-ppwv, ô Si âyfiâuavoç «hâlas-rag , xai ô pèv arrogant»;

rôt ôswà mi zaipœvfi ph larroôuavôç 7a a’wôpaïaç , ô 8è

lanoGgLavoç 85002. flapi fiôovàç 161p mi Mme êa’riv

fi fluai, aiparrîi ôtât uÈv flip 1th hôavùv 1:5: m1511 «pér-

o. i tu i r .- ... , Il i40 mon, au sa mV 1011m 1?th Milan ampliation. A10Saï Ëyûui ne); aûOiaç a’x va’mv, à); ô 1110(er encor, d’un

r ’ x .- ’* x a. a A a lycupaw n mi Karachi oie par fi 761p opU’), manostat

W I v in q a I a l ynum Écrlv. (a) En a a: uparav. son flapi npuEaiç nui

I i si I i I w r1 a1m61] , naval. a; 1:16am un. nua-.1, «peut: emmi fioov’h

la xai Man, ami Eià 1051? au tain fi oiparà flapi flânai:,

mi Mit-ac. (A) M-r,vüoact 8a nui ont azalée-aie ywo’lua-

vau ôlà roôrww ia-rpaÎaI flip rivée aicw, ai 8è inpaïau

Suit 153v êvavriow n’a-pâmai. yivaoeau. (a) ’Eri, à): mi

npérapov affloua, «En minai; gEIÇ, ôp’ oïwv fra-pouau yivaa’Oai 7ai’pœv mi ABEÂTIÏUJV, npôç TŒÜTG mi flapi 115m

n I .1. .81!!! a xè Il! «À I1m (puaw un l noovaç a- ne ana; qui: au yivov-un 1(7) 8rd)an rouira mai :6 51v fi a ai 3:1" à 8-:

’ a ç ç T ’ ç A 7l .

Signum porra habitus jam producli merilo habetur id ,quad est , gamine aut trislari fucus. Nain qui se a corporisvolo’ptatibus olistinet, hocque ipso delectatur, is temperans;qui moleslia ex ea afficitor, is intemperans est. Rursumqui res graves et acerbes perfert, ex coque lmtiliam capit ,aut carte nulla moleslia afficitnr, fortis; qui molestia af-ficitur, timidus habendus est. Virtus enim maralis 0moisin daloribus ac voluptatibus versatur. Nom et voluptalisillecebris ad turpes atque imprabas actiones invilamur, etdaloris aculeis ab honostis avoeamur ac delerremur.(2) ltaque statim a pueris (ut ait Philo) nos aportet certoquodam mode esse eduaatos et institutes; ut videlicet qui-bus rebus oportet, lis tum Iflllclllllr, tum doleamns. Hacest enim recta institutio. (3) Prælerea si in actionibus etaffectibus virtutes sont accupatæ, omnem autem pertur-bationem omnemque actionem doler sequitur aut voluptas :oh liane quoque causam virtus in voluplatibus et dolori-bus versabitur. (Æ) Atque hoc etiam supplicia indicant,quœ doloribus inferendis constiluuntur in maleficos : au-rationes enim qnædam sont; at continues per contrariafieri salent natura. (à) l’ræterea, quemadmadum supradiximus, ita res est comparata in omni animi liabilu, ut dequibus rebus ille deterior aut meliar fit natura , ad eas resejns natura pertineat , et in iis versetnr. At propter va-luplales ac doleras vitiosi habitus exsistunt , quia et illas

Page 26: Notes du mont Royal ←  · roc 11°11’ âEiav, mi 1195’11011 nui-1159i 8 , non potest iu-telligi. Apparet autem id agi quad Nicomach. 1V, 1:. a , S a z 1è 119511011 81) 1190:

("04,ll06.)

a?» Saï â 6): où Saï a ôeoxôic illo); inti) 105 loyal: Sio-

piÇarui au soutînt. A16 mi 6piC0vrui sa; âpa-râç cirru-Oeiaiç rivàç mi fipapiaçi oi’ni si; 55’ , 8H ànlôâç MYODŒV,

oill’ aux du Saï mi du; où Saï , mi des, mi 80a ailla

a «panifierai. (a) iïna’xairai à’pa fi cipal aivaii ficalcium flapi fiôovàiç niai Mm; 1:17»: pal-ricain fipaxfl-

x16, à si mixiez roûvavriov. (7) révolta à" En: fipiv miEx mon» poupin: Ëri flapi 163v «615v. T puÏw yèpô’wmv 16v si; à: aipÉcaiç mi rpiâiv 16v il; «a; (pa-

la yak , xaloïi, aupcpa’povroç, flashe, mi rpiiïw 183v êvavriuw,

aie-490?), ploiGapo’ü, lumpoü, napi minai pi»: TŒÜIŒ ô

âyuôoç xatopôiarixôç êcmv, ô 8è une: âpaprnruiôç,

pâlie-roi 8è tapi 191v fiôovfiv- nouai 1! yùp 0151-11 roi:Créole, Rai mitai 10k 151:0 191v aïpaaiv napaxolouôaî’

la mi 7&9 7o xalôv nui si oupça’pov i8: activerai.(a) ’Eri 8’ En vnniou nâ’o’w fipîv novra’ôparrrai’ à?)

xoilanbv ânorpi’xpoiaOai 1051016 1.1500; êyxixpwopa’vov

si?) flip. Kuvovilopav 8è mi à; npoiEliç, oî ph pâl-lov ai 8’ îrrov, fiôovfi xaii lorry]. (a) me: roîir’ 05v

sa âvayxuïov aivaii flapi voûta vip: naos" «payai-siam-ou 761p pixpov aïe 7&4; npaiEaiç a; à simili; zaipaw mailuREÎUOŒt. (la) ’Elri 8è lalamâ-rapov fiëov’fi yÉKEGOut

î. Goya? , xzôcinap (pneu inaixlarroç, «api 8è çà yole-

mbrapov dei nazi rapin Tivarui mi âpâflî’ nui 781p ri)

ne, a5 pilum: êv manip. "au: mi Suit 10510 tapi 5160-vàç mi luirai: «en à ripoiyunrai’a. nui âparfi mi rfiisolerai - 6 fait 7è? :3 routai; lpoîpavoç àyaôoç actai,

à 8è xaxô’); xaxo’ç. (il) "On yèv 05v lariv i, cipal

flapi flôovàc mi Mme, mi au êE En; yivarai, in?) rou-au nov mi dictai mi (pesiparai par) diamine: Yivopa’vœv,

xai du ëE 33v Éya’varo, fispi rainai Mil ËVEPYCÏ , zip-[fiction

ETHICA NICOMACHEA. LIB. Il. CAP. lV. l7consectamur, et lias fugimus , utraque sut quia non opor-tet, aut .quanda, aut quomodo non aporie-t, ont quibusmadis allis talia a ratione distinguuutur. [taque etiam de.limant nqnnulli virtutes vacuitates quasdam perturbatio-num, ammorumoiàue status quietos. Verumtamen id eominus recta, qu smipliciter et absolute istud habere po-nant, non autem addunt quomodo oporteat et Hamadanon aparteat, et quo tempore, et cetera qum addi consue-Verunt. (6) Hac ergo pro hypothesi certa est positum : ta-lem nrtutem circa voluptatœ et doleras ad res aptimasagendas idaueam esse : vitium autem contra. (7) Atqueetiam amplins nabis liqoere de his’poterit ex his quia jamdiœmus. Nain quum tria sint. quæ sequi et expelere sole-mus, honestum , utile, jucundum; tria contraria , quœ fu-giamus, turpe, inutile , molestum : in his quidem omnibusv1r.bonus recta facit; improbus et vitiasus offendit ac labi-tur, maxime vera in voluptatibus. Omnium enim animan-tium communia est voluptas, et eorum omnium quæ suhelectionem veniunt, assidue cames est. Nain quicquid ha-nestum , quicquid utile est, id omne jucundum videtur.(8) Præterea autem cum illa inde osque a teneris educatisumus. Atque idcirco banc actionem animi, qua vim nastraspeuitus intima est, eluere atque abstergere dilTicile est.Jeux et voluptate ac dalore tanquam regain actiones nostrasdirigimus, alii magis, alii minus. (9) Itaque neaesse est to-tum hac quad a nabis susceptum est negotîum in his rebusvorsari. Non enim parum momenti ad actiones offert, rectaont perperam lælari ac dolere. (Io) Præterea difficilius le.sistltur valuplati , quam iræ, coi dimculter obsisti diœbatHeraclilus. At, ut quidque dil’ficillimum est, ita maximein ca ars et virtus occupata est. Quad enim in se bonumest et honestum, id etiam magis tale est, qunm magna laborepartum est. [taque etiam propter banc causam amnisdis-putatia de maribus prodentiaque civili in doloribus et volu-ptatibus dirigendis consumiiur. Nam qui in his recta segerit, is vir bonus; qui secus. is imprabus futurus est.(I 1) Virtutem igilur in voluptatibus et daloribos occupatamesse, et quibus ex rebus gignitur, ah eisdem eam etiamangeri; et quom eodem illa mode non efficiuntur, perimi :denique quad quibus ex rebus ortom bannit , in ais quoqueexercendisversetur : de his, ita sit a nabis explicatum.

CAP. 1v. [111.]

’Arropfiaiia 8’ div ne, «En layopav au Bai à péri

. Sima «patronna; ôixaiouç finirent, tà 8è adippovaicéapova; e si 7&9 npoinouei si: Sima: nui il: aduppovci,

as i811 fiai ôfxaioi nazi adippoveç, (5635p si «a ypoiuparixè

mi sa ponctuai, ypapiiarixoi xai pouaixoi. ’H068’ ê-rri 183v 157.va 0810); axai; êvôézarai flip ypon-

parixo’v Tl mafia-ai nui cirre 16111; xai illou 61:00:-pivou. Tara 05v Écran. ypuiLiLa-rixo’ç, Éâv xaii smog.-

eo patinoit Tl. rufian mi ypoipimrixôîçi 10510 3’ a’ati 10

Kari: si): a’v abri?) ypaiipoirixfiv. (a) "En oÔS’ 631.0103

loto; Erri 163v 1aZvi-"w mi 163v àpariîiv’ sa ph yâp 51:6

163v «pan ywôusvoi ri 53 (la à! côtoie , âpxsï 03vn’irai ne): Exovra yavéaôai- rit 8è mirât site (ripai-à;

le yivo’luavai oüx 345w aurai me; En), Sixoiimç il, omppo’vmç

«pâturon , aillai xai êâv ô npéttœv ne); aluni! upa’n-g,

1rpGSrov pèv Êàiv aidée, lirait’a’àiv npozipoôpzvoç, mil.

apoaipoupavoc 83 «ôtai, ri) 8è rpitov mi Eh paëaiwçmi àparamw’rrwç lynx: Tapé-n’a. Tai’Üroi 8è «çà; pêv

sa ri) tète ëllaç ripai; Ëxzw ou cuvapifipaîroii , filùv aïno .si: aîôa’vuv ripoç 8è a» à: àpnùç si) ph aiôa’vai piprv

a oôôèv lapin, si: 8’ cilla m’a pixpiw àllii ri «au 86-

ARISTOTELEB- il.

Sed quærat aliquis, quomodo dicamus, juste agendajustos, temperanter agenda temperantes effici oportere. Siqui enim justas actianes obeunt, jam sont justi; si tempe-ratas, temperantes; perinde ut, qui en quæ grammatica-rum musicoromque sont propria officia explent, gramma-tici et musici sint necesse est. (2) An ne in artibus quidemres ilaseliabet? Fieri enim potæt ut quispiam aliquid gram-maticum officiait, val fortuite vel altera præeunteac sugge-rente. Dico hic c ita denique grammaticus erit, si et gram-matici opus aliquad ediderit, et vera grammatice id adirie-rit :hoc est, ex arte grammatica, qua ipse est præditus.(3) Prœterea alia quoque est nrtium, alia virtutum ratio.Nain quæ artibus gignuulur, bonum suum sive perfectio-nem suam in se ipsis iIICIusnm habent. Itaque satis est,si ipso certa quadam made conformata sint. At vero vir-tutis open: non si ipse cujusdam modi sint ,juste aut tem-peranter [acta sont, sed sl is quoque, qui agit, cerlo quo-dam modo conformatus illa agat, ac primum quidem sisciens : deinde si consilio agendi sen praæresi : postremo sifirme et constante volunlate ragot. Hæc sans in artibu’s qui-dem acquireudis non est opus congredi ac soeiari ; sed ipsumscire est in iis satis. Ad virtutes vero comparandas quumscientia parum sut nihil valeat, cetera minime parvamvim habent, sed multo maximam nique adeo omnem : ea-

I

Page 27: Notes du mont Royal ←  · roc 11°11’ âEiav, mi 1195’11011 nui-1159i 8 , non potest iu-telligi. Apparet autem id agi quad Nicomach. 1V, 1:. a , S a z 1è 119511011 81) 1190:

F

O

20

3 C

î

"invaut, ïrrsp êx i103 fiançât: «paîtrai; à 81mm mi.

céçpovœ moquerai. (A) Ta: (du: 05v «poiyuaru 8i-xpuot mi aéçpovo: Mynat, 810w ronchon on: avô ôixatoç à ô «diaprai: npoîEmv- Sixaloç 8è mi maçon»

Écriv où]. 6 redira «pétun , am and ô 05m) «paît-

nov (in; aï Sizerin mi oi «Laponie npârtoucnv. (a) E505v Mysral 81v. 3x 103 Sima «pli-nm: ô ôïxauoç yi-vsrou, mi êx 105 à céçpovz ô mangon- âx 8è roi? in),

RPŒ’TTEW torii-ra oôôziç av oûôè gamin-.5 yevéaôai

5:70:06; (a) ’ADÜ a! «and retînt uèv ou npoïwooow,

êrri 8è 122v kâyov xaraçsG-(ov-reç oiovrou çtkoooçsïv and

051w; Écaoôal cnouôaïm, ayato’v u noroîvrs: ToÎç

xduvouo-w, aï 153v îarpiïw fixerions! uèv êmpslôiç, nov.-

oïîo’v. 8’ oôôèv 183v -1rpocrurrouévuw. "Camp 03v oûô’

êxsi’voisd 350w: 1o cibum 05m) aspanzoôuevot, oûô’ oz-

TOI. fin: duij 051m çtlocozpoîvuç.

CAP.Mara: 8è mura ri Êcrw il dosa) axe-néon ’Emi

05v «à êv d’uyj ytvo’usva rpr’a 301i, mien, BuvcîgLElC,

Siam, touron: div 1l tin fi âpar-rî. (2) Aéyœ 8è mie-nph êmOuyA’av, ôpfiv, :po’Êov, Opcico; , çùâvov, lapai"

orna, ubac, nôûov, (film, 942w, ô’Àwç oÎç gfltîat

fiôovù Mire. EUVŒIILEIÇ 8è an’ â; naônrtxoi touron

137654500: , oÎov xaô’ &ç Samurai ôpyraOfivai à lunnüivm

à fiaient. 355L; 8è an’ à; «po: 181 wifi-q Ëxouev si:inouïe, oÎov 1:96; :2; ôpywôfival, si 51è»: açoôpôçî àvaipe’vmç, xaxâîc ËZOHEV, si 8è yéwç , 55’ ôuot’mç

6è ml 1:96: ranci. (a) [bien uèv 05v OÛX siciv oÜO’

aï riperai 06W aï xaxiau, au ou 12769560: xaràrôt nom-q «mondain: â eorum, nard 8è 76:; éperd; â

ràç maïa: 1376545091, mi. au x0113: uèv çà: miOn au?

êrrawon’aueOa 06:: anémiiez (ou 7&9 êfiaweïrzl à oo-Ëoüuevoç oüôè ô ôpYLZo’luevoç, oüôà qIFÎYETal 6 ânÀŒç

6971C6uevoç &ÀÀ’ ô 3(7);), mura! 5è rat; douât: xui du:

muiez; êïrawouusôoz il çsyôuzûa. (4) ’En ôpyllo’ueOa

uiv mi çoëoüusw ànpompérœç, ai Bi riperai 11900::-ps’osiç :ivèç à 013x aïno fipooups’a’ewç. Hpèç 8è roui-rom

and uèv cd: «du; stîcOa: 1576145001, muât ôà du;âperàç mi rà; xaxt’aç ou KWEÏCÛŒL me; Eraxeïcôai

mac. (a) A18: "Un 8è oôôè amaigri; eîct’w orin 1&9

àyaôoi lsyéuEOa a?) ôüvuaôat neiger»: ânkâiç aux:

xaxor’, oür’ ênawoüyeOa 05:: dasyôueôa. Kari la 80-

varoi us’v êcuev aussi, àyaôoi. 3è fi une! ou ywo’usea

aussi. sin-051.9 3è flapi toutou «96:59:». (a) Bi 03vpurin réer, sinh ai âge-rai [ni-r; Savoiuuç, laineraiE351: mâtât; aval. ’O n uèv 05v Est-i. u?) ys’vu i) éperd ,

zip-qui.

HOIKQN NIKOMAXEIQN B, a. (1105,1106.)

que jam ex iteratis nique idenlidem repeiilis justis ac toui-peralis actianibus acquiruntur. (A) fies igitur sana dicun-turjuslæ(verbi gratin) ac temperalœ, quum sont laies.quilles vit justus ac- temperans agere soleat z porro jusluset temperans est, non qui lias res agit tantum, sed qui inagit, ut justi ettemperantes hommes salent. (5) Recle igiturdicitur, justis ac temperalis acüouibus juslos ac temperan-tes effici : his autem neglectis ueminem unquam virum bo-num futurum. (6) Sed Inulto maxima hominum pars quamharo agere minime curet, ad verbe confugicudo philosopharise arbitralur, flaque spore! lulurum ut boni sint ac virlutepræditî : quales non multnm ab mgrolis difÏeruni iis qui

medicos studiose quidem au diligenter audiunt , et nihileorum quœ ab illis præcipiuntur, [accro volunt. Parraquemadmadum ægralis talibus nuuquam valetudo houaœnslatura est, dum in curantur : sic neque istis animusrecta erit aflectus, dum hoc mode philosophantur.

v. [1v.]Sequitur jam deinceps, ut, quid sil. virtus, videamus.

Quanium igitur, quæ in anima exsistuut, tria sont, af-factus, poleslates, habitus : necessario ex his tribus unumerit virtus. (2) Afleclus autem dico, cupiditatem , iram, ti-morem, audaciam, invideuliam, gaudium. amiciliam,odium, dœiderium, æmulatianem, miscricordiam, etamnino ca omnia quæ oomitatur voluptas aut dolar. Pa.testales autem , quibus ad lias perlurbatianes propensi di-cimur: ut, quorum impuisu vel ad irascendum , vel addolendum , vol ad miserendum proclives sumus. Habitusvera suut, quibus bene animale advenus perturbationesaffecti sumus z veluti si adversus iram alTecti sumus ile, utimpensius nul. remissius æquo irascamur, male affecli su-mus : sin ita, ut intra modum consistaiur, bene; itemquein ceteris. (3) Jam igilur virtules et vilin perturbatio-nes non suint, quum ab id, quia ex perturbatiauibus ne:boni nec mali dicimur; ex virtulibus autem et vitii:dicimur 2 (li-inde quoniam perlurbationes nabis neclaudiduutur nec vitio; (neque enim qui tinietlaudalur, nuque ,qui irascitur ; nec qui irascilur, 0b id proprio vilupcrutur,quad irascilur :sed ita demain, si caria quodum modeirascitur;) prouter virlutes vero et vilia laudanum ontvituperamur. (4) Prælerea irascimur et timemus incan-sulta :at virtutes ont eansilia quædam surit, au! non sinecousilio. Postremo perturbatianihus moveri ’ diciruur;virtulibus et viliis non moveri , sed quodam moda couforti«me. (à) Propter has ipsas parro causas etiam miasmesminime suint. Neque enim ca, quad patiendi potestate pr. -dili sumus, simpliciter boni vel mali dicimur, neque lau-damur ont vituperamur. Præterea potestates insuut innabis a natura : boni autem vel improbi non sumus natura;que de re superius diximus. (6) Quodsi igitur virtutes necperturbationes sunt nec poteslalœ, relinquitur ut sint ha-bitus. Quid igitur sit virlus genere , diximus.

Page 28: Notes du mont Royal ←  · roc 11°11’ âEiav, mi 1195’11011 nui-1159i 8 , non potest iu-telligi. Apparet autem id agi quad Nicomach. 1V, 1:. a , S a z 1è 119511011 81) 1190:

0

C

G

c

C

(un) ETHICA NICOMACHEA. LIB. Il. CAP. VI. i9CAP. v1. [V.]

As? 8è p.9) poiloit 031w: simîv, 6’11 351;, me: miiroit: ne. (2) thÉov 05v 81t1râ’o’a &patn’, 03 du!

alpin-Â ,0616 1: :3 510v aïno-celai mi 1è Ëpyov 05103 si;ânoôiSœcw, oîov fi 105 êtpOaXpæU âpsn) 16v 1s ôchaXuèv

mouôaîov rotai mi. 10 Ëpyov «6105-1? 131p 10?; open)»

iLoÜ dperfi si; ôpôuev. zOpale): 4) 10E intox: tipi-thïnzov ra anouôaiov notai in) dyaeôv ôpupsïv miêveyxsîv 10v ÉniGcË-mv mi. [nival robe noÂepiouç.

(a) E7. si 1051’ En). minon 08eme il", aux) fi 103 d’iv-Opo’nrou pipsîà Einqîzv É’Eiç â:p’ à); àyaôbç [Évepionoç 7L

varan. x0". à? fig au 1b ÊuuroÜ Ëpyov circadien. (4) [lôç

8è 1059 Ester, i811 uèv eipfixuuev. "En 8è x0).58’ Écrou pavepo’v, 5’301 Oamp’r’jcmluv noie de s’a1tv

il (puai: mûrie. ’Ev mon) si. cuvelai: mi ôtatpsrëiE011 laësïv 1è psy nlsiov 1o 8’ glanoit 10 3’ iaov, xai

101’610! î) x011’ crû-ra 10 npîyua i) api); fluâr 1è 8’ roof:

assoit 11 inupëokiîç mi ëÀÀeflusmç. (a) Aéyœ 8è 105

uèv npo’typmoç (Léo-0V 10 ïoov àrréypv &cp’ Exars’pou 15v

dxpmv,31rsp 3011i! Êv mi raôrov naqui- npôç fiuîç dé,

8 (site file-maïa prît: intima T6610 8’ 061 è’v,0138i. 1aô1èv tact. (a) Oïov si 1d: ôe’xu nantit 1a: 8è 8150

ôMyu, 1è: ES pica lauëaivooct x0131. 1b npâypa’ i009

731p fmspëxu 1s mi. ÜTŒPE’ZETGI. (7) ToU10 8è péaov En)

un): 191v &ptOELn’nxùv âvaÂoyiav. Ta 8è api); me;0&1 061m Mnu’ov- 01’) 764p eï1tp déni (mati payeïv «on:

860 8è Ouf-(w, ô filai-truc SE pas npoaroîEst- in; 731p

in»; and 10310 110M 1l?) Ândouévq) à ôliyovi MiltonV (Av flip ôMyov, a?) 8è âpy-ogss’vqi 16v yupvacioiv MM.

’Oluoiiuç 31:1 Bpôuou aux). RÉÀTK. (a) 031i.) 87) 115;

hlm-ripa»: 141v ênepÊoHWÆÈv mi. 141v ËÀÀqu parfin,

1è 8è (LÉGOV (mai aux) 105W aîpsîrou, (Léoov 8è où 1b

105 irpoîyptatoç aillât 10 npb; mais. (9) Bi 8è 11300:Emarrîu’r. 0510) 10 ëpyov su Entrshï, «p0; 1b ps’cmv

plénum mi si: 10310 0170060. rôt Ëpya (305v sitaôatawEntkéysw 10?; 55 Ëzouo’w ëpyoiç 81L 061? tipi-.123! 5011»

051e npchsîvat, (in fi; (LEV ônspôokfiç zani 15: filai-d’un ammonium 10 sa, ri; 8è (450611110: coiîouanç),0î 8’ 01701061 revirai, à): Àéyouev, npoç 10510 filé-navra

ËPYŒ’COVTŒI, i, 8’ cipal-à néon; n’y-q; obtpiëmrs’pa

in). âpâivmy êcriv, dia-tuf: ne!) fi çüciç, 105 liseron En

sin GTOZŒG’TIXYî. (la) Aéyw 8è 191v fieu-riv- 03111 flip

Eau «spi. mien xai npaiEstç, Ëv 8è 106101; écrit; 6115p-

6073] au) filetait; mi. 10 péeov’ 0Î0v aux) poG-nfi’fivat mi

Galop-fiant mi émôuuçjcat mi. ôpyicûîvuv. mi skiant

c5 un). au); fiaflïvat au). kumôfivm Ëo-n mi. peut». tu).ïnov. ne) duqm’rspa 06x :5. (Il) T5 5’ 81: Saï miêp’ oÎç nazi. «poe 03; mi 05 ËVEXŒ mi ÔÇ-ôiï, (LÉG’OV

-.s ne) âpre-toit, 8115p En) fic àperîîç. (l2) lOp.0ûaç

5è xai mp1 130; npaiEstç lotis: fairepëoÀ-à au). aludel;

mi 10 péoov. il! 8’ (ipse?) 112p) mien mi «puffin;ë11iv, Ëv aï; fi (Liv ônspËOÂ-h âuaptévemt x0) fi aux)";

(vaquai, 1o 8è (sériai! énatvsirat aux). x010p00’51ai.

Sed non satis est dicere, virtutem habitum esse; verumetiam ostendendum, qualis sit habitus. (2) Dicondum igiturest, virtutem omnem et id cujus ipsa virtus sit, bene af-fectum reddere , et opus ejns dare rectum ac perfectum.Exempli gratin, virtus oculi qunm oculum ipsum probumefficit, tum aptum eundem ad suurn munus explendum :virtute enim oculi bene ceruimus. Itemque virtus equi qunmequum bonum efficit, tum ad currendum, equitemque ve-hendum et hastes excipiendas expeditum et paratum.(3) Quad si ita est in omnibus , hominis quoque profectovirtus erit habitus quo homo et bonus fiat , et sua munerebene fungatur. (à) Atque hoc quidem quouam modo futu-rum sil, quum jam ante dixerimus, etiam mugis perspi-eunm in esse poterit, si qualis sit virtutis natura conside-raverimus. ln omni ergo re continente ac dividua et plus,et minus, et æquum sumere passumus : caque vel ex ipsarejudieantur, vel ex relations ad nos. Æquum autem quid-dam medium est inter nimium et parum. (à) Jam rei me-dium appelle, quad æqualiter abest ab utroque extremo ,quad quidem nnum et idem est omnibus. Medium porro ad inos dico id, quad nec est supra id quad oportet, nec infra.Hac autem neque nnum est, neque idem omnibus, (a) exem-pli causa, si decem, multa, duo pauca sunt : sex mediumad rem sumioportuerit :æqualiter enim superant et supe-rantur. (7) Atque hoc medium est proportione arithme-tica. At quad nabis medium est, non ita sumendum est.Non enim si decem libras comesse nimium sit, dues, pa-rum; sex Iibras alipta præseribet. Est enim bac quoquefartasse multnm, vel parum, ci qui sit cibandus. Milonienim parum fuerit; at illi qui nunc primqu incipit exor-ceri , nimium. similiterque de cursu et lucla semiendum.(8) Ad hune ergo modum scions amuïs nimium, et parum,fugit : medium inter hæc exquirit, atquo id exaptat; me-dium, inquam, non rei, sed illud quad est ad nos. (9) Quod-si scientia omnia ita demum peut! suum muuus explet etahsalvit, si medium sibi ab oculus proponat, et ad id suaopera dirigat ne revacet ( ex quo ea opera, quæ scite etaffahre fauta sunt, hac ad extremum oratiane commendaresalent : nec quicquam eis .detralli nec addi passe; quasinimium et parum omnem perfectionem artis corrumpat etperimat, conservet medium ); si item boni artifices ( ut qui-dam amnes dicimus ), in sais operibus etficiendis hac, in-tuentnr et spectant; si denique virtus omni arte limatiarac meliar est, quemadmodum et natura: sequitur profecto,ut modium, quomodo sagittarii, ita et ipsa pelat ac desti-net. (Io) De moraliaulem virtute laquor. Hæc enim in per-turbatianibus atque actionibus versatur, in quibus est ui-mium , et parum, et medium : ut timere, fiacre, concupi-scere, misereri, irasci, denique gaudere et dolera potest quisque nimium et parum, nique utrumque non racle. (Il) Atvero quo tempore, et propter quam causam , et quibus, etcujus rei gratia, et quomodo oportet his affectibus commo-veri, id et medium est, et optimum : quad optimum vir-tuli eonvenit. (l2) Eadem quoque moda in actionibus ni-mium , parum, medium reperitur. Ergo virtus in pertur-bationibus et actionibus versatur : in quibus utrisque quad

nimium est, errat : quad parum , vituperatur : quad seramedium servat , et laudi datur, et recte factum est. Pana

2,.

Page 29: Notes du mont Royal ←  · roc 11°11’ âEiav, mi 1195’11011 nui-1159i 8 , non potest iu-telligi. Apparet autem id agi quad Nicomach. 1V, 1:. a , S a z 1è 119511011 81) 1190:

20

- .7 V I. fi N I I v11011 0 au?!» 111; super-:15. (la) Meaomc ne «par5’01w i, flafla-507.0101111) 75 coca 103 11.5000. (Il) ’En

10 115v ây0p10iv5w 1501747634 501iv (10 flip xmxov 105

î I K ’ 1 V r i R. fi b ru-anrstpou, on; et Huôzyopetot 5:xa,0v, 10 0 ayaOov 100n5n5pao’u5’vou) , 10 85 xa109003v (Lovayjîiçr 81.0 la). 10

ph paiâiov 1è 85 70.151503, poiîtov y.5v 1o (511010753: 105

.1. i i i i - h i s 1.. a 1’axa-trou, yalemv 85 10 ËRITUZEIV. Km. 80.5 10101 ouvfig p.51! ataxie; fi ôfispëolù au) f, 570.511,45 , 17,5 8’ âp51ïç

i) (.5500’1m’

la ’l-Zciûui pèv yàp (1.111135, 150310801165 85 xaxoi.

[VL] (la) v’Ëeww cipal i) épart) gît: npoazpsnxn’ , êv

p506m1touoa 1:92»; âuëç, dipwpévr, MW midi; 81vôppôvitioç épinier (550’617); 85 800 xaxtïïiv, 1E: p5v au?

t’arrepSoÂùv 1?); 85 1.01, EUH. w. (la) Km) 51L a?) 1è:la (1.5V êÂlsinsiv 151; 8’ ûrrepëa’ÂÀew 105 85mm; Ëv 15 roi;

11.40505 au) 5’v 101T; apaisai, 1ùv 8’ âpsrhv 10 (5500i!

in). zûpicxuv mi aipsïoecu. (I7) ALE x0115: p.51: 15vminium ne). 10v R670»; 10v 11’ î)! Jim. 15’70"01 (1.506111:

En)»; i, épaté, x0131 85 1o dptnov un) 10 :8 aimé-51,5.

au (l8) Où «in 8’ 5116515111 npâîiç 0085 nîv 1145005 15v

(5506111101. En: yèp 5130M; divôimnat cuvsilnups’vu

p.515 si; 00016111105, oÏov ënrxutpexaxia,âvaiquwia,(pôévoç, mi 51:) 117w npaiEswv gouda, x1017), évapo-

(poilions «in: flip 10:61: mi 13: 10101310: 11157510; 16;)25 (113155 parfila 5Îvat, aux et)! aï finspéolui aûrôiv oûô’

(si 5115155515. 013x 501w 05v 068511015 115p). 01616: xa-10p003v, àÀÂ’ dé). âuaproîvsw’ 06:8y Ëcfl 10 (1:8 sa

nspi 1è: 10ta’ü1a Ëv 15:") fiv 85î mi. au x0) à): potxsüsw,

0’703 finlôîc 10 talai» ÔnoÜv 10610»! ây.0tp10ivew êo’riv.

Jo (I9) "Ogotov 03v 18 âEtoÜV ne). 115pi. 10 âôixsîv aux) 85t-

hivsw mi, ixolacmivew 5Ïvai (550617.10: xatôrr5p601ùvmi ôtiteivbtvr 5’010; yùp 031m 75 finspëoliç mi ahi-

t);5m:, 1.550611); un) à-nzpëolic inrapÊoH) mi 570M iç5’M5ivizswç. (20) dûonsp 85 awapooüv’nç mi âvôpsiaç

08x 501w ünepëoH, xozi 515144; 8rd 18 18 (55’001! Étui

tu); 0ixp0v, 031w: 0885 ëxsivuiv (150-017,; 01’485 DmpSoM

mi Élevhç, âÀÀ’ à); av npai11n1m aplomberai.51,310); yàp 0587 bn5p501îiç mi 511504150); (450-611,; êo’1iv,

0615 (550611505 ûirepô’o).à mi alstdtç.

CAP.to A5î 85 10510 (à p.0v0v 1200700 7I5’y500m, &ÂXà x0)

10E; mû’ Examen êpappo’nsiw êv 781p 10k tupi 15;

npoiEei; Myotq o’t (1.5V 3101007100 x5vuiz15poi slow, aï 8’ En)

p.5pouç 0i7miltvo’i15pot- 115p) yèp 18L an’ É’xao’tu aï upé-

Esi; , 850v 8. En) 1061m0 couperait A’r,1515’0v 03v 1051:1

se En 1?; 8ia7puç’fiç. Hep). p.5v 05v (prison; un). flippa0’w8p5i1 (sacome r 163v 8’ ônspGuÀMvn-w ô (1.5V niço-

Êt’q àvo’wuuoç ( 11070.51 8’ Écrit: d’VOIMIUELŒ), 8 8v 5’v 1(7)

Oappsîv ûxepêo’tlhav Opiacés, ô 85 1c?) p.5): çoôsïcûat

ôn5p6dnmv in?) 85 Oappsiv êlhifimv 851164. (a) flapi50 flânât; 85 aux) Un: où m1005, i110v 85 KG). nepi 1&5

Musc, (450611,: p.5»; coippoaüvn, ûnrpfioH, 85 01x010:-

HOIKQN NIKOMAXEIQN B, 1. (ucn,ua7.)

lime ambo sunt virlutis. (la) Est ergo virtus mediacriln-iqumlam, qunm medium veluti scopum sibi propositionpeut ac destinet. (M) Præterea peccare multis modis pos-snmus; ( malum enim, ut Pythagorei mnjeclabant, in-finiti atque interminati, bonum vero finiti et terminalicstfiat recte l’autre, uno tantum modo. Quocirca etiam hoc (lilli-

cile est, illud vero facile : a scapo scilicet aberrare facileest; scapum ferire difficile. 0h lias igitur causas nimiumet parum ad vitium pertinent; medium ad virtutem :

L’un namquc boni, mille modisquc mali.

[VL] ( l à) Est igitur virtus habitus cum consilio etdelibera-liane in medietate consistensilla qua; ad nos, secundumrectam rationem, pro judicio viri prudentis. Mediocritasautem seu medielas, est duorum vitiorum, nnius quadex nimia, alterius quad ex eo quad parum est nasoitur.(l6) Atque etiam iddrco mediocritas est, quad alia ritiadeserunt id quad fieri debet, tum in perturbatianibustum in actionibus, alia superant; virtus autem medium etinvenit et sequitur. (I7) Quocirca virtus ex sua essentiaet ratione en, qua: quad res est assignat, medium estsen medietas; ex præstantia autem ac perfectiane Sun)»mum. (I8) Verum non omnis actla, nec omnis pertur-batia medium recipit. Sunt enim quædam , quorum no-minibus statim vitium est implicatum : ut malcvolentialætans aliena main, impudentia . invidentia : ct in actioni-bus furtum, adulterium, cædes. Haec enim omnia , etquæ sunt hujus generis , reprehenduntur, quad ipsa malasint, non eorum immodi-ralianes aut deficientiæ. Nunquamigitur fieri potest ut ex his aliquid recto fiat ; sed semper-peccatur ea agenda : neque in talibus recta aut non rectefaciendi vis in eo posita est , ut quatenus. et quo tempore,et que modo adulterium facere oporteat animadvertatur :sed simpliciter et ahsolute quidvis horum admittere, pec-care est. (l9) Sana Vera medietatem sen medium in hispostulare perinde sit, ac si quis in injuria facienda , in viteignava , in intempernntia medietatem, et nimium , et parum,quærat. Nain hac quidem ratione esset nîmii, et ejus quadparum est , modus ac medietas , et nimii nimium , et ejusquad parum est, aliquod parum. (20) Sed qua modo tem-perantiæ ac fartitudinis nec nimium est, nec parum( pro-pterea quad medietas quodammodo est summum ) :sic neillarum quidam medietas est, nec nimium, nec parum; sedut quidque admissum fuerit, ita peccalum est. Omninoenim nec nimii, nec ejus quad est parum , mediocritaspotest , nec medietatis nimium et parum.

VILOportet autem hoc non mode universe dici, sed etiam

ad singulas siiecies congruere. in disputationibus enim deactionibus ea quæ in generis nniverso versatur, inauior est;illa Vera quæ partes et species explicat, varior; in robinsenim singularibus consistunt actiones. lu lias vero opartetomnia convenue. Aique hæc ex descriptione sive catalagnvirtutum sumenda et intelligenda surit. (2) Ac fortitudo qui-dem modifias est inter motus et fidentias; eorum veroqui modum superant, is qui timoris vacuitate superat,carat mimine ( luulta varo sunt , qui!) nomiue mirent); quivero fidendo modum superat , audax appellatur. Qui au-tem metuendo ultra modum progreditur, lidendo modumdeserit, igname. (a) Jam Vera in roluptalibus et molestiis(etsi non omnibus, quanquam minus in molestiis quamin voluplatibus) medietas temperantla est; nimium intouv

Page 30: Notes du mont Royal ←  · roc 11°11’ âEiav, mi 1195’11011 nui-1159i 8 , non potest iu-telligi. Apparet autem id agi quad Nicomach. 1V, 1:. a , S a z 1è 119511011 81) 1190:

9

a!

(t (07,1 me.)

dia. ’E11u’1rov15; 85 115pi18; 1,80081; où mima ytvov-

10v. i 8t6115p 088’ ôvôuoœoç 151uy-rîmaw 088’ 0110105101,

h 3 I 1 ’l h fil à I IËGToWŒV 05 «Midi-.101. (4) [15p105 000w xpnuwrwvmi 1&4»): 11.50611); p.5): 515065p161n; , 6115p501’à 85 mi

5’115!) t; dom-ria mi dv515005pi0. ’Evav1iu); 8’ 50:0-

1:17,; 61150502110001 mi 5115i71000wgô (1.5V 781p nimum;5V p.5v npos’ast ôn5p60î1151 Ëv 85 115,185). 511501151, 8 8’

0iv515605p0; êv p.5): 116851 fanspëoi115i év 85 11p05’051 E1-

» T15i1151. (a) Nov p.5v 00v 16111,) mi 511i 150’110qu 15’-

youzv, âpxoüpsvot 081i?) 1061q)’ i5015pov 85 aîxptëë-

015p0v 115p). 06163)) 810p1001î05101. (a) flapi 85 18 [p13-

gmu mi 51110: 81065051; 510i, 050611); p.5): (1.57010-

I 1 1 l Irpsmm (ô 701p usya1011p51m; 8101053). 515005p100’ ôp.5): 751p 115pi (suifiez, ô 85 nspi (sapai ), ôrr5p6’o15) 85

ân5tpom1iat mi pavana-ta, 51151:)"; 85 pixpovrpéirsta 1810p5’p0001 8’ «En: 163v 115p), 19)): ê15005p10’1’q10, 85

8:0.ps’p000w, 8015pov 81101305101. (7) Hepi 85 1min:

t Q I ’ i I f 1 N!mi. 01151.10): (1.50011); p.5): p.5yu10i.)uxu, 0115p601n 05pondu); 11; 1syous’v1) , 511514»); 85 uixpoiiauxt’ot ’ (a) (î);

8’ 5157005): 515W 11p8; 11v (1.57011011p5’115mv 110 515005.

plârq1a , 115pi EMXPt’X. 8mçs’p0000w, 081w; 5’751 1); xai

t 1 ’71p0; 11,): geya1oiiauziav, 1159i 1m18): 000w: p.570i1’qv,01811 1159i (Lupàv 0001 - 5’011 781p à); 85ï 8p5’75060u. 1t-

... m . N - i "- . I 9 1un; xai 1.1.0110)! 1 051 101111.10): 15y510u 8 ,8 (1.5V 0115p-

I U ,6011œv 1m; 8p5’5501 çt1o1ilu0ç, ô 0’ 51151me 810116-

1iy.0ç, ô 85 p.500; 0ivo’)vuy.0;. ’AVtv’WUILOI 85 mi ai

810650siç, 1115.0 à 10?) 9:101t’uou adonisât. "065v

5-118de0th ci oixpot 17,; 51501,; 703015. Km). fini;

Ni V î 5 I l l N Ü Ï05 501i 545v 81s 10v p.500v cpt1011yt0v m100p.5v 50118815 âpt1o’1tuov, mi 501w 815 p.5): ênatvo’ù’uev 10v 0116-

1100); 5’011 8’ 315 10v àqiitdrtuav. (9) A18: 1iva 8’ aî-

1iav 10’610 110105055 à; 10k 55?); pnôficsmi’ 08v 85 115pi

153v 10mâ’w 1ëyo)y.5v x1181 18v ûçny’qps’vov 1p6110v.

(la) "E011 85 mi 115pi ôpy-hv 6115p5015, mi 51151411; mi

[1.560,11Ç, 07588v 85 dvmvüpxov 8v1wv 08151,18): p.500)!ftpîov 15’70v15;1’i,v 5450611110 11510611110 x011ëo’0y.sv- 183v

8’ d’xptov 0 (1.5? ûi15p50î11mv ôpyi’10; 5’010), i) 85 xaxia

8p*(t1611);, ô 8’ 5115i710w dépmm’; 11;, si) 8’ 51150 i;

7 I 7 i Ni t Il laopy’qe’ta. (Il) E101 0s x0". 81’110". 1p51; (150014150,

5100001 (si)! 1m: 65.1016111101 «p8; d117)11;, 8100.45’p00-

0011 8’ 0’1117’11ow’ 1180m p.5v ydp 5i01715pi1âyuw ami

:paiîeoiv xowwvi’zv, 810p5p000t 85 6’11 i) p.53 501i 1159i

si 1 1 î - N1 l i p N I I K5 111111,05; 10 êv 0010:5, ai. 05 115pi 10 1,001 100100 05 1005v ëv 110181? 18 8’ s’v natal 1oï; x0181 18v fiiov. ’1’?)-

15’0v 05v mi «spi 10610»), Î’vu (1.81100 m1i8wg15v 0’11

ne 1 2 1 i i v v ’ a (i5V 1100W il (450011,; mauve-:00, 101 8 000,001 001 opiat051’ 5710ws151 (H181 (and. ’E01t (15v 06v xai 10610));

154 7115iu) nivoÎwuua - 115190150): 8’, (3015p nui s’fli 1830

ânon, 0810i); 81090101101513 cap-mita; 5’v5x5v nui-1051

56:0p0xo1000fi10u. (r2) [Ispi 515v 00v 18 800,05; 8 p.5v

I I N r i 1 I I f500; 81101,; 1:; mi n 050011,; 017.0510 1575000), 7)ènpocrroi’qot; i) (1.5V 571i 18 usiÇov à1anv5ia mi ô

ymv 0815.0 aman, i, 8’ 511i 18 510110): sipmvaia mi

f l N! i un i i a a .. iipœv. (la) flapi 05 10 7100 10 par 5V 710mm; 8 545v

’F

me 01

on

ETHICA NICÔMACHEA. LIB. 11. CAP. vu. 2)perantia. in voluptatibus porro qui eo peccant, quad liasminus quam aporie! expetant , raro reperiuntur. ltaque nenomen quidem illi inveniunt; sed appellentur sane sensusexpertes. (4) In dandis autem et accipiendis pecuniis me-dietas quidem est liboralitas; nimium autem et parum, erru.sîo et illiberalitas. ld autem quad est in dando et accîpiendomediurn, contraria inter se ratione vitiosi hommes superantet deserunt. Pradigus enim in profundenda quidem pecunîaultra modum pragreditur, in aœipienda vero modum de-serit; illiberalis in ca accipienda immoderatus est, in ami-pienda parcior ac restrictior æquo. (5) Atque hæc nunc qui-dem veluti adumbramus summatimque perstringimus; inpur-sentit) hoc ipso mntenti; pasterius autem enucleatius acsubtilius eadem distinguemus. (6) Ad pecuniœ autem tra-ctationem quad attinet, alim quoque ahservantur affectio-nes, quarum medictas quidem magnificentia appellatur;(magnifions enim eo differt a libcrali, quad ille in magnis, hicin parvis versatur;) nimium vero elcgantiæ inscientia, etoperaria qua-dam in sumptu faciendo însalentia :1 parum de-nique illud indecara in sumptu faciendo parsimania. Dif-feruntque hm ab illis quæ ad liberalitatem pertinent; sedquid differant, posterius dicemus. (7) Jam illa quæ in ha.nore et infamia versatur medietas, animi magnitude nommastur : cujus nimîum animi stolida elatio dicitur; ejusdem pa-rum, humilis et demîssus animus est. (8) Quam autemcomparationem habere dicebamus cum magnificcntia libe-ralitatem, ea differentem, quad in parvis versetur : eamlemcomparationem est quæ habeat cum animi maguifudine :quæ videlicet in magna honore versatur, qunm illa altera inparvo honore vertatur. E’venîre enim potest ut quis etita ut satis est, honorem expetat, et vero etiam ut uimiumont parum expetat. Qui autem honoris cupiditate modumsuperat, ambitîosus qui deserit, contemptar honoris appel-latur; medius namîne caret. Atque etiam affecliones ipsaecarent nominibus præterquam ambiliosi, cujus vitiasitasambitio nominatur. Hinc extremi de media contendunt.Ac nos ipsi cum qui medius est, nunc ambitiosum , nunchonoris contemptarem appellamus z et aliquando ambi-tiosum, aliquanda etiam honoris eontemptorem laudamus;(9) quad quamabrem faciamus, in sequentibus explicabitur;nunc vero eo, qui est jam subindicatus, modo de ceterisdicamus. (I0) Est autem etiam in ira nimium, parum,medietas. Sed qunm ea fore nomine careant, medium cle-mentem ac leuem. medietatem clemeutiam ac lenitatemnomiuabimus; extremorum autem is qui modum superat,iracundus, vitiumque iracundia dicatur; qui deserit , len-tus quidam , et vitium lentituda appelletur. (I I) Jam verasunt et tres aliæ medietates. qua: tametsi similitudine qua-dam inter se conveniunt , differunt tamen ; amnes enim insermonum et actionum oommunione versantur: verum hacdifl’erunt, quad una in veritatc ca quæ in eis ipsis rebusinest, verlitur; altnræ dune in camm jucundilale pasitæsuint. Et llujus generis pars in joco , pars altera in iis omnibusqum in hac vite quotidiana usu vonire salent, cernitur.Quamohrem de his quoque nabis dicandum est, ut in amni-bus "bus mediocritatem esse laudandam, extrcma autemnec recta nec laudanda, sed vituperauda, planius intel-ligamus. Sane quidem permulta ex his quoque nominecarcnt; est Vera danda apera, ut eorum, qucmadmodum etaliorum , nomina filigamus, tum perspicuitatis gratin, tumut malins rem omnem possimus cousequi. (I2) ln veritateigitur is qui medium tenet, verax quidem, et medietas ve-ritas appelletur; simulatio autem , quæ rein auget et majo»rem facit, arrogantia . et qui ea alfectusest, arrognns. liavero quæ de se detrahit, reique veritatem extenuat, dissi-mulatio, ct qui en uti solet, (lissimulatar vacetur. (la) lnjucunditate porro en qua: in joco cernitur, medius quidem

Page 31: Notes du mont Royal ←  · roc 11°11’ âEiav, mi 1195’11011 nui-1159i 8 , non potest iu-telligi. Apparet autem id agi quad Nicomach. 1V, 1:. a , S a z 1è 119511011 81) 1190:

2!luise: eôrpoimÀoç mi f, Bléôzatç eûrpamMa, î, 8’ 611:9-

60H, [540340107]: mi 6 Elena ouïr-hic fiwyoko’yyç, ô à" Él-

Àatmnv àypeîxâç 1.14 xai fi gît: &ypotxiw nspi 8è 10

10min fiai: 10 êv 1c?) ph? 6 uêv à); (hi fiât"; ôv 9004 mi.in sucé-r4: 00h, ô 8’ ônepëaînuw, et uèv oôôevô: Sun,

ipscxoç, si 5’ (boekîaç fi: m5703, MÊME, ô 8’ êÀÀei-

«on mi. êv Trac": anet; Béa-spi; 11g mi 8663010;(Il) Eîai 8è mi âv roi; newton mi iv roi; flapi 13: mihipeaomtsç- fi 7&0 aîôîoç âperh yèv oûx Ëdîtv,Ë1flw5Î-

w rat 8è nui ô aîôfipwv. Kali 7&9 Êv routai; ô uèv 15’-

yent 51.5504, ô 8’ ônepêoilimw, à); ô xantÀfiE, 6min:aiôoüusvoç- 6 5’ ënetmov 6.9.1139, 810x; âvuia’zuvroç ’

ô 5è 345’504 aiôrîymv. (la) Nëusmç 8è padou: çÛâvou

zut Entxztpexuxt’aç. Eioi 5è rapt Rémi: xai fiôov’hv

la fic Ëni roi: ouuëaivoucl ToÎç râla: ytvoua’vaç’ à uèv

7&9 vsueonflxàç ÂU’KEÎTŒI Ëni 10?: (imita); si; trpoi’rrou-

au, ô 8è giflant-.0; ônepëainwv roürov 31:1 vrac-t lumi-rou. , ô 8’ ëmzatps’xaxoç Toao’ürov êÂÀeimt 105 lunchent

6301: mi Zuïpsw. (la) ’AMè filpi ptèv «06m» au). ofl-

20 MOL n°1190: Ëomt’ «spi 8è Summum; , âne). 09x (i316);

ÀÉyemt, p.513: 1:an dialogua mpi. Exars’pa: E905-tuv «à: [.LEGÔT’qTÉÇ siow- ôuoiœç 8è mi. «spi. 163v lo-

thôv ipsrâw.

CAP.Tptôîv 8è 8ta05’crewv oûoôîv, 860 54è»: xaxu’iîv, tic uèv

35 xaô’ ôntpëoîèlv r7]; 8è au? muon, plïÇ 8’ riper-7]; fi;

perdura, «bien miaou: âvrixatvut’ mur ont 113v 7&9

Ï t à. I t ) I I , I l Aaxpou. mu T?) un?) mu aÂÂnÀatç ëvavttat mon, 1] 0è

péan mi: cixpouç. (2) "nous? 7&9 [:0 in»: npbç uèv

v î q - .r î Nt t Il a (l î1:0 a 1.1:0v y.u.,av «p0; os :0 ustÇov s «un, 0mm aau taie-ut 355K 7:90; yéti 1è: Elleiqmç ônspô’fllouot, npoç

8è rôt; 6112950131: êntsinouo-w Ëv u roi; notifiai xui rai;

I: C ! , m I1 t ! t R t qn0a,ecw. 0 yang magna; 7:90; un 10v osilov 09Mo:

. i t t t l I si tquitterai, 1:90; Be 70v Opus!" culai? ÔIUÆHDÇ os zutô adiçpow 1:00; (du! 10v âvaiaônrov (influa-roc, 7:90; 6è

au 10v âxôkao’rov nivaticûnroç, ô 8’ êÀeuOs’ptoç 1:90: uèv 10v

àvsleüûspov oïdwroç, 390; 8è 10v nitruroit &vshüôapoç.

(a) A10 xai dumOoÜvrat ïôv géant; et lingot fixai-:590; 7:90;

énérapov, mi xaÀoUct 15v civôpeîov à uèv 8:01); 0906M

ô æ 0910i); SEtMv, xai êni 15v à’ÀXœv ivûoyov. (A) 05-

m 8’ âvnxetue’vwv (influx 10610031, filetant Évavrto’mc

cri TOÏÇ Éxpmç noix 511194 7:00; ri) 9500W nappa)-ra’ço) 7è? 10151:0. âçëmnxev &Âl’rîlwv à 1’05 géo-ou ,

035m? 1:0 itéra 105 utxpoü xai 1è 0m93»: 105 [Le-râlou,

tu Ï t t î I aà i090) fou taon. (a) En 7:90: un 10 5450m; aviot;Cl Éxpotç ÔtLOlCit’qÇ ne qmiverat, à); Opacumtt noix 113v

àvôpeiuv xai fi sifflotis; 11:90; vip s’huOEptor-rfia - 10:;

8è ixpotç 7:90; tin-4h «Raie-m dvouotârm. T6: 8èultima! tiré-Loue: 811141km imam-.5: ôpiîovrou , 65615

nui. panai! êvavæia rat 10410»: oins’zovu. (o) H90; 8ès60 10 [LÉGOV àvrixurai panax; ë?’ un uèv fi ahi-tu; ëç’

En 8è il 6111060). ’ , oïov hôpital: pâti 051 fi Ûpzotir-nç

, . . 7 ..unifioit] 056m, 0003 à 36min ËIÀétqutÇ cucu , 1?. 8è

HGIKQN NIKOMAXEIQN B, 1.. (11051100.)

tau-tus ac urbanm, et affectio ipsa urbanitas nominetur : ni-minm scurrilis dicacitas , et qui en atïectus est, sauna zqui modum dey-rit , rusticus quidam son insulsus, ethabitus rusticitas sive insulsitas. In jucunditate vero al-tera, illa videlicet qua: in vitæ communione spectatur, isquise ila jucundum præstat ut dcbet, amicus, et modic-tas amicitin nominelur : qui modum superat , si nullo sut)commodo adductus id facit, placendi studiosus, sen blan-dus; sin suæ utilitatis causa, assenlator z qui dem-rit, se-que omnibus in rehus insonvem et acerhum puche! ,pugnax et contentinsus dinicilisque. (la) Atque etiam inperturbationibus iisque. retins qua: ad cas pertinent, medie.tales insunt. Verm’undia enim non est illa quidem vir-tus; verumtamen laudatur etiam is qui vorecundus est.His enim in rebuts nlius dicitur medius, is quem mododiximus : alius, qui modum superat, tanqunm obstupefa-clos ct pudore cousu-malus, qui ubique verecundatur; quiaulcln modum ileserit, nemque nihil omnino pudet, im-pudens : medius autem i le pudens ne verecundus. (15) Ne-mais vert) son indignatio modifias est inter invidcntiamet malevolentiam malts alienis lætantem, inlerjecta. Ver-santur autem hi duo affectus in molestiis au voluptatibus oben commoda susceptis, quæ aitcri obtigerunt. Nain qui adindignandum propensus est, i5 dolct eorum , rehus sucundis,qui eis indigni surit : invidus , hune superans, omnibusrebus secundis aliorum contnbescit; at nialevolus alienismalislmtans, ex incommoolis aliorum non modo dolore nonafficitur, verum etiam voluptale perfunditur. (16) Ac dehis quidem alibi locus ac tempus erit agendi. De justifiaauteln,quoniam non simplicitex dicitur, ubi poslea divi-serimus in duas partes, quemadmodum ambzc sint me-dietates, ostendemus; similiterque de virtutibus iis qua:rationem attingunt, diseremus.

V111.

Quum sint autem affections tres, duæ villorum (alterain medii exsuperantia, in dem-tu modî altera), una virtu-tis quæ medielas est, omnes inter se quodammodo pugnanl,

et cum extremis item media. (2) Quemadmodum enim siid quod acquale est, cum eo quod minus est, compare-tur, majus est; sin cum majore, minus : sic medii habi-tus, si cum iis qui deficiunt comparantur, superant; si cumiis qui superant, deticiunt, tum in perturbaüonibus tuminactionibus. Fortis enim ad ignavum, nudax ; ad audacemignavus nique timidus videtur. Similiterque temperans adcum quem sensus expertem diximus, intemperans; ad in-temperantem sensus cxpers habetur.Liberalis autem si cumilliberali conferatur, prodigus; si cum prodigo, liberalis exi-stimatur. (3) ldcoque et propellit medium uterque cxtremo-rum, alter ad alterum : fortemque timidus audacem, audaxtimidum appellat. Atquc ad eundem modum se res habetin ceteris. (4) Quum Ilil’C autem ita pugnent inter se, tum

major extremorum inter se , quam cum medio pugnaest : quandoquidem Iongius abest alterum ab altero ,quam a media utrumque, quemndmodum magnum aparvo, et parvum a magno longius remotum est, quamutrumque ab æquali. (à) Prœterea vero cum medioquidem quibusdam extremis similitudo quædam inter-cedere videtur (ut audaciæ cum fortitudine, profusionicum liberalitate), extremis autem ipsis inter se maxima estdissimilitudo. . Porro ca quæ plurimum distant inter se,detiuiuntur esse contraria; itaque etiam magis contrariasunt, quæ longius inter se disjuncta sunt. (G) Cum medioautem alicubi quidem magis pngnat id quod parum est;alicubi contra, quad nimium, ut fortitudini non audaciaquæ modum superat, sed ignavia qua: deserit, magis ad-

Page 32: Notes du mont Royal ←  · roc 11°11’ âEiav, mi 1195’11011 nui-1159i 8 , non potest iu-telligi. Apparet autem id agi quad Nicomach. 1V, 1:. a , S a z 1è 119511011 81) 1190:

(1100.)

01010900131111 0131 fi 01110100110101 îv811a 05001 , 0’111’ fi 0’010.

1010101 1511595011 0301. (7) A131 8150 8’ 01H00; 10510wpëaivst, 11.10111 113v 11v si 0115105 105 upéyuanoç 111")

7319 Ërp’nepov eÏv011 31011. 611016110011 10 3100011 (1319011 11?)

1. 111’019, nô 10510 &1181 10611011111011 0’1v111165111v 11311011,

oîov 111:1 61.1016159011 511101 80x51 111" aîv8pei01 î) 0911013111;

:1011 êyyôrspov, 01110110161190»: 8’ 1*, 8111601 , 101151111: 1.151-

10v dv1111051uv- 181 7319 0’111Éx0v101 111121011 105 115’001:

Evavuu’nep: 8011111111111. (a) Mia uèv 05v 0111101 01311),

10 ëE 011’110?» 105 119011111101, E1690 8è si fiut’ôv 011516311 * 1100;

à 73101113101 11.311011 11006310111151: 110x, 1015101 11.511011

1501111101 11?) piot? çatvuav 07:01; 0113101 11311011 1151013-

1101151! 11901; 131: i80v1iç, .810 11311011610094 Écuev [1&1-

1011 11981, dxo1110i01v à 1196; xoauto’mm. To117? 03vlà 11511011 êv01v1i01 15’7011111, 11004 â fi 3118001: 1.131101 yi-

ve1011- :1011 8131 10510 î, 0’1x01010i01 1511196019, 05001 Évav-

1111115’901 5’011 001090061111.

ETHICA NICOMACHEA. LIB. Il. CAP. 1X. .2:versatur 1 at cum temperantia non immanitas illa in voluptatibus aspemandis sensus expers, qnæ modum deseritsed intemperanlia, quæ illum superat, maxime pugnat(7) Quad quidem duabus de canais accidü, quorum alterabex ipse reducitur 1 nam quia propius abest alterum extra.mum a media, eique similins est, idcirco non hoc, sed con-trarium potins illi opponimus, verbi gratia, quoniam for-titudini similior et propior esse videtur audacia, dissimiliorignavia . propterea hanc potinsI quam illam ei opponimus.Quæ enim longius absunt a media, videntur esse magiscontraria. (8) Atque hæc quidem causa ex re ipsa trahi-tur : altera est qua: :1 nabis ipsis ducitur. Nain ad quavitia procliviores sumus natura , ea medio magis contrariavidentur esse zut, quia nos ad voluptates natura finxitproniores, idcirco ad intemperantiam facilius propellimur,quam ad temperantiam convertimur. Quapropter hæcmagis contraria dicimus, quibus magis nos dedere sole-mus. Atque idco intemperantia, quœ in nîmio positaest, temparantim contraria magis est, quam alterum ex.tremum.

CAP. 1X."O11 111v 03v E0111: fi 019511 il 1101111 11.106140, X011

11531:, 11011 811 11506111: 8130 31011115311, fic 111v :1010’ 611:9-

30 6011p 1?]; 8è un" É11etqz1v, mi 311 1010115111 ê01i 8131 10

010101011311, 103 111’000 aveu 10?: E11 1011; 11010501 x01 101k

«poiîscw, 111111117»; 110111011. (a) A16 11011 59701: 5’011 011011-

8011011 eÎv011- êv 151010119 7510 10 115’00v 10165111 Épyov, 0Î0v

116x100 10 111’111» 06 11011110; 011101 105 siôo’10ç. 0151m

a 3è 11011 1b 111v 697106111011 1101v10ç :1011 90.181011, x01 10

80511011 &pyépmv x1111 801110vfi00111 18 8’ (Ë) :1011 800v mi

81s 11011 05 31153101 mi. 511;, 013715911 11011110; oô8è (50.181011.

8161159 1b et; :1011 0110iv10v 11011 ê11011ve10v x01 11011611.

(a) A10 80111111 010X01C61m0v 105 111’000 110151011 113v

a" 1511010195111 103 11.811011 bantou , 11010011109 21011 il K01-

. 104161 11019011v1î :

To151oo 113v 110111106 x01. 116110110; 1x16; E1010

11-11.

Tti 701.0 613190311 1b 1111 E0111; tâuap1w1o’1epov, 1è 8’ 51-

1cv. (1)’E110105v 105 115’000 1uxeîv 61319011; 1011511611, 3101181

10v 8:61epôv 190101 11101511 181 ê1oîxta101 11,111é0v 183v

11111117111 - 10310 8’ 501011 1101110101 10’610v 10v 1p6110v 811

1É70110v. 2110111111 8è 801 11900 Ê X011 0113101 513310111300-

poi ËO’tLEV’ 011101 7619 11901, 011101 11110611111011. 10310

8’ Ë01011 711030111011 En 11,1; 1,80111; :1011 fic 11511111; 117,; y1-

vouévnç 11091 51118:. (a) Eîç 1oüvuv1iov 8’ êaurobç âzps’1-

x5111 851- 1101i; 781? 01110110761115; 105 âuap1aiva1v si; 10

11.11001: flouai, 6’115? 01 1è 81101901111150: 163v 5611011

8000131115: 1101050111. (a) ’Ev 11011111 8è 1101110101 00101-

1111011 10 4181) 11011 11,11 fiôovfiv- 01’) 751? 018531010101 xpi-

11011511 011311511. ’01110 03v 01 8n110ys’pov1sç Ënaôov 1198»;

11v CE1Éww, 10610 8:1 11010011: and 17111501100; 11v 180-

11121:, 11011 êv 111101 11v êxeivuw ê1111e’yaw çwv’fiw 0510)

7&9 11131111 ânonswrduevm .1101! â110191-n06111001.tu (7) Taîît’ 03v 110105v11ç, ô); E11 310001111qu 21111111, 1.10111-

11101 80111106111001 105 picon ramdam. X01e1rôv Si

B a

t c

oa.

Virtutem igitur eam qua: moralis appellatur, mediumsen medietatem esse , et quomodo id sil , et duorum vitio-tum esse medictatem (quœ sont nimiuln et parum), talemdenique ideo esse , quad eau] mediacritatem , quæ in per-turbationibus atque actionibus versatur, sibi propositam ha.bent ut scopum, hæc ergo satis demonstrata esse arbi-.tror. (2) fiasque 0b res etiam difficile atque operosum estin quovis genere id quad est virtus. Magni enim negotii est,in unaquaque re medium consequi . ut circuli punctummedium reperire non cujuslibet, sed scientis modo hominisest. Item irasci et pecuniam donare et sumptum facere,cujuslibet hominis est et facile; cui vero, et quantum, etquo tempore, et cujus rei causa , et quomodo irascendumac donandum sit , deccrnere, neque cujnslibet hominis, ne-que facile est : quare est cujuslibet rei absolutio et perfectio,res rarn ac laudabilis; atque ipsum pulchrum sive honestum.(3) Oportet igitur eum qui medium vult tertre. primumomnium se ah illo. quad ma is contrarium est, longissimeremovere, quemadmodum et1am suadebat Calypso :

A fumo procul et fluctn prohibeto carinam.

Extremorum enim alterum majus peccatum est, alterumminus. (4) Quoniam tgitur medium prœcise assequi sum-mœ dimcultatis est, secunda (ut aiunt) navigatione minimasumenda de matis. Hoc autem sa ratione continget maxime,’quam ostendehamus. Videndum est autem , ad qua: vitiasimas etiam ipsi proniares : alii enim ad alia sumus procli-viores natura; quad quidem ex sa voluptate et en mgritu- idine, qua atticimur, facile cognosci poterit. (5) Ac nosipsos ab eo ad quad propendemus , in oontrariam partemoportet abstrahere. Nain qunm longissime nos a peccato re-moverimus, ad id quad medium est, veniemus : quad sanefaciunt ii qui lingua distorta dirigunt. (6) ln omni autemnegotio quicquid jucundum est , ipsamque adeo voluptatemsummo studio vitare oportet. ln ejus enim judicio nos mi-nime præbemus incorruptos indices. Quorcirca quemad-modum erga Helenam senes illi tueront animati . sic et nosoportet in voluptatem animatos esse , inque rebus omnibusillarum vocem nabis subjicere. Nam quum illam ita aman-dahimus missamque faciemus , levius peccabimus. (7) Hisigilur faciendis ( ut eorum quæ dicta surit snmmam faciam)medietatem facillime assequemur. Est autem fartasse hæc

Page 33: Notes du mont Royal ←  · roc 11°11’ âEiav, mi 1195’11011 nui-1159i 8 , non potest iu-telligi. Apparet autem id agi quad Nicomach. 1V, 1:. a , S a z 1è 119511011 81) 1190:

24 llBlKQN NIKOMAXEIQN r, a.V a. I j s N î W 9 imon); routa, nui gaillet av rom m0 txactov- ou «(upflânai; amputai 1:63; mi riot mi En! miam x11 miam[pénil ôpyio’rs’ov’ nui 7&9 fini; ôrè yèv rob; ËÂÀEÏKOV-

1:; EnawoÜjLev xai nomme çaye’v, ôrÈ 8è rob: Kak-

nzivovraç &vôpdiôsiç ânoxaloüusv. (a) 3003 ô pèv

51.119)»: r03 55 napexëmivœv 06 44575:1, ouï Ëni r6

.. 7 751.0004»; oÜr’ ëni. r?) nrrov, ô 8è 1116m: - ouroç 7&9 ou Xav-

0 . . ri . . i y r i ,aval. O ce p.519: avec un ml mon Lima"); ou

A .. , , i ,M v . n ...pomma ru) loyal anopio’av ouos 7&9 (1Mo (mon rom

l tu A A i N Y - î f7 iaïoOnrœv’ rù 85 rainura av rom xanô encrera, au! Ëv

à] nidifiait a?) xpioiç. (9) To uèv 019: 10603:0 êiÀov6’11 fi 515’611 gît: ëv 1mm ênawsrfi , ânoxÀivsw 85 857.

ôté 54h fifi du: ÛREPGOÀ’ÏW ôrè à" êni riv ËÂÂEu w oÜrm

a. tu N î lflip l6mm rou us’crou mi. tau au 1945011501.

. l .

a

C

(I nomma.)

ratio maxime diliicilis et laboriosa, (num ad res agendasventum est. Neque enim facile est islinguere, quonalnInodo, quibus hominihus, quibus de causis, et quamdiusil irascendum. Nm est qunm e05 homines, qui parumIrascuntur, laudanum, et lenes appellamus z est rursusquum illos quigraviter succenseui. , quumque hos virili esseanimo præditos dicimus. (8) Verum qui paululum a per-fectione dellectil , sive modum aliquantulum superet , siveetiam aliquantulum eum deserat, non viluperalur; sed istanlum , qui longius: hic enim non lalet. Qualenus autemet quantum irascatur is qui viluperabilis est . non est facilenratione delinire , perinde uti neque aliud quicquam eorumquœ sensibus subjecla sunt z qualla in rebus singularihusposita sunt , sensuumque judicio oenseuda. (9) Interimhoc tamen palet, mediocrem habilum in omnibus esselaudabilem : ceterum declinnndum esse nunc ad nimium ,nunc ad id quod est parum : sic enim id quod medium etperleclum est , facillinjc nos esse conseculuros.

. LlBER IlI.CAP. I.

y a. -. a» s i z . i I: v ila T1,; (19511,: où Trip! 1m04 ra un. RPG,EK miam, m1èni. uèv roïç êxouoimç ënaivow mi 440’wi Yivouévœv,

âni 8è roiç chevaine convoya-,4, évier: 8è mi fléau ,

rb ixouciov xai dindon!» (ivàyxaiov ion); amourai roi;flapi. duperie hmm-notion. vaîmuov 8è nui roi:

au voyoôsraüat TÉPÔÇ ri ràç ripât; nui à; XOÀŒIGEIÇ. (a) Ao-

xeî 5è nimum: eÏvai rat fliqî 31’ 0?vasz ywo’ueva.

Biniou SE où à 0,197.91 ËEoflev, ramé?!) 05cm êv ânnôèv

I P l I 3 tuwuÊaÂÂErai o tournoit ô iracyyow, oÎov n nnum!ironisai. 1:01 à Évepomm xüploi 5vreç. (1) "Un 3è 613:

(9660» usitôvow xaxôîv wpdrrsrm fi au; x0116»: ri, oîov

si râpavvoç npocrérrm aîclpâv ri. npâîau x6910: 33v

yovs’mv nui réxvmv, nui. zpdîavroç pèv GOIKOWTO, çà

npéîavroç 5’ ânofivfioxoœv, duowô’vjrnaw Élu no’rspov

chaumai écru; Exoüaw. (s) ToioÜrov 82’ n (moflai-

. i l -I 1 U A N fi b l . C N i30 vu. mu ne?! .14 av roi; [Slpolo’w sxÉÎoAaç aida); ne»:

à ï î ’à i 9 ? In À ê I ) i - I NI f- r-(ap 0055!; armon crut xwv, un courge; o «monmi ribv lovrrôv 81mm; ai voÜv Ëyovreç. (o) Mixrai

1 T 7 i r n r; là I ne N)Àun ouv mon al TOIŒUTŒI upa,e::,, ouadi o. par. ovêxouaiorç’ alignai 749 de! 1615 8:5 WPŒITTOVÏal, r6 5è

a 1:57.04 rit; RPJIEEOK zani roi: xalpâv ëortv. Kui r6émus-nov 5h mi 1b dxoôclov, au matinal, lsxrs’ov."94net. 5è Exu’W- irai. 7&9 f, 6197.9, r0?) xwzîv rôt 697a-

vtxà p.5’pr, êv rai: rocou-tau; xpdîsalv s’v mûri? êariv’

7v....,,.,,.,..ii ,un o EV «un? n «un, en: une,» mu ra «pari-sui nui.

Ï l n I À! a. f IN N, Ï 7 ’00 51.1.. ltxoucia on rà rotuura, ardu): o un); anou-

’ à Î 1 Â I ( b N I 5au. mon; «(up av Emma me auto rmv romurœv ou-

SI ’ i - l7 Ni - I 9 Ion. (7) En; rang upaçem ce roue rouvrait; anarsmû inawoÜvrai, grau: aicypo’v ri î loir-495v broyâm-

, i I l Le 1 I 7 I Iou avr: peyalmv mu. xaloiv’ on: 8 avunalw, thym:-

i 7 V t ’- 1 a l tu45 rau’ ra 7&9 n°7160 unouewui ëm jupe" x0049 fi p.5-

I l ; î I â! 1 3 lrpup quillon. En ânon; o encuva; pèv ou yiverm,601903541) 8’, 310w ôtât rotaÜra npdîy TIC â un 85L

â rhv &vûpmm’vnv quam ôneprei’vn mi. 51.11851; av Émo-

Ï Ï 80 Ï ’ ) tuogival. (n) Fana a un»; aux ËUTW avayxacônvm ,au sinh uînov ânoôaverâov 71’106le ra: Setvérara- xai

I)a

Quum ergo virlus versetur in allectihus atque actioniihus,quumque in iis rebus quas sponle facimus, laudes et vitu-perationes nos sequantur; iis contra (une inviti faclmus,venin alque etiam interdum misericonlia tribuatur z ne-cesse est fortasse , iis qui virtulis vim naturamque quæ-runt, id quod sponle, et id quod invite lit, accurate deli-nirc. (2) quue est perquam utile futurum etiam lutorihusIegum, tum ad honores, tum ad supplicia decernenda.(3) Atque invite quidem [acta dici videnlur illo quæ sut vicoacii agimus , au! par inscienliam. l’er vim porro illudsaillir, cujus principium extra est, nique id ejusmodi, nihilut adjumenli alTeral is qui agit au! qui patitur, ut si quemvenins aliquo deluleril, au! il homines qui nobis sunl supe-riores. (à; Quæ vero majorqu malorum matu, vel bonialicujus parandi causa aguuinr ( verbi grima, si quis lyran-nus, cujus in manu nasiromm parenlum et liberorum vilaposita sil.alicui , ut lurpe quippiam facial, imperel, hacproposila conditione, ut illi, si agui qnod jubclur, suivisint; si non agat, morianiur ), utrum talia sponle. au in-vite liant, ambigi polost. (à) Cujusmodi ratioestin jaciurisqua: lempc-slule in mari coorla fieri salent. Nain! si rem 8l!-suluie simplicilcrquc consuleres , nrmo sua sponte rem."suarnm jucturam fait; Ceterum pro sulule sua ac velcro-ruui ouilles . :iunt, qui quidem sana! sunt mentis. (a) Al-que liujusmodi actiones sum illæ quidem mime. cn-lurumiis qu.c sponle agunlur, similiores esse videntur. Suntenim opiabiles et eligendæ tum. qunm agunlur. Aclionisporro linem opportunitas moderalur. Quocirra Spoule agialiquid aul imite. iliccndum est tum qunm agilur. Aiquieo lempore sponic agit tans; in ipso enim est principiummovendarum earum,quue instrumeniorum locum ohlincnl inllujusmodi aciionibus, partium : quaruiu autem rerum inaliquo principiainsuni, earum quoque agendnrum vel nonagendarum lieues ipsum est polesias. Sponte racla ergodi-(x-mla suut qui? sunl hujusmodi : interim tamen siunplu’iterspot-tata fortussis invite [acta dicenlur. Nemo enim quic-quam tale ipsum propler se optavcrit. (7) Jam vert) in tali-bus aclionibus liomines interdum quidem laudantur, Quumscilicet magnarum nique honeslarum rerum causa turpitu-(linem sut molesliam aliquam subierin: : aut etiam. si ali-Ier lecerint, viluperaniur. Nain res turpissimas absqueilla honoslu: rei quasi mercede. au! alicujus sallem qualis-cumque honoslæ rei gratin sul’lerre, improbi hominis est.Sun: vero deinde negotia quædam ejusmodi, ut eLsi pro-ptcr ca laus quidem nullu iribualur, venin delur tamen ;qunm videliccl quæ minime surit agenda, en quis egerit obllujusmodi aliquid, quodhumanæ naturæ vires superel,quodque nelno perferre DOKSÎL (8) Sunt denique nonnullaejusmodi, ut ferlasse nulla vi aut newssitaie coacii en agcredobeamus, utque potius [nous nobis sit oppolenda grau?

Page 34: Notes du mont Royal ←  · roc 11°11’ âEiav, mi 1195’11011 nui-1159i 8 , non potest iu-telligi. Apparet autem id agi quad Nicomach. 1V, 1:. a , S a z 1è 119511011 81) 1190:

a0

(tutu tu.)

1&9 rôv Hôpmiôou ’Alxttattuvu filoit: cambrerai. et

évayxaicravru unrpoxrovficrat. (a) ’Ecrrt 6è primai:êvt’ore Staxpîvat noïov oint noiera aigers’ov irai. ri abri

riva; ânonnait", Ërl 8è xaÀe-rrdirspav égraina roi;yvuicôei’otw à): 7&9 Ênt ra MM in: sa pèv RPOGSO-noiraud luit-ripai , 88’ âvayxoîîovrat abrégé, 805v Ému-

vor mi 4167m. yivovrou. flapi rabe oivaymoOt-Ïvraç û yeti.(la) Ta: 8h iroit: (actéon planta; 3?. ânÂrËSç p.5’v, ônôr’ av

’53 chia s’v roi: fluor-Â and ô «pâton nnôèv entrecol-

Mrat; à 8è moi assa [LÉV amarinai écu, vÜv 3è mioint rôvôe smigard , mi il nia-È; èv 153 npdrrovrt, xaû’

aôrâ nèv émacié êcrt,vîiv æ and. oivri. rififis intima.MâÀÀov 8’ Ëotxsv êxouo’iotç - ai 7&9 npdîet; êv rai; xae’

Saura-ra, raïa-ra si émacia. [loin 8’ âvri noie»: oripe-rz’ov, où êqîâtov a’moôoüvou’ mihi. 1&9 ôtuçopai siam

êv raie mW ë’xaara. (Il) El 82’ ri: rôt ses: mi rôt

x0115: oui-n pima ETVŒI ( dvayxaitew 7è? E50) livra ),mina av sin 03m) bien! ’ roürtov 7&9 1&in névrsç

mina upérrooaw. Kari ai uèv .613; mi havre; 1mn,-pôiç, et 8è and: ra est nui xalèv 950i fidovfiç. Feloîw

V ah ra airtîo’Ouu rà êxréç, and pub aurai! eûôfiparov

56

00

lb

avr: fait?) 1(7)»: rewritant , mi 163v ph n°17473»: émuro’v, riiiv

8’ aîqpâîv rôt 77185:4. (I2) 1Tout: si à piano»: etvzt

05 ËEœOev î) dpyj , nnâèv auuËaXÀoys’vou raïa .611-

ast’vroç. -[ Il. ] (la) T?» 8è 8t’ â’yvouv 06x êxaômov uèv dime:

Eariv, aixoüatav 8è ra EnOamov mi êv prunelaie;-ô 7&9 3t’ &yvotav irradiai brio’üv, pnôèv 8è Euczepaiî

N 3 Ivœv êtri 1m RptiEEl, éxmv pèv ou napalm, 3 «je. uni651, ot’iô’ a5 oixtov, in); Runoüuevoç 75. To5 89180

.1 î K I V N - à: iŒYVOtŒV ô 515v êv parapente; une» coxa, ô a; un p.5-

I t N Ï ,- 0 I I a l imusicaux, En: erepoç, sana cul exwv alter. 70:9Ï Nanneau, fiât-nov avoua 5X5"! ionov. (H) Erspov

5’ 5°th mi. ri) 813 d’yvorav «paîtrait: 105 &yvooüvra

- V fi l 5 N A V ’Inotavi ô 7&9 ueôumv à opthousvoç ou doxa et ayvoww

I ,. . , .. , , . M n.«parum, and! ou: ri. rom tipnusvoiv, aux du»; os,&XÀ’ dyvoiïlv. ’Ayvosi (du 03v ne; ô nazenpèç â 865

npârrsw mû 33v àçexre’ov, irai au): riv romarin ripop-

l vN t t I i , 5 Iun cramai mu 674m mm ytvovrou. (lb) To axon-610V podium léysoOut oûx si ri; âyvoeî ra aunçépov ’

01’) 13L? il êv ri npoatpéaet âyvom atrium roi") àxouaiou

aillât ri: uoxônpiaç, oüô’ fi xaôôÂou (dévouai 781p

and y: ratina: ) àÂÀ’ i) ani gitana, Ëv air; nui. flapi àfi npâîtç i Ëv retirai; 7è? mi Elsa; mi GUYYVu’fiL’q - ô 7&9

rad-rem: ri àyvoâiv &xouaimç upértet. .(Ia) ’lcmç oûv

où yeïpov amateur nuirai, riva mi naira êari, riç 1:5. à?)

nui. ri mû flapi. ri î à: rivi naine: , êviors 8è irai ri",oîov doping) , and. Ëvexa riva: , oiav «trompions, Kart trifiç,

niai: flairais aqo’ôpa. (l7) "Azure: pèv 013v redirasa 0685i; au: âyvofiaste tu), gLatvo’uevoç, film: 8’ (in oùôè

t I Il! à I . 8 et Irov upatrovra- 1:0); 7 p ËŒUTOV 7:, s apurer,âYVO’IîGEtEV à’v rLç, oÎov léyovrs’ç aman: Êxrrsasïv «6106:,

à oûx siâévat au anappnra div, aient-sa N°100: rù

I FIT I ’. Q bnua-mu, à 85mn IBOUÀotLEVOÇ daman, (a: ô rov acare:

ETHlCA NICOMACHEA. LIB. Ill. CAP. l. 27)

simique cruciatus perferendi. Etenim Alcmæonem illumEuripidis perridicula videntur quæ impulerunt ut matreminterticeret. (9) Difficile est autem interdnm judicnre, quidcui anteponendum sit, quidque præ quo perferendum;atque etiam difficilius in eo quad decretum ait, perseverare.Fere enim ea quidem quæ exspectantur, acerba sunt; eavero ad quæ quis impellitur turpia. Hinc laudes et vitupe.rationes iis tribuuntur, qui necessitate aut coacti fuerunt ,aut non fuerunt. (I0) Quænam igitur sunt dicenda Vi facta.’arme simpliciter quidem ac proprie, qunm causa in eis estquæ sunt extra, etis qui agit. nihil operæ sua: ad actionemcoufert? Atque e diversa quæ per se quidem invite susci-piuntur, sed hoc tamen tempore, et præ alteris , sunt opta-bilia , quorum item principium est in en qui agit; ea per sequidem invite [acta sunt, verum hoc tamen tampons punctoet præ istis alteris, spante suscepta. lis quidem certe qua:sponte suscipiuntur, talia sunt similiora; nam actiones inrebus singularibus versantur, hæ vero sponte suscipiuntur.Quœ autem præ quibus eligenda sint, non est facile verbisostendere, multæ enim snnt in rebus singularibns (lifteron-liæ. (11) Quodsi quis dicat, jucunda etpulchra, esse violenta(cogi enimab iis hommes, qunm extra sint ), ei hac rationeomni omnia violenta: horum enim gratia ngunt amnesomnia. Ethi quidem vialiqua coacti atque inviti agunt cummolestia; alleri autem jucunde cum voluptate. Ergo narri-diculum est, ea qure extra sunt, accusare; se ipsum , quia lalihus rebus facile capiatur, minime cuipare: et rerumquidam lianestarum in se ipsum, turpium vero in res ju.cundas causam couferre. (l 2) Ceterum vi factum illud mododiœbamus, cujus principium extra est, qunm id oui vis ail

fertur, nihil suie operæ conferat. ,[ll.9(13) Quad autem fit per inscicutiam , fit omne qui-

dem il ud non sponte : ceterum invite fieri id demnm di-cendum, quad subsequitur (lalor, cujusque eum qui agit ,pœnitet. Nain qui per inscientiam quippiam ogcrit, ne-que ex eauctione dolore amciatur, spante quidem illenon egit, utpote quad nesciebat; neque tamen invitus,quippe qui dolore non afliciatur. in eoigitur quad per in-scientiam actum fuerit, si auctorem far-li ptnnilet, in.vitus l’ecisse videtur; quadsi quem non pa-nitet, qua-niam alius est a priore, egisse non s ante dicatur. Satius(st enim hune, quandaqnidern (li ert ab altera, nomenproprium herbera. (un Yidctur autem etiam dilTerre idquad est pet inscienliam agora, ab illo quad est agorainscientem : ebrius enim aut iratus agerc per inscientiamnon videtur; sed si cansam spectcs, par aliquid eo-rum quæJnodo dicta sunt; non sciens tamen. sed igno-rons; jam ignarare quæ sunt agenda, eta quibus itemest abstinendum, est quidem illud ejusmodi , quad omni-bus improbis conveniat ; atque adeo ex ista n: boulines cf-ticiuntur injusti, imo mali. (la) Ceterum invite factumdici debet. non si quis quad expedit nesciat. (non enimpar eam inscientiam, quæ est votuntaria, invite quidnotum dicitur, sed improbe), neque item si in universaliignorantia, quoniam hæc vitio datur; sed si rerum singu.larium teneatnr ignorantia, in quibus nimirum et ciraaquæ omnis aclio versait"; in his enim miserimrdia elvenialocum habent :nam qui harum rerum aliqnam ignorai,invitus agit. (la) Non erit igitur fartassis abs ra, quaeet quot eæ sint, distingue-m - nimirum quis agat, quid agat,et qua in re versetur actio; interdum vero et quo puta in-strumenta, et cujus roi musa, ut salmis causa, et quomodo,ut, leniter an valiemeriter (I7) Et omnia quidem lia-c nemoignaraverit. si moda non insaniat. Est vero et illud per-spicuum. cum qui agit, ignotnm esse agenti non passe.Qui enim seipsum quis ignaret? Sed illud acaidere potest,ut quis. quid agat , ignare! , quomodo oratores dicunt, sein dicenda aberrasse, aut se nescivisse, ras esse recondi-tas et tacendas, ut Æschylus de mysteriis dicebat :.autetiam aliquis ait, se, quumostendere ,vellet, de mambosrem emisisse : ut falaricam. Fieri item potest ut aliquv

Page 35: Notes du mont Royal ←  · roc 11°11’ âEiav, mi 1195’11011 nui-1159i 8 , non potest iu-telligi. Apparet autem id agi quad Nicomach. 1V, 1:. a , S a z 1è 119511011 81) 1190:

« 1«in-4v. OinÛSL’n 5’ «ï»; tu: mû. ràv oïov «déniai; 5mn

("ou-1:2? il Maçon-q, mi êaçatpôaûat 16 islamœpz’vov

8690, tin Mimi xiotmpw civets mi ëni coinçais]! 1mi-n: &Koxret’vai air mi 851’511 Boulôpevoç, 636m? et

&xpoletpttânavor, radian div. (la) flapi mina 37hmûre: 17,; àyvoiaç 05611:, êv oÏç i) npâEtç , ô rot’rrmv

n (five-rien; d’un: Boni newpaZévat, nui pâlie-w êvroi: xupuvnaîrorç’ XUPtJK’ŒTŒ 5’ aval. aimai, Ëv oiç fi 1193(-

Eiç mi. a: É’vsxa. (l9) To5 ai navrai rhv TatmümvË-yvowv àxouaiou Reyope’vou 511 dei tipi «pain limn-

p’zv cirai mi ëv geraoùeiq.[HL] (au) ’Ovroç 8’ amodiai: roi": [fig mi à? ëyvouv,

1:6 éxoôciov 8652m! En: aveu 05 fi îpyj Ëv du?) eîôo’fl

rôt un? gitana s’v ci; à fipËEtÇ. (2l) aque); 7319 oùx4115): Rififi" datation êÎVŒt tôt ôtât Guy.in à 8C 31n-

ôooixv. (22) Hpôirov (Lèv 7&9 oüëèv En 153v illum(mon êxouoioiç «gadin, oùô’ oî naïëeç’ (23) aira 1:6-

flpov oùôèv émoulu); «(nirvana 163v Bi’ Emôuoiav xai

0011.03, il rà nant (du! Exowimç sa: 5’ adonnât âxouaiwç;

7-, 75103.»: évôç 75 airioo 63:70;; (24) î’A-rorrov 5è in): 1è

Émotion: (poivra: En Saï opération. A27. 6è ni ôpyt’Csvzôat

êm’ nm nazi. êmôuiLeîv ’twrïw, oîov (quia; Mi. (mûrî-

ceux. (25) onsi 8è rôt (Lèv amodia Àunnpà sÎvon,«in 3è xar’ êmôupiav âôéa. (ne) ’En 8è ri Siaçépn

:6 a?) Émotion! eÏvou ra: mû 10mm il Gogh: 61991911,-Os’vm; ÇEUXTè (Lèv 1&9 cipaye). (27) Acxeï 8è 05x flirtoit

àvOpmmxà :Îvan. rôt (170701 miow aî 8è «pâme ro’ü

impro-itou du?) 0141.05 nui EmOouiaç. ’A-ronov 813 tà

11053111 chouan tafia.

CAP.Aimptcps’vwv 8è 105 TE énonciou mi. r05 simonien ,

flapi :ponpe’cswq État-al êtekOsîv’ oixsto’tarov 7&9 Jill!

Souci si 01951:5 xai (LEXÀOV 1è i011 xpivsw 163v npiEsmv.

(a) gH «pouffant; 69-, Exoümov (à: naïve-rai, où raïa-roi:

82’, m’ êni nÂéov Te éxooatov- roÜ (Lèv 7&9 éxoocïou

mi raïas: mi ranci («En xoLvœvei, npoaipa’aewç Si 06 -

mi 1è ëEaiqw-qq fixation pèv 15,701.19, narrât «poaipeow

Bi 05. (3) Oî 8è Kéyovreq mûrùv êmOupiav ôuoàv

à pool-non: fi riva 865cv 00x s’oixacw 69047); léysw.06 7&9 xowbv à npoaipsmç mi. 153v &Ào’yœv, êmOuyA’a

5è lui. fluoO’ç. (l4) Kari. ô ixpar-hç êmGugLŒv pèv

fipéflfit, «pomponner; 8’ cor ô ëyxpmrhç 8’ àvoîrrakw

npoatpoüpsvoç (Lév, Entôuyfiîv 8’ 05. (b) Kari macai-

péon (13V êmôugLia Env-naîtrai, êniôuniq 8’ êmôuytïm

05. Kari fi pèv êmOulLia fiée: nazi. Exilé-trou , ilnpoaipsatç 8’ out: lompoü où’ô’ àôa’oç. (a) Quoi);

r? 5:: Ênov- imam 7&9 1è 8L6: Ouoov xu-rà npoaipeowsin: 80m. (7) ’AÀM. pùv oüôè hâblai; 7:, un"?conflue patvônnov’ «poaipeotç (LEV 7&9 05x in! 153v

finirai-rom, mi. et rtç (pain npoaipsiceui, 80min av13mm; avar pool-nm; 6’ étui 163v àôovoîrow, oÎov 8:61-

vzo’iaç. (a) Kai: .5) (Lèv (Seuil-nul; ion mi «spi. ra:pnôapôç BU afrro’ü «purifiât; div, oÎov ôrroxprnîv un

.10

w

-3u

t a!

bi

HBIKQN NIKOMAXEIQN F, 3. (m1.)

filiumhostem existimot, ut Mt-rope : item ut hastamsphairæinvllodum obtusam esse putet, quæ mucronemhabeat acutnm; ont, qui lapis sil, cum esse pumicem : itemut interiiciat, salmis causa verberans; item ut feriat , quitangere mode volebat, ut pugiles qui summis manibus di-micant. (l8) Quum ergo inscientia in omnibus his versetur,in quibus actio consistit, is qui eorum aliquid ignoravit,invitus fecisse videtur; ac multo quidem maxime in iisquœ principem locum obtinent. En autem videntur princi-pem locum obtinere, in quibus et actio consistit, et idcujus gratia actio suscipitur. ( I9) Quum igitur quad pertalem inscientiam factum est, invite factum nominatur.tum prœterea actionem molestam esse oportet illi qui egit ,ejusque illum pœnitere.

[HL] (20) Quoniam autem id invite factum dicitur quadest ri factum, item quod perinscicntiam: sponte factumid videri possit, cujus principium est in eo qui agit, ressingulures mas in quibus actio versatur, non ignorante.(2l) Forum: enim non recle illud dicitur, en esse invitetacha , que: rei ira vol cupidilate impellente tiunt. (21) Nainprimum si hoc ita erit , nulle præterea aliarum animantiumsponte agent; ac ne pueri quidem. (23) Deinde utrumnamnihil eorum quæ ira vel cupidilate incitati agimus , sponteagimus? au houesta sponte, turpia autem-inviti? Anne hocplane ridicuinm est, qunm una sit utrorumque causa?(24) Absurdllm vero fartasse etiam fuerit , en invite fauta(tic-are, qui): velle et cupere debemus. Porro et irasci 0b resuliquas oportet, et quarundum desiderio teueri z ut va-letudinis bonze et eruditionis. (25) Jam et quæ invitefinnt, molestiam; quæ vero ex cupiditate, voluptatemvidentur afferre. (24;) Præterea si sub nnum genus ( invitesuint-et factorum) retulerimus me ratione aut quæ irapeccantur, quibusnam, quwso , itferentiis en dirimemus.’Nam et fugicnda sunt utruque : (27) insuperque perturba-tiones rationis expertes, nihilo minus quam alteræ . homi-nnm videntur esse, et denii ne actiones hominis ab iraet a cupiditate nascuntur. A isurdum igitur fuerit. hæcin lis quœ invite tiuut, numerare.

Il. [1v.]Post distincta igitur illa quœ surit sponte factum et

invite factum, seqmtur ut de consilio dioamus. Nam et vir-tuti oonjunctissima res est , et ah illo mugis, quam ab ipsisactionibus . mores dijudicari videntur. (2) Ac videtursaut: consilium esse quippium sponte susceptum; nontamen est idem cum hoc : sed id quad dicitur spontefactum, patct latins. Ejus enim quad sponte fit, etiampueri sunt (rapaces, et relique animalia; sed consilii nonitem. Tum repentinæ actiones sponte quidem nostra suscipidicnntur. consullo autem non item. (3) Qui autem di-cunt , consilium esse cupiditatem , aut animi impctmn. nulVolontalem nul opinionem quandam, non rectedicere vi-(Ientur. Consilium enim non est eorum quoqne quai! suntrutionis expertia : est vero cupiditas impetus. (a) Prmtereaincontineus a cupiditate quidem impulsus agit, at noncousilio capta z (tontinons contra, consilio capta, non cu-piditnte impulsus, (5) Jam et consilio contraria est. cupidi-tas: cupiditati autem cupiditas ncquaquam. Tqu prunier-ea cupiditas et jucundi est et cum molestia conjuncti : torrsilium autem neque jucundum est, neque habet molestiam.(6) Multo autem minus animi impetus est. Nam quœ percum fiunt, cousilio minime consentanen esse videntur.(7) Neque vero voluntas est, etiamsi ei aliquid finitimumesse videatur. Consilium enim non est eorum qurn fierinon possunt : et si quis dicat . se talium rerum agendarnmconsilium cepisse,stultus habealur. Voluntas autem etiameorum est qua: oontingere nemini possunt, ut immortalitatis.(8) Præterea voluntas etiam adea pertiuet qua: nullonmodo

’ is qui vult, per se agere possit : ut si quis velit lnstnonem

Page 36: Notes du mont Royal ←  · roc 11°11’ âEiav, mi 1195’11011 nui-1159i 8 , non potest iu-telligi. Apparet autem id agi quad Nicomach. 1V, 1:. a , S a z 1è 119511011 81) 1190:

a

(1111,1112.) ETHICA NICOMACHEA. LIB. HI. CAP. HI, 2111mm à delnrvîw 119001195’1’1011 8è 181 101013101 01384:,

191x 8001 oient 7511500011 3111 81’ 010105. (a) ’E11 8’ i)

pÈv 001311101; 105 15’100; 5’01i (101111011, fi 8è 1190011Ï9501ç

153v 7190; 10 15’Àoç, 0Î011 137101615111 (301110115001, 1190011-

., 9015115001 8è 81’ du ûy101voT1115v, 1101i 50801111011551 501116-

915001 11311 1101i. 190114531, «90011906115001 8è 15395111 0131

’ ’-6” à! i1 ’0 1’1101’1’2"0199.0(51 AMÇY 9 0111m .11900119501411.91 . 5.9 ,9.1vP111011. (tu) 0138È8i) 86501 31v si?) 1 1’) 1.1èv yàt9 80’501 80x5ï

1 1 au 7 1 un 111591 11011101 civet, 1101i. 011001 n110v 11591 101 0110101 11011

Io 101 01813110110 à 1013991111111 1101i 1123 4111185î 1101i 011,015 8111s

90î1011, 01’; 10:3 1101115.) x01). rhum? , i) 119001195011 8è 10131011;

paillon (10’0qu (1è)! ouv 8651) 101131011 i011): o1’18è711’711 013851Ïç. ’AÀX’ 017181, 111111 183 9’119 11900119500011

16.701001 101 1101110 110101’. 111152 3011.1111, 11?) 8è 8050iC51v

’V 0 I i tu 1 n1-lb ou. (la) K01 11190011901111.5001 11.511 710165111 7; 191175111

fi 11. 117111 101015111111, 8052201sz 8è 1i ê011v fi 11Îv1 01111.-

195911 11531’ 1015551 8’?) çoysîv 01’1 7141111 8oEdC0115v.

(la) K01i i) 11.511 719001i9501; ê-11011115Î10111Ç1 51v0108 85’1’

11.518011 î 11.73 89053:, fi 8è 86211 11?) 1;); 19.1.0631. Kari20 11900119061150: 111èv â 11.0110101’1’011511 02701001 5v101, 8050i-

(011511 8è â 01’: 110’110 mon. (H) A0110T10i11 0131 0î 01131101

119001195’1’0001i 15 11910101 mi 80515111, dix E1101 80EaîÇew

115v 0195111011, 8101 110111i01v 8’ 01Î95i00011 0131. à 85L (la) Ei

8è 119010151011 80’501 1?); 1190011950511): à 11019111100005)

25 0885-1 81095:951’ 01’1 10510 7019 0110110511511, 00X 5i 10131011

T . o301180511] 1111i. (le) T1’. 011v il 1101611 1i ê011v, 511-518))

N ’ I ’ I I a11-111 519-4115110011 0110011; ëx00010v nèv 8*) 1pa11v51011, 10

a. T8’ 5101301011 01’1 110w 11900119516v. (l7) ’AÀÀ’ 0191i 75 10

119065500À50115’v0v; .5) 7019 119001i95011; 11.5101 710’100 x01).

30 Savoie; ’Ï’7100n1101ivew 8’ (01111 :101). 10151101101 (in; 8V ,

71:90 ê1é91ov 011951611 .

illum , vel atbletam superiorem discedere. At nemo de ta-libus rebus consilium capit : sed de iis dumtaxat , quas ipsese etficere posse arbitratur. (9) Præterea voluntas est ul-timi ac finis; consilium autem eorum quæ ad tinem confe-runt; ut, bene valere volumns; quibus vero rebus benevaleamus , eas adhibere dicimur consilio : et beati esse vo-lumus quidem. atque velle nos dicimus: sed consilium nabiscaptum esse ut beati simus , dicere ineptum est. Omninoenim consilium ad eus res pertinet, que: sunt in nastra pa-testate. (10) Neque vero erit opinio. Ad omnia enim per-tinere videtur opinio , nec minus ad en qnæ mtema surit,quæque a nabis fieri non possunt, quam ad illa quœ innabis sita snnt. Prmterea vero et falso distinguitur, nonbono ac mata :at consilium his potins quam illis. (t t) Ac inuniversum cum opinione idem esse consilium , fartasse nedicat quidem quisquam. Atqui ne idem quidem etiamest ,quod quædam opinio. Nain ce quad consilium nabis ca-ptum sit, ut houa vel malu sequamur, cujusdam modi sumus;sed eo quad opincmur, non item. (12) Et consilium capi-mus vel adipiscendi Ve! fugiendi, vel tale quippiam faciendi;opinqnur autem quid sit , ont cui conducat. aut quemad-modum: adi isci vero aut tugere non facile o inamur :(t3) et eonsi ium eo potius laudatur, quad ejus rei sitquam eligi aportuit , quam quad ipso in sua essentia rectesit rompurata; ut opinio , quad vere quis aplnetur. Præ-terea consilium capimus earum rerum agendarum, quasmaxime exploratum habemus esse bonas : sed ea opina-mur, quæ non admodum nabis explorata sont. (t4) Po-stremo non iidem videntur, quæ optima surit, et consiliosequi et opiniane tenere, sed nonnulli melius quidem opi-nari, verum animi vitîo corruptl en quæ oportet nec sequinec sumere. (15) Utrum vero consilium apinio antece-dat, au subsequatur, nihil refert. Non enim hoc eonsido-ramus; sed, an idem sil consilium, quad aliqua opinio.(la) Quænam igitur. aut qualis res est, quandaquidem nihilest eorum quœ supra dicta sont? Sana videtur quip iamesseun sponte fiat. Verum non quicquid sponte it, idetiam tale est ut de ca consilium ca itnm sit. (t7) Num-quidnam ergo id de quo prius cousu tatum est? consiliumenim cum ratione et cogitatione conjnnctum est. Quadquidem etiam ipso significatnr nomine 11 0011951611, tanquam

1 quad sit præ ceteris optabile et sumen um.

CAP. 111. [v.]B00151’10v1011 8è 11615901 7119i 1106111111! mi 718v 3011-

Àzo16v ë011v, à 1159i bien 01’111 E011 Boul-1’); (a) A5111s’011

8’ i011); 901115111011 0131. ûïrâ9 05 001315130011: à’v 11; fili-

311 010; (11111161151101; , on): fmèp 13’311 ô vo’üv 51mm (a) H59’1

8è 117111 âiôimv 01’185); 3011151351011, oÏov 1159i. 103 11609911

î, 1?]; 810191519011 1101i. 1?,1; nÀ5u9’à’ç, 811 61015111151901.

(A) ’AÀÀ’ o1’18è 1159i 153v à» 1111111051, de). 8è 1101101 101’110

y1v0115’v01v, 5’1’1’ êE âvâyxnç du 110d 1913051. à 8102 11v01

ne 011140111 ium, ’oÎov 1901117111 mi. dv0110À1’Iiv. (a) 01’18è

1159i 117111 0011015 00103:, oïov 01137-11611 x01i 611.6911111. 0080

1119i 117111 0’110 1137:1); , J011 0110011903 569505111; (a) ’AÀÂ’

01’18à 1159i 11’511 0’1v09w11111171v 110iv11uv, oÎ0v 11171; 81v 2116-

0011 01910101 11011156011110 0085i: A011158011110111’wv [3011-

40 Raison. 01’: 7&9 75’1011’ 011 106111111 oûôèv 81’ 5,95m

(7) 30015116111001 8è 1159i 117111 5’1p’ fipîv 719011115311’ 1013101

8è 1101i 5’011 lourd. Ai1101 7019 8011050111 Jim 191’101;

mi. âvoiyx’r; 1101111511), 111 8è 11051 1101i nâv 10 81’ civ-

091011011. .Tôïw 8’ 01110903an 311010101 (3011À560v1011 1159i.

sa 11’151 à? 06117111 119011111311. (a) K0111119i (11v 101; 0’11191511îç

1101i 01010î91151q 11’511 3111011111511 01’111 lem [3011H], oïov

1119i 190111110i11ov (0’131 1019 81010ËÇ0I15V 11:83: 19011115011)

Sed utrumnam consultant de omnibus rebus homi-nes, omniaque in consultationem cadunt? an de quibus-dam wnsultari non (lebet? (2) Ac fartasse id quidem ineonsultationem venire dicendum est, non de quo stolidusaut insanus consultaverit; sed de quo is qui mentis estcampos. (3) De rebusœternis autem consultat nemo :ut demundo,aut de diametro et latere, cur incommensurabilia.(Æ) Neque vero de iis quæ qunm perpetuo moveantur, eodem

semper modo fiunt : sive necessitate, sive natura, sivepropter aliam aliquam causam : ut. de salis conversionibusatque ortibus; (5) nec de ils etiam quœ alias aliter flunt :ut de siccitatibus et imbribus. Neque de iis quæ fortuiteeveniunt, ut de thesanri inventione. (6) Quin ima ne deomnibus quidem rebus humois: verbi gratia, quemadmo.dom Scytliæ aptime suam rempublicam administrare pos-sint, nemo Lacedæmoniorum consultat. Nihil enim horumper nos effici queat. (7) At de iis consultamus,quæ qunmsub actionem cadunt, tum in nostra sont potestate. Etquidem hæc nabis adhuc sunt relique. Etenim qliæcumquctiunt,ab une horum causarum videntur esse : natura, ne-cessitate , fortune; quibus addemus mentem, et qua-cum-que est immuns atfectio. Unusquisque autem inter boulinesde iis consultai, quæ ab ipso agi possunt; (8) neque veroin scientüs exquisitis souque vi contentie consultatiani locusest; ut, de litleris (non enim quomodo scribendum sit

Page 37: Notes du mont Royal ←  · roc 11°11’ âEiav, mi 1195’11011 nui-1159i 8 , non potest iu-telligi. Apparet autem id agi quad Nicomach. 1V, 1:. a , S a z 1è 119511011 81) 1190:

a

W

C

28 ’ HOlKQN NIKOMAXEIQN F, y.(2)93 86a yiverat 813 fiaôv, in) ôaaaôrwç 5’ niai, «api

mon»; poolsuo’pteO: , oÏov «spi. 153v au): tarpixùv mi

ypnptauo’uxrîv, mi mon xuëspvnuxàv yin!" ü yo-

avacuxrîv, 86:9 ium Sinxpiêanai, (a) mi En mai153v 1011:ti ancien, pillai: 8è ne!) moi «à; réxvazçî, têt; ème-ripa? ont.» 7&9 «spi mirât; êtasa’Capev.

(un) To goulûment: 8è Ev wok à»; En) 1a MM, 01813101;

6è 11(7); dmë’asui x11) êv aï; 61816 ictov. En 606-’

loue 8è ru ahuô’oivo tv si; à u: il: àmoroîvuç

l I ’- S h Q Y w N N Ifion: aurai; on au]. Îxavmç àtathmtal. (Il) Bouleva-1.1.5051 3’ où 1:59). 163v Telôîv, ailla: ne?) 15v wpàç «à:

15’111. Otite 1&9 iatpôç (daubée-rai si ÔYIŒIO’M, afin

Mm)? si mica, otite nahrtxoç si sûvoyiuv ronfloit ,0135s 163v 1011:ti oôôsiç 1:59) 105 réÀouç- oint): Oéosvm

râla; n, 1:63; ml 8H): rivwv 561m cxonaUai, in) 816:Klslo’vow as»: çatvoos’vou fiveaôai ôta: riva; Pian mi

n 1 a. l i n, s i oumnltum smaxarroua’l, 81 êvoç o emrs).ouy.5voo «onôté: mérou iota: xixsïvo 81è rivoç, Ëoiç En; ÉAOmaw ëni

ra npôrov «ium, 8 Ëv ri aboies! Ëcxaro’v Êcrtv’ ô «(de

fionhoôgevoc Ëaixe Âme-ù; au). dvalüsw 16v sipngévov

rpérrov à’mrrsp Stdypagpa. (r2) (hanteroit 8’ ’71 (Là: :1)-

(TIC où nadir au: aüÀeuatç oÎov ai «(bitumai

’ h ’1) 8è (50615061: «in: timing un) 1o 5511:4»; Ëv 1?,nimbiez! «(25310»: aveu Ëv 1?, yeve’cu. (la) Kan: phHaydn!) Ëvrôylomw, àçiaravrat, oîav si [moiraiv ôeî,

flûta 8;: on) Jane waptofiîvat’ sa», 8è Savarin: alizi-

v’qrui, 3715199361 .pairrew. Amand! 8è â 8U fiuôvyévott’ div rit 7&9 5d: 763v gifla)»; ôi’ fipôv 7To); Êo’fl’w

fi 7è? dpyj ëv fiyîv. (H) lnreïml 3’ ôrè 113v rôt 6?-

au 7mm, été 5’ fi [peu aÛrôîv- 65min): 3è x91) êv Toi;

lamai: ôrà yèv 31’ où, 61:3. 3è 116k ôià 1610:. (I5) ’Eatxs

l T N81:, xzûarrsp signai, hosanna; un". 0’197), nov noci-Esmv- f, 8è .3003, flapi 153v afin? fipzxrtïw, ai SE upsi-

Eaiç canin Sun. (I6) Oüx En 05v sir, poulsurov ri)té)»; fini: 15: 11:95:; 1è 157m. Oûôâ 89, rà xaÛ’ gx’lGTŒ,

aîav si âpre; 70310 nërsnmt 6m ôsî- GÏGOYIQGSŒÇ 7&9

115:1. Hi. 5è ais). (300.566er , si: inupav i551.(l7) Bouhurèv 5è mû upaaipsrov 1b 16:6 , 103w siamoi-agu’vav i571 çà npoaipsrôv ’ 1a 7&9 En si]; (bali; Roupi-

Oâv tonnai-rai: ëoriv. Houdan: 7&9 Ë’XŒG’I’OÇ Ciqrâîv m7);

argotier , ô’mv sic «in?» âvayaifli 1h êçyfiv, aux). mût-05

si; ra iyoônsvow cotira 7&9 1o «pourpoünsvov. (la) A7)-7.ov 3è 10’610 au) En 163v dolman noÀt-rsitïiv, ac "0517,90:

s’autaîrot et 7&9 Bora-0d: â npoflowto âviyyellova?) Gina). l (19) ’Ovroç 8è 1’05 nponpsro’ü BouÀsuro’ü

6951.1075 163v Ë?” faix, ne). î, nçoaipsa’ic av sin boulev-

ruai, 69531:; 163v ê?’ finir En sa); Bouhûaao’eat 7&9

xpivavrs: ôpsydusûz muât vip lBaiîÀmo’w. (20) ’H phi

00v Rocaipsaiç n’ira) aigrie-Ou), nui. ne?) Haïti Eau, in)

50 au 15v 2:95); tôt 757:4.

("12,11 n.)

ambigimus ) ; sed de iis quæ tametsi open nostrn fiant, nontamen semper eodem moda fiunt : ut de iis qunm ad medi-cinaui et ad artem quærendæ pecuniæ pertinent, et in art.gubernandarum navium potins quam in ratione corporumexerœndorum, et quidem tanto magis de ista dubitarasolemus, quanta minus illa quam hæc certis præceptio-nibus nbsoluta est, (9) et eodein modo de retiquis, magisautem in artibus, quam in scientiis : in illis enim sæpiusambigere soiemus : (Io) ceterum consultandi ratio in iislocum habet, quæ pierumque usu veniunt, qunm eorumexitus incertus sit, et in quibus nihil est definiti. Pana iniis (une. sunt magna, alios in consilium adhibemus, nabisipsis dirfidentes, quasi minus ad ces res dispiciendæm ido-neis. (l l) Consultnuius autem non de finibus, sed de iisquæ ad fines pertinent; neque enim aut medicus an sana-turus sit consultat, aut orator un persuasurus, aut politi-cus au bonis legilius civitatem oonstituturus; nec reliqùidenique artifices de fine deliheraut : sed amnes, propositasibi certo aliquo fine, quemadmodum et quibus rebuts pos-sint eum assequi. cogitant. Ac si pluribus modis id quadvolunt . confici passe videatur, qua facillime et optime con-fici grossit, inspiciunt. Sin autem una ratione commodepossit absolvi , qua via ad ilIam perveniant , et qua ad bancipsum viam, eu usque dum ad primam causam pervenc-rint, quœ inventione (st ultima. Qui consultant enim,inquirere ac relaxera veluti descriptioneln quandnm ma-thematicam videntur, quomodo dictum est. (l?) Sed appa-rct, non omnem quulstionem esse consultatianem , ut suntquastiones mathematica-; consultationem vero omnem essequa-stiononi. lllud etiam planum est, quad est retexentiluisiremum, id esse re primum. (t3) Quodsi ii qui arturisunt, in aliquid inciderint quad fieri nequeat, tum ab eadesistunt; veluti, si perllnia sit opus, ejusque expediendænulla ratio inveniri posât. sin id olTeraturquod fieri passevideatur, tum ad agendum aggrediuntur. Fieri autempasse dicuntur ea qnzn nostra opera eflici possunt. Nainme amicarum o e eITiciuntur, nastra opera quadammodoIeri videntnr; principium enim in nabis est. (I3) Quar-runtur autem aliquanda instrumenta, aliquando eorumusus; itemque in reliquis interdum per quid, aliquando quomode, aliquando cujus apera res expediri dem-al. (l à) Vi-detur itaque m0, ut est dictum. actionum esse princi-pinm t consul atio item iis de rebus esse, quæ a quoqneagi possunt :tum artianes aliarum rerum causa suscipi.(16) Quare de fine consultnri non potest; sed de iis qua: adfines pertinent. Neque sane de rebus singularibus : ut,situe hoc punis; aut, sitne cactus ut opartuit; lime. enimsensu judicantur. Quodsi semper consultabitur, abibil resin infinitum. (l7) Id autrui de quo consultatur, et id de

. 3l") consilium captum est . res ima et eadem est : nisi quadetinitnm jam est ac decisum hoc poslerius. Quad enim

consultatione adhibita ri-liquis prmmsitum est, id est dequo consilium captum dicitur, propasilum ipsum. Namquemadmodum sit aliquis acturus quœrere tum desinit,qunm principium ad se ipsum, et ad sui partem princi-pcm , revocarit; bien est enim qua» consilium capit. (I3) Id-que ita esse ex voleribus quoque reipuhlicm administrandæformis, quas Homerus imitabalur, perspici potest. Namquibus de rebus rages deliberaverant. eus populo deinderenunciabant. (19) Qnoniam autem id de quo consiliumcapitur, sub deliberationem et appetitionem cadit, quumsil ex humera earum rerum quæ in nabis site: suint , consi-lium erit earum rerum quæ in nostra patestate sunt, appeutitio ex consultatione prm’eniens. Nain pasteaquam con-sultatione adhibita judicaviiuus, tum ei ronsultationiconvenienter ap -timus. (20) Ac agendi quidem consiliumquid sit, et qui us in rebus verselur, et denique mirumillud esse quæ ad fines pertinent, sic a nabis veluti adum-

brande expositum este. .

Page 38: Notes du mont Royal ←  · roc 11°11’ âEiav, mi 1195’11011 nui-1159i 8 , non potest iu-telligi. Apparet autem id agi quad Nicomach. 1V, 1:. a , S a z 1è 119511011 81) 1190:

C

(1113.) ETHICA NICOMACHEA. LIB. Il]. CAP. 1V, V. 29

CAP. 1v. [v1.1 ’

rH 8è (301911.61; au pèv 105 tflauç êotiv , doum ,Saxe? 8è TOÎÇ uèv 81701003 cive". , toi; 5è 105 envenima

cui-(01003. (a) Euuôaivu 8è toïç (Lèv çà poulot-av toi-(01-

Oèv lëyoum p.9) sive" fiaUÀntav ô (ioulerai. ô un ôpôüi;

aîpaûjuvaç (a! 161p Écrou (ioula-r05, mi dyaeâv- âv 8’, si

côte); frime, xaxôv ), TOÎÇ 8’ a5 «à çmvâjuvav dya-

ôôv 1è poulntàv Xénon un :Ïvou 1915651 (30117111115, 0’003

émia-up «à Saxaüv’ âne 8’ cinq) 1901151511111 , 1101i et alita):

ëtuzs , to’wavrta. (A) Et 8è 3h tolite: psi; 819561131,59a: çats’ov 5110.1714 113v x11). xat’ 191110510111 (30011115311

Jim toiyaOôv , émietta) ôè to çatvauevov; la? uèv 05v

axouaaiqi tu and 517141051011! aveu, t1? 8è 90115119 1è tu-

lév, (houp x01). En) 163v amatira» toi; uèv sa 81zxe1ué-

vin: ûy1s1vaî éon td1 xat’ firman talaüta 5nd , toi;8’ êmvôa’mç Ëtepa. touata); 8è mi 111x931 mi vkuxs’a

ami 05911.61 ml Borgia au) 151v üÀwv Ëxaata.’ ô attou-Saïoç 1&9 Exacte: xpivn ôpeâiç , mi ëv éxzz’a’to1ç ton-46è;

«an; embuai. (a) Kae’ êxoîotnv 7319 èîw B111 Eau:tum and fiôs’a , ml 81aqas’ps1 nls’ïutov in»; ô anauôaîoç

a? tâMOè; ëv 5111110101; ôpâ’v , 171171129 xavdw mi (LÉTPOV

aütâiv div. Toi: «allai; 8è fi 51min) 81è tùv âôovfiv 501x:

vivecôar où var? 050-: 1117110211 quinton. (a) Alpoüvtau03v ta âôb à); dyaûav , th»: 8è Nom 131:; xaxav çsüvouaw.

CAP. V’Ovto; 8-); poukntoï (Là)! toi; tâauç, (3011151116611 8è

ne.) npoa1pstiïiv tan nain «à tôle: , al 1:59) taüta upé-Euç 1111161 apoaipsaw av au x01) êxoüa’1o1. Ai 5è tôîv

&petôîv èvs’pvewu ne?) ta’ütm. (a) ’E ’.*î]y.iv 8è mi

i) dpstrî , 61min); 8è x1111 f, xuxia. ’Ev ou 7&9 ëzp’ fijtiv

«à «pétun, aux) ta ph repaîtrew, mi. êv aï; ce» (ni,

l I U î î ) I t 7 u f n î l30 11011 me. voir me": si. to nputtnv xaÀov ôv sa mm son,au). ta 11h «pétun! êtp’ fiai» 501011 alaxpèv à): , ne) si

«à où fipaîflêtv 1111M»; av Ë?’ fiuïv, in) 1b figé-tram

catalpa; av Ëq)’ ’ÂpJV. (a) Et 8’ Êcp’ fiuîv tà mûà apét-

tsw mi a nia-x96, ouatai; 5è mi to psi] npaîttsw, to’üto

as 8l 13v ta 8171110661; mi xaxaïç aveu, êo’ finis: aigu 2b

truanda au). m0101: sÎvat. (1) Ta 6è Àéyew à):

Oùôeiç éxùv novnpô; oùô’ ixœv uâxap,

Ëotxs ta (LEV 1.).ŒUSEÎ ce: 8’ oïl-402? (sandow; yèv 7519

013851; &xwv, i; 8è uoyjenpta êxoôotov. (5)1] taïç vsu; vîv tipnue’vmç dualaô’qtvjte’av, 7101) tav üvôpamov ou

outs’av âpx’hv a vau oôêè yevvnt-hv 163v npoiîsuiv d’une?

in) ts’xvmv. (a) Et 8è flûta quintal mi. tu), slogansi; ailla; âpxâç âvayavsîv m1981 161c êa’ 7311.5, 15v and

ai âpxai tv fiuîv, nui 0161-61 ëç’ iuïv mi. éxoücm.

I a, v - 1 N! ç y vas (7) Toutou; a sont: (Laptupsmfiat x11 1010.1 a"... êxaatmvau) fm’ côtôiv 153v vouaestôiv- xoÀaiCouat 7è? mi nuoi-

nn n W I i Ï 1 à v Vgomma tau; ôpœvtaç (tale-49a, 8601 tu, (31a; 1) 01 ayvauv

fig (a?) flûta). (aï-:101, taùç 8è à xalè npoittavwç t1-juïiaw , 61:, toi); uèv npotpéilvavtsç , robe 8è xmïüaavtsç.

sa Kaitm 31a usât" êq)’ fiuiv En) (mW 5110156101, 0138:1;

Ceterum roluntas quad ad finem spectet , de eo dictumest; de reliquis vera ad eam pertinentibus alii aliter; suntqui boni illam esse volunt; sunt qui ejus quad videturbonum. (2) Atqui ex eorum ratione, qui id quad sub raluntatem aadit , dicunt esse verum bonum , sequeretur id ,quad volt la qui minus recte eligit, non cadere sub volon-tatem. Quippe quam en: hypolllesi istorum quad sub volluntatem cadit , sit bonum : et vero id ipsum etiam impro-bum esse potest. (3) humus ex sententia illarum qui idquad sub voluntatem cadit, apparens bonum esse dicunt,nihil erit quad sub voluntatem cadat natura; sed erit quadcuique videbitur. Atqoi aliud alii videtur : igitur contingerepotest ut sint contraria. (4) Quodsi-bau minus probandasont, dicendumne est , absolute et revera sub voluntatemradera verum bonum; at vero unicuique peti bonum ap-parensi’ au bona quidem vira, quad revera bonum est, vi-ti0so autem , quidquid fors obtulerit? ot et corporibus benequidem constitutis salubria sunt ea quæ revera tafia sunt;marliosis autem et ægris alia z itenique amura, dulcia, ca-lida, gravia, et ceteroruln nnumquodque; nam vere desingulis rebus judicat vir bonus, et ei statim, quad inunaquaque re veri est , elucet. (5) Ex uniuscujusque enimhabita lianesta et jucunda finguntur. Atque en ipso for-lasse longe priestat reliquis vir bonus, quad siugulis in re-bus verum perspicit, quasi eorum narma sit ac mensura.Volga autem fucum facere videtur voluptas: quippe quiaqunm bonum non sit , boni speciem præ se ferat. (a) ltaqucvalgus jucundum sequitur, ut bonum; dolorem autem fugit,ut malum.

[VIL]

Quoniam igitnr pertinent, voluntas quidem ad finem ,consilium vero et propasilum ad illa qua: ad finem spe-ctant, consequens 15: ut , qua: in eis vertuntor actiones ,et consilio susripiantur et sponte. At functiones et mimeravirtutum in his vertuntur. (2) ltaque virtus in nostra estpotestate; similiterque et vitium. Quas enim res agere innabis situm est, eas etiam non agere possumus; et quas nonogere in nabis situm est, earundem quoque agendarumpatestas nostra est. [taque si quid agere quad lianestum sitin nabis situm est, non agere quoque quad turpe si! innabis erit situm; et si non agrre est in nabis quanquam

. Imnestum, etiam quad est turpe agere in nabis erit situm.(a) Quodsi honesta et turpia agora nostri arbitrii est, simi-literque non agere (hoc autem erat bonus et malus esse),nastrl quoque arbitrii erit profecto , ut probi et improbi si-mus. (14) Jam Vera quad dicitur:

Sponte lmprobus nemo, nec lnvilus beatus ullus est ,

partim falsum partim verum esse videtur. Nain invitas qui-dem beatos est nemo; vitiasilas autem sponte nastra con-trahilur; (à) aliuquin ea quœ jam nunc dicta sont , eruntin dubium inque controversiam vocanda, negundumqueerit, hominem esse principium ac parentem actionum, utet liberarum. (si) Quodsi hœc nabis probantur et vera vi-dentur, neque possumus actiones ad alia principia præter-quam ad ea quœ in nabis insunt, revacare : prafl-cto qua-rum rerum principia in nabis insunt, eæ res quoque in nabissite: sont , nastraque sponte suscipiuntur. (7 ) Atque hæcita babere qunm privatim singuli testari videntur, tumpoblice legum latores. Eus enim qui res fiagitiosas ad-mittunt, casligant suppliciaque afficiunt, mado non petvim aut inscientiam, quæ ipsorum culpa contracta non sit ,admiserint; ces contra, qui res præclaras gesserint, hono-ribus et præmiis ornant, quasi bos exercilaturi, illos a ma-leficio detcrrituri. Atqui ad ca excitat nemo, qua: neque

Page 39: Notes du mont Royal ←  · roc 11°11’ âEiav, mi 1195’11011 nui-1159i 8 , non potest iu-telligi. Apparet autem id agi quad Nicomach. 1V, 1:. a , S a z 1è 119511011 81) 1190:

10

0’

25

’60

3 a!

A c

60 v0; 11313:3 1b oipurrov 5517166111.

80 i11901915151011 npaîrraw , 1b; 038êv 1190 597w av 1o 11:1-a’Ofivm p), esppaiveceai à âlyeîv fi new’iv ’71 il): 6110311

153v 10101311uv’ 030Èv 7619 511011 111106112011 0131i. (a) [(011

731? ën’ 01131123 11?: âyvosîv xOMCouaw, ëàw aïno; aveu

80x?) 115; dyvoiaç, oïov 10?; peOôoum 8111M 1&È1111iu1w

13 7&9 0’1th êv 11311?)- 116910:7319 103 un, useuaeîval, 10310

8’ aïno»: 171: âyvoiaç. Kilt 103c àyvoo3v1n’1ç 11 163v

êv 10k 11611011, â Saï êniameôm zut un pâmé E1111,

xoMCoucw. (9) ionone: 8è mi Ëv 10751; 60101:, 860181’ 8111571211111 àyvoeïv 80x03cm! , à: Ë11’ aô1oïçôv 10 un

àyvoeîv’ 103 7619 émueXnO’fivm 71139101. (Io) ’AÀÀ’ ium

1010316: 301w 155615 in). êmpshôivm. ’ARM 103 10106-

101); yevioôai «310i. «ium, (Givre: 61112151531114, aux! 103

81561011; à àxoÀoîa’rouç aveu , oî 113v www-(0311154, oî

6è s’v 110’101; :1011 10k 101015101; 81é70v1sçi ai 7819 11:91

311016101 êvs’pynm 101015101): 1101030111. (Il) To310 8è

81711011 êx 163v 11915115111101: 11901; üv11v03v aîymviav il

npïEw SIŒTEÂOÜCI 7&9 êvepy03v11ç. (12) To 113v 03v

âyvœïv 811 èx. 103 Ëvsneîv moi 3310111101 ai 3551; 150v-

1011, nouiôfi &va1001’110u. (la) ’E11 8’ 617107011 10v 3181i

110311101 in); 50151560011 581x011 sÏvau à 10v àxolacwivovta

«influant A Ei 8è 11.91 âyvoiïw 11ç notifia ÉE (in! Écrou

&81x0ç, ëxîov i81x0ç av du, (Il) 01’: p.911! êaiv 1: [301’1-

Àn1a1 , 81930104 13v 110115011011 mi. Ëo1a1 Sixaioç’ 038è 7&9

ô vocôv faynfiç- mi si 0311m; 51111511, êxcbv voatî,801901183; 910151511»; :1011 511111013311 103; ia1p0ïç. T61: 11è»;

03v Ëîiv 01311?) [.131 mais: , 1190511531? 8’ oôxs’11, 17161129

038’ &oévu M0011 3110113131: 8111111101: &valaësîv- (à?

6’110); ê-rr’ 01311:6 1o [3001531 ml êïqmv il 7819 0’19in ê11’

«31133. 031m 8è n°1111?) 61813119 mi 11?) haleine» 35âpliç 11è»: êEfiv 10106101; un 151115130011 , 81è ëxôvteç si-

cii yevoyx’vou 8’ oüxe’11 ËEeo11 un aveu. (l5) 01’: p.6-

vov 8’ ai 1’fiç limait, main inclinai aïeul, 00113 bien

mi ai 103 0161101104, oie aux). ê1r111516314w 103; (1E1! 7&9

61è: 913cm aicyjpoïç 0385i; 531111146; , 10k 8è 8C alpine-

aiav ml (influai). ionone: 8è mi. 1159i âcee’veiavmi nfipuiow’ 0305i; .7319 av ôvelôio’ele TU?)1(ÎS 01311:1 fi in

vo’eou il En nidifie, am gênai! ËÂE’IIIGŒI.’ 11?) 8’ 35

0Ïvocpluyio1ç 9, 1mn; âxolaoiaç «au 81v E111111nÇ0m.

(le) T1511 81, 1159110 0631m 21013115311 ai ëcp’ âuiv ium-

p.1Îw1011 , ai 8è un êzp’ 9.51.3: 03. Ei 5’ 03110, mû êtri

163v ailla»: ai. 5’7111111u’iueva1 153v mmâiv En) ium in:

Je»). (I7) Ei 85’ 11g Àe’yoz 811 miner; Eçiev1a1103 9:1-

vopLs’vou 61711003, 1’71": 8è 9av1ao’iaç 03 311391053173

ônoïo’ç 1100’ 15101616; Eau, 1010310 mi 1è 12’101; 1.1113151011

013113:3- ei [Liv 03v 83101010; ânon? fi; gîté); êa1i muç

mince, x11! 13k emmerdiez; ifs-.011 un); 111’110; cri-noç- si

6è psi], 03051: 113117.13 aïno: 103 nœud 1:01aïv, me: 81’

1171101011: 103 15’101); 11311: 11941111, 81è 101510» chine-

gH 8è 103 11’100; lusin;

03x uôeaipe10ç, illi 93m1 Saï 17161159 544w 57.011101 ,xpwsî 3101117): mi 10 31°11’ &Àfiecmv àefueov «19110-5111.

K11). 561w sôçufiç, (à 10310 mm): néçuxev’ 1o 7512 115’-

710’10v and maintenu au). 8 11°19’ é1s’pou psi; dom

1191on NIKOMAXEinN r, a] (11134111.)

in nobis posila sunt, neque sponte nostra obeuntur : nimirum quod nihil referai, suaderi nabis ut ne vel caleamuevel doleamus vel œuriamus vel aliquid aliud tale; nihiloenim Inugisea perpeliemur. (8) Atque hoc vel illo quo-que conlinnatur, quod in peccatis ignorantiæ tum demumpœnameonstituunt legum latores, si quis sibi ipse suaInscnentnœ causa esse videatur : ut. in ebrios duplex pimaoonstitula est; principium enim in ipsis est: nom in eorumpotestate erat non inebriari; ebrietas autem causa inscien-tiæ est. Præterea in cos qui aliquid ignorant eorum quælegibus sancita sunt, qua: et scienda neque cognitu diffi-cilia sint, animadvertunt: (9) idemque ht in celeris quineglîgentia sua videntur ignorare, quum liceat ipsis nonignorare; paieront enim sibi, ut diligentiam adhiberent,imperare. (10) Sed ejusmodi est nliquis fartasse, ut dili-gentiam adhibere non possit? At enim ut tales sint , ipso-ruln culpa est (quippe qui negligenter ac dissolute vivant),ut item injusti atque intemperantes, causa in ipsis versa-tur : utpole quod eorum alteri in maleficîo, alteri incompotationibus et id genus nequitiis ætatem consumant.Nain quales sunt singulares actiones, tales ii qui agunt,eificiuntur. (il) Atque hoc ex iis perspicuum esse potest,qui se in certamine quocumque sut actione exercent :nunquam enim agere intermittunt. (12) Et vero ignorare.qui e studiis et actionihus in qualibet re posilis habitus gi-gnantur, hominis est sensu plane carentis. (l3) Prætereahoc ipsum a ratione alienum est, qui iniurinm alteri faciat ,eum iniustum,et quiintemperanter vivat, intemperantemelfici nolle. Jam si quis scieus Pas res agat, quibus evadatinjustus, sponte sua profecto efficietur injustus. (N) Ne-que vero si velit, etiam desinet esse injustus, ac justusflet z num ne æger quidem sanus efficiatur, qunm velit ; namfere sponte sua inorbum contraxit; quippe qui et inconti-nenter vivebat , et medicorum præcepta aspemabatur. Tuncquidem igitur ei licebat in morbum non incidere :at posi-eaquam m projecit, id jam desiit esse integrum, ut necis qui lapidem mîsit, retrahere eum jam potest; perlesipsum tamen erat au vellet jacere; principium enim in ipsoest. Sic et injusto et intemperanti homini ab initio licebat ,talem non esse; idcirco sua voluntate tales surit; post-eaquam vero tales facti sunt, non passunt non esse. (15) Nonsolum autem animi vitia sponte coutrahuntur; sed in non-nullis hominibus etiam quæ snnt corporis; quos etiam re-prehendere solemus. Narn qui deformes sunt natura , cosreprehendit nemo; sed eos demum qui propterea, quodexercitationes corporis prasiermittunt et valetudinem noncurant, id mali eontmxerunt. Similisque est imhecillitatis ,[deformltalis]et debilitatis ratio. Nemo enim cæcitatem eiqui vel natura vel morbo vel ictu aliquo caucus est, probriloco objiciat : quin ejus misereatur potins; sed qui ex ebrio-aime aut aliqua alio intemperantia cæcitatem contraxerit,eum nemo quivis reprehendet. (le) ltaque quæcumquevitia corporis in nostra polestate sunt , en reprehenduntur :qunm non sunt, non reprehenduntur. Quodsi ila est, incetrris quoque rebus omnibus 9a quin reprehenduntur vitia ,in nostra potestaie esse reperiontur. ( l7) Quodsi quis dixe-rit, id quemque expelere, quad eî videatur bonum; verumnon in cujusque potestate esse, quæ species nobis cirera-lur; sed qualis quisque sit, talem ei linem videri :lmo verosi sibi quisque habitus ingenerandi quodnmmodo cama est,erit et phantasiæ profecio sibi ipse quodammodo causa.Quodsi non est, mali in se admitlendi sibi causa erit nemo;sed ignoraüone finis male agit, existimans hoc genere vitæse maxima bono potiturum. Sed appetitionem finis nemosibi suo arbitratu adoplare potest, verum îta natum esseunumqurmque oportet. ut quasi lumen mentis habent,quo et judicare recte , et id quod vere bonum est, sumerenique optare DOSSÎL Alquc est ille bene informntus a na-tura, cui hoc naiuræ bonelirio bene consiitulum est toquad maxima sit ac pulcherrima islhœc res,qunmq1w 3balio neque consequi neque discere aliquis possit,sedqu:1m

Page 40: Notes du mont Royal ←  · roc 11°11’ âEiav, mi 1195’11011 nui-1159i 8 , non potest iu-telligi. Apparet autem id agi quad Nicomach. 1V, 1:. a , S a z 1è 119511011 81) 1190:

(11144115.)

1016531 9.1.13 11.010531, 1111’ oîov E1911, 101031011 5’551 , 11011

18 53 1101i. 10 11011134 10310 11519111115111 il 15151501 11011 0’111,-

01vfi 31v 5311 53190101. Ei 81 10131’ 5’011v 01111,01; , 11’ 9&1-

1- I i I , -10v ’15, â951-ù 11,11; 1101111115 501011 5110001011 ,7(l8), Auçotv 7019

6 611.011,11, 101 01701019 11011 119 11011119, 10 1510: (9005181101011611015 190111151011 11011 x5ï1011, 131 8è 1o111à1 11985

1031’ 01101959011155 1190î11000w 8110105611015. (in) Ei15

.11 1 1 1 1 1 1 1 N 1on 10 15101; 11:11 190051 511010109 19011v51011 0101101111015

’l. I i ’ 7 I fi i t011101 11 11011 11019 011110v 501w, 5115 10 115v 15’105

10 0001x611, 11E; 8è 181 1011131 1190i1151v ixouoi’wç 111v 01100-

N - 5 I I S i i0011011 fi 019511 ëxou010v 501w , 0005v ium 11011 fi x01-111’01 51101501011 av 5’131q 61.101311; 7&9 11011 1123 1101111?) 311029751

1 9 c 1 y et 1 1 un I i10 81 0101011 5V une 11901550111011 si p.1 Êv 11:1 15151.(au) E1 03v, 15301159 15751011, 5110601011 510w et à95101i

15 ( 11011 7019 113v 5250111 00v01i110t 11011; 0310i 509.511, 11011 1171

rami 111151; sive: 181510: 1016v85 116595001), 11011 01’1

xzxiai 5110150101 av 5Ï5v- 6110m; 7&9.

[VHL] (21) Kami 9511 03v 115911173v 0195117111 51941011

1.11.111 16 15 751101; 1151119, 811 1.1506111154 510111 , 11011 811

211 3551;, 611i En 15 7610111011, 11011 811 1015111111 11901111111011

î l I i y r N 1 1 1 1111010 010101: , 11011 811 519 1.51.111 11011 511000101, 11011 outwç

50: 8111 ô 69005 10’705 11900101211. (22) 0137 611.0111; 3è 011

1190Œsiç 5110001015101 11011 ai 32515. 11’511 115v 7019 11945511111

â11’ 0197.1.1 115’791 103 1510111; 11159101’ ê09.5v, 5186151; 161

. a 3... 1 1. a 1. , .1 «1as X010 511010101, 101v 35511111 85 111c 0197m, 11010 511010101 05

î, 1190005015 0C1 7v1i191110ç, 15301159 5111 117111 0’1990101117111’

3 3 , c * A Il0111 811 à? ium 15v 031011; 7. 9:1 031111 191300100011, 81è

101110 éx000101.

[I X] (23) ’Av0110150’v151; 8’), 11591 5110101115, simoun

au 11’115; 5101 x11 1159i. 110’501 11011 111731; 1 59.01 8’ 501011 8fi).0v

11011 1100011 etc-tv. [(011 1191711011 11591 dv895iaç.

ETHICA NICOMACHEA. LIB. HI. CAP. V1. a!talem obtineat quisque qualis ipsi a natura data est z adeo-queipsum illud, bene et pulchre a natura factum esse bancpartem , t’uerit pertecta et Vera naturæ bonitas. Hæe si verasunt, quamObrem virtus mugis quam vitium nostra sponteac voluntate suscipi dicetur? (18) Utrique enim , et virobono et improbo homini, natura vol quolibet alio m0110finis et videtur et positus est : reliqua vero omnia ad hunerefereutes agunt, quoquo modo agant. (l9) Sive igiturfinis non natura ostenditur alicui, quatiscumque demum illefuerit, sed ad cum statuendum aliquid etiam amplius uni-euique suppetit , sive etiam finis ipse a natura est, ai ceteraillo (quæ videlicet ad finem assequendum suscipiuntur) Vifbonus votuntate suscipit, atque oh id jam vollintaria estvirtus : nihilomînus profecto vitium quoque erit voluma-rium sponteque contrahetur. Æque enim in humine motoatque in bono viro inæt hoc, ut per se agere possit, utmaximein fine statuendo nihil detur voluntati. (20) Quodsiergo, ut dicitur , virtutes sponte nostra comparantur, idqueex eo, quia hahituum causas quodammodo nos ipsi præsta-mus, et deinde pro eo atque sic vel sic aftecti suions,etiam finem nobis proponimus alium alque alium : profectovitia quoque ipse sponte nostra contrahentur : similis enimest utrorumque ratio.

[Vlll.] (21) Ac de virtutibns quidem universe a nabisdictum est, earumque genus rudi quadam effigie adumbra-tum : nimirum quod sint medietates, et quod habitus;liinc a quibus rebus gignantur ii habitus; tum eosdem habi-

’tus ad eus res agendas valere, et hoc [1er se; et esse innabis silos, et nostra sponte suscipi, et ita, ut recta ratiopræscripserit. (22) Aliter vero actiones nostra voluntatesuscipi dieuntur, aliter habitus. Actionum enim a prin-cipio ad extreiuum domini sumus, qunm rerum singulariumcognitionem habemus : habituum Vera principium dum-taxat in nostra 1st potestate. At qua: a rehus siugularibusfit ad habitum accessio, nota non est; ut in morbis evenit.Quia vero sic aliterve tractare res siugutares uobis licebat,idcirco habitus nostra sponte suscipi dicuntur.

[IX.] (2:1) De smgulis igitur virtulibus disputationem acapite repetitam ordiamur , uæ sint , et qualibus in rebulversentur. et quomodo * em negotio quot sint mimeravirtutes , planum iiet.. Ac primum de l’ortitudine dicamus.

CAP. VI. [171.]

"011 11.9.11 03v 11.500171; 5011 1159i 00’600; mi 0019911, ,

i817 X011 1196159011 51’9111011. (2) (1106015115001 85 8171011611

1è: 1903594, 1013101 8’ 501111 61; 5111163; 5i115ïv xaxeî- 810

sa 11011 18v 1966011 89iC0v10111190080xi01v 11011103. (3) (D0506-

115601 11.111 03v 110111101 1è matai, 0Ïov 0’18021’01v, 115vi01v, v600v,

0191110111, 00tv0110v, 0’111’ ou 1159i 110211101 Boni 6 dv8953);

5Îv011- 511101 7819 11011 851 19065106011 11111 11011011, 18 8è 9:1

0.10.1965 0Î0v â8oîi01v- ô 93v 7819 1905013115110: ê11151xùç

40110110118711.1011, ô 3è 11:11 01060151151101; &vaiczuvroq’ 15’.

751011 8’ 3116 11110111 àv895ïoç 1101161 9.510109090ÉV’ 5151 7&9

11 89.01011 1123 0’1118951’19- 610060; 7059 115 11011 ô àv895ïoç.

(A) H5v101v Si i001: 03 8519055106011 0351: 1160011, 01’18’

8101; 8’001 p.1, 0’111?) nuiez; unôè 81’ 0131611. ’A11’ 038’

a à 11591 1013101 6119060; 0111895105. 1157091511 81 110111031011

x010’ 811016111101 1 511101 7319 511 10R 11015111xoïç 111118131101;

851101 81115; ê15065’910i 5101 11111 11981; [9n110î1wv 01110-

601111 5600901715 57.000111. (a) 01’185 81, si 11ç 359w11591 1:01î8015 11011. 711110111101 1905511011 à 9003011 11 117w

50 101015101v, 85116: 30-1111. 0158i 5l 0019951 115110111 11.01011-

70306011, 0iv895ïoç. (a) H591 110101 03v 18’111 190659â’w

ô 0’1v895îoç; à 11591 1è 115710101; 030515 7519 1311011511511-

Fortitudincm tgitur esse medietatem quæ in formidineet fiducia vertitur, jam ante diximus. (2) Timemus autemen scilicct, quæ terribilia sunt; en vero sunt, ut simplici-ter dicamus, mata : unde etiam timorem exspectationemmali esse definiunt; (3) a1: timelnus quidem mata omnia : utinfamiam , paupertalem , morbum , solitudinem ab amicis ,mortem, non tamen videtur in his omnibus vir tortis versari.Sunt enim quæ pertimmcere et oportet et est lionestum , etcontra contemnere turpe est, velut infamiam (nain qui eammetuit, et probus est et pudens ; qui vero non metuit , impu-dens ; sed is a nonnullis tortis appellatur ex quadam trans-latione sermonis : quoniam quidpiam habet forti simile;num aliquis ab omni metu liber est vir tortis); (4) pauper-tatcm vero pertimescere fortasse non oportet , nec morbum ,neque ea omnia( ut semel dicam) que: non a vitio nascun-tur , neque culpa nostrn contrahuntur. Net: tamen vel i5 quiin his se a metu vacuum præstiterit, tortis dicendus est;fortem tamen eum quoque ex similitudine dicimus. Non-nutli enim qunm in belli periculis timidi sint , libernlessunt tamen et in pecunin amittenda fidenti ac præsenti suntanime. (5) Jam qui contumeliam in liberos et uxorem exti-mescit veI invidiam vel aliquid ejus generis, timidus minimeest : neque tortis item is, qui anima confidit tum , qunm seflageltis verberatum iri vident. (6) Quibus ergo in rebusformidolosisvir tortis cernitur? nonne in munirais? Nec

Page 41: Notes du mont Royal ←  · roc 11°11’ âEiav, mi 1195’11011 nui-1159i 8 , non potest iu-telligi. Apparet autem id agi quad Nicomach. 1V, 1:. a , S a z 1è 119511011 81) 1190:

32 IIGIKQN NIKOMAXEIQN li, C.31037590; 163v Setvô’w. moëspu’narov 8’ à Gévatoç’

râpa; 7&9, and oûôèv En 1’63 refusait: ôoxeî oÜr’ àyaûèv

v - ’3’ w. un 4 a si i zours xuxov alvin. (7) A0315 o av ouos tapi ôavarov

s 7 - Nvo’aoiç. (a) ’Izv siam ouv; fi êv TOLÇ auniez-01;; TOIOUTOI

h f ï I . I d d I85, 01 êv wolfpupl ëv itsytaîqj 7a? 31m fauteur) K’lV,

emmy. (9) 011.010on a: Toutou: star. un. ont nuai ai avrai; 36Mo: mi. tapât TOÎÇ povcipxotç. (I0) Kupiwç Si,lévon’ av &vôpeîoç à flapi ràv and?» (hiver-mV ai521îç,

Io and (in Üévarov êmçs’pe; 0361m: Sinus tomât 8è

paillard 161 muât nôleuov. (Il) ou p.9,v and: mi011km zut Êv vocal; âôefiç ô âvôpsïoç, 05x 03m)

à): oî Oalairnm’ et pèv 7&9 ànsyvo’muot rhv clampin

ami. 123v Gévarov tèv rotoÜrov dualepaivouatv, et 6è

lb 563-5154; star «qui du; Epmezpiav. (l2) une: 6è mi

n a ly a 7 s w i si ï a au q,«vogtgovrat av et; Ëanv 011x11 mon 1:0 Œ’KOOŒVElW av

"Î: Tomé-rat: 8è qOopaï; oÔOÉ-repov ûmipxzt.

9

i morluo videtur nec bonum nec malum.r s x a a - 1’ î y x I a v10v av «un ô «vogua; uval, o av El av Outlaw 91 av

(rusant)enim quisquam res borribiles et asperas pationtius talerai.Omnium autem rerum nihil horribilius est morte; numet omnium rerum est extremum, nihilque reliquum esse

(7) Sed nec inomni marlis genere vir fortis cernitur : ut si qu is vol in marinaulragio pereat vol morbis. (8) ln quonam igilur alioquam in en quod pulcherrimum est? quales sont mortes inhello z in maximo enim et pulcherrimo periculo en: susci 0piuntur. (9) Testantur et comprohant hæc quze dicimus ,etiam honores ii qui et in Iiberis civitatibus et apud rugisiis qui in hello ceciderunt. decernuntur. (Io) Quocircatortis proprie dicetur is, qui nec morte honesta, nec iisimpendentihus alque instantibus quæ mortem alTemnt,perterretur : cujusmodi sunt en maxime quæ in bellisaccidunt. (Il) Vacant tamen metu etiam in mari inquemorbis vis tortis; licet non sic, ut nautæ. Fortes enim talitempore qunm du salute sua desperant, tum genus hocipsum marlis ægre rerum; mutas veto usus et exper’entiaconfirmavit beneque sperme docuit. (15) Simul etiam illicomparant se ad fortitudinem in iis rebus, in quibus speclaripotest robur out in quibus pulchrum est mori; quorumneutrum in illis alleris generibus interitus reperitur.

CAP. V11. [x.]To ôâ çagspèv où «au: pèv si; (:616, léyogtev 82’ u

w a. i 7 x tuami futé; Évüpwnov. ’l ou?!) un ouv nant cpoëepov rq)

30 y: voÜv slow-t, rà 8è xwr’ civôpumov ôiuçs’pu peyéflet

.. M U .mi ftp ELŒAXOV and irrov ôpoi’wç ce mi rà Guppflea.(2) gÔ 8è âvëpsîoç âvÉMerroç (a; divOpt-nroç. (1306.6-

t T N f ” Ni Ï Q Icaron p.5v ouv and. 1:8: rompu, un Sen ce xm. a); à 1070:inclinai. , 105 xaÀoÜ Ëvexa - 10510 1319 vélo: tic âpsr-Zc.

(a) ’Eau 8è pinov mi ium 145m ÇOÉEÏGÔŒl, mi.

En rat p.9. cpoGepà (in tonifia çoësïcôai. (4) riverai

âh N C N i 9 - f Ni ) fce va (19.0:an î) un (in ou 82:, un ce au ouZ 0K65?, f, 5è 6’17: m37- 315, fi n 115v totoôrmv- 65min); 8è

lai. nspi rôt Oappals’z. (a) ’0 gzèv 05v a 5:7. mû. où

:0 Ëvsxa brout-Ivan mi cpoôoûpsvog mi à); Saï mi 6’15 ,

65min); 6è mi. Oappôv, âvôpsioç- xa-r’ âEiav 7&9, mi

à): av ô lâyoç, miels: mi upérrst ô sivôpstoç.(s) Tilt); 5è miam,- e’vspysiaç 301i To and: 191v 551v.Kilt si? âvôpeiq) 5è il, &vôpeia xaÂo’v. TOIOÜTOV 391 mû

35 1è 1570:3 épile-rat 7&9 Sumer: si?) 157m. Kaki?) si,Évexa ô &vôpaîoç ônouévst mi. npdrrm rôt mm): 141v

. w . t , .. , ,&vôpsiav. (7) lwv 8 unspëanovmv’ô pèv fg arquât?

âvu’wogmç (signa-rat 8’ mm Ev rat; nporepov 8m «ont:

561w &vu’wupta) , sin si div ne pawo’luevo; â àvoîÀy’n-roç,

40 si pneu 370603110, paire 0516!.va pairs rat mignot, xa-Ooîmp «peut rot; Kaltoüç. i0 8è 1423 Ouppsîv imag-

GdÀ’va «tapi 16: «poëepà Opaa’üç. (a) oneî 3è mi

âÀaCàw chou ô 0916i): ni npocrromrixoç âvôpst’aç.

en T g a x i r i v. r1 ’ë; Iç ouv manioc 1:59; ra ponça. au, ounoç ou.oç pou-tu Kate". suiveoôat’ êv aï: 06v Ëüvarui, ptthîTat. (o) A2?)

ï 3 I i 3 N les I îxai sinh et nonot aurmv Opacuoeùov.’ Ëv TOUTOU; 719qoaauvôusvov. 131 çoëspà 0131 ûrroge’vouo’tv. (tu) tO 8è

163 çoëeîoôat ômpëcinmv asile? Mit 7&9 a où ôsî

mi à); où Bai, ami minot ra: ratafia: &xoÀoquï amuï).sa ’Eheirrer 8è nui ri?) Oappsîv- à»: êv rai: 16mn: 67:59-

Srflkmv panai: mupawjç êtmv. (Il) AüasÀ-mç Sn’

1re 6 521102. mina 1&9 qudrat. i0 8’ àvôpsïoç l

Jam id quod borribile dicitur, non omnibus nnum etidem est 2 vocaturquc hoc nomine etiam aliquid quadsupra bominvm est, quod omnibus qui sanve mentis snnt,terrorem injicit. Quæ autem homini tolerahilia suint, enmagnitudine differunt. coque, quod alia aliis terribiliora.sunt aut leviora. Endemquesese habent mode ea quoquein quibus confidentia versatur. (2) Vif autem fortisimper-territus est, sed ut homo. Proinde lima talin quoque per-timescet, sed ila ut oportet et ut ratio postulat, subibit,houesü causa : hic enim virlulis finis est. (3) Fieri autempotest ut banc quis et margis et minus quam debet exti-mescat z et præterea , ut quin non su nt fornliilolosa, perindeac si talia sint, metunt. (4) l’eccatu autem commiilunturalia , quad id agitur quad non oportet : alia, quod non ut.oportet : alia, quorl non qui) tempore oportet. aut aliquidhujusmodi. idem de iis in quibus continu-min versatur,sentiendum. (à) Qui igitur ou quæ oportvt, et cujus reicausa oporlet , et ut oporlet , et quando, perfert ne Inetuit,tortis est .- itemque et qui conlidit. Nam pro rei dignilate,et ut ratio postulat, patitur et agit vir fortis. (6) Omnisautem netiouis finis est quad est secundum habilum. Adbanc vim torii fortitudo bonestum quiddam st. Talis igiturest et finis : suo enim quidque fine delinitur. Honesti igiturcausa forlis vir et suffi-ri et agit quœ fortitudini consen-tnnea sunt. (7) Ex iis autem qui modum superant , is quimetus vachitate nîmius est, caret nomine; (esse autemmulta, quibus nomina imposita non sint, supra diximus :)sed appellnri poterit vel insanus quidam , vel doloris sonsosexpers, si nihil metuat neque terræ motum neque procel-Ias, quelles aiunt esse Gallos. Qui autem in eo modumsuperat. quod in rebus formidolosis præiidat, alulnx ost.(8) Atque andin etiam arrogans esse sihique forlilmlinislaudcm sumere videtur, llaque quo ille animo est in n-busformidolosis, eodem vult hic esse videri; quibuscumqueigitur rehus potest, illum imitatur. (9) [tu fit etiam utplerique iliorum timiditatem habeant cum audacia œn-junctam. Nain quum in his se jactent audaciamque osten-tent , res formidolosas tamen non perferunt. (50) At quimetuendo modum superat, is ignavus timidusque nomina-tur. Nain et qua: metuenda non sunt, et quemadmndumnon surit, mentit. : omniaque ejusdem generis cum comi-tantur. Confidenlia quoque idem deficitur : sed in molestiisquia nimius est, magis sese prodit. (Il) Ah omni Igilurfore spe derelictus est ignavus; omnia enim perlimcscit :

r

Page 42: Notes du mont Royal ←  · roc 11°11’ âEiav, mi 1195’11011 nui-1159i 8 , non potest iu-telligi. Apparet autem id agi quad Nicomach. 1V, 1:. a , S a z 1è 119511011 81) 1190:

(me)lunivn’mç- 1?) a; Ou ’sîv süs’lmôoç. if Il: inclinai

t T Y r, h h I.. tr . , ..pav ouv Ësrw 3 1:: 05mm; mu a Ûpaauç un ô avôpuoç ,

N f NI Ï b S I i Ç Iomçopwç a EZOUO”. npoç «ouv a! un 73:9 onepGaÀÂooat

xai üÀsimuaw, ô 5è (LÉGŒÇ îlet xqi (in; ôeï’ au! et 113v

b Opua’eîç apeurée, mi poolo’wvot 11:93; 163v xwôûvœv,

s’v nuirai; 8’ âçimavrat, al. 8’ civôpeïat êv rai; ËPYOIÇ

655k, npôrspov Si 5366110:[XL] (la) KaGoinap ouv d’an-rat , i, âvôgeiœ pedôrflç

9 l t I i I V tson fiEPl Gappalsa un çaëspa, év aï; Etpnrat, mu dul0 anov aîpaîrau mû. ônaye’vst, du ŒÎG’ZPËV 1b 141i.

Ta à" c’moOvrîaxew estivant! enviait?I 59ans: Tl Ru-

mpèv oint &vôpsiou, cillât 1.15)va 821M? palais!7&9 ra çeûyew si: êninovot, mi m’ay- du xaÀàv into-

uévct, me: çsôywv muât ’Ean yèv 03v il âvôpeial5 coioüto’v Tl.

ETHICA NICOMACHEA. LIB. lll. CAP. VIH; 33

contra vera tortis; aonlidere enim hominis est houa spafreti. (t2) ln ilsdem igitur rebus timidus, auan et tartisversantur:sed non codent modo in cas affecti sont. lllienim modum transeunt ac deserunt: hic mediocritatemservat, seseque in his in, ut dehet, gerit. Atque audacessane præpraperi sunt ac præcipitœ, periculumque ante,quam est ostensum , adire volunt, in ipso autem periculoasententia desistunt. At viri fortes in tactis ipsis acressunt, ante racla vero sedati et quieti.

[XI.] (13) Quemadmodum igitur diximus, fortitudo me-dielas est quœ versaturquum in iis in quibus fiducia specta-tur. tumm iis quæ terrarem allerunt , non omnibus, sed iisqua: supradiximus; caque sumit ac perfert vel quia rferrehoueslum, vel quia non perferre turpe est. Mari autemfuguentem , vel paupertatem Vel amarem val ægritudinemaliquam non est viri tartis, val ignavi patius : mollis enimanlmi est, res nerumnosas et laboriosas fugere; at ille non ah1d martem perfert, quad lianestnm sit ita facere, sed quadmalart; lugera studeat. Ac tortitndo quidem talis quædamres es . -

CAP. VIII. pu] ’Aéyav-rut 3è mi Super; muât fièvre rpénooç, "951w

psi: il nohrtm’, ’ milieu 7&9 Ëatxs’ SOXOÜGI yang ima-

gina: toi); mvôüvoaç ai «alitai. ôtât rôt En TIEN vo’guov

intrigua zani 7è: ôveiôn mi ôtât de nuée. Kari 616iau 10610 dudpeuïrmai ëoxoîaw aïno. nup’ aï: ai Saint

’quat mi et aivôpeïoi. Ëvîltlot. Taioôrouç 81 mi

l1i0 ’ - Ï i A ’3 i i "E * ’gnpoç nom, o av 10v mon 11v mu 10v Lapin

Boul-.aôa’zua; p.01. 1191510; èlsyzsinv àvaôfiast a

nui. (houés-q: ,

a "Exrœp vip 7:01: (pieu èvi Tpdiaaa’ àyopzüwv,TuEaiônç ùn’ émia.

(a) Donnant 8’ «i511. milieu npo’rspov zip-411.5314,

811. 81’ atouts! yuans a 8C «i863 1&9 mi. Soi n°1106 059sz

N l l I5 au V V ’ !(une; 7a?) zou auflv ôvstaooç, aîcxpoo ov-roç. (a) la-su En". 8’ div ne ml rob; au?» 163v diplo’vraw oivayxaCo-

pévoo; si; raôrô’ pipai); 5’ , 3mn où SU niai?) cillât

ôtât guise»: un???) 8963m, nui. peuvent; où ra uiqpèvfifi a lumpév’ dvayxoiÇauat 1&9 aï xüptot, (5ms?ô "Ex-flop,

sa "0V 65’ x’ èvùv àm’tveoôs pépie «récente: voilant,

oü et àpxtov éaaeïrai. payéew aviva;

(a) Kali et npoq-rainavuç, xâv âvaxwpôicr aimons; ra«au» 595301, mi aî’npo 153v réapparu mi 163v nimirum

naparénovuçr nains: Yàp âvuyxnilouaw. Aeî 8’ où

sa à) &dean dvëpsîav and, 0’033 gît xakév. (a) Anus?

5è mi il Eurasie: fi mai gnou âvôpeia tu; nivau-(ÏOev mi ô Eaixpaïrqq (M071 émotion Éveil. env niv-

ôpziav. Taio’ürot æ aillai. gLèv Ev ânon, ëv roi: 1:0-

Àeydxoîc 8’ al arpartôîmv êoxeï 1&9 sans nana xevà

la :05 nounou , â paillon auvaaapixzaw aimai - QGÏVOV-un 8-), &vôpeîot, 81: 06x innervai aillai. on Ëattv.(7) [au noviciat mi y.ù1ra0:iv paillard aüvawai Exsi; êynrstpiaç, Sovuiasvot laineur. rai; 870m; misoufi-ra ïZovrsç 61:qu av tir, and 1:95; ra unifiant mi.

HISTOIRES. u.

lisse vero perbibetur fortitude etiam aliter, et quidemqumque modus; quorum prlmus est ejus quia civilis appella-tur. .Ad illam enim , qua: vere et proprie fortitudo est, hæcprogume vrdetur accedere. Videutur enim cires pericnlasubira qunm legîtimis pœnis atque ignouiiniis com ulsi,tum. lionaribus ac prarmiis invitati. Quare apu easmaxime viri fortissimi reperiuntur , apud quos ct infamienotantur lgnavi. et honore atticiuntur viri fortes. (2) Actales sane lutroducit etiam Homerus, valut Diomedem etllectorcm z

Primus Pulydamas me turpi labe uotabit.

Et Diamedes inquit :

Namque Hector Trojana inter sic agmina dlcet :A me Tydides....

(3) Atquebmc maxime similis illi fartitudini est quæ primaloco a nabis posila est. Nain et de virtute exsistit , qunm apudore praticisratur, et de hancsti appetitiane, puta, bo-noris : et vera ex linga rei turpis, qualis carte est ignomi-nia. (a) Eundem autem in numerum reterre liœt illos,qui ab iis quarqu sub importa sunt, fartes esse caguntur;sed hi eo sont illis deteriares, quad non pudare adducti,sed metu coacti id faciunt; nec eo, quad turpitudinem,sed quad dolorem tugiant. Cogunt enim il quorum sontin potestate : quo modo Hector z

Quem veto scsc e pogna subducere cernam ,Ut fiat canibus inox taxa varacibus esca.

(5) Cagunt etiam il qui in primo ordine aliquos lacant,ac siretrocedant, cos verberant; item qui ante rossas etalias liujusmodi munitions aliquos collocant; nam amneshi cagunt. Atqui fartera virum par est honesto excitatumtalem esse, non vi aut necessitate coactum. (G) Atquoetiam usus in quaque, re sibi fortitudinis nomen vindicattex qua et Socrates fortitudinem scientiam esse putabat.Atque usu periti et exercitati alii quidem sunt aliis in rebus,sed in hellicis milites. Nain multi videntur esse belli ter-vrares inertes, quos bi experiendo maxime perspeetos babent;atque ab id habentur illi pro fartibus, propterea quad alii ,quales sint terrores illi, non intelligunl. (7) Deinde utadversarios damnis atlicere queant, nullaque ipsi detri-mente alliai, usu et consuetudine consecuti sunt : quippequi et omnis sciunt uti, nique his ipsis etiam instructi sont

a

Page 43: Notes du mont Royal ←  · roc 11°11’ âEiav, mi 1195’11011 nui-1159i 8 , non potest iu-telligi. Apparet autem id agi quad Nicomach. 1V, 1:. a , S a z 1è 119511011 81) 1190:

34 HGIKQN NlKOMAXEIQN l’, r,«po; 1a (si, naûsïv xpoina’sa. (a) "Liant? 05v évé-

nÂoiç âmhaps’vai ELŒ’XOVTUJ. mi filmai Mainate. mi

1è? ëv raie TOIOÜYOIÇ civiïmw mil ai âvëpstérutoi 5m-

xioa’naroi s’ww, 0’003 aï paillera Eczéma-cc mi à 60’)-

a (un nioient glanez. (a) Oi organdi-rai 8è Sakivivov-rat, 813v ongpeeiv’g 6 xivôovaç xai laitonnai.raie «MOEa’i mi «qui: napaaxtoaïç- apaisai. 7&9 oui-

yaoa-t, 1è 5è mitonnai. uévavrat cirroôvvîoxu, airs? nui-tri

a? tEppoicp covs’G’q. Taie (Liv yàp airlpov 1a çeôyew

la mi ô 04mm: si; torsion): dumping aîpenôrspoç- ai 8èmi 3E dal-fi: êxwôovzoov du; xpeimuç (ivre: ,lyva’vuç

Si çeüyaoai, 16v Oévz-rov afin!» 7:05 aiwApoÛ (posad-

ozvot’ ô 8’ àvêpsïoç a?) romane. (la) Kari 16v Oopov

8’ êni env o’wêpsiav lmçëpaumv- âvôpsîm 1&9 eivuu 80-

15 x0561 Mi ai 81è Ouoav 630mo rôt Onpiot loi rob: rouî-cawaç aspôoavm, Su uni aï ivôpsïai Ooooetôeïç’ im-

nuôrarov 7&9 ô 0014i): ripa; rait; xwôüvauç, 80cv mi

"0emeflëvo; Ëoôala Goya?

il) mi

péta: mi Gupôv Eystçe’

mi Iapion) 6’ àvà (En; oivaç’

mi

25 Eïeasv uipz’

aviveur yàp «à ronflent Ëaixs engaina: vip 103 (inouï:Ëyspatv mi ôpydîv. (Il) O’t [Liv 03v âvôpeïat ôtât sa

gamay fipa’TTOUG’W, ô 8è mon; swap-[aï mûroîc’ rat 01min

8è ôtât Mur-av 81è flip sa ail-avivai oaôsîaeat , étai

30 êa’w vs êv il); à ëv au. i, où npoaépy-avrm. Où 81’:

301w âvôpeîat and ra inr’ (901778030; mi Ouoaî 5,51m:-

va’peva ope; on xivaovav ôpoâv, aùûèv 16v Setvôiv

opaopà’zvra , êvrei 031w «(a xâv ai ava: âvôpeiot sin un.

vaux. suri-rapina: 18:9 oùx âçiaravratrfiç vooiç’ mi

a: ai poilai 3è ôtà rùv Ëmôooiav rakunpà nana! Spôdtv.(la!) 0G 37’; écru àvôpsïa rôt 81’ âÀy’qôa’voç 9) Gogo?)

êEsÂaovéosva: noix in xiv8ovov. (haquenée-q 8’ t’ont"

f) ôtât 15v 0(2pr sima, xni «paaÀuGoGaa apoaipeawmi çà 05 Saxo: âvôpeia aima. Kari ai à’vûpwnot si

sa ôpvtÇa’osvm 51è»: &Àyaîa’t, upwpoôpevo: 3’ flou-av ai

8è 8L6: 138m paxâoevoc paillot)! pév, oint àvas’iai88” 06 1&9 ôià sa xaÂav oüô’ à): ô 1610;, filai ôtât si:

noiOaç- «amnistia-lm 8’ glanai fi. (la) Oôôè 8h et

flûtiau aves: oivôpeîar du)! 7è? ra nandou; xai ara).-45 loin; vevixnu’vat 01996va êv raie xwâüvaiç. Hugo-

pmav. 85’, 6’11 ducat» Guppah’ov am ai pèv aivôpsïoi

Stà roi RPOEIP’IJPÆIVG 019913431, ai 8è dû ra oi’MOnt

Xpli’ttouc sÏvau mi (1.1.05 civrmazeeiv. (Il) Tato’ürov8è nata’üoi mi ai peOua’xo’osvav eôE’X-mvîsç 1&9 yivovrzt.

60 ’01av 3è aurai; prix GUELGfi raidira , osôyaactv’ divagation

(ma,rm.)talibos, qure ad damnum bosti inferendum et a se propul-sandum maxime valent. (8) Quamohrem sic, ut cum iner-mibus armatl, et ut athletæ. cum luctandi imperitis, de-certant. ln talibos namque certaminibos non fortissimusquisque pugnacissimos est, sed qui plurimum viribus valetcorporeque est præstantissima. (9) Ceterum milites tumtimidi sont, quum et periculum majus est quam ut passintobsistere, et capiis atqoe apparatn sont inferiares; primlenim terga vertunt z civiles vero copiæ pognantes occi-dunt; id quad Hennæo contigu. N3") et [aga civibus tur-pis, et mors ita paria salnte aptabiliar est : illi vera initiapugnæ se periculis alternat en fiducia , quad sint superiores;sed cognito periculo salutem fuga petunt, mortem pejusturpitodine metuentes. At vero fartis vir non solet essehujusmadi. (to) Porra iram quoque fortitudini adscrihnnt.Jam in fartibus esse videntur etiam ii qui ira aoncitati fec.runtur, quomodo belluæ in eosirruont qui cas vulnera-ront : quoniam qui fortes sont. iidem etiam iracundi.Maximum enim ad pericula adeunda calcar ira admovet; exquo et Homerus :

vires addldit ira;

et illud,

Bilan: concivit et iram;

et hoc,

Acris par narcs subiit l’urar:

et islod ,

Toto fervebat carpare unguis.

Haec enim omnia eruptionem atque impetum concitalianimisignificane videntor. (il) Fortes quidem igitur viribonesti causa res tales garant, casque ira adjuvat : bestiævero oh dolorem quo sont effectua. Nam val quad iota:tueront, val quad hac metuunt,.ab id talia agunt : namsi sint in silva ont palude, neminem aggrediunlur. Nonigitur fartes sont , en quad d0l0re et iraincitatœ periculnmadeant , nihil eorum quæ gravia et periculosa sont, provi.(lentes. Nain isto quidem moda etiam naines fartes diacreliceat, qunm esuriunt z quoniam ne verberibus quidem apastu dimoventur. Sed et adulteri , cupiditate infiammati ,malta [sciant audacissime. (12) Non igitur fortin sont eaqoæ dolore vel ira elataisese discrimini citeront. Videtorporro ea fortitudo maxime naturalis esse, quam ira exci-tavit, caque adjunclo consilio et fine , vere- fortitude po-terit appellari. ltaque et homines. qunm irascuntur, dolore;quuminjuriam acceptam ulciscuntur, voluptate alliciuntur.Verumtamen qui bis caosis impolsi pognant, pugnacesilli quidem, nec tamen fartes appellandi sont. Non enimpropter honestum, neque ita ut ratio manet, id faciunt,sed perturbation concitati. Ceterum simile quiddam ha-bent fortibus. (13) Sed nec illi qui bona spe animis clie-runtur. sont in fortibus lxabendi. Nam bi propterea quadet sæpius et maltas vineront, in periculis fidunt, en tamensont alterîs similes, quad utrique fiducia prœditl sont: vosmmtamen fortes prapter cas causas quos diximus , odont;hi , quia anîmum inlluxerunt, se virihns esse omniumpræstantissimos , nihilque incommodi vicissim accepturas. .(14) ldem lit ab ehriis quoque; nam houa spe erlguntur;qunm Vera alio , ac speraverunt , ipsis evenerint , difloglunt.

Page 44: Notes du mont Royal ←  · roc 11°11’ âEiav, mi 1195’11011 nui-1159i 8 , non potest iu-telligi. Apparet autem id agi quad Nicomach. 1V, 1:. a , S a z 1è 119511011 81) 1190:

I0

M

30

00

(m7.)

8’ iv rà çoGspà ëvôpa’mq) on: mi çuivo’psva fanny!-

vuv, «in xuÀàv mi. «tannai; si) p.14. (la) AL?) ml civ-ôpetou’pou ôoxzî civet ce êv roi; aiçvrôiotç çôëmç âçoëov

and. &répaxov civet à lv 10k npoôvîloiç - aïno E580); flip

parum, à nui 81: Îflov En napacxcoîç’ 18: npoçavfi

pèv 7&9 xâv En loywpoîi mi. 167m: si; npoÉÀowo, à

8’ êEaipvnç and: rhv au. (la) ’Avôpeîm 8è paivovrai

ml et aiyvoo’ôvnç, mi slow nô nâppm 163v eùslniêmv,

pipai); 8’ 864:) datage. oôëèv Ëxouow, êxsîvot 8:” au?)

mi pivoucri TWŒ [potior et 8’ finampe’voi, ëàv yvôîcw

8H Êtepov à ôtonrsûcmm, çeôyoumw hep oî ’Apyeîov.

1310m mpmwôvttç roi; Animent a; Emuwviou.(I7) OÏ a si civôpeî0i eïpnvml «niai TWEÇ, mi oi 80-xoîvuç àvôpsîon.

ETHICA NICOMACHEA. un. lll. CAP. 1x. 35

En! autem viri fortis, quœ formidolosa homini 5qu et vi-dentur, ideo perferre, quia et perferre honestum sit , et nonËrferre turpe. (la) ltaque fortitudinis laudem id magis ha-

t, quad est, in repentinis terroxibus sans imperterritummînimeque pertu rbatnm præbere, quam in provisis: val quialiæc animi constantia magis ab habitu proficiscitur; veletiam , quia minus præparationis habet. Nain qua: multoante perspecta sunt , in iis quilibet animi agitatione ac ra-tione consilium ceperit; at in repentinis ea pru’stare, idest habitus. (16) Fortes porro videntur ii quoque quipâriculum ignorant; neque hi longe absunt ab iis quibus

na spes animnm addit : eo tamen sunt illis delcriores,quad nihil rei out rationis tubent ad ita sentiendum , alterihabent. ltaque hi quidem aliquantum temporis perslant;illiautem in errorem inducti, statim ut aliud esse, ac puta-verint , cognoverunt , fugiunt z quad et Argivis accidit, quiin Lacedæmonios incidernnt, pro Sicyoniis eos habentes.(l7) Ac Vera fortes quidem, et ii item qui similitudinemfortium gemnt, quilles sint, diximus.

CAP. 1X. [XII.]

flapi. (hippy. 8è and çéêou: à âvôpeia 03m: 061ôpotwç flapi nippa) 3616!, me. pâlÀov flapi 161. même?

6 flip à: 106101: droipaxoç ml mp1 ru’GO’ (in Saï lion

âvôpeïoç lium à ô flapi rai Oappah’a. (2) T if) 8?, rai

lumpà ûnope’vew, à); zip-mm, âvSpeîmh’yovrai. As

nui inflorov il âvâpzia , mi. Smalwç lnaweïrar "Lala-ndzupov yùp à Impôt Ônope’vsw 9; 163v flétan été-

xacôou. (a) Où pipi ailla: 8655m; En)! (bien 1:6 zonaivip âvôpeiav 1:10; fiôô, ("En 15v xôxkq) 8’ àçaviîeceal,

oÏov xâv 10?; yupwxoiç 1175361 ytverm - roi; yàzp minou:

«à prix 19mg 5186 , oz luxa , à crépue: mi ai filma,ra 8è îümwôat dÀ-yewâv, drap aépxwoi , ml Àunnpôv,

nui ni; ô nôvoç- 81è. et 1è «ont 10:51" nival, piprv

ôv «à 95 luxa oôôèv fiai: paturon Exew. (a) Ei Sir.teloÜtâv est: and sa «api. rhv âvôpziav, à (13v (bivouac

and ra: rpaôpam lumpà si? c’wôpsûp ml dînoit-n leur,

ôtoys’vu 8è (n’irai, 811 xaÂov à 81: otalgies; To p.16. Kai

8m? av pina»: 191v àperhv lm Radin xui eôôalpové-dupa: a, pâÀRov êni 11?) Ouva’up lumofiauui- si?rancho) yàp pékan (il: à’Etov, mi 05:0: payiatœvàyaôëv âmmepeîrat :186); ’ lumpôv 8è 10510. ’AÀX’

oôôèv Îmv ivôpeïoç, in): Si mi pâllov, 81:: sa Ev si?

«013’949 xakàv du" Exetvmv aipeïrat. (a) Oüôè si ëv

amidon; raïç épatai; si) 6.5i»; Ivzpyaïv (méplat, nlùv39’ 860v 105 15’100: Êpdmerai. (a) Erparta’iuç 8’ où-

ôèv in); x1916" p.91 roi»; tatou-rot); xpa-riorooç ami,am toi): ium: pâti âvôpsiouç, Mo 8’ âyueîw pnôèv

lion-av gratina 7&9 0510i npà: robe xwôôvouç, and.169 piot! npàç lampât xépô’q uranium-rai. (7) flapiph 03v dvëpeiaç lai tocoîrov eîpficôœr ri 8’ 36113, où

lalmàv drap je mpùaÊeÏv En. 163v :Îpnlue’vwv.

Sed qunm in fiducia metuque versetur fortitudo , non la.men peræque in utroque, sed in rebus formidolosis magiscemitur. Nain qui in luis omni animi matu ac perturba-tione vacat , ad eademque ita affectus est anima ut debet ,is magis est tortis eo qui in fiducialihus quæ appellanturconstantiam retinet. (2) flaque ex eo fortes viri appellan-tur, ut supra dictum est, quia res molestas fortiter feront.Quare etiam molestiæ expers non est fortitude , et jure lau-datur. Ditïicilius enim est, res molestas toleranter pati,quam sese a jucundis abstinere. (a) Sed tamen videri possit,finem quidem fortitudinis esse jucundum, sed ab iis rebusquæ circumstant, obscurari ne pæne deleri; cujusmodi quip-piam in ludis gymnicis accidit. Pugilibus enim finis ipse.cujus causa decertant, jucundus est , eorana nimirum ethonores; et plagæ ac verbera et omnis denique labor, quode carne constent, molestia eos afficiunt. Quia porro per-qnam multa sont ille, quæ dixi, lalioriasa et molesta,finis ipse, qui tennis et exiguus est, nihil jucunditatis inse inclusum habere videtur. (Æ) Quodsi talis quoque estfortitudinis natura, mors et vulnera tarti viro sautilla qui-dem molesta futurs, atque invita accident; sed omnia ta-men illa perferet, quia et perferre houœtum , et non per-ferre turpe est. Ad lime , quo mugis virtutem omnem com-plexus fuerit ille ipse, et quo beatior erit, eo molestiusmortem feret. Nam vir talis et vite est dignissimus, etipse quoque maximis bonis spoliatur, idque sciens : quadprofecto molestum est. At nihilo minus tamen sese virumfortem præbet; atque eo fartasse etiam magis, quod illisomnibus id quad in hello spectatur honestum ,anteponit.(à) Non itaque in omnibus istud virtulibus inest, ut eorumactiones habeant jucunditatem , nisi ratione finis. (6) Nihllautem prohibet fartasse, minus præstantes esse milites tu-les, id est, cos qui vers fortes sint. iis qui et minus for-tes sint et nihil aliud boni habeant. Tales enim ad periculasubeunda patati sunt, et vitam exigui quœstus gratin pa-ciseuntur et commutant. (7) Ac de fortitudine quidem ha-ctenus; quæ quid si! non est difficile exils, qua: dictasunt , rudi quadam forma descriptionis cognoseere.

CAP. x. [71m.]Midi 8è mon» mp1 cœëpocôvnç Xéympaw Soxo’üei

7&9 163v Doyon papâîv a un. chiperai. "On pèv03v peson]: lest mp1 fiôovùc fi campoaôvn, zip-maifipïv r ium yâp ml où]. opale): lori Rapt Id; Miroir

no lv roi; crû-roi: 8è mi fi inhala (patinerai. flapi nota:

Sequitur jam ut de temperantia disseramus. Hua nam-que duœ virtutes eorum animi podium videntur esse, quæsont rationis expertes. De hac porro jam ante docuimus,medietatem ipsum esse, versantem in voluptatibus; (minusenim neque eodem modo in dolorihus versatur:) atque inhis ipsis intemperautia quoque vertitur. Nunc igitnr quitta!

8.

Page 45: Notes du mont Royal ←  · roc 11°11’ âEiav, mi 1195’11011 nui-1159i 8 , non potest iu-telligi. Apparet autem id agi quad Nicomach. 1V, 1:. a , S a z 1è 119511011 81) 1190:

10

35

l O

65

50

0.5V 117w sema, m àpopiawpsv. (2) Argp-rîoûmcav8è ai alio-Amati mi ai empaumai, aïov allongiez , pila-initiaux r éxairepoç 731p mon.» laipu, 05 aiÂntixaç êarw,

oôôèv «dotaux 105 empara: , ma panas; 1’714 8mnvoiaç’ ai 8è flapi 15:: TOtŒÜTaÇ flânai; «in stoppa":

0815 halaient Àiyovuv 65min); 8’ oô8’ et fiEpi 1&4

tillac (in! tu). empannai sieur rob: yàp (pilapôeouçami 8inynnxobç and «spi 163v soyiévron xararpiëovmç1è; ipépuç âôaÀÉrAuç, &XOÀŒIGTOUÇ 8i où la’yopsv, 088i

rob; lunoopévouç Erri [pignon à pilou. (a) flapi81 si; commuât: sin 81v fi cmppoat’nn , où noiera; 8èoû8è ruüraç’ ai. «(up KaiPOVTEÇ soiç 8d: si; 84mm,

oÎov Zpdlflatfl xai ægipan mi flapi , mite ajûppovsç0515 dxôhatat léyovrat- mirai 8652m: En sive: mià); Saï zaipsw xai mûron, zani mW ûnspêolàvixaifilao w. (a) iOgoicoç 8è xai âv soie «spi rifiv àxorîv’

«à; flip ÛREpËEËÀmLÉvwc laipovraç oÉÀsaw’ friro-

xpian 0605i; halois-ton Àéysi, 088?. rabç (a; Saï compo-vaç. (a) Oüôè «il: flapi r’àv ôepvîvquhv and: Guy.-

Csënxo’ç’ rail: flip [mignon-ac milan à pôômv à (inpu-

pcitow 8651.05; où Myopav àxohio’rouç, am poneysoi); pépon nui 544th Zaipouci yàp 1061m aï sixain-crm , 8:1. 8:8 1061:ko baignai; yivsui IÜTDÏÇ 163v 3m-Oupmô’n. (a) ’1801. 8’ div si: mû roi); sinon, 81cv

ranimai, Zaipovtaç rai: 163v ABpomuismv oct-potier 18 8èTOIOÜTOIÇ Zaipew donoiarou’ 1061m 78m êmOupnrà

125w. (7) 013x (on 8è côôè toi; aillai; (spot; me: roui-ra; 18L; misoient: üaovù ricin me: aupÉaÊnxo’ç- oôôà

181p rai: tierçai: 1:ti Àa-(wiIn si. une; Kaipouaw, amsi?! fipo’m’u- hip: 8’ «icôna’tv fi 8651.73 ênoinaév. 008i

ô Mon si puni sa?) paria, cillât fi 28198? 8m 8’ êfloç

écu, ôtât fig «puni: 1350210 , ni Zaipew 891 mon pai-vstau. (05min): 8’ oû8’ i8iin ’7’, eûpôn Diapo»: fi &YPIOV

ŒÎYI , 5003 au papou: 325:. (a) "spi rôti; rami-rac 813fiaavâç il cuppoaüvn nui à dxoluaia Écrit! (in ml sa10m8 (i231 xowonaî, 805v &vôpano8o’38nç ami 01,pio’)8au;

quivovrat’ abruti. 6’ siaiv âpù nui yzîatç. (a) (Dai-

vovuv. 89] mi yeuse; êni ptxpov fi oûôèv lpfiaôat’1175 761p 7560m3; ËGTW fi xpimç 16’»: Zupün, Swap n°105-

cw ai. rob: aivooç ôoxtpailovreç mi si: (ixia âprüovrsç’

m’a mima 8è zaipouo’t routais, î) où]. aï Te chaînerai,

aillât si incluront , fi fluai-nana 80 àqfiiç mi Êv ct-rioic mi Èv noroiç mi TOÎÇ nippoêwiou; layope’voiç.

(la) Atè mi 7,65416 Ttç (Haydn: En 18v ?éPUYYa «on?

paxpo’repov yepaivou ysva’ceou, 6x i86psvoç si épi.

Koworoisn 891 163v aicôficswv xafi’ fiv à aixohoia - mi

8655m; En ôixaiwç ânovei8icrroç civet, (in 007. nivepm-

1roi ëepav Ôfialplit, GAY C551. (Il) T à 8h samurai;zaipzw mi pillera &YŒTEËV 67.913385; Kari flip ai.àÀsuôzptoSwrm 153v 8:8 77.; épi: 4180x413: âafipnvmi,

a av ai. êv roi; YUtLVanOlÇ 8H3: rpiiismç mi si: Ozppa- i

I I , x .. î .. , .. ,GIGÇ YWOyJVŒt’ au 11891 RŒV To 604L! 1] lFOU QXO*Matou pipi, cilla: flapi riva plp’q.

HGIKQN NIKOMAXEIQN F, t. (ul7,iua.)

in voluptatibus versetur, [acta eorum dislinctiane expli-cemus. (2) Ac primum distinguantur voluptates ita, utaliæ sint animi , aliæ corporis, velot honoris cupidilas etdiscendi studium. Uterque enim horum sa delectatur,cujus amore et studio tenetur : neque corpus tamen attici-tur, sed animus potins atque cogitatio. Qui autem hu-jusmodi voluptatibus dediti sunt, ii nec temperantes necintemperantes nominantur : ut nec aliis quibuslibet occu-pati , qnæ quidem ad corpus non pertinent. Nom qui fa-bellarum cupiditate studioque rerum narrandarum docim-tur, et in rebus quibusvis, quos forte casus obtulerit.totos dies conteront, ces loquaces vel nugaces , non autemintemperantes diacre solemus ; neque cos qui ex pecuniarmnjactura vel amianrom ingentem dalorem capiunt. (a) Atvero in corporis voluptatihus temperantia versatur , nequetamen in his quidem etiam omnibus. Nain qui delcctanturiis rebus quæ nspentu sentiuntur, ut colorihus, figuris.pictura, nec temperantes appellantur nec intemperantes;qunm quidem etiam in talia cadere videatur, et ita ut opor-tet, et supra atqoe infra modum delectari; (la) item in eaquæ ad audit" m pertinent. Neque enim quisquam aut cosqui supra modum cantilenis vel histrionum gestu lætantur,intemperontes appellat, aut cos qui ut oportet., temperan-les. (à) Neque item in cas qui ad eas res sic vel sic affectisont, quo: sub odoratum cadunt, hæc nomina conveniunt .nisi ex eventu; nain cos qui malorum aut rosarum aut suf-fimentorum capiuntur adoribus, intemperantes minime di-cimus; sed illos potina qui unguentorum et obsoniorum.His enim gaudent Inlemperanlcs, propterea quad eis hæcipsa earum rerum quas concupiscere soient, memoriamrefricant. (6) Quo modo etiam alios, qunm esuriunt, exciborum adore capere videmus voluptatem. Talibus autemrebus delectari hominis est intemperantis z nam ejus na-tura est liæc œnciipiseere. (7) Ac ne ceteris quidem ani-malihus ex istorum sensuum us" percipitur voluptas, nisiex eventu. Nain neque leporum adore delectantur canes,sed cibo ; sensum vero cibi præsentis ador commovet; nequeitem leo havis vace, sed esca; ex voce autem eum propio-qunm esse senslt; quo fit ut hac dolectari videatur. Simi-liter et cervo visa capreave reporta, non illa quidem relætatur, Sed quia se nactum esse videt quad edat. (8) Ver-tuntur igitur temperantia et intemperantia in hujusmodivoluptatibus omnibus, quæ nabis sont etiam cum reliquisanimantibus communes. Ex quo serviles cas et belluinasasse. apparet. me autem sont tac! us et gustatus voluptatœ.(9) Ac videntur sane etiam gustatu parum admodum sutetiam prorsus nihil intemperantes uti. De saporibus enimproprie gustatus judicat;.ut cos facere videmus, qui vinaexplorant et obsonia candiunt. Non admodum rem suretiam nihil plane gustatianem sequuntur intemperantes. sedipso perceptione ducuntur: quam profccio totem tactusefficit, qunm in esculentis et poculentis, tum in iis rebusquia venereæ appellantur. (la) Quapropter et wllum qui-dam obsoniorum gorges sibi gruis colla longius optatit : utqui tactu maximam capiebat voluptatem. Omnium igitursensuum maxime commuois est is sensus, in quo positaest intemperantia : meritaque maledicti loco objicienda vi-deatur, propterea quia inest in nabis, non qua hommes,sed qua auimalia sumus. (il) His igilur talibusdolectaricaque veltementius amarc belluarum est; namque omnium

’ quæ tactu percipiuntur voluptatum liberalissiuun, (un, in-quam , quæ in gymnasiis frictions etcalfoctione percipiun-tur, hinc exceptai intelligi debent. Non enim intemperantiahominis tactus par totum corpus sparsus est, sed quibus»dam partibus circumscribitur.

Page 46: Notes du mont Royal ←  · roc 11°11’ âEiav, mi 1195’11011 nui-1159i 8 , non potest iu-telligi. Apparet autem id agi quad Nicomach. 1V, 1:. a , S a z 1è 119511011 81) 1190:

(tua,lua.) ETHICA NICOMACHEA. LIB. Il]. CAP. XI. .31CAP. x1. [XIIL]

Tan 8’ intOupuÏn ai pèv xowoti 8oxeüatv civet, ai8’ i8tot and. Éniôstot’ 0Ï0v fi ph si: rpaçîiç «poquai r

1:5: yt’xp imOopsÏ ô lv8e’l: Enpâç l ûyp’iç rpopîç, 61è

8I nippon, mi Ethnie, mon "031-qu;, à véoç xai (impai-a Con’ (2) ri) 8è «des: à rotïc8s, 06min rag, oùSè

«a», oui-rôti. Ath activant ’ÏflJJITSPOV sint. ou pluaill’ Élu 75’ Tt mi poetxav- grip: 761p êta’potç («un

flash. and sur: nîaw fi8im 163v tuzâvron. ’Evpèv 08v sati: poirotai; êmûopiattç ôliyet âpaproivouet

Io mi êqf Ëv, êtri 1:8 «leiov- 18 flip ëeeiew «a: TUKÔVTŒ

fi nivatv go); âv ünsptrlne-Oî], intepôaillew Écr’t si: nattât

çôetv Tl?) nl’rîOst’ êvanlrîpwetç yàtp 17,; êv8siotç il çu-

mxi, êmGupia. Atà léYovTul 051m yae-tpipotpyot, onsapât si) 82”»: nlqpoUv-rsç unît-rît Totoîret 8è yivovrott

la et lium àv8pot1t08tii8stç. (a) flapi 8è rit: i8iotç 153vfiôovôîv «allai mi wollaxiîtç êtpatp-toivouetv’ 163v 1è?

çtlototetîtwv layopévwv il si?! laipetv ait pi) 85î, il si?

pâllav, â à); ai «allai, à pi] à); 85L, nattât mina8’ ai aixo’latatot ûnspôoillouetv r mi yàtp laipouaw êviotç

sa ai: m’a 8s? ( mentit flip ), xat’t si net 85?. laipsw 153v

tendron, pâllov â 8ei, mi (in 0î1r0ll0i Xuipouatv.(5) iH pèv 08v tupi têt: fi8ovàç ônepGal’i) du o’txolateiat

mi daman, filer tupi 8è site loua; du (fiança êtrià]; niv8psi0tç si? inrape’vstv lE’YETal 603:.)POW, haleta-to;

s 8è Tl?) paf , àll’ ô pèv àxôlaetaç 11?; luneîcôott pâllov

à 8d, au 163v fl8éon 0G raflant ( mi dt; 161m 8èMIEÎ Hôte; i1 fi8ovr’. ), ô 8è co’Jçpmv si?) pi] lamie-

Oat tfi houais; mi tu? ânilscôat sa?) fi8s’0ç. [XIV.](a) t0 pèv 03v eixôlatetoç éntOopei 163v fi8e’on vraimv

se 183v pailtcrrot, mi &YET’lt me tic êmflupiaç (fiers o’wri

163v aillon ra’üO’ aipeîeeat- 8C0 mi lUTEEÎTŒt mi aine-

tuyzaivon mi êmOopiÏn’ pat-â Un: yàp il êmûupiat -drômp 8’ (ont: t’a 8t’ fiôavùv lunsïaeott. (7) ’Ellsi-

nov-rac 8è tupi sa; fi8ovàtç mi Ërrov ’71 Saï laipovrsç 06

a «cive yivovratv a?) yâtp o’wôponttxfi êcrtv il retenir-q

chansonnier mi yèp rit lamât Idiot 8t0txpivst rat ppm-pcrat, mi 10k pèv laipEt toi; 8’ 05’ si 8è ftp pnôs’v

161w 518i: pn8è 8tatpe’pst Érepov étripai), nappa) au! (in

105 üvôpontoç sivatt- 06 15’15qu 8’ à rotoîroç 8vo’pœroç

«a 8tât si» pi, mina YiVE’SOŒl. (a) i0 8è stoppent péan);

«api 10:51? Élus 061: yàp fiston oie poilterat ô chiala-e’roç, aillât pEllov 8uaxep1ivat, eÜO’ glu): aï: pi. 8e?

otite eçôôpa. roteôtq) 0589i, 051" oino’v-run lumîmt ot’aô’

émeupeî, il pttpiwç, 088?. pallov à 8d, 058’ 8:: pi,45 8st, 068’ ô’lwç 183v ratatinoit et’aOe’v ’ 8m: 8è npbç ôyistoiv

361w à «p8: tôsEiav 438531 Guet, 106mm épéEstott pe-

rpiouç mi à); 85?, mi 163v sillon fi8éon ph Èpzo8iaw

touret: Sinon à traçât 18 xalàv il imip trin oôciav.i0 yèp 05m; (zen pallov ahana] ce; ratatina: 5180W;

a) si: &Eiaç’ ô 8è 66)?va OÙ rotois-roc, âll’ âtç 6 épela;

ldyoc.

Cupiditatum autem alio: communes esse videntur , aliteproprios et ascitœ: ut cibi cupiditas naturalis est; alimeutumenim vel siccum vel humidum V8] etiam utru mque oppetunt,qunm ce indigent, amnes: lectum vere jugalem (ut aitHemerus) adalescens et qui tloret ætate : (2) et vero uttalla aut talia appetatntur, id non jam est cujuslibet; nequeeadem amnes desiderant. ltaque hac reprie nostrom vi-detur esse. lit habet tamen etiam istu quippiam a naturainsitum : alii enim aliis delectantur, et amnes certa quas-dam magis delectant quam quœvis alia. (3) ln naturali-bus igitur illis cupiditatibus Iabuntur pauci, atqoe id inune fere: nempe in ce quad nimium est. Nain comesseaut bibere quœ forte oblata sint, quand plenier sis quamnatura.- necessitas postulat, nihil aliud est quam modumnaturæ cenvenientem copia superare. Id enim quad deestexpiera relle,ea est naturalis cupiditas. ltaque appellanturhi ïmpipapvot (id est Ventri osque ad insaniam indulgen-tes), quippe ventrem præter medutn implantes. Atque istudquidem eorum est, qui maxime servili ingenie præditi sunt.(A) At vere in propriis voluptalibus complures, et multismodis peccant. Nain qunm hujus aut illius rei amantesex ce dicanlur, val quad re delectentur en qua non oper-tet, vel quad nimium delectentur, vel quad .ita ut vul-gus, vel quad non ita ut opertet: intemperantes his omni-bus in rebus modum superant. Nain et quibus rebus nonepertet (quæ scilicet odio dignæ sunt) delectentur : et simaxime quibusdam talibus rebus delectari contentai, ma-gîs tamen quam opertet, aut etiam ita ut solet vulgus,iis delectantur. (à) De voluplate quidem igitur liquet , inea id quad est nimium esse intemperantiam et rem vitupe-randam. lu doloribus autem non ut vir fortis, sic tempe-rans ex ce quad doleres perferat, appellatur sicuti nec in-temperans ex ce quad illos non perferat : sed ce intempe-ians dicitur, quad ægrius quam debet ferat, nullam secerperis percipere voluptatem (et quidem hune ei daleremoffert ipsa voluptas ); temperans contra ex ce dicitur, quadnon aniciatur malestia prepter absentiam jucundi , nec pro.-pter ejusdem ahstinentiam. [XlV.] (6) lntemperans igiluromnia quin jucunda sont, concupiscit; aut carte , quæjucundissima: atque a cupiditateita trallitur, ut illa colorishabeat potiora. ldee dolore angilur , et quum voluptatibuspotiri non potœt, et qunm cas concupiscit. Semper enimcupiditas est cum dolore conjuncta, quantumvis absur-dum hoc esse videatur dictu , propter voluptatem doloreallici. (7) Sed qui in voluptatibus expetendis modumdeserunt, minusque quam opertet iis delectentur, rarissimeinveniuntur. Nain hujusmodi stupere præditum esse, idvero hunianum non est, quum cetera quoque animalia pa-buluma pabula discernant et hac delectentur, illo nonitem. Quodsi cui nihil sit jucundum, nihil ue differrealterum ab altero videatur. is profecto ab tumaqitatetuerit rematissimus. Quoniam igitur, qui talis sit, nonadmodum reperitur, nomen etiam non invenit. (a) Tem-perans autem in his rebus mediecritatem servat. Nomneque iis delectatur, quibus maxitnepere intemperans , Sedoffenditur petius z neque amnino, quibus ex rebus ca tiendavoluptas non est, ex ils capit voluptatetn; neque u la ratali vehementer delectatur : neque si me res absint , discrn-ciatur , neque sas concupiscit, ont concupiscit certe mode-rate, nec magis quam debet, nec quo tempere non debet;neque amnino quicquam tale. Ouœ quidem ita jucundasont, ut eademad bonum valetudinem vel optimum cor-poris habitum pertineant, en non nisi medice et ut debetconcupiscet ; adeoque cetera etiam quæ his non sont im-pedimenta , ant quæ ab honeste non abhorrent, aut quibusres familiaris non exhauritur. Nain qui ista non cavet, isvehementius quam par sil, tales voluptates amplectitur.At temperans talis non est, sed recta: rationi paret.

Page 47: Notes du mont Royal ←  · roc 11°11’ âEiav, mi 1195’11011 nui-1159i 8 , non potest iu-telligi. Apparet autem id agi quad Nicomach. 1V, 1:. a , S a z 1è 119511011 81) 1190:

38 . HOIKQN NIKOMAXEIQN A. e. (un)’ CAP. X11. [xv.]

’Exoueiq) 8è pâllov Ëatxev fi tîxeleeie fic 8ttlieç-

il pèv yâp 8t’ fiôovrîv, î, 8è 8t8t Mm, (in 18 piv ei-

lps1o’v, 18 8è peux18v. (a) Kei il piv lût-m êEiemetand çfleipet 17’1v 105 Ëypv10ç avion, fi 8è fi8ovi) 088èv

5 10t0’ü10v notai , pïllov 8’ êxoûetev- 8t8 xat’t ënovct8t-

a10’15p0v. Kei yàtp s’ôteôîvet pilev 11p8ç minai. «allât

yàp ëv 1(7) (tiq) 18 10teU1e, xei ai ÊOte’poi sixiv8uvot’

311i 8è 183v paÈspiîn dv0i71eltv. Ao’îste 8’ av 087.

8p0imç êxoiaatov à 81tlie civet 1011 er’ Ëmc1ov- e817”,

Io pèv 78;) oilorroç, 1eü1e 8è 8t8t 743va iEiar-netv, 1581s

xe’t 18 811le pinutv mi 18’ille &axnpovzîw 8t8 andBoni pique civet. (A) T153 8’ dxoloicrrq) àvoineltv 18pèv xe0’ Ê’XIC’TŒ intime, êmôupo’üvn 18tp lei épave-

ps’vqo, 18 8’ 8’lov rifloir 0603i; 118p Émôupeî ixa’le-

la e10: civet. (a) T8 8’ 8v0pe 13E: nixeleeieç mi ëni18tç11e18tx8ç âpuprieç pipopew 810801 ynip 1tve 8p0ta’17,1e.

"811p0v 8’ u’t118 1101s’p0u xalz’imt, 080èv «p8; 1e vUv

8taps’ptt, film: 8’ 81t 18 iicnpav a’m8 105 11p01e’p0u.

(a) Où xexiôç 8’ lente peuvnvs’lôer nexolaieûet yèp

20 8d 18 1ti aie-Apiiiv ôpe-(ôpsvev xei nollùv mignon510v , 10t07510v 8è pailte1e i1 indiquiez mi 8 trafic. xe1’

êmOupiev 78;; (État xe’t 18 net8ie , mi paillent êv 108-

10tç fi 103 i858; 8psEtç. (7) Ei 08v les), gent eûmtûèçxe’t 8118 18 0ip’on, 311i Mali» figer 0’ir:l*r,0’10c 74’]? i) 10’ù’

as fi8s’0ç 8psEt: xei nev1e1605v 183 infini), xai il 19’]; Em-Oupieç ËVE’pYSlü et’iEEt 18 conné; , xâv peTailntt xe’t

cpoêpei d’un, mi 18v laytep8v Ëxxpotioue’tv. At8 82?

ps1pie: sivet e818; mi 8liyeç , xei 1c?) lo’ytp pnôèv,Ëvev1lo’Üa’0et. (a) T8 8810t0’ü1ov eûnstûèç léyopav xei

se xsxolecps’vow manip yèp 18v 111188. Saï :1218 18 11po’a-

1atype 103 Ket8eywyoî (in 0810) xei 18 êmôup’qn-x8v xe18t 18v lo’yov. (a) At8 821’105 etirppovoç 18 int-Oupn1tx8v eupponeîv 183 lo’yqr 01.9118; yt’zp àpqao’t’v 18

xalôv, xei émeutes? 8 sampan on 8eî xe’t à): 8:i xe’t36 81v 0810) 8è 1811H mi 8 lâyaç. (le) ’l’e’ü1’ 08v fipîv

sipvîeea) REPi cmppoetivnçj

videtur autem intemperantia magis quam timiditassponte ac volontate suspicj : illa enim propter voluptatem,han: propter dolorem; quorum alterum optnhile est, alte-rum fugtendum. (2) Ac doler quidem naturam ejus quiangitur, de statu sua deturbat et interitnit : voluptas autemnihil tale facit; et proinde est aliquid magis voluntarium,eamque eb rem prebrosier ac llagitiosior est; nam etiamfacilius est rerum jucundarum mediacritati servandæ ad-suelieri. Multa enim hujusmedi in vim quotidiana oc-curruut, et asauefaciendi exercitatio pericqu vacat; id quadcentra fit in reluis formidolosis. (3) l’orre non mque ve-luntarium timiditaa ut habitus esse videtur quam actianes ti-midæ singulares. Habitus enim expers doloris est; actionesdoloris magnitudine hommes exterrent, adeo ut etiam armaabjiciant, aliaqoe sua: personæ lndecera fadant. ltaque vi-dentur asse violentas. (Æ) Contra fit in intomperante.Actiones enim singularœ sponte ab eo suscipiuntur , nempeconcupiscente atqoe appetente a universale Vera non item:intemperans enim esse cupit nemo. (5) Ceterum ipsumnomen intemperantim [præce non-coercitionis] etiam adpeccata puerorum accommadamus; est enim ipsis com hacgenere qoædam similitude. Utrum autem ah utro mutueturaptmllatienem . ad institutum nestrum nihil tacit; etsiperspicuum est illud quidem , a priere posterius esse nomi-natum. (a) Nec male sane translatio videtur esse facto. Idenim castigandom et coercendum est, quad torpia con-cupiscit , et quad magnopere potest amplificari : qualiasont maxime cupiditas et puer. Narn et pueri ita vivunt , utcupiditatem tanquam vitæ snæ ducem seqoanlur; maxime-que in his rerum jucundarum appetitie dominatur. (7) Sanequidem si non parebit ratieni neque sub ejus erit imperioista offectio. augescct admodum. Est enim inexplebilisrerum jucundarom appetitio, et undequaque excitatur instulto; tum cupiditatis usos vires ejus ipsius stultæ atTectio-nia, que: eognatom aliquid est ipsi, amplificat; adeaquesi magma sint et vehcmentes cupidilates, mentem ipsam acrationem de sua sede deturbare salent. Banda igitur operaest, ut mediacres sint ac madicæ , neque quicquam rationiadverse-mur. (8) Atqoe hac ipsum sane obediens et malign-tum dicimus. Ut enim puer ex pædagogi proscription vi-vcre, ita et vis hinc concupiscendi obtemperare ratienidebet. (9) Quocirca debet in vire temperante cum rationeconsentira ea pars animi, qui: ad concupisccndum valet.Utrique enim propesita meta henestum est, appetitque tem-perans, quæ oportet, et quemadmedum, et quo temperaepartet : quæ quidem est etiam rationis lex atque institu-tie. (10) Ac de temperantia quidem hactenus.

LIBER 1V.

CAP. I.As’ympev 8’ fiât; «spi Elsuôspt8m10ç , 8ans? 8’ civet

fi 7159i Zp’rÇpe1e pec61nç’ Ënetvs’üet 789 8 ÉleuôsÏptoç

08x s’v 10k noltptxoiç, 088’ à: ai: 8 adippœv, oû8’ ail

4° Ëv 1e’t’ç xpiaeo-tv, aillât tupi 888w lpqpe’t’on xei l’i-

tlnv , pâllov 8’ Év 886m. (2) Xp’âpe1e 8è léyoptv

mina 8mm: fi o’tEie vopiepe1t papaïne (a) ’Ee1t8è

anti i) zinnia xei fi àvalauOspia «spi xpvîpeu 8111p-Gelei mi êllsidutc’ xei 18v piv oivtlwflapiav «pouci-

A! flops»: dei 10?: pâllov il 8d flapi [pipent eflouôaiteuct,1h 8’ àe’aniev êmpipopzv Èvi01: eupnlixovuç- 108:

78g: dupeuîç xei si: exoleeiev 8enempoiaç aima-10m

Deinceps de liberalitate dicamus. En videtur esse me-dietas in peconîa tractanda. Nom leus hominis liberalisnon versatur in rebus bellicis neque in iis quibus com-mendntur temperans, neque rursus in judiciis ; sed in dandisaccipiendisque peeuniis ac magis sane in duodis. (2) Pe-cunias autem appellamus omnia, quorum mstimationemmetitur numus. (a) Porro etiam Asatia (hoc est profusioac luxoria) et illiberalitas sive avaritia sont in pecunia Ni-mium et Parum. Atque illiberalitatem quidem semper ilsadscribimus, qui nlmium sont pecuniœ studiosi. Asetiamautem usurpamus lnterdom plura vitia cetnplectende(profusionem scilleet cum libidtne et petulan lia ) ; incan.tinentes enim inque luxuria sumptuosas, asotos , hoc est

Page 48: Notes du mont Royal ←  · roc 11°11’ âEiav, mi 1195’11011 nui-1159i 8 , non potest iu-telligi. Apparet autem id agi quad Nicomach. 1V, 1:. a , S a z 1è 119511011 81) 1190:

a

80

60

i a!

50

(magna)xaloîoev. (6) A16 mi 901016101101 50x05cm avar 110kM: 76:9 flua xaxiaç Élooow. 06 à), oinsûo: 119060:-yopeôovtat’. A B06Àe10u yàp 61003104; aÏvm à Ëv 11

xax6v item, 16 (pOst’puv 191v oôaiour nimum: 7&9 6 81’

aô16v ânonûuevoç, ôoxfl 8’ sin-diktat 11ç 016105 au".

mi fi 1171; oôqiuç çûopnî , (a; 105 (71v 6:6 106mm 6mm.

051m 89] 16v dotation êxôsxôpeea. (a) in. 8’ 361i

zpsta, 5611 106101: miction mi a; mi manioc 6 11105-10: 8’ Ë01i 153v anoiyuwi Enduro.) 8’ Épine: mirai

ô En» 16v 1159110810 0192111»:- xat 11106111) 89] xpficsmt

épura ô ËXow du: 1159i 1è 19111441101 épinât 0510;6’ êo1iv ô ëÀaoôs’ptoç. (7) Xpictç 8’ aÏvat 301:5 1911-

poitoiv Sam-hm mû 366w i1 8è fifi"; nui. fi coulai3115561; pinot A16 giflât! 361v. 105 fleueepiou 16ôtëévau aï; Saï à luluôoîvsw 805v 8:? nui ils); huâoivew

80W 072 85?. T9]; 7&9 019515]: Fanny 16 53 110153: fi 16

:5 «doyen , mi 16: x0161 opinent pâmoit .316: aïaxpàin), npd11ew’ (a) oüx Èônlov 8’ 811 1? prix: 36cm Ém-

1au 16 au notsiv mi. 16 mâta: 1190i115w , 1?; 8è Main16 sa WŒIGZELV à p.91 aichmtpayeÎv. Kant fi pipi:11.73 8t86v1t , 06 1:23 un ÀaFÊévovn , and ô 5110m0; 8è

paillot (9) Kari fiai! 6è 16 ph 1165.13 105 Soîvar 16769 0ixeï0v inox: npoievmt p.5le à où lapGaivouo’t16 âÀÂ61piov. (la) Kari êksu0épm 8è Hymne" oî 8:-

ôôvfiç- et 8è Pl). lauëévovuc 06x et; 3500291611110:

ënatvo’vat, air 061 51min sic Sanatocûvnvi (Il) 0’.3è hgëévovuç 066" Enutvoîvmi 114w. (DüoÜv-rav. 3è

0742861: 00011610: oî êÀsuOÉpim 163v ân’ i956; dinâm-

p.0! 7&9, 10510 8’ ëv 86051. [IL] (la) Ai ôè xa-r’âps1iw 11961551: talai mi. 105 m1105 Ëvsxa. Kali. ô Éleu-

Oépwç 03v 803051163 x5063 Évaxu mi. ôpOôç- aï; 76:9 Saï

mi 6’601 mi 81s , mi ana au: 3115111. 1:5 ôpûfi 366:1.(la) Kali 1063101 fiôéoiçâ ailé-noir 16 7619 xa1’ 819559:

436 à élu-nm: , ixia-m 3è lumpo’v. ([4) ’O 8è 81806;

aï: in), Saï, on 105 x0005 é’vsxa, ciné: ôtai 1w’ cinnv

cri-:tum , 013x 9150051210; (il): 600m; 1K 61.0134151011. 058’

ô Rompt’ïiç’ pinov 169 flou" au: 1è 19.651410! 1?]; xa-

Ïîç upaiEswç, 10310 8’ 01’». éleuôepiou. (I5) Oôôè M-

6210! 8è 305v psi) 8in 068i fait: En! 105 in), 1ty.63v10ç1è 7.9169111101 fi 101016111 mon. (le) 06x au: du 8è 066"aî1n1lx6ç’ où 7&9 ËG’Tt 1075 55 notoUvroç 5675983; e659-

ys1ei000u. (I7) "005v 8è Saï, 111442101, 0Î0v 5.116 163vîôimv x111y.oi1mv, 061 (à: xaÀ6v à)? ô); o’wayxaîov,

6’110): 57x. 8186x4011. Oûô’ citait-tian 183v îôiuw, poulo-

;stôç 7e 8:6: 10610" ne)» inapxaïv. 0686 10k 1010301

803651, in: En] 8186m; J; ôzî mi 6’15 ne). 05 xan.(l8) ’EÀequpiou 8’ 561i. 090’691 mi. 16 Dmpëoînsw êv

fi 866:1, 6361s mmhinew 20:01:?) EXaî11w- 16 16:9 phêmËAÉ-ttsw 5’19 êau16v ÜiEDÔEptOt). (le) [(0116 16v 06-

atuv 8’ fi flauôsptârqç Myuar 06 769 êv 1E5 11H65:1âiv ôtôopivwv 16 Éleufls’piov , 0’003 êv 103 8186v10ç

35:1, «(in 36 10:16: 191v oôoiav Biôwaw. 0606i: a).nankin. ilmOspuô-upov rival 16v 1619.de SISOIVTG, 16vân’ flanâvcnv 8184?). (20) ’Ehuôcpuôupot æ (in!

ETBICA NICOMACHEA. LIB.. IV. CAP. I. 39

prodigos, appellnmus. (à) Quare et improbissimi videnturisti esse :nam multa simul vitia in eis cumulantur. Saneisti tum proprio nomine minime nppcllantur. (à) Asotusenim proprie is videtur esse, qui uno vitio affectus est, remfamiliarem perdere au dilapidare: nom qui ipse sese perdit.is est græce âcmwç. Unicuique porro pernicîos ac per-ditlo quædam sui ipsius esse videtur etiam facultatum in-teritus, quippe qunm his vitam tueamur- un profusionisvocabulum fere accipimus. (6) Quorum autem rerum usuqaliquis est , iis et recte et perperam uti licet; (livitiæ au-tem sont. ex rebus utilibus : optime porro onaqlmque reutitur is qui propria ejus rei virtute præditus est. Ergooptime et divitiis utetur is qui virtutem eau: , quin ad pe-cuniarum usum pertinet, consecutus erit. Atque hic estliberalis. (7) Usum porro pecuniarum statuîmus esse sumptum et dationem. Acceptio namque et. custodia quærentisest potins quam utentis. [taque hominis liberalis estmugis, quibus largiendum est, largiri, quam et a quibus ’accipiendum non est, non accipere. Virtutis enim proprium

I margis est bene facere, quam nliorum benefacta recipere;itemque res honeslas gerere magis ci convenit, qunm turpi-tudinem non admittere. (8) Obscurum porro non est,dationi quidem mnscquens esse illud, quod vocomus bene[acore aliis. et honeste se gerere : acceptioni vero id modoconsequens est, quad vocamus bene aflici : item, se aturpibus actionibus obstinera. Præterea ei qui (10net. ha-betur gratin , non illi qui accipit; similiterque Ions illipotiusquam hllic tribuitur. (9) Tum facilius est non acciperoquam dore. Suum enim quisque minus libenter profunderesolet. quam non accipere alienum. (10) Præterea liberalesdicuntur ii qui langiuntur; qui non accîpiunt autem, nonIiberalitatissedjustitiæ potins nomine laudantur : (Il) atqui accipiunt. iis ne partem quidem tandis ullam conce-dimus. Omnium autem hominum, qui virtutis nominecari sunt, maxime dilignntur liberales : prosunt enim aliis ,dando nimirum ipsis. [IL] (l2) Actiones quæ sunt ex vir-tute, et bonestæ sunt. et honesti gratia suscipiuntur. Il»que etiam liberalis et honein causa. et recto dabit. Narnet quibus dandum est , (habit, et quæ quantumve, et quotempore, et cetera omnia faciet quæ reclam dandi ratio-nem consequuntur. (13) Et vero libenter quoque ac jucundedabit , ont verte non granite. Nain quod virtuti conve-nionter geritur. jucundum est. ont molestia vacuum, de.nique tale quod molostiam affernt minime. (14) At qui dotvel quibus dandum non est, vol non honesli gratia, sedalio aliqna causa impulsus: hic non est liberalis. sed aliquoalio nominc appellahîtur. Similiter et qui molestia afiicitur.ex dando.. Hic enim pecuniam honostis actionibus ante-ponet z quod minime convenu liberali.unde non oporleat, accipiet libcralis. Nom hoc accipiendigenns non est ejus qui pecuniam contemnit. (le) Nonerit etiam in poscendo procax; non enim hominis est be-nefici, facilem ac promptum esse ad beneficium accipien-dom. (l7) Accipiet tamen undedebebit : verbi gratin, desuis bonis et trlictibus : non quod honestum sil, sed quodnecossarium, ut habent, dandi facultatem. Ncque eritsuarnm negligens: quippe qui ex his velit aliquibus suo-currere; neque quibuslibet Iargietur : ut suppetat videlicetei quod largiri posoit quibus oportet, et quo lempore,et ubi honestum est. (18) Magnopere autem propriumest hominis liberalis . in dando adeo non esse restrictum,ut sibi panciora relinquat. Nom sui rationem non ba-bere liberalis est; (l9) ceterum ex facultatibus renseiuratque appellatur Iiberalitas. Non enim in multitudineeorum quæ dantur, sed in habitu ejus qui dot. sua est vishujus virtutis; hic autem habitus dot pro’faoultatibus.huque nihil prohibet quominus liberahor sut qui poumon:(10net, si mode ex pauciorihus donet. (20) Videnturporro liberaliores esse qui suas facultates non quœsv

( I à) Non etiam ,

Page 49: Notes du mont Royal ←  · roc 11°11’ âEiav, mi 1195’11011 nui-1159i 8 , non potest iu-telligi. Apparet autem id agi quad Nicomach. 1V, 1:. a , S a z 1è 119511011 81) 1190:

4o HGIKQN NIKOMAXEIQN A, 0. (ll20,ll:l.)8011050111 0! il), x11100’115v01 0’010 7109:)101501111; 116v

050i0v’ 01115190i 15 1619 15,1 5v851’0ç, mi. 1101111; 0’70-

115301901101: 1&1 06117111 591m, (1101159 0E y0v5ïç mi et

110111101’. Hibou-(v 8’ 01’; 90351011 16v éleoôs’pmv, paît:

a Àn1111x6v 61110 111’115 0010x11x0’v, 1190510161! 85 mi. in),

1111451110 81’ 05161 161 191111010 aux 311910 117); 6605m.

(21) A16 mi êyx015i101 1?, 113m, 311 et 110011010 01210151:15:; fix1010 11R0010501v. Eunëatvu 8’ 05x 81161101410510- 0-3 769 0Î0’v 15 19.111105 515w tu). 5’11111510150511011

l0 811m; 57:5. 15301159 058’ 6191 117.11; ânon. (22) Où (Liv

80305115 aï; 01’) Saï 066’ 815 p.91 8d, 01’)? 6’00 illo: 10105-

10- 01’; 709 81v E11 11901101 x0161 193v ë11005916m10 , mi

sic 10510 6111010300: 013x 31v Éloi si: a Eeî &valî0x5w.

(23) "901159 7&9 zip-11101, 015001916; Ë01w ô x0161 14,1;

in oôaïav 80110v171v 1101i. et; à 51? ô 3’ 51159600le 001.1104.

A16 1064 10941111004 où 15709151; 010031004- 16 769 1101?,-

fioé 1E: urinai; 01’) Boxsi 908101: 5Îv01 101i; 860501 mi

101i: 801101:01; 6115960’1XÀ51V. (24) Tic 51500591611110;

89, p.50611,10ç 050m 1159i 191.5101ko 360w 110111531915:0 6 515005910; x01 803051 mi. 801101112051 si; a 85î 1101i 6’00

85î, 611.015): 1’11 p1x90îç x01 1.1511001011 , mi 10510 fiôe’œç’

x0i1r11la51011 8’ 805v 85î mi 6’00 65E. Tic 0951i]; 7&9

1159i «19:90) 0501,; 950611.10ç, 110111051 61110615901 à); 855

ê’n’5101 7619 1?, ê11151x5î 86051 fi 10101511 liahç, 85 psi,

101013111 êv0v1i015’01iv. At 115v 05v ënôuevm yi7v0v101

590 èv 1E?) 0511?), mi. 3’ ëv0v1i’01 817,101: à): 05’. (25) ’Eàv

85 110951 16 35’014 mû 16110117): 57.011 005160111, 0151153 dv0-

Âio’xew , 10111105101, papion 65 1101i (Î): 85? 1H; 0951?;

y619 mi. 36850001 x0i 71011551601 50’ 0Îç Saï x01 614 85L

Io (20) Rai. 5511011103130: 8’ ê01iv ô 5711005910; si; "quam.

851101101 709 àômsîcrûzi, p.9] 11.11.1731! 75 10 197111010.

(27) Kai pâÀÀov âZOÔpevoç si 11 85’011 psi] 0111100101051: fi

71011015115110; si 1th 65’011 11 01110010105, 31011 11?) 2111.1.0111’8-5l

013x a’1950xo’p.5voç. [HL] (28) ’0 6’ 000110: mi ëv 101i-

101: 81051091011511 0515 769 issu. 50’ 0Îç 85 0138è diç

Saï 0515 101151’101- E0101 65 1190ï0501 001159031590v.

(29) P1911101 8’ 5.11511 311 5115950111 mi filet-(.4511 5i0iv

fi 00011i0 mi fi 0’1v5150059i0 , mi êv 800iv , Ëv 80051 mi14111451. x0i1àv 3011102qu 7619 5iç1’hv 50’011! 113511511. il! 11h

in 05v 0001110 1G) 61561101 nui. p.91 Rapfidvew 5115950ÉÀ151,

1173 85 Kaysoîvew ên51’1151, il 8’ 0’1v5À500591’0 1G) 8160m1

91.51! 911515151, 11?) Àapëdvgw Si 511596017151, 1119311 511i

[11x90îçt (30) T61 p.511 05v ri: â0oi1i0ç 01’) 1101m 011v-

8udîs101’ 05 709 9081m 911.8011609 lapôaivovm 116’101

813611011 1015m 7&9 51101511151 1?, 0501’0 106; i81u’110ç 31-

8611100, 0’1’1159 ni. 30x0501v 00011015301. (a!) ’Emi

8 75 10105104 8655151: 31v 05 111x953 351113011 1301 105 dv5-

Àeuôs’pou. [Nia-.64 15 7&9 3011 x01 5116 1?]; filmiez;mi 6116154 dumping , mi 5’111 16 1150M 86v0101 510515.

se ’Exel yàp 161 105 ëÀ500591’ou’ mi 1619 880101 mi 01’)

10116011550535159011 6" 61:85? 053’ :5. Eî 13-). 10510 50100519;

’r’. 110x ânon 11.5101600101, sin av 915005910: 8030:1 yèp

aï; 61?, mi 013 Minou 305v 05 85?. A16 mi amuï 013x1s,5301 0015M; 16 Zeoç- 01’: 7619 1401011905 000 0701105;

V

4

rerunt ipsî , sed ab aliis parlas acceperunt; egostatis coinincommodum non sunt experti; prœterea sua cuiqueopen sunt cariora, ut parentibus et poetis. Difficile est

’autem, qui liberalis sit, eundem divitem esse; quippe quinec ad accipiendum sit attentus, nec ad custodiendum;sed ad profundendum facilis, et pecuniam non propteripsum, sed beneficiicont’erendi causa alicujus æstimans.(2l) Atque ex illo est quad vulgus criminari fortunamsolet, qua: minime omnium divites reddat ces qui maximeesse merebamur. Sed in eo nihil inest nlioni dissen-taneum. Neque enim fieri potest ut pecuniis abundetis cui quo pacto ubundare possit,non est curæ : quod necin ceteris rebus ejusmodi locum habet. (22) Non tamenont quibus non debet , aut quo tempera non debet, ont ce-teris id genus honesti formulis neglectis dabit. Non enimjam liberalitatis esset actio illa :et, si sumptum in hæctaceret, unde in ille impenderet in quœ oportet non habe-ret. (23) Est enim is liberalis (utdiximus), qui et pro facul-tatibus et quas in res oportet , sumptum inuit. Qui autemmodum transit, asotus est; atque ideo reges asotos dicerenon solemus. Non enim videtur esse facile , ut donationibuset sumptibus superare possint tacultates suas. (24) Quoniamigitur Iiberalitas medietas est quæ in dandis et accipiendispecuniis vertitur, largietur et impendet liberalis in ces res,in quas debet, et quantum debet, quum in parvis, tum inmagnis:atque bute faciet libenter ac jucunde; prœtereaumle et quantum accipere debet, accipiet. Nam quum ipsahæc virtus medietas sit ad utrumque istud pertinenS,utrumquo etiam , quemadmodum (lebel , liberalis admini-strabit. Bonam enim donationem similis sequitur accoptio :quæ autem similis illi non est, contrariaest. Tain datioigiturquam aceeptio, qunm se mutuo consequuntur, simul ineodem immine inesse possunt; et contrarias easdem nonpose apparet. (25) Jam si Iiberali evenerit ut contra atqueoporteat, atque præler honestum, sumptum faciat : «mefert ille quidem , sed modice et ut debet. Virtutis est enimet quibus rebus et quomodo lætandum et dolendum est.laetari ne dolore. (26) l’ræterea benignum ne facilem sepræbctlibernlis in pectinia communicnnda; perpeti eniminjuriam potest , quippe qui non magni faciat pecuniam ,(27) et molestius ferat, se, quum res postulant, sumptumnon feeisse, quam, quum facere non oporteret, fecisse;neque illi probntur Simonidis ratio. [HL] (28) Prodigus au.tem etiam in his semper peccat. Nain neque gaudet nequedolet quibus ont quomodo dcbet; quod ex iis qua: pos-terius dicenlur a uobis, planum flet. (29) Atque hoc jamante diximus, profusionem et illiberalitatem nimium esseet parum : et horum utrumque in duobus consistere, indando scilicet et accipiendo. Nam et sumptum in generedonationis locamus. Ac profusio quidem dando et non acci-piendo rectum modum superat ; accipiendo autem eumlemnon assequitur. llliberalitas vero dando modum non asse-quitur. accipiendo superat. Quæ tamen omnia intelligi de-ben: de parvis. (30) lia porro quœ profusionis esse mododiximus, minime une llabent incrementum. Non enim facileest ,eum quia nemine accipiat,onmibus donaro. Nam ce-leriter deficiunt eorum facultates, qui, quum sint privati ,plus ’æquo largiuntur; qui quidem asoti videntur essepesse. (au) Alioqui aliquis talis videretur non paullo me-lior esse avaro; facile enim potest ad sanitatem con-verti, et œtatis maturitate eorrectus et inopia coactus,ntque etiam ad medium pervenire potest, quippe quum ineo insint quæ conveniunt liberali. Nain et douat etnon accipit, etsi neutrum facitdecenter et recte. Quod-si and recte et decenter illo agendum adsuescat, aut aliquanlia ratione immutetur, jam liberalis ait. Nain et quibusdandum erit. dabit : neque unde accipere lieras erit, ac-eipiet. ltaque non male moratus esse videtur. Non enimimprobi neque degeneris hominis est, sed stulti potius,

Page 50: Notes du mont Royal ←  · roc 11°11’ âEiav, mi 1195’11011 nui-1159i 8 , non potest iu-telligi. Apparet autem id agi quad Nicomach. 1V, 1:. a , S a z 1è 119511011 81) 1190:

(mimas) .- ETHICA NICOMACHEA. LIB. 1V. CAP. I. 4l10 Ônz950înzw 86031:0: m) (A) lapâévovm, matou 85’.

(32) i0 8è 10510» 10v 1961m: dictum; «on Saxe? pal-ria»:

105 âveleoôi9oo :Îvat 8rd n à gingival, aux) au à pèv(boulai 11011069 à 8è 06050:, aux 01’»? uütôv. (au) ’ADÜ

5 ct Hello) 153v niai-310w , unifiai-m9 gigantal , ml kapëé-www 805v un), Saï, mi de) lux-rôt 10’510 nivelav56590i.(M) Ann-axai 8è 7ivovrau 81è 10 (ioûÀsoOav. (A: évadi-

mw, 5615953; 8è 1051:0 notai: (à) ôüvœaeav ray-i: 7&9

êmhtnn mimi): 1è ûndpxovra. ’Ava7xoîC0vrm. ouvIo i1i9oieev nopiCew. "Ana 8è au) 81è: 10 pnôèv 1’05 xa-

Àoî Q90v-Jlsw ôlt7dipmç au). minoen kauâévoucw-Stôôvn 7&9 ÊmOUpo’üm, 10 8è m3: à «605v oûôèv 1610?;

ôiaçs’pu. (sa) A6359 068’ êÂEUinlOI aï 866w; «615v

aîciv- 06 7&9 wharf, 068?. 106m 06103 Suum, oôôè à):l5 Sei- 03X bien OÙ: Saï névacôcu, roôrouç «louaient;

notoïicrc, mi rob; (13v (arpion: rà fier) oôôèv au ôoïev,

roi: 8è xo’laîw fi m’ ah)»: fiôovàv nopiïouai zonai.

Ato x01) âxôlacrot «015v sinh oî «and. :ôxepï’nç 7&9

o’waÀiaxov-rsç mi sic à; incluiez; Sanavnpoï siam,10 un) ôiè 10 p.9) 1190:, To xaÀov Cfiv n90; «à; fiaovàç âno-

vaouow. (ne) i0 pèv 05v tisane; éna18z7037nroç 7:-vôuevoç tic 1015m paraëaivst, taxai)» 8’ Êmlueleiaç si:

10 (45,30)! m1). to êe’ov âçïxou’ (in (37) (H 8’ rivelet)-

Gepi’a divinité: ëcrtv- Boxe? 7&9 10 7î9aç and «au ciao-

36 impie: nivelequ’pouç 1:01:13. Karl. ougcpua’crepov roi:

àv09dmou; 1R &Uùfitaç’ et 7&9 tonal (91107-9’I’1par01

(lium êouxoi. (33) KG). Stareivu 8’ in) nom,nui mluuôs’ç ëaçtv’ nono) 73:9 1961201. ôoxoîcn 17,:

êveÀequpia; sÏvat. ’Ev 8110i 7&9 0300: , 1’ A.80 leifluev. fic sont»; aux) 7?] 61159501?) 17); Mahon, 06

KÏGW ô).6x)m9oç RŒPIYVÏVETGI, in) êviors pricemi,

au). et pèv 1?, Muller û-xrs950’tnoucw, ai. 8è ri 8605;

infirmant (:39) Ut yêv 7&9 êv "il: roué-rat: w900-11709km 0Î0v çeLSmÀot’, 7110-1901, xipëixsc , névraç

sa 80’051 êDeinoum, 163v 8’ amorçaient 00x Épin-rau oüôè poêlerai lapëa’vsw, ot 93v and 1m: Émai-

xsmv mi. eûÀa’LGsmv 153v aicZ963v ’ 80x050: 7&9 ium

’7’, (parsi 7s êta: 10’610 çulo’wnw, Ïva in) 1:01" âva7xa-

côôîcw clamât: 11 npîEav 1’06va 8è x1) ô nouno-

Io npïar’qq au) «a; ô 1010510; ’ (inondant 8’ 017:0 ri: 61:29-

601’7); 1’05 (47109) En! BoBvai’ et 3’ 015 81è 90’601: aîné-

Zovzat 163v caillot-pian à); où 943i0v 10 «610v pèv :51 éré-

9uiv layfioîvew, à Si m3105 érépouç p’r’,’ (595’5in 05v

aû-roîç 10 (du lapâaïvew (du êlôâvou. (en) Ot 8’ a;

A: une) vip! 1?,le ima960înoum et?» min-005v ÂuyGa’vitv

au). nav, oîov 0116:; àvehuûs’povç émacia: E97a50’5uv0t,

«0920600101 x3) mine; ct 7010510; , in). toma-rai une)p.1x90v sint «ont?» Haine: 7819:0brm 809: où 85E Mil.-Êdvowt, aux) ôno’cOV ou Saï. (A!) Kolvàv 8’ ên’ mûri;

to fi ataxpoxe’pôsu quintau- mina; 7&9 Ëvsxa xé9800ç,aux). imam 91x905, ôveiôn ûnoye’vouo’w. (in) Toùç 7&9

à aquilon tu) 805v 8è Saï. lapâdvovruç, pnôè à Saï,

où 7.57099 âvshues’pouç, Je»: rob: w90îvvouç mihi:

m9005vraç au) tapà aulôvraç, ailla: novnpoiæç mm

largiendo et non accipiendo modum superare. (32) uneporro modo qui est prodigua, avaro multo meliar esse vi-detur, quum propter cas causas quas diximus, tum quodhic juvat multos, ille neminem , atque adeo ne se ipsumquidem. (33) Verum plerique ex prodigis, ut dictum est,et unde non debent. capiunt, et ca de causa sunt illi-berales. (34) Efficiuntur autem ad rapiendnm proponsieo,quod impensas [accro velint, neque facere tamen basinpromptu ipsis ait. Nam cito deliciunt cos rei familiaris co-piæ. Aliunde igitur quam de sua elargiri coguntur. Simulet oh id rapaces evadunt, quia nullam honesti rationemhabent. Largiendi enim cupiditate flagrantes quomodoaut unde largiantnr, suaque deque habent. (35) Quare neliberales quidem sont eorum largitiones. Nain nec ho-nestæ sont, nec honesti causa num; nec ut par est, sedinterdum, quos homines oportet in paupertale vivere,cos locupletant; et quum iis qui temperatis probatisquesunt moribus, nihil donent, in assentatores aliarumvovoluplatnm administros malta prolixe effundunt. lla-que et plerique eorum sunt intemperanles et luxuriosi.Nam quum facile impendant etiam in res ab intempe-rantia natas, sumpluosi sunt : et quia vitam suam ho-nesti regula non dirigunt, ad voluptates declinant.(36) Atque prodigua quidem si custode ac magistro de-stituatur, in hæc delabitur. Verum si cura et diligenliadisciplina, ipsi contingat, ad mediocritatem et ad id quodoporlet perveniat. (37) At vero illiberalitas insanabilisœt. Primum enim senor-tus, sicnxt et omnis alia in»becillitas, illiberales efficere videtur : deinde magis quoquehominibus cognata est eadem quam profusio. Nom ple-rique amnes pecuniœ studio ducuntur potins quam adlargiendum prompti sunt. (38) Pertendit etiam hoc vi-tium lute, et est multiplex. Multienîm modiavariliævi-dentur esse. Quum enim in duabus rebus vertatur, et indando infra modum et in supra modum accipiendo, hand-quaquam tota et quasi integra inest in omnibus: sed in.terdum divellitur, aliique reperinntur qui accipiendo mo-dum superant, alii quidando deserunt. (39) Nain illi qui-dem in quos quadrant tales appellationcs , valut paroi, te-naces, sordidi.omnos in largiendo modum deserunt, sedalieua nec appetunt nec accipere volunt, alii quidem pro-bitate quadam rerumque turpium cavendarum studio ad-ducti; (videntur enim nonnulli, aut carte dionnt, se idcircosua conservare, ut ne quid aliquando turpe admitterecogantur. : eorumqne in numero est et ille qui cumini se-ctor vocatur, et quisquis talla est, inde tracte nomine,quod supra modum a dando abhorreant;) alii vero matudeterriti accipere nolunt ab aliis: quad fieri vix possit ut abaliis accipias, et non ipse quoque des aliis. l’lacet igilureis. neque ab aliis accipere, neque aliis dare. (40) Alii veroqui non dationis deiectu peccant, sed in accipiendi ex-ces"; sunt in accipiendo nimii , quin undoquaque et quidli-bct accipiunt : quales sont ii qui illiberales opens prœstant,ut Ienones, et omnes hujua nous homines z fœneratoresitem, quibus viliimpensa magna emolumenla comparantur.Hi enim omnes, a quibus non debout. et quantum non de-bent, accipiunt. (4]) Communia autem appellatio eorumvidetur esse, quod lucri turpis amatores sont. 0mnos enimpropter quæstum, clinique exigunm, turpitudinem aodeadecus subeunt. (42) Nain qui magna, quœ non debout,et a quibus non debent, aulcrunt, quales sunt tyraunÎ, quiurbes avortant templaque expilant, cos non avaros, sed

Page 51: Notes du mont Royal ←  · roc 11°11’ âEiav, mi 1195’11011 nui-1159i 8 , non potest iu-telligi. Apparet autem id agi quad Nicomach. 1V, 1:. a , S a z 1è 119511011 81) 1190:

43

.. 13101i 0105651: au) 018610115. (ou) i0 511511101 1111651111):mi ô 1113110815111: :101) ô 171019,: 117w àvshuûe’pmv sic-tv ’

0107901159655: 7&9. Képôouç 7&9 51151151: 019.9615901

11901790115150111011 :101). ôv5i8n ûnoye’vouciv, au). et 9.5V

5 xwôôvouç mob: 91571311011; Ëlea 103 Hupatoç, ot 8’

a i au I l ï a n- u tu a I011:0 111w 190111111 x59811voecw, 0 ç 051 010mm. Annon-901 Si, 805v où 85? 1159801131511: fiouMpevm 013.0190x5965îç,

:101) «accu 8h ai 1010151011 M4151; 6111051505901. (u) Ei-

l N! ’- l I 3 I l i À,0101111; 05 11, 51511059101111 «V5150059101 5v01v1 0v 5751011’

le psiîôv 15 749 5011 x01110v à]; â0m1i01ç, x01) 9.81101: En)

1011317111 égaprâvoww 9) xmtà 134v 157.057.0111: âaoi1i01v.

(in) H59i 95v 05v 950059161110; x01) 117311 511111115195va110111117311 1000151) 5î9fi001n.

CAP. Il.A6551: 8’ av àxo’louOov 5Ïv011 i101) 1:59) 9571101195115i01; ’

la 815105îv’ 80x5î 7519 x01). 011311) 1:59). Z9fi9a10’1 11; 0195-11,

eÏva1. 0131 17101159 8’ i1 5151105916111; êta-renia 11591

114001: rag êv 1913110101 119152514, me: 1159i 1&4 8011101-

impà: yâvov’ Êv 1013101: av 13159515117): 51590591611710:

9575051. Kami-11597619 1013110901 011’410 13110011911551,

m êv 9.575051 119511011001 80111an 3016:. (2) To 85 9.575-00; 1196ç 11’ 01’: 7&9 10 01’110 80111021111541: 191n9i9zw au)

0’1911051n9i9. To 119501011 à"). 1:90: 0161611, i101) ëv 19 mi

1:59) 6L QO 8’ êv p.1x90iç’r) âv 9.5191’01; x011’ alitant

êanavôv 01’: 15751011 957010119511-rîç, oÏov 10 11 nomma

560x011 &Àfim- in 0’003 6 êv 1.1570171015 013111.11. i0 9.5V

7&9 (45701101195119): êÂeoOépioç, 6 8’ EX5uOs’910ç 0130511

pîÀÀov 9570À0n9511’rîç. (a) Tic 10101611.; 8’ gisoit; i)

9.59 ûÀ511(;1ç 91x90195’7151a 0101715Î1011, î, 8’ 13715960711)

finaude nui 0’17151901101M01 ami 30’011 101051011, 0131 131159-

Goînouonu 11?) 9.5750511159) à 35?, 0’003 êv oÎç 01’) 8d mi

1b; 01’; 85? 1019.119w6115v111’ 50159011 85 1159i 11113117111 5’905-

9.5v. r0 8è 957a1019511àç êmowîyow 501x91. 10119é1rov 7819 51511011011 051119550011 x01) Sanavîom 115700101

59.951635. (a) "907159 7619 êv 0191?] 5i1109.5v, i, 5511;

1011; êv5975i011c 698251011, mi 15v émût. At 31) 10595701101951105; Sanévm 1557001011 :101) 1195110110011.

To101’Ü1a 81) :101). 1è. 397cv 0310.1 7519 501111 9.5701 Somat-

w,9.a mi 119511011 1123 59719. "9015 1o 9.511 597w 1?];80111021113; âE10v dei 5Ïv011, fin: 81). 3011161qu 103 59700,

à x01) 611596021151v. (7) Ammw’iau 85 131 101015101ô 9.5701101195nàç 108 0101105 ËVCKÆ’ 010111011 7019 10610

101k 61951111.; (8) K01) in 418511); i101) 1190511x173ç’ fi 7019

ix9160107i01 91119011951152. (a) Kai 115K xdÀhnovxai119511w55’0’1a10v, 0115190111. av. 95171011 ’71 116001) mi.

11171; êhyjorou. (l0) ’Ava7xa1î0v a?) mi 915110591011

10v 9.570110119511î avar xai 7619 ô 0151105910; 8011101111)-

051 â 85? :101) me 85î. ’Ev 1013101: 85 1o 95’701 105

115701101195110’175, oÎov 9.575009 1159i 1013181 6,4 915005-

91611710; 060-40, 1101i 6.110 fi: in): Bambin: 1è 59701150110173051 9570101951501590v. Où 7&9 fi 011’111), 1195191

0111690110; i101) 59701). 0111,90 9.5V 7619 10 1115131011

1mm: 119116111105 J011 "006:, Ë97ov a! 10 9.67: 310i.

au

4 c

lb

IlGlKflN NIKOMAXEIQN A, p. (un)improbos potins et impios et injustes dicimus. (63) ln-terim et aleator, et stellio vestiarius, et latro in numeroilliberalium surit habendi 1 turpem enim quæstum con-sectantur. Nain lucri causa utrique siium illud nogntiumgenmt, et ignominiosa taure sustinent : atque lii quidemlucri gratin maximis in periculis versantur; illi vero abamicis. quibus donare dobebant, lncrum quærunt. Utri-que igitur, quoniam ab iis a quibus non debent, lncrumcaptant, turpis quæstus studiosi dicendi sunt : omnesqnetales acoipiendi rationes sunt illiberales, Un) Merilo autemilliberalitatis nomen ex liberalitatis contraria est consti-tutum. Nain qunm ipsa malum slt profusione mains , tumfacilius ac sæpius in ipsa, qunm in altera, quam diximus,profusione hommes oflendunt. (45) Ac de liberalitzile qui-dem iisque vitiis, quæ cum ea pugnant, liactenus.

[1v.]

Soquitur ut de magnificentia disseramus; nain ca quo-que videtur virtus quœdam esse, qua: in pecuniis (mutandisverselur; verum non ut liberalitas ad omne: pecuniariasactiones, sed ad sumptuosas dumtaxat pertinet; in hisautem liboralitatem magnitudine superat. Nain, ut nomenipsum subindioat , suniptus est in rebus amplis et magnii.deoorus; (2) niagnitudo autem ad aliquid refertur. Ne-que enim sumptus idem trierarchum decet et ouin quiiiiittitur ad publioos conventns obeundos. Decorum igituret personæ qum impendit, et rei in quam inipendit, etpecunizie qiiæ impenditur , spectatur. (a) Qui autemsumptus facit in res parias vel mediocres pro earum remmdignitate, i5 non dicitur magnifions, .ut ille qui dicebat:a Mendicoquc vago dare sæpo solebam ; n sed is demum , quiin res magnas. Nain magnifions est ille quidem liberalis ;.sed qui lilieralis est, non continuo etiam magnifions. (l1) lnhoc autem habita id quod (st parum, indocora paroi-monia appellatur :quod nimium, operaria quædam insumptu faciendo insolentia, et elegantiæ inscientia, etquotquot sunt liujusmodi affections, quin in vitio suritnon ratione sumptus inagni in rebus idoneis facti, verumeo quad splendorem adliihent in iis, in quibus non oportet,mit sic ut non oportet. Verum de iis posterius dicemus.(à) Magnificus autem homini scienti similis est. Et deca-mm enim animo oernere, et magnos sumptus concînne[acore potest. (G) Na1n(nt initio diximus) omnis habitusactionibus iisque rebus, quorum est habitus, definîtur.Sumptus autem viri inagnifici, magni sunt et deeori. Ta-lia quoque sunl ejus opera. Sic enim sumptus magnuserit, et ad opus accommodatus. Quare et opus sumptudignum , et opere sumptus, aut hic etiam superior, de»bet. (7) Hnjusmodi autem siimptus vir magnifions fadethonesti gratin : hoc enim omnium virtutum commune est.(8) Et prœterea jucunde ac prolixe. Nain subtilius ratio-nes subducere, hominis est parum magnifiai. (9) Atqueetiam quo modo opus quam pulclierrimum et quam maximedecorum potins, quam quanti et qua ratione minime etfi-ciatur, cogitabit. (10) Necesse est itague, ut et liberalissit vir magnificus; impendet enim liberalis et quæ oportet,et ut oportet. Sed horum impendioruni magnitudo ma-gnifiai propria est : quandoquidem magnitudo, liberalitateciroa eadein versanle, etiam pari impensa opus efiiciet ma-gnificentia præstantius. Non enim eadem re oommendatuipossessio alque opus. Narn facultates sen possessio ce quamaximi æstimatur, pretiosissima est et carissima, velotaurum : opus vero illud demum commendationem habet

Page 52: Notes du mont Royal ←  · roc 11°11’ âEiav, mi 1195’11011 nui-1159i 8 , non potest iu-telligi. Apparet autem id agi quad Nicomach. 1V, 1:. a , S a z 1è 119511011 81) 1190:

U!

S

29

30

3 a

(1122,1153.)

11011011. To6 7819 1010131011 à Osoipia ÜQUELŒO’T’I’Q, 18 8è

9570801195118; 0009001031. Rai 501w 59706 819518 9.5-70101195’11510 êv 9.575051. (il) "E011 88 115v 801110-w;9.0’111ov , J0 15709.5v 181 1(9101 , oïov 10 me) 108: 05084

811006901101 i101’1 310100015001) x01) 01min, 89.001): 8è 0101i

8’001 1159) «av 18 8019ci’v10v, mi 8’00 11981; 18 010111811 51’1-

011011’91110’ 5’01w, Je») 5’1’ 11011 109117561 0’1’0v1011 85ïv

109.1191711; à 19171901911170 3101i. 5011011 19W «011v. (un ’Ev

8110101 8’, 17101159 5Ï9-r,1011, x0). 1198: 18v 119011011101 civet-

19595101 18 1k à»: au). 15(va 61109161111011- 01’510 789 85î

1013111»: aveu, x0’1 9.8) 9.611011 11?) 59719 811181 :101’1 11?) 1101061111

1195115111. (I3) A18 115m; 9.8V 00x 81v du 9.5701101195-mîç 00 7819 801w 09’ du: 1101718. 80111011171051 1195110v11uç-

8 8’ 51111519831: 031711010? 11098118111 àJŒV 7819 mi 18 85’011,

01°11’ âperhv 8è 18 890634. (li) [195’151 85x01 oie 181

1010610 119081109151 81’ 0618311 0,818 11T»: 119076vaw En

mincie 9.515011, 310’1 10k 567511501 x01’1 10R 511865014 110’1

8001 10106101 - 11011101 7819 1016101 98750055751110) 851019.01.

(la) 0100110101 9.8V 08v 10106101; 8 95701011951169 :101)êv 10’1’; 101015101; 80110v1î90101v fi 95701011951510, 1501159

5’1’9’4101- 9.571010 7819 En). 5’v1190’101w 116v 88 i801»:

8’001 510611012 7iv5101, 0t0v 709.01: x0). si 11 101061011,x0’1 et 1159i 11 110001 1’] 1:6)11: 001101:80:51 ai Év 0’1E1u’i90111,

210’11159’1 25’va 88 811080181; x01) immolée, mi 81095814

x01’1 0’1v118w950îç- 00 7819 et; 500181: 801110vn98ç ô 9.5701-

À0119511-hç 0’003 si: 181 11011100, 181 88 816901 10T: 0’1v00fi90-

01v 8’151 11 8901M. (l6) M570À011951ro’17ç 8è x08 olxov

KÆÏŒG’XEUŒ’GŒG’ÛŒL 1195116111105 183 101013119- xo’09.oç 709

11; 1101i 0810:. K0). 11591 106101 (limai: 801:0vïv 8001110107-981101 117w 59710111 x0ÀÀ10101 789 106101. K0’1 à:

êxaîarmç 18 1195’1WV. (l7) 01’: 7819 1018181 0990C51 050i:

:10’1 81110911311015, 01’18’ 811 i591?) x0) 101919. x0) 5’11’1 113v

801110111;9.0’111ov 8x0010v 9.15701 êv 1123 7e’v51, 110’1 9.570010-

1195115’0101ov 9.811 18 êv 9570km 9.5’70 , 311101600 8è 18 5’v

1061014 9.5701. (la) K0’1 81019595118 êv 11?) 89719 9é70

, 106 E11 11?) 80111011119011’ 0901Î901 9.811 7819 fi Àfixutioç i)

(0

lb

00

21011M011] E151 95701019515101: 110181x06 8113901), f, 88

1015106 119:8 9.019811 x0). 0’1v5).5150590v. (la) A181 10610

E011 106 95701À0119511’065, êv 1?» av 1101?] 7év51, 9.570010-

1195111’6; 11015’1’V’ 18 789 101061011 06x eûuzs’pÊÀntov, x0’1

510v xa1’ 0’150»: 106 80110111190104. [VL] (au) To106-

10; 9.8V 08v 0 95701011951111’5. 8 8’ 131159600)in and paî-

vauaoç 183 110981 18 85’011 &valia’xew 01119051111, 6301159

5Ï911101. ’Ev 7819 10k 9.101965: 186v 8011011119010)»: rondi

âvalta’xn i101 10911915115101 1101981 9éÀ0ç, 0îov 39av10181:

7091x133: ë01183v, 101i 11109498011 10911717» 111 11096819

110991391111 (i005’91ov, 1501159 et 015701965. K01’1 110iv10

10 101016101 110115051 01’: 106 310006 1115110 , 011181 18v 11106-

10v Êm851xv69avoç, and 8181 101610 0169.1110; 001690:5-0’001, x0) 00 9.8V 85T 1101M 81101171001, 811’711 801110v1’5v,

00 8’ 871(70 tollé. (2l) ’0 88 9.0190119516): 1159i 114710

8181514151, :10) 181 9.571010 âvaÀa’icaç lv 9.131983 18 x0À8v

ânolsï, i10’1 8 11 av 1101?) 907111111, x0). 0110111717 111711; 81v

Éloixunov 811101160011, i101) 10’61’ 881198951105 ,’ :108 1:01:1’

ETHICA NICOMACHEA. LIB. 1V. CAP. Il. 48

maximum , quad magnitudine piæstat : talis enim operl:spectatio admiratione bomines afficit; quad autem magni-ficum est, id admirabile est : opusque ut ait magnificum,facit ejus magnitudo. [V.] (Il) lmpendiorum autem illaquœ ampla et honorata dicimus, sunt, verbi gratia . donaqnæ suapenduntur in templis diisque diaantur, et con-structiones templornm, et sacrificia; itemque ea omnia qua:in id quad divinum est impenduntur, et quœcnmqne inrempublicam honestm taudis studio oonferuntnr; ut sicubiludos a se splendide fieri, ont triremium præf’ecturam de suaadministrari, aut opnlum dari civitati aliquis putet opor-tere. (12) ln omnibus autem (ut dictum est) ejns qui agit,liabenda est ratio , qui sit ille, et qnæ. sint ejus facultates.Sumptns enim cum his congruere debet, neque opus so-lum , sed etiam cum qui facit, 1lecere. (13) Quodrca nemopauper magnifions esse qiieat: quia non habet unde suin-ptus decore faœre possit : et qui conetur, stultns sit ha-bendus, ut qui præter dignitatem et præter id quad fierioporteat, contendat; quad autem in virtutis loco referridebet , recte liabeat oportet. (14) Decet autem hoc qunmces quibus reshujusmodi vel ipsorum labore pariai sunt. vela majoribus , iisve quibuscum aliqua necessitndine conjunctiaunt, fuerunt relictæ ; tum honesto loco natos, tum clamsviras, alia denique ejusmodi laude antecellentes; inestenim in his omnibus aniplitudo quædam et dignitas. (la) Ta-lis igitur est maxime vir magnifions, et in liujus generissuinptibus magnificenlia , ut diximus, elucet : maximi suntenim et honore dignisimi. ln privatis autem sumptihusiiqui semel tiunt, etiam locum habent : qualossunt nnptiæ,et si quid praticrea ejusce generis est, et si qua in re voltata aimas studiose oecupata est, vel ii qui dignitate præ-stant. ln recipiendorum quoque hospituin et diniittendo-rum officia, in donis et remunerationibus. Non enim in seipsum sumptuosus est vir magnifions, sed in rem commu-nem et publicain. Dona autem simile quid iistrebns habent,quæ. diis consecrantur. (I6) Est et hoc viri magnifiai , do-mum ita exa’dilicare, ut ejns species divitiis conveniat(aliquid enim ex hac quoque ornainenti comparatur); ethac, ut in ea potins peouniam impendat, qua: diutumasunt futura; sunt enim lima pulcherrima. Et hoc, ut inunoquoque (iPCOI’lllll spectet. ([7) Non enim eadem diisatque lmininibus ounwniunl, neque eodem suinptu fanumet sepulcrum ir1lifi1-andum est. Atque ad inipendia quadattinet, in sua mininqnmlquo genere spectatum, magnumest. Et qunm sit illud unignifioentissimum, quad in ge-nere magnorum magnum est, tum hic, quad in horumgenere magnum. ( tu) Ad mon interest etiam inter id quadest in apere magnum, et id quad est in siimptu. Nainpila vol ampulla pnlclierrima doni puerilis magnificentiamhabet; lionortameu liujus exiguum quid est et illiberale.(I9) flaque magnifiai est, cujusqne generis opus emciat,magnifice facere. Nain nec id quad erit ejusmodi, fa-cile superari poterit , et sumptns magnitudini respondebit.[VL] (20) Talis igitnr est vir magnifions. At qui nimius hicest et modum superat, puta, quem in sumptu faciendostolide insolentem diximus, eo ipso nimius est, quod secusac debet, impendit. ln resenim panas et quin parvnmsumptum desiderant. multam pecuninm insumit, s len-doremque ostentat invenuste; exempli gratin : nuptia i apoparatii eos excipit qui symbolam in cœnam dederunt. etin camico clioro curator positus, ad cliori ingressum exor-nandnm pnrpuram confert, ut faoere consueverunt Mega-renses. A Atque hnjusmodi omnia faciet non honesti sedostentandarum dlv1tlarum causa, et quad se ab his rebushominibus in admiratione f’uturum sperat. Et quas in resmulta impendere debet , in eis sumptum exigunm facial : ubiparva impensa desideratur, ibi profusus erit. (21) Alterautem ille, indecore videlicet parons , ubique modum dese-ret, maximaque pecunia consumpta, in parvis honestispeciem omnem perdet; quidquid item factums est, annota-bundus officiel, et qua ratione quam minima sumptu idoonficere possit, oomiderabit : lamentabitnr etiam et inge-

Page 53: Notes du mont Royal ←  · roc 11°11’ âEiav, mi 1195’11011 nui-1159i 8 , non potest iu-telligi. Apparet autem id agi quad Nicomach. 1V, 1:. a , S a z 1è 119511011 81) 1190:

44 lIQIKQN NIKOMAXEIQN A, y. (immun)dépava: pâtît» ROtEÎV â 3512 (22)Eîat ph 03v a1 En;

«51m maniai , 01’: gùv ôvziôn 7’ êmçs’pouat 813: ra prix:

plaôspai u?) nib; aven ont: New âcA’rîuoveç.

miscet in sumptu . omniaque se eflicere majora quamaporteatarbitrabitur. (22) sunt igitur hi habitusvitia anui-lam tamen en turpitud mis aut daiecoris notam inurunt; quianec alteri damnum inferunt. neque admodum sunt deformes.

lCAP. 111. [VIL].

il! 8è peyaloibulia flapi [as-(aile: 513v nui En. 105 ovo,-s une; Ëotxsv du", rapt nota: si Ëdît npôrov XcîCmpsv.

(a) Atuçe’pu 3’ oüûèv fait ë’Ew à si»: mû dm gin axo-

nsiv. (a) onsi 5è pa-(aÀo’Mlo: sÏvau peyélow aÛTèV

, a. «v il t i i ’ agi a i «a n:aEww agio; on. O 70:9 un un! «un auto muon 11M-Ow 117w 8è. xat’ à prix oùôeiç mon»; où? a’wô roç.

Çv 1 . l 71, . Nl0 Meyflwimypç pÈv auvô sipnus’voç. (t) O 7&9 pampa»;

(Kio: and Touron ailait: hutin sampan, peyalovtauypç

s , r r43’ oÜ. (à) ’ILv (1.515,05! «(in peyaïog’guym, 656.15? mu

t I I I - t N. 9 vto nana: ëv [un]? daman, a! uixpoi o arc-rataimû. côuusrpot, anoi 8’ 06. (a) rO 5è faquin»: Eau-

t il N , I; * . h. . f mA y t 5 v: îla 10v a...ta)v avanie; on talweg o a; guignon q a,ioç ou«a; yuüvoç. (7) i0 5’ êhrm’vmv à 5.510: pixpâ-puloç,

Eau: 1: psydlwv âniv ra pupiwv, êa’v 15 mi uixpiïw otite;

d 1 I l î a. - t I A n l7on En sÂawovwv autov nuai. Km. palmera on! GO;ElEVTô uzyflwv âElGÇ’ et 7&9 av ënoin , :7. un recourt-tv 7p:

Io âEioç; (a) ilion a), ô ysyaM-iwyloç n?) uèv 51.575051 ixpoç.

... .. .. m r y -un ai. 6x 8:: pëooç’ tau 7&9 x1? aman: ŒÜTOV chioi- et.

si ûnepÊoiXÀowt xai âneinoua’w. (U) lai 5è 89, yéyé-

).mv écloroit alitai fluo: (in, ami pâlira 117w payiez-on,flapi. Êv pékan av du. (tu) (H 5’ catît: 15,751.11; 1:95;

sa ru. Enta; dardai. Me’ywtov 8è «aï-rv av Oainusv ô ri;

- T ’0501: ànovépopev, xi! ou pélicr’ Épisvrai et âv &Etùipfifl,

nazi 1b êni 10?; alliant; 9101!». 1.010510»: 8’ fi TtILL’Iî’

péyiarov 7&9 en 1051:0 183v 5’736; àyaOŒv. [159i nuât;

en in I la, in; r’N.. , K!on un arqua; ô paya DfUAOq .ctw (1).. au. in) auau in!) 5è Myou çaivovtat oî u:*(aÀ6v!4uZot fiipt mob ET-

... . .. ,val ’ num 1&9 paîÀLGO’ o’i 51.571101 dîmua’w Eaurouç, xar’

âîiav 85’. ([2) i0 8è uixpo’q’wypç influai mi. «po:

êautov mi «po; ra 1:05 usyalo’iiüzou flingua. (la) i0

si . æ i É i i c f IÀÀ 3 ç. 1a: Lama; «po; cru-toi: un unspau Il, ou y. ,v 10v 7:

, I y ..sa usïakoiyuypv. (H) ’0 8è peyalozlluxoç, 5m59 tu)»:peyiarwv &Etoç, âptfloç av sir, - pei’Çovoç flip dei ô fiel-

riwv i510; , xai. usyicrow ô &PLG’TOÇ. Tèv (in âÀtOc’ôç

cipal usyalé-tauypv Saï dyaOèv aveu. K11 5655!: 8’ En

Éva: payais-wa ra êv êxéa’m (zips-fi pëya. (la) Où-

N Il0 Suum; 1’ En: nippon): peyalaigü-Aqi çsüystv napaaïoavn,

. . I , ioüô’ ŒSIXEW’ riva: 73:9 ê’vsxot 1:96:55! «hyper, (p ouOsv

.. I .PSIYQ;X10’ Sima-ra à" èntcxonouvrt RIyJÏ’ZV 751mo: çui-

9 A I i a 0*- v on 1 M avair av ô 51.2711011010; in; ayez a, on. ux un a v

a. v a. v r- I-a 7m’aôè Titan; aïno: «panka; wv’ 11,: figera: 7&9 «Nov fi

V - , .. y atu ripai, mi &fiOVÉtLETal rat; ayaOmÇ. (16) tout: psy03v fi [andain-lia oÏov xâcpoç ru; aveu 163v «19mm-pstÇauç 7è? aûràç nanti, mi où yiverat d’un Êxsivmv.

.. .. , A .Atà routa 7.21133?» 1T. âlnôsîç usyalogyulov tînt où

V I I tyàp oÎov sa in!) quoxiyaôuç. (t7) Mahaut un

7 i i z ô À I . r à 1sa ouv «sa: nuai: mi. (lupin: paya cupule: au, auxbd psi: rai: usyaîhlç mi Ûfiè 15v anouôat’wv parfait»;

notifiant, à); 163v oixn’ow ronchon: à and ÊÀarto’vœv ’

Magnitudo animi autem magnis in rebus esse etiamhominis ipsius indicio eluaet. Quœnam vero sint bue res,primo intelligamus. (2) Nihil porrainterest, utrum ipsumanimi habitum, an cum qui sit illo præditus, considere-mus. (3) Magnanimus autem videtur habendus is quimagna se mereri existimat, re ita liabente. Qui enimpræter meritum et dignitatem id facit, stolidus est. Ateorum qui virtutem rolunt,nemo stolidus est, nemo mentecaptas. Est igitur magna is anima, quem (Inscripsimus(a) Qui enim se ipsum, qunm parvis rebus nique honoribusdignus sit, parvis quoque dignum judicat, modestus ha-bcndus est, non maguanimus. (à) Hæc enim virtus inmagnitudine sita est ; quemadmadum et in magna commepulcliritudo. Brevis autem staturæ homines tenusti ac Ic-pidi. aptaque membrorum quidem proparlione præditi, sedpulcliri non sunt. (ô) Qui Vera magna se meritum esse pu-tat, quum talibus (lignas non sit, vanus est : etsi non qui-mmquq majora sibi debcri , quam quibusdignus sit , arbi-tratur, continuo vanus est. (7) At ille qui se minoribus di-gnum, quam mcreatur, existimat . angusti et bumilis animihomo dicitur, sive magnis sive. mediacribus sive parvistti-gnus, etiam minora sibi tribui putat oportere: maxime verost , qui magnis dignus est, iis se indignum putet. Quid enimcum factumm putemus. si liisee non esset dignus? (8) Ma.gnanimus igitur magnitudine est illequideln summus; sed ca,quad ita ut opartet de suis meritisjmlicat, meilius. lisenim (une ipsius dignilati meritisque respondent, seipsum dignum judicat, alteri Vera illi modum superantautnon assequuntur. (9) Ergo si se magnis dignum censet ,

uum sit iis dignus; itemquemaximis , qunm sit maximisignus; in una repotissimum sane versabitur. (10) Di-

gnilatis vero ratio ail extema buna refertnr. Hac autemmaximum censere debaamus, quad et diis lribuimus,et ii amnes qui in existimatione magna habentur, expe-tunt : quad est denique rerum pulcherrime gestarum præ-mium. Atllonos tale. quidpiam est. Hac enim est ex-ternorum bonorum maximum. tu honore igitur et in.tamia sicse gerit,ut oportet, vir magni animi. (Il) Per-spicitur vero etiam sine argumentis, viras magnanimesin honore versari. Honore enim maxime magni viri sesedlgnos esse existimant, pro eo illi quidem ac merentur.(12) At qui humili anima est , quum sese ipso. tum multomagis viri magnanimianimo inferiorn sapit. (I3) Vanus au-tem ad se ipsum relatas modum superat; minime autem,si cum cum vira magnanimo vanteras. (la) Magnanimusautem si maximis sit bonoribus dignus, vir ille profecto si:lira-stantissimus. Sam quo quisqne meliar est, eo majoreionore dignus est, et quidem optimus quisque maxi-

mis. Vera igitur magnanimus vir bonus sut necesse est.Atque etiam quad m quaque, virtute magnum est. vinmagnanimi esse rinleatur. (15) Neque conveniat magnanimodemiSs-is manibus fugere , neque injuriam cmquam facere.Quid est enim cur turpe aliquid admittat, cui nihil si:magnum? Atque ci quidem, qui res singulatim inspiciat,rorsus ridiculus videatur esse magnanimus. si non sil

Idem vir bonus. Quin ne honore quidem ("plus erit, sisit malus et nequam. Præmium enim virtutis est honos,et tribuitur bonis viris. (16) Quaciraa videtur animi ma-gnitudo quasi quaddam virtutum omnium esse ornamen-tum. Nain et majores cas racit. et sine illis çonstlre:iullo mollo potest. Atque ab banc causam qui [capotamagna ait animaI non facile relie-rias: quippe qut suieeximia quadam bonitate. tali. esse non possit. (l7) ln ho-noribus igitur et ignominiis vir magni animi maxime cet:-nitur. Ac magnis quidem lianoribus et iis qui a vi-ris bonis deterentur, modicc ilelectabitur, banquant. scl-liaet sua sibique accommodant aut etiam sua nrtutc

Page 54: Notes du mont Royal ←  · roc 11°11’ âEiav, mi 1195’11011 nui-1159i 8 , non potest iu-telligi. Apparet autem id agi quad Nicomach. 1V, 1:. a , S a z 1è 119511011 81) 1190:

[0

0

26

(un)

I A. Il 1 i l 3 I I î«para; Yarp «muleta: aux av ysvotro «En ruant ougrip ân’ ânoôa’Eemi 15 11.73 p.91 515w mûrobç pattu) niô-

ri?) ânovz’uzw. Tic 8è flapi: 163v relavent): mi. êntrampai-ç mignon ôltywpvîaev ou yàp touron âîtoç.iOIwI’wç 5è and. ârIpiaÇ a?) yàp Écrou amatit»: flapi. m’a-

16v. (la) Méline 513v 05v Écriv, IÈ’Iamp zipn-rat, ô

I ï I 3 au t i I-peyaloqup: mp1 «pan, ou (Liv culai zut mp1 filou-rov mi ôuvaarsiav mi. vrac-av :Ôruziav mi àwflav(arpion 35a , 81mg av yivnrut, mi 051i eûruzôv 1:2-plxapfiç Écrou. oÜr’ dru-[63v nspiÀunoç. Oôôè yàp flapi

1 ( I l Y t N qTIPJÀV otite); qu (oc tLEYtG’TOV av. At yap azimuterai

x x a. i r I .- yun à rutauroç ôtà rhv num écru: atpsru. ’ oî youv slov-

rsç «.618: TttLÎicoat SU zûrëv aubinai. il 31) mi fiau), (thpo’v c’est, tau-un mi raina. Alô ôwspo’mozt

ôoxoücw sint. [VllL] la) Auxeî 8è mi. «a. Europi-para aupëaînsaeoit npèç peyaloipuxt’av. Oî 131p eû-

yzvsîç âEIoÜvmt rtufiç zut et auvao’riuovrsç à ai Irlan-

To’üweç- êv Étape-[j flip, 7o 8’ 0171104?) ônepëzov «av

ëvrtuôrepov., Atè mû. 1?: ratafia usyuÀo-yulorépwç

- a. c I N v a lTrotsv thLüWTal 781p une :tvow. (20) Kan: aÀnOEtav8’6’ 0d ’ éot?8,à”’wûna’*st ak-aya a; pavoç ruant- ç La, par et , p.

N ... a .. ..la»: &EIOUTII nunc. Oî 0’ aveu imper-q; un talonna

v 1 i h Ï f t I à, tua-faôà slows; OUT: omerta): comme; peyalwv açIouctvotite ôpOôiç peyotlo’qauxot léyov’rat’ in» 781p âpzrî:

ramifia oc». in: «Un. (2l) Trupo’rrrm 8è ml669161011 mi ai 1è ronfleur glaira; chromât ytyvovmt.I’Avcui ’ " ’ ” ’etv’ À") àe’ --r’-. yap «perm ou (que); pep 554p.: a ç r aux,

, ..par; - où Suvuîusvm 8è çépstv m1 oîousvot nov ânon

ÜREPEIXELV êxst’vaiv pèv xurappovoîaw, urinai 8’ 81v. au

115me IrpoîT-rouotv. M tpoüvrou flip 123v usyalôqmzov

.. a a -067 Suum anse, TOUTO 8è ôpwatv êv OIÇ Show-rou- rôt

pi): 05v xat’ dpsrhv ou npaîrrouat, xataçpovo’üa’t 8è

163v ânon. (22) i0 8è payaÀO’Ipuxoç 31min); naturopa-

vei (BoEdÇeI flip âlnflôç), et 8è «allai ruxôvrmç.:5 (23) 013x 5611 8è utxpoxivënvoç 068?. çIÀoxt’vôovoç ôtât çà

40

45

60

ôÀiya ripâv, peyxloxivôuvoç 85’ , mi ô’mv xwôuvsôn,

emmène 105 bien 6); 06x oiEIov ôv mina); (in (24) Kariaïe: 53 noteîv, :ûepysroüusvoç 6’ aisy-therm- 1è (Liv

yàp ônsps’lov-ro;, ra 8’ ônepelops’vou. Kant cuivreu-

zpyutxàç ulstôvmv’ 031w 761p mescal-riser ô ônépEaç

zut Écran si; nanovetbç. (en) ono’üat 8è mi pampa-veüstv abc En nazisme-w sa, 33v ôi En mîOmaw oü * flair-

TON «la? ô 11103.»: :3 103 notficnvtoç, (3061m; 8’ (nup-

Éluv. Kari 1a: uèv iâéoiç àxoüet, 1è 8’ înôâiç’ ôta

and env Gériv ou Àéyew rôt; eüepysaîa: si?) Au” oôô’ et

Acixowsç npè; toi); iAOnvuIÏouç, 0’003 â neno’vôacmv sa.

(au) MsyaÂoIWZOU 8è xai to unûsvoç Ssiaeat 77) pâylç,

ûmpzuïv 3è npoeüpwç , nui npèç uèv rob; Ëv fiançant

au). sûwxiaiç péyav a vau, npôç 8è rob: péaouç péager

183v pèv yàp ûmpe’xew [alertoit mi. aspvo’v, rôv 8è

polîôtov, and Év Êxeivotç uèv cepvôvsaôat aux âyewe’ç, âv

«PIE toi: "muai; poprtxo’v, à’mnep et: rob: a’wôeuiç

lrlupilsaôat. (27) Kari et: rôt gin-ripa ph îévat, 9) 03

npmuüoucw 500m t and âpyèv Jim; and pallnràv à?

ETHICA NICOMACHEA. LIB. lV. CAP. Ill. 4:.inferiora, eonsecutus. Virtuti enim omnibus suis numeri:perfectæ non facile par uilus houas reperiri posait : venim-tamen cos æquo anima accipiet, quad illi non possint ettribuere majora. Eum autem honorem, qui et a quibusli-bat et ab r55 parvas tribuetur , prorsns asperuabitur : lin-cenim ad ipsum non conveniunt; itemque ignominiam atqueinfamiam contemnet. quia in cum jure cailere non pote-runt. (18)Potissimumigitur, ut dictum, in bonoribus ver-satur vir magnanimus. Verumtamen in divitiis quoque etprincipatu, in omni denique secunda atque adversa fartuna,quidquid acciderit, in en se maderatum præbebit : nequein rebus secundis lœtitia efferetur, neque in adversis mœ-rore superabitur. Nam ne in honorem qIIIdem sic anima-tus est, quasi is maxima res sit. Principatus enim et di-vitiæ propter honorem sunt optabilia. Certc qui bænconsecuti sunt, 0b ea honore aflicii volunt. Cuiigitur velIIonos in rebus parvis numeretur, huic ne cetera quidemmagna erunt : et ab id elati videntur esse et despeclores.[VIIL] (I9) videntur autem secundæ quoque res ad animimagnitudincm conferre. vSam et honesto suquanIe loconati honore digni putantur, et ii qui principatum obtinent,out opulenti, quoniam ceteris antecellunt. Porra quo quid-que bono aliquo magis antecellit , en lIanoratius est. ltaqueetiam istis rebus magnanimitas augetur. Honore enim,qui his præditi sunt, a nonnullis atticiuntur. (20) Sed siverum quœrimus. soins vir bonus honore amciendus est.Cujus autem virtuti conjuncta fartuna est, is honore di-gnior lIabetur. Quibus Vera sine virtute talia bous conti-gerunt , hi neque se ipsos magnis honoribus (lignas censeredebout, neque recto magnanimi vocautur. lstud enimsine virtute undique perfecta constare nulla mado potest.(2l) Aliorum vero contemptores, superbique tatin houapossidentes evaduIIt. Difficile est enim sine virtute ressecundas composite et concinne ferre. Quum porro ferrenon possint, seque pro: ceteris præslara existiment, tumillos contemnunt, tum ipsi . quidquid fors tulerit , agnat.Virum magnanimum enim imitantur, quum sint ci dissi-miles, atque id , quibus in rebus possunt, faciunt. Roqueea igitur qua: virtuti consentanea sunt. agere student, etalios tamen fastidîose despiciunt. (22) Magnanimus autemnon injuria despicit; de rebus enim vere opinatur et judi-cat : at vulgus, quomodocumque sors tulerit. (23) JamVera neque parva pericula suscipit, neque cupide adit, quo-niam pauca sunt pericula quœ magni faciat. Magnis autempericulis sese objicit z et qunm in discrimine versatur, vitænon parait; quad ipsi minime conveniat amnino viverovelte; (26) et qIIunI eo sil anima, ut libeuter beneficiumin alios content, ab aliis accipere ipsum putiet. llludenim præœllentis hominis est, hoc inferioris. Idem bene-Iicium majore mensura remetiri consuevit, quam accepit.Sic enim is qui (le eo prior bene meritus est, etiam ei deba-bit et beneficio devinctus erit. (25) Præterea videnturmagnanimi meminisse. quos beneticio affecerint : a quibusautem acceperint, non item. Est enim is qui beneficiumaccepit, illo qui dedit, inferior : at vult magnanimus excel-lere. Atque illa quidem audit libentissime , hæc gravate.flaque neque Tlietis Jovi sua in cum beneticia oommemorat,neque Lacedæmanii Atheniensibus, sed qua: ahillis acce-perunt. (26) Est etiam magnanimi neminem aut vix quem.quam ragare, sed libenter alteri inservire; atque in mlquidem , qui aliqua diguitate præditi sunt, quorumque resvalde sunt secundæ, magnum se atque excelsum , in e03vero, quorum mediocris fortuita est, moderatum prœbere.lllis enim antecellere difficile et amplum , his facile est : etinter illos gloriari generosi hominis est, inter humiles au-tem ineptum , tunquam in imbecillas vires suas expromererelie. (’27) Est ejusdem, ad en non ire quæhonorantur,ont in quibus alii principem locum obtineut. Prœterea ces-

Page 55: Notes du mont Royal ←  · roc 11°11’ âEiav, mi 1195’11011 nui-1159i 8 , non potest iu-telligi. Apparet autem id agi quad Nicomach. 1V, 1:. a , S a z 1è 119511011 81) 1190:

46 HQIKQN NIKOMAXEIQN A, 8.û 51:00 1151i unifia] 17, Ëpyov, mi (www 113v «puxmâv,

11.5704111111 8è mi 61105411616311. (un) ’Avayxatîov 8è au!

quvepo’nwov aÎvau mi ouvspdo1Àov1 13) 1&9 Ravôévsw

çoGouus’vou. Kari 11535111 ri; âXnOEÉ’xç pâmai: à si:

0 865m , mi 15’751»: mi «psi-n’en cocufia: ’ nuppnmacrhc

7319 8d 10 xaraçpovsîv. A10 mi âknôeuruéç, «Mi:

6’601 11h 81’ eipmvsi’av- sigma 8è 71904 cou: «alloue.

(29) Kari. 1190; 10.10): (1th albumen C7110 JAN fi 1:00; 9i-Âov’ êoukzxèv 7&9, 516 uni. minai; aï 11610015; 011-11on

Io and et 1’111:on milans. (30) Oûôè Oauuacflxo’; 1 01’»-

Oèv 761p 1.16701 du?) Ëarïv. Oüôè ("minicar ou 7&9

panka-1,157.00 10 ânouvnpovsôew, dînez TE mi. x0014 ,

011131 pillai; 1141909311. (a!) Oüô’ àvawmÀo’yor

06:: 7319 11:91 ixia-:05 ipsi 0611 flapi Êrépou’ 06::lb 7&9 in induira p.941 du?) 050’ 81:0): oî aillai. s’-

7wv-ro1v 008’ au ënaweflxo’ç 361w ’ 816m? m’aôè x0010-

Àâyoç , 063i 163v 310917315 si in). 81’ 1569111. (se) [(011 ne?!

âvmyxaîuw à (thpôîv ima-:01 ôÀoçupuxàç mi Ssnvtxôç’

cnouôaîîovroç 7819 081w; Élus; nspt 101’611. (3’!) Kali

30 oïoç XiXÏîG’OII uîMov 131 mû mi impro. 713v mp-

nîgmw xai «hyaline»: - aôraîpxouç 71319 pinot (34) Kai

316111614 8è Smash 105 usyaloquülou ôoxsï aveu, x11

Voir), .Bapfioi, ml Mât; «dingo? 01’: yèp oneuoflxoçô «spi 04101 cnouôaitmv, oüôè oôvrovoç ô p.1,8èv (n’y:

et dépavas. fi 8’ ôîuçœvia zizi. fi talurùç ôtà 101511011.

TOIOÜTOÇ (Lèv 03v 6 psyalôziiuypç. [lX.] (sa) i0 8’ 3X-

himuv plxptflmloç, ô 5’ ônspëaîva 10151109 01’: x01-

xoi. p.9» 03v 801105ch 211m1 ouï 05101- ou 7819 xaxono101’

EÏG’W’ fluapr’qpe’vot 83’. tO [.1311 7&9 11.1119641010; 61’510;

80 (in! îyaôô’w Eaurèv ànoarspeî on! 01516: Sort, 21011 501x:

11011101! pilau n Ex 10T: in). â51oÜv Eautàv 117w âyoietïw, mû

&yvocîv 5’ êuuro’v - 605’7er 7&9 av 33v à’Eloç En dya-

013 (du; filmai y: et 101017101 80x0’üa1v

aval, am: panai; ôxvnpoi. cH tonus-r. 8è 50’501 Soxsï35 mi leipouç 1:01sïv - 51016101 7&9 êçisvrm 163v xzr’ iîiuv,

&çiaravrm 8è x11 117w npiîewv 163v xah’âv nui. 163v

êmr-qôeupaïrmv (5): &vâîtm 6vrtç, 6.11.0110: 8è and 163v

5x10: àyaflôïw. (ne) OÎ 8è xu’üvm 9940101 nui. ému-03::

âyvoo’üvtec , and 10151” Efil?1V(:IÇ’ 634 7&9 015101 6m: 10?;

Ioêv-ripo1ç E111xe190’6a’1v, site: ÊEsÀe’yy-ovmv and êoôîiu

nocpoîvmi ml opium-1 mi TOÎÇ rotoôrmç , mi Boulev-

eau à aôruyfiuara çavepù Jim. 1161-5611, mi ls’youtnmoi. «un?» à): 8131 toutim: riunôno’o’uzvm. (a?) ’Avr1-

demi 8è à] psyaàoxluuxiç fi utxpoqiuxfu pana», figen [cuvât-mm. nui. yàp yiyverav. peut»: 11011 Zeïpo’v émut.

017w y: avion.

(1121,11u.)

saturer]: et conchiorem esse, nisi ubi ont magnus honorpropomtur, ont magna res 15mm : deinde res gerere,panons illos quidem , sed magnas et omnium sermone ce-lebrandas. (78) Jam vero et aperte eum inlmicitias genre, .et aperte amare nocesse est; timentis enim est acculture sen-tentiam. Deinde majorem veriiatis quam opinionis curamhabere; tum aperte et dicere et ngere omnia ; aperlus enimet liber est, quia contemnit; atque 0b hoc in oratione ve-ritatem sequitnr : nisi qunm interdum ironie utitur, quodfacit ad vulgus. (29) Est et ejusdem ,alterius nutu viverenon pusse, nisi amiei. Servile enim id est. [taque ut assen-tatores omnes mercenarii sunt, sic humiles ac demissi ho-mines assentatores. (30) Neqne facile admiratur. Nihil enimei magnum est. Neque meminit injurias. Viri enim ma-gnanimi non est memurem esse, przecipueque malorum,sed potius pro nihilo ca putare. (31) Neqne de hominibusloquitur : quippe qui nec de se , nec de aliis loqui curet;nain neque ut laudetur, mngnopere curat; neque ut aliivituperentur. Nec rursus laudator est, et 0b eandem cau-sam neque maledicus, ne in inimicos quidem, nisi con-tumeiia irritatus. (32) In iis autem rebus qua: necessariæaut exiguœ sunt, minime queribundus est, neque supplex :est enim hoc hominis nimium studium in res humaines con-fereniis. (33) Atque etiam in comparatus est , ut res pul-chras casque steriles possidere malit , quam fructuosas etutiles. Hue enim magis proprium est hominis se ipso con-tenti. et bonorum omnium copiam in sexe habentis.(313) Motus quoque magnanimi viri tordus fere fuerit,voxgravis, oratio stabilis et sedum. Neque enim festinaresolet is qui paucis rebus stndet : neque vehementer con-tendit, cui nihil magnum esse videtur. Propter has causasautem et vox acuia et celer ingressns esse consuevit. Acmagnanimus quidem talis. [IX.] (35) Qui autem modumdeserit, is parvoanimo esse dicitur :qui superat, venus.Ac ne hi quidem mali videntur esse; non sunt enim aliisauctoræ mali. Verumiamen pecœnt. Nam qui demissoparvoque anîmo est, quum sit rebus bonis dignns, ipse seiis fraudai. quœ meretur. VideturQUe mali quiddam inhoc messe. ex eo , quod me bonis esse indignum erbitratur,atque adeo se ipsum videtur ignorare. Nain ni in esset .ce expeteret,quibus dignus est, quum bona sint. Taleshomines tamen stnlti non videntur esse, sed cunctnntespotius. Talis autem opinio. quam de se ipsis habent,etiam deteriorœ ces eflicere videtur. Ba enim qua: me-relur, quisqne expetere consuevitzat hi refuginntab ho-nœiis aetionibus et studiis, quasi indigni sint, itemque abonis externis. (36) Vani autem quum stnlti sunt,tum seipsos ignorant, neque id obscure. Nain proinde, quasidigni sint, res amples et honoralas aggrediuntur z deindese ipsi, quales sint, indicant et ab aliis coarguuntur; Tumvcro ex vestitu, ex habilu galuque corporis et oonsimi-libus aliis oruatum sibi quærunt, suasqne res secundasomnibus notas esse volunt , et de se ipsis prædiœnt, quasiex his honorem consecuturi. (37) Magis autem animi ma-gnitudini adversatur humilitas vel demissio animi, quamvanitas. Nam et frequentior est, et aliquid item deterius.

CAP. 1v. [x.]il! gLÈv 05v yzyaÀoiimxta 11.5911111161: Ëau (squaw, 17m-

mp apurai. ’Eome 8è mi «spi 101617111 L vau âpenî tu,

menin-a? êv rois: «903101.; 1:3ku 61;, fi 80’551" 31v 1101031111)-

oiœ: Ëzew «(in 193v payaloiiluzïav (nous? mi 4, 9.51105916-

50 r11; «p0; 1h11 utyalonps’mmv. ’Auçm 7319 151011105 513v

peydlou âçearaal, flapi 8è ra: peut! mi ra: page

Animi igimr magnitudo in magna honore versatur.utostendimus. Videtur autem in hoc etiam alia quædamvirtus esse occupata , ut in superioribus diximus, que admagna! imitatem parem rationem habere videatur, atquoad magnificcntiam liberaiiias. Ambœ enim istœ virtutes amagno quidem remotæ sunt, in mediocrihus vero et

Page 56: Notes du mont Royal ←  · roc 11°11’ âEiav, mi 1195’11011 nui-1159i 8 , non potest iu-telligi. Apparet autem id agi quad Nicomach. 1V, 1:. a , S a z 1è 119511011 81) 1190:

(1135,1120.)

81n1101’aa’1v 15111.31: 61; ôsï. (2)"00’1119 8’ Êv 11211121 3101i.

80051 1915115110111 1110611.: 3111i 1111i 15115960711) 1s 1101i. ËÀ-

Kari-1: :0511» 1101i ëv 11115,; 692’531 1o 1161711011 8s? 1111).

11011, 1101i 10 865v Saï 1111i (a; 85L (a) T611 15 7&9 191-

l 161111011 4157051211 15): mi 118111011 fi 857. 11111 805v 013 8:?tic; 11113]; èçu’unov, 16v 1e âç1lo’11110v En: 01’18’ êni 10k

nabi; 1190a1poüpevov 119.5010111. (4) ’Eafl 8’ 815 1011191161171011 ënuwo’ünsv 151c âv8911’1811 1101i :pùo’xulov, 10v

8è 5191161111011 du 111’1910-1 111111 cd11990vo1, 17161159 and êv

Io 10k Trpolrrotç choya. Ail!» 8’ 811 «koulak 105 19110-1010151011).e7011.e’11011 01’111 êni 1è 011’118 etsi espaça 1811 191-

716119.0v, 601K êmuvo’üvuç (.1311 ênï 18 11511011?) oî 1101101’ ,

1(12’701111; 8’ ênt 18 panov à 8H. ’Avowüpou 8I 0567):

1.7]: p.50611110ç, du; 39611141; 130111511 âuçwënraîv 181 8151911.

l5 lu aï; 3’ 301111 13115950M mi EXÀE1111Ç, mi 10 picon(a) ’09É70v1011 8è nuis 1101i 113711011 à 81:? 1101i 511011,

(0’11 8’ 81: x11 6x; 817.. Ëna1vsî1a1 705v i) 351c 01311] ,

(146617,: 05001 1119i fifi-ù)! âvdwuuoç. d’aucun 8è1190ç

(Liv fiv 91101111iav àçùouyia, 1198; 8è 19111 0’19171011ui0111

se 9110119101 , 11901 insériez 8è 811119611911 11:10;. (0) ’Eo1xe

8è 1051" 1Ï1a1 and 1139i. 181c 600101; âpetaîç. ’Avnxeî-

601111 8’ 53111150” et 6131901 1901iv0111a1 8161 10 p.9) 131110110î00011

1811 (1.50011.

CAP. V11911611.; 8’ 301i uèv 9.506111: 1159i. 8970iç, 0’1vow1îy.011

25 8i 81110; 1:05 9.50011 , 0758011 8è mi 117111 5131911111, âni 1011

11.551011 141v 119016171101 1959011311, 1190; 111,11 904141111 81110-

xlivooaav, àvévuuov 01.500111. (H 8’ 15115950111); 69-71À61m 11; RÉ7011’ div. TO (Là)! 7619110ï00ç Écriv 69711:,

1:8. Bi 51131010511101 1101M 11011 81aqps’90v1a1. (a) ’0 (.1311

:10 0511 30’ aï; 85E 1101i. 0Ïç 85?. 69712651111101, E11 8è mi à; 8:?

and 6’15 mi 80011 X9o’vov, Ennui-:011 ’ 11’950: 89) 0510: 8111

du , drap fi 11901611); ê-nuwsîrau. 1306151011 7819 ô 119âoç

51149117101; aveu 1101i En), 017500111 i111?) 108 niôouç, 001W à):

av ô 1070: 1&5?) , 05110 and. hi 106101; 1101) êni 100051ov

sa 1901011 laknatvew. (A) 31119102115111 8è 80115î 11311011

311i fifi 51h11 111’ 01’) 7&9 11110191111110: ô 119î0ç, 0’098

pâMov 0117711011101111161. (5)11 8’ Ensuiaç, 1’1’1’ dom-1,011:

xi; 301111 de) 8 11 81) 1101:; 11155751011. 05. 7819 (à, 6971-

(6941101 39’ aï: ôeî 1’)le 8011050111 aveu, mi et p.1) à:

sa 8st un? 6’13 9.1.8’ aï: 8E1” (a) 80115? 7819 01’111 «icebe-

côou 01’189. lunsîoôm, p.1) 6971:0.115116; 1s 013x aveu 8111.1111-

Y’Juïç. To 8è 11901rnkax1Ç0’1Levov bey-:0001 mi. 10L;

chaton; 11:9109â11 01118901108685; (7) 8H 8’ 1311196019.

3101181 mîwa (Liv 7ivs1011- :1011 7819 0T; où 135i, mi Êq)’

sa aï: 01’1 85?, 111d nîllov à ôeï, and u0î110v, 1101i white

x96vov’ 013 11.-hv à’navra’ 71.11? 011’111?) 610197.21. 01’1 7619

81v 813110111’ eÏvai- 1è 7819 111111811 mi Eau-:0 617161711101,

x8111 816pr011 â, 81069141011 7i11zra11. (a) 0?. (LEV 05v6970101 1017.1311; 11.5 1597ij1011 1101i. Je 01’1 8sîxc1i. â?’

u) oïç 013 81?: 11111 (1571on à 81?, na60v1011 8è 1axs’œç’

8 mi. (fil-1101011 Exouow. Euuëaivet 8’ 011’110ïç 10510,

811 où 111111101101 11h11 6971m1 aux o’1111a1108186aa111 ça-

ETHlCA NICOMACHEA. LIB. lV. CAP. V. 47

parvis nos ita ut par est afiicinnt. (2) Porro ut in accipien-dis et dandis [meuniislocumhabent et mediocritas, et idquod est nimium ac parum : sic etiam in honoris appeti-tione inVenitur et illud quod est supra quam oportet, etillud quad infra : et rursum, unde, et quomodo oportet.(3) Nam et ambitiosum est ubi vituperamus, tanquam ni-mia honoris cupiditate inllammatum, honoremque undenon oportet aucupantem : et honoris mntemptorem item,ut eum qui ne ex honestis quidem rebns adipiscendi honorisconsilium capiat. (4) Bursus est qunm ambitiosum lauda-mus ut virum fortem et houestatis studiosum : honoris con-temptorem item, tanquam modestum et temperantem. utetiam supra diximus. Perspicuum est autem , multis modis,quishujus vel illius rei amans dicatur, non respect" eodemsemper nomen ç1)101i(.1011 eflerri ; sed si in lande id ponamus,ad eum referri, qui studiosior sit honoris quam vulgus;sin in vituperio, ad illum qui studiosior sit illius quamomrteat. Quoniam autem medietas ipso vacat nomine,i1 circo fit ut extremis de ejus possession, unsi de loco va-cuo, concertent. Ceterum quibus in re us nimium re-peritur et parum, in iis etiam medietas. (à) At honoremlamines et nimîum expetunt, et parum. Eum igitur etiam

expelere licet medio modo et utoportet. Atque is habituslaudalur: nimirum qui est medietas in honore expetendooccupata , nomine careus. Videtur autem. si cum ambi-tione comparetur, honoris contemptio; si cum honoriseonlemptione, ambitio : sed cum utraque comparata, utrius-que speciem quodammodo præ se fert. (G) Atque etiam inreliquis virtutibus eodem modo res videtur habere. Pilgnareautem hic videntur interse extremi, quia ei qui mediusest, nomen impositum non est.

[XL]Lenitas autem medietas est qum in iris versatur. Sed

quia medius vacat nomme, ac fere etiam ipsi extremi ,medioieniialis nomen damus, ad id extremum, quod estparum, propendens : quod ipsum extremum nomiue caret.(2) Nimium autem iracundia dici potest; ipso enim pertur-batio ira est , cujus inuline et variæ cause sunt eflicientes.(a) Atque is quidem qui quas ob res, quibusque homini-bus oportet , irascitur, præterea vero et quemadmodum,quo tempore, et quam diu oportet, laudatur. Mansuetusigitur au lenis appellari ille poterit, si modo leniius est lau-dabilis. Vult enim mansuetus vacare animi tumultu , ne-que rapi perturbatione; sed prout ratio præceperit, ita,et his de causis, et (am diu indignari. (a) Pecmre tamenvidetur mugis in earn partem, qua: est infra modum. Nonenim ad ulciscendum pronus est homo lenis. sed potins adignoscendum propensus. (5) Parum autem quod est in hocgenere, sive id lentitudinem, sive quo alio nomine appel-les. vituperatur. Nom qunm ii qui non succensent 0b eascausas , 0b quas succensere debent ,stulti videaniur, tum iiquoque, qui non quo modo, nec que tempore, nec quibusder-et. (6) Videtur enim talis sensu carcre neque dolorempercipere ullum : quumque non irascatur, non facile ad pro-pulsandam injuriam excitari. Affici vero œntumeliasinere, et sues contumelia affectas negligere, mancipiorumest. (7) Nimîum autem hujus generis secundum onmesquidem attributiones contrahitur ( nom et quibus et propterquas causas irasci non debemus, et vehementius quam de-bemus, et eitins, et diutius quam oportet, irascimur); nontamen hæc in uno insunt omnia. N ne enim inesse pos-sint. Nom quuni malum se ipsum r et, tum siintegrurnait, intolerabile efficitur. (8) ’0 7 101 igitur sen Iraeundi,sont illi quidem irritabiles, ce eriterque irascnntur, .etquibus et propter quas causas non oportet , et vehementrus3mm oportet : sed iidem tamen simonies sont, Irascen-ique finem cite faciunt; quod qui em est in illis 1d opti-

mum. Atque hoc eis propterea accidit, quia 1mm noncomprimant, sed statim injuria accepta vicem reddunt in:hil occultando, sed prœ se ferendo omnia, propter annal

Page 57: Notes du mont Royal ←  · roc 11°11’ âEiav, mi 1195’11011 nui-1159i 8 , non potest iu-telligi. Apparet autem id agi quad Nicomach. 1V, 1:. a , S a z 1è 119511011 81) 1190:

48 HGIKQN NlKOMAXElQN A, C.11590! 5101 8181 11,11 8215111101 , si? 81101106011101. (a) tY-

ng I 3 1 7 I a, - x ! au11596017) 8 510w 01 01119010101 0;51ç 1101111901 110111 89-

7i101 x11 311111011111” 805v 11011108110901. (10) 01 8è111x901 8110810i111101, 11011 11011111 79611011 897iC0v1a1’ 1101-

I h I A: 1 I Ï0 151011017019 1011 009.011. n°111101 85 71v51011, 811111 0111-

1011081851 ’ à 11 1’ 1101155 " ô " ’58 ). n 7 P 111090 l "Je 9111:, 10W01111111.; 11311111 59.1101013011. Toutou 81 (A?) 7111051511011

t l i K 1 b a l 7 5st10 901901 510110111- 0121 7019 10 (1.1, 5111901115; 51v011 01105

011(1.115i051 011310114 0Ü85iç, êv 0.611?) 8è 11514101 11v 8971M

Io 796mo 851; litai 8’ et 10105101 Êuu10îç 8711196101101

8 1 - I n 1 41 111011 101; (10111011: (1111014. (Il) X0115110114 0511570(1.5v

1ë1î’ fla-.)( 1 1 NÀÀ i101.100g 9 0515 (1. 051101 511011v0v101511011 (1.01 ov 05111011111550) 19011011, 11011 (1.9] 81a110111095’110uç 0111511 119.11)-

9ï015 si) 11010i051uç. (12) 11901611111 8è (1811011 19,11

la 61151601111 0’111111i05u5v1 11011 à 311 11 ’ 1 ’ -. 9 l l 7 9 (1. 0 711151011 01v09011111161159011 7819 18 11510195100011. K01). 1198; 180119510311 oî 101151101 15(90111. (la) °O 8è 1101i. 5’11 10k

1196159011 51911101, 11011 En 117111 15709.5’vtuv 8?,1011’ 0C1 7819

90.181011 8109i001118 111711; 11011110111011 511i. 001’015 111811160011

Z96v0v 8971015011, 11011 18 (15’191 16105 8901711; 11015î 115

à 619.01910ÉV511 ’0 (1311 7819 (11119811 11019511611110»: 01’1

r v Q 1 1 v 1 1 1 1 î 1 1(1575101, 0111 311110 (Lâ11011 0111 5111 10 .11011- 5111015

7619 108; ê1151’110v1015 inawoiiuev 11011 1190i011; 19019511,

11011 1011510151111iv011101: &v8911’1851ç 1:1: 8111100511011; 019-

x 7.5111. Y) 81, 110’00v x11 1183: 110195x501iv1ov 415x161, 01’1

90181011 113:3 10’719 linoôoîvav 511 7519 10k 11010 531010101

11011 0110641051 il 1191’011. (Il) 31181 16 75 10001310118?,1011, 811 fi (1311 (1501, 5’511 51101111517) , 11010’ 1’711 oîç 851

8971(0’95001 x1111 59’ ci; 851 11011 du; 851 11011 11081101 181

30 101015101, ai 8’ 131159601011 11011 5115641511 damai, 11011

3111 (11119811 (11v 71110951101 13,959.01 , 5111 1115011 8è (1511011,

1 a» T sa3111 110111 8è 0’08 01. ATLOV ouv 81 111 sur): 52511);1’ P 17 i 1

. . r,qu5x15’0v. (15) Aï (LEV 011v 11591 1’111 097-111 E31: 51-

9110011100111.

O

(11:10.)

roncitati celeritatem, deindeqne irasci desinunt. (9) 311196-10101 vero qui dicuntur (id est , quibus bilis supra modumefforvescit) supra modum sunt celeres, et ad omnia etomnibus de causis iracundia exardescunt; unde et nomennatum est. (tu) At amari sive ocerbi propemodum suritimplacabiles, diuque in iracundia perseverant; iram enimcontinent et comprimunt, quœ tum quiescit, qunm injuriamulti fuerint. Ultio enim iram sedat, eo quod dolore sublatovoluptatem affert : quod dum assequi non possunt , graveillud opus molœtim remanet. Nam quia onus eorum nonest aiiis notum , iis nemo , ut se placabiles præbeant, sua-det. Ad iram autem in se ipso concoquendam temporeopus est. Est vero hoc hominum genus qunm sibi ipsi mote-stissimum , tum amicissimis quibusque. (l l) Xal5110ù: au-tem , sive asperos eus appellamus, qui et propter quas cau-sas non debent, et gravius et diutius quam debent , irascun-tur, et qui nunquam placantur, nisi 51mm injuriam ulti sint,vel adversarios castigarint. (t2) Lenitati autem magisoppositum esse œnsemus nimium, quam parum. Frequen-lins enim est illud : quandoquidem est hominibus ingeniumad ulcîscendum proclivius. Prætereaque asperi hominesad vitae oonsuetudinem minus accommodati sunt. (1:1) Sedquod jam supra quoque dictum est, ex iis quoque quin nuncdicimus, intelligi potest : non esse videliret facile , orationedistinguere, quomodo , et quibus hominibus. et quibus deramis, et quamdiu sit irasœndum, et quousque in ira-cundia progredi rectum pravumve esse videatur. Nonvituperatur enim statim , qui paullum declinat a media,sive in id quod est nimium , sive in id quod parum. Inter-dum enim cos qui modum deserunt, laudamus,mansuetos-que ac lenes appellamus : interdum eos qui graviter iraseun-tur, esse anima virili dirimus, tanqualu ad imperandumidoneos. Quantum igitnr et quomodo peccans vituperan-dus sit, non facile potest verbis explicari. ln rebus enimsingularibus et sensu judicium hujus rei positum est. (l à) In-terim illud certe perpicuum est, medium quidem habitumesse Iaudabilem ( perquvm et quibus et propter quas can-sns, et quomodo oportet, irasciniur, ceteraquc id genusomnia ) ; nimium autem et parum vituperabilia: qun- si nonlonge ahsunt a medio, leviter; si longius, graviter; si lon-gissilne,lgra1’issime sunt rituperanda. l’erspivuum igitur est,medium habitum diligenter esse retinendum. (là)Atq11e iianimi habitus qui in ira versantur, hautenus sint a nobisexpositi.

CAP. v1. [1111.]

au ’Ev 8è 101i; 89.01011: 11011 113:1 mIîv 11011 10’710v mi

. n. ’1’:9017(1.0i11u11 x91vuw51v 0E (1311 1519501101 801101101v 5mn, et

110111101 1198; fiôov-hv 5’7101v0’ü1115; 1111 011051 11111115iv0v15ç,

0111’ 016951101 85111 011111101 1011; èv111710i1101101v 511111.

(a) 01 8i 5E Ëv1x111i01; 10151014 1198:; rob-101 0’1v1115i110v15:

on x1111 1071 111115111 01’18’ 6110’üv 19901111101115: 8150x0101 x01).

8110591855 x011oBv1011. (a) "O11 (Lèv 08v 011 5i9-r,(1.é11011

w 1 . .1. 1 1 15;51ç (15111011 510w, 01111 0101,10v, 11011 811 f, (1.5011 10u1111v

3111111517), 11010’ âv 017108555101 a 851 11011 a); 851, 8(101’10;

81 :1011 8110- 5 01v5î. A ’Ovo a 8’ 01’111 0171085801011l.

a 0131?; 11, 501115 8è (111110111 1911m1 1010U1oç 7&9 801wô x0181 111v (1.501,11 351v oïov (130111695011 15’751v 10v 51115111”?I

001011, 18 015975111 11900126611101. (5) 1310195951 8è 1’55

19111111 , 611 d’un 1110011; 301i 11011 105 015’975w ou; 69.1-

1511 01’1 à 1173 0111513 5* 001i 51v 811085" 5101 Ë11010101Y P . .1 o 0 n n. c 1 1 1to un 851, 011181 119 10101110; 5 V011. 011*010); 7019 11905017111711011 11011 71110919011; 11111 0111112051; 11011 010111171651: 011’118

11011Ï051 111’111 11011 111 Exai0101ç 1’111; à9(1.6Ç51- 01’1 7819

In congressu autem hominum et vitæ quotidienne con-sueludine, in sermonum item ac factorum commuuiœiionealii blaudi se" placemli studiosi videntur esse : qui obso-quendi studio laudant omnia nullaque in re adversantur,seque oportere putant esse eos, qui nihil molestiic exhi-beantiis quibuscum quotidie versantur. (2) Alii contra,qui videnturin omni ru adversari, neque magnopere labo-rare ne qua-m attendant, uppeilaulur morosi, atque incontendendo pervicaces. (3) Hi igiiur.quosdiximus,animihabitus sunt nimirum vituperahiles, horumque medius lau-dabilis : quo vir bonus en omnia qua: probanda, et ut pro-banda sunt, probabit’î olivndeturque similiter coutrariis.(à) Nomen autem ci habilui nnllum impositum est; sedad aniicitiæ similitudinem proxime videtur accedere. Namqui hoc medio habita animi prn-ditus est, ejusmodi est,rujusmodj hominem commodum et amicum bonum signi-ficamus, quum quidem ille amaudi affeclum assumpserit.(à) E0 autem ditïert ab amidtia, qnod animi motu amo-risque alTectu in cos, quibuscum vorsatur, caret. Nequeenim eo quad tel amet vel oderit, unumquidque sic utoportet approbat; sed quia 1:0 ingenio est. Æque enimliane facilitatem erga notos atqne ignotos, inqne ergo cesquorum consuetudine utitur, nique illos quibuscum nullnconsuetudine conjunctus est, adhibebit, sed hoc ita, ut

Page 58: Notes du mont Royal ←  · roc 11°11’ âEiav, mi 1195’11011 nui-1159i 8 , non potest iu-telligi. Apparet autem id agi quad Nicomach. 1V, 1:. a , S a z 1è 119511011 81) 1190:

120,1 m)

ôuoioiç «900*6le ouvn’ômv mi ôOveiwv c990vn’C2w, oüô’

a5 lunch. (o) KaOéloo pèv 05v zippent 81:: dm Saïand-riser, âvaçe’poiv 3è npèç 1è xaÂôv mi 1è ouuçipov

UfOZu’GETŒI 103 un Àuneïv à cuvnôôvew. (7) ’Eomt

a uèv 7&9 flapi fiôovàc nul. M1111: nival. ràç êv rai: 6p!-Mmç ytvous’vaç , 1’06er 8’ 8cm: péri du? étui in); xalàv

â filarôepèv ouvnôûvew, Soc-[.epaveî, ml npoatpvîaemi

lunch. Kâv in?) noroîivn si ârlnuocüvnv 495’971, xal.

murin 9.7l, uixpoïv, (iidem, il 8’ êvavu’woiç ptxpàv

Io va, 06x. ânoôéëerat ma: Sucflepaveî. (a) A1195-pôvnn; si ÔtLtÀ’lîGEl roi; ëv «inhumerai mi 10?; toxoïim ,

xai pElÂov â ium: YVb)P(!l.OlÇ,ôtLOtœç 3è xat Jeu-raz

18:: mon Slapopdç, émia-rot; ànoviumv 1è n9é1rov,uni. xaG’ aïno pèv 11.19069st; 1?) cumôôvew, lunch

la 8’ eôïaëoôysvoç, roi; 8’ ânoëafvouaw, ëàv petto),

auvenôpsvoç, 15’103 8è 1:23 mm? mi a?) cupçépovrt.

Kari fiâov’fiç 3’ Ëvsxa rie sïaaUOLç 51.57001): 514396: Ru-

. réoit. (a) g0 pâti 03v peut); confirait; écru, oint évolu-6111!. 85’, 103 8è duvnsuvcvroc ô (Là! roi? nain aveu cro-

au poigne; in)! 31’ âne Tl ëpscxoç, ô 8’ 81mg chapelant

1K «un?! yi-(v-rlrai si: [pilum ml 8cm sa "noix-mV,xo’ÀaE- ô 8è nâci Schspaïvwv 519mm: au 866x010:

and Sûctpnç. ’Avuxsïaem 6è (pain-mu. raz dixpa êauroïç

ôtât 132 âvdivupov civet 1è pëoov.

ETHICA NICOMACHEA. LIB. 1V. CAP. Vll. 49

cuique conveniet; non enim æquo mode convenithominesconsuetudine et familiaritate oonjunctos nique alienos cn-rare, neque rursus offendere. (6) Universe igilur jam di-ctum est, cum cum hominibus ita ut debet rematurumesse;ad honestum tamen et utile suas actiones referendoita hoc sibi propositum habebit, ne quem otTendat, out, utdelectet potius. (7) Etsi enim in iis voluptatibus ne mo-lestiis versari videtur, quœ in consuetudine vitæ inter homi-ncs capiuntur: si quando tamen non nisi cum turpitudineaut damno consulere alterius delectationi test, delectareminime volet- sed trislitia potins allioit-t a terum. ldomquefaciet , si quid erit quod ci qui rancit. dedecori sit non parvo,aut damna; ipse au em adversando levi illum molestia affi-cîat, verum tum factum illud non probabit, sed mo»leste feret potins. (8) Allier autem cum iis oommunicahitet loquetur, qui dignitate aliqua præditisunt, aliter cum qua-lîbuscumque liominibus, aliter cum notiorihus, aliter cumminus notis; similiterque in aliis dissimilitudinibus suumcuiquetribuet, quod decet. Ac delectationem quidem eorumper se sequetur, otTensionein contra vitabît : ceterum aden quæ sunt eventura, si majora se sint , accommodabit,honestatem. inquam. et utilitatcm; denique magna: in po-sternm voluptatis causa leviter offendet. (9) Talis igitur illemedius est, proprio nomine carens. Obsequio porroindulgentium i5 qui nihil aliud sibi proponit quam ut sîtjucundus, blandus et placendi studiosus appellatur : quivero id hic spectat, ut aliquam ex eo utilitatem caplat,vel in pecuuiam, vel in res qua: pecunia parantur, as-sentator. At eum qui omnibus infensus est et indign-tur, morosum, et in contendendo pugnacem diximus up.pellari. Pugnare autem idcirco inter se videntur extrema,quod medietati nomen impositum non est.

CAP. VII. [XIIL] -26 flapi raz n’ira: 83 cpôôv En! nui il 1:71: ËÂGCOVEÏŒÇ

inscrira:- âvtôvouoç 8è mi (rôti. 06 xeïpov 8è ml râçŒOWÔTGÇ êmÀOEÏv - yâ’ÂÀo’v r: 7&9 av eîôstnuev à 1:59).

1’?) âOoç, xae’ Exanov ôtsleôvrec, ml. matira-ra: eÎvav.

du â9eràç notification 01v, ênï xénon 05mn; Exov80 cwtÈo’vzsç. ’Ev M 11?) aoîfiv et uèv 1:96; fi80vùv mi

va outloîweç dpnv-tm, flapi 8è 163v âlnôeuâvrwv1.-: mi. ipsoôouévwv chorion 63min): ëv Myotç ml n9a’-

En: mi la?) «pomelvîuan. (2) oneî 8’). ô 93v âÀaCàw

«pocmmnxbç 183v êvSôEow eÎvau mi p.9, ônapxévroiv

35 nazi. ustltivow a unifier. (a) i0 8è aïpoiv âvdnaÀwâpveîo’Oai 1è brimons: à flétri» rouît (a) cO 8è

p.530; aûôéxamôç tu; à»: àMOsunxoç mi. ri?) [flip mi. rif:

1679, Tôt ônâpxovra 651.0107511 ava: 1:59! «616v, mi.

côte fait» 051: flair-ru). (à) ’Eon 8è touron ima-ra40 xal and un: nomsïv mi. 51.110969 "Emma; 8’ oîo’ç

éon, tomme Xéyet ml «pénal un. 05m la , îàv p.13riva; ê’vcxa npoîtm. (a) KaOi clôt?) 8è ri) uèv ipsüôo;

çaî’alov x11 415x165 16 8’ canoë; xalèv nui ênawsro’v.

05m) 8è mi ô 93v oïl-nectarine: pécoç ôv ênzwerâç, aï

45 3è thuôâpsvor. àpçâupol pèv mimerai , 9311m 8’ ô tila-

Zo’w. . flapi. êxarépou 8’ chimer, npôrepov 8è nepi :05

àlnôzutmo’ù’. (7) 06 7&9 «spi 1053 Êv rai: ôuokoyi’aiç

âlnôzôovroç ÀÉyogLev, oôS’ au et: âôixiav à Sixutoaumv

ouv-ratai (Mm 1&9 av et?) mît” aigri; ), âÀÀ’ ëv

sa oÏÇ (ratine: mieux-ou Siaçépovroç mi. êv Mm: mi êv

13h,) «11710564. a? div gin toioütoç aval. (a) Adieu8’ au: ô TOIOÜTOÇ Étanche ETVŒI. ’O 7&9 çtÀaMOnÇ,

Anima-mus. Il. ’

In iisdem autem fore glorîosœ quoque vanitatis medietasversatur. Atque hæc ipsa etiam nomine vacat. Non eritautem incommodum tales quoque habitus persequi. Nomet planius en quæ ad m0res pertinent, cognoscemus, sin-gulis explicatis ; et virtutes medietates esse magis erit nabispersuasum ac probatum, qunm ita esse in omnibus perspexe-rîmus. De iis igitur qui in convictu vitæque societate vo-luptatem et offensionem eorum quibuscum versanturspectant, est dictum. Nunc de iis qui veritatem colunt autmentiuntur, idque verbis pariter ac .factts et simulatiune,panois dicendum est. (2) Videtur igitur vane gloriosus ressibi gloriosas vindicare solere, quæ non insunt, quæque suntîis quœ insunt majores : (3) dissimulator contra vel enquæ insunt, esse nogare. vel minora fingere nique exte-nuare. (6) Medius vero ille aliquis est, qui de se ipso re-busque suis recte sentions et verax item in oratione , enquæ habet in se esse confiteatur, neque en verbîs augeal,neque extenuet. (5) Fit autem ut quis hæc singula et ali-cujus et nullius rei causa facial. Qualis vero quisque est,talis ejus et actio et oratio est, talîs denique et vite z nisi reialicujus agat et loquatur gratta. (6) Per se autem manda-cium quidem malum et vituperabile st, verum autem ho-nestum et laudabile. lia et verax qunm slt merlins, lau-dabilis est : et qui mentiuntur, ambo surit illi quidem vi-tuperandi, sed magie tamen arrognns. De utroque autemdicamus; ac primum de veraci. (7) Non enim de eo lo-quimur, qui in pactis conventis est verax, neque de eoqui in rebus quæ ad irüustitiam justitiamve pertinent( alius enim hæc sunt virtutis), sed de eo qui, quibusin rebus nihil refert utrum sit ejusmodi necne, tumin oratione tum in vim, veritatem colit ac sequitur,ce ipso quod tali animi habitu sit præditus. (t3) Talisautem qui est, vir bonus non immerîto videri possnt. Nainqui veritatem amat, veraque loquitur, quibus in rebus

à

Page 59: Notes du mont Royal ←  · roc 11°11’ âEiav, mi 1195’11011 nui-1159i 8 , non potest iu-telligi. Apparet autem id agi quad Nicomach. 1V, 1:. a , S a z 1è 119511011 81) 1190:

50 HOIKQN NlKOMAXEIQN A, n.mi. Ëv Je in). ôiaçëpet imitation, àÀTfiEÜG’Et mi ëv Je

êtaps’pu En nanar à); 7&9 aîoïpov 10 21’530; EÜÂŒGTî-

051m, 8 y: mi mV «sa nùlaôzîro - ô 8è 1010510: ému-

vero’ç. (9) ’Eni 1?) aunoit 8è 1mm 1073 01111005: âno-

xh’vev ëoozlz’aupov 7&9 (pedum: 8:3: 1è Enayflsïç 1è:

6115960161: sint. (tu) ’0 8è ium» 133v unupxôwmvnpoanotoupevo; ornent); Ëvewz (purule!) pâli Ëotxev (01’:

7&9 av Examine 1:23 4,2685: ) , p.0ï10uoç 8è (paillent panoit

il mutée. (Il) El 3’ Ennui avec, ô Hèv 80’211; il unît;

Io ou Mu 415x101, à); ô âÀade, ô 8è âpyupiou, ’71 86a si;

âpyüpiov, ârlnpove’o-repoç. ([2) 06x ëv 1j Sunna:8’ êo-riv ô dilation, 0’003 (v «pompés-ut 110118: 191v

gin: 7&9 ml. 1L?) 10:60:85 au: àlaîo’w 561w; 66611:9 mi.

4156611.; ô nèv 14.7; 41568:: du?) zaipmv, ô 8è 80’211; 69:-

Is 7611.5140: à xépôooç. (l8) Oî yèv 05v 865m zépw 0’04-

Çovsuo’gtsvot 1è 10101510: npoonotoüth Êp’ oie 5110m0:

il eüêatuovtcuoç, oî 3è xépôouç, 33v nul. àno’Àauo’iç

Ëth 10k 1100!; mi â 810012057» 561L tu), ont: , oîovp.0îv1w congo»: il la196v. me: 10’610 oi. 10.60101. 11906-

flOto’Üvru: 1è 101015101 nui âÀaCoveûovmv E611 7&9 Ëv

mûtoîç 1è: sipnuévu. (M) Oi. si sipwvsç Eni 16 flouoit

Hymne lapts’atepot uèv 1d: 92011 paivovrai- ou 7&9 xip-80uç Simul Soxo’üot Xéyew, 01110: peôyovz’eç 1o ôyxnpâv -

pékan 8è mi 03:0: 1a: 58050: ânapvoîth, Je»: minapalm: 31min. (15) OÎ 8è ml. 1è 11.0198: mi 1è apa-vspà 11906110101511.5110: fiauxonavoîpyo: lié-(ovni mi sima-

1açpo’v1110i siam Kul. ëvlors &RaCovsia palliera: ,oîov fi 163v Aaxo’wmv EGO-tir mi. 1&9 fi 611295011); ml.

à Mon: Éthique âXaCovtxov. (le) pi 8è papion 1903-

psvot eipwveiç mi. 1::9i 1a: in), Mou; Ennoôôw mi(901111961. :îpwvsoâusvot ZŒPIIÆVÎEÇ paivovrat. (i7) ’Av-

1ixsï60m 8’ ô flacon quintal rif) âÀnôeunxiï) ’ pipo»:

1&9.

1

2 al

3 C

("37,1128)

id facere nihil attinet, ls multo mugis in ils vere loque-tur, in quibus inagnopere refert. l Mendacium enim utrem turpem fuglet, quod jam etiam per se suapteque na-tura fugiebat. At talis sir laudabllis est. (9) Ad minusautem en quod vere potemt, dicendum fere propensiorest; mucinnius enim hoc esse videtur, quoniam omne ni-mlum grave et odiosum est. (to) Qui vero majora sibiquam quœ insunt tribuit nullius rei causa , est ille quidemimprobo similis ( aliter enim mendacio non delectaretur ),verumtamen levis hominis potins ac nugatoris, quam maliinstar habet. (t l) Quodsi alicujus rei gratin illud faciat, isquidem qui glorias vel honoris causa faclt, non est valdevituperandus, vel ut arrogans : ut qui pecunlæ gratia ontaliarum rerum quæ pecunlæ loco sunt, multo est turpior.(l2) Ceterum non facultate seu potestate, sed institutsvitæ ratione illelligitur arrogans. Ex babltu enim, et eoquia talis sil, arrogans est ; quomodo et mendax. Aliusenim mendacio ipso delcotatur, alius vero gloriæ quæstusvecausa sibi plus quam par est, arrogat. (la) Atque il qui-dem qui cupidltate gloriæ incensi sibi plus æquo tribuunt,sa sibi vindicant , proptor qua: boulines vel laudari vel beatiprædicari salent. Qui autem quantum causa id faciunt, en sibisumunt, de quibus alli fructum perclpiant, et quæin glo-rioso illo non inesse minime alii intelligant; verbi gratis,jactare se mcdlcum esse aut vatem peritum. Atque hinc fitut plurlml gloriosoruin talla in se lutasse simulent, et «letalibus varie glorlentur. ln lis enim rebus insunt es quæa nabis sunt dicta. (Un) Dissimulatores autem, qui omniasua verbis elevant, moribus vldentur illi quidem esse po-lltlorlbus; non enim lucri cama in loqui videntur, sed quodjactatlonem fugiant. Maxime autem etiam hl gloriosaomnia de se negant; quod faciehat et Socrates. (lb) Quivero res qunm panas tum insignes affectant, versuti seudelicatl veteratores appellantllr, suntque tales contemnendi.Atque adeo est ubi hoc vitium sit, qualis Laoedœmonlorumvestitus (nam sibi et nimtum assumere, et admodum pa-rum tribuere, pariter vanæ arrogantiæ est); (le) rursum ,qui moderate utuntur dissimulation, caque dissimulant,quæ non admodum nota neque ln promptu posita surit, ilpoliti homines videntur. (l7) Arrogans autem seu gloriosevanus veraci videtur opponl : detcrior enim est.

CAP. VIII. [x1v.]0601m; 8è mi &VŒfiŒÜdEwÇ ëv u?) pro), mi Ëv 1016111

811170171]; pua: maritale ,rôoxsï mi. Énorme sin: éru-Mu 1v.: êyuelt’rîç, nazi aïs Saï léyew 1101i (53;, 69.01,4»; 8è

Amical. 3è nui. 1o ËV 10106101: 15’191! ’71

1010610»: àxoôew. (2) Amati 8’ ô): mi 1:59: 10:51’ êc1iv

6115960M1e mi Engin; 1:05 pétrel). (a) Oî uèv 03v40 15":) filoit? ûnspÊéÀÀov-rsç Btoookoxot ôoxoîow 57mn. ml.

popuxoi, yltxôosvoi 1:0îv1mç 105 ysloiou, mi pâÀÀov

9 a1oxaÇ6usv0t1oU filant: notion: à 105 léyew 2607M-luova nazi tu); Runeïv 16v oxmmôpsvov 1 et 5è gui? «610i

au! shows; unifiât: YEXOÏGV 107.; 1: Àe’youcn auolspaivov-

45 1:; 0179:0: mima-:1901 Soxoîcw eÏvat. Oî 3è épinglât;

TIGKOVTEÇ sûrpénekot npooayopeuoth , oÎov 551901:011

105 7&9 i000; ai. 1ota’ü1ut 80x050; xtVTîO’EtÇ sîvou’

(7:01:59 8è 1è: 66151410; En 117w minoen»: xpiverau, 031m

xai1à: i011. (4) ’EnmoMCono: 8è 105 falotes: , mi.50 153v 1thto1ow latpovuov 1? 1m61? inti. 1123 (Ixion-1m;

panoit fi 85?, mi oî [311314016101 eux-minent): 1:9000170-

pelions: 6): lapina; d 11 8è ôtape’9oual, mi. où

3 (a

i a Imu. ŒXOUEW.

Sed quum slt in vite etiam requies, atque in hac ita de-gere soleant homines, ut ludo et joco vacent : hac quoquein parte videtur congressuum ratio quantum esse certusquemodus qunm dlcendi, qualia et quemadmodum dici (lobent,tum etiam audiendi z intereritque in en ratione non parum ,anne aliquis loqui inter tales , au item tales loquentes au-dire debeat. (2) Jam vero perspicuum est , in his quoqueet nimlum esse et parum , quorum utrumque abest a me-dlo. (a) Atque il quidem qui risu movendo ultra modumprocedunt, scurræ videntur esse , et molesti hommes, ridi-culorum singularl cupiditate affectl, magisque sibi hune sco-pum propositumhabentes, ut risum moveant, quam uthoneste et decora loquantur , et ne ejus in quem salse dl-cunt, animum olTendant. Qui autem nec ipsi quidquamridicule ac salse dicunt, et iis qui dicunt, infensi sunt,agrestes et lnsnlsi hommes habentur. At qui concinne etlepide jocls utuntur, eû:p0’mel.0:, id est facetl et urbanlnominantur : quasi EGTportot, id est flexibili au versatillingenlo prædlti; videnlur enim ista morum esse quidamquasi motus. Porro ut corporal ex motibus suis indican-tur, ita et in morlhus res habet. (a) Jam vero quum saleset ridicula frequententur,, compluresque jocis et salse dictismagis quam par sit delectentur: fit ut scurræ facetl apellentur, tanquam humanitate politl :quum quidem dif-ferentla eorum non pana sit; quod ex supra dictis perspi-

Page 60: Notes du mont Royal ←  · roc 11°11’ âEiav, mi 1195’11011 nui-1159i 8 , non potest iu-telligi. Apparet autem id agi quad Nicomach. 1V, 1:. a , S a z 1è 119511011 81) 1190:

("25)

pmpov, Ex 163v 5lp’qp5’vmv 8î3lov. (a) T’Îr; mon 8’ gît:

oîxeïov mi il ên:855,:0’1*qç Enfin 105 8’ 311:8:Ei0u 501i

10:0:510: lino: mi 80:06:"; 0To: 1:?) ê11:5:x5ï x01 Q5005-piqo â9u6115:’ in: yaip 1mm 1:95’1rov10: 1:?) 1o:0:î1:p lé-

s 75W il: 110::8:aç pipe: mi. àxoôew, mi il 105 Él50059l0u110::8:à: 8:1:95’95:1î,ç 103 àv8po:1ro8o’i8ouç , mi 0:5 105 115-

110::85uy.Évou mi à1ra:8eôrou. (a) "180: 8’ div 1:; toutà: 183v xwpcpôuîîv 117w 1:0:l0u53v kat 163v x0::v:’5v’ 1oïç

pi»: 78:9 El; yeloïov il ataxpoloyio: , 10k 8è pâllovl0 fi ûnâvom: r 8:a:ps’95: 8’ où p.m90v 11’610: 1:98; 560734:10-

cüvnv. (7) [16159011 08v 10v 53 admira 69:015’0v 18Ele’yew a 11951:5: 51:00st , à 183 p.9, lu1::5ïv 18v émouv-

1a , sa mi 1Épnsw; à and 10’ 75 10:0U10v 0’:69:0’10v; illo

78:9 illtp yIOnTDIV 15 xai â8ô. (8) Tomîîm 8è mil5 imitions: - à 78:9 Ônouévr: fixation, 10510: mi 1:0:5ïv

80ml. (a) 0:3 8l] nil: 110:-r30’5:- 18 78:9 mélinite l0:86-911::0’: 1l êcrw, et 8è voy.005’10:: Éva: lot8095îv maillion-

sur E85: 8l in): mi ombrant (to) gO 8l lapin; mi.Ël5u05’p:0ç 051m 5E5: , 0Ï0v vous: du: houp. Toloü1oç

m [Liv 05v ô peau ê01ïv, eï1’ 311:85’E:0ç si? 56190in5loç lé-

75101. l0 8è pwuoléxoç fin-on! 801! 105 yeloiou , nui. 08151300103 0615 183v aillois: ânexôpsvoç, 5l yélom:

zoulou , mi 10:0:î10: lëymv 53v oûôèv âv 51’110: ô xa-

pi5:ç, Éva 8’ 068’ av chouan. i0 8’ 579:0; si; 1àç

25 10min; ôutliaq âxpsïoç- 0ü0èv 78:9 cuuëallo’pœvoç

flac: 800159oiv5:. (Il) onsî. 8è î) 0’:vaî1r0:u:1:ç and.

1’) 110::8:d: ëv 1553 fila); au: êvzyxazîov. (l2) Tpeîç 05v 0d

zipqus’va: à! 1l?) Éloi pectique, fiai 85 11800:: 1159i l6-701v 1:vâiv mi 1:90îE5wv xowœvluv. Aups’pouct 8’ 8::

au il pèv 1:59i ail-605mo: 5’61w, 9d 88 «spi 1o 1,86. TGV 8è

«spi 1h i80v’àv fi pèv êv 10:1; 110:8:071, il 8’ âv 105c

3:01:31: 10v aillov film 61.1.:li0uç.

ETHlCA NICOMACHEA. LIB. 1V. CAP. IX. 5lcuum est. (à) Ad medietatls autem habitum in hoc genereetiam en quæ dexterltas appellatur, accommodata est.Dexteri porto hominis est, ea et diacre et audire , quæ virobono ac libero conl’enlunt. Sont enim quædam qua: talemvirum joco dosent et dlcere et audire. Atque inter lngonnedignum et servilem jocnm mnltum interest, lntorque eru-ditl joeum et lneruditl. (6) Quod quidem ex veteribus etnovls comœdiis culvls lntelligere llcet: illis enim ridiculares erat obscœnllas, his sella sententla potins. Interhæc autem ad honestatein et elegantlam mnltum lnterest.(7) Utrum igltu: is , qui bene in altemm dicta salsa jacit,ex en definiendus est, quod en dlcat quæ llberum decent?au, quod eum qui audit , non offendat, aut etiam delectet.’an vero hoc tale indefinitum est? nain otodlosæ res et ju-cunda: allas sont aliis : (8) eæque tales ipsis sunt etiamauditu. Nam quan quisque libenter audit, hinc facore quoqueputatur. (9) Non ergo quîdvis faclet urbaaus jooator. Ca-villatlo enim seu salse dictum , genus quoddam est convioit.At scriptores legum quædam convicla vetant fieri ; emtquefortasse æquum, cavillatlonum quoque et salse dictorumaliqua vetari. (10) Homo igltnr politus et ingenuus sic eritaffectus, quippe qui ipse sibi lex sit. Ac medlus quidemtalla est, sive dexter , sive faoetus et urbanns appellandusest. Scurra autem ridiculo moderari non potest, quum necsibi nec allls parcat, dummodo rlsum moveat : qumn talladenique dicat, quæ humanitate polltus homo nunquam di-ceret,nonnulla autem etiam vel sures ejus respuerent.Agrestis autem ille et insulsus ad tales congressiones pror-sus ineptus est. Nam qunm ipse nihil ad cas operæ con-ferat, tum omnibus offenditur. (il) Videntur autem adbominum vitam requies et jocus esse necessarla. (l 2) Tresigitur sont illæ, quas diximus, in vite medietates z quæamnes in quorundam sermonum et actionum communica-tions versantur. Differunt autem eo, quod una in vernale ,reliquæ duæ in jucunditate positæ sunt. Atque horumquæ ad jucunditatem pertinent, altera in jocis, altera in con-gressionibus reliquœque vitæ communitatibus vertitur.

CAP. 1x. [XV.]flapi. 8E 0305: :7): 1:v0: 0195111"; ou 1rp001fix5:l5’15:v-

1:07.05:yè:9 pâllov Ëomsv il, 855:. i09tC510uy0’üv (potine 1:;

88050:, (2) 0’:1:015l5Î1u: 8è 1:?) 1:59! 1è 85ml: :96691:0:90:1rl’r’.0’:ow êpquaivovw: 18:9 oî alcxuvâpcvot, 0l. 8è

18v 00tva10v poëoôltevo: ÔXPtËlUlV. Empauxô: 8l (pal-

v510:t 11m: au: duo6159a, 81:59 801:5: Ramon; pâllovà 855w; sivou. 06 néon 8’ filma: 18 mille; 8:99.6-

40 (et, au: v5’al:r douelle: 78:9 85ïv 1004 mlmoôt’ouçal87îp0vaç 5Îv0:: 8:3: 18 110É05: (dans: 1:0llà: 894914-

v5w, on?) 17.; aî80îîç 8è xwléso’ôan K01 énawdüusv

183v pâli vs’wv 108; aî8’1’1u0vaç, 119506615901: 8’ 00851;

3:! ênawe’osisv 81: atoxwmlér m’aOèv 18:9 0:65.500 85ïv

(a 01618:: 1190i115w êtp’ aï: 301w aïs-461:1). (A) 0û8è 78:9

311:5:x0’üç 301i»: fi alcyon, strip yiyvera: 311i 10k c906-

lotq- où 781p 1:p0:x1s’0v 1l: 10:0:510. (a) El 8’ 5’01: 1d:

pli: xa1’ 0’:lrî05:0:v 016198: 1è ôè x0:1à: 8650W, oôûèv 8:0:-

qis’pu- 08881590: 78:9 n90x15’a, 8’161’ gin: doloit-riot

go (a) (Paillot: 8è mi 18 5iva: 10:0Ü1ov 010v 1:90î115w 1:186v atoxpôv. To 8’ 0310M; glui! d’un 5i1190ïîenf 1:

181v «:0610»: aloyfivaatptai 8:â 1051’ 0’:’5000:: émanai

3 a:

De verecundia autem non convenit ita agi, quasi vlrtnssitaliqua. Perturbatioulenim quam habitui simillor est.ltaque defiultur illa quidem infamiæ motus quidam z (2) exsl-stit autem similiter atque metus rerum atroolum. Embe-scunt enim li qui pudore atllciuntur z pallescnnt autem, quimortem extlmescunt. Apparet lgitur, ntrumqne quodam-modo ad corpus pertinere. Quod quidem perturbationis’potins quam habitus proprium videtur esse. (3) Non omniporro ætatl, sed primæ modo bæc perturbatlo convenit.Qui enim hac ætate sont, pudentes et verecundos putamusesse oportere, eo quod eorum vita assiduis perturbationiobus agltetur et malta peccet, a quibus pudore revocantur.Adolescentes itaque laudamus eos qui sont pudentes :se-niorem vero ex eoquod facile ipsum pudeat, nemo lands-verit. Nihil enim hune agere oportere arbitramur eorumpropter quæ pudor exslstere solet. (4) Nam nec vlri boniest pudor, si quidem ex rebus malls nascltur : quæ resne agendas quidem sclllcet sont. (à) Quod autem alia’ suntre turpia, alla opinione, id nihil ad rem. Neutre enimsont agenda. Ergo pudorl locus nullus; (6) atque est illudquoque improbi hominis, ita comparatum esse, ut turpealiquid susclpere posslt. Sed ita animatum esse, ut, si quidtaie admiseris, pudore te velis factl atque 0b hanc causambonus vir liaberl, absurdum est. Eorum enim qua: sponte

4.

Page 61: Notes du mont Royal ←  · roc 11°11’ âEiav, mi 1195’11011 nui-1159i 8 , non potest iu-telligi. Apparet autem id agi quad Nicomach. 1V, 1:. a , S a z 1è 119511011 81) 1190:

à?

aval, à’ronov- ënl 10?; êxouaïoi: 7&9 il 01303:, êxôw 8è

ô êmstxùc oüêëmu npdîst rôt gamma. (7) Eh) 8’ En: fi

ami); s’E ônoôe’csw; ëmstxe’ç ’ si 1&9 spéîmi, aîrkdvow’

riva 05x ion Es 1051:0 flapi ràtç &psraîç. Eï 8’ il évul-

b alunît: 9013N»: ml. r?) un dilata-0m «a: «taïga: «paît-

rsw, oôûèv pïÂÀov rà Tota’üra wpoîrrov-ra ataxûvecôut

Émetxéç. (8) 05x Eau 8’ oôô’ f1 ,Ëyxpdrsta épuré, and:

Inc omni, - asixûfio’ant 8è REPl. «Cari; Ev 10?: Enspov.

Nîiv 8è flapi. Summum; :ÏfithEV.

HOIKQN NlKOMAXEIQN E, a. (magma:

nostra agimus, nos pudet: at vir bonus nunquam quid-quam mali sponte sua admittet. (7) Neque aliter quam exconditions pudor potest bonum videri. Nain si quid

.turpc admîttat quis, tum etiam pudore alliciatur. Sed hu-jusmodi non est ratio virtutis. Neque vero, si vitiosumest impudentem esse et minime vereri suscîpere turpia;idcîrco turpia agentem pudore atlici honestum erit. (8) Jamvero ne continentîa quidem virtus est, sed quiddam vir-tutis habet admistum : de qua poïterius dicemus. Nunc au-tem de justifia disseramus.

LIBER V.

CAP. I.Io H691 8è Sucettes-6m; ml. datation; cxems’ov, nspi uotaç

ra wTAévouotv 0.56a: npoŒstç , mi noie: peaôrqç êctlv

i, 8lxatooévn, ml 16 ôixatov rivow p.501». (2) il! 8è

I l ’" Ï l î l la a.aneth; num son» mirât. mV avr-Av (4.500001: rom 71905!-

I l F4 I l ImeEVOtÇ. (a) 09mm si] navra; 111v TOtŒUTflV 351vla pouloue’vou: Às’yew 8txutocrôv11v, &çp’ fic upax-nxoi 163v

81min»; sial ml &ç’ i: ôtxaionpayoîci ml. goéland!

RI l a l I l 5 I ’ 1Il: ouater 10v aurov 8è rponov ml flapi aônuaç, a?Ë: 0181x0561 mi. fioÔÂovTat rat â’ôixa. Al?) ml son

fipôrov (in êv tout? ûnoxstceœ TŒÜTŒ. (L) Oûôè 7&9

20 «à» uôrbv Exit rpo’nov 311i ra 163v Entamuôv ml 8moi-

yemv xal êni. 16v êËsmv. Aûvawç pèv 1’319 xal. Emarfiyn

Q k sa I I a. fi? à, I NOOXEt 1ko êvavumv il «wifi Eîvou , au; o fi Ëvavnot novêvavrlmv ou, oÎov in?) Tic imam où «pair-raton rôt Ëvuv-

n’a, ana raz 6715M: p.6vov- lié-roua yàp bytewôi: [318i-35 (au, ô’rav (318’114 6): av ô ôytuivœv. (5) HoÀMxt; uèv

05v vapiCa-mifi êvawiu gît: duo fic êvavriaç, noÂÂuïxzç

8è aï 325i; (in?) 163v ûuoxstus’vmv- êoïv u 7&9 fi 935513:

à. çzvspoï, ml à m7651: ouvepâ yiveut, ml ëx 157w

l, N fi ’I K I 7 I 3 Ieuexnxwv i susçta zut En rerum; 1è susxnxa. Et 70:980 ému) fi eÔsEia nouât-1,: capxo’ç, o’woîyxn xal rùv manza-

Eiav sive". gavôrma capxâç, mi çà süexnxbv 16 nom-:txèv nuxvémroç ëv capxt. (a) ’Axolouôeî 8’ à); Ënl.

x I i 1 ou I z10 30h) , En Ourson: filaovaymç 157711011, ml Oct-repu

... I Ë I l x unnksovuxmç 157560011. , oÎOv et 1:0 Suum; , un. to aÔtXOV.

sa (7) v’Eome 5è nÀsovaxôiç flysch: fi ôtxutoo’uvn

ml. il «28min, «Un: 81è ra cuva-nu; sÎvav. 7M ôtant")-

plav aô-rïîw menin: mi 06x (banco êni 163v m’ppw

819m gainer fi 7&9 81.019093: non-h fi x0113: rhv îôe’av,

oïov 3m xalsîrar. fiel: ôuowôymc ra 61:6 16v 0:57:50:

40 163v («fuma ml. 13:: 069m; xkeiouo’w. (a) Bill-62300) Mô 018mm «004163: Àëyerou. oneî 3è 6’ 15 napévogzoç

vs Y l l i 1 a a.151x04; enim. un. ô «hourra; mu ô avtcroç, mon SnÀov

au mi ô Simul): sont 8 15 vôytyoç ml ô i604. To

î Ï 1 t I ! î Ï b 51 VNun Stxatov «pot to voutuov mu to tGOV, 1:0 o aoonv45 16 nopévouov mi 7o à’vtaov. (D) ’Eml 8è ml. filao-

lemç ô âôtxoç , mpl. tâyaOà Écrou, où militez , filât

l 3 b 3 I t l C . ’" 5 lfiEpt 34m corolle: zou. ŒTUZIŒ, a Eau p.5»: arma); auàyaôoî, rwi 8’ 06x dei. Oî 8’ à’vOpm-rrov. redira élev-

nt ml êuôxoucw’ 35T 8’ off, il): EÜXEG’OŒt pi»: 16:

De justifia autem et injustitia hoc videndum est, quibusin actionibus versentur : quænam medietas slt justifia, qua-rum denique rerum medium sitjus. (2) Quibus quuiren-dis eadem atque in superiorihus ratione utamur. (3) Vide-mus igitur, cum animi habitum , quo ad res justas gercndashomines efliciuntur idoneî , quoqne res justas agunt et vo-lunt, ab omnibus justitinm intelligi et appellari solere rea-demque modo injustiliam habitum cum, quo et injuriam l’a.ciunt et res injuslas volunt. ltaque nobis quoque, han-cutin rudi adumbratione, primum sint posita. (à) Nequeenim eodem modo se res habet in scientiis et facultatibussive potestatibus ,ut in habitibus. Facultas enim seu po-tætas et scientia eadem contrariorum videtur esse : ha-bitus autem contrariarum ipsis rerum habitus minime sunt;verbi gratin , a bona valetudine non proficiscuntur contra-ria, sed bonæ valetudiuis propria dumtaxat. Dicimusenim, aliquemvalenterambulare, qunm ita ambulat ut isqui bene valet. (à) Sana quidem sæpenumero e contra-rio habita habitus intelligitur oontrarius z sæpe vero etiamex rebus habitui subjectis habitus ipse. Nam si bona cor-poris liabitudo nota ait, nota erit etiam main; et cognitisiis quæ firmam corporis coustitutionem elliciunt, lirmaquoque corporis constitutio erit cognita : et rursus ex hacipso en quæ bonam oorporis habitudinem efliciunt. Sienim bona corporis habitudo soliditas carnis est, neccsseest malam corporîs habitudinem carnis raritntem esse; etquod vim habet eflicientem firmœ constitutionis corporis,id ad carnis soliditatem gîgnendam necessario valebit.(6) Plerumque autem sequitur ut, si altera pluribus modisdicantur, alterorum quoque multi sint signiticandi modi;verbi gratin, si multæ sint significationes justi, milita;etiam erunt injusti. [IL] (7) Multis autem modisjustitiaet injustitia dici videntur : sed quia valde est propinquaearum homonymîa, idcirco obscurior illa est, neque ita,ut iniis quæ longe inter se distant, apparet. Magna enimdifferentia en est quæ ex specle est; ut clavis apud Gur-cos une et communi nomine appellatur ca qua: cervici-bus animalium subest, et ca qua ostiu claudunt. (8) Hocigitur sumptum esto , quot modis homo injustus diraiqr.Videtur vero homo injustus esse et is qui contra legem agit,et is qui sibi plus vindicat quam par sit,et qui inæqualis est.Ex no perspicuum est, justum quoque futurum et eumqui egibus pareat, et cum qui mquus, et qui æqualis sit.Jus igitur erit tum id quad [agitimum appellant, tum Idquad æquum est : et contra, injustum tum id quo contralegem committitur, tum id quod iniquum est. (9) Quiavero ex injustis alter plus juslo habendi cupidus est,circa bona ille versatur, non quanlibct, sed circa illadumtaxat, de quibus prospera fortuna aut adversausurpatur; quæ sunt absolute quidem "la semper buna;sed huic vel illi non semper : et vero hæc hommes optantet persequuntur, qunm minime ita fieri oporteat : ye-rum optandum quidem sil, unicuique, ut, quæ sunt sun-

Page 62: Notes du mont Royal ←  · roc 11°11’ âEiav, mi 1195’11011 nui-1159i 8 , non potest iu-telligi. Apparet autem id agi quad Nicomach. 1V, 1:. a , S a z 1è 119511011 81) 1190:

(magna) ETHlCA NICOMACHEA. LIB. V. CAP. I. sa.iulâiç «me ml «inti; âyuôù rivai, aipsîoôan 8è si:

eût-aï; (5120i. (la) ’0 8’ âôtxaç afin dal :6 uléma ail.-

psî-rau, aillât ml. r6 Ëlurrov ënl 163v ânlâîç xaxiÎrr

aill’ au Saxe? ml r6 psiov xax6v aîyaOo’v me; eÎvat,

a 705 8’ 01701005 361w f, fileaveEiat , 816: 10’510 ôoxsi nlao-

véxrtjç aval. (Il) ’Eo-n 8’ imams «Un yèp REPLÉZEt

and. xowôv. [111.] (la) ’Errsl 5’ ô «apanage: d’amoç Ëv,

à 8è. voulue: Sima); , film: (in mina 16. vôptpu’ sarine): ôixaia- rai se 1&9 (balayât: 61:6 tic vouoôsttxfiç

(o Mutuel Eau, ml. gXŒGTOV touron 81’xauav au: quasi].(la) 0l. 8è vouai. a’qopsüooat flapi éminent , 471073:56-

pevot 105 xowfi ougapépovroç 15cm: i5, rai; épierai:î, rait; xupiotç , xar’ âpsrhv 9) xar’ ailloit rivât rpâmv

10105:0». 6361: Éva 516v rpo’nov Sixtine! léTauev sa: vrom-

Is tuait nul analemme): T7,: sûSaupoviatç mi. 133v papion:«Bric à] roll-rififi xowwvialz. (la) HPGGTÇËCTEL 8’ ô v6-

paç mi rat 1:05 a’wôpeïou e971: ROIEÎV , aïoli lui leinsw

1:13»: rdîw [4.7.86 5675i» p.118è 60men! rôt Sala, nazi 16L

105 cmçpovoç, 30v p.13 potxsôew 141,8 ûëpt’Csw, ml

au 161105 «péon , o av p.9; 16men) punas xaxnyopsïv, 61min);

86 and muai 16; illo; alpha; ml pozônpiaç 1’61 313vuleôoiv 16L 8. àrratyopsûmv , 6905: psy ô miam: ôpOïôç,

7.59m 5’ ô àmofiômçus’voç. (lb) A611) pâli 05v il

ôtxatoa’t’ovq 5195191 péta En: relaie, atll’ ou]. ànlôç aillât

a: 1:96; Êtspov. Karl. au: 10’610 nollaïxtç xpan’om 163v

âpart’ëv sive: demi fi ôtxatocrôvn, ml. 06W gouapa; 06’0’

Êêîoç 031w Oauuaaro’ç- ml napotuialôuevoi page»; a Êv

8è amena-6m aullfiâênv aras” cipal] à". n Kal relaie:

pailleta: alpe-ni, au 17): fileta; âperîç laid: êa-rw.sa Telsiz 8’ êoriv, du à Ëxœv mâtin: ml n96: Ëtspov

doutai. si aigu? [piquai , aill’ a?) p.6vov and? «616W«allai 7&9 Ëv pèv roïç aimions?!" amati ôûvavrat mî-

eOau, ëv 86 raïç «p6: Ërspav âôuvatoîa’w. (l6) Kai

ôtât ra’üro 53 Saxe? ils"! 16 105 Biavroç, Su dal?) civ-

es Spa: ôaiîst- 1:96; 3159m: yàzp xal êv xowmviq i811 ô âp-

xmv. (l7) At?! 8è 16 at616 10’610 uni aillé-quai! aquilin!

Sinaï EIVŒI fi Summum nom 163v âpetô’w, 811. «p6;

315961: 361w ù’llq) yang rat auuçs’povu «paîtrez, à alp-

Zavrt fi xowmvêî. (la) Kaixmroç 513v 05v 61ml nain (10161!

ao ml 1:96: 1:06; (pilou; XPÔpÆVOÇ uoxônpiqt, dptd’TOÇ

5’ 06] 6 1:96; (1616-: demi aillât 1:96; Èrepov ’ 10’610

7&9 son» xalzrro’v. (la) A611] pèv 05v à êmauoa’t’ovn a?)

pipo; atonie aill’ 8lr, dpsrvî êa’m, 066" fi Ëvavria alat-

xiai p.590: xaxiaç oill’ ô’lq mutiez. (sa) Ti’. 8è Staoe’pet

45 à &psrù aux). fi ôixauoa’tivn afin, Silov Ex 163v glauque,-

vow En: pèv 7&9 î) mini , 16 8’ ETVŒl. où 1:6 nard, aill’

â pêv 1:96; Erspov, ôtxatoaôvn, 8è rotais: gîte, ânlâîç

éperd.

plieiter bona , ca ipsi quoque bona sint, eligenda autem,quæ sintipsi bana. (la) Sana vero injustus iste non semperfertur in id quad plus est : verum etiam nonnunquam inillud quad minus, in iis nimirum quæ absolute sont mais;ubi tamen istud hac ratione si œntîngit, quia videtur etiamminus malum quodammado bonum esse, quumque plusjusto possidendi cupido bonum sequatur, videtur etiam hocrespecta ea affectus esse. (Il) Est autem idem inæqualissive iniquus. Hac enim includit alterum, et est commune.[11L] (12) Quoniam autem cum qui contra leges agit,nnum esse diximus eorum qui injuste comprehenduntur,illum vero qui leges servait, justum : perspicuum est, enomnia quæ legitima sunt, quodammodo esse justo. Nainqunm en quin a soientia legum ferendarnm definita sunt,sur]! legitima , tum unumquodque horum jus (me dicimus.(13) Leges porro omnibus de rebus ita loquuntur , ut velcommunem omnium utilitatem spectent, vel optimornm,vel eorum panes quos somma rerum est potestas : idquevel secundum virtutem vel secundum aliquem alium mo-dum talent. Quocîrca une mado jura appellamus «a quævitaux bentam ejusque partes civili societate conciliare etconservare possunt. (14) Atque lex sane et viri tortis mu-nerihus fungi jubet , verbi gratia, locum atque ordinem inscie tenere neque fugere neque arma abjicere : et tempe-rantis, ut, non adultcrari neque vitium atterre : et lenisac mansueti, ut, neminem verberare, nemini maledicere.ltemque in ceteris virtutibus ac vitiis, partim jubendo,partim vetando; recte quidem eu lex quæ reste, perperamautem sa quœ inconsiderate tata est. (l5) "me igiturjusti-lia virtus est illa quidem perfecta; sed non tamen absolutevirtus, verum ut foras progreditur; en quorum posteriorelit sæpe ut omnium præstantissima virtulum videatur esse

I justifia, ac nec Hesperus nec Lucifer tante est admirationedignus; solemusque proverbii vice relerreillud t « Justitianua alias virtutes continet amnes; n et perfecta maximavirtus, nimirum perfectœ virtutis usus. lllud autem, quadperfeeta virtus hinc est , inde est, quia, qui en prædilns est,etiam erga alios, non secum solum virtutem colore potest.Multi enim in suis quidem rebus virtute uti possunt; in iisautem , quas habent cum nltero, non possunt. (16) Quo-eirca prœclare illud Biantis videtur esse dictum: u Magi-stratus virum deciarabit. n Nom qui magistratum gerit,is jam cum altero rationem habet et in communions vitæversatur. (17) Atque oh banc eaudem causant sols ex omni-bus virtntibus justifia alienum videtur esse bonum, quiaad alterum pertinet. Aliorum enim utilitali consulit, nempeaut principis, sut civium. (18) Delerrimus igitur saneille habendus est, qui improbitate et adversus se ipsum utintur, et advenus arnicas : optimus tamen, non qui se-cum et sibi, sed qui cum aliis et erga alios virtutemcolit. Hac enim opus, hic labor est. (la) lïrgo justitlahæc non virtutis pars est, sed virtus unirersa : nequecontraria ipsi injustitia pars vitii est, sed vitium integrumatque universum. (20) Quid pana iutersit inter virtntemet banc justitiam, en iis qua: diximus perspicuum est.Est enim eadem illa quidem , sed ejus essentia non st ea-dem; verum qua cum allero rationem habet, justifia est;qua talis quidam habitus , absolutc virtus est.

Page 63: Notes du mont Royal ←  · roc 11°11’ âEiav, mi 1195’11011 nui-1159i 8 , non potest iu-telligi. Apparet autem id agi quad Nicomach. 1V, 1:. a , S a z 1è 119511011 81) 1190:

54 d’HGIKQN NIKOMAXEIQN E, Q. (Iran)

CAP. 11. [[V.]

ZnTaÜthv 65’ 1: vlv il: pipe: épair]: aixmaa’üqu-

lcr: yatp ne , (in; QŒELÉV. ’Oluaiuiç 5è mi Tle. clamiez:

si; un! yépaç. (a) Enpsîav 8l du Ëorw uni: pèvyàp 16:; ma; pOÏOnpiacô Evspyô’w damai pév, filao-

. 5 verrai. Si 06355:, aïoli ô pipa; Tint àa’rriôa 8:3: Salin à

Il! à î N I Q 9 Ï ’un); www 0:3: lalerromu 1] ou pOflOflGŒÇ magna:ôt’ àvslsuOspiav- 81cv 83: nlsavsxrfi, nolla’xtc xar’

oûôsuiav 153v raiaôrmvjllà: pshv oûôè and tatoue, and:

novnpiav de y: rivai (daiyopev flip) ml xat’ a’:3:xta:v.I0 ’lîa’uv &pa 7: aill’q ne d’amie: à); pipo; si: ô’lm,

nul. damât! 1;: Ev pipe: 105 élan &ôixcu roi? tapa: 16vv6u.ov. (a) yET: si ô pèv sa?) xspôau’vsw â’vsxa: p.0:-

II 6 ’ Nl l l Iyens: and arpoalap. avmv , ô as «paumez-1:; xau (muan-

’ 7 , .pavai; 8U in:0upiavi, aura; [Liv âxolacroç BOEEIEV aveîva: pillai: 9, nlsovéxmc, Exeîvo; 5’ Hume, châle.avec 5’ 06’ film aïpa: a?! au r6 xspSauÎvew. (a) ’Er: nepl

pèv railla Trains: âôtxfigaru yivsra: fi Ëfiavapapê: ëniun pazûnpiuv aisi,oîav siêpoizsua’Ev, Err’ àxalaaïatv,

si Ëyxurs’lms 16v zapaa’taimv, êrti Sultan, si êrraî’razEev,

9 , I au I a y an ! j Ien ôpynvr et a êxspaawsv, ë1r magnum poAÛnptav&ll’ à êtr’ dôtxiav. (a) "(la-ra pavap6v au En: nç

Rotin napà vip: ô’lm aill’q ëv pipe: auvtôvupoç, 81:

t ... , .. , v . .. Iô aplat»; 3V 1:9 «mm ysvet- qu’au) yôip av 19) 1rpoq

t, . . tgrepav ËZaua’t rhv auvapw, aill’ f, pav rap: nuàv

i i I s5 il [figura owmpiav , et 1m slows: êvt magot:W à! I l N v f N è - 3 b tunep:la65:v mon: navra, m: a: ne!» ,v .ùv une tau

xépôouç , fi 86 «api &navra flîpl. 860 a anauônïaç.1’

[V.] 7. dOt: [Lèv ouv sial ôlxatocûvat nliiauq, xal81:: En: a; mi. érépa: napè: 191v ô’lr,v dpervîv, ôilav’

3° si: St mi 61min: ne, lnméav. (al Aubpwraz: Eh 16damai; ra se nopaivopav mi. 1:6 à’vwov , 1:6 8è ôixauov

i 110,15 vôutuav mi ra icov. Kawa: un ouv 16 «apivo-;Lov inpo’upav sipnps’vn demie: êa’tiv. (a) ’E1rei 8è 16

v l l I ’ 1 d 9 , Q Iavwav m: sa 1rlsav ou «aurai! all fripai: a); papa;

t t 1 t I I Ï d Y i«po; ô’lav (ra par yarp 1rleov aman: avwov , sa 8 avwov

, .. r u x in i as r a a iau un nlsav j , xau. 1:0 aomov x01: fi crama: ou ratura:cill’ Étape: Exeivow , td ph à): 145,91] ra: 8’ (ac alan p.5,-

b (I 3m I N 8X 95 I 6 I Nl bpaç yatp au?!) il mamie 17,; 1,; aomuç, poum as un:8:xu:aoüv 1?: ôtxataaüv ç. .9615 ml 1re l 1?; êv

l 7l lIo péps: ôtxawaûvn: nul fiEpl fic ëv péps: dômïaç lexréov,

mi roi) amadou mi sa?) daim!) «Sionisme. (la) ’H uèv03v and 151v ô’lnv âpsràv îerayus’v’q ôtxatoaôvr, ml

âôtxiat, il uèv si; glu; épais: avec: [picte 7:p6câllov, fi 3è tic xaxiaç, âpsia’Oœ. Kali. r6 ôixawv 8è

a: nul. 1:6 dëmov 16 stand môme qmvsp6v ô): Stapta’ts’ov-

oxe36v Y’itp 16. nallàt rÎ’uv vopipwv à 61116 ri: 8h,:

&perfiç npanopevé êa-nv’ an’ éxéamv yàp aips-r-lv

npaaraîrre: (à! xa’: xaû’ nimirum polo-apiol; multis:

ô vêtue. (Il) T6: 66 talmud: ri; glu àpzrî; ËUTl

N I I l N ! l lW rom vampant 56a: vsvonaesm’ru: mp: museau m: «par;

. , . è .. . g . , 710 xawov. Hep: 8. 17.; m9 xaarav finaude, nô

C N 9 5 I I ne au 2 lil! anlwç av’hp ayaûaç (on, norapov me 7ral:*r:x*r,ç -c-rw

a!

91

J

Justitiam autem quzerimus eam que: pars virtutis est;est enim aliqua, ut dicimus: itemque injustitiam eam que:in partibus vitii numeratur. (2) Aliquam porro esse hujus-marli argumenta est quad, qui agit aliquid eorum qua:ad cetera vitia pertinent, facit ille quidem injuste, sibitamen non plus justo boni dicitur sumere; verbi gratta , quiclypoum abjecit propler ignaviam, ant qui malcdixit alteriira incensus. aut qui pecunia non est alicui opitulatus pro-pter illibcralitatem; quum autem sibi plus justo boni sumit,sœpe nullo tali vitio peccat. Atqui non etiam omnibus tumpecrat : et peccat tamen per improbitatem aliquam et in-justitiam : vituperamus enim eum. (3) Est igitur alio qua:-dam injustitia , tanquam injustitia: pars qumdam universæ 2itemque injustum quoddam, idque ut totius injusti pars,ejus, inquam, quad contra leges committilur. (4) Prætereasi quis quæstus causa adulterium committat, mercedem-que etiam ferat, alius autem cupiditate inflammatus idemfaciat, dans etiam aliquid de sua, jacturamque rei suæ fa-ciens: hic quidem intemperans potins quam plus justo sibisumens videtur; ille autem injustus, at non intemperans,propterea scilicet, quia quæstus causa facit. (à) Panamaln œteris quidem omnibus injuste factis si quid peœatur, idsemper ad aliquod genus improbitatis refertur; verbi gratin,si quis adulterium commisit, ad intemperantiam; si cumqui in acie proximus locatus erat, deseruit, ad limidita- .terri; si quem pulsavit, ad iracundiam. At si quæstumfeeit , ad nnllum aliud vifium nisi ad injustitiam refertur.(6) Persplcuum igitur est, præter lotam illam injustitiam ,aliam quandam esse, quæ sut tamen huic est parte cinéma-p.0; : quoniam eodem gencre utraque continetur. Utriusqueenim vis in eo posita est, quad ad alterum refertur. Ve-rum hæc quidem altera versatur in honore, aut pecunia,aut salute, aut in eo si quo uno nomine haro omnia com-plecti possimus : et quidem. idcirco posita est, quia lucrigratia facile alitgiid delinquitur. llla Vera versatur in iisomnibus, in qui us vir bonus occupatus est.

[V.] 7. Justitias ergo plures esse,aliam item quandamesse præter universam virtutem, perpicuum est; que: sitporro et qualis, est investigandum. (8) Hoc igitur ut aga-mus, illa jam a nabis proposita est injusti distinctio, esseillud , et quad contra legœ committilur , et quad ab arqui-tate seu æqualilate remotum est. ltemque jus esse et le-gifimum æquale. Atque ex eo quidem injusto, quad estlegibus inabedientia, prior injustitia: species est orta.(9) Verum quoniam non est idem injustum illud, quadex inavqualitatc, cum inobedientia legibus, sed unumeorum adaliud relatum est, ut pars ad totum (nain quid-quid iniquum est, contra leges committitur; sed non quid-quid contra legcs committilur, continuo est iniquum ) , ef-licitur ut hoc injustum et liæc injustitia non sint eaudem atque illa , sed ab illis dilfcrant, partiumque ad tatarationem’obtineant. Hæc enim injustitia totius injustitia:pars est : item totius justifia: hmc justifia. ltaque et deJustifia en dicendum est, quæ speciei rationem habet , etde injustitia item , que: pars est z eodemque modo de jureatque non-jure. (I0) Atque illam quidem qunm justitiam ,tum injustitiam, qua: in eodem atque virtus universa vi-tiumque nniversum ordine locatæ sunt (quarum ancra to-tius virtutis, altera totius vitii usus est ergs alterum ) præ-termittamus. Jus quoque et non-jus, quæ suntliis con-scntanea, quanam modo discernenda sint . non est obscu-rum. Nam pleraque jura legitima ea fare officia sunt, qui:ab universa virtute præscribuntur. Unicuique enim vir-tuti convenienter vivere le! jubet , et unumquodque vitiumvetat suscipere. (Il) Ad hæc causæ elficientes virtutisuniversœ sunt ca omnia jura legitima , quæ legibus (le dis-ciplina ad rempublicam utili comprehensa surit. Deprivais vem cujusque disciplina, que quis absolulcvir bonus est. utrum sit prudentiæ civilis , an alius

Page 64: Notes du mont Royal ←  · roc 11°11’ âEiav, mi 1195’11011 nui-1159i 8 , non potest iu-telligi. Apparet autem id agi quad Nicomach. 1V, 1:. a , S a z 1è 119511011 81) 1190:

("30,113") ETHICA NICOMACHEA. LIB. V. CAP. Ill. 55il ârs’paç , Ücrspov Biopiatéov- a?) 7&9 in): Toto-tin: dv-

ôpi 1’ 5710133 eÎvou nui iront-.4 navet. (I2) Tic 8è mûpépoç thatocüvnç mi 703 xat’ crû-:91»: ôixaïou Êv yéti

ëctw 380: to Êv TŒÎÇ damnai; nui; il longotte»!5 163v 01’1va son mon"!!! roi; xowoonm-rî: nolis-siam

(Ëv routai; yèp Ëcrt xai à’vwov Ëzslvi xai la»: ËrEpov

ërs’pou), êv 8è 1è ëv 10?; cuvandypaat 3t090mnx6v.

(la) To610» 8è pipi] 8150s 163v 7&9 cuvaÀÀaYtLdtwv Tàyèv êxoüaioî Eau rôt 8’ obtenant , émus-w: nèv 1:6: mais;

Io oîov «pâme, Girl), ôavstouôç, Enfin, 7.9201; , napa-

xaruOfix-q , uioômctç- houait: 8è Àéyerou , du il and

163v communiant; mûron éxoôaioç. T5» 8’ dicou-

Cl.th rat uèv laôpmîu , oïov flairé, gorget: , empotassiez,

Trpoaywyzi’œ ,Êoulanatïu , SOÀO’JlWVIIŒ , deuaoyaprupiœ

lb 1è 8è filma, oîov mixiez, Section Oa’vwroç, âpnayvî, mî-

puxn: , xaxnyopia, nponnhanôç.

mouitatis, posteriuserit disputandum. Non est enim for-tasse idem, virum bonum esse, et civem bonum. (12) Ejusautem justitiœ quæ est partis,jurisque item ejus quod ipsiconsentaneum est, une species est, quœ in distributione velhonoris, vel pecuniæ, vel aliamm rerum, quæ inter eos di-vidi possunt, qui ejusdem reipublicæ communione inlerseconjuncti sunt, versatur; in his enim est ut alter cum si:lem et æquum et iniquum consequatnr. Altera, quæ inrelius contrahendis vim corrigendi atque emendandi habet.(13) Hujus porro duæ sunt partes z contractuum enim aliisponte nostra, alii nabis invitis fiunt. Sponte fiunt exem-pli causa hi, venditio, emptio, mutuum, fidejussio, com-modatum, depositum , locatio et conductio. Dicuntur vemsponte fieri, quia contracluum principium est in nostra vo-lunlate positum. Eorum autem qui nobis invitis fiunt, aliisunt clandestini, ut furtum , adulterium, veneficium , teno-cinium , servi alieni corruptio, cædes dolo racla, falsum te-stimonium. Alii sont violenti, ut verbera, vincula, cædes,rapina, debilitatio corporis, maledimiim, oontumelia.

CAP. 111. [V.]

’En’s’t 3’ a 1’ 5.51m; divise; mi 1:6 Éôixov aimeroit,

3in (in mi yéoov et Eau 103 âviaoo. T65108’ ècæi to ioov’ ëv 6110i? 7&9 fipéEEt ëori se filial! ut

au 1o filas-10v, lori. mi. 16 iaov. (a) Eî 03v se 53mm;

y l NI i I Ï I havwov, 1:0 oixatov nov. 61:59 ml aveu Rayon 80mnà’mv. ’Emi 8è 16 iaov pecten, 1:?) ôixatov péaov nav sin. (4) ’Ean 8è 1è in»; ëv élaxi’crotç Sucriv’ âvoîyxn

Totvuv 1è ôixaiov néant; se m1 icov rivai. [ml «902 Tl]

se x11 mût, mi nèv néoov, rwôiv (125m 8’ sari nksîov

l in M v 7 I - *’ i I Imu. emrrov) , 5, a 160v son, 800W, fi 85 ôtxatov, flotv.

, l v I x I s z i I î r(a) [Maïa] alpe: to 30mm! av dopante e vau 1:1?raps-w oïç 1:5 7819 Sixmv TUYXŒIVEI ô’V, son s’est, mi.

ëv oïç rôt upéygsara, 860v (si Kdl. f, ouï-fi 561m i66-

sa me, oie mû âv oîc,’ à): 7&9 êxeîva gym 1:51 êv oÏç, 0510)

a ’ - v a i v a v i av s v axaxswa syn- Et 119 un), mot, aux un agouow, un sv-

... * I l l v iæsu05v al (salai. un 2a: êyxlnparu, Stout mot in]in à [si 1’001 tout Élisa ml. VEIpJIJVle. (7) ’En êx1:03 and aîîiow 10’610 SHOW se 7&9 Sixouov êv rai; 8m:-

35 vouai: ôymhyoüm milita; xar’ diton rtvà ôeïv eÏvou,

vip PÉVTOI diton m’a 191v aôrùv Xénon mine; fixai?-

xeiv, aux et yèv ônpoxpatlxoi. êÀeuGepïuv, et 8’ 6h-yapylxol nÂoÜrov, ol si ei’ays’vsmv, oî 8’ dgwroxpanxoî

, .1 1 v i a! ç I I , uriperait. (8) Ecnv «pas 1:0 OtXŒIOV avuÀoyov n. le

7 I 1 I l s à: 3 n- là.0 1&9 uvaloyov ou (LOVOV Eau nouement «9051.00 tetov,il? 81m; âptôno’ü - ’71 7&9 âvaÀoyia home étui Mywv,

and Ëv TÉTTŒPO’W 3.1011113101; (9) iH yèv 05v aima-r,-

pe’w. 6’11 s’v rétrapci, 8711W. ’Anà mi il cuvsy’rîç’

«a a à" au "r un 15’ t î e 43’ NIypvtmç o [mon ç 1:,oovwç son

t .. :1 t - t ... .sa A390; du: «au B, ouzo): mu il tau B 1:90; rùv son I ’si; 05v i) sa?) B eïpnrai’ (7)61" Eau; i) 105 B est)? Siç,

Téflupa Écran. 16: civile-(a. (la) ’Eon 8è mi 1o ai-xaiov Ev Tés-rageur ékayiarow, mi ô 1670: ô crû-:6;-

HStjpnvrm 7&9 ônoiwç, a ç ce mi â. (Il) Eau: cipalho à); A 5190; 1rpôq 10v B, 55mn; ô F 11:95; 10v A, mi éval-

làE cipal , à); ô A robe 16v F, 6 B 1:96; 16v A. "fic-raand «3 610v 1:96: 1è ô’Àov’ 811:9 i) voir), GUVSUŒICEL’ xâv

Quoniam autem et injuslus iniquus, et injustum iniqui-tas est: perspicuum est, aliquod esse etiam iniquitatis me-dium. (2) floc autem est æquum seu œquale. ln qnacum-que enim actione plus est et minus, in es æquum quoqueseu æquale est. (3) si igitur injustum est iniquitas seuinæqualitas , jus erit æqunlilas; idque, etiamsi ratio cur itasit non aileratur, ita videtur omnibus. Quoniam autemæqnaie medium est, jus quoque medium quoddam erit.(à) Atque æquale quidem in duobus minimum reperitur.Ceterum necesSe est jus, quod et medium est et æquale,[et ad aliud reierri,] et aliquibus esse. Ac qua mediumest , aliquorum est; (que: quidem sunt plus et minus; quaæquale, in duobus consistit : qua jus, aliquibus est. (5) Ne-cessario îgitur jus in quattuor minimum versatur. Nam etquibus ut sit jus accidit, duo (duæ personæ) sunt; et inquibus jus ipsum situm est, duae res. (6) Atque eademerit æqualitas, et personis et in rebus. Nam ut resillæ , inquibus jus positum est, se habent : sic et illi quibus justribuitur. Nisi enim sint æquales, non habebunt æqualia :sed hinc prœlia querelæque et exlmstulationes, qunm ontæquales non æqualia, ont non-œquales æqualia , habent etconsequuntur. (7) Est prœterea hoc perspicuum ex illoquod est ratioidignitatis. Nom quad jus in distributionibuspositum est, id fatentur amnes pro cujusque dignitate esseoporterc; quanqunm interim dignitatem non enndem amnesdicunt esse z sed qui forma reipublicæ administrandæ utun-tur populari, libertatem; qui paucorum principatu utun-iur, ex his alii divitias, alii nobilitatem generis; qui aboptimatibus reguntur, virtutem. (8) Jus igitur propor-tione et comparatione quadam constat. Non enim solumejus numeri quo aliquid numeramus, proprium est, pro-portione constare; sed etiam ejus qui umverse et omninonumerus est. Proportio enim ralionis estiæqualitas, quæin quattuor minimum reperitur. (9) Ac disjunctum qui-dem proportionem in quattuor consistere non est obscurum.Et vero similiter etiam continua seu oontinens in totidem.Hæc enim loco duorum , uno utetur, et bis nnum sumet:exempli gratin, quæ proportio est lineæ A ad lineam B,eodem est tincal: B ad eam que: est c; bis sane hic sumptaest secundo. Quodsi linea secundo bis sumpta luerit , quat-tuor erunt quæ sunt proportione inter se comparais.(l0) Est autem et jus minimum in quattuor, eademqueetiam illius ratio est. Distant similiter et ii quibus quidtribuitur, et eœ res que distribuuntur. (19) Atque ilsquæ est termini A ad lerminum B proportio, eodem eritet termini C ad terminum D. Et altera igitur etiam rationeut terminus A ad terminum C, sic B ad D. .Ergp et lolumcum toto comparabitur : quod quidem distributlo copulat;

Page 65: Notes du mont Royal ←  · roc 11°11’ âEiav, mi 1195’11011 nui-1159i 8 , non potest iu-telligi. Apparet autem id agi quad Nicomach. 1V, 1:. a , S a z 1è 119511011 81) 1190:

56 IIÜIKQN NIKOMAXEIQN E, 8.031m cuvteôîr’. , amatit»; ouvôuaîtn. [VIL] (la) il!894 103 A 8’901: 1123 F nui à 1073 B 183 A GÜCsuîtç 18 êv

8111110117, 8Éxa16v ËO’TI, nui uéoov 18 8131111011 1051’ 3618

h . I l n ’ I l l 3 f t d191: 1m91 10 ava)to70v. 10 7019 n°110701: 11.66011, 1o 8:o 81’xawv &vélo70v. (la) Kaloîm 88 191v romîmv niva-

lo7l’av 7e1ogss191xùv 0l paûnuaflxoi ’ s’y 7819 75min.-

191x’fi empêcha nui 18 810v 1108: 18 (91011 811:9 ëxu’tspov

a i 1 1 si a. v! a I .119cçâxu11590v. ( u) E011 0 ou auveyfiç 0111111 fi avuÀo71c1

3 I î I au fi Î t l 7ou 789 71vc1av. a ç 01910114.) 090;, q) xu . To p.511 ouv

NI N 8 Y I . b N. vfl n 8 fi Il0 01xa10v 10010 1o n°1107011, 1o o aotxov 10 110198 1o ava-

)107ov. rhum 819: 18 118v 11712311 18 8è 941101,. "011:9ami êrri 183v ËPYŒV 8117115113151. 8 pâti 7819 iôtxâîv 71715,01!

lyu, 8 8’ 81811106714110: 270111011 105 8701086. (la) 15111 8è

105 1.51103 âvÉnaÂw- ëv 81701005 789 M70.) 7ivz1a1 18

I5 1781110»; xux8v 1:98ç 18 9.5ij xaxâv’ (la) 5611 7819 18

31011101: xax8v 11.511011 aî9518v 105 neiîovoç, 18 8’ al9218v

a. 1’ sâ7206v, mi 18 mon»: pâlot (l7) T8 pâti ouv Êv aïno;105 81xm’0u 10171’ éotz’v.

(113mm)

sique ita jam etiam inter se companantur, juste en oo-pulat ipsa distributio. [VIL] (l2) lgitur termini A cumtermina C et termini Boum termina D conjugatio,jusillud est quad in distributiune consistit, et medium illudhoc est quad proportione constat. Nom quad propartioneconstat, medîum est. Jus autem propartione constat.(13) Appellantque mathematici talem proportionem gea-metrieam. In geometrica enim proportions evenit ut,quomodo utrumque cum utraque, sic totum cum totocomparetur. (I4) Non est autem continua hœc proportio.Non fit enim ut terminus unus numero sit, persana cuitribuitnr , et res qua: tribuitur. Ex his igitur satis intellisgitur. hac jus proportione constare; injuriam autem eioppositam esse aliquid a proportions alienum. Itaque estillud aliud quidem plus . aliud vem minus. Quad quidemetiam in vitæ "su ita esse reperitur. Nam is qui injuriamtarit. plus justo sibi sumpsit; ei contra qui atficitur inju-ria, minus obtigit, in bono quidem : (15) cujus contrariumlit in mata; boni enim rationem obtinet levius maluim, sicum graviore malo comparetur. (la) Nain levius malumoptabilius graviore est; Ceterum quad optabile est id bo-num est; et quad optabitius, id malins. (I7) Atquc hocsane juris unum genus est.

CAP. 1v. [VIL]T8 8è 7101118v Êv 18 81090011121611, 8 71’vs1at Êv 10Îç

10 60110087511161 mi 18k êxouai’oiç and. 10k &xouoimç.

m 51 1 a: v 1K .. a(2) Tou10 os 10 otxmov 01Mo :160; 57.51 101) 1190159011.T8 p.811 7819 81avtpn11x8v 81511101: 153v xowiîw dei x8118

. b118,1; âvalo7i01v Êa1i1fiv Ei911y.s’w,w and 789 lino 7051]-

pérmv xowô’w êàv 7i7w,1-a11 i) 81avou1’1 , Écrou. xarà 18v

I l 1 l Ï n J l 3as 107w 10v au10v 8v7159 album 1:90; «Dt-41a 1a mon51111705111. zani. 18 481w»: 18 àv11xs1’psv0v 183 81x01iq)

I. x 7 a l a 7.1 a. I .100119 1111981 1o 11101M701! semi. (:1) lo a lv 101: ouv-aXÀaÎ7110wi 861811011 E018 113v ïoov 11, nui 18 581x01:âvwov, ân’ 01’; xa1à 1’87 âvaÀ0711v Ëxst’vnv 811181 x1181

301-3111 11291611111111.1211. OÔÛÈV 7819 818192951, si 31115119):

çaÜÀOV 8171201591389 fi 1915710; busai, 088’ si époi-

xEuo’ev êmstxiç ’71 çaîloç- fila: 1198: 103 piégea; 147v

81812909811: p.6v0v pÂE’TEEt ô vo’uoç, mi. XPÎTGI (à: ium: ,

et 8 93v 8’181xsi 8 8’ â81x1ï1a1, mi si E0189: 8 8è fié-

6Àa111a1. (A) "un: 18 881101: 18’810 dVlUOV 811 ladCew

11119518116 81x8161fiç’ and 789 811v ô pèv 1111,73 8 8è

l7 d I K. 1 l K I *. I11:11:14?) , à xa1 x1e1v’n 8 0 811100811171, Otfip’ffidl 10 noôoç

xat î) 71985.: Il: fluor 50081 1151961811 Quid 10’11’-

Cew, dpou963v 105 xs’980uç. Aé7e18u 789 (a: 8111183;

40 eineïv Ênt 10T: 101015101: , xâv si un 110w oixsïov

v 1 1 I n Î a. w 1 i01:09.4 un, 1o xs9ooç, 0 ov 1(7) flanqua, mu n C’qlum11773 1111061111- (e) aux 8TŒV 7: ue19n0fi 18 mîOoç, xa-

hE-rou 18 11è»: (1.9.13: 18 88 115’980; "(201: 108 91v11)teiovoç mi 98110110: 18 ïaov 9.535011, 18 8è 111’980: and.

fi Engin 181.181: nîtéov, 18 8’ flouoit êvavrimc, 18 pèv

105 8171005 nls’ov, 1017 xaxoÜ 8’ 51111101! xs’98oç, 18

78’ ëvav-riov (qui: 1 (15V 15v 115’601: 18 ïoov, 8 1557011111 511m

8ixa10v° 65015 18 ênav090w11x8v 861mm 81v du 18 (siam

(11918:; xai xs’9ôooç. (7) A18 mi 81m àpçioêmiïww,

î ! s I 8 N7 8 lsa 3111 10v ÔIXŒUT’hV xa1açeu7ouaw- 10 o 3111 10v 81xaamv

iévm Ïéva1 êo1iv 371i. 18 81’xa1ov1 ô 7819 81118019.; 5815).:-

1u1 au" olov 81’xa1ov (aduler ml (11101701 81xaa1-àv

In:a!

4U’

Reliquum autem alterum jus illud est, quad corrodo-rium vocatur : versaturque in rebus et sponte et invitecontractis. (2) Hujus autem juris forma diversa est apriore. Jus enim quad versatur in distribuendis rebus,communium rerum est, semperque in ea quam diu’proportione constat. Nain de pecunia publica quad datur,sicubi earum distributio fiat, id eadem ratione dandumerit, quam habent inter se res me quæ ab unoquaque inmediuntallatæ surit. Atque injuriaea quæ Iluic juri op-ponitur, in eam propartionem peccat. (3) Jus autemquad contractibus versatur. est illud quidem (mutile quid-dam, et contrà injuria inæquale : verum non ista pro-partione, sed arithmetica. Nihil enim retert, utrumvir bonus malum hominem fraudarit, an malus homovirum bonum, neque utrum vir bonus, un improbusadulterium recel-il. : sed damni tantum ditierentiam intuevtur tex, personis ipsis utitur tanquam æqualibus, si tacitinjuriam unus, . atlicitur injuria aller; item si hic da-mnum intulit, ille accepit; (’1) proindeque hoc non justum ,quad inæquale quid est,judcx exæquare can’atur. Nainquum hic percussus fuerit, ille percusserit; ont etiam oc-ciderit ille, hic autem mortuus tuerit, porpessio ca etactio Item in partes inæquales divisa est; Ceterum damnaet muleta conatur eas judcx exæquare , de lucro videlicctdetrahens. (à) Nain generaliter communiterque in tulibus,etiamsi quibusdam nomen non conveniat, lucrum appella-tur, verbi gratia in eo qui percusserit, cautraque da-mnum in eo qui percussus rue-rit. (6) Ubi tamen perpessio-nem menstls tuerit judex, ibi demum hoc damnum, illudlucrum nominatur. [taque eorum quidem que: sunt pluset minus, id quad æquale est, medium est z lucrum au-tem et damnum, illud quidem plus est; hoc vero minuscontrarie : boni plus et minus mali, lucrum; contrarie verocomparatum, damnum : quorum medium est æquale, quadmodo demonstrabamus esse id quad jus dicimus. liritigitur illud jus correctorium, damni et lucri Iucdium.(7) Itaque et qunm aliqua de re inter se dissident, ad ju-diccm mnt’ugiunt. Adire porro ad judicem adire ad jusest; nihil enim videtur aiiudessejudex, quam jus anima-tum : quæruntquejudicem medium, et. vacant. nonnulli ju-

Page 66: Notes du mont Royal ←  · roc 11°11’ âEiav, mi 1195’11011 nui-1159i 8 , non potest iu-telligi. Apparet autem id agi quad Nicomach. 1V, 1:. a , S a z 1è 119511011 81) 1190:

av 5i 1K 5km Sixatov, mi ô aman-à: 8111107135.

ou

85

85

45

50

(I m)

I .- 1 n- c n a. Ipsçov, ml. xalouaw 5mm matonne, me 50W un 555000167.036! , 1:03 amadou 150E6u5v05. (8) Mia-av cipal 1:1 10ôixatov, 5i155p mi 6 ôtxam’ç. i0 85 ôtanÆ énam-0’0Î, mi 6501559 Ypüy-p-fiç si: d’une: rerunus’vnç, a; ri)

FEÎCOV 1513.51.01 ri: fiuwsiaç 63595151, 1051i âçeils mi

on a I I I d «à Iun alan-ton Tympan npoaaenxsv. 01.-av 0.. 817.0:Ëtatpeifl 10 510v, 1655 (punch Ëysw Tà aôrôîv, 810w Ral-

xl w i «pt i l , l ..60m 1:0 wov. (o) To o 00v usaov est; me usitovoçmi. ë).airrovoc aunât rhv âptôumixàv &valoyiav. me:1031:0 mi ôvopéÇawi Bixatov, au dix-a êariv, 1501119

(Io) ’Enàw yen? 860 iawv d’yaipeflfi 011:0 Oct-:5900, 1:90;

Gérepov 85 75900150?! , 806i 1061m: 61559515: Osirspov- 5i

d 3 I I V NI ê i  ’ C7a? «0359501; 555v, p.13 15900515011 05, .w. av u0v0v mup-

5îxev. To3 95’000 cipal âvi , mi. 10 uéaov, aicp’ 05

&çnpéôn, êvi. (Il) Taurin cipal yvmptoîusv ri 15

. - - s .. , t . ..«:9515!» 85v. 01750 rom 1515014 Exowoç, mu. tu apoaôewav.

rif) ËÀarrov ËXov-n - (il; pêv 7&9 1o usÏcov ôn5ps’l51 , 105:0

1rp00’05tvat 355 a?) âarrov ixovn, q! 8’ ÛTESPE’ZETGI,

&çshîv 01110105 unie-500. ([2) ’lcau aï 50’ En! AA

BB [T tin-râlai; ’ 011:0 1?]; AA &çnpfiGOm 1:0 AE , mi

npoaxeïcOw 1’11" F l1 10 50’ 5V FA, 43655 67m ë, AIT

tic EA 615595155 n?) FA mi n? FZ ’ 1?]: cipal BB a?)TA. FEU?! 85 nui 51:1 155v 00le rszvïôv roÎJrO’ cim-po’üvro 7&9 div, 5î p.91 5’150i5t 10 notoÜv mi geai! aux). oïov,

mi. 10 rida-20v ËRŒO’XE 10’610 mi Tocoürov mi remît-cm]

(la) ’EÀ-IÎÀUO5 8è 1è ôvôpara TŒÜTŒ , 15 Engin: and çà

I K N f I N s i i l3559005, Ex 11K EXDUGIOU «inane. 10 p.5»: 7a? 10.50»:

v. a a. Un 1 I a q a;qui! à 5015010100 xepoawew hymen, 10 8 Élu-nov vaËE âpyjç CnfLIOÜanl, 0Ï0v ëv la? ôvsîcôau xai mokïv

ami êv 80mg ailloit; uidem Ëôwxsv ô véuoq. (I4) "010w85 paire nÀÉov mît, ÉÀmwv à»: 1151:8: 8t’ «615v 75’-

vn-mt, rôt abrâiv ouah 515w mû 0675 (nuto’ücreat 0555

x598uiv5w° 630-55 xipôouç rivèç mi Initial: 1.5500»: 10

ôixatév écu 163v flapi: 1:0 êxotîo’wv, 10 i001: Ëx5w mi.

39615901; mi Unspov.

CAP. Vonsî 35’ un mi 10 àvrmsnovûoç cive". ânlôç 8i-

C, C Ï V 4’ Imuoit, m0359 01. 11001709901. SÇMO’ŒV’ mptCov-ro 7&9

557515): 1:0 Rixatov 50 àvrmenovôèç sur,» (a) To 8’ âw

1tn5n0v00ç oùx impudent 06-3 êni 10 ôtavsnmmàvôixalov 0131." bd 70 ôtopûmuxo’v- (a) mimi Boükovrai

.. 5 I" x x z ) A I NI75 50050 ASYEW mu 1:0 l manganeux ÔtXIIOV’

El x5 mifim tri x’ 50555, illam x’ i05îœyév0t-ro.

(a) 110110905 7&9 ôtaçwvfi’ 0Ï0v si cita-Liv flan Émi-

raEev, 06 85E &v-rml-ilfivm, mi 5i üpxovw ÉnéraEev,01’; «Miami p.6vov 85ï «ma mi xalacôfivat. (s) "Enmû 10 Exoi’aatov mi 50 àxotîo’tov ôtaçe’pet n°16. (a) ’AÀÀ’

ëv uèv mi: xowmvi’uç mi; illam-mai; cove’Zu 1:0roto’ürov ôixatov 100’5v1m51r0v065, xar’ 0’waÂ07iav mi

psi) xar’ imita-tr 11? tivflTEOIEÎV 7&9 âvéÀoyov «ingénu.

ETHICA NICOMACHEA. LIB. V. CAP. V.

il 110744. ’1’! 1&9 1:0 m1586; chOÜUlW si. 8è gui, Sou-

57

dicos intermedios sive mediatores; quasi videlicet futurum ,ut jus suum oblineant, si medium consequantur. (8) Jusergo medium quiddam est, si quidem etiam judo! mediusest. Ac judex quidem exœquat et veluti linea in fluas partesœquales secla, quo major pars dimidiam superat, hoc deillo detrahit et ad partem minorem addit. Toto autemin dues partes æquales diviso, tum se suum dicunt obti-nere, quum partes æquales abstulerint. (9) Est autemæquale illud medium rei majoris et minorîs, ad proportio-

nem arithmeticam; propterque hanc adeo causam grœcasium appellatur , quia bizut id est in duo æqualia divisioest, perinde ac si Eixamv dicas : et amura; nominatus estquasi emmy]; , id est qui in duo rem secat. (l0) Namsi, quum duæ res sunt æquales, id quod ab nua fueritdetractum, additur alteri : luis duobus lime illam su-perabit. si enim detractum quidem uni rei fuisset, nonautem etiam alteri addilum , uno dumtaxat altera alteramsuperaret. Mediam igitur ea res, cui accessit aliquid , uno

I superat; et media eam, cui quid detractum est, uno.(l l) Ex hoc itaque cognoscemus et quid ei qui plus habet,detrahcndum sil, et quid ei qui minus, addendum. Nainquo res media minorem superat. id ei quæ minus habet,addenulum est : quo media superatur, id maximo detra-hendum. (l2) sint tres lineæ AA, DE, CC, inter seæquales. Lineœ AA detracta sit pars AE, addaturque adlineam CC, sitque en pars CD. un tota tines DCC lineamEA superabit linos CD et Iineâ CF. Ergo et lineam BBlineA CD. (13) Nata sunt autem hæc nomina, damnnmet lucrum, ab eo contractu qui sponte inilur. Namplus suc obtinere, lucrum facere appellatur; minus au-tem quam re integra oportuerat habere, damno allici :ut fit in rebus vendendis et cmendis, aliisque contra-ctibus loge permissis. (li) Ubi vem neque plus neque mi-nus habent , sed idem per idem emcitur (res in æquo est),sua seliabere dicunt, et nec damnum accepisse nec quid-dam lucri ratisse. flaque lucri cujusdam et damni mediumjus est, in iis quæ præler voluntatcm obvenerint, nimirumut untundem uterque habent posterius, quantum prias.

. [VIII.]

videtur autem quibusdam [alio quoque jus esse simpli-citer et absolute , ut Pythagorei dixerunt. Definlebant enimjus absolute, id quod quis a se factum vicissim ab alteropaleretur. (2) Jus porro talionis neque ad id jus, quod in disptributione bonorum versatur, neque ad id quod ad amen-dationem factorum valet, accommodari potest ; (Il) tametsletiam Rhadamanlhijus fuisse videntur significare tale:

8l quis qnod lecit patiatur, jus erit æqnum.

(4) Multis enim lods a jure h0c discrepat; veluti si quismagistratum gerens aliquem - pulsaverit , non item est. pul»sandus ; et si quis magistratum pulsaverit , non modo illeverberandus, sed etiam Supplîcio amciendus est; (à) pne-terea mnltum interest inter id quod sponte nosira, et idquod invite facimus. (6) Sed in oommunitatibus rerumcontrahendarum sane. tale jus reciprocæ porpessiouis seutalionis, proportione, non æqualitate civilem societatemcontinet. Factis enim proportione reciprocis manet conjun-ctio civitatis. Autenim malum acceptum reponerc conantur

Page 67: Notes du mont Royal ←  · roc 11°11’ âEiav, mi 1195’11011 nui-1159i 8 , non potest iu-telligi. Apparet autem id agi quad Nicomach. 1V, 1:. a , S a z 1è 119511011 81) 1190:

58

laid 80x5ï aveu, ai un &wmowîcst- fi 10 55- 5i ôè,

IN fi I a. A, làun, paumoie ou y10511111, 111 11510100051 0- 000.0.5-

1 1 ..v000w. (7) A10 x01 ani1mv Espov êunoômv 1101001:-

Im N a. t vs I É1011, ïv’ 51111011100001; fi’10010 7019 101011 10101104. 01v-

.. . .. ... .1a humez-mai 15 7019 051 110 7.0010005109, and 110mm015101: afin ZapiCôluevOV. (a) "015851911: 61v11’800w

du; x011’ àvaloyiav i) x0113: 8149.51pov côzeuîtç, oïov

0701030110; A , 01101016110: 50’ ("à B , 0ixi01 50’ (î) 1’,

131165111101 50’ cf) A. Aeî 05v 1011160515111 10v 0ix080’00v

Io 110061 105 0x01016000 105 êxeivou 59700, mi 015101:

a. 1 aÊxst’vq) 1151013136vat 10 110100. ’Eèv 00v 71910101: 10

x0151 1h: àvaloyt’av i00v, J101 10 dv1msrrov00ç 7531111011,

a! a À I . î si fi o ï on K! -501011 10 5700.5vov a 5 p. , 00x 00v, 005 0051.

I t0.53151. 05051! 7&0 31011051 x05Î110v aveu 1o 00115000

v a x l - 1’ c.- » . Illa 597w n 10 601150001 851 00v 10010 300001411011. (0) E01185 10510 mi 511i 163v 60.10»: 153063»:- 0’1v11005v10 7310

div, si in); 31min 10 110105»: x01 8000 x01 0Î0v, mi 1011055701: 5110075 10510 aux! 100051011 mi. 1010510v. 01’:

5! N, 3. a l ’ , ,v Il.7&0 5x 000 1119(th «(menu xotvwvta, un 5;Îa100030 x01i 75109705, uni. au); ë1épmv xui 013x i00w- 190131

I à - a n- v s I a» à100100; 051 10000-43101. (I0) A10 110mm aunant35ï 1101: 5Ïva1, 15v ê01iv àlÀayrî. ’Ezpi 8 1o vo’gwy.’

91791005, :101). yin-rai 11mg 0.50011- 110iv101 7510 0151955,

65015 mi. vip imager»: mi 191v 57015111115 110’001 61’110

au Sil 51108721101? icov 0ixiq1 il 100:0?" A5i 10iv0v 81150070103600; 1100; 0310101611011, 100018i 61103111101101 1100:

I Â ’ i i I0 ) Ü Q03x100 r, 1900m. El 7019 11.1, 10010, aux 501011 c11-Àufi oûôè x01vowic1. To510 8’ 5i 0.-), i001 5’19; 11m1, 05x

501011. (Il) Asi 61’901 ëvi 1m 1106110 1151050001,30 6601150 957-011 119615pov. To510 8’ 5’011 1?) 015v 0’00;-

fleiqt fi 1051,51, il 11001101 00v5’7.511 si 70100110511 85011110

y Ià on), ânonne, 05x 501011 6011017), 71 057 fi :1511].

7 m .4 . .0 o t , 7010v 0 01100011 0.01 11; ’ 5&1; 1o 1100.10 a 5 031511010. A . v . F Y1 .. 0 I00v0’r’,xr,v- mû. 0151 10010 100vop.a 57.51 v01410iLc1, 511

au 01’) 013051 am 1160.0) 501i, mi 50’ finis: 51.510160115îv Mi

L. 0 l v 0 I1101710011 axpn010v. (l2) E0101 81h avr1115110v001, 811vî0ac.0îr; , 03015 81159 Ystupyèç 1190; 0x01010’00v, 10 Ëpyov

10 105 03101016000 1100; 10 105 yswpyo’û. Eiç 015001

8’ dvakoyiaç 01’: 35? 575w, 310w dlléîmvrav si 5è

I a -I si; t c E l à. -x g v .40 un, 00.00.5001; ..,51 101; 011-00L ., .0 15000 01x900à)? 810w 571001 1?: ufnôiv, 0310); i001 nui 3100:de ,811 015111 fi i00’1nç 8611011011 511” 011316311 fluo-0011. F50)?-

rèç A, 10005, F, 0010101600; B, 10 Epyov 015105 1bicaaus’vov A. Ei 8’ 0810) un à dv1tn5110v05’v011, 05x

I55 31v i0 xowwvta. (la) e’011 8’ fi [051’111 001157.51 6301150

- ÏKV 11 13v, 811101 511 810w ni, Ëv 19:15.1 (no-tv àMflwv, il

«1006159014. 11500:, 013x influoit-101, (507150 310w 05

15751 0010:, défini 11;, 0iov oivou, 8156v15; 0i100 5501-ywfiç. A5î 51’001 10510 icucoîvat. (H) T1150 8è 15,;

1 a .0 7 au «à a - 8 vIo 1.1911000131; 0111017115, 51 v0v 0.7.0-1; 051111, 11 501011,

m . - -501v 851,01, , 10 v0’11101101 0Ï0v 51701111]; 500 1201W 8517810

10510 05’90v11 aveu À0165îv. [140151 05v 00v au! 10010

I I10 011310- 00 701,0 615i i001! déverrou- 80.0); 85 500151011

a N i . I 10-6 . d 1[LEVEW 0mm. A10 851 11010101 15110,30 011 0010) 7:0

IIGIKQN NIKOMAXEIQN E, 5. (t tu)

( quod si non liceat, servitus esse putatur, injuriamreferre non posse) , aut ei qui bene. meritus ait, referregratiam volunt; quod si non fiat, sublata est rerum mm-municatio; at hac rerum communicatione oontinetur so-cietas. (7) Itaque et Gratiarum templum in propatulourhis loco ponunt, ut sit remuneratio :hoc enim gratiasproprium est. Nain ci qui beneficium dederit, referen-dumheneficium est; et is rursus alter-nm beneficio pro-vocare debet : (B) facit autem remunerationem propor-tione constantem en quæ mediis transversis lineis fitconju-gallo, velut : sit ædificiorum opitex A , autor B, domusC. calceus D. Ædiflciorum initur opificem oportet a sutomopus illius sumcre. eique vicissim snum impertiri. Ergusi primum mqualitas sit en quae. proportione constat,deinde tantumdom accîpiatur, quantum datum sit exstabitid quod a nobis dicitur; sin minus, neque erit æqualitas,neque. manebit societas. Nihil enim prohibet quo minusunius opus alterius opere. sit prmstnbilius. Hæc igiturexæquata sint oportet. (9) Quod idem fit in ceteris quo-que artihus. Tollantur enim fundîtus. nisi efficiendi vlsofficiait quantum et quale, atque id quod patîlur accipiatid ipsum et tantundem et tale. Non enim ex duobus me.dicis societas constare potest. Sed ex medico et agricola,et omnino ex diversis ne. dîssimilihus, quos tamen oporteatexæquari. (10) Quapropter quorum rerum ait permutatio,cas amnes oportet esse ejusmodi, ut inter se quorlammodocomparari possint. Atque ad hanc rem numus inventusest, qui omnium rerum quodammodo si! medius : nainres omnes metitur, quare etnimium et parum metitnr: quot-nam videlicet calcei domui vol alimenta sint æqnales.Oportet vem quam proportionem habet mdiiirandi artifexad sutorem , tot numero calmes cum domo mit alimentacomparari. Nain si hoc non ita flet, non erit permutationec communitas. Non noteront autem compararî, nisi quo-dammodo sint mqualin. (Il) Ergo, ut supra dixi. nnumquiddam esse oportet quod cetera omnla metiatur. flocporro re quidem vera usus seu indigentia est, que omniacontinet. Nain si nulla r0 egerent hommes, aut si nonsimiliter egerent, vel nulla vel non eadem esset pennutatio.Sed quasi vicarius inrligentiæ ex hominum convento fluctuaest numus; atqne is hanc obIcausam vantant: dicitur, a le-gig (00000) vocabulo : quia non natura sed lege valet,estque penes nos, eum mutare, inutilemque reddere.(la) Semndum hm: igitur reciprocatîo tum erit, qunmres fuerint exæquatæ. ltaque quam rationem obtinet agri-coln ad sutorem. eandem rationem habere dehetsutoris opusad opus anricolm. Sont autem in iiguram proportionis de-dncendi non tum, qunm permutaturi sont : alioqui alte-rum extremum ntramque exsuperantiam habehit ; sed tum,qunm suas singuli res habent : ita videlicet minutes interse ac socii , quia lime mmlo notntn mqualitas inter ipsos ef-fici potest. Agricola A, alimentum C , autor B, opus su-toris exzequatum cum alimento D. Porro si hoc modo nontieret istn vicissim perpessio seu acceptio, nulla societasessct. (l3) Jam quad indigentià societas hominum conti-neatur, tanquam uno quodam vinculo, sa; eo perspici po-test, quod ubi neuter ergot re, alterius. aut alter amnino noneget, pennutatio inter ces esse non solet : qua: tum demumest, qunm en quod "nus habet, alter indiget : puta, qunmfluo egens exportandi frumenti facit potestatem. une igi-tur oportet exæqnatum esse. (14) Ad permutationem verofuturam (quad videlicet, si maxime re aliqua nunc nonegeamus, ejus tamen nobis facilitas ronstatura sit, siquando ca egebitur) veluti sponsor nobis intercedit numus.Oportet enim numum afferenti unicuique enm rem, quaindigent, accipere licere. Sed idem numo quoque interdumaccidit; non enim semper æqualem vim habet : veruntamenstabilior esse solet. flaque debout esse res omnes absti-

Page 68: Notes du mont Royal ←  · roc 11°11’ âEiav, mi 1195’11011 nui-1159i 8 , non potest iu-telligi. Apparet autem id agi quad Nicomach. 1V, 1:. a , S a z 1è 119511011 81) 1190:

(1133,1134) ETHICA NICOMACHEA. LIB. V. CAP. .VI. 59dal. Ëcrrm ailla??? , si ôè 10510 , xowœvïa. To 13h v6-

[4161401 1561159 itérpov 061.111.5191 «miaou tufier 051:

"7819 31v ne), 056m âÀÀafiç xowmvta in, 051’ cilla-fi

5161-1110: un 0501.1, 051” inféra: un 05011; contamine.a T5 [LÈV 05v àhôsiç âôôva-rov 181 10605101: ôtaçépovrat

615111451901 711111911, 1190; a! 191v nuisit! 311855181011inavôiç. (15) °Ev 81’] 11 Saï sint, 10510 8’ êE 611006-

cewç- 81?) 11611161111 xahïrat- 10510 7319 110111101 notai

613111151901’ 1411psï1o11 1819 min-01 voyiopart. Ohio

to A, mai 853101 B, ultra P. To ôfi A 105 B iman,si 111315 11.111711; &Eïa fi 0111151, à i001” f, 8è diva ôéxatov

pipo; 10 F 105 B ’ ailait 101’vuv 7160m1 11mm ium oîxïq,

6’11 névrs. (tu) "011 5’ 051w: î) :9101in Ëv «pr 1011614109.; (En, 87,101;- 810111:55:51 «(819 oûôèv fi xÀîvau 111’111:

15 âwl chia: , il scout 11! 1153115 xÀïvm.

[lX.] 17. T1 pâti 05v 10 11517.01: xal1i10 ôixaudvécu-111:, EÏptTat. Atmpwptëvœv 61: 101’11wv 8mm! 811

1’; 81xa10npayïa tLE’GOV 361i 105 618131511: mi â81xsï00n’

16 (Av 7819 191w ËZsiv 15 ôi 31011103 3171111. il! 5èau 311111011611; 14206111: êc1iv 01’) 10v «in?» 19611011 1111?:

1196129011 àperaïç, E1703 811 picon Ëcrtv’ f, 8’ 1i81xïa

15v âxpow. Kui fi 11è»: 81110110661111 lad 31°10’ fi»: à 8i-

xauoç khan 1193111111101; and «poaipeow 105 81xai0u ,ami êiaveunnxèç ml «13113:3 1190: 601101, mi ë1épq) 1:90:

sa S1ep0v, 051 05111); 15301: 105 11è: aî92105 uléov 011311323

119.1111101! 8?. 11?) «Âncïov, 105 plaêspo5 8’ &vdnahv,

ana 105 (cou 105 31°11’ 0511110711115 61min); SE ml 60011:)

7190; 31701011. (la) cH 3’ â81xia Toôvaiv1i0v 105 8136101).

To510 8’ goth 1511596031 nul. 011511141; 105 61705M901)

au?) plaëapo’ü napà 1o âva’loyov. A10 fanspÉoM ml

filiaux fi 0’181x1’01, 811 15115960124 1101i 31213415113; s’artv,

33’) 0113105 113v 131159607175 113v 105 5171163; 153111105,

9115641511); 8è 105 [910165905- Ë11l. 8è 115v ânon 1è pâti

810v ânonne, 10 8è napà 10 o’wüoyov, 61101e’p1nç Éru-

35 lev. To5 8è 81511111111110; 10 111v flan-os: 10 &81x1ï601i

écu, 10 13è paît»: 1è 518111551. (19) flapi 113v 05v 81-

310110513111]; 1101i 02511111014, ri; êxa1s’pc1ç ëcriv il 1,313511, ei-

p’tîafiw 105101: 10v 19611011, ânonne 8è ml 1159i. 105 81-

xaïou 11cl 81313101) ano’Àou.

matœ. Sic enim rerum permutatio semper futura est.Quodsi erit permutatio, erit et societas. Numns igitur tan-quam mensura media intercedens ad consentientem mo-dum omnia exæquando redigit. Nain neque si non fuissetpermutatio, societas constare potuisset, neque sine requali-tate permutatio esse, neque sine commensu œqualitas.Boa igitur inter se tam dissimiles, si veruin quærimus,nulla communi mensura interse œnvenire possunt : sedquod ad usum attinet, commode possunt. (la) Quatreunum quid exstare oportet, idque constituto :quare 110111171141appellatur. Numus enim omnia inter se oommensurabiiiaellicit; nam omnia metitur. Sit (lomus A, minæ decem B,lectus c. Atque ipsnm A dimidium esto ipsius B. Hic jamsiquinqne minarum sit domus, aut tanti : lectus autemsi decimn pars intelligatur, ipsum nempe C ipsius B z per-spicuum jam erit, quot lectis doums exœquetnr, neinpequinque. (1o) Sic autem rerum permutationem lien suintantmante numi usum, planum est. Nihil enim interastutrum Iecti quinque, au quad tanti sit quanti lecli quinque,pro dama detur.

[IX.] l7. Quid igitur sit injuria, et quid jus, supra estexplicatum. Bis autem distinctis perspicuum est, ju-stem actionem inter id quad est tacere et accipere in-juriam , mediam esse. lllud enim plus obtinere est, hoc, mi-nus. J ustitia porro medietas est, non quomodo virtutes supertiares, sed quia medii est; injustitia autem est extremorum.Et justilia quidem virtus est, secundum quam homo justusdicitur, aptus videlicet ad agendum consulta id quadjustum est, itemque ad jus tribuendum et sibi, si cumaltero contrahat, et alteri cum nltero contralieuti : nonita, ut sibi plus ejus quod optabile est, minus alteri, etcontra sibi minus damni, plus alteri : sed sibi et aliis idquad æquum proportione est, tribuat : identique ergaalium observet cum alio contralientem. (18) Contra veminjustitia vitium est, quo ad id quad injustum est , con-sulta agendum nobisque et aliis tribuendum parati sn-mns. Hac autem est, nimium et parum commodi sut iu-commodi, a proportione alienum. ltaque injustitia estniinium et parum : quia est ejus quad nimiuin est, et ejusquad parum : qunm quis in sua quidem causa nimium reinbsolute utilis sibi tribuit, damnosœ parum; in aliornmautem negotio generaliter ad eundem modum se gerît : sedin «a quad in proportionem peccnt, utrocumque modo on:sus tulerit. Injuste facti autem qunm duo sint extrerna,minus extretnum injuriam accipere est, majus autem in-juste facere. (19) De justifia igitur et injustitia, quænamsit utriusque natura, hoc modo dictum sil; itemquc dejusto et injusto universim.

CAP. v1. [11.]

tu 1’ wau ’Errsi 8’ Ëcnv aiôtxouvm 11.71111.) 6133131011 5m11, ô 110111

3* ,N N 1m YN ’ I 3K ’azuréen: 0101x101: n01; 01013104 351w ème-17,1! a01x1av,

î I q 1 4 I a 1 9 si0 0V 31151111.: 71 (4017-0; 71 1110m1; 051m 115v mon810iastgx1xl 11319 31v aunévowo yuvauxi :380; 10 â, &ÀÀ’

01’: ôtà «poatpécsmç âpxùv finît 31à1 miOoç. (2) 1.161st

[Là v T vs 1 1 a un l45 , v ouv, 0101110; 8 aux :0111; , o av euse xlsnmç,

si j l 7 A) il l Il a I l I a:adage 851, 01:0- 501A04, égayent? a: fumige 0. ml

1 .. . .. .eut 1œv «bien. (a) Hou; 11h ouv 5751 10 &vrmsnovôoç

K t la! i 7 5 N N Ni1190: 1o 01111111011, 119111011 npo1epav- 051 0: un lav-Ooîvuv 511 1:0 (moduevôv 3611 mi 101311163: 3131011011

au 31111116 1107111111011 813111011. To510 61’ 30’111: ëni 11011111114631:

(51’121) 1195: 10 :Ïvau aôraîpxstav, 015006qu ml in»i, 31°11’ o’1v01).071’a1v â 11°11’ &p10y.6w 173615 30’014 p.16 Eau

Sed quoniam fieri potest ut is qui injuste iacit, nondumtamen sit injustus, quibusnam injuste faclis jam injustusest in unoqnoque injustitiæ genere, ut fur, aut adulter,tint latrOPAn sic nihil intererit? quippe qunm fieri pus-sit ut quis cum aliqua muliere rem habeat, sibi nota qui-dem, verumtamen non consulta, sed animi perlurhntiaucellibidine.(2) Facit igitur hic quidem injuste: sed non id-circo injustus est : quemadmodum nec fur est. etiamsifuratus Bit; nec adulter, etiamsi ndulterium commiserit;itemque in œteris. (3) Quomodo igitur reciproca per-pessio sive talio ad jus affecta aitI dictum est antea. (4) Sedsciendum est,jus id quad quœrimus, esseetquod simpliciterjus est, et quad jus civile. Hac autem inter eos est, quieommunitate et societate vitæ inter se conjuncti sunt ailrerum ci necessariarum plenum fructum homines videli-cet liberi et æquales vel proportione veÎ numero. flaquequibus hoc non est, eis inter lpSOS non est jus civile, sed

Page 69: Notes du mont Royal ←  · roc 11°11’ âEiav, mi 1195’11011 nui-1159i 8 , non potest iu-telligi. Apparet autem id agi quad Nicomach. 1V, 1:. a , S a z 1è 119511011 81) 1190:

GO

sa 1 V I 1 Qà I t 110010, aux 5011 100101.: 1190; 011111100: 10 11011111101:

si 1s n r t 1 I y0111011011, 011.101 11 8111011011 11011 :1010 80010111101. E011

7819 8131011011, aï: 11011 V6110; 11984 8131001- V6110; 8’, Ëv

7’ un 1 r t I I .1. n I 1 au au01; 0101x101- 11 1919 8111-4 119101: 100 00101100 :101 100 0101-

: 1 l y au 1 1 1 sN . rx00. hv aï: 8 010111101, 11011 10 0101x51v 5V 100101ç, E0

«t 1 3s 9d S N 3m V n- m, 7 0 5aï: 05 10 0101115111, ou 110101v ao1x101° 10010 0 5011 1o1115011 011’111?) v5’p.5w 117w 81111154 dyaôôiv, 5181101 85 183v

811163; 110111530. (a) A10 05x 553,0." 897.510 8v09101101,(i118 18v 10’yav, 811 5010183 10510 roui, 01011 q(ive-1011 10-

10 901vvoç. ’Eou 8’ ô 0191m» 1901015 105 8111011100 ,5185 105

81x01i00, 11111 105 1’000. (a) ’E1151 8’ aûôèv 015115 1115011

1’ - v «I 0 1 I 11 a. c n-51v011 801151 , 511159 00101105 ’ au 1019 V5115": 50v 100 0111101;

1 n,.., 111,1, nns,01701000 W119, 51 a), 1190; 0101011 ava 070v êo’11. 010 -15919

110151" 110118181 10510 0111619101 5Îv01i190101v 0170108v 113,11

8010110015v-qv, 1101081159 515’701] 31011119615901. (7) M1008:

v n I N si 5 1 I n 101901 11; 00150:, 10010 05 119:1, 1101175901; 0 8119 05 un ium

181 101015101, 05101 Yivov1at 169010101. (a) T8 85 85-0-1101131811 8151011011 1101118 110119018»: 013101018 100101; 0’111’

31.10101. 05 7&9 501w 88min 1198; 18 010105 81111151, 18

1 a. 1 a T I 120 85 111110.01 x01 10 1Éxvov, 5’01: 81v n 1111101011 11011 0.9110)-

9100îj,1ï’icr1159 p.590; 85105. (a) A5181 8’ 05051: 1190111-

- I 1 7 Y 9R l ! t l9511011 (311111151v1 810 aux 501w 0101x101 11900 0101011.0138" 01901 0iô1xov 0585 81’x0110v 18 110111016111 1101181 va’y.ov

789 1’111, 31011 5’v ai; 5115901151 551011 va’yaç- 05101 8’ 130’011

25 ai; 51189151 intime 105 0191510 31011 0191506011. A11;11.811011 1198.: yuvaïxaî En: 8131011011 1198: 15111101 11011

111119101101 ’ 10510 7&9 5011 1è 0111011000180 8131011011. E1590»:

8511011 10510 105 11011110105.

0

:7

llBIKQN NlKOMAXliiQN H, C. (1131,1135.)

jus quoddnm certum et ad illius similitudinem. Jus eniminter illos commune est,quibus et tex inter ipsaa communiaest. Lex porro eorum est, in quos et injustitia cadit; 611m enim(ex qua injustitia: nomen Grœcis ducitur) juris et injuriredisceptatio est. luter quos autem injustitialocum habet, in-ter hos et injurias faciendo: locus esse potest. Etsi in quoscadit injuriam incere, non continuo in iis omnibus inj ustitiareperitur. Est autem injuriam facere, eorum qua: absolntehona sunt,sibi plus tribuere, minusque eorumquæ absolutemala. (à) ltaque hominem non sinimus imperare, sed legemaut rationem : quia ista quæ modo diximus, ille sibi facereconsuevit, fitque tyrannus. Est autem is, qui præest, juriscustos. Quodsi juris, ergo et æqualitatis. (a) Objicitur : siquis justus sit, nihilo plus ad cum boni, quam ad ceterasvideri pervenire 1 non enim eorum quæ absolnte bono sont,plus sibi quam aliis tribuit, nisi ex proportione ei istud de-beatur : atque idcirco talem alteri Iaborare , et ab lianecausam bonum alienum dicunt esse justitiam , ut etante dictum est. (7) Respondetur : danda igitur eiest merces aliqua. Hæc autem est honos et decus. Qui vemhis contenti non sunt, hi liant tyranui. (a) tus autem 1e]domini in servas, vel patris in liberos , non est idem atquelima; sed aliquid horum snnile. Neque enim cuiquam in ressuasinjuste agendi locus esse potest absolute. Atqui et passes-sio seu mancipium, et liberi, usquedum parvi sunt necduma patre sejuncti, partis instar sunt. (9) seipsum autem nemodamna allioit consulta. Non est igitur cuiquam in seipsum injustitiæ exercendæ locus : ex qua ellicitur, nequeinjuriant neque jus civile cuiquam esse adversus se ipsum.Lege enim jus constare, in iisque locum habere, apud quoslegem esse communem natura fart, pantin ante dicebamus.Has autem esse docuimus, quibus est inter ipsos imperandiet parendi requalitas. flaque inter virum et uxorem magisquam inter patrem et liberos , et dominum item ac servumjuris est Communitas. illud enim ætœaanomicum jus : aliudvera etiam ipsum est ajure civili seu politico.

CAP. V11. ’[x.]

To5 85 11011111105 81x011’00 18 05v 190012105 5011 18 8è

sa 1100.0165 190011180 05v 111 110111101705 11,1 01518,11 57.01 815-

v01111v, x01 01’: 11T: 80x551 ’7’, in], 1011.018v 85 8 85 0197.5]:

115v 0005v 8101795951 051w: à 81110:, 811v 85 015111011,

810105951, oÎav 18 puai: 10190506011, à 18 01Îyu 655w011181 0.1 8150 11 0501101 5’11 8’001 5’111 115v :1010’ 311010101

1 I P a0 " Î ’ 0’ 0B 001’801 110111841110 01-:5 voua noua-w, a av 10 051 .9 , , ,9 9.

.. , .. a11881). (2) A03151 8’ Êviatc 5111011 11011111 101010101, 011

18 118v 013051 011151111011 11011 110111101105 191v 01511,v 57.51

85110111111, 12301159 1è 1159 11011 50885 11011 êv 11590011;

I 5 I l N aux0151, 101 85 81110110. 1111100111101 6910011. (a) To010

au 8’ 05x 501W 051w: 5’100, 0’111’ 5’011»: 6’15. [(11101 1109i

y: 10T; 050i: 10’104 0580101710- 11019’ 1,1111 8’ 5011 p.50 11

11011 1913051 , xtwrrèv 9.511101 1161W. ’A11’ 8,0011 301i 1è

118v 01505118? 01’) (95051. (A) noîav 85 1913051 1530êv857005’vmv 11011 81’110); 525w, 11111 1107011 05 011181 vo-

u 1.1018v 111:1 00116161111, 51’159 019.901 11111,18 611911.15, 8510m

K81 5111 115v 01110111 ô 01518; 819116051 810910001- 196051

7819 i, 85518 x95i11wv, :1011’101 Ëv85’151011’ 111101; 810918551001;

, r . M 1 1 1 I15v50’0011. (a) l8 05 110118 001107,qu :1011 10 000.9590v1830 811101in 89.018 5011 10?: 0.51901; - 01’: 789 110111101105

T n.w 1’001 181 0511,98 x01 0111198 915’198 , 6.11’ au p.50 1510001011,

a au i05mn, 05 85 111011000111, 5111110). ’Ouaiwç 85 ml. 101(tu); 190011181 a’.11’ 01169031111101 86101101 01’: 1015181 110111101105,

Jus civile autem aliud naturale est, aliud legitimum. Na-turale, quad ubique gentium enndem vim obtinet, non quadita vel decretum sit, vol non decretum. Legitimum autem,quad ab initia hoc an illo modo fiat nihil refert : quumvero constitntum tuerit. tune demum refert; quale estistud, mina captivum redimere; aut, aafira Jovi sacrilicare ,non ovihus duabus. l’ra-terea leges amnes, quas de rebussingularibns ferunt , ut Brasidæ sacra facere, et quæcum-que a populis scita et decreta suint. (2) Existimant autemnonnulli, jura omnia esse hujusmodi, id est legitima ;quoniam id quad constat natura , immutabile est et ubiqueeanrlcm vim habet; ut ignis et hic et apud versas urit :jura autem quotidie vident immutari. (3) Sed hoc non estita, quum sil tamen aliqua ex parte. Quanquam apud deosfartasse nequaquam ita habet : apud nos certe est aliquid,et quidem naturale , tamen mutabile est hoc omne. Verum-tamen hac non obstanle aliud natura valet, aliud non natura.(i) Porro quodnam et quale etiam eorum quæ aliter eve-aire quuaqne mutari poæunt, natura constet . et quad rur-sum non natura valeat, sed [age et consensu , si quidemamho surit peraeque mutabilia, facile intelligitur. Ac cete-ris quoque rebus poterit eadem distinclio accommodari.Malins enim dextra valentior est sinistra natura] : atquievenire potest ut aliqui sinistre perinde ut dextra utautur.(à) Jam vero qum jura ex consensu et utilitale liominumnata sunt, ea mensuris similis sunt. Neque enim omnibusin lacis sunt æquales vini triticique mensura: 1 sed iis inlacis, ubi emunt qua: illic nata alio exportentur, majores;apud illos, ubi ea revendunt, minores. ltemque jura nonnaturalia, sed humana, non sunt omnibus lacis eadem. Nain

Page 70: Notes du mont Royal ←  · roc 11°11’ âEiav, mi 1195’11011 nui-1159i 8 , non potest iu-telligi. Apparet autem id agi quad Nicomach. 1V, 1:. a , S a z 1è 119511011 81) 1190:

(un)irai et]? ai nohrsïat , ma (du juive»; rawaxoü and:066w il àpim,. (a) TGSV 8è Sanction xai vogijuuv

L c t l w vsxacrov a); ru ano’Àoo-rrpoç rôt m0 Exacte: axer ratjLèv 7&9 npurôpeva zonai , êxsc’vmv 8’ Exaarov Ëv’ xa-

b 06Mo ydp. (7) Ataçs’psi 8è 16 &ôixnpuz mi 1:6 n’iôixov

nui 1:6 ôtxai’mpa ml ra Sixaiovt âôixov pèv 7&9 être:

(puce; à raiEet- çà aïno 8è 1031-0, 81mm upaxefi,âôixnpoi Eau, «ph 8è upalûîvai, 051m), aux âôtxov. i

’Optoiwç 8è au). Saumon. Kaleirat 8è pailloit 81mm-") npa’rqjm 1o norvo’v, Bambou 8è ce ënavépemya 105

àôtxrjyaroç. KuO’ Ëxacrov 8è aôrôv, nuirai ce dan

au! mica ont ne?! naît: soutint 5vra, 561590»: à"-.

axenreov.

ETHICA NICOMACHEA. LIB. V. CAP. VIH. 6!

ne reipublicæ quidem regendæ forma una et eadem est apudamnes; etsi una dumtaxat ubique locorum consentanoanatura: est, en quœ est optima. (6) Jam unumquadque juset unumquodque Iegitimum eaudem rationem habet ad ha-minum actiones, quam res universæ ad singulares.INamaux: aguntur, multa sunt : sed horum unumquodque quid-am est nnum. Est enim universum quiddam. (7) Differt

autem injuste factum sive injuria, ab eo quad est injus-tum factum sive res injuste; et juste factum sive justoactio, ab illo quod est justum factum sive res juste; uamfactum injustum spectatur in ipsa natura vel constitutionc :hoc vero ipsum , ubi ad rem collatum fuerit, injuria est;quad priusquam lieret,nondum injuria erat, sed res in-justa. Eademque œt juste facti ratio. Ceterum vocabulumôixatonpa’z-mua magis usurpatur generaliter quam ôixaiwpa,quad fare ponitur pro eo quad est emendatlo injuste facli.Quæ sint autem cujusque genera et partes, et quo! sint . etin quibus versentur, posterius nabis erit videndum.

CAP. VIH."(h-rom 8è 185v 81min)? mi (Rhum 153v eîpnpe’vmv,

l6 âëtxeï tu)» mi thaiorrpayeî , grau! ËXUSV ne me: upér-

m- 31cv à" ëxmv, oÜ-r’ &Sixeï 06:: Stxalonpaysî 0117C

l I ï I a I 1’à x1131 aupëeênxoç’ o ç 7&9 aquanxe OtXŒtOIÇ uval

. m, I a M i1, nomen, «parvenait (2) Aoixnpa 85 and 80mm-npdyflpa égarai a?) êxouotq) mi. àxouaiqr au" 7&9

:0 êxoüawv à, qIEIYETIl, âge: 8è mi. daims»: rôr’ s’oriw

650-6 Écrou n clamai: (4h, âôixvjpu ai 05mn, ëàw oùra émue-nov 39065. (a) Aéyœ 8’ êxoüalov p.615 (7:01:59

nui fipÔTEPOV zip-niai, 8 div 1K 163v â?’ du? ont.»dam; mi ph âyvoâîv npârrg juin 3V pire (î; paît: 05

a, Ëvsm, oÎov riva 16m5: mi 1M mi. tivoç Ëvsxa , mixai-vow Ëxacrov p.9; une: aupCsÈqxa; p.715è mon! , (7:01:59 si

a A. I I 1 Iet; Main env lapa mûron TURTOI Érepov, où]. snow-

a 9 y ou a sa «1 s Iou 7&9 ên camp. Einstein: ce 10v roncoysvov 1m-1Épa. chou, 15v à" au pèv à’vOpomoç 91 1’ti nepâvrwv

au a: ywa’wxsw , au 8è ranch &yvoeîv. c0min); 8è 1?)

w l l ne " I t tTOIOUTOV 810391500) mu En). zou 06 ÉVEXŒ , un step; 131v

«955w 8km. To 3h âyvooüjtevov, û où âyvooûpavov(4è) p.9, ën’ m’a-ri?) 8’ 6V, 4j pie; , o’motiatov’ 71-0706! 7819

nazi. 16v (puce: Ünapxo’vrmv 51561:5; xai. npoiuogsv ne!au noisyouev, En! oüôèv oÜO’ Exouctov oÜ-r’ chaumât: êotw,

i it l ou 9 I Û N, I IJay To 7119m à arroôvnaxew. (4) Eau a épata); cul163v 018(me m1 163v Sandow mi ce mirât cvpëeënxo’ç’

ami 7&9 av rhv napaxamô’tjxnv ânoîoi’q 11; ânon mi

ôtât 966m , 3V 051:5 86mm npârtew OÜïE ôtxatonpa-(eïv

40 çaîs’ov (il? î, navra: cuuËEÊnxo’ç. gOpoiwç 8è mû. 16v

âvayxaCo’gLevov mi. à’xovm rhv napzxaraôvjxnv lus); cino-

êtEo’vra zut-riz cupesënxb; (paréos! àâtxsïv mi 18L dama

wpdrrsw. (a) Tti 8è êxouciuw ra: pèv nooskâpevmnpdrropev à 8’ où npoeko’uevoi , «poskôpcvoi ph 86a

65 npoëoulsucoipsvm, &npaaipew 8è au ànpoGot’aÀeura.(a) Tpu’iiv 81j 06655»: 911617»; 15v iv mîç xowœviaic, 18:

pèv paf âyvotaç àpapnjparâ 361w, 81cv [PISTE ôv1puâtes poirat? 51.14,1: 05 Ëvsxa faufilera «patins â 70:9

m’a pals-ü il où 10614:) à où 105-rot: à m’a Toutou Ëvsxa

sa (N°1), and: auvéSn 06x et; Ëvexa 13313071, oÏov 05x Yvon

1903013 aux in union , à 061 Sv, à 031x 65;.(7) "010w la?» 03v napaÀci-(wç fi .BÀoŒn YEN-qui, drô-

Jus porra et injuSta qunm sint eaquæ sunt a nabis expwsita,injustc et juste agit aliquis, qunm ea sua sponte agit;quum invitus agit,nec injuste nec juste agit, sed secumhuneventum : ngunt enim hi ea quibus accidit ut jusla w! in-justa sint. (2) Atiujuste etjuste factum illo definitur, quadest sponte et invite factum. Nom quum quid éponte fit. tquet vituperatur, et simul injuste factum est. Erit ergo aliquidinjustum , quad nondum eritinjuste factum, nisi eo accas-serit ut sponte factum sit. (3) Sponte autem fieri dico (utet supra a nabis dictum est ) id quad quisin sua potestatepositum facit, et sciens, id est, non ignorans cum quem il:-juria afficit, nec id quad facit, nec qua instrumenta , mecujus rei gratin :puta, si non ignorans quem verberet.qunre verberet, cujus denique rei causa verberet; niqueetiam ista’omnia non sint ex eyentu, nec fiant per vim;veluti si quis alleujus manu apprehensa alterum verberet ,hic non sponte facit : non enim erat res hæc in ipso sita.Contingere etiam potest ut pater sit is qui pulsatur; is vemqui pulsat, illum esse hominem dumtaxat, aut eorum quiadsunt aliquem saint. patrem suum esse nesciat. Simi-lem autem distinctionem in eo quoque adliiberi oportet,quad est. cujus causa res agitur, et in tata adeo actionnaQuad autem ignoratur, aut qunm minime ignoretur, ta-men vel in ejus qui agit potestate non est, val in quoagenti vis aftertur, id ab invita agi dicitur. Nain mutinsane eorum quæ naturaliter eveniunt in nabis, scien-tes et agimus et patimur : tquorum tamen, nihil necsponte nastra nec nabis invitis fieri dicendum est; ut,sc-nescerc eut mari. (4) ln rebus justis autem æque atque in-justisillud quad dicitur ex eventu, locum habet. Nainsi quis depositum reddiderît invitus et metu coactus, ejusactionem justam esse, aut- ipsum juste une dicendum nonest, nîsiex eventu : itemque qui necessitate coactus et in-vitus depositum non reddit, is quoque ex eventu injuriamfacere resque injustes agere dicendus est. (5) Eorum au-tem num sponte aguntur, alia consilio capta agirons, anaconsilio non capta. Consilio capta agimus, quæ re prms (In--liberata; non capta consilio, quæ re. non ante deliherataagimus. (6) Jam qunm in vitæ sacietate et contrahcudisrebus tria sintdamnorum genera: en quidem, quos cuminscientia conjuncta sunt, errata vacantur: qunm quisscilicet egerit aut in quem, aut quad, eut quomodo, autcujus gratin minime existimavnt. Nam eut se non percussu-rum, aut non hac instrumenta , aut non hune, aut .non bu-jus rei causa arbitratus est; accidit autem non id cujuscausa se facere existimavit, sed longe aliud : verbi gratta,si non ut vulneraret, sed ut pungeret, ferrum strinxit mutnon cum quem putavit vulneravit, aut non quomodo va-luit. (7) Quum igitur nacopiuato damnum illatum ruent.

Page 71: Notes du mont Royal ←  · roc 11°11’ âEiav, mi 1195’11011 nui-1159i 8 , non potest iu-telligi. Apparet autem id agi quad Nicomach. 1V, 1:. a , S a z 1è 119511011 81) 1190:

6°)

fit m I i ni I f l7mm, arav a: psi, napaaoyœç, une os xaxmç, anap-

i » s v. 1- ..11mm- âoaproivst nèv flip 611v i; âpxù av 003er a tu;uiriaç, aira-Lai 8’. 811v aman. (a) ’Orav 5è riflât:

[Liv psi, :poÊouitsüczç 65:, daim-.1111, oiov 80’: ra5 ôtât Bottin mi ont]: adira, 6’60 imputa à placotai,

. . , acupëatvet rot; avOpz-motç’ routa 781p piémont; mi

âuaprévowe; dôtxoütn név, mi âôtxfipard 361w,

; I UN i N WNI I Q à a lou Env-rot ma aorxot 8m: ratura 000e tampon ou Y p tuyoyonpt’av fi filaiën’ (a) grav 8’ ëx rrpoatpe’oeatç, iôtxoc

tu mi poyûnpo’ç. A10 m1173; «à Ex 0141.03 06x Ex rrpovoiaç

xpt’vsrav où 781p ëpyst ô (Jeux?) 1:0:ti , dix ô ôpyioaç.

Ü N m ,Nl il æ l ) -(la) En 0è ovo: mpnou YEVEO’ÛŒI. ï, ph cafard-murai,

nihil fltpi roi) 8txaiou° êrri ontvopévn vip dans

1 I 1 i (I i N I !in ont. écu-tv. Ou yap mort-5p av 101c, ouvulkaynuat raptla fait yeve’oôou àpçtoë’qro’üatv, on âdexn 10v Ërspov

aval 51.07.0’qp0’v, av p.9. ôtât 1120m mûrît ôpôo’w’ 1’70C

.. a .. I600107on flapi 10a npoiyparoç, REPi tau Troupe);

si , .. . t. , , , . .otxmov aythë-qrouow. O 0 enteoulsucaç aux ayvoat,dans ô [.LÈV oient dâtxeioflat, ô 8’ on. (Il) 1Av Bi Ex

20 npoatpëcrœç piétin, àâtxsï. Kai x1113: mûr." i311 rat

sa 1 a in vs r q x a rcorroyoit-a ô 018mo»! comme, ouv trapu 10 avaloïovîi, Ripa: 1:0 Ïoov. (Opoiwç 5:5 xui ôixaloc, 310w apos-

N à Â1651.90; Stxawrrpwm. AtxŒlOTtFÆYEt 35’ , av novoit

f x I I" ml fi I I fimon TIEJTITT]. (le) TtuV 0 axouctœv rit pev son coy-25 à à: 8’ 0a ou v uovtx’- 8cm iv à: ou)yvmoovtx 1: u par? toi wa p. y p ! ,

a. . . .p6vov âyvoouvrs: and xui ot’ ayvotav énopravouot,

I hi m ’ V j Î 7 Ps4ouyyvtogxovtxa, 80a 05 .031 et ayvotav, un ayvoauvrs:

a l I t I a a I -pèv mit natta; 8è p.15: poatxov par: avOpw-rrwov, ouWWVùijLOVtXŒI.

HOIKQN NIKOMAXEIQN E, 0.

In

(Il35,lt?6.)

infortunium nominatur : qunm autem non inopinatoquidem, sed non tamen malitiose, erratum seu peccatuntest. Peocatenim tum quisque, qunm in ipso causa: princi-pium inest; infortunatus est, quum principium extra est.(8) At vero qunm quis sciens læsit alterum, sed delibe-ratione non antcgrcssa, injuste factum est; exemptt causa,quæcumque vel ab ira vel ab aliis alTectibus qui aut ne-cessarii sunt aul naturales , hominibus accidunt. Hujusce-modinnmque damnum dantes, atque ita peccantœ,injuriamquidem illi faciunt , et ltæc sunt injuste farta : nondum ta-men propter haec ipsi injusti neque improbi sunt; non enimmalitiose damnum illatum est. (9) At vem si quis consiliocapta et de industria ista agit, tum vem ct injustus et im-probus est dicendus. Quapropter recta quæ par iram fiant.facta non putant de industria. Non enim taliutn auctor estis qui iratus facit, sed is qui irritavit. (to) Præterea nonest contraversia de facto, sed de jure. 0b injustitiæ enimspaciem anima objectam ira commavctur. Nequc. enim hicde facto controversia est, ut in rcbus contrabendis intercos qui contraxerunt ( quorum neccsse est alterum esse im-probum, nisi obliti id fadant), sed de facto nnum et idemsentientes, de. jure atnhigunt. At qui cogitato et fraude con-ceptalalsit altcrum, non ignorat. ltaque alter injuria seesse altectum arltilratur, alter vem non item. (4) Quodsiquis consulta damnunt inferat, injuriam facit : et ab hisdemutn injuriis infercndis injustus cst,quum videlicet aproportione vel ah æqualitate discesserit. Quo mado itemjustus est aliquis tum, qunm consultajuste agit. Juste agitautem, si modo voluntate sua agat. (12) Ceterum eorumqua: invite fiunt, alia venia digna sunt, alia non item, Quo:-comque enim non Soluut inscicntes, sed etiam per inscien-tiam peccant hommes, iis ignoscendutn est; quæcumquevera non propter inscientiam peccant, sed inscicntcs. quiaperturbatianibus nec naturalibus nec liumauis incitati, iisnon (si ignosccndnm.

CAP. 1x. [u],

’ I NI V 3 N 5 I i Nsa Anop’qasts o av 1K, Et txavot: antiproton Trip: fou

fix u. x 9x n a v a -aMinimal xou QOtXEtV, TYPMTOV pèv si sortv manip [auparian: eip’qxz, kéfir: airant»;-

Mnrs’p: xarz’xîz fig: ênfiv, , par); 1610; ,

ëxdn éxoüozv, fi 0:7.0vaav 0&1 éxwv ’

’ i C 3* (N Ü l ’ SN - e À Âas 7:01:va 719 a); 01mn»; 501m sxovm comme au, 1, ou

à Q î V 4 f, i i î N - tu Ion axoootov 0mm, manip x11 to motxstv mu Excu-0t0v. Kali cipal nâv 031m; à êxsivwç, ëorrsp xai 10

î N * a. ’ ’ ç i i E Ï i 8V 7 I Iaotxsw fiat! exowrov, ,10 nsv -xouatov 10 axoootov,(2) iOyoiotç et xati âni 103 ôtxato’ù’o’ôat * To 751p ameno-

ço «payait! nîv êxoémov, (336?, sÜÀoyov oivrtxsi’crOat oyait»;

I q I I , ,N ’. I’i Ù N a Ë z Ixaô sxarspov To1 aorxsioôutxu .0 otxouoocr ou r, :XOU*

l î a! 9 A n tr l t010v à àxovo’tov a vau. Aronov 8 av 00:51: x1: En:103 8txato’500at, si nâv ixoüctov’ Ëvtot yèp ôtxztoïivrat

1 fi I 7 i IN la l Vou] sxovrsç. (3) Brut mi 1005 otawopnostev av mg,la nôtspov ô r0 aiSonv nenoveàtç âôtxeîrut nâç (3035p

ne a. I .xui Erri cou npairrsw, nui Erri 100 relaxant êortv- xaràcoyësënxoç yàp E’VÊE’ZETm. Ërr’ ânoots’pwv peraÀauÊai-

vrw 15v Stxaiwv. joncha; 8è aiiov au xai êrri 115vâôixwv ’ où 781p raürov 10 dans: npairrew a?) uiôtxeïv

M) oÜBÈ 10 abîma nioystv il?» ciatxeïoûut. jouoit»; 6è xai

Ëni 1:05 ôtxxionpaysiv ni ôtxatoîaûou- âôovarov 161p

Dtthitnrc autem passet aliquis, anne salis distincte deaccipicndn et fitcicnda injuriaa nabis disputatum sit. Acprimant quidem qnæri potest, utrumnam ita se res ttabeat ,ut dixit Euripides , cujus hæc sont absurde sane dicta :

Matrem is menin peremit, ut panois loquar,volons volcnlem, vol volentent non votons.

Utrum enim potest restera fieri ut sua voluntate qui.accipiat injuriant, an non potest; sed potins omnis invitafit injuria? qucmadmodum sane facere injuriant amninoest veloutai-ium. Utrum, inquam, omnis injuria accipiturhoc posteriori: mofla (contra commutent), an potinsillo priore made (voluntalc ), quetuadmodum faœre in-juriam amnino est t’oluntarium? an Vera aliam quis suasponte accipit,aliam invitus? (a) Atque hac idem etiam dejuris actionibus qnœri potest. Voluntarium est enim quid-quid juste aliquis agit. ltaque oppositionis quoque in am-bahus modem esse rationem consentancum est, atque itautraquc similiter, injuriam sciticet accipere, et jus suumohtinere, vel volontariat esse, val non t’oluntaria. Sana quumsalis constct, jus suum uonnntlas pati minime sua sponte.vel ah illudquaque videatur absurdum dicerc, jus non nisia volentibus percipi. (3) Quad qua-ri deeo quoque potest,num, quicuntque aliquid pertulit injusti, injuriam acce-pisse dicendus sit; an Vera ut in agenda, sic se res ltabeatetiam in perpetiendo. Continuere enim potest ex aveulit ,ut quis in utroque justa percipiat. Sinnliterqne videllcetetiam in injustis. Plurimum namqueinterestinter, res injus-las agora, et injuriant faccrc : itemque inter, res injustas per-ferre, atque injuriant accipcre. ldemquc est dejuste agenda,

Page 72: Notes du mont Royal ←  · roc 11°11’ âEiav, mi 1195’11011 nui-1159i 8 , non potest iu-telligi. Apparet autem id agi quad Nicomach. 1V, 1:. a , S a z 1è 119511011 81) 1190:

a!

Un

a

20

’25

3 c

3

40

sa

60

(Ilu,rla7.)âôtxeîoôat psi. âôtxoîv-roç’ô ôtxauoüaem in). Stxatonpa-

yoîwoç. (A) El 8’ écrit; riflât; 1o âôtxeîv 1è filin-rani

I I N y I I t .3, i (Iémue. riva , 1:0 8 êxov-ra 218010: aux: ôv ml. (p au" me,ô 8’ 6.421191; ëxàw Mime: aïno; «616v, êxu’w 7’ av

âôixoïto mi êvôs’yprro aôrîw «615v âôixaïv. "En; 8è

ml 10510 ê’v 1:1 râ’w ânopoups’vœv, si ëvôéxsrou aùrèv

C d , N ’U v l Ï f 1 I daurov aorxew. (5) En êxœv av nç 8l. apurerai! in:(filou fila’nrotto Exôvroç, (1)61, sin En! êxôvr’ âôtxsïcôat.

1H 013x 6906; à ôropwpo’ç, 0’056: «posesre’ov si?) plâtrait!

eîôora mi ôv ml (î) xui â): si) tapa: fini êxsîvou [506-

)maw; (a) Blénurat pèv 03v ne ëxôw mi dôme: 1rd-d’il-El, (imam 8’ 0605i; éxoîv ’ 0602i: 1&9 fiOL’lÂETal, oûô’

ô chou-ni; , tillât :1193; 191v (500.an figé-net- côte 7&9

I a t a! î .. afioulerm ouôuç ô ph ois-rat e val. mouôatov, au ampu-r’àç aux â oient ôsïv «pain-eu: amuïrai. (7) gO 8è 1è

«6105 ôiôoôç, 6361159 "Opnpôç quiet Soîvav. du; rhô-

xov 11?) Amy-rias:

Gaza admettoit éxœrô 60C êwsu’o’oimv,

. ’05x âôtxsîrui’ Ën’ mûri? 7&9 Écrit 1b ôtôovou, çà a «i3:-

xeïo’OaI 06x ën’ mûri? , (DM: ràv âôzxoüvm Saï tairai?-

xew. (a) flapi 93v 03v 105 âôixsïcôat, 31v. 05]. Exoti-

mov, film.[X IL] 1E1: 8’ En n°5069500: 86. Ëorw eirrsîv, 11’6-

rspov nor’ âôrxeî ô veina; napà rùv âEiuv «à thiol; â

ô Éloi», mi. si è’e-rw aûrôv «orin dazxeïv- (o) si 7&9

ëvôéxerav. se 12961590»: leyfièv mi. à ôtavs’pmv damai

aux 061 à 5x0») 7o nÂéov, si 1:1; «150v éra’pip 0:61:23

vélum eîôàiç nui Exoïw, 0510; m’a-roc aôrbv damai. "07:59

Boxo’ücrw et [151pr noteiv- ô 7&9 émetxàg élution-xâç Êcrw. ’H oûôè 105:0 ânXoUv; ête’poo 7&9 àyaOoU,

si Éva-av, Enleovs’xtsi, oÎov adi-q; à 105 6:10.63; 3:00.05.

’E-n Marat mi mirât Po», Siopmpov 103 âSLxsiv. oùOèv

1&9 ampli: du (1610T: néo-7.5L poôÀnow, d’un: 06x abîmai.

un ôté y: 10’610, aux aïno, filai-irruoit pâvov. (Io) (ba-

vspov 8è mi. 81:1 ô Stavs’pmv damai, 0’003 067. ô to ults’ov

510w ieî- où 7&9 (Î) To ëôtxov ûnépxa âëtxeî, (il): (Ë;

«à; Éxôvra roU-ro «ouïra - 1051:0 8’ 805v î, am ri; npoî-

Eeœç, fi écru à»: a?) Slavs’povu &ÀX’ 013x êv si?) Mg.-

Gaîvowr. (Il) ’Eu Errei tommy-(Be çà noraiv léyerm,

nul. 301w à); «a: (fluxer meiven mi fi vip mi ô olxérnç

indienne; , 06x fiançai p.5, nota? 8è1à dôme. (I2) ’Ensi 513v &yvoôîv Ëxpwev, oûx damai nattât Il) voguxàv 8i-

xcuov oûô’ daim; il xpt’ctç Ecriv, 561-1 8’ à): damag-

Ë’rzpov 1&9 çà voynxèv ôixulov xai «à npiînow si 8è Yl-

vuîo’xœvnè’xpwu distique, Rhovaxrsî ml. aine; à lépi-

-roç fi rtpwptaç. (la) "(lump 05v xâv si ri; sagittairece?» âôtx’rjparoç, nul. ô 3161 1015m xpt’wx; &ôixwç nléov

Élus mi 7&9 ên’ Ëxeivuw ô rèv &ypèv xpivu: oint &ypov

aux àpyüptov 3.7.5169. [XIIL] (la) Oî 8’ â’VGPomOL

39’ écurai; devrai sÏvar 16 &ôixsîv, à?) mi se ôixmov

aval péôtov. To 8i oôx 56-m- GUYYEVEIGÔŒI pèv 7è?

fi sa?) yak-ovo; mi Trot-réiez: 16v ulnaiov mi. 805m: in"XEIPÏ to âPYÜPtov péan»! mi ên’ «Groiç, Mât se 638i

ETHICA NICOMACHEA. LIB. V. CAP. 1X. 63

atque de justum perpetiendo statuendum. N811) fieri nonpotest ut quis injuriam accipiat, nisi sit qui faciat, ont utjus suum obtineat, nisi sit qui juste agat. (4) Quodsi inju-riam facere, simpliciter est alicui sponte sua nocera (sponteautem nocere est, scientem et cui, et quo, et quo modonoceas), incontinens autem sponte sua sibi ipse nocet :ergo sponte sua injuria aflicietur, et fieri poterit ut quis seipse injuria afficiat; quad ipsum etiam nnum est ex iis qua:dubitantur, fierine possit ut quis sibi ipse injuriam faciat.(5) Præterea poterit aliquis sponte sua propter incontinentiamsuam ab altero item volente damne amci. Atque secundumhæc fieri poterit ut quis sponte sua injuria alficiatur. Autnon est recta superior definitio , sed illis verbis Nocere scien-tem et cui, et quo, et quomodo noceas . addendane sunthæc : Contra illius voluntatem? (6) Damno igitur suasponte quispiam affici resque injustas perferre potest; in-juriam autem sua sponte aceipere nemo potest. Nome enimvult injuriam accipere, ac ne incontinens uidem : sedpræter suam voluntatem agit. Nain nec vult qulsquam quodnon arbitratur esse bonum, et incontinens id uod agen-(lum esse non putat , agit. (7) Neque vero qui flat sua sicut scribit Homerus Glaucum Diomedi

Aux-ca donanlem arma, sibi invicem ahena recepse ,bubus emenda novem hæc, centon) æquiparantlbus illis,

Injuria allicitnr. ln ejus enim potestate situm est dare autnon dare: at injuriam accipere non est in ejus qui acci-pit potestate situm, sed oportet sit qui injuriam faciat.(8) lnjuriam igitur non accipi sponte , sic apparet.

[KIL] Sed ex iis qua: consilium erat proponere, duonobis restant explicanda : utrumnam injuriam faciat isquiplus alicui tribuit, præter ejus meritum ac dignitatem;anis qui plus oonsecutus est; et fierine possit ut quis sibiipsi injuriam facial. (9) Nam si contingere potest id, quodpriore loco dictum est, ut is qui plus tribuit, faciat inju-riam, non is qui plus obtinuit; sequitur ut, si quis plusalteri quam sibi tribuit scions et sua voluntate, is se ipsoatfieiat injuria. 1d quod modesti homines facere consueve-runt. Nam vir bonus de suo jure lihenter et facile nliis con-cedere solet. An ne hoc quidem etiam simplex est? nam plussibi alterius boni forsan vindicavit, veluti gloriæ, aut ejusquod absolute honestum est. Præterea ex definilione ejnsquod est injuriam facere, refellitur nuera sententia. Nihilenim tali accidit præter ipsius voluntatem. Quare propteristud injuria non allicitur, sed, si forte, damne afiiciturdumtaxat. (10) Perspieuum autem etiam illud est, eum quiplus æquo dal uni, qunm distribuit, facere injuriam; ne-que vero semper cum qui plus obtinet. Non enim is inquo id inest, quod injustum est, injuriam facit; sed is inquo inest sponte hoc facere, hoc est, a que actionis prin-cipium proficiscilnr, quod sane est in eo qui distribuit,non in eo qui capit. (l l) Præterea quoniam Facere multismodis dicitur, et usu venit ut inanima quoque interficiant,et manus, et servus item dominijussu :non injuriam qui-dem racit talis, sedtamen rem injustam facit. (12) Pre-ter-ea si quis îgnorans judicavit, neque tuoit injuriam, quodquidem ad jus legitimllm attinet, neque judicium injustumest, sed tamen quasi injustum. Nain jus legitimum aliud estah illo primo. Quodsi scions injuste judicavit, jam ipse quo-que plus consecutus est vel in eo quad gratiam iniit abaltero, vel in eo quod inimicitias suas ultus est. (13) lgitursi quis injuria: factæ sit socius, sic etiam in illis is utqui proptcr hæc injuste judicavit, plus obtinere intelligitur.Nain et qui agrum alteri adjudicavit 0b hujusmodi rem, nonagrum mox necesse est ut acceperit, sed pecuniam vel quidsimile. [XIIL] (14) Homines autem in sua poteslate posrtumme putant injuriam lacera; coque esse facile , justum esse.Sed non ita est. Nam cum viclni uxore rem haubert:g et al-terum verberare, et manu pecuniam dare, tum facile est,tum in eorum qui faciunt potestate situm est :sed ex ln-

Page 73: Notes du mont Royal ←  · roc 11°11’ âEiav, mi 1195’11011 nui-1159i 8 , non potest iu-telligi. Apparet autem id agi quad Nicomach. 1V, 1:. a , S a z 1è 119511011 81) 1190:

r[o 860v i11p6v suai.

1

20

25

64

au n V 7R Ü I 5 3 *’Ëyovmç mon 11men; 061e pactov ou1 En aurone.

v ( I t 1 b N là hl I à UN(lb) 054mm 85 x0: 1o vavou 1 omerta mu 1 atome:1’

oûôèv oiovrat oop6v uval. , 6’11 flapi En et voyer. Às’youcw

m’a ya).s:6v Envte’vau. ’AÀÀ’ où 1661” êori 16L Shunt:

a à ï A t z n ... r ls (Il). 71 mm: ouyfisënxoç, 0:10.61 rang 1rpz110p.:va unm5; variorum ôixutu- 10510 3?. «Nov Ëpyov à 16!ôytstvà eîîévai, inti. xâxsi pâli. xai oÎvov xui Énée!)-

. N r i ,1, A au .. s-pov mu XŒUG’tV ne: 1oy.1,v ElOEVal. pqatov, a «me on

veîyat 71526; ûyt’erav Mi du mi 1161: , 1oooÜrov lpyov

s a t tu a t a.(l6) A: auto os 10610 mu. 100 8l-xauÏou 01’0th eÎvat oûôèv 5110i: 16 &ôtxeiv, 81L oùôèv-Ë1-

10v ô ôtxouoç ana mi pëlkov 86vat1’ av ë’xaatov «pai-

Eou. mîm- xai yèp auyyevs’oeal yuvauxl mi «cordial,

. s - , . , .. r , .zut ô avopstoç-rlpl ozonide: commuoit etpaçstç a? 61:0-

1spaoüv Tpâllfiw. 10.16: 16 Samarium xal. 16 âôlxsîvoù 16 mûron noteîv 361i , nÀùv m1161 ougëscnxo’g aillât

16 (bai. Ëyovza 115m Ketch, fourrai) xai. 16 iarpsôsw xai16 ô-[ioîÇew où 16 15mm à je), 1Éuvew papuaxeüsw

. 1Ë, p.91 çmppaxeüew êo’rîv, cibi: 16 est. (I7) E611 6è

16 Sima: Êv 1061m; oîç itérant 163v (ium); dyaôôîv,

Ëyouot 6’ ûmpêoÂùv êv 106101.; mi 31:14;in 10?: pèv

761p 06x Ëa1w ûnspëon mûrôv, ot6v ïoœç 1oîç 650k,

- . 1 l l a - - a I - QÀÂt10K 8 ouOsv poptov (opalisait, 10:: thaTUJÇ nomme, a amin-a: Matin-u, 10?; 8è PEIZPI 10m 816i 1051" civOpo’nn-vo’v ëefl.

on

CAP. x. [x1v .]flapi 6è émanation; nui 105 Émemoüç, 716k Élu.

7’; je»; émaixem np6ç 6tmloauvnv, 16 6’ Émetxèç «p6;

16 Sixatov, Exopevév ËGTW Einsiv’ 01’515 yàp à): 1a616v

ârûrâîç 61W (in; Srepov fi?) yévst (paillent cxonoupëvoiç,

mi 61è pèv 16 Existxèç êirawdüpsv mi civôpa 16v 101.05-

1ov, 6301s mi. Ë-rri 16: and êtawoüvreç pera’pépopev

âv1i 105 àyaOoÜ , 16 êmzixs’arepov au 39mm 611X0’6v-

1sç- 61è 86 rif) X6119 àxokouôoîîm qMItVETat irone»: si16

35

4

4

s’memàç rapin 16 ôtxmo’v Tl 6V Errawero’v ëa1w- à yèp

t M , t - t . , m1o olxatov ou cnouoœwv, à 10 enterxèç ou otxatov, et6000 i; si. cippe) aumônier, rainé»: êo’rw. (2) iH pâli

03v ânopia aysô6v eupfiaivst 616. 105101 flapi 16 âme:-

I Y ’ IM I à * N t 5 à (ne, axa 6 ânonna 1ponov 1m opOwç mu ont) v uns»!-avriov écurâtes 16 1: flip êmuxèç Souriau 1w6ç ôv

o pémév s’en Sixatov, xal. oôx à); M0 n ys’voç 6V Bél-

.. ,116v éon 10L: ôtxaiou. Taôr6v cipal ôtxatov ml émet-xéç, Kari nippai»: cnooôaitow ôv-row xpsî-rrov 16 êmetxe’ç..

(a) notai 8è 191v chopina: (in 16 êmerxèç 813cm0»: pév

écru, où 16 M16 vo’pov 65’, 0’003 êxuvopfiwpa vopipoo

Stxutou. (4) Aiuov 8’ 811 ô pèv V6510; media!) «Zig,flapi Êviœv 8’ 06x oîévre ôpôôiç e’msîv m0610!» ’Ev

oÎç 03v o’woîyxr, [13v aînsîv xaôo’Àou, p.6 oÎ6v1e 6è ôpôâîç,

16 du Enl. 16 «Nov lapâaîvst 6 vopoç, oint àyvoti 16âpaprayopsvov. Kent Ëarw oûôèv ium ôpOŒç’ 16 yàp

CF

50 âELŒ’PTTdLG 06x il: 1533 voue) du? ëv en?) vapoôé’rg (il):

à ouest 105 npoîyponoç ËO’TW’ :606; 1&9 1otcuî1n

«- w v 11’] nov npax1wv 57.1, Ëcrtv. (à) Orav ouv un] pèv U

H91KQN.NIKOMAXEIQN E, l. (un)bitu et sic affectos [mec timere, id neque facile neque in eo-rum potestate situm est. (15)Similiterjusta et injuste nossenullius sapientia: esse putant : quia ea de quibus loquun-tur leges, intelligere difficile non est. Verum ista non suntjusta. nisi ex eventu : qunm autem certo quodam modo etaguntur et distribuuntur, tunc justa sunt. Hac autem ma-jus opus est, quam verbi gratia res salubres cognoscere. Nomillic quoque mel, vinum, veratrum, ustionem et sectionemnasse facile est; sed quomodo, et cui, et quando ad sani-tatem adllibenda sint, cognoscere, tain est magnum et ope-rosum, quam medicum (16) Propterhancipsam causantnon minus justi quam injusti hominis esse putant, injuriamfacere : quia justus non minus quam injustns, imo veromagis unumquodque horum agere possit. Nam et hunc cumaliena uxore rem babere, alterumque verherare, et virumfortem clypeum abjicere , et in utramvis conversum partemcurrerc pesse dicunt. Atqni ignavum esse et injuriam ra-cere, non est hæc faccre, nisi en eventu : sed sic affectumfacere; quemadmodum mederi et sonore non est secare autnon secare, medicamento purgare aut pou purgare; sedsic affectum llæc praostare. (l7) Ceterum jura locum lia-bent tantum inter eos, inter quos eorum quæ absolutebona sunt, communitas est, et quibus horum nimium etparum esse potest. Aliquibus enim non potest lèse eorumnimium, ut fortasse diis z aliis nulla prorsus eorum parti-cula utilis est, nempe hominibus insanabiliter improbis,sed omnia nocent: aliis nliquatenus utilia sunt. Atque ineo est humana conditio.

Sequitur ut de æquitate et de æquo bono dicamus, quamrationem æquitas ad justitiam , quam æquum bonum adjus habeat. Namque propius intuentibus neque ut idemamnino, neque ut aliud genere videtur. Atque interdumæquum bonum laudamus, eumque virum qui æquus et.bonus est. Quin etiam hoc nomen ad alia laudando trans-ferimus, pro bono usurpando id quod dicimus 16 émanée-re-pov, melius s’cilicet aliquid signifiantes. Interdum rationemsequentibus absurdum videtur, æquum bonum, quum sitquidpiam a jure diversum, esse laudabile. Nain vel jus nonest bonum, vel æquum bonumnon estjustum, si quidem hocejure aliquid diversum est, vel si utrumque bonum est,idem surit. (2) Tota igitur de æquo bono quæstio ex bispropemodum qua: diximus nascitur. Sed hæc omnia quo-dammodo bene habent, nec quidquam eorum est quod se-cum pugnet. Nom æquum bonum jure quodam melius jusest; neque ita jure melius est, ut sit aliud quoddam genus.Idem ergo est jus et æquum bonum :quumque umbo sintbona, melius est æquum bonum. (3) Sed hinc nata dubita-tio est, quod,quamvis æquum bonum jus sit, non est tamenjus loge constitutum eut Iegitimum , sed juris legitimi cor-rectio. (4) Cujus rei hæc causa est, quod le): omnis genou-lis est; de quibusdam autem rebus universe et generaliterrecto præcipi non potest. flaque quibus in rebus logis vocemuniversam ac generalem esse necesse est, id autem est ubinon satis recto fieri potest, in iis id sumit lex quad plerum-que solet evenire; quamvis id quod in hoc peccçtur, sati:intelligat. Net: tamen idcirco minus recta hoc lit. Non enimculpa logis est, neque ejus qui Iegem tulit, sed natura:rerum. Enrum enim rerum quæ in actionem cadunt, hu-jusmodi plane materia est. (5) Quum igitur lege generalitel

Page 74: Notes du mont Royal ←  · roc 11°11’ âEiav, mi 1195’11011 nui-1159i 8 , non potest iu-telligi. Apparet autem id agi quad Nicomach. 1V, 1:. a , S a z 1è 119511011 81) 1190:

("37,ll38)

ô vogue modum, soufi?) 8’ hi. toutou nopal 1a infid-Àou , son 69083; îlet, flagellai-irai ô vannait-q; mi.

N .. i , sfigaprsv (indou; eirro’w, ËnavopOouv 10 êUnçOsv, ô xuv6 vouoOÉmç afirèç DES-ring &v site! Ëxsî 7m96», x’aî si

a En, êvoyofis’mcev div. (a) AL?) ôixaiov piév Eau, miflânoit «me; ôtxmiou, a?) 105 i105); 8è ma: 10?: En): Il)

Ç Q Il! C I K 1 7 d V unaman; anaprnyaroç. a BUTIN auT’I] à 906K, à muÉmaixoÜç , énavôpôwpa vélum) , êMat’mv. 8L6: r?) x9106-

Àou. To510 7&9 minai! mi. 1:03 ph mâta aux-rai vo’pLov

l0 am, 31L rugi êviwv âôôvurov ôéaeai voisin, 17:61.5 q",-

cpîcparo: 8d. (7) To5 75:9 010993101: 61691610.; miô xoivu’w 361w, 6561:5? mi fi: Aecêi’aç oixoâoyâiç

ô poliëôwoç xavoÏw- n96; 7&9 1b cligna 1:03 New ys-

- I r iTŒXIVEtTat mi où IlLE’VEl ô xavwv, mi To «Hymne: 1:90:

I I "a s x Il5 73: upaypa-ra. (a) T1. pèv ouv sur). 10 inlzixzç, ml3m. ôixaiov, in! rive; 3396m; Smith) , 8mm. marie-pèv si En mérou mi ô Ennui-hg si; êa’rw’ ô yang 131v

nimirum npoàipenxèç mi. nanflXO’Ç, mi ô ph ding:-

Goaixaio; hi (à [sipov aîM’ flattai-"X6; , xaimp Exow

i I I î I ï (W Il ê I:0 10v voyov 530mm, amenai; écu, au fi agi; alu-m mu-xetuç’aixaiocôvn Tl; 05m mi m’a]. ÊrE’pa tu; É’Eiç.

ETHICA NICOMACHEA. LIB. V. CAP. Xi. 65

locum, aliquid evenit postoa præter genus illud universum;tunc par est, qua prœiermisit aliquid lator iegis et peccavvit in eo quod absolute locutus est, id quod deest quod-que omissum est, corrigera : quod etiam lator Iegis, si illicadesset , ila eloquerelur, et de eo legem tuiissei, si pansoi-visset. (6) flaque qunm jus est æquum bonum, tum quo-dam jure melîus, non eo quad absolule jus est, sed enquod propier generalem ediciionem peccato non caret.Deuique hæc œqui boni natura est, ut legis correctio sit,qua aliquid ei deest, propterea quod generaliter ioquitur.Hæc enim causa est cuir non omnia sint loge comprehensa,quod de quibusdam la ferri non potest; ut proinde ple-blsciio opus sit. (7) nei enim non definilœ infinita quoqueregina est, ut et slruciuræ Lesbiæ regula plumbea; nam adlapidis iiguram inflectitur, neque rcgula eadem manet; sicet populi scitum ad res accommodalnr. (8) Quid sil igiiuræquum bonum, quid jus, quo denique jure melius si:æquum bonum , ex his perspicuum est. Ex hoc etiam ap-parat, quis si! vir æquus et bonus. Nom qui consilium hu-jusmodi cepit ni. hæc seqnatur, quique ad ca ipsa agendaapins est, et qui non nimis urget jus summum, neque indeteriorem partem, sed de jure sua concedit potins, eliamsilegis auxilio niti possit, in est æquus ethonus : atque hic ha.bitus æquitas appellatur, quæ justifia quædam est, nonalius quidam habitus.

. CAP. x1. [xv.]Horspov 3’ Ëvôe’ysml hutin o’u3txeïv ou, çavseov à;

153v eïpngLÉvœv - 1è yèv 7d? En! 153v dotation rît muât

1&un (zips-vip! 67:0 105 voyou rsrayuéva, oîov aï. nahua

nbfiâzoxuvvôvai Eau-nov ô végoç, a 8è [.qu nahua, cima-

I i i i Î s I q n,yopeuu. (2) En 81cv «mon: 10v voyov fiMmrg un av-riCÀaimow, Exu’w, damai, éxàw 8è ô sîôchç mi. ôv mi

(à. i0 8è a? on?" hutin cçairrwv êxàiv roUro 89è?arapà 16v ôpflov Àô-(ov, ô oûx En ô vouoç’ (a) damé: époi.

au une: riva; à 191v néliv, minoit 8’ 06; ëxôw 1&9 min-Au,

âôixsïrou 8’ 0605i; êxo’iv. A16 mi fi :611; (numi; mi

ne cinglai «poseur! au?) énurov ôiaanSL’vat-L I5); rùv

mihi; àôixo’üvn. (a) ’En ani ô 58mn; ô yâvov da.-

xïov mi. p.9) au); qunm, 06x Ëa-rw tiramisu êaurôv.u T 05:0 flip pilla êxeivou. ’Ew 7d? mm ô à.’5w.oç 031m

nov-495x (nous? ô ôuÀo’ç, où]. à): 8km: 570w div nov-q-

u i » si I 5k - 1’ i a .-(aw me": ovo: aunât son: v Mixer - émoi a ou un

P ’ i * d i [Y i.. . .. - ..(1671:) un açgpmûm mu npocxstaôau -.o «L’iro- TOUT!) 8è

(Bourru, à)? nisi êv nksiocw âVŒ’YX’I] aveu 1?) ôixaiov

l w vs q il f Ri S l I i r40 mu 10 uomov. (à, Lu de .xuuciov 12 mu en RpOül-

I a I t i A P 1 i a à ipacson mu. «porEpov. O «(a9 mon armes , mu To autodvrmmôv où Saxe? âôixsïv ’ aûràç 8’ Eau:o’v,Nâ aîné:

ana mi mitan Mi ROlEÏ. vEn sir, av êxôvra oiSlxsï-

- i a 1 v N i l sadu. (a) "po: oâ TOUTOIÇ , aveu nov mm page; otol-

I à i ’N - I I S K ! l N.5 mina-rom ouesu; (zoom, nommer ô queue env mon»)oüôè TOIXO)PUZEÎ du Eauro’ü roîzov oüôâ ailé-nui. ü

écurai "Ohm; 8è Marat To Ê’luTbv dama muai rèvalopwgbv 121v flapi. 105 ëxouo’iw; dôixsïcem. (7) (Da-

vepèv 8è nui au rinçai lob gamma, and çà dams-(cocu’50 and 1o âôlxeïv- 1è pèv 7è? glanai: 1è 8è «Récit Ëxsw

inti roi? pérou mi (via-mg ôyxæivèv uèv ëv îarplxfi,eôsxrlxôv 8è Ëv yuyvaormfi- àÀÂ’ son); xeipov to niât-

AniSTOTELEs. u.

Ex iis autem quæ dicta sunt, perspicuumest,ulrum fieripossit ut quis sibi ipse facial injuriam , necne. Nom eiquæomni viriulicongruenlia loge consiituia sunt, in juribussunt habenda; exenipli gratia, non jubet lex se ipsum inter-ficere, et qua: non joliet, ca vetat. (2) Et præterea quumquis contra legem non nocet alteri nuilo ah eo incommodaaccepta, sponte quidem, faon injuriam; sponte autem fa-cit, qui sciens cui et quomodo injuriam facii. At qui irainipuisus sibi ipse morlem consciscit , hoc sponte facit con-fira reclam rationem, quod le); non permillit. (3) inju-riam igitur facii. Sed cui? an civiiaii, et non sibi? sponteenim hunc casnm subit. At sponte sua uemo anicitnrinjuria. flaque et muletat cum civitas, et ignominin af-Iicitur, qui se ipse exanimavit , ut qui eivitatem injuria af-liciat. (4) Atque etiam secundumillum injustitiam, quaquis particulariler injustus est, et non prorsus improbus,liori non potest ut quisquani sibi ipSe injuriam infant,quaudoquidem haec injustitia aliud est ab illa. Nain hicmodo dictus injustus sic quodammodo improbus est, utignavus, non ut is qui omni genere improbitatis affcclusest. Ergo ne hac quidem etiam improbitale sibi injuriamrancit; alioqui nomque idem eidem decedere simul et acce-dere posset : quad fieri nullo mode potest: sed semper inpluribus jus et injuriam esse necesse est. (à) Præicrea in-juriam moere qunm a volunlate et consilio proficisciiur,ium etiam tempore prius est. Is enim qui malo acceptauialum refert, injuriam racers non videtur; ai qui se in-juste !ædit, cadem ipse et paiitur simul et facit. Deindeetiam acciperei aliquis sponte sua injuriam. (6) Bis acre-dit quad nemo injuriam facil, nisiquodam cette injuriœgenere. At uxorem snam nemo adullerat, nemo parieiemsuum perfodit, nemo rei suæ furtum committit. Ad sum-mam,sibi aliquein injuriam fucere non sinunt ea quœ anobisdecisa surit, quad nemo possit sponte sua injuriam ac.cipere. (7) Juin vem ne illud quidem obscurum est, utrum-que esse malum , accipere et facereinjuriam. Allernm enim iminus media, alterum plus co obtinere est; quod siniileinrationem obiinet, aique in mediaina quidem id quad andbonam valeludinem periiuet,in gymnasiica autem id quofirma corporis mnstiiutio comparatur. Vcrumlamen de-terius est facere injuriam. Nain injuriam facere cum vi-

5

Page 75: Notes du mont Royal ←  · roc 11°11’ âEiav, mi 1195’11011 nui-1159i 8 , non potest iu-telligi. Apparet autem id agi quad Nicomach. 1V, 1:. a , S a z 1è 119511011 81) 1190:

66 A llOIKQN NIKOMAXEIQN Ç, a.xeïw et) ph 161? &âtxaïv parât uniate xai 1145111611, mi

motta; si: «hic; mi fardai; 5’116; ( 01’: 7&9 &TEŒV

ra Exotîatov parât damiez; ), sa 8’ daman-0011 divan x11-

xiaç mi àômiotç. (a) Kae’ «sa pèv 05v 1:13 âôtxeîo’eat

11 item paîlov, 31111151 douésânxoç 8’ oüôâv 1111111551 115mm

eÏvat xaxo’v. ’AXÀ’ oôôèv 11.57151 r? 151v; , aillât Rhu-

pirtv M751 giflai vos-av npoarrmicpotroç ’ xairm 11-f-vovr’ à’v Rota Bdrspov 1191181 œpësénxôç, et npocrmai-

ouvra 3131 «a nsaeiv 61191611411 me 133v «chuta» ln-

?Ofivat nui cirroBotvzîv.ôpmo’rqeo’t écru OÔX «ou? npoç «Brin ôixouov cillât 717w

nôtoü 7:11:61, ou 115v 3è ôixattov aillât a 35011011be â

a oîxavautxôv’ èv 1013101; yètp roi; layon; décuite ra

10’701! lita»: 145’901; ri; damât; «par; «à ëkoyov. Et: a 1M

file-fumet ami 5011;? aveu d’amie: 11922; 01131611, 81-1 Ëv roti-

".o1ç ion TTŒIG’ZEW 11 Rapt: du; étau-.6311 69555:1: - 153121119

05v aimant xai 819101151111 EîVat 1196; 60011111: ’81’xat16v

1:1 mi 101510112. (la) Hep! pèv 05v dotation-1511111; aux) 153v

ânon 163v 41011117111 61931117111 Stupide) 15v 19611011 1031011.

O

-a!

(a) [(11161 peraaopètv 8è and

(11311,1139.)

tia conjunctum et vituperandum est; et cum vitio quidemvel perfecto atque nbsaluta, val et) quad huic tinitimumest. Non enim quidquid sponte fit, conjunctum cum in-justitia est. Accipere autem injuriam vitio et injustitiavacat. (8) Ber se igitur levius malum est accipere injuriam,quamvis en eventu grarius esse nihil prohibeat. Sed dehoc ars non Iaborat; quin lateris dolorem semper essedicit morbum pedis atÏensione graviorem, et tamen ex eventupedis otTensio morba laleri majns malum poterit esse; utsicui offensa pede evenerit ut prolapsus caperetur abhastibus et occideretur. (9) Ex translatione autem verbi etsimilitudine quadam poterit esse non ipsi quidem secum,sed sui tamen partium aliquibus inter ipsas qua-dam juriacommunitas : verum non omnis juris, sed vel ejus quadominos in servum, vel ejns quopatert’amilias in familiamsuam utisolet. lits enim rationibus pars animi rationisparticeps, ab a distat, que: ratione vacat. Ad quin ipserespiciunt, et hoc respectu videtur homini quoque in seipsum injustitia: locus esse, quia fieri potest ut in his par-tibus aliquid a suis appetitionibns diversum perferat. ita-que etiam in animi partibus inter ipsas, ut inter eum quipræest, et eum qui paret imperia, jus aliquod intercederevidetur. (l0)De justifia igitur ceterisqne virtutibus mo-ral1bus cum hac distinctione sic a nabis sît explicatum.

LIBER VI.CAP. I.

il ’Emi 6è WYLdvouev 11961-59011 zïpnxo’rz; 6’11 Saï a:

1 É ai 516011 ou dt En (ne 70Hv 8è ’ 70131.1101: p x 11., , u p) , tu, env: 51-’ÏJtV’ à 5è 11.533011 Euh (a; ô Âoyoç ô 69015; 12’751, 105-to

Etéïœtiev. ’Ev miaou: 7619 101?; 57.9711451911: ê’îsct, m1.

0:21:59 nui Ëni 16311 aiÀÀtnv, Écrï 1:1: axone: 11913: ôv a’tTtOA

f. l r 1 I v a l n l. glanant o 10v 103’011 slow 51111511151 xott 41111,61, itou neêa-riv 6’90: 117111 FEGOT’Â10W, a: gis-m1213 9111811 sivau 77,4

ûrspÊoÀîç mû 12; êHsïaIaaoiç, 013M; zut-1’31 ’ràv 690611

Myov. (2) 1E6?! 8è a) pèv sinsiv 0157m ail-40è; aév,oùOâv 8è saper xai 1&9 ëv TŒÎÇ aliam intuslst’atiç,

1 l 1 1 a r w y y 1 1 s a71591 au; écru: marna-q, TOUT «Mita; p.51! 51115111, 6’11

V . I V I V N - - 3 N! .’ 3ours 7191511» ours alu-trio est novsw 0005 pçOUuew, 1701M

à .I a Q 3 et À I l N à; I V. Vr ntaot m1 tu: ô op oç oyoç mura a. 1101m1: slow au:Tl: oü0èv 3111 siôsi-r, 11915011, oÏov raïa Set 119017195956me

me: a; 01711401 , si r1; sinuait 311 36a. fi Ïanlxù 315121351

l l P I Ï b Un 1 au.ne itou tu; ô numi: slow. (a) A10 8:1 mi R591. tètç 17,;

w- a» I i a 1 Î æ 1 I vdans 5:51; un 11.011011 0011,05; a vautour zip-nnum, 0017181mi ôtaiptapévov 71’; 1’ Écriv ô 69051; laya; 3101110131011

si; 81m.[IL] T tu si si: 4111171: âge-û; SteÀo’pevonâtç pÊv

eÎvatroU-Eôouçè’çupsv ra; 8è rie 81mvoiatç, Hepiyèv oûv

117111 41013117311 81aÂnÀ60apev, flapi. 8è ".6311 Ronrtîw, 1159i

aporie 11917311011 aimât-reg, ÂE’YmptV 03110:. (a) "96129011

pèv 05v 915’101] 86’ siam 111911 157;: dolic, t6 1e Myov

E701: mi. sa êloyov’ 11511 6è 11:91 1:05 161011 Ëyovroç 16v

Ç 1 I r ç I I. 1 Ila 0111er 19011011 810119215011. K01! anomie-61a 81m rat 10701:glana, 311 psy a: 05111961711511 rôt 101123101 11’511 61mm 300w

ai. giflai in). Évôs’xov-rm tintait; (leur, Êv 8è (à «à évas-

Zâpeva - upas 11319 :31 la?) 11.5121 input 111:1 713v si; du»

Z’fiç (.109in Étape? 11:13 yévu ri) 1195; êxoirzpov "apnée,

90 eimp xaôi agiotât-nui 71v: and 011111611111: fi YVÛJGIÇ

a.1

a C

t O

Quoninm autem supra diximus medium esse deligendum,non nimitun, neque parum; medium autem ita esse utrecta ratio præseribit : de hocdistinctius disseramus. lnomnibus enim, quos dixi , habitibus , quemaduiodum et inaliis rebus, scopus aliquis est, quem spectans is qui ra-tionis est particeps, tum contentionem adhibet, tum re-missionem; ac terminas aliquis est medietatum, qnas internimium et partim interjectasesse dicimus, recta: rationiconsentaueas. (2) Quad qunm ita dicitur, est illud quidemrerum, at non tamen satis perspicuum. Nam et in ceterisexercitationibus, quarum est scientia, licet hoc vere diacre,neque plus neque minus lalioris aut remissionis quam respostulet, suscipiendnm esse, sed omnia mediacriter et utrecta ratio præscribit , esse facienda. Verum qui hoc tan-tum perceptum et cognitum habeat, nihilo magis silsciens; ut, si quis quærenti, qualia alendo et cnrandocorpori sint adhibenda, respondeat : quæ ars medendiprmeipit, et ut is qui ea est præditus, præcipit. (3) Qua-propter etiam in habitibus animi non Salum hoc esse 1eredictum, sed plane etiam explicatum ac definitum esse opor-tet, que: sit recta ratio, et quœ illius delinitio.

[ll.] (1) Animivirtutea ita distribuimus, utalias morum,alias mentis sen ratianis esse diceremus. Eas igîtur qua:ad mores pertinent, persecuti sumus : de ceteris autemubi pauca tuerimus prius de anima locuti , ita postea dis-seremus. (5) Dictum est supra, dnas esse animi partes,alteram rationis participem, expertem illius alteram. Nuncautem ejus partis quæ ratione prædita est, facienda eodemmodo divisio est. Atque hac positum sit, dues esse animipartes ratione præditas : unam, qua res eas cernimus,quarum principia aliter sese habere non possnnt ; alteram,qua ces quin hac vel illo modo possunt evenire. Ad enenim quœ genere dîneront , diversum etiam pertinetportion) animi genus, nimirum id quad ad unumquodquaeorum aptum natumque est, si quidem eis ex similitudine -quadam atque atlinitate exsistit suorum objectorum pet

Page 76: Notes du mont Royal ←  · roc 11°11’ âEiav, mi 1195’11011 nui-1159i 8 , non potest iu-telligi. Apparet autem id agi quad Nicomach. 1V, 1:. a , S a z 1è 119511011 81) 1190:

(11:10.)

ôrtaipxst oui-raie. (a) Asys’0’0m 8è 101511111110 pèv 5711011)-

povntèv 18 8è 107101111611. 10 7619 9001513500011 x01i 7107i-

C500011 10151611, 0005i; 85 900151551011 1159i 117w [si 51’85-

xope’vmv inox 57.5111. (7)"90’15 10 1071010161; ê0’11v 31111

0 p.590; 1033 167011 Élov1oç. 11111115011 0’19 Êx0115’900 101i-

11011 11’: f, [351110111 gElç’ 05m 7&9 819518 êta-15’900, il

8’ 8195191 71-90; 10 Ëpyov 18 oîxeîov.

ETHlCA’ NICOMAGBEA. LIB. V1. CAP. Il. llI. 67ceptio. (a) Appelletur vera harum altera pars,ea in qua inestvis sciendi; altera, qua: ad ratiocinandnm valet. Nainconsultare et raliocinari idem surit. Jam vero nema de lisconsultai, quæ aliter evenire non possunt. ltaque en quæad ratiocinandum valet , nua quædam pals est ejus animipartis, quia ratione prædita est. (7) lntelligendum igitnr est,utriusque harum partium quis optimus sit habitus. Hicenim utriusque virtus est; at virtus ad suum qumque opus.

CAP. II.T9i01 8’ ê0’1iv êv 1?. 410364 131 11159101 1190iE5tnç mi

0’1M05iotç- chôma, vo’üç, 59551:. (2) T 01311011 8’ fi oti-

l0 6971m; 0885p1îç 6197.13 119455102- 8fiÎ0v 85 1123 161 0n9ia

ataôna’tv pèv 315111, 1190i55œç 0è. p.8 xowwvsiv. "E011

8’ 81159 ëv 8tav0iq1 31011000101: xai àno’tpatctç, 1031i Év

895E51 81:11:51.5 nui 300713- 5101 5115189. 9, 73011191 11951)]

5’51; 1190011951011], i) 8è 119001i950’1ç 895515 900150111156,

l5 85ï 8131 1015101 16v 15 167011 àÀnô’f. 5Îv011 x01i 191v59551v 69-

01îv, 519159 fi 119001i9501ç 01100801iot, mi 131 011’118 100 pèv

19611011 191v 8è 811.63151v. Afin] p.51: 05v fi 814110101 mià 0’111’10510t 1190x1006. (a) Tîiç 8è 051091111165 81011M010

1101i 9:8 npaxnxfiç 9.1585 nom-1111?]: 18 50 mi 11011163; 1&-

lo 11,05; 3011 1101i 111538oç° 10310 yaip 8011 111111181: 81011101111-

xaÜ Ë9yov, 105 85 1190131113105 x01i 8tatv0n11x0’ü à 0017305101

ôpqùo’ymç 5100001 fi 695’251 si 8901911 (1) lignifia»; 915v

03v âpx’h 11900119501; , 80511 fi xivnutç aux 0131 05 gant,

11900119505100 8è 595511; x01i R670; 6 Ëvsxoi 11v0ç- 818 0151."

95 aveu 1105 mi 81011M014 00’1’ 011150 13.001911; êc1iv 3550);

fi 7:90:1i950’10- 51311901511 7&9 xai105’v01v11’ov ëv 11905,51

41150 8101110i01: mi floue 01’111 501w. (s) A10iv0101 8’ 0131i

oôôèv XWEÎ, 0’003 il inné 100 mi 11901011131711 013111 7&9

xati 17,4 110111111171; Épxu- 81151101 70’19 100 11015? 117511

sa ô 110117111, mi 01’: 15710: 511111711; 60.131 71960 11 xai 111:0;

18 11011,16v. ’AlÂà 1811901x10’v - fi «(89 5137190501 15710; ,

fi 8’ 595510 10131001 818 89511113184 vain; il 119001195014

â 89551; 81011101111306, nui fi 101115111 0’191); dv09omoc.

(a) 01301 5’011 8è 119001195100 006511 7510116; , oiov 0005i:

sa 119001195i1011’lhov 11511096nx5’v011- 01’185 ydt9 900151351011

:591 105 75-10v6105 aillât 1159i 105 3009.5000 mi Ëv85xo-9151100 , 10 8è 7.70121; 01’111 31185151011 9:8 75115’00011- 810

690173ç ’AyaîOtuv’

Môvoo 1019 01131013 1101i 058; 0’159i0x51011 ,

(0 àyéwrra 11015îv and" En! à 1151191795101.

’Apcpo15’9wv 81h 183v 1101111xôiv p.091’aw 8016051018 E9101.

Kaô’ de 05v 90011010 5’551; 601118515051 êx0i1590v, 01151011

â951ai 519.0001.

Tria autem sunt in anima , quœ in actionem et veritatemquasi dominatum habent: sensus, mens, appetitus. (2) Exhis tamen tribus sensus nullius actionis principium est :quad ex au perspieuum est, quad tametsi bestiae sint sensupræditæ, actionis tamen communionem non habent. Quadest autem in cogitations affirmatio et negatio, hoc est inappetitu rei alicujus appetitio et tuga. Quare quoniamvirtus moralis est cum consilio seu proposito conjunctushabitus, consilium autem appetitus est ex consultatione zidcirco si consilium bonum me voluinus, oportet et ratio-nem esse veram, et appetitum rectum; eademque et illamnifirmare, et hune persequi. Atque l1aec cogitatio et veri-tas ad agendum valet. (3) Cogitationis autem ejus qua:ad res contemplandas, non ad agendas nec ad efliciendasvalet, præstantia et vitinm est verum et falsum. lnhacenim consumîtur animi partis ad cogitandum valentis omnisvis atque operatia; partis autem animi ad agendum va-li-ntis, cum illa conjunctæ, qnæ ad cogitandum valet, opusest veritas congruens cum appetitu recto. (Æ) Actionis qui-dem igitur principium consilium est: principium, inqnam,illud 0nde motus proflciscitur, non id cujus gratia res agitur.Consilil autem capiendi principium est appetitus et ratio saquœ est ultimi sive finis alicujus. ldeo neque sine mente etcogitatione , neque sine habitu morali, consilium esse pos-sit. Nain neque houa perfectaque actio neque ei contrariasine cogitatione et moribus constare potest. (à) Cogitatiaautem ipsa nihil movet, nisi ea qua: est de fine et de acliane.Hæc enim etiam ei quæ ad efficiendum valet, præest. Namquisqnis aliquid efficit, alicnjus id gratin etTicit 1 nequeabsolute finis est, sed ad aliquid refertur et alieujus est illudquad et’fieitur. Quad idem de ea quad in actionem cadit,dici non potest: actionis enim ultimum est actionis banitaset prœstantia, ad illamque tendit appetitio. Consiliutn ita-que au! mens est ad appetendum excitons; aut appetituscogitandi vim habens : principiumque tale homo est. (6)Nul-lins autem rei jam factœ consilium capi potest; ut, nemaconsilium capit, captum ab se esse "ium. Nam neque dere prœterita deliherat quisqnam , sed de future et ea quaisfieri potest : et vero quad factum est, ut sit infectum, fierinon potest. [taque recte Agatlto :

Deficitur hoc une vel ipse etiam Deus,quad factum est hoc ut infectum queat dare.

Quoeirca ambarum animi partium quœ ad cogitandumvalent, opus est veritas. Qui igitur habitus etficiunt ututraque pars verum enunciet, hi sunt utrinsque virtutes.

CAP. III.’ApEépevot 05v 6131111051: 1159i 0113117111 fia’hv Karman.

a, a’Etrfla 841 oÏç 01111051351 fi 11?; 3101101190iv011 91 cirro-

çaivott, 1151115 10v 0’191091611- 1115101 8’ êcri trip-q , âm-

011’1111], 19961104011; , copia , voiiç- 011011311151 789 x0ti 86211

êv8fx51011 81011956850001. (a) ’Emcwîtnj p.511 08v 1i56111:, 31115509 (panpo’v, et 85î 0’1x91501075î00011 x0ti p.91

Principio igitur altius repetîto de iis rursum disseramus.

Sunto quinque numero ea quibus animas Verum ennu-ciat vel aienda vel negundo : Ars, Scientia, Prudentia,Sapientia, Mens sive intelligentia. Nom existimatiane etopinione ut mentiatur animus, evenire potest. (2) Acscientia quidem quid ait, ex eo perspicuum esse potest (si

50

Page 77: Notes du mont Royal ←  · roc 11°11’ âEiav, mi 1195’11011 nui-1159i 8 , non potest iu-telligi. Apparet autem id agi quad Nicomach. 1V, 1:. a , S a z 1è 119511011 81) 1190:

68danoiooôsiv raie égocémaw mine; 7&9 Ûflolflyéé-vouai, ô êmcrduefla, un êvôe’zeoeat 6034»; 515w ’ 1è

8’ ëvôezopzva inœc, 811v Kio) roi] Oewpeïv ye’vnut,

laveaîvsi si Emma un. ’EE a’waïyxnç cipal En). to 31n-

i cqrév. ’Aiôtov aigu. rôt 7&9 s’Ë, êvaîyxn: ânon â-Irlôç

mina aliam, 18L 8’ dieux âye’vnru mi. îçûapm. (a) "En

8601x341 «au êmonïym Saxe? aval, mi 1o ëmmrôvgare-Inuit ’lîx «poytvtmxoue’vuw 8è raca ôtôanaMa,

(5:21:59 xai Ëv 10R; ’Avalunxoîç Réyouev’ fi yèv 7&9 81’

l0 lnaymfic, fi 8è ouÀXoyto’uQi. tH p.5 59’. êrraymfi; 5197:6

5’61: mi toi) xa06Àou . ô 6è oulkoytouoç Ex 131v xaôo’lov.

EIoiv cipal vip-Ami 35 (in! ô colloytonéç, (in oôx Eau col-ÀUYLGtLO’Ç Ennui-(h cipal. (4) il! ph ripa Enta-11Sg17] Écriv-

SEN ducaux-tuf; , mi ("leur cab: npooâtoptîo’uaôa Ëv 10?;

I5 ’AvuÀu-rtxoîçr 310w 7&9 me; muretin xmi péplum «un;

au": ai. aimai, ênio’rutat- si 7&9 pub pillai! 105 cou.-mpoioparog net-rôt ouiLÊEË-nxôç gît-.1 Phil Exact-qunm

flapi. uèv 03v Enwrrîymç ôtmpioôw rèv 1961m! roürov.

CAPTo5 5’ évarlous’vou (film; Exuv Ëo’u n nui nom-rôti

30 ami. upaxrôv, Ë-rspov 8’ Étui frai-non; xai. RPËEtÇ. (2) "l-

auôopsv 3è flapi attirât! au). 10k êEm’repzxoiç loyers.

"a": mi il p.516: 161m: En: «penaud, Steph Eau ri;p.513! R670!) minutie 555m. me: oôôè nepiëlovmt inr’àÀMÂwV’ 0515 73191?) npâît: rainai; «tu î) naine-t; upa-

ls Si; êortv. (a) ’Iîzei 8’ i1 OÎXOSOtle’); 15’301] 11’; êta-ri. mi

87.5? gît; ne 31.513: Myou romani, Kari côchoit: offren’y)", Èariv in: où unit Koîou remuai gît; Eart’v, ours

TOtŒÜT’I] 9, ou n’y-vu , murin au: (in 15’73"11 nui. Eh; parât

Ââyoo ail-4095; Rôtnrtx’rî. (4) "lion 8è râpai naîtra: flapi

30 ye’vsow, ami. «à reZdeew, xai Ûsoipsîv 8mn; 31v ye’wprai

n 117w ëvôaypuévow mi eÎvou xai p.91 EÎVŒt, and 45v

fi mimi. èv 11:") notoUv-n me: un s’v tu") nonouyz’vclo- ours

7&9 163v :35 àvoiyxnç ânon i1 ytvonévmv il rÉy-vn êta-11v,

oka 15v narrât quem - êv ombrai; 7&9 510w: 1015141 rôti85 àpzvîv.’ ’Ensi 8è minot; mi npâîtç Ëtepov, âVdY-

un 191v 15:73:10! nation»: ont): où npo’tEewç avar. Kali

rpo’rrov rivât flapi. rat animi écru fi 1611; x0114] Téxvn ,

xaôoîrrcp mi. ’Ayoîômv 9116i

Tézvn 1’6an ËGTEpES un). 16m réxvnv.

w (a) iH çà»: 05v râpa] , 636mo aimant, 551: Il: garât M-70!» cil-4005; fiOL’Q’CKX’II] Ëortv, fi 8’ dupiez roôvuvriov

1.1.5184 Myou «tsuâaüç nomme), En, mpi ri) êvôsxo’yevov

mon Elena

"BIKQN NlKOMAXEKIN Ç, a, a. (I139,mo.)

rei reritatem subtiliter exquirere, non similitudines con.sectari volumus),quod omnes existimamus evenire nonpusse, ut id quod scimus, aliter sese habent. Quæ autemsese aliter hahere possunt . ca quoties a coupeau remotasont, sint necne sint, obscurum est. Ergo quod scienlincomprehendi potest, neoessario est. flaque est æternum :nom quæ necessario sunt simpliciter, en sont ætcrnaomnia. Ætema autem, neque nnqnam on: sunt. nequeinterire possunt. (3) Præterea scientia omnis sub doctri-nam mdere videtur : et quicquid sub scientiam audit, «li.scendo percipi potest. Jam vero ex reloua ante cognitisomnis docirina procedit, ut et in Annlyticis docebamus.Alia enim inductione, alia ratiocinatione comparatur. Atque inductioquidem principium est , et universi est : ra-tiocinatio autem ex univorsis constat. Sont ergo princi-pia silique, ex quibus construitur raüoeinatio , qunm ipsaratiocinando non concludantur :hinc inductio. (à) Scien-tia ergo habitus est demonstrativus, quœque alia in Ann-iyticis ad ejus definitionem addidimus. Quum enim romlia esse quodammodo credit aliquis. et nota sunt ei prin-cipia, tum scire dicitur. Nain si non erunt conclusione ne.tiora, ex eventu parla scientia habebitur. Ac de scientinquidem hune in modum a nabis explicatum esto.

. IV.Eorum autem qua: aliter evenire possunt, aliud est

quad sub effectionem venit; aliud, quod sub actionem.DilTert autem ah actione effectio. (2) Algue exotericis etiamsermonibus hac ipsa in re craiendum (st. ltaque et ha.bitus cum ratione conjunctns ad agendum idoneus abillo diilert, qui, qunm ad efliciendum valeat, cum rationeconjunctus est, neuterque ab altero continetur. Nainneque actio efl’ectio , neque effectio actio est. (3) Quoniam

autem ædilicandi incultes ars quzedam est, et id ipsumquad habitus quidam cum ratione conjunctus eiTectivus,neque ars ulla est qnæ non sit habitus cum ratione con-junctus eflbctivus; neque item ullus tillis habitus, qui nonsit ars : idem erunt ars et habitus citectivus cum veraratione wnjunctus. (la) Ceterum ars omnis in productionreioccupata est, idque molitnr et spectat, ut aliquid fiat en.rum quæ esse possnnt et non esse, quorumque principiumin eo qui l’oeil, non in eo quod lit, positum est. Sam ne-que eorum quæ necessario vel snnt vel lium, ars est; ne-que eorum quæ natura constant. Hæc enim habent princi-pium in semetipsis. (à) Quoniam autem effectio et actiointer se diiTerunt , necesse est artem cffectionis esse , nonactionis : in iisdcmque rebus quodammodo ars et fortunnversantur, ut ait et Agatho :

Fortuna ut artcm , sic et un fortunam amat.

(6) Ars igitur, ut dictum est, habitus est quidam cum veraratione conjunctns, operis alicujus efliciens. lnertia contrahabitus cum ratione faisan conjuncius, operis alicujus ef-fector, in eo quod aliter evenire potest occupatus.

CAP. V.Hrpi 8è :ppowîo’ewc 03m); av 1460m9, 050)91’10av1:ç

45 riva; Âëyouev roùç opoviyouç. oneïfifi çpovt’uoo aï-

vat ri; ôüvaoôm x0053; fiouÀet’acaoOat «api. rôt du?)dyaeà mi WIL-çÉPOVTa , 01’; xa-rà 315’904, oÎov irois: «on;

ôyietav fi îoyfiv, au maïa npèç 1è 55 (in (2) 2n-peîov 8’ au nui roi); moi n opovinouç Âéyoucv, au":

De prudentia autem sic optime cognoscemus, si, quosprudentes appellemns, perceperimus. Ac prudentis quidem videtur esse, in illis quæ sibi bono et utilia snnt nonsigillaüm (verbi gratin, quæuam ad bonam valelndinem ontad vires), sed univers! quœ ad bene beateque vivendmn(endurant, bene consulere (2) Cujus rei orgu-nn-ntum est, quad prudentes in nliqua caria re dicimus

Page 78: Notes du mont Royal ←  · roc 11°11’ âEiav, mi 1195’11011 nui-1159i 8 , non potest iu-telligi. Apparet autem id agi quad Nicomach. 1V, 1:. a , S a z 1è 119511011 81) 1190:

(mo,nn.«po: silo: Tl onooaaïov :5 Àoyt’cœvmt, (in p.13 son

161w" ’91": mi au»; av sin optimise; 6 poulam-xoç. (a) Boolsôsrat 8v 0005i; mai 15v âsuvtiîoov ai).-la); ËZEW, oüôè 163v in); âvôslous’vmv «6163 npîîat ’ (ne?

a sûrs? êmorrîym, prix: paf ànoBsiEsmç, un 8’ ai riflai

êvôs’zoth 5Mo): heur, toutim un êo’rw àno’ôstîtç

( «avec: 7&9 ëvôéxstat mi dînois s’y-sur, mi où): son

fiouÂsüoao’Oat «spi 15v ES &voîyxnç Sir-nov ) , 06x au! sin

fi optimal; Enrorfipn oôôè rs’Zv-n, filonien est! 81v.Io basterai ce upaxriw aillois Elsw, n’y)". 8’ 81:1. aïno ce

YÉVOÇ notifie): mi tonitruas. (A) Asinsrm de: mirait;am 551v ail-110?, and. 10’701) «paxrtxfiv rugi si: oivûpdi-

mp dyaOBL mi un? tic prix: 7&9 fiOtTîGEŒÇ Ërcpov si)1:70; , fic 8è npaîîswç OÜX En; tins En: 7&9 m’a-r); il si»

l5 «pariiez silos. (a) Ali: 10’610 Hsptxlsa mi tous rotois-vous apovïuooç oio’usôa Eîvflt, au rôt «ôtois dyaOà mi

16: roi; oivôpu’motç ôôvavrat Gsœpsïv ’ au: 5è rotoürooç

fiyoüusûo roi); oixovoptxobç nui robçtrohnxoûç. IilivOsv

xai 191v oœçpooôvnv mon? npooayopséonsv si?) (houa-n,

20 ô): 6(t’JCOUG’ŒV 191v çpôvnctv. (a) 2181s! 8è vip: Totau-

mv ûnûnqlw. Où 7&9 &TEŒG’ŒV 61:0th 8l1?05tpit

055?. 810101951911. «à fifi: nui si) lumpov, oÎov 31L :6Tpiymvov ôuoiv ôpOaîç in; Élu à 05x Élu, am: rio;

«spi ce npzxrôv. Ai péri 1&9 cita-Lai si?» «paumait! 16

35 05 Ëvsxa si: apeurai ’ a?) Si ôtsqaôapth’vm ôt’ fiôovùv il

Mary süôùç où qîuïVETtlt fi &pyfi, oüôè Ssîv mûron Ëvsxsv

oûôè Suit roBO’ atpsïoeat mina mi mirum: - 3cm 7&9

il ataxie: oflags-nui âpx’fiç- (fic-F àvaiyxn tipi 996mo!»

gin! sïvou yard 161w âlnôî, flapi tu àvOpdnrtvot a’YIOÈL

30 «parrain (7) 3113: pipi film; pèv êoriv âpsrfi,typovficsmç 8’ aux sont! ’ xai sv pâti rs’Zv-n ô étain dump-

1oivoiv aîpsro’nepoç, «spi 8è a? 6mm»: irrov, 656m9

xai nspi si; &ps-roîç. AîÀov ouv (in àpET’I’j Tic son

mi où nm. (a) Auoîv 8’ dvrow papoiv rît; durai;85 rioit 161m: 3733m», eorspou au sir, dosa-q , ro’ü Soignan-

xo’ü’ fi -rs 7&9 8654 «spi 1b êvôszôusvov aïno); fleur

ami fi (sabine-te. ’AMà un»; 0313i gît; yâïà 167m; 51.93

vov’ onusïov 8’ 811 ÂfiOn 117,4 51è»: sentir-q; gisois Zou,

çpov’rîcsmç 5’ 06x sium.

CAP.’Errsi 3’ in êmo’raîyn; flapi 163v ano’Àou êotiv fami-

Àwiuç mi 753v a; àva’zyxnç ôvrwv, sidi 8’ aimai 163v âno-

ôstxrâ’w mi miens Émotions ( paru 167m: 7è? fi Ém-

otion ), fig 019x71; 105 émoi-1110T» 051’ av ËKIGTTÎth

sin otite vip-n otite (amincir ri pin 7&9 Entmrèvairoêsntto’v, ont 5è royzcivouow ovo-ou nspi sa: Ëvôsxo’ysva

:1114»; spi». 068?. à"); copia mon»! finir 105 7&9coçoîi tupi êviow ëzsw ânoôstîfv idem. (a) Ei 89. oie

àk-rflsüousv mi unôs’rrore Staiysuôôusea «spi rôt un év-

rîsxdusva à mi êvôsxo’psva mm; Ëxsw, êmorrjyaq mi

aphasie la" ami copia mi voüç , nous»: Bi 153v rptâîvsl’flûèv ëvôs’xsrm avar ( M70) 8è spin, optimum, émani-

pnv, ooçt’av ), let-nuai voÜv au: 1ti aimât

GO

60

ETHICA NICOMACHEA. LlB. V1. CAP. V1. 89

cos qui bene ratiocinandoI quomodo ad honestum fille!!!perveniant, ossequuntur in iis que: arts non continentur.Quocirca qui consilii inveniendi lacnItate polleat , inprudens etiam omnino et nniverse fuerit. (3) Consultatautem iis (le rebus nemo, quæ aliter sese habere . quæqueab ipso agi non passant. Quare si scientia omnis cumdemonstratione conjuncta est, et si, quorum principia aliterse hobere possunt, eorum non est demonstratio ( omniaenim sesc aliter quoqne habere possunt, et de iis quæ ne-cessario sont, consultari non potest) : neque scientia,neque ars erit prudentia. Scinntia non erit, quia, quodsub actionem cadit, m aliter hahere potest; neque ars ,quia aliud actionis, aliud etTectlonis est genus. (i) Beslatigitur ut sit habitus cum ratione vem conjunctus, adagendum idoneus, in iis occupatus qua: homini bona etmala sont. l-JlTectionis enim alios quam eflectio finis est;actionis vero non semper alius ab actione est finis. Estenim ipsa res bene gesta seu perfecta actio, actionis finis.(à) Ac propter banc causam Periclem ceterosque talesvires prudentes arbitramur esse, quod ea quip sibi homi-numque generi bona sunt, providere possunt : quilles esseputamus ces qui rei familiaris tuendæ, reique publicmadministrandm periti sont. Ex quo etiam nomen inve-nit amçpoo’üvn, tanqnam intelligentiæ conscrvatrix(6) qunm ille virtus proprie hujusmodi notifias tueatur etconservet. Non enim omnem opiuionem corrumpunt nequedepravant dolor et voluptas; exempli causa, triangulumduobus rectis pares angulos habere, aut non habere : sedcas dumtaxat, quæ ad id quod sub actionem venit, par.tinent. Eorum enim quæ sub actionem veniunt, principiasunt eæ res, quarum gratia suscipiuntur quæ sub ac-tionem veniunt. Qui autem voluptate aut dolore cor-ruptus est, ei statim principii videndi facultas eripitur : ne-que is animo cernere potest , se hujus rei causa et propterbanc causam omnia optare atquc agcre oportere. Vitiumenim principii delendi vim habet. Quapropter necessc est,prudentiam habitum esse cum ratione vem oonjnnctum,ad agendum idoneum , in bonis humanis occupatum,(7) Quin etiam artis est virtus : prudentiæ autem non est.Et quivoluntate in arte offenderit, ei est anteferendus, quiinvitus : ln prudentia contra deterior est is qui sponte suaofl’enderil, ut etin virtutibus. Perspicnum igitur est, eam vir-tutem esse quandam, non artem. (8) Quum sint autemduan animi partes rationis participes, ejus partis qua: adopinandum valet, virtus est prudentia. ln iis enim qua:aliter sese hahere possunt, et opinio et prudentia versatur.Sed nec habitus est cum ratione eonjunctus tantum. ldqueex eo perspici potest, quod hujusmodi habitum delercpotest oblivio, non potest autem prudentinm.

VI.Quoniam autem scientia existimatio est de rebus uni-

versis iisque quin necessario sont; quoniamque rerumquin sub demonstrationem cadunt, omnisque adeo scientiæsunt aliqua principia (cum ratione enim conjuncta scientiaest) : consequens est ut principii carum rerum qua: scientiacomprehendi possnnt, neque scientia sit’, neque ars, n neprudentia. Nam qnod scientia compreliendi potest, e-monstrari potest : ars autem et prudentia in iis rebusversantur. quæ scse aliter possunt habere. Ne sapientiaquidem harum rerum potest esse. Sapientis enim est,nonnullarum rerum demonstrationem expedire passe.(2) si igitur per qui» verum enunciamus et nunquammentimur, tum in iis rebus quæ non possunt aliter sesehahere, tum in lis quæ possunt sunt scientia , prudentia ,sapientia et mens seu intelligeutia; nnllum autem ex histribus principiorumesse potest ( tria dico prudentiahm . si.pieutiam, scientiam) : relinquitur ut mens sut principiorum.

Page 79: Notes du mont Royal ←  · roc 11°11’ âEiav, mi 1195’11011 nui-1159i 8 , non potest iu-telligi. Apparet autem id agi quad Nicomach. 1V, 1:. a , S a z 1è 119511011 81) 1190:

a!

O

a

C

CAP.Tùv 8s ooçiav Ëv se mît; rival; roi; âxptÊso-rcirotc

sans trépan; ânoôiîogsv, oÎov (badin RiOoupyèv copiai;

mi [loiüxlstrov àvôpuvronorôv, bruina 91v 05voùOÈv in!) engerbions; ripa copiant î, 811 59m.?) 1530m;

surbr- sint: 85’ un; traçoir; oiôusûc 8km; où nardpipo: oûô’ on)!» Tl 60906:, (bousin "Oui-,96; (pneu: eu

si?) Muni-m ’

Tèv (7 oïl-ri &9 nomfipa. 050i iléon oôt’ àpoïipa

vif and; n noçoit.

"fins Silex! au fi âxptho-rcîrr, au 163v ima-mytôiv sini copia. (a) Asî d’9: 16v oopàv un p.6vov si: En 163v 5:97.63»:

siôévat, cillât mi 11:91 «à; âplàç àlnôsôsw. "fief sin

âv fi sont: voTJç mi interdum, d’ion-E9 moulait; ËZOUGK

Enlcrfiun 163v rtutoiîa’twv. vAsonov 1&9 si ne vip!nolis-11th à 7h :996vnow onouômtom’rm aimoit sint,si tu), si) oi9to’rov 163v Êv si? m’a-tu,» ivÛ9onro’ç êo-rw.

(A) Et ai) ôytswov la?» nui àyattov Ërs9ov abominai;7.1i îlotier, ce 8è léonin! nui sûOia rabrov nisi, xai «à

copiai; raûrov nains: au sinorsv, c996uy.ov 8è Ërspov-:6 7&9 ns9i mûri) gantera sa Osoipoüv (pain av sintç9o’vtuov , xai Tout-q) êm-rps’i slow «ont. At?) mi 153v

impie»: Evta :9993th quo-tv sÏvat, 86a ns9i si»! «615vfiiov Elena ÇPŒIÏVETŒt 86mn!» npovonttx-qv. dlavs9ov

8è ami au 06;: av sin il copia ami fi atoll-rush fi aluni"si 7&9 vim ns9i si (hélium si: norois 5’9an1 scapin,nonidi anvrou canin. ou 1&9 91a ns9i 1o âm’Lv-roivàyaüov 15v (mon, air 5.15,9: fis9i Ëxao’rov, si un mai

impuni, nia nspi téflon 153v dvrmv. Et 5’ au pél--rtcrov âvôpomoç «div sillon: (émut, oôîèv êtaps’9st’ nui

au 7&9 oivOptôrroo 5Mo: nom Oslorspz 61v adam, oÎovpavsptôrarai 7s a; (in 6 indoues ouvs’o’r’nxsv. (a) ’Iix

Si, rüv sîpnus’vmv âîiov (in i, copia 361i xai émotion

nazi VOÜÇ 15v rtthonoîrwv 1?] ration. A16 ’AvaEa-

«(692v mi Gukiv mi tous rami-roue dosai»; pÉv, 990-vt’lmuç 5’ 05 paon! (in; , 81cv iôwow oiyvooÜwaç à

coupépovtt’ saurois, ami mussa: lLié» xai panneton-à

ami luisait xai Bainôvu siSÉvat 0:13:06; canon,aimera 5’, du où ra: âvôpo’mwa àyaOà Enroücw.

[VIIL] (6) (Il 5è optimal; nspi si: dv09o’imva xai359i En Eau pouksôoaoOat- ro’ü’ 7&9 qpovipou poi-

Mo’ra 10’51” 597w sÎvai ÇflILEV, si; :5 flooÀsüsceat,

[ioulais-rat 8’ oüOsiç «spi 163v âôuva’trœv ointe; ils": ,

03,? son» un), 15’Àoç si son, nui-:0510 1:9otxrèv dyaGo’v.

i0 8’ rififi); sGÉouXoc ô 105 épince dv09dnrqi 183vRPŒXYÜÎV GTOZŒGTIXbÇ and 16v ÂoYtopo’v. (7) 066"

Zoriv il optimal: 15v anôÀou novoit, me; ôsî mi sa:an’ Exact: va9iÇsw- apurai 7&9, fi 8è TIPËEIÇm9i rat mO’ Emma. Ali: xai Ëvior 00x sidéra, éré-

9mv sîôérwv Hammam-:5901, mi s’v roi; ânon; et

fermium- si 7&9 slash, au rit x0591 sÜ-rrsma x9s’anui ûYstoî , noie: 8è xoüzpa âyvooi, ou ironie-st üyisuv,

il): ô sîôtiiç 3st sa: ôpviôsm 3105:» mi innerva: ROLYÎGEt

HGIKQN NIKOMAXEIQN Ç, C. (tur.)

V11.

At vero sapientiarn in artibus iis attribuimus qui cu-jusque artis sont peritissimi; ut, Pbidiam sapientem la-pidum sculptorem, l’olyeletum sapientem statuarum ti-

ctorem dicimus : nihil hic aliud per sapientiam, quamartis virtutem signilicantes. Nonnullos autem universesapientes warbitramur, non sigillatim, neque ad quid-quam aliud sapientes, ut ait Homerusin Margite :

Hic neque rosser oral , nec arator munere divan: xnec sapiens alla in re aliqna.

Quapropter perspicuum est, scientlarum omnium exa-ctissimam et absolutissimam esse sapientiam. (3) Sapientcmigitur oportet non ca solum intelligere, qua: ex principiiscolliguntur, sed etiam in principiis ipsis relia videre. Ita-quc sapientiam dicere licebit esse tum mentem, tum scien-tiam; ac scientiam quidem rerum honoratissimarum , qua:quasi caput est. Absurda enim fuerit ejus sententia, quiscientiam civilem eut prudentiam omnium optimum esseputet, nisi rerum omniumquxe in mundo sunt , homo sil resuna præstanlissima. (à) Quodsi salubre ac bonum aliudest hominibus, aliud piscibus, album autem et rectumsemper est idem : idem quoque semper esse disent omuesid quod sit sapiontia; quod vert) prudentia, aliud et diver-sum. Quod enim singulis in rebus ipsum si: (bonum etperfcclum) eorum rerum pervidet, id prudens esse aliquisdixerit,et ses res bute mmmrserit. ltaque et bestias quasdamprudentes esse dicunt : neume ces quœ rerum ad suamVilam necessariarmn providendarum laminaient babere xi-dentur. Civile-m autem seicntiam non esse eaudem atque sa-pientiam minime ubacurllm est. Cam si sapientiel!) diecntesse eam qua: in suis cuique eniolumentis comparandns sitoccupata, mullæ n-pericntur sapientiæ. Non enim nua estquæ versetur in omnium animantium bono; sed de unoquoqne est peculiaris aliqna : nisi forte omnium quœ sunt inrerum natura, etiam medicina una est. Roque vem quid-quam ad rem attillet, quod dicatur : hominem in genereanimalium esse longe optimum. Sont enim et alia hommemulto diviniora natura : ut ea quæ omnibus maxime suritin conspeetu, 0x qurbus bic mundus constat. (a) Ex iis igilurquæ diximus, perspicuum est, sapientiam esse earumrerum, qua: sunt honore dignissimæ natura, scientiam etmentem site intelligentiam. Quocirca Anaxagoram , Tha-lotem, ceterosque tales viros, sapicntesquidem esse dicunt ,prudentes vero nequaquam : quum videanl cos, qua.- sibiutilia sint, ignorare, atqne cos fats-autur eximia qua--dam et admiraliilia et difticilia et. divina tenure, sed inu-tilia, quia bumana bona non quærant. [un] (6) Pru-dentia vcro in rebusbumanis est, iisque, de quibus con-sultari solet. Prudentis enim boa maxime proprium monosesse dicimus, bene consulere. De ils autem consiliumquærit nemo, qua: alitersese babere non possnnt; nequeitem de iis quorum non est finis aliquis, nempc bonumquod in actionem veniat. Absolute autem consultus i5 est,qui id quod homini est eorum quæln actionem veniuntoptimum, ratione consequl potest. (7) Neque verore-rum universarum modo prudentia est; sed debent etiamci esse nota: res singulares. ln agende enim vis ejus cer-nitur. l’orro omnis actio versatur in rebus singularibus.ltaque qunm hic nonnulli inscii sunt ad agendum aptioresscientibus, tum in aliis il qui suntusu periti. Narn si quissciat carnes leves esse ad concoquendum faciles etsalubres ,leves autem quæ. sint ignoret, bonam raletudinem nonefliciet : sed is potius efficiet, qui avinai carnes soit esseleurs et salubres. Prudentia autem in agendo posita est.

Page 80: Notes du mont Royal ←  · roc 11°11’ âEiav, mi 1195’11011 nui-1159i 8 , non potest iu-telligi. Apparet autem id agi quad Nicomach. 1V, 1:. a , S a z 1è 119511011 81) 1190:

(mum.)parum. il! 8è optimum «paumé. d’ion dei aux?»Ëyuv, il mûr-av 9mm. Eh, 5’ div 1v.; xat humeurâPllTEXTOVtXTIl.

ETHICA NICOMACHEA. LlB. V1. CAP. VIH. 7lbanda igitur opera est ut vel utrumque cognitionem ha-beamus, vel banc potins, quam illam solam : et habcbimushic quoque principem et quasi moderatricem quandam

CAP. VIII. [IX.]wlie-n 8è and il tolu-mil and il optimum; il mûr-il [Av

li 35K, «à pinot aveu où me»: «fixais. (a) T7,»: 8èRapt «au; il pâli à); âpzlrexrovuch optimal; valines-

, 11ml, il 8è à); rôt and? Exacte: et) xowôv Élu avoua,

nnllum? a8?!) 8è «paxrtxù and pouleuuxwl- 16 7&9Malaga RPŒXTèV 6:: 1b ËGZŒTOV. au» nohreôeaeat

7Io zou-cou; lLÔVOUÇ Àe’youow’ p.6vot 7&9 npo’t-rroucw autor.

ilion-5p et yetpors’xvav (a) Soxeî. 8è Kart 996mm;

l i " ü r i 7 ! i v Ilicher sive". 1l rapt aurov and Éva. Kan. 57.51. aura:2» xowov (impur, cppôwlatç’ êxeivœv 8è il pèv oixovolaia,

il 8è voy.00wia, il 8è «oh-urf" ne). 1016m: il pâli[5 fiouÀsuflxil il 8è aima-nui. (A) P180; [45v ouv 1:: av

a! I x t tu au: 9 1 v iun yvmoswç to alu-up emevat’ au alu Stwopav 1:01-À’Élv’ mû Sexe? ô 1rd! flapi oufnîw 538;: mû. ôtarpiêwv

çpôvtuoç aîVfll, ai. 8è noÂt-rtxot nolunpdypoveçi 315Eûpmtêilç’

20 HG); 8’ Env çpovoînv , ë) napïlv ànpayuôvw;èv TOÎO’L mihi; ùpzûpnpévup «paroi:

îoov immolent;Toù; làp nspwcoù; mi n npo’woowa; 1:7.e’ov.

Zvl-roüm 7&9 1o (1610?; àyafiôv, and oi’ovrat 10310 ôeîv

25 neutrum. ’Iîx rouira: 05v 1714 8621,; amibes 1b 106-touç çpoviuouç sÏvat’ xatroz tout); 013x in! «à; 0161-05

515 du!) oîxovouiuç oûô’ aïno nohrztaç. ’Ert 8è rôt

m3103 m7); EST ôtotxzïv, ËSTÂOV xaî oxaïrts’ov. (a) 2n-

lLsÎov 8’ êofi 1:03 Eïp’rlus’vou xoù. 31611 l’soilurptxoî uèv

30 vs’m mi guenon-mot lium-mu and noçai rôt ratafia,optimum; 8’ où doxa? ltveoOat. Aïnov 81 au 153v an’

gnard Ëorw il optimum, a livarot! yvéptua ÉE Ennu-ptaç, véoç si illarum; 06x garus «N°0; 7&9 Zpévou

nous? rilv Ennetpiav- (a) État zut roüt’ div 1l: axé-35 aluna , ôtât 1t Sil [LaÛ’IllLutlxôç [Av mû: YEIVOLT’ div,

canin 8’ çuotxèc 05. ’H 811.16: pâli 8C équipée-Ed);

551w, 15v 8’ ut aplat ès ËlL-rmpiaç- xat rît 513v 01’)

morsûouow et vim. me: Myoumv, 183v 8è To ri êarw06x âôvllov. "En il âuaprta il flapi r?) xaGéÀou

Io ëv 1123 poulsüoaoôat tapi. si) an’ Exaotov- à yàp

81L mina rat Bapôomepa 380mo: 9015M, il in mâtfiupt’oo’raôlLov. (a) "On 8’ il optima-t; oÔx. êmanllul,

(pavspôv’ 105 7&9 êayfirou êo-riv, flic-1:59 eïpilrm- 1o

7&9 nanTèV TOIOÜTOV. (a) ’Avrtxenat liât: si a? vif)-

u ô pâli yang vo’üç 13»! 891m, 33v 06x 50m Myoç, il 8è 105

Empire», oz 06x Ëarw êmon’llnl (m3 uïcfinotç, 06xil 153v Îôiœv, a): aïoli aïoôavôyeûa 811 1è êv 1011; p.0:-

Onuanxoîç Éclarov rpiywvow orifice-rat 7&9 mixai.’AXA’ «En pâMov «hem; appendu, Exeiwlç 8’ il)»

50 eÏôoc.

Civilis autem scientia et prudentia sunt illæ quidemidem habitus; sed natura et essentia non est ipsis eadem.(2) Atque ejus scientiæ qua: ad civitatem pertinet , alterapars est tanquam princeps et moderatrix, prudentia qua!est legum scribendarum facultas; altera quemadmodumsingularia communi nomine civilis appellatur. Quæ totnagende et consultando continetur : decreta enim sub actio-nem veninnt, tanquam extremum. [taque hos solos ad-ministrera rempublîcam dicunt. Hi enim soli ut operariiquidam in rebus gereudis versantur. (3) "la porrojudioaturesse prudentia maxime, qua quisque sibi et uni prospicit :et lime communi nomine appellatur prudentia. Ex reli-quis autem speciebus alia rei familiaris tuendæ et procu-randæ ratio, alia scientia legum ferendarum, alio civilis. At-que hujus pars ancra ad consultandum pertinet, adjudicandum altera. (a) Genus sane quoddam cognitionisesse videntur, sibi utilia scire. Verum ejus differentiæsunt multæ. Ac videtur hominibus , qui mu ad se per-tinent habet cognita et in eis versatur, pru ens esse; sedqui se ad rempublicam contulerunt, habentur pro curiosishominibus: quare dixit Euripides :

Prudentem enim quis me pute! mortalium ,qui polui sic. ut aliquis sapientissimus,ipse nous e vulgo [acilliule descre?

lum :Præstantiores namque et cos qui pluribusse rebus implicam.

Qui affectas ex eo oritur, quod vulgo id quærit unurquis-que, quod sibi bono est, idque nnum agerc se putat opor-tere. Ex hac igitur opinione natum est illud, quod puta-tnr hos esse prudentes. Atqui suum negotium nasse atqueagere sine rei familiaris reique publîcæ cura, fortasse nemopossit. Præterea quomodo suum quisque negotium gereredeheat, obscurum est, et res eget consîderatione magna,(à) cujus rei hoc argumentum est, quod juvenes fiunt etgeometræ et mathematici et talibus disciplinis eruditi;prudentes non item. Causa liœc est, quod in rebus sin-gularibus prudentia vertitur, quarum cognitio usu para-tur; adolescens autem usum rerum non habet : quippequem temporis longinquilas aflerat. (6) Nam hoc quoqueconsideratione dignum est, quamobrem puer mathematicuseflici possit, sapiens aut physicus non possît. An, quod illaamateria divuisa ac segregata sont, horum vero principiaex usu et experientia nasountur? et lus non assentiunturneque iidem habent juvenes , sed ca dicunt tantum : quidsint autem altera, non est eis obscurum. (7) Prætereaquidquid in consultando peccatur, vel ad res universas pepfinet, vel ad singulares. Nain vel amnes aquas graves esseinsalubres, vel banc esse gravem nescitur. (s) Non esse ta-men prudentiam scientiam perspicuum est. Extrelui enimest, ut dictum est. Tale enim est id quodtsub actionemvenit. (9) Menti porro seu intelligentiæ opponitur. Mensenim quidem eorum terminorum est, quorum ratio atterrinon potest : prudentia vero extremi, quod non scientia, sedsensu percipitur : non illo quidem, cui propriæ sunt attri-butæ qualitates quas sentiat, sed quodam ejusmodi sensu ,quali sentimus extremum in mathematicis, ut triangulum.Nam ilüc quoque insistitur. Hic igitur potius sensus quamprudentia est : ille alter singularîs ad aliud gcnus pertinet.

Page 81: Notes du mont Royal ←  · roc 11°11’ âEiav, mi 1195’11011 nui-1159i 8 , non potest iu-telligi. Apparet autem id agi quad Nicomach. 1V, 1:. a , S a z 1è 119511011 81) 1190:

c

il)C

3l)

35

40

C5

60

72

- CAP. lTo lutai: 8è mi 10 fi00leôsoôm ôtaçëpsv 1:0 Trip

5001505001! Enrsïv 11 écrit Asï 8è ÀaËsÎv 7.1i flapi

m I , , , , a . l. ,suuouhaç n éon , norepov êWtGTleJ’l Tic 1l 00;: il 50-

’ V I ’ I l h! 1«qui, une u levoç. (2) Efitct’rlyfll [LEV on 00xËGTW’ 05 7&9 (il-:036: fiEpi 5V imam, il 5’ EÜÊÎouMa

I . . lfiouln 1K, 6 35 pouhudlstoç (qui nui ÀoytÇsrou.

’ ï b 1 Ni ’I V l I t lAAÂdt un 000 sucroxtœ’ aveu se la? À0700 mu 1:101l. il n’as-colt: , Boulsüovrut 3è nokbv lpôvov, ml ont

fipdr’rsw lLÈv 85h Taxi) Tôt 50015005101, fiouÀeôaceat

3è fipuôe’wç. (a) IEn il âYLiVOlŒ Ërapov and il :0600-

Mar Eau 5’ EÜGTOZIIÆ tu: il àTAiVOlI. Oüôè Sil 8020:

il :ûëoulia 0685011. ’AM’ Êmi ô uèv xaxôc :300-

Xeuo’lusvoç élança-raillai, ô 8’ si; 69053; 3001505101, 87.100

au 690617,; ru; il eûËouMu êcriv, odr’ ÉTEIO’T’I’llL’IlÇ 5

1 N i7 I l 3 v I 3 N)0015 00;*rlÇ Ëmu’nllnlç lusv 7&9 00x 501w ôpOorrlç (000.-.

781p duapria), 8627.: 3’ 6904m: àÀfiÛEta- diluaôà mi(épia-1m il’31l «il! 05 6620: sortit. ’ADtdt 091v 008’ nivsu

10’700 il Eûâouliu. Alavoiaç cipa kat-tramp avili-1l 1&0

05m» piqua mi. 73:9 il 3651 00 (71110:; vinât octant; uç

, ..fin, ô 8è bouleuôlnvoç, ëaîv 1: E0 En 1:5 num;[30015677105 (qui u ml. loinerat. (a) ’ADC 6900,74;Tic ëorw il EDËouÀia poul’ïlÇ’ 8:0 il fionHl Cflî’llïê’a

«pintoit Il: ami flapi. ri. ’Emi 8’ il 6006m: «kava-yfiîç, 821w 81L 00 niant r ô là? «input-il; mi ô 00610:;

ô nporiOsmt îôsîv Ex 705 loltcluoÜ 1:02am, d’un690034 ëdïal fieâouksuus’voç, xaxbv 8è uéya sil-4003:.

. 7 w(a) Aolxn 8’ àyaôo’v u sive". 10 au lisô’ouitsucûn’ il flip

10100111 épilé-mg poum: eûÊouMa, il 0171005 taux-ma].

3 l i l I N - N A!lm son x0". 100100 damnai. ouMoYtolup 107mo,

la l a- - - N,?NI v nul .u.x0: 0 05v 05L nomen: 107m, 02 00 0 00, and daguer,

l l I ï a i 7 a x1 cl 7 f ) I101 lueuov 800v e var ont 000 num un) 5010040,y A ’3’ - I 9 I au 7 1xx10 ’er 00. au 03v TUYlavEl, 00 usum. 6l. ou son.

(il) "En 5011 nenni [9de pouhuousvov 107ch, 10vai 10170. Oüxoîv où? Exeivwl in.) sûëoflia, 0’003 6000-

1.14 il navrât 10 (305110.05 mi. 075 dei xai (à; mi 8re.

tu 7 .-(7) "En Eau mi. titrât»; su fiseouleucûat nazi 1:90; Tl1570;. Tl psy Si, drink il npoç 10 15,10; 10 ànNBç

.. , l . I A a w ...zazopôouo’a, il 85 "a: 1l n90; n 15mg. in 0 l 110v tapo-viumv 1;) a; fisÉÏoqu’Üo’Oat, il 50500115: sin av 6906m:

il x0181 10 coupépov ripé; 11 1570;, et: il (006mm;d).rl0ilç ÔTIÔÀTlLHÇ êo’uv.

CAP. X’Ea-n 8è ml. il niveau; mi. il damnois, and a; Xé-

t t a r 4(l a i 9 x700w CDvuOUÇ mu aouvezooç, ou) w: 10 cru-.0Émotion il 60’514 (nains; 7è? au flou cuverai) 061:5Tl: plia 1’630 mura: pipo: Êmcmgôv .l 0Ï0v Iatptxil 7159i.

ôytswô’iv il ysuiusrpia «spi. lLEYE’000ç’ 051: 7&9 tapi

153v dei ôvtœv mi. àxwi’lrœv il clivais-(ç Ëorw 0015 1159i.

ou I n a 7 a I vsont ytwousvwv 610001», allât mp1 on unopnoeœv av

V b Ï Î K Nne ml. 300110001110. Ale rap: :8: and: 05v un opo-vilo’n Écriv, oint En; 8è mût-0V minot: ml (996mm;-

HGlHth NlKOMAXEIQN Ç, l. (mum.)x. [3L]

Qusrrvre autem et eonsultare inter se dilTerunt. Nmconsulta"? quwrcre quoddam est. Sed etiam de buna consullalione quid sit, distinctione adhibita videndum est,utrum soientia aliqua sil, an opinio, an houa conje-ctura, an aliud aliquod genus. (2) Ac primum sane nonest scientia. Nam de ils quœ sciuntur, quæri non solet.At bona cousultatio quœdam consultatio est; qui autemaliqna de r0 consultat, quærit et ratiocinatur. Jam veroneque conjectura esse potest. Nain qunm houa conjecturasine ratiocinatione fiat , tum est etiam aliquid subitum. "ln consultando autem multnm temporis consumitur :aiunt-que id de quo consultaveris, celeriter agendum, utlente consultandum. ( 3) Præterea aliud est sagaci-tas, aliud bona consultatio. Est vem sagacitas buna ron-jectura umdam. Neque vero ulla houa consultalio opinioest. quoniam qui male consultat, peccat; qui bene,recta consultnt: perspicuum est, bonam consultationelnquoddam rectum esse , sed neque scientiæ. tamen nequeopinionis rectum est. Sciontim enim nnllum est rectum :nam neque clos est ulla pravitas. Opinionis autem rectumest veritas z simulquc id omne, cujus est opinio, decisumjam ac transactum est. Quin etiam bona consultatio nonest sine ratione. Cogitalione igîtur inferior est. Bona ron-sultatio enim nondum enunciatio est. Eteniin opinio illaest non quæstio, sed quædam jam cnunciatio. At qui con-sultat. sive bene sive male consultet , is qumrit aliquid etrntiocinatur. (a) Sed protectoboua oonsultatio rectum quoti-dam consultationis est. Eapropter quid si! consultatio,qumrendum primo est. etin quo verselur. Sed quoniam re-ctum multis lllOliÎS dicitur; non omne rectum bonum mn-sultutionem esse perspicuum est. lucontinens enim et malushomo, quod sibi proposucrit ad inspicicmluln, ratiocinationeconsœur-tur. nuque route consultasse videbunlur, quuminterea magnum malum sitin evcntu. (3) Allume consultarebonum uiddam videturesse. ldenimconsullationis rei-tum,quod a boni adeptionem valet, houa cousultatio est. Sedfieri potest ut quis etiam ratiocinatioue falso conclusa bonumadipisoatur, et id quidem quod facto opus est, consequa-tur , non autem qua ratione oportebat , sed medius ratioci-nationis terminus falsus ait. [taque ne ea quidem buna con-sultatio est, qua cousequitur quiddam aliquis quod oportet,sed non qua ratione oportebat. (a) l’rmlerea mutin-gere potest ut alios diu, alios celeriter consultando, idquod vult assequalur. Nondum igilur ne illa quidembuna consultatio est :sed id quod ad utilitatem, et ad idquod oportet obtinendum , et quo mollo, et quo tempon-obtincri debet, accommodatum est. (7) Prmterca lia-t etabsolulc bene oonsultare , et ad certum aliquem fincm con-sultationem referre : ac buna sane consultatio absolute enest quzr proposito sibi absolute, et totius vitæ humauæcommuni tine, bene procedit; quaxlam autem houa con-sultatio est, qua: certum aliquem et proprium finem spe-ctat. Quodsi bene consultare prudentium est, houa con-sultatio rectum quoddam consultationis erit, ad utilitatemaccommodatum, ad aliquem linem relatum, cujus ipsaprudentia est vera existimatio.

. [XL]

Soviet: autem (intelligentia) et à’rJvldtI (stoliditas),ex quibus intelligentes et stolidi nominantur, neque idemprorsus est quod scientia ont opinio (omnes enim essentia-telligentcs ), neque una aliqna ex scientiis singularibus; utInellicina in cognitione rerum salubrium, aut geometril inmagnitudinibus est occupata. Neque enim intelligen-tia earum rerum est, quæ semper sunt, nunquamqnemoventur; neque uniuscujusque earum quæ oriuntur : sedearum de quibus valde dubitari et consultari potest.Quapropter in iisdem sane rebus est, in quibus et pru.denüa versatur: sed tamen non est idem intelligentia, qnod

Page 82: Notes du mont Royal ←  · roc 11°11’ âEiav, mi 1195’11011 nui-1159i 8 , non potest iu-telligi. Apparet autem id agi quad Nicomach. 1V, 1:. a , S a z 1è 119511011 81) 1190:

. 2

40

65

(1143.)

l l I S I 3 I t N N(a) r, un 7&9 ç9ov-r,alç sternum univ- n 10:9 ou.

I I d 3 ’- , I VfiPŒTTEtV il un, 1:0 tôle: murin; sauve fi 8è WVEO’tÇ

x9mxi. novai; e mâtin: 7&9 «niveau; mi eûcuvecia mi

t t 1 I Ï î l b Y bcuve-rot mu. lUG’UVlTOl. (a) Eau 8 ours 10 exew 711vs 995mm»: 051: tin htLGoivew fi cuveau;- 8003 gin-1:59 1.-?)

paveévew Àéysrat Ennemi , 31cv [piton 1?] ému-M5121,

otite): Ëv 133 xpficeat fi 8651] ê-rri 1è x9ivaw ne9i roti-rmv «spi on f, optima-(ç écru , sillon Xéyowoç, mix95vew xaÀiBç’ ri) 7&9 sa Tl?) x0047); mâté. (a) Kali

in IivrauOsv êMÂuOs TOÜVOfLfl fi aunaie, xaô’ il»; n’as-uva-

, a .. a . , t ,TOI, ex me êv un pavôavew leyopev 1&9 to gavent!»

I Iconsul. nondum

O

ETHICA NICOMACHEA. LIB. VI. CAP. XI. 73

prudentia : (2) habet enim vim quandam præcipiendi atqueimpermdi prudontia (nom propositus ei finis est, quid agen-dum ait, autoanagendum) :intelligentla autem , judicandisolum. Idem est enim intelligentia, quod eùauveaia, idest houa intelligentia; et qui sunt intelligentes, iidemquoque suint bene intelligentes. (3) Prætexea intelligentianon est neque habere prudentiam , neque oonsequi; sed utid quod proprie est discere, intelligere dicitur, quum vide-licet docentis scientia aliquis utitur : sic et qunm quisopinione ad id utitur, ut quæ alio loquente iis de rebusquorum est prudenîia, ipse judicet, ac probe quidem judi-cet : bene enim et probe idem sont. (4) Hinc natum estintelligentiœ nomen , ex qua bene intelligentes appellantu’r :ex illa scilicet, quæ est in dimendo, intelligentia. Sœpeenim a discerensignificamus verbe a intelligent. n

CAP. XI. [XIL]iH 8è xalooge’vn paîtra , xaô’ fiv eûyvo’iuovaç mi

Ëxnv çanèv yvdip’qv, i) 103 êmemoüç êçri xpigtç 69075.

b linge-t’ai! 6:" 15v yà9 s’msmfi tLtïAIGîŒ, :9199 sive". GUY-

vauovtxôv , xai Êmetxèç tu 3*],th m9i En: auyyvcôlunv.fi 8è animi-39.11 731039.11 êari xpmx-h roi": êmslxoüç 6901i.

’090à 8’ il r05 0311603;

2. Étui 8è «au: ai Sial; eûÀôywç sic mûri; ni-

o veneur ls’youev 1&9 YVtÔthV mi mîvscw mi 996W,-au mi voUv Ë-rri roi): crût-ai); êmçs’povreç Tvdiunv 51m;

xai vo’üv i611 nui ç9oviuouç mi cuveroüç RËGŒI 7&9 et

Swing; 0151m 163v Ëczdrwv sidi mi 153v xat)’ gXI’JTOV,

nui ëv uèv rif) aplani); :Îvav. m9i En à optimum , auve-ràç mi sôyvéuœvâ cuwvénmv’ rôt yè9 êmstx’i xowà

155v dyaeôiv âmîvrwv êc-riv êv NE; 1:9i7ç &ÀÀOV. (a) ’Eo’u

8è 16v xaô’ Suum mi 163v êqai’rœv arriva et empennois

nui 7&9 16v çpâvmov 8:? ;(Wu,)t7xEW ouïrai, mi fi 06v:-

ciç xui in péon flapi têt .n9axroî, radin 8’ amura.(6) Kari ô voÜç 153v filaire»! En" âuzpo’repa- mi 7&9

183v «poireau; 390w xai 117w éclairant voÜç Ëari ami

ou Myoç, xai ô uèv nui-rôt du; à-rroôeiEstç 163v n’uti-

wîrmv 39oiv mi 1:94)th , ô 8’ ëv raîç 1:9axrtxazïç 1:05

êd’ZéTOU mi Êvôexous’vou mi ri; érépaç npotaîo-sœçt

aimai 7&9 19T) 05 é’vsxa (1.51m- ëx 153v MW Suc-rot 7&9

«à ano’Àoo. (s) Touron 05v ËZEIV 85?. ahana"; , au?!)

8’ Gai vo’üç. Ali) mi (906m6: Sexe? Jim TaÜTa , xai

ouest 60:99:; uèv oûôu’ç, yvn’iu-qv st Élu mi cuveau:

xai vo’ûv. (a) Enueïov 3’ au mi mît,- flixi’aiç 069.500:

êxoÀouÔeîv, mi W5: il fluiez vo’üv Élu xrzi yvu’ilqu ,

du; 77,; (966m: atrium; 056m. Ali) mi ü9yjh mi 251°.;voÜç’ Ex roôrœv 1&9 ai ânoôeiEeiç mi 1:59i 1061m.

"a": Saï «posaient 117w êunaipwv mi 1:95a6ure’9oiva, opoviumv mît; dvanoôeixrotç ode-eut mi Soigne 0x31

ium 163v ânoôetEswv- sa: 7&9 ri) Ëzsw Ex T7,; Ennei-9taç auna ôpôcw 69063:. (7) Tt 91v 075v Euh-î] (999’-

vnaiç mi fi cogita, mi m9i riva éxaré9z ronrons:0.50a, mi hi caillou 145: quai; papion; âprrh éxénpa,

tintoit.

num autem (sontentia) qnœ appellatur, nnde quo damIÛYVÔthvaÇ (bonze sentenliæ) seu cordatos nommant, etyvzbnnv Exuv, sentire commode dicimus z en est, id quodbonum et æquum est, rectejudicare. Cui rei hoc argu-menta est, quod virum bonum et moderatum maximeomnium appellamus auyyvmttovtxo’v , id est, ad ignoscendumpropensum : et æquum ac bonum esse dicimus in nonnullislactis veniam (aumdiunv) dare. Omnis porro aumtôtm(quart dit-as) rosententia) sentenlia est existimatrix deæquo et bono, caque recta : recta autem ea est, quæ adveritatem refertur.

2. Atque est rationi consentanenm omnes bos habi-tus eodem pertinere. Nom sententiam etintelligentiam,et prudentiam, et mentem iisdem attribuentes, sententiæhabendæ facnllate præditos esse, et mentis vi valere, etprudentes et intelligentes dicimus. Omnes enim hm animipotestates sunt extremorum et rerum singularium, atqnein eo sane , uod aptus quis sit ad judicandum iis de rebutque: ad pru entiam pertinent, spectatur homo emmi; (in-telligens), et eûyvo’opmv (sententia ferenda moderatus) autnumum (ad ignoscendum facilis). Nam et æquabonaqua: sunt omnium bonorum communia, sunt in en rerumgenerc, quod and alterum refertur. (3) Quæ autem prudensnasse (lebel, «91x16: (qua: sunt actionis) en omnia singu-laria et in extremorum numero sunt. Tain intelligentia etsententia in nçaxraï; versantur, quæ sunt extremorum innnmero. (4) Ad haro mens extremorum est in utramquepartem. Est enim et primorum terminorum ( principia-rum universalium) et extrelnorum (singularium ), etnon ratio z en mens quidem, quæ demonstrationibus occu-pata est immobilium et primorum terminai-nm; allers au-tem, qua: in practicis conclusionibus versatur, extremi . etejus quod esse et non esse potest, et alterins propositio-nis :ha: enim propositiones mû cujus gratia res agitur,principia suut. Nain ex singularibus oriuntur et constantuniversa. (à) Singularia porro illa sensu comprchensa esseoportet : at hic sonsus mens est. Quocirca videntur hæcetiam naturalia esse; et qumn sapiens nemo sit natura, ta-men et sententine facultate prmdnlus est, et est intelligents,et mentis capax natura. (ü) Cujus rei hoc argumentumest, quod bos habitus ætatum confites esse arbitramur z ethm: quædam ætas mente valet et sententia, quasi horumsil eiÏectrix et causa natura. Atque 0b illa mens et prin-cipium est et finis. Ex his enim constant, et de his sautdemonstrationes. ltaque usu peritornm et seniorum antprudentium pronunciatis atqne opinionibus, etiam non de-monstratis, non minus quam demonstrationibus atten-dendum est. Nam quoniam per experientiam oculumquendam oonsecnti sunt, recte cernnnt. (7) Quid sit igitursapientia et prudentia, et in quibus utraque versetur, etutrumque non esse ejusdem animi partis virtutem , dictumest.

Page 83: Notes du mont Royal ←  · roc 11°11’ âEiav, mi 1195’11011 nui-1159i 8 , non potest iu-telligi. Apparet autem id agi quad Nicomach. 1V, 1:. a , S a z 1è 119511011 81) 1190:

74 IIGIKQN NlKOMAXlilQN Ç, i6. (lll:l,lllt.iz

CAP. . x11. [x1114

Alonzo T’est: 8’ div Il: 1re i aôrôv 1:1 * simulai sien.

P A .r’ i .c i i z n’ai . .7 î 1 as IH p.5? 719 003m: ouoav (nippai. e; on sont iUÔatWBVâv09umoç ( oôôeptâç 7&9 Ëcfl 7svécemç ) , fi 8è (9903111-

aiç 10510 uèv Élu, aillât tivoç Ëvexa Saï whig; einep

fi 713v opévnaic ëetiv fi Kêpi. si ôixaiu xai x0118: mi aâ7a0à dv09qui, 1415m 8’ Ëc:iv â 105 571005 êo’riv

âv59oç 1:9cirrew , oûôèv 3è 7:9axrixo’rrs90t n73 siôa’vou

1 I 5 V N; S I PI I à m! naura mon, EtTtEp au; a! «peut siam, oie-1:59 nua: m

ç i a si v I l i a. n- ,. a t ...www: sans rôt eusxnxa. , 66a p.11 sa) mimi: and: tu:la (in?) r7]: EEEÙIÇ sint Âé7erat’ oü0èv 7&9 1191xrtxo’its9oi

Il?) ËZew ripa input-hi: mi 7oy.vau1:ixr]v Ecpev. Ei

. N I5è psi. touron 749w (99o’vtuov Ostéov uni: roi; 7tv560ai,

-1 (I 9(lai.I vNiv-sltoiç oust CfiOUÔtxtot: ou la! v un 197.6419; , en o OU”:

n t I 1 h h N I 3 t V7 ê H atoi; p.11 syouo’w- ouOsv 7:19 «mon autouç alan! ’, aman:

Ë- ouai neiOeoGai ixavâîic si É oz av iuIv 6367:5 mi

l. a . i.,

«spi trip ô7i’euxv- poulousvm 7&9 û7i1ivsiv Sun); où

(Laveoîvouev tur9txfiv. (il) H96; 39. retirai; nimum avand 362519, si ZEJÏPUW 175 copia; 066v: xuoiuirs’pawhig ËGTŒI’ i) 7&9 KOIOBG’Œ 597;: nui êïlîalfîêt mpi

Ëxaarov. Hs9i En touron )rEXTËo*I’ vUv la?» 7&9 irro-

97,111 fiEpi aôrâ’iv p.6vov. (a) Hpïïirov pèv oûv M70-

p.sv au an’ aimât; aiva7xotîov aî9sràç (:6191; alvin,

ai9etcîç 7’ 05cm: Êxurëpav ÊXŒTE’POU 105 y.o9iou, mi

N N Ïsi irai, ROIOUGI 513,85; p.1,35re’9a ŒÜTOJV. (b) Errata

. i ou I v4 r a i r I s v ra.» un normal 545v, out on; IÆTQIX’q - u7istuv, un me

a 7i, 6745:1, (Ai-roi; 1’1 copia EÜôŒIÆLOViŒV 545,90: 7&9 cucu

... . ... .. - i N -11,; 67.114 0:95:75 1(7) Élection «ont x1! 1(7) ëv597siv sû-

ôai’pova. (a) ’Efl si) 597w ânoraleîmi muât 197v

I h 3 I t h S t h49907116": un. 197v 770mm à9sr’nv’ fi ,u.5v 77:9 open, 10v

au (menin notai ô906v , fi 3è optimum; rôt 11’964 1051W. To5

8È151é9rou papion fi: maxi]; oûx 56ml 519:1), minium,105 69em’ixa’Ü’ oùÛiv 7&9 Err’ du? 7:9oirrsiv î, psi, «pair-

rew. (7) [159i 5è :05 p.7,*ÈV du: n9axuxmre’9ouç ôtât

vip optimum 133v 321).th ni êtxaioiv, (Lupin vivoiüav

’ ’ ) 56v a à eh rouît-w "aux: à xaia9xrsov,.zarçpllj ,,. 1,979,,1è 81mm ?.s7ouev arpent-ana; rivaç aunai ducaton:

Y 1 7 sa Nuval , otov soignât inti) nov Ninon retoquant «mouvra;

v 1 N 1 V N 1 I I i N ’ î Ifi axovruç-r. et copain-71 0l. êrspov Tl mu. pi. Ot aura(xatroirrpair-rooct 7e âôsi mi 8m 79h z?» cnouâaïov) ,

to 05mn, (5;; ËOixev, 501i :2» nc’Ïiç Elena «pétun Exacte

a y 7 , r x I p î a I l s(un aval a7100v, I.s7ui8 o ov oui npoaipscw mu au-

... a r w Tnov Évemt Ton «partouévwv. (a) H17 uèv ouv 1:9oai9ao’iv

1 t - Y I i Nî I , Il Î090m notai à (195m, ra o être: enim: avexa mon:

I 9 1 N 3 Il. W ) I N I«paradai aux son me «95mg et». Étape: ODYItLEwç’

.5 lsxts’ov 8’ émet-limai caçéarepov ne9i aûrâiv. yEo’n

Si 7K aüvauiçfiv xaÀoUo’t 85tvo’r1jra- «Un; 8’ Ëori 10111317,

63615 rà npoç rov ûvrorsOs’vsu axa-nov cuvrsivovu En-

moflai-:151: RPÆIYTEW nui ru7yévsw aütô’iv. ’Av pâv

T t T à I 5 . f à A Nè un)ouv ô axone: 7; quoç, encuve-m tartv, av a. ’17)le .oç,.

7.. navou97i’1’ 819 mi rob; ppovipou; animi): mi navou9-

i T v z tu l a. i N7ouc paya a vau. (tu) Lori o fi oponce: ont , Gil-M tu,vos-17;, ont)? oùx Éva: fic ôuvaîpawç uümç. iH a en;

a.

l3C

a u-

Sed quærat aliquis, quam utilitatem nacrant. Sapientii.enim nihil eorum considerat, quibus homo beatus sit futu-rus : quia nullam ad rem, quis producatur, pertinet. Pru-dentia autem habet liocilla quidem : sed quid ea opus (si?si quidem prudentia est ca, qua: in rchus justis et bonestishominique bonis et utilibus occupata est z tire autem ressunt, quas administrare atqne agere viri boni est. Niliiloquoque ad agendum nos emciet aptiores earum cognitio, siquidem virtutcs habitus surit. non notifia: : quemadmadumneque aptiores sumns scienda ad elTectioneni -earum rerumquæ sunt sanitatis et (une roboris : quœ quidem linjns ge-neris ita appellantur, non ex aliquo quad fiat, sed ex enquad ab liabitu praficiscatur illud quad fit. Niliila enimaptiores ad agendum talia sumns ex ca quad medicinamaut gymnasticen teneamus. (2) Quodsi non praptcr liascausas prudentem esse oportere., sed ut pralins efIiciatur,aorte iis qui jam probi snnt, nihil profutura prinlonlia est.Pra-tcrea nec îis qui virtute prmditi non sunt. Nihil enimrefert, utrum tales ipsi prudentes sint , an prudrutilins ab-temperent. Hac enim salis fuerit, quemadmoduiu salis estetiam in vaietudiue curanda. Ncque enim , qunm microVPIÎnlllS, mediciuam idco discimus. (3) Pre-terra absur-diim esse videntur. prudentiam , quia sit deterior sapiontià ,hac esse potioreni. Cujus enim actio est et etficacitns , ad idportinet principatus et imperium in singula. De his igiturnunc dicendiim est : adhuc enim de iis dumtaxat qumstio-[les proposiiiuius. (a) Ac primum quidem dicinius, ambescas par se necessarin esse expctendas , qunm i’irliilcs sintambæ, nua linjus, allai-a alterius partis animi. idque voltum quoque. si i’el neutra carum quidqnam official.(5) Porra officiant etiam illæ aliquid, non sane ut sanita-tem mediaina, sed ut sanitas ca que: surit sani hominispropria, sic. sapiontia vilain baatam. Nom qunm si! parsuniversæ virtutis, ca quad inest ut habitus, et quod suamunere fiingitnr, lientiim facit. (6) Præterea ex prudentiaet i’irtiite marnli opus virtutis ahsali’itur. Virtns enimscopum propasituiii agenti rectum eflicit, priidentia vem enquæ ad scapum ducunt. Quarlœ autem animai. partis, inqua visinest alendi, nulln talis virtus est 2 nihil est enimin en positum, ut vol agatur, w! non agatur. (7) Jam quadsupra objectiim est, nihilo nos aptiores ad res licincstas etjustas a prudentia eflici, paullo altius nobis liujus rei repe-tendum principium est, hinc ardientibus. Ut enim res justasagentes aliquos, nouduni tamen justes esse dicimus, ut quica quin Iegibus constituta snnt. faciunt V81 inviti, volignorantia, vel prapter aliud quidpiam, non propteripsa;et agent tamen ea quze sont agenda, quæque virum bonumoportct agent : sic ros habet, ut videtur, etiam in istis : utscilicet, qui certo quadam morio artel-tus iinnmqnadqiieagit, i5 demum sit boutis : dico autem ( verbi gratin ) uttale consilium ceperit . et ipsarum quze aguntur causa qua:-que agat. (8) Consilium igitur rectum virtns emcit. Fautem dispicere, que illius causa susaipi consueverunt.non virtutis, sed cujusdam alterius facultatis munus est :de quibus accuratins et planius est dicendum, insisten-tibus aliqnantulnm in hoc loco. (9) Est igitur vis seu pa-teslns quawlani, quam asivo’mta, sollertiam, vacant. "au:autem ejusmodi est , ut en qua: ad scopum propositum por-tiuent, agora et consequi passit. Ea , si scopns ille liane-stus sil, laudabilis; sin malus eut turpis, versntia est numi-nanda. l’roinde et prudentes et versulos dicimus 5517034;sive selleries. (l0) Prudentia parro non est lime sollcr-lia, sed tamen non sine hac facultate. Habitus autem

Page 84: Notes du mont Royal ←  · roc 11°11’ âEiav, mi 1195’11011 nui-1159i 8 , non potest iu-telligi. Apparet autem id agi quad Nicomach. 1V, 1:. a , S a z 1è 119511011 81) 1190:

(mum.)a?) annuel mon? yin-rut si; nyZÏç 05x divan âperîç,6:: eïp-qtm’. ce au). gos: 3mm:- 0t 1&0 aunaytcpoï 16vnpaxriîw 0’43ij ëxovu’ç sîaw , êtas-h ratévôe sa 1&0;

mi sa igue-10v, ôrtôvirrou 6V" 561w 7&9 layon lion: r0s taxon To510 8’ et p.91 ri?) aîyaôië, nô cyanurat- Su:-

o’rps’qast yàp il uoxenpla mi. 81a41568560at ratai. flapi

ràç «paon-mat: âpxoïç. "flore (poupin! du âôt’wurov

taponnoit aveu un); 6m aî-yzôo’v.

ETHlCA NICOMACHEA. LIB. VI. CAP. XilI. 75huit: quasi animi oculo mtnime ingeneratur sine virtute, utet dictum est et perspicuum est. Batiocinationes enim en:quæ sunt de rehus agendis, hujusmadi sunt : quoniam istefinis est, et bac optimum, quodcumque illud tandem sit :esto enim, verbi gratia, quad libet. Hac autem optimumet ille finis non nisi vira bono apparet. Pervertit enim etdepravat judicium ratianis vitiositas, eflicitque ut de prin-cipiis actianum falsum judicemus : ex quo perspici potest,fifi non passe ut quis sit prudens, quin idem sit vir

nus.

CAP. XIII.Exsme’av 8-); mihi: mi mot &petîç- mi. 7&9 fi âpsrfi

l U f al0 nagaïkas-ton; axez à); 4) (pomma-K 1:00; 191v Savonner-

, fi i I 8 NI a î f t 3au TŒUTOV un, 901M 65- 0 tu) un n aucun apex-hwpoç rhv nupiuv. Han 7&9 Soxeî gnan-a 163v 9105?»:

Dudpxew çûoemwç- mi. 7&9 suçotai. un coiopthxoi. mi.dvôpsïot un 16004: Exopev eôôùç êx yeveriç’ &ÀÂ’suwç Cr,-

Ib 10599 51596» u sa xuptox; âyaôov mi sa: muni-m dînoit

1961m; ÜRŒ’PXEIV’ un. 7&9 muai uod onpiotç ai :9001qu

tarifions-w 3351;, 6703 divan voî [Slaëspoà activait-rat056m. [119w roooîirov Ëotxsv 60860211, artôansp adula-.1

, .- v y I I rtoxupqi «vau auteur; xtvougLevq) Gupôatvet conneaôm20 îayupi’nç ôtât 1:0 ph 5:st 541w, 05m) Kart êv-mîiOæ (2) ëàv

3è M511 voÜv, à! 16:) notifient Staçe’pst. iH Ë gît;

.- 1 ’5’ l y v I a I d Iouata cum 101 sont xvptmç open). fier; xaeampEn! 10T) ôoîumtxaü 860 écrit! d’à-q, 85min]; mû 996m-

GIÇ, otite) mû 5’191 sa?) fiOtxaU 860 êcrri , et uèv ripe-:91

25 (poum-h si: 8’ à xupïu, x51 «un,» fi xupt’a où «riverai.

ëveu «ppm-602m. (a) Alonzo avé; (pas; adonc 151;imparti; apovfiastç sive: , mi mepaïmç rît"; nèv ôpôo");

élira, si 8’ flyépmvsv- 8v. (Lèv 7&9 (ppm-6651: Q3510

aveu mica; du: àperaîç, fiudpravev- ô’rt 8’ oüx d’un

. .. .. , t . -appovno’emç, xaÀwç ÜEYEV. (a) Ennemi: 85’ au: «(up vuv

rab-reg, ô’ruv ôpiCœvrm 191v âpzrfiv, «panifiant 141v

SEN, shows: xod. une: a Eau , rhv zou-à 10v 6000i: M-

, b A! f t I 5 I70v opOoç a 0 mm 191v cppovnaw. Emma 891 nav-raôscûai mon; ënavreç 81L in tomé-:11 gin: épenî Ëarw

f, acon-ra: rhv opôvnow. (5) Aaî 8è utxpov pzraëivav où

7&9 p.6vav fi x9112: 10v 6003»! 167w, 0’003 il p.518: 108

n au: I r I t I0900i; layon 2,5l; 019511; Eaux. ’Opôoç 8è 1070: rapt163v 1010610»: fi captivant; êa’nv. wapoîrnç nèv 06v

Rayon; à; àperàç (:3510 sÏvau (êmonîptatç 7&9 au:

40 rotang), flush; 8è p.516: 16100. (a) Amati 03v s’x 163v

53911515ko au aux atone &yuôov ahan xupimç d’unçpovfio’ewç, 0138.3. ("nounou divan 15,4 mai; âper’fiç.

’AÂÂà "à ô Raya; m6171 Mou" div , (î: ôtnlszoein flç

av au ympiÇovmt gin-flan ont àperat’ 01’: 7&9 ô crû-:0;

3 r v d C I CI î YN I65 avouent-ara; 1:90; miroton; , ont: du! un n01. fin 8061cm alignait; Écran 10510 7&9 une: pèv sa: çuo’lxàçàpsràç ËVÔÉZETal, xafl’ a; 8è ânÀâîç Às’ysrav. àyaOo’ç,

015x êvôs’xuar âne: yàp opowîcst tu? 06mn «accu

ôdeEaucw. (7) Ana»: 83’, xîw et un upaxnxù in,sa au Eau av mûri; 813L 10 105 papion àperhv civet, and

En aux Écrou à npoaipsctç 69091 aveu (ypow’zcsoiç 0136"

aveu &perfiç- il pâti 7&9 10 19mg il 8è :6: 1:90; 10 tÉÀoç

3 O

3

Redeundum vera nabis denuo est ad aonsiderationem vir-tutis. Eodem enim ferme mada, qua prudentin et sollertiasont inter se atTecta: (non eædem quidem illæ, ceterumsumles tamen) eodem, inquam, modo comparatur et virtusillo naturalis cum en quæ proprie et præcipue virtus est.Unaquæque enim virtus moralis in omnibus hominibus qua-dammodo videtur messe natura. Nam et justi, et tempe-rantCS, et fortes sumns, et ceteras item virtutes habemus,quum primum nnscimur : sed tamen et aliud quiddam(quad est illud proprie ac vere bonum ) ut sil requirîmus ,virtutesque ejusmodi alio quadam pacta in nabis inesse vo-lnmus. Habitus namque isti naturales in pueris quoque,nec non in bestiis insunt. Sed quad mentis sont expor-tes, detrimentum videntur atterre. Verumtamen, ututhachabet, tale aliquid videtur manifestum : ut robusto etvalida corpori, quad sine videndi sensu mavetnr, gravesoffensianes accidnnt, prapterea quad videndi sensu illudcaret : sic se rem habere etiam hac in parte; (2) at si men;tem istud adeptum ruerit, incredibile est quantum in agendavaleatzet vem habitus ipse isti naturali facultatisimilis,-tune proprie virtus erit. flaque ut in ca parte animi quœad opinandum valet, duæ sunt forma). , sallertia et pruden.tia : ita et in morali duæ z quarum altera est virtus natu.

’ralis, altera ea qnæ præcipue et proprio: virtus appellatur.Quarum hmc, quœ præcipue virtus est, sine prudentiaconstare non potest. (3) ttaque et virtules amnes pru-dentias esse dicunt. Et Socrates quidem partim recteqna’rebat, partim errabat. Nam quad virtutes amnes pru-dentias esseputahat, in hac errabat : quad autem cas nonesse sine prudentia arbitrahntur, palabre dicebat. (la) Cu-ins rei hac argumentum est, quad nunc amnes, qunm vir-lutem definiunt, habitum assignant (addentes simul etiamin quibus versetur ) rectœ rationi consentaneum. Rectaautem ratio est ca cui prudentia moderatur. Ergo amnesquodammado vîdentur augurari, talem habitum pruden-tim consentaneum esse virtutem. (à) Verumtamen palil-lulum decedendum est alio.Nan enim rectæ rationi con-sentaneus solum , sed etiam cum recta ratione conjun-ctus habitus virtus est. Porro recta talibus de rebus ratioest ipsa prudentia. Socrates virtutes rationes esse existi-mabat; amnes enim scientias esse; nos autem cum rationestatuimus conjunctas. (6) Ex iis igitur quæ dicta sunt, per-spicuum est, nec sine prudentia quenquam proprie virumbonum esse passe ; nec prudentem sine virtute morali. Sedet hoc eodem moda dilui potest illud quad disputare salentaliqui de virtntum separatiane. Non enim idem ad amnesvîrtutes aptissîmus est natura. ltaqne liane jam adeptus est;illam autem nondum erit consecutus. Nam hac in naturaliquidem w’rtute evenire potest; in iis autem ex quibusabsolute vir bonus nominatur. non item. Una enim cumprudentia, quæ nua est, ceteræ amnes præsto aideront.(7) Perspicuum est autem, etiamsi ad agendum prudentianulla vim haberet. eam tamen necessariam futurarn : quiacertæ partis animi virtus est, et quia agendi consilium sineprudentia sineque virtute non erit rectum. Hæc enim finemdeûnit; illa ut ea qua: ad tinem pertinent agamus offrait.

Page 85: Notes du mont Royal ←  · roc 11°11’ âEiav, mi 1195’11011 nui-1159i 8 , non potest iu-telligi. Apparet autem id agi quad Nicomach. 1V, 1:. a , S a z 1è 119511011 81) 1190:

70 HOIKQN NIKOMAXEIQN Z, a.w f ’ t t î Nt I Y 9 8 v.1r0tat riparîraiv. (a) Anton 517w une: xupia y en; mg

l à Nt I!- I I U 5 Nt aucomme anar: son pahmvoç papion , monap ovo: meimita; i; inaptxfi- 06 yàp piton crû-ri, 611F 6,05; 81mg

T . . H pYê’v’nîflr s’xaivnç ouv â’vexa a’mrairrai, àAA’ 08x ambra.

5 "En 811010v xâv et Tl; rit! nohnxùv (patin ils-Leu 163v

Oaiïw, au attristai flapi Riva: 1?: êv 1161:1.

( t un)

(a) Quin etiam ne potior quidem est sapientia , neque animiparticulæ melioris habitus est, ut nec medicina bona va.leludine potior est. Non enim eu utitur. sed ut adsil, operam(lat. Illius igitur causa præcipit, non illi. Pr-æterea sub pru-dentiæ imperio sapientiam esse dicere perinde est , ac siquis (licat, scientiam civilem diis præesse, quia omnia præ-cipiat quæ sunt in civilate.

LIBEB Vil.

CAP. I.M té: 5è 1113m laxra’ov, 0170.0 vrai-naupa’vouç âp-

71îv, 81:1 153v Rapt 1:31 1107; aauxrïov spi: êcrriv afin , xa-

xt’œ, expatria, 014916115. Tôt 8’ éventa roi; pèv Sont

l0 8?): ’ 18 pèv 18:9 âparhv çà 8’ ëyxpoîrauv xa).0’Üp.aw

zoo; 8è vip: Onptomra FCÜHG’T’ 31v âpuorrot lévaw rit:

. ... .. ltmèp inane dparriv, fipmtxnv riva mi Ûatav, à’mnap

50 , i 11E . I Il. I "f!guipa; R891 x.0p0ç nanomxa nous 10v pta-

I 7nov 81t6?069’1 1p &yaooç,

la aüôè émutàvôpo’: y: M106 mît; épilaient, 611M ûaaîo.

2) "fief ai , anoî-raap (patch, êE a’wOpu’mmv 7&0th 0:01

N C a l. l I I Ê i havaOt open]; unapëoknv, rouir", ne av avr, annav au

1 N I 3 I T t t d fi Nè7, 11, Onplw8at nvnflûauavn Liv xatyap aicnap ana-20 Ünpiou ëo-Ët muta 06:8y dpsrrî, citron; 065.4. 0503, JEAN fi

pèv upaa’napov êpatiç, il 8’ Ê’:ap6v u yévoç xaxtaç.

a s l in I t x - v a ’f I(a) lysat 05 arravtov mu 10 0al0v «vape: inanimation-rapai Aâxmvs; stomate: npoaayopaüaiv, 811v dyaoûôata" 9* a: 100 (cria dur; 401v) 05-0) mi ô Or 1’8-W? - c M a » sont:, - , . , , ., . . ,av talc uvÜprr’JlÇ sunna; , palliera o av rang pupaz-poté Écriv° yivarut 8’ and mi. ôtât vo’o’ouç ml nnpdioatç’

. x a t I A). a. , I f Iun roue ou: xaxmv O: son avOpm-traw ûnspmnovmçoû’rmç ëmôucepmmüpav. (A) ’AÀM flapi. pèv ri; Totau-

1-r,ç EnOs’o’awç Unrapov natnra’ov rivât (nain, flapi 88

30 xaxiaç aiment «pauper flapi. 8è chapelain mi pala-xiaç and rpupîç laxréov, xai. tapi. ê-(xparaiaiç nui acup-

rapiat: " 0815 789 à); flapi. 117w 11815)»; ÉËawv’rfi àparfi

mi. si naze-apte; êxara’pav nôs-«W ûnoÀnrr-réov, 01W à):

irapov yévoç. Aaî 8’, &cnap êrrl tâw 6004M, 1:-85 05net; 18L pantoufla mi. npôôrov 8larr0p’rîo’avta: 051m

A I I t I à Ï 2 l t un toaixvuvau (sahara psv navrait swap: Tripl mura tu

I Nt I - t l I *8 àm1011, ai os p.11, rai filetons mu xupimrara aav y pMuni ce rôt 8uczapi mi xaralat’nnmt 16: Ëv8oEu, 85-8atyy.a’vov 8m aï1] txavôîç.

.. a. , , . , ...[1L] (a) onat on fixa ayxpanata ni xap’rapta novmouôzt’aw xai 163v êrrawarôîv aÎvau , i, 8’ &xpao’ïa 1a

and palonnier 153v :pmîlow ra xai 415x155 and ô aïno;iyxparàç Mit Epgavauxoç Tl?) Âoytaut?) nui chipa-:34: and

braconna; 103 7&07161403. Kai ô nèv âxpank siam;sa au puma fipdî’til 8rd 1rd00ç, 8 8i s’yxpwrhç aîôtbç 8e:

au’üÀat et anteuytzi 08x âxokouôaî 8rd: 15v layait. Kart

18v atèçpova pèv Ëyxpari mi xapraptxôv, 10v 8è 10105-

10V 01 pèv naïve; adippova et 8’ 06 , mi 18v ixo’Mctov

Ü

O

Sequitur nunc, ut alio initia facto (licamus, eorum quæin moribus fugienda sunt, esse tria genera : vitiositatem,incontinentiam , feritatem. Ac duorum quidem primorum

contraria nota sunt :alterum enim virtutem , alterum con-tinentiam appellamus. Feritati autem aptissime diacre pos-

simus oppani eam quæ supra nos est, heroicam quandamac divinam virtutem; sicut Priamum Homerus de Hectorelaquentem facit, quoniam virtute prnistnbnt:

Ncc eum esse pularesmortali genitnre satuni, al son!!! esse dconuu.

(2) ltaque si, ut aiunt, propter excellentiam prmstantiam-que virtulis dii ex hominibus efliciuntur, talis erit praorecto is animi habitus, qui habitui illi ferina opponitur.Nain ut terse neque vitium neque virtus est, sic neque dei.Sud hic quidem habitus præstabilins et altius quiddam estvirtute; ille autem aliud quadtlam a vitio genus est. (a) Ve-rum quoniam rare admodum res est divinus hama( ut La-canes salent divinum appellare quem magnopere admiran-tur, dicentes :divinus hic est vir ), sic aliquis feritate bel-luarum similis inter homines raro , ac fore tantum apudbarbares, reperitur. Nannullas autem hujusmodi immanita-tes mala marbarum et corporis partium necessariarum ere-ptianes pariunt. Sed et ces hamines, qui vitiositate acterasanteeunt, turpi et infami nomine feras et immanes appel-lamus. (4) Verum de hac animi affectione nabis erit ali-quid diceudum pasterius : de vitiosilate autem supra dixismus. Nunc de incantinentia et mollilia seu luxu diœndumest ; itemque de mntinentia et talerantia. Nain neque ita estde utrisque existimandum, ut quasi sint in numero habi-tuum eorum , qui sunt virtutis species aut vitii, neque item,quasi penitus diversi sint generis. (5)0portetautem,quodin aliis facere salemus, propositis primum ifs quæ videnturvulgo, inqnequæstianem revacatis, ita explioare atque os-tendere, maxime quidem omnia, qua: hominum opinionibus comprohata de his animi perturbationibus femntur;sin minus, at œrte plurima ac præcipua. Nain si ca que:dinicilia atque inexplicata sunt, dissolvantur, et restent enqua: comprobat opinio, satis fuerit a nabis res liæc de-monstrata.

[IL] (ü) videtur igitur continentia et tolerantia in numerorerum bonarum et laudabilium esse , incontinentia autem etmollitia in malarum et viluperabilium; tum idem essecontinens, et qui facile in ea peu-manet quad ratio præci-pit : idem quoque incontinens, atque i5 qui facile desciscita judicio rationis. Tum incontinens quidem sciens res essematas, agit eas tamen, perturbatiane animi concitatus :coutinens autem, quia cupiditates esse turpes et malas in-telligit , a ratione revocatus , eas non sequitnr. Tum tempe-rantem quidem, continentem et tolerantem esse volunt:eIun autem qui talis sil, esse amnino temperantem aliiainnt, alii negant : itemque intemperantem alii incontinen-

Page 86: Notes du mont Royal ←  · roc 11°11’ âEiav, mi 1195’11011 nui-1159i 8 , non potest iu-telligi. Apparet autem id agi quad Nicomach. 1V, 1:. a , S a z 1è 119511011 81) 1190:

(manne)âxpafiî mi 18v infini âxôluowv onyxaxuuévox, ai8’ ê1a’pou: and (palotin (7) ’l’àv 8è (ppo’vipov 61è ntv 05

9mm: êv8a’Za0’0at sive". âxpurî] , 81è 8’ êviouç apovt-

p.0uç livra; mi 8aw0bç âxpu1aî; sint. ’Efl âxparaïç

b lapinoit mi 00905 mi uni; mi xa’p8cuç. T8 513v05v Àayôpava 1a31’ ê0’1iv.

ETHlCA NICOMACHEA. LIB. VIL CAP. Il. - . 77tem , et incantinentem intemperantem confuse dicunt esse .alii cos inter se difl’erre volunt. (7) Jam et prudentem ainnt

interdum nullo mado incantinentem esseposse :interdumaliquos, qui prudentes sint et sollertes, incantinentos esse.Prœlerea dicuntur iræ et honoris, et lucri incontinentes.Hæc quidem sunt quæ de his virtutibus ac vitiis dici salent

CAP. Il. [HL]’Anop’rîaata 8’ à’v 1:; 115c; ônoÀuiLGaîvmv ôpeôiç âxpa-

néant 10;. ’Emanîuavov uèv 08v 08 and 1tvaç oisiv-

1a aÎvat- 8aw0v 781p andain-ne ivraie-ne, (in; (33510 Em-lo xpoimç, aima 1l. xpa1aïv xai rapta’Àxaiv de» ôcxap

o’w8pairro8ov.’ wapo’imq pièv 781p 810x ênéxam 1rp0;

1’0v 161w (5)4 05x 08cm: chipotais: - oûOa’va 731p involutive-

deovra npoî11aw napè 10 [Sa-rimoit, site: 81’ 57mm.(a) 0810: pèv 08v ô lai-10; àuptoemaî 10R; çuivaua’votç

lb êvnpyô’iç , mi 85’0v Cnraîv napi 18 miôoç, si 8t’ â’yvomv,

de ô 1p6u0ç vive-cou. 1?]: i-(votaç. "O1: 781p 013x oie-rat7a ô àxparauâuavoç npiv av 183 nattier. vava’oôm, (pu-

vapâv. (a) Eiei 85’1waç et 1a: pèv ouv-Leipoüat 1è

8’ 06- 10 pèv 761p êmorfipviç nnOèv aman. xpai110v

au ôuokoyoüo’t, 10 8è unea’w npoi11aw vampât 18 865w

(557mm où]. 65401070501, xai 818 10510 10v chipa-riouah 06x Entorvîunv 510w: xpu1ai0-Ozt 6110 117wfidovâîv, 500.8 862m. (a) 100.8 (Liv aiya 80’501 mipi ème-rital, p.1,8’ Îo’Zupà 6361-1141:: il dv1i1aivouou

au 0’003 v’ipanuta , xaôaî-rrap êv 107g 8tarcîlouoi , cuyyvdipm

p.91 pévaw av aôraîç api); êmôupiuç iozapéç- 1E 8è

[La-[finpioli où (ru-(flétan, oô8è 15v 01Mo»! 068avi 153v

LPEXTGW. (a) (Dpovrîcawç cipal âvrtraivoüanç- adi-w, «flip

îayvupo’1arov. ’AÀÂ’ ciron-ov- Ëamt 781p ô 011’118: 85m

30 aponpoç xai âxpa11’14, aidais 8’ 0ü8’ 81v si; appoviuou

aillai. 10 «peinant axone: 1è. (parfilé-rua. "poe 8è1061W; 8éôam1at npô1ap0v 81: npuxrtxo’ç 7a 8 (pp0’vt-

tu): - 163v yàp ËO’XŒ’TMV ne mi 1è: inane 510w apnée.

(a) ’E1t ai nèv êv 18.6 êmôuniaç 515w tolupz’n: mi35 ?16ÀŒÇ 6 Ëyxpozrrîç, 013x Écrou ô 00’)?qu nypur’hç

065" 6.5’1xpa191c céppmv’ (n’ira 7&9 10 â’yaw uo’rppovoç

0815 10 ondin; élan. ’AMÀ! trin 8ai 75’ et pèv vélo

[pu-mi ai. êmôupiat, autan 7’] waowa gît; pli ixo-Âouôaîv, (7)00’ il êyxpn’um 01’: 115m 611008aia’ si 8’ 8:00:-

vaÎç xai pi). (pommai, OÛOÈV oagavôv, 068’ ai QÆ’ÜÀŒY. xai

àaOavaïç, oüôèv prévu. (7) ’E1i. aï mien 865p S’HLEVE-

1min ROIEÎ fi harpai-rata, (purifiai, 0Ïav si mi vinifia?-nui si 116.611; 86h; fi àxpuoi’a Ëxo1a1rx6v, leur 11;aumônier oixpotoia, 0Ï0v 8 Ëopoxlëouç Naair1ôkanoç êv

en rif) milouin a Ënuwa18c Tèp oüx êppa’vmv aï; Erratum;

61:0 105 ’O8ua’oa’œç 8min 10 laminent «pau80’5Lav0ç.

(s) 1E1: ô empluma: Myoç ipsuôôluavoç ànapt’ot- 8L8

Yè? 10 napd8oEa 806150001: ËXa’yylaw, Yvon 8aw0i 501v

810w êmrôlmaw, ô yavôpavoç aunoytap’oç (impie: yt-

50 VETŒI’ 85’8a10u yèp fi 8taîv0ux, 81W pévaw pèv un

fioüÀmai 8d: 18 tu); oipa’uxaw 18 auguapavôa’v, npoïa’vut

la in), 86vn1at 818i 10 Mica: un n’y-an 18v Myov.

D

Dubitare autem possit aliquis, quomodo is qui de reluisrecta existimat, incontinenter vivere queat. Eum quidemeerte qui sciat, sunt qui negent passe. Scientia namqueprieditus qui sit, is mirum fuerit si alteri alicui rei sit ob-noxius, et ab hac sese hue et illuc , cou mancipium, trahen-dum præbeat. Sacrales enim amnino sententiam eam:quad quis sciens incontinenter agat, oppugnabat, quasiamnino non foret incontinentia. Neminem enim pruden-tem quidquam aliud, quam quad sit optimum, agere :siagataliud, prapter inscientiam agere. (2) Haro vem oratia sa incontroversiam vocal, quæ sunt perspicua et omnibus appa-rent. qunm etiam quærendum fuiset, si perturbatio incan-tinentis ab inscientia proficiscitur, quisnam sit hic inscien-tire modus. Manifestum enim est, eum quem impatentemvoeamus , ne opinione quidem duci , priusquam illa at’teetioexsistat. (3) Sunt autem qui aliquid horum canccdunt, ali-quid non item. Nihil enim scientia patentius esse ratentur.Neminem autem quidquam, præter id quad ei potins essevisum est agere, non aoncedunt. Atque ab hanc causalndicunt , incantinentem non scientia præditum, sed opinionsdumtaxat a voluptatibus superari. (Il) Atqui si opinio estincontinentis,n0n scientia, neque firma existimatio, que)adversetur et absistat cupiditati, sed infirma et imbecilla,ut iis contingit quorum est in dubio animas : profecto eiignasci debet, si in en non permanent adversus vehementescupiditates. Atqui imprahitati non est ignoscendum, nequeulti cuiquam rei vituperahili. (5) Prudentia igitnr recla-mante et repugnante : hæc enim potentissima quædam -res est. At hoc ahsurdum. Erit enim simul idem prudenset incantinens. Ncma Vera prudentis esse dixerit, suavoluntatc res imprabissimas admittere. Præterea supra da-cuimus, qui sit prudens, ad agendum esse aptissimum :quippe qui in extremis, id est in rebus singularibus, verse-tur, aliisque virtutibus ornatus sit. (a) Præterea si in cecernitur cantinens, quad vehementibus et malis cupiditati-bus incenditur : non erit profeclo is quem temperantemvocamus,,continens; neque quem continentem , temperans.Nain neque immoderatum quidquam, neque malis cupidi-tatibus affici, temperantis est. Atqui ita esse oportet. Namsi honæ cupiditates, malus est habitus qui prohibet sequi.flaque non alunis erit houa continentia. Quodsi sintim-becillæ neque malæ, non erit gloriosum, cas vincere; simalæ et imbecillæ, non magnum. (7) Præterea si inomni opinione, valut etiam in falsa, perseverantem efficitcontinentia, mala erit; rursum si incantinentia de omniopiniane facile demovebit, erit aliqna bono incontinentia.Ejus rei exemplum est Sophoclis Neoptolemus in Philactete,laudandus is quidem, qunm non manet in iis quæ persua-serat ei Ulysses, quad et malestum est mentiri. (a) Prie-terea exemplum est hujus rei sapliistarum ratio illa quamMentiontem vacant. Nain quia valunt adversarium adigi-read assentiendum rebus inopinatis et abhorrentibus al) apinione papulari ( ut si assecuti fuerint, quad volunt, saler.tes et acuti esse videantur), ratiocinatia ea quœ collectaest, dubitatianem parit inexplicabilem. Vincta enim mensest, qunm ille neque vult insistera, quia id quad conclu-Sum est, non probat; neque longius progredi potest, pro-

Page 87: Notes du mont Royal ←  · roc 11°11’ âEiav, mi 1195’11011 nui-1159i 8 , non potest iu-telligi. Apparet autem id agi quad Nicomach. 1V, 1:. a , S a z 1è 119511011 81) 1190:

73 - - nourris NIKOMAXEIQN z, y.(a) Xonëzivu? Ex un); Myou fi àppocôvn par); 0’rxp01-

r a z n r I ?’ c I iaux; apura - ravavna 7&9 Input-ru (ov ortolaiLÈavu 8:0:fini àxpacriav, ÔfioÂagLGÉVEl 8è 10170193: mixât :Ïvat nul

, N * I d ’ b ’ Iou 0va nparrew, mon 10:10:00: zut ou 1rd nanar flpüEfl.a (l0) 1E1: à 153 intuition: npÉflmv mi 8:03me rà i851

t Vl I À R I’ N n Ïx01: fipoatpouguvoç pâtir-w 01v 0045m un in; 8L0: lm

n ’N ! R I î I î.» I n n bponey un! 0L uxpacraw surarorspoç 701p 810i 10 5L:-

» V C à, 3 1 A: ITTREIGÜTNŒI av. 0 0 axparhç avala; 11] n’aimant?Èv quyèv n 810w 1è 550m «vim , 11’. Saï Enmivew; in

m et prèv 761p où hémine à npoirrei , pyramidai; Eninaôaarr in: 8è mmwgêvoç oôêèv inox: au; npaîr-

I 1 t I î I , ITEL .n) En si Rêpl navra expansion En). x00. eyxpa-

i I ( N ) I . 3 1 à C I y.15m, TtÇ ô Milo): axpzrnc, ouôs ç Y p amical; au10:; &xpaciaç , (poquèv 8’ ami riva; ârrh’îiç.

15 [IV.] ([2) Ai pèv 05v ànopt’ar. roioç’ürori 1m; aun-

Gaïvoucnv, torii-Loir 8è ré: 511v âveleïv 85? à 5è m1004-

neîv’ fi yèp Mou 77,; chopin; eÜpsciç êcrw.

(114mm)

pterea quod rationem dissolvere nequît. (9) Evenire autemquadam ratione potest ut imprudentia cum incontinen-tia sit virtus. Contra enim facit atque existimnt propterincontinentiam. Existimat autem en quæ houa sont, memala, neque esse agenda. [taque tune, quæ bona sont, actu-rus est, non quæ mata. (Io) Præterea qui ca quæ ju-cunda surit, eo ipso quod ita persuasum habeat, taleqneconsilium ceperit, agit et perscquîtur, i5 meliar vidcatureo qui non ratione, sed incontinentiaad turpitudinemaliquam impellatnr. Facilius enim sanari potest, eo qnodde sententia possit demoveri. ln inœntinentem autem qua-drat illud quod proverbio dicimus : Fauces ubi suffocantaquœ, quidbibendum? si enim ei persuasum essai, desententia desisteret : nunc autem tametsi ci persuasum,alla tamen agit omnia. (l l) Præterea si in omnibus versaturincontinentia et continentia, quis tandem absolute incon-tinens est? nemo enim omni gantera inœntinenliæ affectusest. At aliquos esse dicimns incontinentes absolnte.

[[V.] (l 2) Et me quidem fere sunt quæ hoc in locoortun-tnr quaestionœ ac dubitationes : quarum aliquæ tollenda»,aiiquæ relinqucndæ sunt. Diflicullatis enim et dubitationisdissolutio inventio est.

CAP. III. [IV.] ’HpGJ-rov ph 03v GXEMÉOV nôtepov ami-m; à 06 , uod

11-63; eîôo’rsç, situ mp1 noie 15v duperai and 1:?» êyxparfi

20 0515W, 15’741) 8è nâæepov flapi flacon: fiëovàv ami Mimi:

il tapi riva: domptcne’vaq, mi. foi. êyxpari mi. 10vxzpreptxév, norapov ô nimbe il Ërspôç êcrlvi optoit»: 8è

aux). flapi 13»; 011M»: 860: ennui 1:35; Oswpi’aç 561irouît-4;. (a) ’Eo’n 8’ âpfi, 19k UlE’kPEÙJÇ, rétepov

25 6 ëyxpatù: mi ô âxpunîç sic-r a? mp1 a à ri?) m5;Ëxov-rsç 113v Glaçopaiv, M71» dé npo’repov u?) «spi. 1013i

avar. novai: âxparhç ô duparfiç, fiai: me: ri?) 63:, à onân’ ë, ânçoîv’ Émir’ et flapi. névr’ êcriv fi &xpaaia

mi il ëyxpaîrsla à 050 0515 flip flapi. mon! EcflvJo ô ânÀiBç ixparrîç, «on flapi &mp 6 dxéÀactoç, 051:

n? npèç 10:51: ânlâîç Exetv (mûrov 731p au âv 1?] 01x0-

Àuciç) , aimât 15;» ôtât ËZELV. i0 [13v flip (ËYETŒI.

npoaipoôgzevoç, vouiCmv dei Esïv çà napov fiai: 8103-

xew- ô 8’ oûx oient p.531, animer. 85’. a) flapi prêt!:5 05v 10T: EÔECV &Ànôïi âÀÀà in). êmo’rrîiL-m a var nap’fiv

àxpareoov-rai, 0ô0èv Stupépn mp0; 10v 167m- Ëvmi761p 183v ôoîafiovrmv a?) aunaiCooaw, 0’003 devrai Empi-

583c eîôévai. (a) EÏ 05v 815: 1:6 ipéya nicreôsiv ciBoEéCovuç nana»: 163v êmcraps’vmv napà 191v 61:61.4-

lo 4m npa’Eoucw, or’aôèv Sidon Émotion 865114 0 Ëvtm 7è

materioocw oôôèv inox! aï; BoEdÇoww à ê’rspot oÎî

ëniaravrai- 819M 8’ inoistiroç. (a) ’An’ État 8:-

xôiç Àéyoysv 1è ênlaraaôm (mi 751p ô Élow Pèv 06

lpégsvoc 8è émotion ml à minime; 15’130" Éni-(à 01:60:11), ôroicel çà 5103110: (.LÈv où OewpoÜvu 8è Yin);

8:? flPüITTEtV 105 Elena mi Oewpoüvrw 1051:0 731p 80.mi Setvo’v, 0’003 013x si où Oewpïiv. (a) ’E-ri E1151 860

rpâiror 117w npordczwv, Ëzovu pi»: àpqaors’paç 0Ô0èv

mulon impétrant napà 141v Émotion, Zpdinsvov név-

50 roi 300100109 me: où narrai néper fianTà 7&91:0: xaô’ gnou. Amçz’pei 8è au). 16 xaôâÀow 1:0 in)»

761p ê’p’ êaom’ü 16 8’ êni roi; npoîyynzro’ç 301w oÏov 8::

. Primum igitnr videndum est, utrum scientes peccantIncontinentœ, necne : et quemadmodum scientcs. Deindequibus in rebus jncontinentem et eontinentem ver-sari pu-tandum sit z id est, utrum in omni voluptate et dolore, onin cerüs voluptatibus etdoloribus. ltemque oontinens ettolerans utrum idem sint, an differant. ltemque de aliisomnibus, qnæ sont huic disputatioui cognata. Hinc autemducitur hujus orationis inilium , utrum confinons et incon.tinens ditÏerant inter se ex ils rebus, in quibus versantur,an ex anilnornm habitu : hoc dico, utrum inœntinens eosolum sit incontinens, quod in his aut illis versetur , au vemeo quod sic vol sic sit aflectus : an potins eorum utroque.Deinde utrum in rebus omnibus versetur incontinentia etcontinentia, an contra. Non enim in omnibus Versatur i5qui dicitur absolute inéontinens , sed in quibus intemporans:neque en dicitur, quod absolute in hæc affectas sit (essetenim idem incontinentia quod intemperantia ), sed quod hocmode sit aficctus. Nain intemperans quidem cupiditatibnsservit consilio capto, existimans prœsentem jucunditalemsequi semper oportere : incontinens autem non existimatille quidem, sed sequitur tamen. [V.] (a) Ad illam sanesententiam quod atlinet, quod impotenter agere ait nonscientia præditorum, sed veram opinionem habentium,nihil interest ad eam rem, de qua disputamus. Nonnullienim eorum qui aliqna de re opinantur, promus nihil dubi-tant, sed se rem exquisite scire existimant. (le) Quodsi iiqui opinantur, propteroa quod leviter et remisse creduntita rem esse de qua opinantur, facilius quam qui sciunt,contra atque existimant agent; nihil inter Scientiam etopinionem intererit. Nonnulli enim non minorem fidemhabent iis quæ o inantur, quam alii iis quin sciuut.Quod exemplo suo colarat Heraclitus. (b) Sed quoniamscire dupliciter dicimus ( nam et i5 qui scientin præditusest, necea utitur, et is qui utitur, scire dicitur ), intererit,utrum quad agi non debet, agatur ab eo qui scientia qui-dem præditus sit, nec tamen ca litatur contemplando: anab illo qui et sciat, et en quæ soit, animo contemplans agat.Hoc enim posterius mirum virleatur; at non illud alterum.(6) l’rmterea qunm in syllogismo practico duo Insint mun-ciationum genera, nihil prohibet quominns is qui utrum-que genus tenet, aliquid præter scientiam agat : si quidemenuniziatione universa et generali utitur, non autem caquoque quin ad res singulares pertinet. Ris enim singula-res tantum sub actionem veniunt. Jam vem etiam ipsrusuniversl sunl aliquæ dinerenüæ. Alind est enim, quod in seipso vertitur; aliud, quod in rebus ipsrs, verbi gratin , omni

Page 88: Notes du mont Royal ←  · roc 11°11’ âEiav, mi 1195’11011 nui-1159i 8 , non potest iu-telligi. Apparet autem id agi quad Nicomach. 1V, 1:. a , S a z 1è 119511011 81) 1190:

(m7)

muni. 0’:v0po’mip coyçs’pst ra: Enpoi, mi 81: 05104 dv-

Opnnroç du Enpov «a roiôvôs- au si 168: roio’vëe ,flot»: île: 0:37. évaporai. Kami ra Sà TOÜTOUÇ Statue:

coin; rpo’rrouç âo’rîxoivov 800v, d’un doxeïv 031m itèv

etâs’va: 91.05: cira-irov, âne»: 8è Ouaouaron (7) ’Ert

to llano tipi Ériarvîonv 6111W tpônov 163v viîv pnOs’v-

10W budget roi; âvOpo’moiç’ à! n? Yè? Éxsw prix! in),

[aviation æ ôiaçépooooiv option 7),»: En, d’un mi51m! moi; mi in?) ËZEW, oîov rov xaôsi’a’âovra mi pat-

vo’oevov mi. oivœiis’vov. ’AÀÂai ont: otite) ôiariûsvrai:

ai ëv roi; mitigeur 6VTSÇ ’ flottai flip mi êmôoyiai dopo-

ôio’tœv mi ivre: 163v tomât-mV émarge); mi. ce 0631.1.0:

pefltaïâaiv, Êvtotç 8.1:qu p.0:vi0iç TroioUoiv. Aile»: 05v

81: 61min); Ëxew lexre’ov roi»; àxpareïç 10610:9 (8) To

lb 8è ls’ysiv rob; 1670:); Tain; duo si: Émotion; oôôèv67.51.5Î0V * mi flip et Êv TOÎÇ mien: TOÜTOIÇ aves; cirro-

ôsiîeo; mi En léyouow ’Eoneaoxks’ouç, mi. et orpai-

10V ouOo’vreç ouveipouc: (Lèv rob; Myouç, tous: d’animer

de? 7è? engainai, 1061m 8è Zpo’vou de? :3561: anain-sp20 rob; ûnoxp:vog.ts’vouç, 051m: Ônolnrrre’ov le’ysw mi

tain; âxparsuoos’vopç. (9)1E1l mi 3685 ipomxâiç’civ tu;

ëmâls’qzsœ du: citrin. iH 14è»: yàp anôÀou 8651,

f, 8’ Êrs’poi mpi 15v xaô’ ignorai êorw, En aïe-0110::

i611 xupta - 310w 8è ixia: yin-roi: ÉE aôrôv, âvoiyxn ra

sa ougmpcivôèv Ëv00: itèv (priva: fini duxvîv, êv 8è rai;

fiOIflTIZŒÎÇ ripoit-rem 56064, oÎov, si navrai; filmée;YEL’IEGOŒI Saï, tout 8è fluo (in; ê’v 111533! xaô’ gXŒO’TOV,

âvéyx-r, «à»: Buvdusvov nui. (si) xwluôgsvov 0151.0: 1031:0

mi ripé-nuit. (Io) r’Oiwiv 05v i, oèv ano’Àou èvîj mo-

80 Macao: yaôsoôai, il 35’ , 81: «av ce flux!) 518:5, 1001i. 8lflouai (d’un, 8è êvepysi), 1:67], 8’ étriOuiLi’ai èvoiio’ai,

f, uèv Àéyai osüysw 105-to, fi 8’ âniôontai à’yev xweïv

7&9 gxŒO’TOV 86mm: 133v noptoiw dicta GUFGŒÛIEI ima

kiwi: «me mi 8651,; âxpateiisoôai, oôx ëvavri’aç 8è

sa an’ niât-M, «me: naira: ouaëeënxo’ç. (Il) rH flip Ém-

ÛoiLto: êvavrta , aux 067, fi 8650: , in? ôpôi’ïi 167:9- d’une

mi 8:8: roÜro 18: (impie: 06x oixpairfi, 31: 0:7»: ile: a.17»:xaôc’nkoo ûnôl’nqiw, 011M: 183v x0:0’ ê’xaoroi cpavreoi’av

mit miam. (in) HG); 8è Marat i, 017mm: nui «004v40 ytverai émotion»! ô âxpoirrîç, ô «on; 1610i,- xai flapi

otvwiie’voo ami. aneGSovroç mi et»: mon; catit-ou Toi? 1rd-

ôooç, 8V 8:7. napâi 183v «pomolo’ywv âxoôsw. (l3) ’Eirst

3’ 1*. alginate: «porcin; 86h: ce cimentai": mi xuptm«En: npdîeœv, rouir-m OÔX 57.5: ô ëv 1:63 initia: 63v,

45 à 081m; 57.5.: (in et»: r,v ce ËZEIV Entomoôat son 15’-ysw ôonsp ô otvwiie’voç rôt ’EiL-rrsôoxÀéoaç , Mai 8:3: 1o

p.91 n°6101) par]? âniotnoovmov agiotai; au: Soxeïv a?

andÀou 16v EUX-410V Spov. Kaii Ëoixsv 8 Hâte: 2m-): cira; quiLGatvnv- (la) où Yàp ri; xapiwç ëfila’T’IîtL’qç

w sive: 80106611; napoüo’nç ytvewi ce mitioç, oÜS’ affin]

Réptâxett’fll 6:3: sa mitioç, 011M Tir]; «intimai; flapi.

pâti 05v roi? :3610: mi p.16, mi m5: siôo’ro: ÊVSE’ZETat

ùpauôechi, TOCŒÜTG etprîcOm.

a!

O

ETHICA NICOMACHEA. LIB. VIL CAP. HI. 79homini sicca prodesse, et, hune esse hominem, Tel, quidquidtale sit, siccum esse : verum, sitne istod tale, aut nescit, aot sisoit, minime considerat. Atqoe ex his duobus incredibile estquantum ditferentiœhisce rebus exoriatur : adeo quidem, utsi quisita sciens peccet, nihil absurili sit: sin illo mode,valde mirum. (7) Prœterea alio mode fieri potest ut hominesscientia præditi sint, quam quos modes antea exposuimus.Nain habitas, qui in eo est qui scientiam habet mode, atnon en utitur, aliam magnopere rationem esse videmus;adeo, ut habere quodammodo et non habere ille videatur:qualis est is qui dormit, et furiosos, et vinolentus. Porrohomines aliquo animi perturbatione concitati perinde, utisti. sont alTecti. iræ enim et rerum venerearum cupiditates,et nonnullæ hujusmodi animi perturbationes perspicuecorpus quoqne ipsum immotant, ac nonnullis hominibusetiam foreras conciliant. Absquo dubio igitur dicendumest, similiter atque hes affectas esse incontinentes. (s) Nequevcro si quis rationes ac sententias a scientia profectas pro-nunciet , satis hoc signi ait ad banc sententiam refcllendam.Nam qui his animi perturbationibus æstuant. demonstra-tiones et versus Empedoclis recitant : quomodo et qui pri-mum didiceront, sermones illiqoidem connectunt ,scd non-dum intelligunt: oportet enim illa une cum astate adole-scere; cui rei tempore opus est. Quacirca ut histriones,sic existimandi sont loqui etiam incontinentes. (9) Prœ-terea hoc etiam mode hujus rei causam e pliysicis spectareliceat. Nom qunm opiniones alio). sint de rebus universis,alise de singularibos, quarum jam sensus orbiter est,necesse est, ubi ex duabus une eflecta sit, in ils quidemquæ sont cognitionis, animum id quad conclusum estenunciare et attirmare; in iis autem qoæ sub actionem ve-niunt, statim agora. Ut, si omne dolce gustandom est;hoc autem est dolce, tanqoarn nnum de singularibos : ne-cesse est eum qui posait, quique non prohibeatur, simulatque dictum sit, etiam agere. (to) Quum igitur inestmenti oniversa opinio , una . quos guslare prohibet ;alia hæc : omnia dulcia esse jucunda; atqoe hoc aliquidest dulce:( hinc porro opinio en est qnæ agit; ) deniquequum abtinet forte in anime cupiditns: ibi tum opinio qui-dem illo prima hoc aliquid fugere jubet; cupiditas autemtrahit ad illud : potest enim hœc unamquamque animi par-tem commovere. lta lit ut a ratione et opinione quo-dammodo naseator incontinentla, non quad opinio Derse rationi contraria sit , sed ex eventu. (I2) Cupiditasenim, non opinio recto: rationi adversatur. Qoocircaetiam propter hanc rationem bestiau non sont incontinentes :quia non habent rerum oniversarum notianem, sed singoilarium visionem et memoriam. (12) Jam que pactoinseientiadepulsa scientiam recuperet incontinens, et eadem est ratiocum illo qum jam exposita est. ebriorurn ac dormien-tium; et non est hic aliquid liujus perturbationis proprium :caque doctrine ab iis pataude est, qui de natura rerumdisputant. (la) Quin vero ultima enunciatio et opinio estde eo quad sub sensum cadit, et actionum eadem domina :ont non habet liane i3 qui in perturbatione est, ont eomode habet, qui modus habendi non sit scire, sed sit pe-rinde ac recitatio versoum Empedoclis a vinoleoto fada;atgue oh id quad non æquo universalis neque scientificusvidetur esse terminus ille ultimus, atque id quad universumest. Sic videator id quad qoærebat Socrates, evenire.(l4) Non enim tum , qunm præsto est illa quæ vere et pro-prie videtur esse scientia, exsistit perturbatio, neque eascientia a perturbatione convellitur; sed qunm adest enqui: sensu continetur. De eo igitur, quad est scientem etinscientern incontinenter agere, et quomodo fiat ut scier):incontinenter agat, liactenus a nabis dictum este.

Page 89: Notes du mont Royal ←  · roc 11°11’ âEiav, mi 1195’11011 nui-1159i 8 , non potest iu-telligi. Apparet autem id agi quad Nicomach. 1V, 1:. a , S a z 1è 119511011 81) 1190:

al

l5

20

30

35

l 0

lb

50

80 HGIKQN NIKOMAXEIQN Z, 8. ("47,11")

xCAP. 1v. [v1.1Uo’npov à" 351i 1:; âflàâ’iç âxpzràç â mina; zani:

pépoç, mi si 561i, flapi floiai 361:, lax-ra’ov a’paEîïç.

d i T i à i i r r! y01: pav ouv flapi üoovaç xa: luttai; aiciv o: 1 ËYXPŒ-

15?: mi x0:p1ap:xoi mi et 0ixpa1aiç mi palatial, pava-

I a t a, i ) - a. ;pov. (a) Eflsi 0 Ea1i1i: lum avayxaim: 1m floiouv1iov530ij , 13: 8’ atpa1a: [Liv mW mini: Exov10: 8’ bflapëo-

Àfiv , àvayxoiïu: pèv 1d empanne? laye) 8è 1d: 1o:0i’iî1.x,

1ai 1a flapi 11qu 1popii,v mi rùv 1:7)»; âppoôco’iwv Zpaiav ,

i .. .. ..ne: 1è: 1o:0:u10: nov thLaïleV flapi â ri,v oixohoioivEOEpav zizi flip: omppooiivnw «a: 8’ aivayxizïei pèv où’, oit-

si I a I I I î I I .-pa1èi os x0:0 and. Aayio 8 a av Vtx’qv , 1:,u.-r,v, fllourov

. ... a. 3 a i r o v x i 7m: «a: 10:0:010: nov «7:10am mi: fi8auiv. louç p.9: ouv

x N t h , x I ( [b dflpoç mon: nope: 10v opOov loyov oflapCaAÀowaç 10v êvaÔIOÏÇ âfllëç pèv 01’) Xéyopav àxpa1aiç, flpoo1:0a’v1aç 8è

1o [png0i1iov âxpoiraîç nazi xépôouç xai niât; xai Ou-,iLoÜ, àflioïiç 8’ a?) i5); Éra’pouç mi MW 65:0:0’11110: laveus-

d . v . i I l Ilvouç, moflap av0pwfloçô 10: ’OÀuiiflm: vauxnxwç Exawq)

flip ô xowoc love; 105 i8ioo papi?) Stéoapav 00X Spa);

7 -Étape; 7,v, Enpaiov 85? i, pèv flip impacte: tilEIYEtut 06x

6K âgiap1i0: p.6vov me mi 6): muta: 1:: fi «ium; 05:30:Ë, xa1ai 1: pépoç, 1961m»: 8’ oÔOEi:. (a) Tôt: 8è flapi 16:;

amirauxôiç nîflolaiûe’aiç , flapi â; 157051.53: 122v amppeva

mi âxékamov, a psi, 1:?) flpoaiipaÎoOai: 151v 1a iEa’ow

6:4,wa du: ûflapëokàc mi 15v luflnpôîv paiiymv , mime

xai ait-4:; mi élima mi délava mi fl0iv1mv 163v flapioignit; xai yaîoiv, and: flapai vim flpoaiipaaiv mi 1*),v8:0ivo:0iv, dupairilç layant: , où M15: flpooan’w, 61: flapi

Ifi I 3 ne QÀÀ, f X" ’ xæ N10:95, anaflap op-v-qç, 0: 0:11 mg gavov. (a) -niiaiov

ml i i x I i l i ) Ios. xoi: flip poilante: 1510m1: flapi 10:u1aç, 115p: axa:-

a) au v i s x ou a a ! x , Nviov 0 ouoapiav. Km: 6:0: 1001 5K 10iô1ov 10v guipon]mi 10v ânonnai: 1i6aiLav mi ëyxpairfi mi ouiçpova ,

a! y a r 3h! i i i a Iont). ou): êxaivuw encavai, 8:0: 1o flapi 1è; mon; me:Hava; mi Mira; Etval’ ai 8’ aioi yèv flapi minci, dix0:31 (ionone: sioiv , 0’003 et pèv flpoeiipoiiv10ii et à" et)

flpooipoüwoit. Aiè aâÂÀov dxo’Àoiirrov âv sherpa,

851:; phi, êfliüupôîv à ripai": 8:03am 1è: ôflapëelàiç mi

psüya: taupin Marcia, fi 1051m: donc 8d: «à Ëfliôuitaïv

opoôpoi- 1i flip av êxaivo; floificaiav, et flpooya’votro

êfltôupiu vanne), xai flapi 13:; 163v &vayxuiwv êv8ai’aç

.1631] ioyppci ; (5) ’Eflai 8è 16v ÊfileuthÛÏW and. 153v 5,80-

vESv 0d pév aie: 1:?) «rêva: nuirai»: xqi aflou’ôaimv- 183v

flip fiasco: ima puisai 0iipa10i , 1è: 8’ ëvav1ia 107510»), 16:

8è ria-10:56 , xa00iflsp ô:ai):op:av flp61apov, oÎov [préparai

xo:i xa’pôoç mi vim, mi TttL’rî’ flpoç titrons: 8è mi 1è:

101.151: nui 18: panai où 1:?) TEŒIUZEW xai êfliûciLaÎv

xai pilaîv ’ZJSIYOVIŒL, nimii: 1:?) mac ûflapÉoiÀÀaw. Ali)

deo: pèv flapi: 10v kil-(av zp1105v1o: â 8iu’mouo: 163v

(plies: 1: xaiiôv mi 0iya0iov, oiov ai flapi 1:,wi;v paillot:à 8a? oflourîoilowa; flapi 1a’xv0: mi yovaiça ni flip1::îi10: 163v dyaôàîv, xai s’flaivo’ù’vm: et flapi «En:

mouâaiCovraç’ 0’003 Épine En: 1:; üflEpGoÀ’h x0ii Ëv

1oü1oiç, si 1:ç :boflap si] N651, pépin mi flpoç mis;

I Deinceps, utrum aliquis sit absolute incontinens, au amnesIn parte seu carte: rei sint incontinentes; tum si quis estnbsolute incentinens, in quibus is versetur, dicendum est.Continentes igitur et tolerantes , incontinentes et molles involuptatibus et doloribus versari perspicuom est. (2) Quumailtem.eorum quæ voluptatem efliciunt, alio sint necessa-na, alla autem sont par se quidem expetenda illo , sed ejus-modi tamen, ut praeter modum passim expeti : quumqnoliane ueccssaria ce sint quæ ad corpus pertinent (ea, in-qoam, que: in vrctu et rerum venerearum usa posita sontceteraque hujus generis, quæ ad corpus referontur, il;quibus Intemperantiam et temperantiam posuimus); aliorursum minime necessaria illaquidem, qunm sint tamen perse optablha et expetenda (verbi gratia, victoria, lianes ,dmtiæ, lalinqoe bona et jucunda ): haec ergo qunm ita sint,ces sane qui in his præter rectam rationem , qua ipsi præ-ditl sont , modum superant , absolutc quidem incontinentesnon diclmus, sed cum adjectione appellamos pecilniæ in.continentes, item lucri, honoris , iræ : abselote autem ne-qoaqoam , quippe ab illis alteris difforentes et ex quadamsimilitudine sic appellatos. Que mode res habet , si dica-tur homo qui Olympia vicit. llujiisce enim hominisdefi-nitio a definitione commuois hominis perparum quidemdiscremt, et est tamen ab illa diversa. Cujus rei hoc argu-mentum est, quad incontinentia vitnperator non solum uterrer, sed etiam ut vitinm qooddam ant simpliciter et ab-solute, ont aliqna ex parte : horum autem , quos proximeposoi, incontinentium nemo vituperatur. (a) At ver-oquad attinet ad alteros illos , qui scilieet cerporis voluptatespercipiunt illos in quibus temperantem atque intemperan-tem versari dicimus; ille qui non consulte rerum ju-cundaruni nimium persequitor, et rerum molœtarumnimium rugit, ot tamis, sitis, coloris, frigoris, omniumquequæ ad tactum et gustatum perlinent , sed præter consiliumet cogitationem , incontinens dicitur, ahsqoe adjunctionehojus vel illius rei, iræ verbi gratin, sed simpliciter tonture,(à) Cui rei id argumente est, quad et circa lias molles dicun-tur, circa nullam vero illarum. Atque 0b liane causam ineodem ra. incontinentem et intemporantem pouimus, itemquecontinentem et temperantem , saros quam illos alteras[qoosintemperantes aut lemperantes nemo dicit]. Nain hi quosdicimus, in eisdem qoodammodo voluptatibus et dolorihosversantor, veromtamen id non eodem mode; sed ita , quadintemperantes consilium saperont ita vivendi, incontinentesnon item. Quamohrem patios eum intemperantem ap-pellaverimos, qui ne copions quidem, aot certe levi tantumcopiditate altectus immoderatas voluptates perseqoitor etmediocres doleres rugit , quam eom qui idem agat magniset veltementibus copiditatibus incensos. Quid enim faciatille, si acris et vehemens aliqna cupiditas accedat, et ve-hemens item doler ipsum excruciet, in rerum nocessariaruinpenuria? (a) Quoniam autem cupiditatum et voloptatumaliæ sont genere honestœ et boom (nain jocondorom aliqnasont natura expetenda, alia his contraria, alia etiam hisinterjecta, ut supra partiti sumns, ut pecunia, lucrum,victoria, houer) z in his sane omnibus ceterisqoe ejusdemgeneris, et in mediis item, non quad aliiciantur iis, et co-piant et ament en homines, vituperantur; sed quad hacmade copiant vel ament, et quad modum supercnt : utilli qui aliter quam manet ratio ont vinconttir ab aliquo,aut id persequuntur, quad est natura bonqu et honœtum :pota, qui nîmio honoris aot liberorum et pal-entour amenastudioqoe ducuntor. Nain hæc in mimera bonoromhabenda sont, et qui haie stodiose colunt atqoe expe-tont, etiam laudantur. Yoromtamen est etiam in hisaliquod nimiom , si quis , ut Niche, etiam cum diis pugnet,

Page 90: Notes du mont Royal ←  · roc 11°11’ âEiav, mi 1195’11011 nui-1159i 8 , non potest iu-telligi. Apparet autem id agi quad Nicomach. 1V, 1:. a , S a z 1è 119511011 81) 1190:

(ms,m9)

0506:,41 «1:61:29 Eérupoç ô glandant: émxaloiîusvoç

Rapt ràv nare’pw New 7&9 380’er umpaivew. Moxônpia

pèv 03v 068211.11 «spi 10:31." fini. 81cl: 1è. eîpnus’vov, 81v.

966:: 153v clips-tibi: Ëxaoïâv écu 8C aôrd- CPŒÜÂW. 8è mi

a gnou-rai :1616»: aïoli: ai ômpGoÀai. (a) nuoit»; 3èo-Jôè êxpaaiw "î; 1è? «impacte: où pto’vov (peux-roi! «un

ml. 163v «texrôv êariv. Av.’ ôpotômra 8è 1:05 milieu;

npooenmfls’vuç du; âxpactuv flapi. émia-ou Àz’yoww ,

oÏov xaxbv îarpàv ml. xaxôv Ônoxptflîv, ôv «filai; 061

l0 av siums»: xaxôv- Kio-rap 03v oôô’ êvmÜOa, 31è 1b in)!

mutin sÎvm émia-ms: crû-rôt; , cillât Tl?) àvo’ùoyov éludant,

031m ailoit au mixe? ônol’qms’m pâvov &XQŒGtŒV ml

iyxpaï-rzmv (in: in; En! flapi flûtât amçpoaüvnnui. fichait; , tapi 8è ÔUpÀW an’ (incidenta: 15’70-

I5 sur 816 mi npocrlfie’vrs; «impur-fi enim?) «5611-29 nui:ml. xépôouç çapév.

ETHlCA NICOMACHEA. LIB. VlI. CAP. V. 8lzut ut Satyrus ille , qui patris amans vocatus est, immodîcopatris amure afticiatur : valde enim desipere videbntur.Vitium igitur in lus nnllum est, propterea quod, ut dixi,unumquodque eorum per se expetendum est natura; sedeorum nimiæ atque immoderatœ cupiditates malæ sunt acfugiendm. (6) similiter autem nulle est eorum incontinen-tia. lncontiuentia enim non solum fugienda res est , verumetiam in iis numeratur, quæ sunt vitupernbilia. Proptersimilitudinem autem quam cum illa habet ea, de qua loqui-mur, affectio , adjectione præterea fauta rei cujus inconti-nentia est, ita cujusque rei incontinentiam dicere salent,ut malum medicum , et malum histrionem : quem absolutemalum nemo dixerit. Ut igitur hic ita dicuntur isti, nonqui singula ista sint vitium seu vitiositas proprie dicta, sedquad proportione quadam vitio similia: sic nimirum et illicexistîmare debemus, dumtaxat eam esse incontinentiamet continentiam, qua: in iisdem atque temperantia et in-temperantia versatur. ln ira autem ex similitudine quadamaliquem dicimus incontinentem. ltaquo etiam cum adje-ctione dicimus , iræ incontinents, ut honoris et lucri.

CAP. v. [VI.]’Enst 8’ Ëcflv ËVla ph fiôe’a Quasi, mut routa)» Ta:

pèv ânlôiç 1è. 8è xarù ye’vn mû. Cofxov mit âvôpu’mwv,

rai 8’ 06x Eau»; me: à pèv sa: mpdwetç 13: 8è ôi’ è’0n

no yivsrai, a! 3è 813i polonpàzç 960514, in: mi rapt 106-m ê’xucra napankqoiaç iôsÏv 555K. (a) Aéym 5è 1:31:

MpzéSm, oÏov vin! dvôponrov fiv Àéyouai du; XUOISGGÇ

&qu-I-(Coucav 1è «mais xmzceisw , à du; laipewcpomtv êvtouç 163v âmypimpévwv flapi rôv Hôvrov, robe

in prix; époi; toi); ôèâvôpo’mœv npéaaw, rob: 3è ra: «môle:

SavstCew îÂÂ’rîÀot; si; sômxïav. à et) rapt dléÂaptv layâ-

yevov. (a) AËTm uèv Mpttôôllç,at 8è ôté 1:: vôaouç yivov-

tau mi. pondu êvioiq, êmrspô 191v oméga xaetepeôoaç

au). oct-(div , ami ô 103 auvôoüÀou 1è irai). Ai 8è vo-ao 6715112163214 il 35 Ëôouç, oÏov rptxôîv filmai: xat ôvéxwv

Tpéîetç, in 8’ âvôpcîxmv mi. fic, «po: 8è 1061m; fi

div àzppoôwiuw TOI: à’ppsmv- toi; uèv 7&9 gnian roi:

8’ 35 mon; thGaivoucw , oÎov roi: ûëpitouévoiç in.

nuiôwv. (A) ’Ocotç pèv 05v quoi: nimia, 106100; uèv

sa oûôsiç av sixain &xparaïç, (7:61:29 oôëè la); yuvaîxaç,

on oint ô-rruiwcw 6003 ômiowuv «ionone; 8è and. 10kvomuarmôâiç Exoucl. ôt’ 5004. (a) To pèv 03v 57.th

imam 1061m ËEœ 163v 890w tînt ri: xaxiuç, meni-mp mi il 01191611.? 16 8’ lxwra xpareîv il xpareïcôai

au 061 il ânXfi âxpacia aux fi xaô’ 64101611111, xuôoîmp

zut rôv ne?! roi); 09min; (Kawa 1031m0 16v rpônov roi;naîOouç, dupa-fi 8’ 06 lex’réov. HEM 1&9 àmPGoîÀ-

kawa mi àçpooüvn ml. auna mi «inclusion and. xyla-no’mc ont ph Onptéônç ai 8è vannurdiôetç sieur (o) ô

45 pèv 7&9 1,665: Totofiroç Je; Ssôiévau mina, xâv «posa-rien

p.5: , 01.914681] Salin Salez , ô al du! yal’fiv Ëôeôiu ôté

vâcov- mi 153v âçpo’vuw oî uèv 1x çôcsmç àlôywrot mi

. p.6vov «boisai Givre: ongléôuç, 5:61:59 è’vm 74m153v «699w papëa’tpuw, oî 8è ôtât vôoouc,oîov raz; 3m11;-

w mixaiç, à newton vocnuaro’iôm. (7) TOÛTUW 8’ son

pli: Ëxsw me: bien me», un xpureïoôm ôé, Àéym 8è

oÎov ettbaîhplç xutsîxsv êmôupâiv nutôtou ouah-î] 1:95;

Animes. u.

Sed quoniam aliqua sunt jucunda natura, eorumque allasimpliciter et absolute, alia diversis et animantium generi-bus et hominum jucunda mut; alia non sunt jucunda na-tura , sed partim propter eorum quæ natura requirit , cre-ptiones, partim Fropter consuetudinem, partim proptervitiosas naturas mut jucunda: licet etiam in his singulisconsimiles habitus animadvertere. (2) Dico autem im-munes et ferinos habitus, qualis ont ejus mulierîs, uamdicunt gravidis mullerihus apertis ac persectis pueros evo«rare solitam : ont ualibus rebus clientes quosdam circaPontum populos de ectari ferunt, alios scilicet crudis , alioshumanis carnibus; alios liberos sucs inter se mutuas inepulas dure ; aut quale est id quod vulgo de Phalaride di-citur. (a) Et hi sane ierini sunt habitus. Alii autem e mor-bis eut furore aliquibus insunt; qualis in illo fuit quimatrem lmmolatam comedit , et in illo qui conservi jecur.Alii denique ipsi instar habent morbi , aut e oonsuetudineorti : quales pilos evellere et unguæ vorare , itemque car-bones ac terrain: qualis item venerearum usus cum mascu-lis. Hæ enim cupiditates nliis naturales sunt, aliis exconsuetudine inseruntur : puta qui iis inde a pueris im-manltatî innutriuntur. (4) Atque eorum quidem, quibusnatura causam præbet, incontinentem nemo quenquamdixerit; ut nec mulieres , quod in oomplexu venereo nonaxant , sed patiautur. Endemque rationeneque eosqui exconsuetudlne vitium morbo simile oontraxerunt. (5) At-que hæc singula ejusmodi sunt, ut ita allectum esse,aliquid sit extra vitii terminbs ac fines constitutum; qualisres est etiam feritas. His autem tentatum et affectumsuperiorem esse aut inferiorem , non est simplex propriequedicta continentia, sed ex similitudine; ut cum quoque quiin ira ita aflectus est ut vinœtur, hujus perturbationls in-continentem dicere debemus, non autem incontinentemabsolute. Omnis enim modum superans vitiositas et amen.tin, et timidilas, et intemperantia, et sœvitia,vel ferinaest, vel morbi instar habet. (6) Nain qui natura talis estut omnia extimescat, etiam musculi stridorem, farinaquadam timiditate timidus est. Alius felem morbo quodammetuebat. Et ex amentium numero ii qui natura stnlti etinconsiderati sunt, sensuque dumtaxnt vivunt, ferarurnsont similes.ut nonnullæ longius dissitorum barbarorumnationes. Qui vem tales sunt propter morlios ( verbi gra-tin, comitialem) vel 0b furores, morbidi dicuntur. (7) lntalibus vero affectionibusnt qunm talis aliqnis habeat modoistas cupiditates. et non tamen etiam ab illis superetur :verbi gratia. Phalaris aliquis quum pusionem conouplscatvel ad edendum vel ad utendum nefaria libldlue , si se oo-

Page 91: Notes du mont Royal ←  · roc 11°11’ âEiav, mi 1195’11011 nui-1159i 8 , non potest iu-telligi. Apparet autem id agi quad Nicomach. 1V, 1:. a , S a z 1è 119511011 81) 1190:

82 HGIKQN NIKOMAXEIQN Z, ç.dçpo8toimv imitov flânai-vite Kari 8è ut x9auî30ai , 9.9;

9.6wv 315w. (a) "Demi; 03v nuit inox-Omis i) 93v anddv69omov 5mm: Myrrat 9010n9i’u, il 8è muai flpâd-Ocaw, au 6n91é8n: û wmpaw’i8nç, ânÀâ’iç 8’ 05,

a 18v aôrèv 196nov 8in du Mit êx9aoia êoriv il 9èvOnpwfiônç il 8è vomiindi8nç, ânliïiç 8è il mirai rhv

e’wOpm-ntvnv âxoho’iav 96W).

[VIL] (a) e’Oiri 9b 05v àx9aata: mi Ëyxpoî-rswî En:

911w»: flapi. finet) âxoÀaoia mi. cmç9oo6vn, mi. 81v.

Io m9). rai in: êcriv calo 380; aîx9auriac, leydiuvovand 921a4999àv mi où]. (ium-K, 8mm.

(mm)

hibeat et coutineat. Fit vero etiam ut talis etiam vincatur,non solum affectas vitio sit. (7) Ut igitur improbitas aliaabsolute dicitur improbitas , illa videlicet, qua! in hominemcadit, alia cum adjectione, improbitas ferma aut morbosa ,non absolute : sic nimirum et incontinentia est alia ferinaet immanis,alia morbosa. Simpliciter autem et absolutesa sala est, quai liumanæ intemperantiæ convenit.

[VIL] (9) lnoontinentiam ergo et continentiam in iisdemversari, in quibus intemperantîa et temperantia; in aliisaliam quandam lncontinentiœ speciem esse , quæ per trans-

Iationem nominis, et non absolute ita dioatur, perspicuum.

CAP. v1. [VIL]’01". 8è and fluoit clama: &xpuata il 1’05 009.075

à il 133v Ëmiluiuôv, Ozœpficmisev. Tous 7&9 à 009.8;

linéaux 9.5 n 1:03 1610i), napaxoôuv 8E, xaôoîm9 oî

la eux-aï; 163v 8ioix6vow, et 1:in àxoîîcai «av :8 hyd-

9.evov Exee’oww, site: â9n9-raîvouei. fic «madison,zut et min: , 1r9iv «dituoôai si çïÀoÇ, av 9.0’vov i90-

qw’ic’g, ôÀaxroÜaw. oÜrwç ô 099.5; 818i 0599.6111m ami.

saxo-rira fig nôs-Eux; émues; 9.6:, oüx Ënirayua30 8’ Émotion, 699.? 1:98: 191v n94o9iav. c0 9èv 1&9

1670i: il fi nanisait: au 359i; fi ôÀiym9ia Eôfilmcsv,ô 8’ (hanap cuÀÀoYicaîiLevoç ô’n 851’183 mimi-up noÀsiLsïv

[identifiai 8’); eûôüc- î) 8’ êmûuiiia, êàw 96vov sin-n

au fiôù ô Myoç à fi abonnie, 899.? n98; du: (influo-26 en. ’Qoô’ 6 9h 099.8: àxoÂouOsî si?) 167:9 moç,

il 8’ êmôuiiia 05. Maxima oÜv- ô 93v 73191017 009.013

chinai-fic 105 R670!» me; infini, ô 8è ri: Etnûuiu’aiç

and ou 103 Myou. (2) ’En rai; anomalie 9511m coy-YVÔIUJI àxolouOsïv ô9éEmw, irai nuit êmûoiiiuiç raïç

30 rotal’natç 9.5Mo»: 8mn mutai. iram, mi Êqf 360v xowai s

ô 8è Outil); Quamohrem»: mi. fi XaÀEROI’t’Iîç 15v émeu-

uiô’w 153v Tçfi ûnz960Àïç zut 163v ph o’wayxaimv , Ômzp

ô diroloyoüluevoç 81: 18v 1rrri9a 16mm, x au! 1&9estoc n à"; a 18v êauroÜ xixeïvoç 16v deôev, u xai

35 18 mu8(0v 85(51: a mi 051:0: E95 n son, a 8m»: &vù9YÉMTal’ aunai: 7&9 figfiv. n Kaii à ëÀxôistoç 61:6

103 uio’ü «mouflai Eau-Dieu: R964 rai; 0691W Mit 7&9m3184 Hameau 18v irai-ré9ai 92’199; êvra’üOa. (a) ’En

damé-repu et êmëouÀo’re90i. i0 9èv 05v 099.0381]: 06x

40 êniëooloç , ou? ô 6:41.02 , ma: çav590’ç - f, 8’ éniôu9îu,

xaôoîirzp 191v ’Aq29or3imv ont ’

Aolonlôxou 7&9 Kunpoysvoüçt

mi. 18v une»; i9.o’wrci "O9n90ç’

Hâpçaicn: , if 513.5045. vôov mixa n59 çpovs’ovroç.

ou "au"? sinsp âôixmre’pa xai aisy-l’œil fi disputait: 0:31:11

fic rapt 16v 0096i: Eau, mi (infini; âxpaai’oi mi xa-xta mac. (A) "En 0685i; 669L’C5i luiroûisevoç , 6 8’ 697?]

Rodin irïç irais? lunoôiuvoç, ô 8v 659mm 956i i80viç.Eî 03v oÏç 697325001: 9.04010: ôixaiov, qu’à-ra 018m6)-

w tapa, mi fi âxpacia fi 8U êmOuuiav s où 1&9 écrit êv

None illud quoque videamus , quad iræ, quam cupidi-tatum, minus esse turpem censemus ineontineutiam. Vi-detur enim ira audire quidem illa ex aliqna parte rationem,Iicet negligenter et confuse audiat , ministrorum morepræproperorum , qui, priusquain id omne quod dicituraudierint, exsiliunt , deindeque in agenda aberrant : ltem-que canum more, qul, priusquam attenderint utrum si:amicus necne , si quis modo fores pulsaverit, Iatrant. Sicira propter fervorem et celerem natura: motum audit illaquidem , sed imperio non exaudito ad pœnas repetendasomni impetu fertur. Ratio enim autimaginatio coutume-liam vel contemptum in facto inesse indicavit : illa proinde,quasi ratiocinando concluscrit, huic tali bellum inferri opor-tere, continuo sævit atque excandescit. Cupiditas autem ,si mens vel sensus esse quid jucundum dixerit inodo , moxad perfruendam voluptatem incitatur. Ira ergo rationemquodammodo sequitur; cupiditas vero minime : ideoquehæc turpior me est. Nain iræ incontinens quodammodo arationesuperatur : ille autem alter acupiditate, nana ratione.(2) Præterea ignoscendum ei mugis est, qui naturales ap-petitiones sequitur. Nam et iis potius cupiditatihus dandavenin est, quæ sunt omnium communes , et quatenus suntcommunes. Ira autem et asperitas magie est naturalis, quamcupiditates immoderatæ minimeque necessariæ : exemploest ille qui» hac deiensione , cur patrem verberaret, uteha-tur : a nain et iste, inquit, suum verberavit , et hic quoqueme, vir factus, verberahit (parvulo filio suo demoustrato) :est enim hoc generi nostro proprium. n Et quia filin trahe-batur, trahendi tinem facere jubebat ad ostium : nam a sequoque usque ad hune locum patrem suum tractum esse.(3) Præterea quo quisque occultior et insidiosior est, eoinjustior. At homo iracundus minime est insidiator, nequeira lpsa : imo vero hinc aperta est. Cupiditas autem fal-lax est, item , ut de Venere dicitur :

Nectentis fraudcm Venerls;

et ut Homerus ait de Zona Veneris :ln qua serino incrat blandus. qui mente sagaciquamvis pnidcntes apoliaL...

Si ergo injustior, certe et turpior hæc incontinentia fueritilla altera , qua: in ira versatur z eritque adeo hæc absoluteincontinenlia et quodainmodo vitiositas. (a) Prmtereanemo dolens insultat alteri; sed is qui ira incitatus ali-quid faclt, dolens tacit; et qui insultat alio-ni, cum vo-luptate facit. lgitur si eo quidque est injustiush, quojustius ei irascimur, profecto incontinentia per cupiditateincommota, injustior est. Non inest enim in ira libido œn-

Page 92: Notes du mont Royal ←  · roc 11°11’ âEiav, mi 1195’11011 nui-1159i 8 , non potest iu-telligi. Apparet autem id agi quad Nicomach. 1V, 1:. a , S a z 1è 119511011 81) 1190:

ETHICA N lCOMACHEA.

099.89 ÜGpiç. (5) ’04 lLÈv roivuv aioxiow il 11:91 ém-

eu9iaç chipotoit: 19k,- 1rs9l. 18v 0996m xa’t 8m Ëa’tw

il Clxpduia mi il duperai: 1re9i ê1n0091uç mi fi8avùçemparixéç, 8’filav. (a) Aôrüîv 8è 1’06er a; 8m90-

6 98.4 lnméov. "90159 7&9 ei91lraixa1’ &9xeïç, et 93v

âv09w1rixoii sic; mi (paumoit, mi 183 ys’vu mil 1:83 9.:-yéôsi, ont 8è 0n9idi8stc, a! 88 8tà 11119a’)oetç nul vomî-

9.a1:a. To610»! 8è «spi. TùÇ 1:9a’iwç cmopoa’ôwl ml

&xolacia 9.810»: êniv- 818 xa’i à enpta 051: ACÔÇPOVŒ

l9 aÜt’ dxaloiora ls’y09sv, âll’ 9l x0178 9s1a909dw un). si

un ô’lmç cilla 1:98ç illo 8iac9e’9n yévoç 183v («film

569:1 nuit oiva9m9iq and a?) nappé-fa: avait oü 7&9Élu «poulpeaw 0688 ÂOYtG’tLOIV, àll’ ÊEÉa’wlxe fil; (96-

65m4, êamp aï 9.0iw69œv01 153v dv09a’mœv. (7) ’Eluir-

l5 10v 8è 0n9161’1lc manioc, (90859031590v 84’ 1 a?» 7&9 8d-

90a9rou 18 fiélrimv, 156m9 à: 16:3 o’wOpaSmp , oill’ 06x

Ëxeu "09mm: 03v 6361!:9 lilial-av ao96aillzw 1:98;Ëlsvlnuxov, 11:6159ov xaimov- àamaré9ai 7&9 il mulon;ai”. il 1:05 9:8 glana; â9x1’lv, ô 8è vo’ù’; 81911]. Hapa-

1rl1laiov 08v 18 609.60îllstv 88min 1198; div69m1rov&8ixov- Ëq-ri 1&9 à): haï-:190»: xa’xiov- 9.09m’rrla’aiu

(lllD,ll50.) LIB. Vll. CAP. V11.tumeliæ faciendæ. (5) lucantinentiamigitur eam quia incupiditatibus versatur, iræ incontinentia turpioreni esse;continentiam item et incontinentiam in culiiditatibus et cor-poris voluptatibus versari perspicuum est. (a) Harumautem ipsarum differentiæ surit cognoscendæ. Nom. utab initia a nabis dictum est, aliæ surit humanise et naturales,tum genere, tum magnitudine; allie immanes et ferinæ;alise ex ereptlonihus eorum quœ natura! necessaria sont,ont ex morbis natæ. ln liarum primis moda versanturtemperantla et intemperantia. ltaque neque temperan-tes neque intemperantes bestîas dicimus, niai per transla-tianem sermonis, et si quad amnino animantium genusaliudab alio dînerai libidine et profusa ad rem veneream pelu-lantia et voracitate. Non enim consilium habent, nullaqueratione prædita sunt, sed a natura desciverunt, perindeut hommes furiosi. (7) Est autem feritas minus maluinquidem vitiosilate, sed horribilius tamen. Neque enimcorruptum est in illis id quad est optimum, quomodo inhomine, sed eo airent. Similis ergo fuerit horum com-paratio inter se illi. qua inanimum cum animato conferatur,quæraturque utrum eorum sit pejus. lnnacentior enimminusque semper perniciosa lmprobitas est ejus quadprincipium non habet. Mena autem principium est. (Si-mile ergo hujus sit, injustitiam cum homine injusta can-ferre. Nam fieri potest ut utrumque altero reperiaturpejus. lnfinitis enim partibus plura mala importaverit homo

83

78:9 81v mutât rouleau Évôpmiroç Midi; 0n9iou.

CAP. V1Hs9i 8è du; 81’ (impie mil. 1:15am: fiôovùç un). lônaç

ml. ÊmOulLioiç ml (9074;, «spi à; il ra âxaluaia mi.il omçpoa’ôvn 8iw9ioô1l 11:96-re9ov, E61! 9.èv 03mn; ils":

dans inaction mi En ai «allai x9eirrauç, En: 8èxparsîv ml. En aï nolloi flirteur 1:06er 8’ ô 93v «spifi8ovèrç and; ô 8’ Ëyxpainîç, ô 8è «spi lénaç lulu-

.x8ç 6 8è xa9-rs9ix6ç. :METŒEÎ) 8’ il 183v filais-rom ËEiç,

xâv si 95’1r0um 9.Ellov 1198: 1&1; Zst9auç. ’Eml8’ bien. 183v fi8ovô’iv âvayxaiîâit slow ai 8’ ai: mi 9.5’x9i.

TWOIÇ, ai. 8’ ôm960lal 06, oû8’ ai êllsirlaeiç, 89Mo):

8è and 11591 êmOu9taç glu mi liimxç, ô 93v 18L: 811:9-

Golàiç 8ia’ixow 183v il85’ow 1l 11°10’ ônepColàiç il 8i8i

1190ai9sa’iv, 81’ 01618:; ml. 9.1l8èv 8U Ëupov ânafiaîvov,

àxôlaaroç’ âvéyxirl 18:9 1031m 9:8 sive" 9.51a9.sl1lux6v,

(7)01” civiaroç’ ô 7&9 &9sra9élrlroç civiorraç. ’0 8’ Él-

lsimov ô &VTtXlllLEVOÇ’, ô 8è 9.590; stoppait ’09.oiioç

8è nul ô ozôymv 1&4 crapaud; lûnaç 9.9l 8i’ ETTŒV

âllai sui 1r9aat9eow. Tâ’w 8è 9.9l npout90u9-Évtov

6 9.8V 4751m. 8ià 1991 fi8ovrlv , ô 8è 818i 18 qm’iysw flv

l61r1lv dit 8118 fic êmOu9iac, a)": 8tac9é9ouaiv cil-l’rîloiv. nourri 8’ 8V 8622i: leipmv :Îvoii, ci ne 9.-),

êmOulLôiv 9l 139594: 1:9dmt a aiquv , à si 690’890:45 ëniôulsô’iv, ml. si 9:8 ôpyitôlievoç 16mm à si 891ml;-

luvor et 7&9 au; ânier êv mies: (in; 8:8 8 &xâlaoraçpipai: 105 &xparo’üç. T17»! 81), lexôe’vrœv 18 9è! 9.01-

laxiaç J80: 9îllov, ô 8’ dxo’laa’roç. (a) ’Av-tixeirai

8è si? 9h biparti ô Ëyxpa-nîc , la?) 8è lmloixi’fi 6 x119-

sa 189ix6ç- 18 93v 7&9 xa9159sïv êa’t’w ëv Tif: âm’xsw ,

il 8’ êyxpa’rsiu il! et?) x9utsïv, 5159W 8è 18 âvtéxew

vitiosus et improbus, quam fera.

I. [VIIL]

ln voluptatibus autem etdoloribus , quai tactu et gustatupercipiuntur, itemque in earum cupiditatibus et rugis (inquibus temperantiam et intemperantiam supra posuimus)potest quis ita affectus esse. ut etiam ab eis vincatur,quibus superiores sont plerique ; potest rursus fieriut etiam illas vincat, a quibus vulgus superatur. Exhis autem ille qui a voluptatihus vineitur, incontinens;qui voluplatum Victor est, cantinens : et qui doloribus estinferior, mollis; qui superior, tolerans dicendus est : in quo-rum media versatur maxime liaminum partis habitus, quam-vis ad vitiasos magis vergere videautur. (2) Quoniam autemvoluptates aliæ sunt necessariæ, aliis contraria modo sehabentibus, atque illis usque ad aliquem finem noceus-riae, qunm earum neque uimium neque parum sit necessa-rium (quad ipsum. et de cupiditatibus ac doloribus estsentîendum) : qui jucunditates aut immoderatas aut lm-moderato sequitur,si id facit propterea quad cmsilium cepithujusmodi, et propter ipsas, non prouter aliud quidpiamquad ex eis proveniat, intemperans est. Huns enim ne-cesse est non facile factorum suorum pœnitere :ideaque talîsinsanabilis est. Nain impœnitcns ad sanitatem nunquam re-vertitur. Qui autem in expetendis voluptatibus in P0 quadparum est delinquit, isti Opponitur; medius temperans no-minatur. Similiterque intemperans est qui dolores cor-paris rugit, non quia vincatur, sed consulta. (3) Eorumautem qui consilium non ceperuntita vivendi, alius valu-ptate ducitur, alius eo quad dolorem rugit ex cupiditate na-Icentem. [taque inter se dlflerunt. Nemo est autem cuinon videatnr deterior is qui nulla ont levi cnpiditate aile.ctus turpe aliquid admittat, quam qui vehementi ; et quinon iratus alterum pulset, quam qui ira incitatus. Quidenim hic faceret commotus? ltaque deteriar est inconti-nente intemperans. Earum îgitur qui supra a nabis dictisurit, alterius potins est mollities, alterius incontinentia.(4) Opponitur autem incontinenti coutinens, molli. ta-lerans. Tolerantia enim est in resistenda, continent"! inVincenda. Aliud est autem resistere. aliud vinaere; ut aliud

qui xpwrfiv, (5011:9 and 18 9.9l fini-600m roi) leâvt Bi?) est non Vinci, aliud rincera. Quare et continentia opta-a.

Page 93: Notes du mont Royal ←  · roc 11°11’ âEiav, mi 1195’11011 nui-1159i 8 , non potest iu-telligi. Apparet autem id agi quad Nicomach. 1V, 1:. a , S a z 1è 119511011 81) 1190:

84 9 HGIKQN NIKOMAXEIQN Z, 0.mi aîperiôrspov êyx9aîula xaprzpiaç êc-rïv. (5) gO S’H-

Àetwow n95); â oî nouai mi. àvrnsi’voum mi auvernat,

05m pianino: mi r9u9t7av - mi 7&9 fi r9uçà galaxie:tic émir 8c Ê’Àxev. çà imita», Yvan p.91 30Mo?) du: aïno

b roi? oripew "Mimi" mi uiuoüusvoç 19v mignons: ointaïeul. (103.10: EÎvat, 010M? 39.010: (IN. (a) iOuotwc5’ 5’151 xai flapi. Êyx9oîtstav mû. âx9otot’av s où 7&9 si

Tl; talupôv mi ônspëanoucüiv fiêoviîw finirai fi Au-mîîv, ÛŒUFQGTO’V, aillât auyyvœuovixév , et âvu-retvwv,

566m9 ô Geoôe’x-rou (l’ilomfirm 61:6 105 alitait: 1re-

nÀanLs’voç-îl ô Kapxtvou ëv ’Akômn Ks9xüuw, mi

(turnep oî xars’xew netpdiuevot 19v 757mm âôpo’ov êx-

anAaÊCoua’w, a av cuvâmes Eevoçévrqi, (illi si TIÇ

399c a; et fichai Eôvavmi âvTE’ZStv, 106-:ko fluantl5 mi ne); Mura; àvrtrsîvew, in). 813i «960w 1:03 yévouç

il ôtât vooov , oÏov Ëv 10R Exuôi’ïxv paradant! î, gala-

nt: ôtât 7?; ye’voç, mi 6x ri) Oilu 1:99; 16 01999: ("néom-

xev. (7) onzï 8è mi ô «mambo-n; dxâÀao’roç 5mn,

Ëo’fl 8è ualaxôç- fi 1&9 naiôlâ dînai; êcnv, aïmp

30 (invaincue-w 183v 8è 1:96; rouît-m ôtepGaÂÀo’vrmv ô nat-

ôio’œônç êartv. (a) ’Axpaoiaç 8è 1:5 uèv WPOKE’TEII «à

8’ âaôs’vsw - ot uèv 1&9 pouXeuaéuzvoi oüx êuuévouow

aï; êSouÂeôaavro 8:31 1b miôoç, et 8è 8L3: 19 il), pou-

Àeüaacôat éyovrm inti) 103 «stemm Ev10tyoï9, 5:01:59

36 npoyapyaltoavreç où ya9yaÂtCovtai, 051m mi 1:90am-cOo’iLevot xai n9oïôo’vuç mi npoeyu’pamç ému-abc mi

132v hymne; 06x finôv’tat info 103 noiôouc, oür’ av

fiai: oôr’ av Àumqpév. Méhar: 8’ ai 655i; mi 9L:-

hyxohxoi 191v ripomrfi âx9aia’taw staiv âxpareïç- et

30 91v 7&9 ôtât du; TaZUTde, et ôâ ôtât tût: 649089617113:

06x évuuévoum 19v Myov, EN: 7b &xolouenuxoi civet;rît] gaminons.

O

(moulu)bilius quiddam est, quam toieranlia. (à) Jam taro quideficit in iis quibus plerique obsistunt et obsistere possunt,i5 moitis et deiicatulus est. Deiiciæ enim mollitics quædamest : ut. qui vestem trahit, ne quid in en attollenda labo-ris habeat, quique æng instar se gerit, minime putando-miserum se ea re esse,quum sit misera similis. (6) E0dem-que morio de continentia et incontinentia res habet. Nequeenim si quis a vehementibus et immodicis voluptntibus au;doloribus superetur, mirum debeat videri : imo vem veoniais sit dignus, si cbsistens vincatur; ut Theodectœ Phi-loctetes avipera percussus, vel Carcini Cercyon in Alope :et ut, qui risum comprimere conantes, in cachinnum sot-vuntur, quod Xenophanto accidit: sed si quis, quibus vo-luptatihus plerique possunt obeistere, ab iis superetur, nequepossit contra niti , idque ita fiat, non propter generis natu-ram ont morbum,ut Scytharum (P) regibus mollities proptergenus innata est, et ut femina a mare distat. (7) Etsi vemetiam is qui ludo et joco magnopere deditus est, videtur esseintemperans ; tamen mollis est poüus. Ludus enim remissio

animorum est, siquidem est requies. in iis autem qui mo-dum in. ludendo superant , est lusitator. (7) inconti-nentia autem alia est testinatio prœceps, alia imbecillitns.Alii enim posteaquam deliberaverunt, non permanent iniis quæ deliberata sunt, propler perturbationem : aliosautem, quia non consultarunt, quovis trahit ac tapit per-turbatio. Nonnulli enim, ut ii qui se ipsi ante titillarint,non titillantur ah alio; sic quia præsenserunt ac prœvtde»runt, se ipsosque adeo ac rationis judicium anteaeexperge-feeerunt , a pérturbatione non vincuntur, sive jucunditatemen ostentet, sive dolorem intentet. Maxime autem et iiquos sauta, et ii quos atra bilis vent, præcipiti illo incon-tinentia sunt incontinentes. illi enim propter celeritatem ,hi propter acrimoniam seu voilementiam rationem non op.periuntur, eo quad species animo oblatas facile sequantur.

CAP. VIH. [154.]

an’u 3’ ô 9è»: dxo’laaroç, 61:01:59 êMxO-q , où inta- i

psÀnuxo’ç’ ëHu’vu 7&9 1?] «pompe’a’gv ô 8’ Japon-hg

sa uztuuslnuxàç nâc. A19 061 ôcmp inopfioauev,051m mi Élu, au ô 513v âvtaroç, ô 8’ taro? Ëotxa

1&9 fi uèv goy-entait: 163v vomuoîrmv oÏov 68:99 mi.cpôïcet, f, 8’ dupactu roi: ËmÀn-rrrixoïç- il uèv 7&9

cuvszfiç, il 8’ où ouvaxùç novnpia. Kari 3km: 8’ 5159W

40 1’32 ys’voq âxpowiaç mi xaxtaçi in uèv 7&9 muta Xav-

Oaîvn , f) 8’ émacia; où Ravôévst. (a) Aôrôv 8è roo-

æmv fishiouç et Enfin-ruai a oî 19v 167w ayons:9.6, in). ëuua’vovuç ôé- tm’ Qu’un-ovo; 7&9 initioit;

fiTTtÎJVTRt , mi. oûx àupoGoôÀeu-rot 636359 &repot - 854mo:

lb 7&9 ô âx9ar1îç êcn roi; taxi) utôuu’xous’vmç mi, 63’ 6M-

you oïvoo mi. êldtrovo; à à; aï fichai. (a) "01v. uèv03v mais: il &x9uaia oôx Eau, (Pave-.9611. ’AKÀoî un

taons «:9 93v 7&9 rapt): npoou’peo’w 16 8è non-:8: npoatpe-

div êanv. OÙ p.49; à»: 890m 75 natal 13m npdEet;50 6’36"59 12) Anuoôo’xou etc Mtlnot’ouç a Milvîmot aisé-

vz-roe p.èv 96x sin-t’y, 8963m Si oïaînsp ni àEüverm. u

Kali et &xpareïç ëôtxov. u’sv 06x eîatv, 0180105ch 85’.

Quin vero intemperans est, ut supra diximus, non fa-cile suorum factorum pœnitens (perstat enim in consiliosuscepto ) , contraque incontinens omnis ejusmodi estut cum facile pœniteat : non ita se res habet, ut supra du-bitationem retulimus; sed hic quidem swahilis est, illeautem insanabilis. Similis enim est vitiositas aquœ intercutem et tabi; incontinentia autem morbis comitiaiibus."la enim assidua ac perpetua, haro non assidu ac perpetuaest improbitas. Estque in summa aliud incontinentiægenns, aliud vitiositatis. Vitiositas enim fallil; non faimincontinentia. (2) Interea ipsorum impotentium illi suntmeliores, qui subitos habent impetus, quam qui ratione inconsilium adhibila in en non perstant. Hi enim et a mi-nore perturbatione superantur, et non sine deliberationeantegressa, ut illi alteri. Similis est enim incontinenshic, quem imbecillum diximus, ils qui cita et modioovino, et pauciore quam vulgo plerique, fiant ebrii. (3) ln-continentiam igitur non esse vitiositatem, perspicuumest, nisi forte aliquo ratione. Partim enim a consilio aversaest, partim consilio congruit. In actiouiibus tamen repe-riuntur similes, secundum illud Demodoci in Milesios : ’a: Milesii non sunt illi quidemstulti, sed tamen eadcm faciunt,quia stnlti : n sic incontinentes non sunt illi quidem injusti ,

Page 94: Notes du mont Royal ←  · roc 11°11’ âEiav, mi 1195’11011 nui-1159i 8 , non potest iu-telligi. Apparet autem id agi quad Nicomach. 1V, 1:. a , S a z 1è 119511011 81) 1190:

as

30

(llbl.)(t) ’Ensi 8’ ô uèv «même Je; p.9, ôtât et nensïcôat

animant 1è; MW ûrre9ÊoÀ-hv and impôt 19v ôpûèv Réyov

superman flôovaiç, ô 8è fiéfiltflal 81a: «à 70:07:10; ibid!

oÎoç Btiôxsw aûtéc, êxsîvoc 93v 05v sûuerénetaro; ,

ô 8’ 05’ fi 7&9 8:95:91 xai fi 1401011919 191v 01919,: à 93v

(9051951 fi 3è chÇEL, êv 8è rai; n9aîEEa-t «à où ë’vsxz

619x13, (7:61:59 êv roi: uaônuauxoîç ont hottée-su. 051:5

si haï ô 1670; ôtôacxahxoç 153v triplât; 0515 êvmüOa,

(in, âpsfù à (90600)) il Ëôtar’h 105 69808055îv flapi 141v

â9x’rîv. Edip9mv uàv 05v ô TOIOÜTOÇ, (influera; 6’ ô Évan-

ttoc. (a) ’Eon 52’ ne ôtât «6.00; êxomnxbç impôt Tôt!

ôpÜèV Myov , 8V (îliens 93v ph «paît-tan; murât à: ôpfiov

Àôyov xpztsî çà mîÛoç, 63615 8’ sive". TOlo’ümv otov 1re-

7reîo’01t animent &véônv ôiïv du; routin; fiaovùç ou

3190115? 0316; êcmv ô àx9arr’,ç , pékin»! 1017 âKOÂŒIG’TOU,

oüôè 91510; ânXôç- ciblerait 7&9 si) 95’ min-av , in â97fi.

v3Mo: 3’ Evavrioç, ô Ëuusvenxoç mû 06x émut-arme;

ôtai y: 1:5 16:00;. (Davs9ov 8h En mon»: au fi pèvonouôaia E’Eiç, il 8è :PŒÜÀT].

a!

I0

lb

CAP.

Ï au00 1161590»: ouv êYXpŒTIIIÇ Écrou ô Ônoupouv 10’719 mi

tu: I- N t tôtorçouv npoatpéo’et ëuus’vmv à ô 1:1, 69011 , un 07194117.:

a. ’ i N8è ô énoiqtouv, un touévwv npoatpscst mu étançon

ne NI N I à: i a tuMm) ô to) sinuait Mm) ml 17, 1:9oat9so’et 1:7, in, 09014,

i i 1 1 t(561:59 fi1r09’I20n 1:96:590v; Ë, mura un cuuôaâ’nxoç

ÔTTOWOÜV xaÜ’ aïno 5è 163 604,057. 7.671!) mi. 1?, 690?]

. I i 3 l I N, , 3 I a . I1:9oaupeast ô pas: situant ô o aux 59.9351; en 7919 u;108i 815: 108i aîpeirau ’71 animai , an’ aïno 9è: mûre

. . i .. t M x .montât un. ai95uat , une: ouuGEG’nxoç à: to KPOTEPOV.

110.63; 3è Àéyouev «à xaô’ aîné, (on: t’a-n lus»: à);

ônocqtoUv 30’511 ô 93v S’y.tLr’:VEl ô 8’ ëEiammt, ânlôîç 8è

ô ri 0111,05. (2) litai. 55’ un: Mi. ëupevtrtxol. 80’511,

m 705; xalouaw îoxu9oyvo3ttovaç, otov aunerez-or xal 06xEÜtLETEX’fiEld’TOI’ et 69mm p.23; n Ëyouat 11?) ëyx9arsi,

u v a. as I x l t .-(03359 ô canna; up sl.su059u9 mu ô 09mn; 119 001994-1539 , sial 8’ 5129m muât nanti. c0 uèv 7&9 ôtât nome:

mû êmOuyiav où parasinat , ô ê7x9anîç, 311:5; 5131m.-

I 1 I N! 9 t t I610:, 310w rum, sont ô ëyxpotmç ô ne aux une 10700,étai. êmOuutaç y: )xŒtL6a’V0UGl , and âyovral maillot tu?)

163v fiô’ovïw. Éloi. 8è îoZu9oyvongveç et tâwywb-

goys; xai oî àpuôsïç mi et oïypotxot, et 93v tata-(v6)-

pave; 51’ îaov-hv zut Mimv- ZaÉ9ouo’t 1&9 vtxôvtec,

Éàv 9.-); peraneïûmv’rat, mi ÂunoÜvmt , Ëàv âxupa ra:

aütâw 1’; «bang quoiouatw 63015 panai! si?» &xpareî

I I I au tu î) t I î .4 I:emmow à up êyxparet. (a) hm de un; o Ton; 80,0:-ew oint. Épluévouaw où 8R oinpaoiav, oÎov êv la? (bilo-

xr’rîr’ç. 1c? Eopoxléouç ô Nsomoïsluoç. Kou’rot 8t’

flottât! oûx êve’yæwev, ana; xaÂvÇv- «à; 1&9 à).-r,0565w

N a! .. .aère.) un»: 11v , émioôr, 5’ tub 100 ’Oôuoaa’wç zinnia:-

ceat. 05 7&9 nâç ô 8U 5180va u «pâmoit 061? abcé-laaroq otite (90510; oüt’ ùxparrîç, 5’003 ô 8t’ ataxpaîv.

[XL] (b) ’Errsi 8’ êert ne ml. sotoîtoç oÏoç irrov

dei roi: ompunxoïç 79190)» , ml oôx êuus’vmv au?) MW)

a roro’ütoç, toutou xai 105 âxpuro’ù’ç pâtre: ô ëyx9zr-rîçs

35

00

ETHICA”NICOMACHEA. LIB. Vil. CAP. 1X. 85

sed injuste faciunt tamen. (à) Quoniam autem inrontinensejusmodi est ut non, quod ita sibi persuaserit, immode-ratas et a recta ratione alienas sequatur corporis voluptates;intemperans vero sibi persuasit, in vivendum esse, quiatalis est ut eas sequatur z ergo ille facile (le sententia de-dueetur, hic non item. Nom ut virtus principium tueturet conservat, ita vitiositas perdit atque exstinguit. in actio-nibus autem, id cujus gratin illzn suscipiuntur, princi-pium est, ut in mathematicis posita et concassa. Nequeigitur illic principia ratione doceri possunt, neque hic,sed virlus aut naturalis aut consuetudine parata , recta sen-tienili de principia magistra est. Temperans igitur est isqui talis est; intemperansautem, qui ei contrarias. (5) Estvero hic aliquis talis, qui propler perturbationem a rectaratione aversus de consilio, quasi de gradu rlejicitur :quemquidem perturbatio hactenus superat, ut non agat quadmonel et præscribit ratio; ut autem talis sit. qui sibi per-suadeat, impudenter et improbe persequendas esse hujusgeneris voluptates, illo usque ipsum non superat. lit hie estincontinens ille, inlemperante melior, neque absolute im-[il-obus, Salva enim res est caqua: omnium est optima,principium. Aller vero huic contrarius est ille qui in sen-tentia permanet, quique (le eo quod constituit non depel-litur, per animi quidem perturbationem. Ex quibus jamperspicuum «st, hune habitum esse bonum; illum inalumet vitiosum.

1x. [X.]

Utrum igitur confinons est is qui in quolibet rationeet in quolibet consilio perstat, an i5 demum, qui inrecto consilio? et rursum is incontinens, qui in quolibetconsilio utque in quavis ratione non permanet, au is quiin ratione lalsa et in consilio minus recto, ut supra anobisdubitatum est? An vero potins ex eventu quidem in quo-vis consilio, per se autem in fera ratione et recto consilioqui perlnanet, couturons; qui non permanet, incontinensest? Si quis enim rem quampiam propter aliam optot au!persequutur, per se quidem hoc optare et persequi dicendusest, ex eventu VH0 illud prius. Perse autem simpliciteret absolute intelligi volumus. Itaque acculera potest utin quolibet opiuione ille permanent, hic ex qualibetdepei-lalur : absolute autem de vera hoc valent. (2) Sun! autemex illis quos diximus, aliqui in sentenlia permansivi ( per-tinaces) quasi dînas , ægre sibi aliquid diversum per-suaderi patientes. et qui non facile de sontoulia dedu-cuutur : qui aliquid habent simile continenti, ut etprodigus liberali, et auilax fidenti; Sed in multis ab eodiscrepant. Contincns enim 0b perturbatiouem et cupidi-tateiu Sentcutiam non mutat. Nain ubi torte meliar ratioapparuerit, facile se persuaderi patietur. l’ertinax autemde sententia non deiredit 0b rationem. Deinde isti ipsi ma-gnam partem cupiditates ultro accersunt ac recipiunt. se-seque a voluptatibus duci facile patiunlur. (3) l’ertinacesautem sunt sententiæ propriæ tenaces, indocti item etagrestes boulines. Atque ii quidem qui suas sententiasanimo tenent, propter voluptatem ac dolorem surit perti-naccs: lætantur enim se vincere, qunm de sententia suanon deducuntur; et moleste feruut , qunm sua veluti de-creta rescindi ipsis videntur. ltnque incontinenti quamcontinenti stmt similiores. (4)’ Sunt autem rursus nonnulli,qui non perstnnt in iis que: ipsi decrevernnt;sed id nonpropter incontinentiam , ut in Sophoclis Philoctete Neopto-lemus. Atqui (inquiat aliquis) propter voluptatem in sen-tentia hic non perstitit. lmo propter honestam. Namvera loqui erat ci pulchrum atque honestum: persuasum au-ntem ei ruerat ab Ulyse, ut mentiretur. Non enim quisqnisvoluptate adductus aliquid agit, intemperans est nequeimprobus neque incontinens, sedqui turpi.

[XL] (5) Quoniam autem est, etiam aliquîs ejusmodi, quis

minus quam debeat corporis voluptatibus delectetur,quique in ratione non permaneat: inter hune et inconti.

Page 95: Notes du mont Royal ←  · roc 11°11’ âEiav, mi 1195’11011 nui-1159i 8 , non potest iu-telligi. Apparet autem id agi quad Nicomach. 1V, 1:. a , S a z 1è 119511011 81) 1190:

86ô 9.3i: 7&9 âxparijç 06x enjuiver et? M719 8rd: 18 9.511161:

1l, 051:0; 8è 818: 10 ’EYTÔV tu ô 8’ Ë7x9nùç Ëuus’vet ml

Dûæ 8t’ Ërspov utruGoËÂÀu. As? 85’ , drap 4] 37x9oïreux

mu8aïov , dupote’paç 1&4 ëvuvriaç fieu: paumure etiam,

5 ômtp xai. odivovwv me 81cl: 18 141v 535’901» tu ôM70tç

ml ôÀt7abuç sÎvou çavspa’tv, 6m59 fi cmç9ocüwj

incluois; 80:2? êvavvrtov eÏvat udvov, 051w ne! fi E7194-flta àxpaciqt. (a) ’Emt 8è xzô’ ôuoldrqra nonidi.laquai, mi fi ê7x9éreta fi roi": dt-I)?POVOÇ xmô’ 89m6-

m 17111 fixokouûnxev’ 8 u 7&9 ë7x9nùç oÎoç p.1;8èv impôt

10v 167w 8i&’ 1&4 commuât: fiôovàu; notaïv mi ô cd)-

çpwv, aiÀÀ’ ô uèv Ëzuw ô 8v où): Élu»: 9067m; turbo.

plate, x0116 9è»: 101.0310; Je: un fiôeo’eat «i198: 18vM7011, 8 8’ oie; 58500:1: (DM un ËYEO’Ôm. (7) "09.010:

la 8è ml. ô (input-hg mi ô holonome, gxepov uèv dru-reg,stupo’repot 8è 1.-& empannât fiâz’a 8tu3x0uaw, &ÀÂ’ ô ph

ml oîo’guvoç ôeïv, ô 8’ 06x 0169.9009

HGIKQN NIKOMAXEIQN Z, l. (multnm)

nentem medius continens locales est. lncontinens enimsese in rationis præscripto non continet, propter quoddnmagere plus quam par est: hic vem alter, propter quoddamagere minus quam par est. Continens autem in rationepermanet , neque etiam ullins alterius rei gratis sententiammulet. Necessario autem , si continenti: bonum est, umbohabitus contrarii mali sunt, ut etiam esse videntur :sed quiaalter in paucis et mm reperitur, idcirco ut temperantia in.lem perantia: dumtaxat videtur adversari, sic et incontinentiæcontinentia. (6) Sed quia ex similitudine multa dicuntur,fit ex eo , ut temperantis quoque continentia ex similitudlnequadam dicattlr. Nain et oontinens ejusmodi est. ut nihila ratione raciat alienum propter corporis voluptates, et esttans etiam temperans. Sed hoc interest, quod ille pravisatticitur cupiditatibus, hic non item : et hic ejusmodi est,ut nulla re delectetur absque ratione; ille ejusmodi , ut de-lectetur quidem, sed non et lrahatur. (7) Similos autemet ineontinens et intemperans , quanquam proprie diversi ,umbo tamen corporis delectationes persequuntur, verumhic ita , ut existimet cas scqui oportere, ille ita , ut nonexistimet.

CAP. X.01’18’ 39.0: (PPÔVIELOV and. dupoit-7j êvôs’zerat am 18v

«616W 55m 7&9 q;90’vtp.oç mi cnouôaïoc se 17100; 8é8uxtal

30 (in. (2) ’Ert où tu?» etôs’vm 9.de optimum; cillât. jetai

rif) «paumé? ô 8’ &xpurhç où «paumée. Tàv 8è

8ewôv où8èv accoloit aima-:7] ETVËV 818 mi 8ox0’üow êvtort

optimum 93v aÏvat five; oixpareiç 89’, au: 18 r’qv 8ew6-

mm 8(a95’9ew fie cppow’jasmç 18v eîpntte’vov 1961:0)! èv

a 70?; 1:9u’rrotç M701ç , nul ana-raz la?» 18v M70»: E77B; eîvou,

araqaëpew 8è xurà 7M npoatpeow. Oô’âè Si à);ô e186): mi 021095311, aux à); ô aneuôwv otvmus’voç.

Kart éxôiv uév (1961m: 7&9 sont mon and 8 «ouï mi05 ê’vexm ), n0v1198ç 8’ 05- fi 7&9 1190159561; émanai;-

30 ôoô’ figurovn90ç. Kali oûx d8tx0ça où 7&9 êntëouloç’

6 ne»: 7&9 alitai»: 06x ëuuevsrtxèç oie and fioukedanrat,

8 8è pelafllohxàç oô8è jiouhuuxbç mon. Kali 50m:8h ô âxparrhç min fi qmotCs-cm uèv ânonna à 8éov1a

mi. vâuouç Élu. mou8at0uç , xpïjmt 8è 013853: , (3011:9

a!» ’AvaEuv69t8nç 30mn av,

’H rôle: éâoûleù’ , à votre» oùôèv piler

ô 8è novnpoç Xpmue’vn uèv 70k minou, nov-490k 8èxpœuëvg. (a) ’Eo’fl 8’ âx9aota. xmt ê7x9aîrua «s93. 1:6

ôtepôdnov tic 103v «allô» Êzwç’ 6 itèv 7&9 êuue’vet

40 uâklov ô 8’ finet! tic «En fileta-rom 8uv0î9smç. E6111-

rors’9a 8è 153v dupao’tïâv , fiv oî peÀaTthxoi. âxpareû-

ovrat, 15v pouhuopévmv uèv p.91 églantine»! 8é, ml

et 84’ 3010905 ixparsïç 183v çuotxiïw (fioit 7&9 E00:

pemmican odontoc- 8L8: 7&9 1051:0 zut 18 500: zak-45 m’v, 87: (fi 496:5; 5mm, (7:51:29 nul Eünvoç M7n°

’ me: nolvzpôvwv Faim havai. en: . me sa,taômv &vûpu’mowt vanadium ÇÛGW sint.

(a) T! 93v 03v écrit! ê7xpoirna uod ri üxpactuxat rixa91591u ml et palmiez, un! 1:53; (Zouetv ont ËEetç

50 carat 1:98; âÀMÀaç, tigron.

Neque vero fieri potest ut idem une prudens sit et in-continens. Nain prudentem etiam bonum virum simulesseostendimus. (2) Præterea non ex eo solum prudensaliquis est, quod sciat; sed opoflet, ut etiam agat. At in-continens actionis studio deticitur. Eum vero, quem sol-lertem dicimus, nihil prohibet incontinentem esse. [taqueetiam videntur interdum nonnulli prudentes esse, et tamenincontinentes, quod ex eo est, quia sollertia diliert a pru-dentia eo modo, quomodo in supcrioribus libris diximus : etquia rationis facultate et præsentia sunt duo illa quidemfinitima, sed proposito atque consilio differunt. (3) Nequesane ille talis est scientiam et cognitionem exercendo;sed ejus mode instar soit et contemplatur, qui dormit,vel qui vine obrutus est. Ad hæc sua sponte ruoit qui-dem ille : (taloit enim quodammodo scions et quid, etcujus rei gratin taciat: ) sed improbus non est tamen. Con-silium enim ejus bonum est; itaque dimidia ex partemalus est. Neque injustus est: quoniam non est subdolusaut insidiosus. lncontinentium enim reliqui quidem nonperstant in iis quæ deliberarint; ii autem qui atra bile la-borant, ne ad consultandurn quidem ulla ex parte apti sont.Similis igitur introntinens est et civitati, quin omnia qui-dem decernit quæ sont decernenda, Iegesque habet houas,sed nulle eorum utitur : ut .Anaxandrides salse dixit : Vo-lebat hoc civitas illa, cui cura legum nulle est. lmprobusautemei similis est civitati, quæ legibus utitur, sed mus.(4) Versatur autem incontinentia et œntinentia in en, quodmagma partis hominum habitum superat. Continens enimmugis, incontinens minus, quam maxima pars hominump0ssit, in recta ratione permanet. En autem incontinentiasanabilior est, qua: inest in incontinentibus ntra bile attectis,quam iliorum alteromm , qui in eo quod deliberarunt nonpermanent : faciliusque sanari possunt, qui ex consuetu.dine, quam qui ex natura incontinentiam contraterunt.Facilius est enim consuetudinem mutare, quam naturam.Propterea enim etiam consuetudinem mutera dimcile est,quia naturæ similis est; quemadmodum ait Evenus : hisseaio continuatam dm exercitalionem, arnica, eamqucin: perlendentem hominibus, tandem habere instar na-turæ. (à) Quid igitursit continentia, quid incontinentin,quid tolerantia, quid mollities, et quam inter se hi habi-tus rationem habeant, hacienus a nabis expositum est.

Page 96: Notes du mont Royal ←  · roc 11°11’ âEiav, mi 1195’11011 nui-1159i 8 , non potest iu-telligi. Apparet autem id agi quad Nicomach. 1V, 1:. a , S a z 1è 119511011 81) 1190:

(Im,ma). ETHICA.N1C0MACHEA. LIB. V11. CAP. XI. Xll. 81CAP. x1. [xu.]

flapi 5?. fiai; mi M1171: Oewpioat 105 19W «olm-xùv çtloooço’üvroç 0510; 1&9 105 râleur; âpxrre’x-rmv,

«po; ô flânoit-rac Exaorov ri) ph mutin! 1è 6’ o’qaûèv

(11:15); Às’youev. (2) il?" 8è mi 163v âvayxatow âm-

5 «t’aiment «spi m’ai?»- rfiv ra 731p 019519,»; nui. 191v xa-

xiav du: flûtxùv moi. Mana; and fiôovàç gogo", and191v eüôutnovïav et filaient p.20’ fiëov’iç aval (pneu,

81è xai 16v guipon: ôvouoïxaaw âne 106 xaipgw.(a) Toïé pi»: 05v Soxsï oô’ôqu’a fiôov’h sint &yaôo’v , 061:5

le xaû’ aïno ouïe xwrà ounôeônxo’Ç où 7&9 eÏvou. raôrèv

a’yaeàv mi fiSOV’ÂV’ roi: 8’ lum nèv eÏvat , ont 8è nol-

lat (immun. ’Eu 8è 106mm rpïrov, et and «En:0170003: , son); on lvôéleo’ôal sÏval 1è ciptarov fiôowîv.

(A) "010); uèv 03v 06x dyaôo’v , (in nacra iôovù ye’vem’ç

lb s’orw si: néon; 1160-4173, oüôeot’a 3è yéku; ennui;

roi: tâter», oïOV oûôepiu oîxoâo’ymmç oîxïqt. "En ô

compo»! çeüyet rôt; fiôovdç. ’Erlô appévrym To flu-

1rov ôléxet, où 16 ses. ."Efl Ëyno’ôtov n23 çpoveïv ai

fiôovuï , mi 801;) panai! lotion , pîklov, oÏov rhv 15vau àçpoëwîwvi oûôévu 7&9 âv Bona-0m vofioat a Év «fifi.

’iiu 161w, datoit: fiôovfiçr miro: 1râv 8:10:03»: téflon:

Ipyov. ’E-n «arrêta mi 61min! Sunna 1&4 fiôovcîç.

(a) T OU 8è p3] raina; anouôaîaç, 811 ski mi attrapaixai. ôvnôtCo’utvat , and in filaêeput- votre-3311 7è? è’vwz

Il: div fiôs’wv. "Ou 8’ 06x à’pwrov é) fiôovfi , 311 où rékoç,

&XÀa’ yévsctç. Tôt pèv 03v Àeytiyeva «fissa ra’Gr’

Éfltv. .CAP. XI

"On 8’ 01’: portative: 81è m5101 in), nival àyaOèv p.1)8è

si) ipwrov, En fins: film. Hpâîrov p.61, 51:31.1?) n°179102»:

no Biliïiç (16 pèv 1&9 ânÀiiSçrô 8è 7M ) , mi. ai Quum mi.

aï EESLç ânokouôvîcouow, 1.3615 mi ont xtwîcuç mi ont ys-

viostc, mi ont enfilant Boxoîcm avec ont uèv ânÀîôç QGÜ).M.,

mi 8’03 à)? aîperaluîiôs, (mon 8’ où8èrt’ë85,ânàt noté

nui. ôMyov xpo’vov, aiperai. 8’ 05’ ai S’oôô’fiôovaffinà

as çuÉvovrat, 86a! p.513: 161m; mi tarpeiaç Ëvsxev , oÏov

a! 133v xapvôvtmv. (a) ’Eu En! 103 (ai-faon?) «à pèvêve’pyeta 1’?) 8’ gît: , mira: copôeênxàç a! xaôlotïom sic

du: quam-hi: Kim fiôcîai slow. 1E6?! 8’ il êve’pysm êv

rai: êmOoiLÉmç fig fanolotrcou 85,50); mi (puceux, 51:51

au mi in!» 161m; mi. êmôupLiaç dot»: üôovat, oÎov «i105

ngpeîv Evépyuat, ri: Queue: 06x. êvôeoïaç OÜMÇ. En-

tuïov 8’ au on n? abri? lotpooo’w fifi dvurÀnpooue’vqç

u si; cpüo’sœç aux! anmr’qxotaç, aillât xaôzamxuiaç

ph 10R énh’âç fiôe’cw , àvanÀnpoooz’vnç 8è mi roîç

ou. bannies? mi. 7&9 656011011 mxpoîç lotionnent , 33v m’a-

8èv 061e galion 4,8?) 050’ 6.11153; i815. "aux" oûô’ 1’180-

vuc’.’ (in; 1&9 râ 138:3: «po: unifia cuvÉcrnxsv, 031m

nui ai fiâovai a! in?) notum (3) "En oint âvaiyxn lu-pâv Tl au!" fini-nov fic fiôov’iç, «Sono rivé: mon 1o

no 10,0; 773:; ïtve’ouoc 06 yàp ytw’onç :Îoiv oôôè ou?!

De voioptate autem et dolore cognoscere est ejus quicivilis prudentiæ doctrinam pr0litetur. Hic enim ol-timi bonorum omnium magister et veluti arehitectos est zad quod scilicet in vim degenda velot ad scopum respicien-les unumqoodque val malum vel bonum in universum di-cere solemus. (2) Præterea vero etiam necessario susci-piendn talis est ista consideratio. Goules enim habitusethicos , virtutes et vitia, in voloptate et dolore posuîmos :ac beatitodinem plurimi conjunctam cum voluptate essedicunt. ltaque beatum Mxâptov, 6mn 1:06 xaipsw, a gau-dendo, nominarunt. (3) Juin sont qui nullam voloptatembonum esse censent, neque perse, neque ex eventu :non enimidem esse bonum et voloplntem. Alii nonnulias esse bonusvolant, plurimas vem mains. Tertii disputant, eliamsi vola.plates omnes sint bonum , non pusse tamen fieri ut sum-mum bonum sit voloptas. (la) Ac primo promus non esse bo-num voioplatem , ex eo aiont quuere, quod, qnum voluptnsomnis sit ad naturam progressio sive orins, qui sensu per-cipi possit, illud eonstet, nnllum ortom finibus esse cogna-tum, aut idem cum fine suo :veluti domus confectio mi-nime est domus. Præterea temperans rugit voluptates :tum prudens indolenliam perseqoitor, non votoptatem. Adhæc prodenter sentiendi facoltalem impediunt voluptates,coque magis, quo quisque mugis voluptatem percipit , velotveneream : in sa enim neminem mente atque consilio utiPræterea voluptatis ars nulla est : atqui omnis energiabono, nrtis opus est. Deniqoe voluptates pueri et bestiæ per-sequontur. (5) Non omnes autem esse houas illud declarat,quod sont etiam aliquœ turpes et quæ vitio vertuntur, ali-quæ etiam damnum aireront : mm jucundorom quædammorbos gignunt. Jam vem neque summum bonum estvoluptas, quia non finis, sed ortus est. Hæc fere sontqua: de voluptate dispotari vulgo soient.

I. [XIIL]

Verum hinc non eflici ut nec bonum nec summum bo-num sit voiuptas, ex his apparebit. Primum quin duobusmodis dicitur bonum , uno, quod absolote et per se bonumest;altero, quod alicui bonum:eandem partitionem se-quentur et natura: et habitus;eandem oe proinde et mo-tiones, et ortos, et necesse erit, ut, quia ojusmodi esse ipsisvidentor, sint au: simpliciter quidem malæ, sed alicoi nonmina, imo huic autilIi optabiles : au! si ne huic quidem ontilli sont optabiles, aliquando tamen sint et non diu, utotminime, optabiles : olim denique ut ne sint quidem volu-ptates, seds ciem modo eorum habent: nempe quincum dolore a iquo conjunctæ sont, et qoæ curationis causaadhibentor; ut ægrotorum. (2) Præterea qunm bonumoontineatur partim enenËa, partim hahitu , eæ voluptates,per quos in naturalem ha itum restitutiones fiunt, ex eventuJucundæ sont. Est autem energia in desideriis eorum quæhabitum et naturam comptent. Sont enim etiam aliquæ vo-luptalæ , quæ sont doloris et cupiditatis expertes : qualessont energiœ contemplationis, quorum absenlia natura nihildolet. Esse vero quasdam voluptales per se, quasdam peraccidens houas, nrgumento est, quod non iisdem rebus ju-cundis delectentur homines, qunm expletur, num in suestatu est natura; sed secundum naturam nos ha ntes rebosdelectamor absolote jucundis; qunm expletor vero natura,etiam eontrariis. Acrlhos enim et amaris guident , quorumnihil est neque natura neque absolote jucundum : ergo nevoluptates quidem. Ut enim jucunda inter se affecta sont,sic etiam me, quae ab iis oriontur, voluplates. (3) Sed ne-que illud subsistit, quod aiont. qoum voluptas sit ortosseu ad linem progressio, et finis sit melior yzvs’au, son).mum bonum non posse esse voluptatem. Voluptates enimnon sont ortus : ne amnes quidem sont com orto con-

Page 97: Notes du mont Royal ←  · roc 11°11’ âEiav, mi 1195’11011 nui-1159i 8 , non potest iu-telligi. Apparet autem id agi quad Nicomach. 1V, 1:. a , S a z 1è 119511011 81) 1190:

88

I tu 9 î Q I l à Nt l795550); mon, un evspysmt un râler oves yrvoue-vmv cuoÊuivoww , aillât [pomévwv- xui réÀoç où Trac-53v

Érepôv Tl, me 15v si; riqv Teks’oww âyouévmv si:

quasar. Alè xai où xaÂôiç 5151 10 aîcO-qrùv yévtowb glaive! 5Îvat vip; fiôov’rîv, dînai pillai! lsx’réov Éve’pyslav

ri: muât quam 9350m, mini 8è 105 aiae’rfifiv aheurto-ôwrov. onei 8è 75net; ne aval, 8:1. xupûoc àyaôéwdu: yèp êvz’ yuan yévsow d’ovni 51m1, Eau 8’ Ërspov.

(a) To 5’ sive". çaüÂuç au vocmër, Ëvta 5385:1, 7:0 011310

l f i V a» a l ’ I r I I10 x21 au mouva 5m: gaula «po; AçfiELITleÆV. loua-hg

-. s , ...00v parum ânon), :003 où (parole! KŒTŒ 75 TOUTO, ÈME

i V ’U I t Q I , âun 1:0 Gempuv 71-015 filants! npoç UYtEtuV. (a) kymo-ÈVEL 8è ours œrow’ast 050’ É’Est oûôsluï f a?" êxciatrc

s le I i . A f t. t . i i .. -naowî, (903 ont (filant-plat , gîtât ont duo fou Osmosw mi

pavôdvsw Fanny «0172601161 05109:5! xai uuVOIivew.7

(6) To 8è rélvnç oh un! Ëpyov 138w»; unasulav 5B-Ào’ymç couëéënxsv- oùôè 7&9 50th,: êvspyeiac oûâauiâ’ç

film êoriv , giflât ri: êuvaiuemr mirai. mi fi pupe-d’un 157m xai. il ôixborromux-h ôoxeî fiôovî: sont.

(7)1?) Es 10v 60,1?POVŒ çsoysw mû 10v optimum: ôtio-

xsw tèv finirai! fiiov, mi. æè 15: muais: mi rôt enraie:’E-neï 1&9 Eïpnïtll

m7): àyaôai 517047): mi. nôç oûx àyaôai frisou. ont flac.

i l I t K, Ivoit , tdç Totaux-ac ra: 0mm un à muon 81mm: , ml’15 19,»; touron silurien; ô ingéniiez, rôt; pari êntOuut’aç

- . 7,xai Mon: nui. Tôt; moudrai: (tamoul yang auroit)and raz; touron Ônegô’oléç, an’ îç ô influa-to; fixé-

Àaoroç. A10 ô «boson paôyenaüraç , 57:51 siciv i80-

vai mi. cdiçpovoç.

5

laO

n. I N a n I zONDXEW , TCP ŒUTIP 105m1 STŒVTŒ.

IlOlitQN MK0MAXEIQN Z, :7. (un)jonctzrzsui energiæ potins et finis :necqnum gignunturresaliquæ, sed qoum aliquibos rebus utimur, eveuiunt niqueexsistunt voluplates: neque omnium voluptatum fines ali«quid est ab illis direz-sum. sed earum quæ ad naturæ perte,

. ctionem perdocont. Quapropter non recte dicunt, voluptatemortum sive generalionem esse,quæ sensu percipi possit: seddicendom fuit potins, esse aetionem habitus cum naturaconsentientis z et in locum iliorum verborom, n quin sensu per.cipi possit, u sobstituendum est, non impeditam. ldcircoautem ortum quendam esse existimant, quia proprie bonumest z nam energiam ortom esse arbitrantur; sed aliud est.(4) Quad autem etfici ex on putant, voluptates esse matas,quia nonnullajocunda morbos puriunt , eadem ratio contrasalubria tuoit, quia nonnulla eorum sont ad pecuniam que»rendaminotilia. Hac igilor ratione erunt utraqoe mata:sed non idcirco mata sont. Nain etiam ipso philosophiescontemplatio nocet interdum valetudini. (à) Sed nequeprodentiam neque ullum alium habitum voluptas impeditcaqua: ab unoqooque hahitu proficiscitur; sed quæ sontahenæ. En: enim, quæ ex contemplatione rerum et disciplinamanant voluptates, efficient ut Inagis ac magis contemple-mur ne discamus. (6) Non artis vero opus esse voluptatem,id rationi consentaneum est. Nam neque uilius enorgiæars est, sed facultatis polios: quamquam unguentaria etcolinaria videntur esse voluptatis artes. (7) Quod veroainnt, temperantem rogne voluptates, et prudentem sequivitam a dolore vacuum , pueras autem ac bestias voloptatesconsectari, liæc omnia solvuntur eadem ratione , qua so-periora. Nain quoniam exposoimos, quemadmodum sintabsolute bonze voluptates, et quemadmodum non omnesbonze : lias tales pueri et hestiæ persequuntnr, horumqueindolentiam vir prudens, eus, inquam , quæ cum copiditateet dolore ronjunctæ sont, et quæ ad cor us pertinent(suntemm hm hujusmodi )enrumque immo erationes, exquibus intemporans et dicitur et est intemperans. Quo fitut lias rugiat lamperons; nam sont et temperantis propriæqua-dam voluptates.

CAP. x1u. [un]30 ’ANÀL ubi 6’11 mi fi Mura xaxo’v, ôuoÀoyeirat, Kari

peux’rôv- 1’: oèv 7è? 61:15:; xuxâv, fi 85 fi?) m7] s’y-K031-

o’nx’tî. TÇ) 6è paumé?) 1:0 êvavriov peuxm’v 15 un).

l a r I 7 I 7 r s i a vxaxov, ayaiov. Aven?) ouv T’hv noovnv ayaOov 1::a!

uval. Il: 709 Ensüamnoç flou, où ouuëaivsii) 166K, (Yin-7:59 a; psilov n?) Éloi-trou Mi 15.3 iumêvavriov’ où 7&9 av qui-r, 87:59 xaxo’v 11 sium 7).»; i60-

1 I I s M r a x I T(2) Apte-mV 1 000w mulon noovnv 1M: 5 vau,et Évtat parbleu fiôovaifià’wmp xai 3:10:72;qu ruâtêvimv ocroient oùa’Giv. n’Iao»; 8è mi a’waym’iov, sin-59

I ’ g, 7 , 9 I 1 IK Ï Iexacmç 45m: EIGW nagerai avepnoôtarot, 510 f, 1m-côîv êvs’pysta’t En": süaztuovia site il rive; «615v, av

N 7 a.7’; oi-zegLiro’Staroç, aîpszonoîtnv aveu, routa 8’ s’ativ

r m .I un V 1 1 N i i V F. A.mon. au En, av 1l; 1,00m 10 apidïOv, nov 110Mo»;

f N R l! a N g . ( N ï N tmovmv «paulien cocon, et TU]EV, «flux. Km ou

a. I x 3h l si y r 1’Ncou-.0 navre: 10v nounou fiouv claveau [310v cucu,and ëginitéxouo’t rilv fiôovùv 5k vip! eüômuoviuv, 56X6-

Yoiçr 0055.1110: 75:? êvépysta 157m0; éparoêiïouévn, fi

8’ süêaluovia 15v rsÀeiwv- ôte «90655km ô eûôaiuwv

183v ëv moyen: âyuOE’w x11 «En Étang mi tir; 1611,: ,

a; Ito 8mn: un ênnoôiÇ-q-rat mon. (a) Oî ôè 1èv rpoygîo-

p.5vov nui. 1è)? anatoxine FEYŒ’ÀGIÇ mpmimovra 21’)-

. fl- pSadisme! çioxovrsç sint, 50W dyaOo’ç, si: êxowsç

. t t -à ânons: ouôèv Xéyouaw. (A) me 85 10 «penaudes:

Iv’qv,

00

46

s

Quin etiam de dolore constat inter omnes, malomeum esse al: fugiendnm. Alius enim ahsolute malum est,alios aliquo m0110, nempe qood impedit. Porro quoticomquerei fugirndan controriom est, qua en t’ogienda et mala , bo-num est. Necessario igitor bonum quiddam est voluptas.Neqoe enim en , qua litehator Speusippus, solotio reicongruit : ut majusminori et æquali contrarium est, sic vo-Ioptati duo esse contraria : et dolorem et id quad mediumest. Non enim dixurit, voluptatem idem ipsum esse, quoi!aliquod «notum. (2) Jam vem nihil prohibet, si maximenonnullæ voluptates maire sont, quominos aliqna voluptassitsummum bonum : quemadmodum et scienlio aliqna estoptima, etiamsi aliquo: sont malin. lino vero etiamfartasse necesse est, si quidem uniuscnjosqoe habitusfonctiones qoæ sont. eæ possont esse Iiberæ, non impeditæ.Ni-cesse, inqoam, est sive omnium hahitoum fonctio boati-todo est , sive alicujus eorum, ut en fonctio, non impedita,sit omnium maxime expolenda. Atqoi hoc ipsum est vo-luptas. flaque erit aliquo voluptas summum bonum, sive]maxime verum sit. voluptates moltas esse ahsolute matas.Atqoe oh liane causant vitam beatam jucundum esse omnœexistimant, beatitudinem com voluptate connectentes :neque id sine ratione. Nulla enim enorgia son fonctio, siimpediatury perfecta esse potest. Porro beatitudo in retinsperfectis numeratur : nique oh liane rem corporis etexternabona, fortunamque item, ne haec impediantur, desideratbeatns. (a) llli vem, qui etiam ei qui in rota crocietur etmaximis calamitatihus afficiatur, hosto esse Iicere dicunt,modo vir bonus sit, nihil dicunt, sire volenles, son non vo-lentes. (4) Jam qood tortunam desiderat beatitudo, pro.

Page 98: Notes du mont Royal ←  · roc 11°11’ âEiav, mi 1195’11011 nui-1159i 8 , non potest iu-telligi. Apparet autem id agi quad Nicomach. 1V, 1:. a , S a z 1è 119511011 81) 1190:

(1153,1154)

ri; 167m armai nui taûrôv eïvou il eôruyia 1?] sôôau-

I i I 1’ a v i a g r . . A lnous! , aux cucu , 51:81. mu. and, unspô’alÀouca Ëunootoç

êo’rtv, and in); OÛXE’TI EÜÎUZIÏÆV xuÀeîv ôixmov- 1:90;

Ï 7 m I 3 N t î Iyang 178v suoatgmvmv ô apoç nunc. (à) Kan 10 Swixetv5 8’ amura mû. (Tapie: mû àvOPuSnouc 1:th fiôovùv 0’11-

peîôv Tl 105 sÎvou mec se diptcrov mûr-vim

(Mm 5’ ou fi vs flétrirai! émouvrai , fiv TWŒ Moi

novai . . ."v(a) ’AÀÀ’ êmi 061 i) m’a-:94 051:5 plia-te où’O’ sçtç fi épier-q

.1 , 1 v s - un la au l I al0 out EGTlV ours 00X51, 000 noovùv emmenai 111v morbi

I N I I 1 n b Ïnavre; , fiOOV’hV purot navreç. [aux a: xou ôthoucw061 fis: devrai. oôô’ fiv En: (pain, me: env aûrvîv’

mina: 1&9 quidem Élu Tl Oeïov. ’AÀÂ’ eîlfizpacn rùv

105 ôvôparoç prwouiav ont empannai fiôovai ôtât 10

I I î S ! i Îla «lactame se napaëaÀlsw Etç azura; un navra; p.5»«leur aôrôv’ ôta 10 yôvaç 05v vapiimuc stvatt ratura;

pou: oïovrou aveu. (7) d’avspôv 8è mi au, si unfiôovù o’qaôôv xat il êve’pysta , oôx gant Cîv 4355,11); 10v

î l l d I â ’ N Vsuômuow’ avec 7019 gvaxa 85m av 10mg, emsp px),20 àyaôôv, 011M mi Àunnpüç êvôézerat Gui; 0612 xaxbv

7&9 061" âyaôèv fi Mm] , sin-59 un? fiêovfi - d’ion sesi av ’1’)E6Y0l; oüôè 6h fiston ô Qioç ô 105 amuôatiou,

si p.13 xai ai évépysiat 0:61:05.

CAP.flapi 3è 891 117w cmpartxôîv 5180W»! êmexenrs’ov 10?:

l i v I x v i A " tsa hymen! ou mon 75 fioovat «ipsum (recepa , otov ou

I ’ I 5 t i l t 3 Imilan , un eux si. empannai xat fiEPl à; ô axoÀacroç.(2) Atèt 1i 03v ont êvav-riat Nôtre; yole-agui; un?) 7&9âyaôov êvavtiov. ’H 05m); àyaOat a! &VTYXŒÎŒl, au

t t t î I I 1 Izou 1:0 in, xaxov âyueov êanv; psy-pt cou quam;30 153v ELÈV flip sium nui xwfiesmv 360w 51:6 éon 10T)

pEÀTiOV’JÇ ûnspâoÀvî, oûôè ri: ’nôovîç’ 800w 8’ s’en-i,

xai 157p; iâovîç écrin TGV 8è coiuatixtîîv aîyaOôv

Écrit! 671.5960172, mû ô (palace ’11?) ôttôxstv en»: Eurip-

Êok-Ifiv êanv, il)! 06 1è; dvayxaiaç. mine; yàp zai-

I s iap l v t â’. 5’ I vÀn ’sa poum-mu; mu api; ne: owotç un fPOJlGIOLÇ, a A067 à); 85?. ’Evavriwc 8’ 31:1 si; Hum. 06 7&9 du;ônspGon 056751. , ü): Shuç’ où 1d? son fifi âmpêokfi

Mot-r, êvavtia aux à a? animent si»: ômpâol’rjv.

[XV.] ’E-rrei 8’ où p.6vov 85? :â)rr,0èç sineîv tillât

1 ï Y N IN I- d I10 un: 1:0 amov 1’00 dsuoouç- 101410 7m? aquaÀÀstm1:90; 143v nia-tir 810w 75:9 eÜÀoyov (puni «à ôtât ri pati-

VETW. nil-40è; 06x av àknûe’ç, mir-:5651»: notai 11?) oïl-465?

A. Il I I Ï tpaner une Àsxuov ôtât Tl qutVOVTRl et empannain 1’,Sovat attendu-29m. (A) prrov uèv ouv 873, 6’11 êx-

sa xpoôet rhv Àünnv- ne! ôtât têt; ûnepfiolàç ri; Mime,

Q Ï j r.b b û I g l*un; 00011; impetu, env nom-11v othoum dm UREPGŒA-1000m: mi mon Tint cœpartxfiv. Eçoâpai 8è YIÏVOVTIXI

N v î I N x tai tau-perm, ëto mu ânonnai, m6: To :493: 10 êvzvrtovçaivecôat. Kari. 01’) onouôai’ov En ôoxsî i) fiôovh ôtât

w 660 m5101 , 636m9 sigma! , ô’n aï pèv 916111; aliud);

2 r; fla :s- rl e’l. fusèle,ne: «pagus , 2x yevetqç, mon? 11:40), r, 0 . 0,,

ETfllCA NICOMACBEA. LIB. VIL CAP. XIV. 89

pterea quibusdam idem esse videtur fortunata cum beatavita. qunm non sit, atque etiam ipsa fortune, si sit immo-derata, impedimento sit vitæ beatœ : nec eadem iodassesecunda fortune jure nominabitur. lia enim circumscribiturne definitur ex ipsius cum vita beata eomparatione. (à) Jamet illud, quod omnes et bestiæ et homines persequuntur vo-Luptatem, argumenlo est, eam quodammodo esse summumonum.

Fama autem haut! dubie non frustra diditur illo,Quam multi celebrant.

(6) Sed quoniam neque eodem natura optima, neque idemhabitus optimus vel est vel videtur : non etiam eandem se-quuntur omnes voluptatem; sed omnes tamen voluptatem.Fortesse vero etiam sequuntur non illam, quam putant,neque quam dixerint, sed unam et eandeul. ln omnibusenim divinum quiddam inest natura. Sed nominis litere-ditas venit ad corporis voluptntes, propterea qllmiplerum-que sese ad cas homines applicant, utrumque sunt omnesparticipes. Quin igitur Iiœ sola: notæ sont, idcirco liassolos putant esse voluptates. (7) Est vem idem hoc per-Spicuum etiam ex illo, quad, si non est bonqu voluptaset ipsa energia, fieri non potest ut beatus vivat jucunde.Quamohrem enimeam desideret ille , si non sit bellum, sedsi vivi possit etiam in dolore ac molestia? Quippe nequemalum erit doler ac molestia, nec bonum , si neque volu-ptas bonum est. Quod si ita est, quid erit causale cur do-totem fugiat? ita vero nihilo quoque erit jucundior viriboni vita vitaecontrariæ, si talis vitæ energia jam negata sitesse jucundior.

XIV.

Jam vero de corporis voluptatibus, iis qui dicunt non-ifiillas voluptales magnopere esse expelendas ( nimirum ho-nestas, non autem eas que: ad corpus pertinent, et inquibusversatur intemperans), iis ergo dispieiendum est,(2) quinam fiat ut contrarius his voluptatihusdoior sit inmalis :quum, quod malo est contrarium, in bonis esse opor-teat. Numnam dicendum , eorporeas voluptates , quos supranecessarias diximus, ad illum modum esse bonus, quo bonssunt illa quae non sunt proprie mata? on potins dicendum ,eas aliquo usque esse boues? Nain in quemcunque habi-tum et motum illud non candit, ut quod bonum erat. fiatnimium, in eo nec voluptas est nimia. At in quœ prius hoccudit, eorum voluptas quoque nîmio esse potest. Corporisautem bonorum aliquod est nimium, et improbus aliquisin hoc genere ex eo est, quod immoderale voluptates se-qnatur, non neeessarias tonton). Delectantur enim (nonesquodan.modo obsoniis, vino et rebus venereis;se1l nonomnes ita ut oportet. Contra fit in dolore. Fuglt enimquisque non immoderatum dolorem , sed ommno dolorem.Non enim nimius doler est aliquid contrarium doiori (utnimia corporis vol" tas voluptati corporis moflions), præter-quam si quis forte l oloris nimium sequatur et expetat.

[XV. (3)Quoniam autem non solum quod vernm est ex-poni (le et, verum etiam causa errons apean z ( hoc enimad iidem faciendam valet: num qunm manifesta redditafuerit causa per quam visum est verum quad verumnon esset, tum magis ndducimur, ut vero lidem habea-mus ),ideireo exponenda ratio est ,per quam lit utivolu-

tales corporis magis expetendœ wideantur. (4) PruuumIgitur quia voluptatis est proprium enculeredolorem z ita ad-versus exsuperantes dolores ( veluti mediema us hoc pactoqliæratur) voluptatem qumrunt exsuperantein, planequecorporîs voluptatem. Medicina autçmbnnus est vehe-mens, coque studiose quæritur, qma juxta contrariumapparet. Atque e diverse non essebonum voluptas lusceduobus de causis videtur, quos duxtmus,par.lim quia pra-væ natura: sunt actionnes , aut ab origine, ut in bestia, autpr0pter consuetudinem. ut sunt vitiosorum hominum vo-

Page 99: Notes du mont Royal ←  · roc 11°11’ âEiav, mi 1195’11011 nui-1159i 8 , non potest iu-telligi. Apparet autem id agi quad Nicomach. 1V, 1:. a , S a z 1è 119511011 81) 1190:

90 HGIKQN NIKOFJIAXEIQN H, a. (usantes)oîov et 153v (parfilent &vôpu’mmw a! 8’ impact, auêvôaoîç, mi. t’y-au fiÉÀmv fi ylvao’Oou ’ ai 8E Guy.-

Gaivoum ralaouua’vwv’ nattât cupCaÊnxbç 03v amusant.

(b) "En Stmxovrat ôtât et) cpoôpat aÎvau 61:0 153v âÀÀat;

in), auvapa’vwv zaipew- miro). yoüv «1610?; stem; TlVèÇ

nopaaxauoiCoua’w. ’Orav pèv 05v àGÀaGaÏç, &vamrt-

tantov, 3mn; 8è filaëapoîç, pomma oÜ-ra yèp ëzoucw

Étape. ëç’ et; XŒÉPOUCIV, 16 TE p.7.8érapov n°11011; lu-

npov ôtât tipi aptien;- niai. 761p novai 10 (Gym, d’imapIo mi oi potamot loyal paprupo’üo’t, 1:0 ôpîv mi 1o âxoôaw

quinone; a vau Rumpo’v’ aux 1,811 ouv-(05m êcpa’v, à);

«putain (a) nuoit»; 8’ av pèv nome; ôtât vip a5-Enow d’aimap oî oikua’vot ôtoixaw-rat, xai fiai) fi noua.

Oî 8è palaflohxol r)"; 96mn: dei ôëovrou tarpaiaç’

la mi flip 10 617mo: ôaxvo’pavov Signalé ôtât env xpEow,mi. niai iv ôpéEu oçoôpèi aîoiv. ’EEeÀaévet 8è fiôovù

16mm: fi 1’ ivavria xai fi 107.05qu , Ëàv iqvpoi ’ ml

81:31 rom-ra hélaient nui mon. ’(tvovrut. (7) Ai8’ ëvau 101:5»; oint Exouo’w ûnapGerîv. Afin 8è et 163v

20 aptien fiôa’wv mi pi] mû auuÉaano’ç. Aa’yoi 8è nui-rôt

aupSaÊnxoç fiôa’a «a: ÏŒTPEÜOVTG’ 811 781p aquaivat

lapidant-0m 1033 ûnopévovroç 67:05; «gammé; Tl, ôtât

10’510 fiât Soxaï avons cptioat 8’ "hais, â notai npâEw

ri; rotâo’âa qunm. (a) 06x niai 8’ aûOÈv ses 1:0 aïno

25 ôta 10 un ânXfiv fipfiw au: 11h quia-tv, 80.73 êvaïvai 1:sont Érapov, n°100 çOapré , d’un: div Tl. ÜÉTEPOV Rptl’Tt’f],

:0510 êta’pq (puerai nopal puent, grau; 8’ tonic?) , mira

Àunnpov Boxaî 060’ fiai) 10 npartôpavow étai ai 1:00

4) olim; âfixfi si?) , dal i) et???) np’âEtç noie". forai.

30 me ô 052K n’ai pima mi aïolis XŒlPEt iôovrîvi 06 7&9

p.6vov XlVTîCEùIJÇ 331w êva’pyata me and. àxtmctaç,

mi iôovùupânov Ëv fipaplq Écrit; à ëv Minium. Ma-

1a60H; 8è xénon yÂuxürarov, and: 109 «omniv, 8:3:novnptav anda 63611.19 yàp à’vôpomoç aôuarÉSOÂoç

3° ô novnpôa, zut il puma fi Saopa’vn paroëolic - OÙ 781p

rififi oüô’ émauuîç. l9. flapi uèv 05v Ëyxpataiaç tout âxpaaicç uod. rapt

flânai]: mi 161m; sipmat, mi 1t Exacrov un). 1:63: rôtpèvfiyoeà aôrüv and au 8è une? lot-nov 8è mi flapi

4° (palis; époüpav.

luptates; partim quia curationes sont ejus quod aliquid de.siderat : possidere vero prœstat quam acquirere : partimdenique percipiuntur qunm perfecta natura attingitur. Exeventu igitur bons: sunt. (5) Præterea corporis voluptates,quæ sont vehementes, consectantur ii qui aliis oblectarinon possunt. ltaque et sitim earum quandam sibi ipsi quæ-runt. , non male quidem, qunm res caret noxia z ubi verores damnosa et perniciosa, male. Nam neque alio habentquibus delectentur, et neuter status plerisque est mole-stus natura. Perpetuo enim laborat animal, ut etiam libride natura scripti teslantur, quibus aitirmatur, videre etaudire laboriosum et malestum esse; sed quotidiana con-suetudine, sium, lit ut minus sentiamus. (6) Endemadolesœntiæ ratio est, propterea quod ca natale corpuscrescit, ex coque sic afticiuntur homines, ut vinolenti : etætas illa jucundum quiddam est. Qui autem atra bile vexan-tur natura , semper agent medicina. Corpus enim eorumassidue vellioatur et mordetur, propter temperamentum,semperque in vehementi appetitione ipsi versantur. Porrovoluptas dolorem propulsat , tum ea quæ contraria est, tumqua-libet alla, si valida sit et vehemens. Et proptcr hascausas etficiuntur intemperantes et vitiosi. (7) Quin au-tem doloris sunt expertes voluptates, eæ nihil habentnimium. Atque eæ sont quœ ex rebns natura, non ev’entu,jucundis proficiscuntur. En autem eventu jucunda ap-pelle, quæ cnrationis causa adhibentur. Nain quia ave-nit ut medicamento .curetur aliquis. parte sa qua: sanaatque integra subest, aliquid agente, idcirco medicamentiassumptio videtur esse aliquid jucundum. Nature autemjucunda ea dico, quæ talis naturæ actionem eliciunt.(8) Jam vero quod nihil idem nobis semper est jucundum ,ejus rei hæc est causa, quad simplex non est nostra na-tura,sed inest in en etiam aliquid alterum ac dispar, exquo intereat necesse est. ltaque si quid agat alterapars, hoc alteri naturæ præter naturam est. Quodsi veroæqiiabili tenore ad utramque partem se habeat aliquid,neque molestum, quod agitur, neque jucundum videtur.Enimvero si cujus natura simplex foret, eadem actio sem-per ei esset jucundissima. Et 0b id una semper et simplicideus voluptate. potitur : non enim motionis tantum funetioest aliqua, sed etiam immotionis sive quietis; magisque estin quiete,quam in matu voluptas. Postremo mutalio inrebus omnibus dulcissima est, ut ait poeta, propter impro-bitatem quandam hominum. Quemadmodum enim homovitiosusingenio mobili ac mutabili est z sic en natura quæmutationem desiderat, mais ac vitiosa est. Non enim sim-plex est, neque sibi usquequaque consentions.

9. De continentia igitur et incontinentia, de voluptateitem ac dolore, quid sit eorum unumquodqne, quoquemode eorum alio bona , alia mata sint , dictum est. Restatut de amitilia dicamus.

LIBER VIH.CAP. I.

Marat 8è confira flapi. piliez; Sinon? av ôlalôaÎW ion131p àpanî ne à un" âpafiç, 51:1. Si âvayxouâratov

si; 16v pictas aux: yàp pilon oüôaiç 9.011? au. G311,Elena 1:3: lourât (imamat mina ’ and yèzp 119.0010301 mi

45 &PXàÇ mi. êuvaoraiotç xaxmpévotç Sous? (pilon: paî-

Âim’ au! XPEt’Œ’ ri yâp opale; si; renom: 935m-

pic; doutpaôaio’nç tôapyaoïaç, il ytyvatat paillon

ml ènatvarwroim «po; pilota; à n63; au: rnpnôain un).cdilow’ nival.) (pilum; 801p yàp RÂH’MV, rocou-up Ém-

oo opalaara’pa. ’Ev 1!!th sa mi. raïa lourai; Sua-

His autem expositis deineeps nabis de amicitia est disse-rendum. Etenim ont virtus quædam est amicitia, eutcum virtute conjuncta. Præterea res est ad vitam de-gendam maxime necessaria. Nemo enim est qui sine ami-eis vitam sibi optabilem esse ducat, etiamsn œterorumbonorum omnium copia circumnnat. Nom etiam ii qui di-vitiis, imperiis et potentia instructi atque ornati sunt ,maxime vudentur amicis opus babere. Quem enim fructumairent hujusmodi rerum prosperitas , sublata benefioentia?quæ et in amicos coutertur maxime, et summis laudibus,qunm in amioos usurpatur, attici solet. Aut quonam modon25 tante sine amicis custodiri incolumîsque servari ’t tnom quanto major est opulentia , tanto pluribus castbus etpericulis exposita est. (2) Jam in paupertate ceterisque

Page 100: Notes du mont Royal ←  · roc 11°11’ âEiav, mi 1195’11011 nui-1159i 8 , non potest iu-telligi. Apparet autem id agi quad Nicomach. 1V, 1:. a , S a z 1è 119511011 81) 1190:

(me)

taxions: 1.1.6qu chinai. xaæuçuflv ITVŒI. tain: çûouç.Kant veau; 3è npàç «à barguignas and. KPEGGUTE’POIÇ

t I t a - N I i 7 I1:90: Oepanetav x11 10 ÉÀÀtmov 11;; «patito»; Bi and?»

vem poneeî, toit; 1’ à! ebrii.?) «pin 15:; zani; «païen. l

I5 dû: r: 66’ éployât.) r

mi 7&9 voient zut npâEat ôuva-rtâ-upot. (a) (Paris:1’ ËVURÉPZEW goure aga: a: yzyswnyévov a? yawl,-

cavu [mi flgèç ri) ïewîc’zv fi?) yevv-qôa’vn ], où p.6vov

Èv âvôpuînotç cillât mi ëv apud: mi reiÇnÀeiarot; 163v

. fléau, mi roi; ôuosûvg’m «po; gin-41a, mi adhuc:TOÎÇ àvûpo’motç, 305v rai); çtlavôpo’mouç Ennvoüuev.

1180!. 5’ div TtÇ xai Ëv mie nÀaîvouç à); oîxeîov ana; civ-

Opomoç avar-mm? mi 900v. (a) "Home 89 mi râle 1:6-1.21: cuvèlent fi allia, mi. et vapoôs’rm uâÀXoV flapi

la aôrfiv omoôaiCsw à 61v Stxatocüv-qv- f, 7&9 ôuo’vom

8p.oio’v n 1?, 9:1in ËOtKEV Jim, ravît-m 8è p.046?êçiewat mi. 191v croton! Ëxôpav Jeux! paillote: éblouî-VOUGlV. Kali çihov (Lèv ânon oôôèv ôzî ôtxatom’avnç,

Sixatat 8’ aux «pooôéowm (pliai; , ml 185v Stxat’mv «à

20 pékan (pilotin :tum Soxeî. (a) 06 pavai; 8’ àvayxaïâv

êo-rw, ciné: mi. 1.qu- æobç 7&9 QtXOÇPQOUÇ Ënawoîa-

au, ’53 ce rebelliez Soxeî 153v xakt’Bv Ëv Tl. eÏvcu, mi

Ëvtot roi): «l’arabe oiovrou Évôpuç àyaôobç sium au). cpi-

long.[IL] (a) Atauotc’ônreîrat 8è rapt mûri; 06x 67470:.

Oî 513v 7&9 épatai-virai riva nûe’ac’w aôrùv xat rob;

épelai); anone, sen 123v aplomb ont»; à); tin gamma, mi.nobliau Kari xaÀotâv, mi 8m «Haï-ra ° et 8’ ë, êvavu’aç

apepsie mina; coi); reloôrOuç tin-flot; touai»; STWII.W Kari. flapi aimât! touron; âvo’nzpov êmîntoîm mi. Quat-

xdnspov, Eûpmtônç psi: animaux; Êpîv yèv 611.6900 YGÎŒV

Empavôeïaav, êpiîv 8è «cavai: oûpawèv xÀnpoüuevov 551.-

Cpou Traceîv 3; yuî’av, nuiindxlsnoç ra a’wriîouv avu-

çz’pov xai. En rôti êtaçapo’vrwv zinnia-mi: épluovlav mi

sa mina au? Ego! yivzaOou i ËE êvavn’aç 8è TOtllTOtÇ dînai ce

mi ’Euzeôoxlîç. 1è 7&9 atlûlov 103 biniou finissent.

(7) Tôt (4è: 05v quand 163v ânopnao’nwv âoeïaôm (où

7&9 oixaîa à]; napoôtrqç innéisme). ô’oa 8’ lofa: âvôpm-

rnxà: mi &vfixet aï; 1è 17,611 mi 18L mihi, 105-E im-w nsvtzdiusôa, oÏov 1:61:90»: ëv «au: yîvuau allia à oûx

o on: poxhpoi); 6mm: ÇOtOUÇ avar, mi «drapai: ÊveÎôoç ri; railla; Ëctiv fi filait». O! p.3» 7&9 Êv oiâae-

var. , au 31:66];th ra peut», zut 1o ium, col un?)«antirationnel musiq)’ fixerai yàp «à gamin mi ra

la 511w mi 1è gnou la?) sisal. Eïpntat 8’ intèp «hôte

Ëpnpocesv.

25

I

CAPToile 5’ av ye’votro mot aôtô’w avivage»: vapwôe’v-

1:04 1:08 (91111:on 8015T 7&9 a?) 1:8v cuisinent me: 1èçilnrôv, 10570 8’ du: 8:10:05»: à fiait à [fa-l’imam. A6-

W En: 8’ au! [primum aveu 8U 05 fluait àyaOo’v et

ETHICA NICOMACHEA. LIB. VIII. CAP. Il.

à iôow’], d’un: cpôcqrà av tin 16171003 u mi ra fiât;

91

rebut; adversis unicum perfuginm arnicas esse putant. At-que etiam adolescentibus opitulatur amicitia , ne quid pec-cant; et senibus opportune est, ut calautur, utque, quibusipsi in rebus agenda non sunt propter œlatis inlirmitatem,ab amicis adjuvantur :ii denique quorum ælas flaret, ut resmagnas et præclaras gennt, amicitiis opus habent:

Namque simul duo clames...

ita enim et ad intelligendum et ad agendum erunt para-tiores. (a) Quin etiam hinc alTectla videtur natura inesseiis qui procrearunt aliquid , adversus genitum, neque solumin hominibus, verum etiam in avibus plurimisque animali-bus. lnest præterea et in iis que: sunt ejusdem generis acgentis inter se, inque hominibus maxime. Ex quo eos quosab hominum amore çilavôpcbnouç (humanos) dicimus,laudare consuevimus. Cernerc etiam licet in errarihus,quam sit omnis homo homini accommodatum quiddam at-que amicum. (4) videtur autem amicitia etiam civitatescantinere majorique quam justitia Iatoribus Iegum curæesse. Nain et concordiam, quæ amicitiœ simillima acgamina est, summopere expetunt, et seditionem ei inimi-cam omni studio exterminant. Et si cives inter se amici-tiam calant, nihil sit quamobrem justitiam desiderent. Atsi justi sint, tamen amicitiæ amionem requimnt. Et idquad ex omnibus juribus maxime jus est (tequilas), adamicitiam videtur pertinere. (5) Neque vero uecessaria sa-lum res est , verum etiam honesta. Nain et cos laudamus ,qui arnicas amant, et amicorum multitude in rebua pulchrisatque honestis numeratur. Præterea nonnulli eosdem vi-ras bonos, et arnicas, esse putant.

[IL] (G) Sed de ra magna multis in rebus controvpmiaest. Alii enim eam esse similitudinem quandam faciunt ,et qui similes surit, eosdem arnicas : ex quo proverbia natasunt z semper similem ad similem; et : "raculus cum gra-cula : et cetera hujus generis. Alii contra, bos tales ligulos(æmuloa et invidos) inter se dicunt amnes esse. au dehis ipsis disputationem altius et magis a natura repetunt :Euripides quidem ita laquens: a Tellus quidem imbremamat, ubi campus alidus ab siccitatem sterilis humareindioget z cœlum ut beatum qunm refertum est imbribus, ardet -cadendi mira in humum libidine. n ltemque Heraclilus, con-trarium identidem utile esse aiens, ex rebus dissimilibuspulcherrimum concenlum exsistere, et ex discardia nasciomnia. Adversantur autem his qunm alii multi tum Empe-docles; simile enim ejus quad simile est desiderio teneri.(7) Atque dubitationes sane cas quæ sunt rerum naturalium.missas faciamus 2 non enim huic disputationi conveniunt.Eas autem, quæ ad homines eorumque mores et perturba-tiones pertinent, videamns : quales sunt hæ : utrum interamnes possit esse amicitia , an inter matos non posait; et :utrum ait nnum genus amicitiœ, an plura. Qui enim ab eammusam nnum esse putant, quia amplificationem et demlnu.tionem recipit, non satis firmo nituntar argumenta. Raci-piunt enim amplificatianem et- deminutiouem multa quœspecie et forma dilTerunt , de quibus supra dictum est.

II.Hæc autem fartasse plana fient, si, quid sit amabile, me-

rit cognitum. Non enim omnia videntur amari , sed id dum-

taxat, quad amabile est. Atque hoc videtur esse vel bo-num. vel jucundum, vel ullle. Utile vero videtur deflnirlpasse, quo aliquod bonum . aut voluptas comparatur.

Page 101: Notes du mont Royal ←  · roc 11°11’ âEiav, mi 1195’11011 nui-1159i 8 , non potest iu-telligi. Apparet autem id agi quad Nicomach. 1V, 1:. a , S a z 1è 119511011 81) 1190:

O

10

20

2 tu

30

35

60

onb ai. erxo’üro: ôw’mooow 000:6: 1o (hélium), xai 163v

92

1’ a Nà); 19:71. (2) Hôrepov ouv 1&7100v 0:1006wî) 10 0:6-" ’ O’vt aunerai à: êvi01t 10510: iOuoiœ’ si1o:;0:70:0, ,1 1.7? . 7 ; -, i x ,«I - A: r e a a r -x0". 715,0: 10 7,00. ons: 05 1o 001:7) 0:70:00v (00:50:

ËXŒGTOÇ, ruai sîva: &nÀÛi; 0è: fiai-(Nov com-416v, hac-up

.r., «usa ,:,,.., r0è 10 ima-1m. d’un o imam; ou 10 ov autor 070:00v

g i r l r r a, sur y . r uune: 1o envousvov. Amos: o ouosv’ 2610:: 70:9 1o

r r . s a s. 0 a , ..q):)(q10v qmwoguvov. (a) lpuov o ovrow o: a 00:00-6:v, Ëni [Liv 1?, 163v 01:44:3wa 0:17:65: 0:3 M7510: cpùiov

9 I 3 î . I . 7 m! I ’ ,ou 70:9 561w av1:0,2:)m6:;, avec fiouÀnar; Ëxswœv 0:70-005’ 75X0î0v 70:0 in); 1G) aïno A60015602: 1&700’1’

aux aima, 60325601: godina: 0616:1, i’vo: :1610; En] t

I. t l t N ’- I , i ’ I (V1:9 85 904;) que: ouv gouisaôa: 10:70:00: sxswoo avina.Toi); 5è flouioaévou; 031:0 1127000: süvou; Âé7cuaw, s’àv

p.91 10:010x1i 710:9, s’xeivou 7i7vn10u: sÜvotav 73:9 év

a I a I N 1 z rav1msnov006: comma: etvou. H npocosreov p.7, lav-Oaivououv’ 110mo: 7d? EîGlV süvo: oî; où]. Êwpcixaow,

ûfiolzuâoivouar 5è émanai; situa: zonailuou; ’ 1051

8è 10:610v x30; ëxsivorv 1:; Kawa: 11,90; 1051m1. Hava:

r ’5’ T I a I I a: n vpar! 00v 0010: 200::v0v10u «mulon; 10:00; os me; 0:v 1:;aïno: ):0:v00îvov1u; du; ËZDUGW êau1oîç; Asî cipo: eûvosiv

influa mi 50615002: 16:70:03: un Ravôoivovm; 8:’ ê’v

1: 183v sipngiévwv.

CAP.Amas’pe: 8i1uü10: &Àkrîiwv 455:: mi et çt):’lî0’EtÇ

d’oc: xai ai (adieu. Tpio: 391 1d: fi; plia; dan , imi-p:0p.0: 10E; eûmroiç an’ 5x0w10v 7&0 Ë61:v âv1:çi)rr,-

6:; où ÀaVOdvooaafi Ot 8è çaùoüvu; nihilo»); [30:3-

):ov10::10i70:0à dll-flow 116111 i, 0:):030’w. 0?. psi:

1 a r x 1 a. ï n I s 7 e rouv 0:0: 1o 70036::L0v (milouins; 003.79.00; ou x00 00100;

a m vil a ” I r a a v . I aanimant, a»: 7:7v510u 1: 0010:; 110,0 aÀÂnÀmV 0:70:-Ûav. (Ouche; 8è nui ai 8U fiôovfiw où 78:? 1:73 30:06;

l . n- r s l a y I r a .-1:v0:; sive: «70110:6: 100; eurpanskouç, un 81: 7105:;

t - I Nt N t t I a» N t lau10:;. 05.15 on 0:0: 1o ypncrtmv (pieuvre; 0:0: 10

g a. a x I t. N r a n l r 10010:; 0700m: GTSPYOUO’I, un et a: floov-hv 0:0: 10 au-

10îç i336, mi 061i ô 000611.96; E01w, EX 13197:6:-p.0; î, fiîüç. Kari: coufizêînxo’; 15 813 ai cp:):i0::0:û10:(

sien: ’ 0:3 70:9 êa1iv 8611:9 êo’riv ô atloôiuvoç, 10617,

çtÀEîTal, aux nopiCoumv oî :LÈv 0:70:06v 1: ai dindo-

wîv. (a) Er’aôroiluro: En ai 1o:0:510:i 210:, un 8:10.5-

I ’ N I t F N le . Ivov1ow «mon ôyotow- En 73:9 p.1p:e1: flou; î) [91101-

:1 n « ap.0: (06:, ratione: çtÂOUVTSÇ. To 8è 10:56:71.0»: ouê:0:;:ëve:, JAN cilla-:5 600:0 7i7v510u. ’AnoÂUOÉvro;

- T00v 8:’ 8 (90:0: 1,00m, 8:0):651a: xai à odio, É); 0667,;

1î; 9040:; 1100; êxeïva. (t) Mahon: 8’ êv 101"; 11,05-

66610u; i1 10:06:71 ôoxsî 30Mo: 7iv1600:: (où 70:0 1o fiai)

êv axai mi véow 860: 1o couçépov 8:d)xouc:v. Où

l a). -. a a: æ r sa 1 r i110m: o oi 10:0010: 0005 d’alun: p.51 ’1A):T,):0)V’ ëvtors

73:9 oûô’ siaiv flask: oôêè En fipOGSE’OVTŒt 11310:0:6111;

I Î b N Îôy.:l:0:;, Ëàv on machin: tueur En: 100001ov 70:9 mon:9185?; êç’ 800v ëÀniôa; ËXouo’w 0’:70:00’ü. Ei; 10610:;

5! xai 197v Ennemi 1:05’aow. (a) il! 8è 16v vs’wv :0:-

y 0 a 7 a au r l r ”’ v-Ma 8: noovùv un: ooxev x0010: 11:00; 70:9 0610: Coran,

HBIKQN NlKOMAXElStN H, 7. (magma)

ltaque bonum etjucundum amabilia erunt tanquam tines.(2) Utrurnnam vero id quis ue diligit, quad absolute bo-num est, au, quad sibi est num? aliquando enim leurinter se dissentiunt. ldemque de jucunda valet. Atque vi-deturamare unusquisque quad sibi bonum est : esseque ab-solute lquidem amabile ipsum bonum :cuique vero amabileid qua cuique bonum est. Amat autem unusquisque nonquad sibi reapse bonum est, sed quad videtur. Nequequicquam in ca nunc quidem est discriminis. lta enimamabile hlc definietur, quad bonum esse videtur. (3) Quumsint autem tria, in quibus inest causa cur amentur, ininanimorum amatione amicitiæ nomen non usurpatur. Nomneque nrrrtuo amant, neque illis quisquam vult bene eve-nirc. Rideatur enim fartasse, si quis dicat, se vina beneerienire velle; nisi si conservari illud velit eu, ut ipse illofruatur. Atqui amico bene cupere ejus causa, non sua,aient oportere. Qui autem ita amico velum. bene evenire ,eus bencvolos appellant, dummodo non idem etiam ab illoreferatur. Berrevolentiam enim inter aliquos mrrtuamauricitiam esse perlribent. Addendumne vero est et illud :non occultam neque incognitam? Multi enim eos quosnunquam videront , benevolentia complectuntu r, quia virashouas esse , aut sibi utiles fore existimant. Eadem modoillarum quoque aliquis in hune coleulem illum olim-tus essepotest. luter lias igilur lwrrer’alentia intercedere videtur .sed arnicas quomodo quispiam eos dlcat, quorum alter dealterius in se anima nihil explorait habet? Erg!) ut sintaurici , et cas oporlet se mutuo benerolemia :zorrrprelren-dere , velleque alterum altcri Dona evenire , ita, ut hoc utri.quolsit cognitum, propter unum aliguod eorum quæ dictasur: .

lII.Sed qunm haie tria, quœ amari solere dicimus, genou:

inter se (lifteront : amationes quoque differunt, et amicltiue.Sunt igilur tria amicitiæ genera, quæ rebus arrrahilibrrspari numero respondent. Est enim sua cujusque generisamalio et mutua, et eadem non incognita. Jam vero, quiinter se amant, alter alteri omnia bene evenire valunt,que amant. Atque ii quidem qui utilitatis causa amant interse, non propter se, neque sua causa inter se amant z sed quaquidpiarn barri alteri ab :rltera proliciscitur. Eorum deinde.qui propler volumateur auricitiam inter se compararunt,similis ratio est. Non enim racolas propterea diligimus,quia cujusdam madi sont : sed quia nos :lelectant. (2) Ita-que et qui utilitalis causa amici sunt , promet id quad ipsisbonum est. diliguut : et illiquos voluptas ad amandumexcitai , amicitiam jucunda metiuutur : nec i5 qui amatur,qua est, amatur, sed qua utilis aut jucundus est. Deniqueex eventu solum constant ha: amicitiæ. Non enim que est.is qui diligilur, qualis est, amatur; sed qua alter-i utili-tatem aliquam pru-bout, ulteri volrrptatem. (3) Quocircafacile tales amicitiæ dirimuntur, qunm ii, inter quos sont,sirniles non permaneant. Nam si non arnplius sint ju-cundi aut utiles, desinunt amari. Utile porro non idempermanet, sed aliud alias ellicitur. [taque ca, quad ami-citiam contraxerat, dissoluto, amicitia quoque dissolritur :quippe qunm arniciliæ tales ab istis dependeant. (à) At-qrre lrujus generis amicitia maxime in senibus cernitur; ( nonenim, qui bac ætate sunt, in amicîtiisjurnndum sequuntur,sed utile; ) et in juvenibus quoque et ætate provectis lrujus-modi, qui emolumento ducuntur. Non autem admadunrtales societate vitæ inter se oonjunguntur Nain et mi-nime jucundi aliquando sont : et vero si commoda nullaconcilient, consuetudiue illorrrnr nihil est opus. Nom tan-tispersese jucundos prælrent, quamdiu se commodum ali.quid consecuturos esse sperant. Atque in hoc generelraspitalis quoque amicitia locatrrr. (à) Juvenum auteuramicitia voluptatis causa conrparari videtur. Nain quum

Page 102: Notes du mont Royal ←  · roc 11°11’ âEiav, mi 1195’11011 nui-1159i 8 , non potest iu-telligi. Apparet autem id agi quad Nicomach. 1V, 1:. a , S a z 1è 119511011 81) 1190:

(llbô,l m7) .

lai. 1.1001141111 ôtéxoum ri) fiai) côtoie xai. ri) napôv- tic

4:1in0:: 8è permnmrot’go’nç mi 1è me: yivsrou ê’rspat.

A10 fax-5’01; yiyvovtou ([1001 mi. nationaux Élu: flip au?tari il cpth’a peranintetflfiç 8è 1010113171; iôovîç razzia

a il 1.1210150111. Kai incarnai 8’ ai vé01- mais noient;1&9 ami. 81’ iôovfiv çà «on; fig Ëpœrtxîç’ 816m? (p1-

Xo’ù’o’t zut razzia); «minium, tannin; fig 016*513]: 5.11.5,-

paç ustanimovuç. Ëumuspeôew 8è mi ouÇfiv 05:01.806Àovra11. yiyvarau yàp GÛTOÎÇ ra xis-ni: 911i!" 051m.

10 [[V.] (a) Tilde: 8’ êo’riv fi 163v âyuôôîv 01Mo mi.

11°11’ éperùv Ôtsoiwv’ 05-101 7319 râyaûà 6min): p06-

Âowat imagea, dyaOoi ’ àyaôoi 8’ sidi. une, uôtouç.

0! 8l pouldpevomâyaOù roi; (pilou Êxsivmv Ëvexa pté-Àwra çiÀot’ 31’ «ont»; flip afin): 57.012011, mi 01’) m1181

li. mpGEG’qxôç’ 81111153121033 il touron allia go); 31v 0’171-

Ooi 330w, il 8’ éperh pompoit. [Cati s’artv Exoîrspoç

Entité"); flafla: :1011 et?) 9049 t ai 7819 15.711001 mi (51:15;âyaôoi and. âRMÀotç Matou. ÎOyoimç 6è Mi fiâsîç’

nui 7619 ânliïiç et àyafioi 4185i; mi ilMÀotç fi éxoitmp

20 7&9 31°10’ fiôow’lv eiow ai. 01116011 «fading mi 011101018-

10", 15v àyaôôîv 6è ai crû-rai fi 81401011. (7) tH toutim

8è ailier 116mm; sûlo’ymç écrive cuvoimu 1&9 Év «fifi;

névôi au: 10?; teflon Bai ônoipxew. [lacet 7&0 (allia81’ 617an écu-tv à 81’ i80w’,v,â 5111163; à 11?) çtloîvrt,

25 au). an’ ânotômroi tiva- 1011511, 8è «civO’ (méfia 161

sipnus’va 31°10’ abroüç’ mur-g 7&0 3110101 mi ra Mimi,

:0 vs 6mm; àyaOèv mi. fiat. ânÀâ’iç E0161. Maman 8è

1015101 (pâmai, mi çà ÇIÀEÎV 8è mi il (91Mo; âv 1013101;

minora mi ciraient. (a) Enavtaç 8’ eixàç du: 101au-:w tu: Jim- ôMyo1yàp et 10105101. "En 8è «90686km

lpo’vou mi cuvnOeiaçt unira: rhv wapotaiav 7&9 ointSara! eiôficat àÀMÀouç 11-in roi"; 157014531012; (fla; auv-avaïôo’m r oiiô’ a’moôs’anOaL si 119615901: 0138’ cive".

(pilou; , 1rpiv En: Excitepoç ÊXŒÎE’PIP çüvfi atlntèç xai

au mareuO’fi. (9) Ot 8è TŒXEIŒÇ 151 9041161 npàç sin-filou;

notoÜvrsç fioôlovrat pêv 9001 sÎvm, 06x sidi. ëé, si ph

mi. 91M10i, x1111 rail-H facteur goth-nom 111v 03v tu.zain radin fluent, allia 8’ 05.

CAP.A511] 113v 05v mi 1101181 10v xpôvov mi x1131 181 land

c relaie: êni, mi x0118: mina 10113161 yivemt 10118510101êxare’pq) 11°19’ êxurs’pou , 81:59 Saï 10?; (pilot; 611’119-

leur fi 8è 8131 1:0 fiai) ôpoiwya 11611,: Élu- xoti 7319et âïaôoi fiai; àDnâÀoiç. iouoioiç 8è mi. à 8181 1è

[flamme mi 7&9 10105101 ânfilow et âyaeot. Moi-n- Âtc-ra 8è mi ëv 1:06:01; ai. 901011 Supévoucw, aux! ra

aïno yiyvmai flapi influai, oÎov fiâovvî, aux! 51.91.11.6-

vov 051m; 811131 mi 611:0 fo’ü aulx-0T5, oïov roi; azimuté-

3.014, mi. p.91 (à: Epuo’r’fi mi. ëpmuévqr .013 7&9 ë-rri toi;

côtoïç fiôavrat 05:01 , 03W ô 113v 696311 Ëxzîvov, ô 3è 9:-

50 pansuôysvoç 15110 103 59010105 l 1117015011; 8è fic 059014

bien Mi. fi 191Mo: Myer et? ph fait) 06x 30’111: fiôeîa

il flac, rif: 8’ 01’; yiverm il esponton. Hello). 8’ ou:

ETHICA NICOMACIIEA. LIB. Vlll. CAP. 1V. 93an’ectibns animi in rita hi obtemperent, quad sibi jucunudum, quadque præsens est, sequuntur maxime. Mutatavers œtate mutantur et ea quin sunt jucunda. ldcirco celeri-ter et amici liunt, et amare desinunt. Nam eorum amicitia ,une cum eo quad eis jucundum est. vertitur. Talis autemvoluptas oonversionem celerem habet. A11 amores quoqueproclives surit adolescentes. Nain magna ex parte amo-rum conjunctio perturbatione animi continetur, et causamhabet valuptatem. Amant igitur, citoque amandi finem fa-ciunt, in ut sæpe nua et eodem die mutent. Volant autemhi totos dies une traducere vitæque societate conjungi :ejusmodi enim illarum alnicitim natura atque conditio est.

[lV.] (6) Perfecta vera amicitia est virorum bonorum etvirtute similium. Hi enim se mutuo similiter bonis alliaivolunt, qua sunt boni: boni autem surit per se. Jam qui bonaamicis optant eorum gratis, maxime sunt amici. Snntenim hoc anima per se. non ex eventu. Manet igitur ho-rum amicitia tamdiu, quamdiu boni sunt : (virtus autemdiutuma quaedam res est :) estque uterque et simpliciterabsoluteque bonus , et amico. Nain viri boni et absolute bonisunt, et inter se utiles; itemque jucundi : quandaquidemboni, et absolute jucundi , et inter se jucundi sunt. Volu-ptati enim sunt suai cuique actiones, et quæcumque suntejusdeln .modi : bonorum autem gmdem aut similes suntactiones. (7) Talis porro arnicitia merito firma ac stabilisest. Omnia enim concurrunt in en quæ in amicis essedebent. Nam omnem amicitiam bonum aliquod contra-hit, vel voluptas, et utrumque horum val absolute, vel eiqui amat : spoctaturque similitudine quadam. ln hac au-tem ei insunt omnia qui: jam dicta snnt per se. Nainbac parte similes, etiam ceteris rebus inter se sunt similes,atque etiam quad absolute bonum est, id absolute qua-que est jucundum. Maxime itaque amabilia sunt hæc, etamare ipsum , ipsaque amicitia , quæ inter talés est,maxime omnium amicitia, eademque optima. (8) Ceterumfieri aliter non potest, quam ut raræ sint tales amicitiæ.Magna est enim (aliam virorum paucitas. Præterea tem-pore et consuetudine vitæ opus est. Verum enim illudproverbium est, maltas modios salis una edendas, ut ho-mines inter se norint : neque quemquam in amicitiam re-cipere apartet , neque allas interse arnicas esse, priusquamalter alteri dignus, qui ametur, dignusque, cui fides lia-beatur, visus tuerit. (9) Qui vero cita ea quæ amicitiœpropria surit, inter se faciunt, amici illi quidem esse vo-lunt , sed non surit tamen, nisi etiam digni sint qui amentur,idque habeant exploratum. Atque amicitiæ conciliandæ vo-luntas repente exsistere sane potest : at non ipsa etiam ami-citia.

. [v . J

Hinc igitur et tempore et reliquis rebus perfecta est, et inomnibus eadem et similia fiant alteri ab altero .- id quad inamicisesse dehet. At vero illa qllœjucundi causa comparaturamicitia huic similis est. : nam etiam boni viri inter sejucundisunt. ltemque en quam utilitas emolumentumque conflavit :tales enim sunt inter se boni viri. Maxime autem etiam inhis amicitlæ permanent, qnum par pari inter se referunt,verbi gratia, voluptatem : ima quum non hoc modo, sedvoluptatem etiam ex une eodemque genere, ut fit interurbanos ac facetos, non ut fit inter amatorem eumque quiamatur. Non enim iisdem rebus hi delectantur, sed ama-tor illius aspecta, is vem qui amatur, amataris erga sestudio et observantin. Porro ætate defloresœnte interdumevanescit etiam amicitia. llli enim ejus qui amatur con-pectus desinit esse jucundus; hic ab illo non amplins cali-tur neque observatur. At multi tamen horum in amid-

Page 103: Notes du mont Royal ←  · roc 11°11’ âEiav, mi 1195’11011 nui-1159i 8 , non potest iu-telligi. Apparet autem id agi quad Nicomach. 1V, 1:. a , S a z 1è 119511011 81) 1190:

94

81011151100015 361v En fic aumôeiaç 181 11011 1115315111015

69.06011: 8111:1. (2) Oi. 8è [il 18 i813 ivrtxmmllaflô-9.901 âllà 1è lp’lîotpov 5’v 10?: 39011111011 mi. sioiv

- 511w pilot 1101i 810195’v0001v. Ot 8è 8181 1019140111011

5 81115; pilot 59.1: 113:3 00.1495901111 81al1iov1o11° 01’: 1&9

aillfilmv zoom pilot sillet 105 l06115lo’1k. A1’fi80vùv

9311 08v mi 8151 10 nimum ml 19a15l00: ëv85’x51a1pilou; sÏvau aillvîlou, 1101i humai; 190113km; mi. p.1,-85159011 611011510511, 81’ 0113108: 8è 8?,l0v 811 9.61100; 1081;

la 2110100151’ et 7819 numi 01’: luipoucw écuroïc, 5i au 11g

épela: yiyv0110. (a) Kat par!) 8è i) 117w àyaôôiv 91-lta â810i6l11164 êo’nv’ où 7&9 9481011 068M. 11101550011

1:59i 105 311 nollq") 1961119 63’ 011511711; 85801111101011.6012.

Kali 18 1:1015155111 êv 1061011, 3101i 18 111185’1ror’ 3111 0’181-

Il niant, 1101i 8001 cilla l1: (in; 41110171.; 191Mo; âE1051011.’Ev 8è 101k 1315’90111; 01’185»: xmlôu 131 101015101 yivscôau.

(A) ’Emi 1819 et âvôpomot léyoucn :9000; mi. 108: 8161

18191î01110v, 17101159 ut m’letç (80110501 7&9 ai 009.11.01.

liai. mi: 1:0’lso’1 yivzolbt 31m1: 105 cuppépovmç ), 11011

w410i): 81’ 1518011931: dlliîlwç 0’1É970v1aç, 17:01:59 et naîôeç,

(aux léyew pèv 85(in me; pilouç 10134; 1010151001, 51’811

8è1’fi: galion; filaire, mi 11916110; pèv 1111i x09imç 141v

117w 07.711017»: 0’1701001’, 1h 8è loua); 11°16’ 69.016111a °

â 7819 &yuôôv 11 1101i. 89.01011, 1011311, çil01- nui 7&9 18

u 6,88 âyaflbv 10k 191l1185’aw. (a) 01’: min) 8’ 0151011 ouv-i

oinrouo’w, 01’288 7iv0v1a11 ai aô1oiç1’l01 8161 1è 19’601-

y.ov mi 818 18 i815: 01’) 1&9 «du; cuv8uoiCe-ra1 1è 11111181

01111656111161.

[V1 (a) Eiç 16101 8è 1è 6811 fic pilier: venin)-ao 9.5511); et 115v QŒÜÀOt 500111011 9il01 81’ 9,80v-hv il 1b 796-

0111011, 10113113) 89.0101 61:15:, et 8’ 51701061 81’ 01151013; 19(-

lot - 11819 rai-(000i. 05101 pèv 05v ânlôîç 9001, Ëxeîvo1

8è 110118 01111656111181; 1101i 11? (39.0153110011 106101ç.

CAP."(10:59 8’ Ëfii 117111 61951331: aï pèv 11°10’ 351v et 8è

u 11°11’ êv5’9-(51av &yaeoi léyovmt, 031m 11011 E111 12g qu-

liaç- ai pèv 731p 00631115: xaipouow oillfilmç 1101i1109iCoua1 10’1ya100i, et 8è 31010113801115: 9] 11510391011501

10k 161101: aux êvspyoîot (Liv, 051w 8’ Exouotv 15301’

111597531 191l1xi3ç° et 7819 161:01 01’) 8101lüou0’1 1h quliav

la ânlôiç, cillât 1h 511591510111. ’Eàv 8è 1961110: fi 611100-

aia yivnrat, mi 1?]; 191liaç 80316 lfiô’nv 1:01eiv- 805v49111011,

11033151; sa «la: ànpocmyopiu ôtélucev.

(a) 01’: paivovrm 8’ 060’ ai 1950Œ1a1 050’ ai 1119019110i

a. çtltxoi. eÏvav 990118 1819 Èv minai; 1b 1?]; fi8ovîç , 01’)-

8eiç 8è 8üvœro11 60117415956511! 1GB lump? oôôè 183 931

15,85?- poilmrot 1819 il, (91501: activera 18 931: lumpôv1951515111, 519i50’0011 8è 1075 fl8e’oç. Oî 8’ ânoôsxo’ps-

V01 àll’rîlouç, 93. ouCGiweç 8é, eüv01ç Ëoixowt yîllov

50 fi pilou. 008èv 7319 051m êcrl (pilum 611; 18 cufivr(iiçeleiaç 11h 189 et Ëv855iç ôpe’yovmt, auvnpzpsôsw

HBIKQN NIKOMAXEIQN H, 5. (un)tia permanent, si consuetudine vitæ adhibita mores dilexc-.rint; qunm sint videlicetinterse moribus similes. (2) Quiautem in amoribus non pro jucunditnte recipiunt mutuamjucunditatem, sed jucundum utili permutant, qunm minusamici sunt , tum minus diu in eadem inter se voluptate per-manent. Qui vero utilitatis causa sunt amict , utilitatesublata dirimuntun. Non enim se mutuo amabant, sedemolumentum. Propter voluptatem ergo atque utilitatemet malis inter se, et bonis cum malis , et neutris cum qua-libnscumque amicitia intercedere potest : sed propter senimirum amici sunt inter sesali viri boni. Mali enim fa-miliaritate mutuo non delectantur, nisi aliquam utilitatemalter ab altero percipiat. (3) Ad bien vcro sala bonorumvirorum amicîtia criminationibus et calumniia vacat. Nonenim facile est quidquam alicui credere de en quem ipsediu probaris ac spectaris. Præterea fides habetur horumalteri ab altera maxime; summaque ab utroque diligentiaadhibetur, ne alteri ab altero injuria interatur; ceteraqueomnia in his insunt, que: vera amicitia postulat. ln aliisautem sodalitatibus nihil praliibet quominus hujusmodimata incidant. (in) Quoniam enim homines amit-as ap-pellant etiam cos qui utilitate ad amaudum ducuntur, utcivitates (inter civitates enim utilitatis causa socielatesbellicæ contrahi videntur), et eos item, qui voluptate,ut pueri 1 fartasse arnicas dici oportet etiam a nabis tales.sed plura poni amicitiæ genera. Ac primo sane loco etproprie amicitiam nominare oportuerit eam , que: est interbonos , qua boni sont: reliques vero ex similitudine. Amicienim sunt ca ratione , qua est in eis boni quidpiam , et ali-quid simile. Jucundum enim bona quædam res est iis quirehus jucundis ducuntur. (5) Non autem facile lit utliæ amicitiæ copulatæ reperiantur, neque inter eosdemamicitia utililate et voluptate jungitur. Nam non admodumoopulantur quæ sont per accidens.

[VL] (a) Quum sit autem in hæc genera amicitia distri-buta, mali quidem propter voluptatcm aut utilitatem interse erunt amici, quando sunt hac ratione inter se similes :boniautem proptersenmici t’uturisunt. Qua enim bonisunt, ea ratione sunt similes. ltaque hi quidem absolutesurit enliai , illi vero ex eventu et ea quad his sunt assimiles.

V. [VI.]

Quemadmodum autem in virtutibus alii habita , alii re etenergia boni nominantur, sic res habet et in omit itia. Aliienim qunm mutua vitæ consuetudine et convictu seso obie-ctant, tum utilitatœ alter alteri suppedltant : alii vero eutdormientes, sut Iocorum intervallo disjuncti amicitiæ m11-nerihus non tunguntur quidem illi, sed ita tamen suntanimati, ut fungi possint. Locorum enim intervalle nondirimunt simpliciter amicitiam, sed functionem. Quodsitamen diuturns fuerit absentia, eflicere videtur ut ami-citiam quoque inobscuret oblivio. Ex quo dici solet 1

Fœdus amicitiæ diuturna silentla solvunt.

(2) Ceterum videntur nec senes , nec austeri ad amicitiamesse idonei. Nam apud eos non mnltum loci voluptati re-lictum est. Nemo autem neque cum eo qui gravis acmolestus est, neque cum ce in que nihil est jucundi, qua-tidianæ vitæ usu frui potest. Dolorern enim maxime fugereet jucundilatem expetere videtur natura. (a) Qui veraqunm inter se neutiquam abhorreant, sed probentur alteralteri , non tamen vitæ usu devinciuntur, benevolis quamamicis sont similiores. Nihil est enim amicorum tain pra-prium , quam vitæ societate conjungi. Nain. utilitatemquidem egentes expetunt; vitæ autem consuetudinem etiam

Page 104: Notes du mont Royal ←  · roc 11°11’ âEiav, mi 1195’11011 nui-1159i 8 , non potest iu-telligi. Apparet autem id agi quad Nicomach. 1V, 1:. a , S a z 1è 119511011 81) 1190:

(11079103)

83 1101i. ai 90xé9tot° 9.0Vo’31015 9.5V 7019 5’301 10151011;

4,011010 11900-63151. 201181075111 8è 9:1’ âllvîlwv 01’111

(011 9:8 i855; 811101; 9.1185 laipowuç 10?: 01’310Î:, 81159

fi 51011911118 80315i 115111.

s [Vl 1.] (A) Ma’1l10101 9.511 05v 5’011 1p1li0 fi 117w 0701-

. 063v, 3101001159 1:0ll0ix1: 5i9131011’ 8ox5ï 7019 cptln18v

9.111 x01i. 0î951811 18 011MB; 01700811 il 157813, 51100119 8è 18

06183 101051011 - à 8’ 07008: 01701083 81’ 09.901 101510.

(a) l’Eo1115 8’ il 9.5V 1901,01: 110051, fi 8è 191li0 5’551.

w fi 7019 901,015 05x 18.11011 1:98; 10’: 041010 501111, 0’11111-

191l0501 8è 9.5181 11900119505015, i) 8è1190011’9501ç 09’ E’Eeœç.

Kai 10701001 006l0v101 111i: q)1l0119.5’v01ç 51151311011 51151101,

01’) 0101181 11000; aillât 11°10’ ËEw. Kari 91l05v151: 18v

190011 18 0010i; 07010811 191l0501v- ô 7819 01701081; 000g

la 711169.5v0ç 0700811 71’1151011 à? 1900;. iExnitepoç ouv 191-

llï 15 18 0511?) 0700611, 310i. 18 ïaov 01101108181001 fipoulfi051 310i 115 51’851’ l5’75101 709 191l6111ç fi ico’rnç.

Meiluna 891 18’111 017008311 1050’ 151109151.

ETHICA NICOMACHIËA. LIB. VIH. CAP. VI. 95

divites ac beati. Solitaria enim vita his minime omniumconvenit. Atqui una vivere non possunt, qui nec jucundiinter se surit, nec iisdem rebus delectantur : hoc enim certesodalitas videtur baberë proprium.

[VIL] (li) Est itaque amicitia maxime omnium illa, quæbonorum est , ut sæpius jam dictum est. Narn quum id ama-bile et optabile videatur quad absolute bonum autjucundumest; et vero qunm id cuique amabile sit , quad ei tale est:vir bonus vira bono propter horum utrumque amabilia est.(à) videtur autem amatio atTectui similis esse; habitui ami-citia. Amatio enim non minus res inanimes oomplectitur,quam alias: redamare autem conjunctum est cum consilio,quad ab habita praticiscitur. Præterea tales bonis atticivolant eos quos amant, illarum causa , non secundum af-fectionem , sed ex habitu. A1! hœc qui amicum diligunt, idquad sibi bono est, diligunt. Narn vir bonus , arnicas alicuifactus, si ipsi , cui arnicas est, bonum est. Uterque igiturqunm id quad sibi bono est, diligit , tum par pari etiam re-fert, voluntati alterius et generi mz-ritarum. Nom vulgo dicisolet , æqualitatem amicitiam esse. Maxime vero in amicitiavrrorum bonorum bæc insunt.

CAP. v1. [111.]

’Ev 8è 10k 0190:9v0iç 11011 119506011x0îç 511011 7iv5101

au î, (plia, 801;) 8110310l11’31590i 5i013101i 8,11011 101T; 89.1li01;

10190110111 1 1015101 709 80x5î 9.0il101’ 51111011 191l1xà1 1.0i

11011111110 allia. A18 115’111 9.511 7111011101 19001 10735,

«950651011 8’ 01’5- 01’: 7819 7i7v0v101 0il01 aï: 81v 9.47

101’9010111- ôyoiw; 8’ 01’18’ ai 0191119110i. ’All’ ai. 10105-

25 101 551101 95v 510111 0’1ll1îlo1ç1 90130111011 7819 115701001

:1011 0’11:0v117.101v si; 181; xpeiaç- 19001 8’ 01’: 110w 5i0i

8181 18 9:8 00vn9595651v 9.1185 x0i951v oillvîlotç, a 81),

9.0’1l101’ 55101 80315? 191l1110i. (2) Holloiç 8’ sÎv01 1901011

310101 1’811 15l5t01v 191Mo.» 01’111 51185751011, 1501159 01’18’

30 590v 1:0ll1511 09.0 1 501x: 7019 13115960l’1î , 18 1010510 8è

11984 Éva 1151913015 701500011, 1:0lloiaç 8’ 09.0 151:3 011’111?)

01950315111 0968901 01’: 9081011, i010: 8I 01’18’ 07000iç 55101.

(3) Aiï 85 0108 59.1151913111 letÊsÎv 0101 êv 00111705011 75-

11000011, 8 1:0710’1l5110v. A101 181911019011 8è :1081 1?)

au fi8i3 nollaÎç 0950x5111 êv8515101° nolloi 709 ai 10105101,

3101i 311 8li71p 1961119 ai 0111.9501’01. (4) Taxi-:1011 8è 9.0l-

lov Ëotxe (9010 fi 810 18 i786, 810111 1010101 ôn’ 09.19051,

719711171011 3101i. x0i91001v 0’1ll1’1lotç â 10R 001011, 0Ï011

117111 v5’o3v 510’1v 0d. :91lhr1’ 957151011 7819 311 1015101: 18

tu êl5005’910v. il! 8! 8101 18 7.9110111011 0’17090i1av. K01

a! 903109101 85 x9110i91av 9.511 0138511 850v101 , 1,850111 85”

auCiv 9.5V 7819 006l0v10i 1101, 18 8èlu1:1,98v ôli70v95v x96vov 1959000111 , 001151634 8’ 0005i; 81v 011095131011,

058’ 011’118 18 0170005, 51lu111,98v 0511?) ei-rp 818 108: 19t-

05 leu: 4.851; (171050111. Ai 8’ i111»: mi 07-1005: 1010131013:811105, 11011811 aôroïç’ 0510) 7019 51109251 0510T; 8’001

85î 10R (pilon. (a) Oî 8’ 511 101i: êE0001’0111; 817191.95-

v01ç 0.3001011101 195310011 10k pilou? caillot 709 0010i:510i. 191601901 1101i 515901 11855:, 09.1903 8’ oi 010101 05

a. miter 0515 709 4185T; 9.51’ 09517,; (1110501v 0015 1911-019.0115 ai: 181 x0l0î, tillât 108ç 9.511 5519011900; 105

17850; 51915941101, 108; 85 851v0i11; 11905011 18 3111101106 -

Inter austeros tamen et senes ea minus amicitia concilia-tur, quo ipsi sunt dimciliorcs, minusque homiuum congressuet sermons delectantur : hæc enim et propria sunt amici-tiæ maxime, et ad cam conglutinandam plurimum valent.ltaque cita flunt juvenes amiei : senes non item. Nonenim fieri solemus-iis amici, quibus non delectamur. Si-mililer neque acerbi tristesque natura. Sed tales hominessane benevoli inter se esse possunt : (bene enim alter al-teri volunt omnia evenire , prœstoque adsunt sibi , adeoqueoccurrunt in re necessaria 1 ) sed non admodum surit amici,quia neque intercedat vitæ quotidianæ consuetudo , nequealter alterius moribus delectetur, qua.- maximc videnturamicitiæ canvenire. (2) Jam quad ad perfectam amicitiamattinet, sa uni cum multis intercalera non potest. Narn illanaturam sapit ejus quad est 01159561] sive excellentia: taleautem erga nnum modo est. Ad liæc maltas uno temporeuni vehementer placere baud facile est, ac fartasse nequemultis bonos esse. (3) Denique periculum facere et consue-tudine cum eis oonjungi oportet, quad est omnium dimcil-limum. At vera propter utilitatem et jucunditatem ut quismultis placent, fieri potest. Nam et hufus generis hominummagna copia est; et obsequia illa non desiderant longumtempus. (11) "arum autem duarum en magis amicitiæ simili-tndinem gerit, quæ jucundi causa instituts est, quum eademab altero alteri præstantur, et alter altero delectatur, sututerque eisdem : quales amicitiæjuvenum sunt. Magis enimelucet in his ingenium quoddam liberale. At ca qua: propterutile comparatur, forensis turbo: est. Jam et illud constat,divitea ac beatos non utiles, sed jucundos arnicas desidersre-Vivere enim cum aliquibus volunt. Ad hil-c dolorem acmolœtiam etiamsi modico tempore femnt , perpetuo tamennemo sustineat :imo ne ipsum quidem bonum, si ei mole-stum sit. ltaque jucundos arnicas quærunt. Sed oportet,opinor, etiam bonos quærere ad amiciüam hommes suaves,nec solum absolute, sed etiam ipsis. Sic enim eis illa suppo-tent, quibus amici instructiessedebent. (à) Qui vem Inimperiis versantur, hi diatinctis amicis uti videntur. Aluenim sont eis utiles; aliisuaves acjucundi. Nain in uno amiboistainesse baud facile contingit. Neque enim quæruntju-cundos cum virtute, neque utiles ad honesta. sed quejucundum spectatur, ces quœrunt qui sint farcit atqueurbani :qua vem utile, eos qui sint sollertes ad imperataeflicienda 1 quæ res fere nunquam in uno et eodem repe-

Page 105: Notes du mont Royal ←  · roc 11°11’ âEiav, mi 1195’11011 nui-1159i 8 , non potest iu-telligi. Apparet autem id agi quad Nicomach. 1V, 1:. a , S a z 1è 119511011 81) 1190:

967013m 8’ où mima yivsrai âv a? «51:17.5. (a) 118i»; 8è

mi flingua; étym: zip-qui Su ô anouôaïoç - aux 61:29-e’yovu où YÏVETal ô 10103104 (oflag, âv on mi ri époi

( v. l a mi Î ’ I 3 ’ ( l I.unspszntm’ a: os p.1), aux ÎO’GCEI uvaÀoYov 6 unepsxo-

p.904. Où ndvu 8’ châtias: rmo’ürm yivsoôat.

[VlIL] (7) ici 8’ 05v ont eïpngs’vai (plioit Ëv i66-

mu’ rôt flip crû-ù yt’yverau. à? àyqoïv nui poulamon

àlMXonç, à Ërspov a’wG’ érépou âvrtxa-ranoînovrat,

oiov fiôovàv a’wr’ ôiçsleiaç. l’Ort 5’ inox! eîaiv a6-

!0 un. odio: mi [LéVOUU’W, EÏPTfiŒl. onant 8è miôt’ énamoura xai I5’010 m6 rot m5103 sÏval’ 1:5 xai oüx

. I P-î I , I a. y a 1a vau gidien ’ n°10 ôpotomr: 1&9 me x11: 0193917: qui-

I d Nt Ü t N! K Iverrou e049". (fi yèv 7&9 to flou qui, v, ce to ypmqu,

... NI(!. ,1 nui") tsçiâxmon o mazots! xaxew-g ), un ce . ,v p.5v «ou: novl5 xai pongo»: uval, méta; 3è talion peraninrew oïl-

Âotç ra ôtaçs’psw rancît; , où çaivovratiçûiai 8U dv0-

poiôm-ra Ëxsiv-qç.

HGIKQN NIKOMAXEIQN H, ç. (nomme)

riuntur. (6) Quod autem jucundum simul et utilemesse enm diximus, qui si! vir bonus, sciendum et illudest, homini dignitate ac potentia præstanti totem nonfacile fieri amicum , nisi etiam ille potenlia præstans vir-tute.superetur. Nain si id non fiat, non æquatur pro-portione cum illo præstanliore is qui superatur potentia.Adniodum autem rai-o tales homines reperiri soient.

[NUL] (7) Atque illæ sane amicitiæ, quas proximo locodiximus , in æqualitate positæ sunt. Endem enim ab utrocque præstantur, estque inutua inter ipsos voluntns: ontcarte aliud alio commutatur a verbi gratis, utilitate vo-luptas. lnterea tamen et minus esse has amicitias, mi-nusque diu permanere sciendum , ut dictum est. Sed viden-tur etiam propter similitudinem simul ne dissimilitudinemad verum illam et esse amicitiæ et non esse. Ex similitu-dine enim ejus amicitiæ, quæ virtute constat, amiciliæsimilitudinem gerunt. lnest enim in alterajucundum, utilein nuera-z qua: ipsa insunt etiam in illo. E0 autem, quodillo cnmmntionum expers est etiirma pæne ad perpetui-totem; [me autem celeriter intercidunt , aliisque multis rebusnumum, non habent speciem amicitiæ, propter hanc abIlla dissimilitudinem.

CAP. VIL [VIII.]"Erspov 8’ Étui odio: J80; "ce an’ ônepoyfiv, oÎov

mufti npèç uîov aux! au); npecâure’pqo noix vstôrspov,

au aîvôpi 1: «po: yuvaïxa mi muni à’pypvfl «pin; 81916-

;LEvov. Atuzpépoum 8’ «En: nui. âÀÀfiÂœv- 06 7&9

i1 clôt-i, YOVEÜUL npbç TÉXVŒ and d’y-cum «po; aplané-

vouç, o’OŒ oùôè non-pi npàç uièv mi un?) npoç «crêpa ,

0135, o’wôpt 1:93); yuvaïxa mû yuvaixi «po; âvôpa.

95 ’Erëpa 7&9 éxoîorq) 10(5th êperh mi rà Ëpyov, Super

3è nui BU â qILÀoîiow’ 3159m. 05v mû aï çÙWÎGEIÇ nui mi

galion. Taûrà pâti 313 côte yiyverou êxars’pq) guipât

bars’pou 061:: 85? (mais: s 810w 8è YOVEÜGI [Liv ts’xva aïno-

véy’fi à Saï 10k ysvw’icam, yoveïç 8è uis’ow â Gai. roi;

rëxvmç, pongo; 163v Toioürmv sui brunch; 561mcoûtiez. ’Avaïlcyov 8’ êv miaule raîç mV ônepofigv 05-

05m; 901m: mi 191v çiÀnotv 8:? yivecôat, oÎov tin5111.5611» Faim gaulais-0m à «pilait , mi rèv dyskiné-

759ml, mi 163v 6(va Exacrov aimions Srow 7&9 xat’35 tian f, (pilum; yïyvnmt, 161; yiyvu’ai nunc îoâmç,

8 si fi; 91Mo; aval Soxeî.[DL] (a) Oüx mon); 8è 16 iaov Ëv 15 roi: Sucrier;

ami Ëv (9th quintal Exuw Eau 7&9 s’v pèv 10kSanction; ïaov npu’itœç 1è xar’ &Etav , 1b 8è x0116: tout»

go azurépwç, êv 8è ri odio; 15 [Av x1731 me?" «9031m,To 8è xa-r’ âEiav ôsurs’pœc. (t) (film! 8’, Ëàv raki: ra

adonisa yiyvnui 8195117.: à modal; eûnopiaç fi ïlVOÇânon- où 7&9 51v. cpi’Àoi ciat’v, air oôô’ àEtoÜmv.

’Epçave’cramv 8è ro’ür’ 31:1 117w 026w nÀeÏcrov 7&9

tu (En; nâctroîç dyaeoïc ôweps’xoucw. Ailov 3è miêni 163v paoiÀe’mv- oûôè 7&9 1061m: dîne-Sou eÏvau

90m et MM) xaraôss’o’rspoi , oi’iêè roïç épierois; fi co-

çwroîrotç oî infini): diton (6) ’Axpiô’hç pèv 05v ëv

TOÎÇ rotoôrotç 06x 561w optauôç, 3m; rivoç et gilets

50 noÂhTw 7&9 &çatpouyévœv in pévet, 110M! 8è lb)?!-

cOs’vroç, oÎov 103 0:05, 03min. (a) "005v mi âno-pâton, p.16 nor’ oô fioôlowai et (pilai 10?; (pilai; rôt

e

.Aliud autem amicitiæ genus est, secundum excellen.tIam : veluti quæ patri intercedit cum filio, seni cumJui’ene ,nviro cum uxore, omni denique qui præest , cumet) qui Imperio parera debet : quæ quidem inter se ipsasquoque dirierunt. Non est enim eodem parcntum cumiiberis, atque eorum qui prœsunt, cum subjeètis ; sedneque eodem patris cum filio, quæ filii cum paire; ne.que eodem viri cum uxore, quæ uxoris cum vim. Ali.enim cujusque horum virtus est, aliud opus, alia deniquequæ ad amandum incitant. Ex quo sequitur, diversas quo-que esse tam amationes, quam amicitias. (2) Sans eodemut horum utrique ab aitero præstentur, id neque acciditneque est postulandum. Quum vero iis qui procrearunt,en quæ parenlibus debentur, liberi tribuunt, vicissimquetiliis parentes, quæ debenturliberis : tum firma et mon.bilis talis amicitia future est. Ceterum in omnibus iisamicitiis, quam in excellenlia positae sunt, amatio debetesse æqualitas proportionis, ut scilicet is qui potior est,amelur magis qunm amet; et is qui plus utilitatis offert.ldemquc de ceteris singulatim similiter dici poterit. Quumenim amalio lit pro dignitate, tum quodammodo exsistitæqualitas z id quad amioiliæ proprium esse existimntur.

[ne] (3) Non ita porro se habet in rebus justis, ut in ami-citia æqualitas. Etenim in rebus justis primo loco ponitur ,æqualitas en, quæ censçlur dignitatis ac meriti compara-tione; secundo en, que: æqualitate quantitatis deiinitur.ln amicitia contra primo looo statuitur id æquale , quod estmagnitudinis; secundo id, quod est dignitatis seu meriti.(a) quue ex eoiperspici potest , quod est, si magna sit vir-tutis, aut vitii, aut mpiæ , out alius alicujus rei distantia.Non enim jam tum amici sunt : ima ne debere quidemseamicos essejudicant alterorum. ldque in diis maximeapparet. Omnibus enim bonis ii longe nntecellunt. Pompi-cuum idem est etiam in regibus. Nam ne ad eorum qui-dem etiam amicitiam aspirare audent ii qui multo suntiuferiores : ut neque præstantissimorum au! sapientissimo-rum virorum amiciliam ex ttunt contemptissimi hommes.(à) Sane eonstitui in his su miter œrtus terminus non po-test, quatenus subsistere amicitia possit: Nain si Ve] mutinab altero detrahantur, manet tamen etiam tum amicum.At vero si penitus etiam separentur, ut homo a deo, nonjam manet. (û) Ex quo etiam quæri solet, velintne ainloosamici bonis quammaximis alliai (verbi gratin deos esse) a

Page 106: Notes du mont Royal ←  · roc 11°11’ âEiav, mi 1195’11011 nui-1159i 8 , non potest iu-telligi. Apparet autem id agi quad Nicomach. 1V, 1:. a , S a z 1è 119511011 81) 1190:

(une)

FÉYIUTŒ 163v àyorôiiiv, oÎov 050k eÏvuv oüôè 7319 51v.

I 1 7 Û fiNl hi fi I d Ipilot eoovut cru-rom ovo: on ayaôa- et ne ÇIÂOIrâyaôa’. Bi si 11163; simul 6’136 ordo; ri?) (pou?profilerait râyozôit êxeivou Ëvsxz, gévsw En: 8go: oÏ6ç

nor’ êo’riv êxeïvoçr (impétigo 8è 6er ÊOUXÉUETŒI Tôt

95’710?! dyaOoÉ’ in»; à" où oroiww olim? flip goi-

hatï Exacte; gauleroit ToiyaOoï.

ETillCA NICOMACHEA. LIB. VIH. CAP. Vil]. 97

non enim jam arnicas eis futuros esse tales : igitur nonoptant bons: quum amici amicis optent bana. Quodsirecte dicitur , suc quemque amico Dona optare illius causa ,

profecto talis ut maneat oportet, qualis est alter ille.Sanc, ut homini, maxima bona optare ac voile poterit :sed fartasse ne sic quidem omnia. sibi enim maxime vultquisqlle bona evenire.

CAP. VlII. [ne]Oî zonai 3è 8030561 ôtât glanoient poGXSGOat qu-

Âeïoôai pâÀÀov à çiksîv, à?) çtXOXÔÂŒXEÇ oî nanar?

I0 finepsyéyævoc 7&9 çtÀOÇ ô xo’kaî , il npoonotsïrau 10105-

’*’ ’ i w* - A a - r si. aTo; sivou. un paAÀov (Plut! r, gauchi. To 0.-: (piler-

7 i 1’ .- - A. N 7 en x i60m 577w :1me com me HILŒGÜŒI, ou on et ficha:êçisvrai. Où 30 aïno 8’ s’oixaow aîpeioôat 141v

1111.1131, site itou-à coluëeë’qxo’ç. ylaipouo’t 7&9 et yèv

là zonai 611i) 163v s’v tuïç’êîouoiatç swingue: 81è: 113v

Élu-far oïovîou. 1&9 15650011. nap’ aürôîv, div zou

Séoivrat- à): En); (musât) fig sônaôeiotç luttions: tipi.

, Ci. à" inti) 163v êmstxôîv tout eiSôrwv ÔPEYÔtLEVOI noie

fisëmôicrou rhv oixsiotv 862w Épinal «spi minima yat-

:0 poum 5-), au fictif dyaeoi, filG’TEüOVTEÇ 19] 1173»: hyo’v-

1 vu» - si v ç i . 1 a iTon xpto’u. lm çtlsioûat os Mie. auto lalpOUGlW ou)3655m! ou: xpsïrrov sint 105 remâcha, x1151 odio: xaô’

nitrât: aîperù sint. (i) Amis? à" Ëv a? otlsîv paillot,à êv a?) omet-flou chou. Ënusïov 8’ aï yntépsç a?»

:5 goûtait; Zoripouaat’ Ëwxi Yo? 6:86am rit êaurôiv tpëçe-

50m., mi çiXoÜo’t pèv station, àvriçtlsîcôat 8’ 06 C1.-

TOÜG’W , s’àv 8154.6390: pt), Ëvôëznrat, aux îxavov adirai;

Ëotxav sint, ëdw ôpôatv au npo’trrovrac, and. aûraï

.. a açûiouow 46:06;, xâv êxewor p.1.ôèv (av rampai nono-fixer.

a. irrovs’gunci ôtât 191v d’yvowv.

’ N N V N -[34 (a) Manet: 8è tu; pilla; cum; E1; Tl? galant,

t N i l J I l a ï xau: Ton 0lA0?t).liJV snatvouusvow, gallon open] to çu-

- l æ P-l I I fifiÀstv Ëotxsv (fief Ëv 0k 10019 nieroit xar’ diton: 061m.

’ it , .pontier pilot xou fi 11:6th 90th. (a) Otite) 0’ âv ni.

a! l g î 1: , [y I a a, Ise, et «un: palis: E av (pum- icaqowro 7a? av- f. 8 wo-1’r,ç mi ôgotôrqç pliable, mi. paillote: pièv 1’] 147w

zzz-ri âgarùv fagotâmes pompon. 7&9 5m; an’ mût-0b;

i l i I I t v NI Imu n90; «Haïku; (Lavette-i, mu ont: OEGVTGL cpaukwv

V 7 0 Un! N 5* , C 3 - i N IouO URnPETGUO’l TOLŒUTŒ, tu). in; aurum ont ornema-

40 over in &yuôô’w 7&9 prix? mâtoit; âpzproivew lmâte

I0 H S I Ni t l l10:4 quiet: entrpsnsw. OÎ os pozônpoi Io [nov tic-Goal»:06x Éyoww’ 008?. 7319 «ôtoit; atdps’vwo’w 39.0101 anar;

O 7 t . I I I q I N ’* -En ohyov 8è Apovov ytyvowou on»): , Lemming 111 «A

. I I a . .une»; goy-0119W. (a) Oî and’tyûl ce mu flanc 5’111

n I . g i 1 ,7 Q à t îTrÂEtOV Stagnation: un; 70:9 av naphoiow nouvel; l

Q ’ 3 I ’ 7 ’ I Nt I ienfilerai; «Minima. E; svavnow os galiote: ouBoni-î! ôtât 1o flic-ium: yiyvsoüou odio: , oîov névnç

) r a i :8! l ’5’ à I 5 A")rancio), anodin; et on ou y p TUYXŒVEI. "a ave. ,ç

’ ; Î , N A ’I: meon, TOUTOU loteysvoç avriowpeum a o. .vrao asi) 3’ oïv Tl; É’Àxoi ml. Êpao’dv mi êptôpsvov , and. men

ou? aîcypo’v. Aie cabanai ont et êpaami yeloiot

V I N À la 0 C À Un! .6 I -sucre, «pauvre: (pi etc au me qu. ouo’w 546w), J, pt-AnlSTO’l’ELES. n.

6 a

Vulgus vero hominum honoris studio malle videturamari quam amare. Itaque multo maxima: parti homi-num assentatores placent. Est enim assentator amicusinferior, seu, qui ab altero superatur, aut certe, qui prmse fort putare se ,talem esse, amareque macis quam amari.Ceterum nmare videtur finitimum esse ei quod est ho-nore affici, cujus rei plerique sunt cupidissimi. (2) Ve-rum honor non propter se expeti videtur, sed ex eventu.Nain vulgus quidem qunm ab iis qui potætate et imperioprmditi sunt, honore afficitur, lætatur, ca spe atqnc opi-nione, quod existimat fulurum ut, si que re egeat, abillis consequatur. Sic igitur honore delectentur quasi argu-mento et pignore ejus quod sibi bene fieri vqunt. llli

1 vero qui a viris probis et rerum intelligentibus honoremexpetunt, opinionem de se propriam stnbiliri et confir-mari gestiunt. Bonos igitur se esse gaudent, eorum ju-dicio, qui id dicunt, iidem habentes : ipso vero amoresui galldent par se. Quo fit ut amor honore potior, amici-tiaque per se esse optabilis et expetenda videntur. (3) Ma-gis autem ca consistere videtur in en, ut quis amet , quamin co, ut ametur. Atque hoc ipsum matres indicant,quibus ipsum amare est voluptati. Nonnullæ enim filiossuos riant alendos , eosque scientes ex se natos , amant, necut ab eis redamentur, magnoperc laborant, si fieri utrum-que non possit z sed satis habent, si i’ideaut cos frui se-conda fortnna. Denique nihilominus cos (liligunt, qnamvis

illi non passim matri , quod eam non nurunt, quœ convenittribuere.

[X.] (Il) Quum autem in eo, ut amemur, amicilia consi-stat, laudenturque ii qui alnicorum amantes pcrhibentur,probabile est, amicorum virtutem in ce, ut ament, essepositam. ltaque in quibus hoc iit pro dignitate, ii stabile;ac firmi permanent amici, taliumque nmicitia stabilis estoc permanens. (à) Atque hoc modo etiam homines interse inæquales maxime esse queant amici. Nam et hi ponintæquari :æqualitas autem et similitudo amicitia est , maxi-meque eorum qui virtute. similes sunt, similitudo. Namquum hi maneant ex se ipsis firmi ac stabiles, tum alterquoque ad alterum manet is qui erat, ac neque res matasdesiderant, neque se talium rerum ministros præhent : imovero etiam prohibent. virorum enim bonorum est nequepeccare , neque amicis permittere ut peccent. Mali vemqunm stabile nihil habeant (quippe qui ne sui quidemsimiles permaneant ), tum ad [Wrexiguum teinpus amit-itiaminter se tuentur, mutila improbitate delectati. (6) Utilesautem ac jucundi diutius amici permanent. Tamdiu enimmarient, quoad utilitates ac voluptates sibi mutuo suppedi-tant. Quæ autem ex contrariis constare videntur, maximequidem illœ sunt, quas utilitas jungit : ut quum pauperdiviti, doctus indocto sit nmicus. Nain qua quisque reforte eget, eam ab altero expetcns alio generc illum mune-ratur. Deinde vem ad hune numerum etiam amatorem eteum qui amalur. formosum item ac deforniem licet aggra-gare. Quoeirca videntur interdum et amntores ridiculi,quum ces quos amant, ari mensura ipsos redamarovolunt. Sane si inque igui sint qui amentur, jure

7

Page 107: Notes du mont Royal ←  · roc 11°11’ âEiav, mi 1195’11011 nui-1159i 8 , non potest iu-telligi. Apparet autem id agi quad Nicomach. 1V, 1:. a , S a z 1è 119511011 81) 1190:

U

G

90

55

3 C

35

Il)

45

60

98

lard): aux in); dinoréov, psoaèv 3è Tatoîrov Ëyovmç

n 1 N! 3 M 5 I i I i n-yzloiov. t7) la»; a: ouo ESPLETŒI 10 Évavnov zouêvavriou me’ «ôté, ana mû suuGEÊ-qxdç. 5H a,

au A. i ’ n-ô’peEu: mu pérou êctiv’ routa 7a? àyaflov, oÎov up

tu A. I ! l 1 tuÜYPl? où 2’491.» 79men on): êrri. 10 peut»; 0mn; , mû

rif) 0593i?» mi. tek Mot; Biniou. T1510! yèv 05vàçsicüw’ ni 70:9 ëarw ânerptdirepa.

110mm MKOMAXEIuN H, a. (morbum)

fort-asse hoc postulari potest : sin nihil talc habeant, ridi-culum sit. istud postulare. (7) Fortasse vero etiam to-tum hoc aliter habet, neque res contraria contrarinm parse desiderat, sed ex eventu : appetilio autem medii est;floc enim bonum est : verbi gratin rei humidæ bonum est,non ut nrida fiat, sed ut ad mediacritatem redigatur. Hemrei calidæ et ceteris. Sed hæc omittautur sane : sunt enimab instituto nostro alieniora.

CAP. 1x. [x1.]

yl: eu; oie a alan-1,- :i aàAux. ., aux un? av mon montai, 7Lpl mur

i .- - N xmu êv 7.0:; mûron; Elvat’îi 1: cramiez xai 15) Sixawv’ êv

émia-g 7&9 xomuviuI Boni tv, êixatov chou, nui. (91Mo:a” «pocaeropsüouac yoîav éiç cilouç roi); afiyrlow mi

i -TOUÇ cucrpuwôtaç , ôuoimç 6è nui rob; êv un: ânon;

xowowimç. Kaô’ 350v 8è xowmvoîcw, Erri rocoÜtév

éon 904w mi 7&9 1b êixaiov. Kai fi ne! pompiez a xowà

I V n N- fi ’ i y P 1 K,11 nnllum , a: opOmç- svxatvwchz yap r, 390M. (a) Eau oàôekçoîç uèv mi Éraipoiç mira «ami , 10k 8’ 600.01;

âçmpmus’va, mi 10k yèv Rhin) toi: Bi flairai). mi

i N N x ... ç ru 7 ;«(up nov zythum ai 315v garum ou o 751w. Ataçspsi8è mi 15! 51mm? où 7è? mâtât yovsîm npèç 153w: mi

(118:),on 74)" 01707,70!) 0’?" érairol’ mû 70”11 r-fçnf, x, Ç, U1 :1, .xi.Ç65min); 8è uni. 3791 in linon gallium (3)"151591 8’),ami. 1è film 7:95; inclinai): Touron , nui. alignant Ray.-Êcivav. n?) gïijov npèç çiiouç sint, oîov [pilum-a âno-

... ( un x I à « l i wdrap-mou iTaLPOV OElVOTEPOV T, notum, mu. ph [3013011-

ass’mg-r.ll l z: 1 à ..cou «calcin a cheap, x: narrerai fiança à vrwauv

a n . r 4 N , . i000m. Au;560au. 0è RSQfNXEV aux 1?, (fait; mu toôixatov , à); êv TOÎÇ aurai; am mi êrr’ iaav âefixovw.

(A) Ai 8è zorvuwim irisai pulsion: êoimo’t 11E; nahu-xîç’ cogmopsüovmt 7&9 s’m’ 1m couçs’povu, mû Tro-

pilâuevoi Tl 151v ai; rbv [flair mi. i, miam-i] æ nomo-viz toi) oug’çe’povroç joipw âoxsï and ëE aïoli; auvslôsiv

mi ôiaus’vsivr toutou yàp mi oî vouoôërai aroydïov-

tu, and cimiâv www sint 1b un?) cupçs’pov. Aï

Î . Npèv ouv aimai xowwvial muât péon 10m auuçz’povro;

ëçisvrat, oîov nhnîçsç liât! 105 azurât ’ràv 10mm 7:95;

êpya’ciav [muniront fi n roioû’tov , cumparu’ïiral 8è toi]

i 1 I f Ix1131 tov trolleys»! , site 79-45mm»; site vin-n; noÂeoiç

fi I l I N! i I l ï I I Y N!opeïoymt, mono; os mu culerai xau B’MLOÎGL lainait os163v xowuivu’ôv ôl’ fiôovàv ôoxoUm YIIYVEG’ÔII , Otzcoirô’w

mi épandu-"n- aurai 7&9 Ouciaç Ëvsxa mi. cuvousiuç.

(a) mm 5’ 61511! info tipi relira-hil êoixacw sint

... . i .(où 1è? mu rapina; auyçs’povroç i1 nom-4m ESPVÎEÎŒL ,

. m i .(in, sic ânonna: 1ÔV Biov ) , 6min; 1:5 notouvreç mu me:

Î q N amura; cuvo’ôouç, 1min ànovs’yovrzç 0501; , nui «ôtai;

.. i . ..banalisai; nopiCovreç suif fiâovnç. Ai 7:9 aplanatOurs-ion ml. oüvoôoi aivovrnu finirent parât rôt; 183v

mon-63v auyxoguâàç otov éraflai. inilium 7&9 à! 106-

W - N Irot: ëczâkalov rom xatpoæç. (7) nucal 891 quawovmt

N .. Iai. xowwvim p.691’1 11K nohtucqç sîval’ àonouOncoua’t

tu - V I8è ai rouvroit galion. un: TOIŒUTŒIÇ xowwkuç.

Videntur autem, ut in principia dictum est, ad endompertinere jus et amicitia, in iisdemque esse. Nain in omnisocietate aliquod jus reperitur, et vem etiam aliquo amici-tia. ltaque pro amicis compcllant et cos quibuscum navi-gant, et commilitones , itemque alios, quibuscum aliquaminlerunt sorietatcm. Quanta porro communio est, tam lotepalet et amicitia. Nam [am lute jus patet. Et. provorbiuma amicorum res communes n rectejaclatur : in communioneenim posita est amicitia. (2) Sunt autem fratrilms quideet sodalibus omnia inter ipsos communia; reliquis autemcerta quoniam ac distiucla : aliisque plura , aliis pauciora.Nom et amicitiœ olim mugis, aliæ minus sunt amicitim.DitTerunt etiam jura. Non enim calen) sunt putrilms cumliberis , qnæ fratribus inter ipsos; neque soriulilms et. civi-hus : similiterque se res baht-t in ceteris quoque amicltiis.(a) Ditferunt igitur et injuriai: horum siugulorum inter se :quæ hoc surit gravîmes, quo nmicioribus inferuntur.Exen1pligraiia sodalem pecunia fraudare gravius est, quam civem ; etfratri non succurrere, quam alieno; cl palmitcm verbi-rare,quam quemlihet alium. Sole! autem uno cum nmicîtiaetiam jus amplitii-ari natura : quippe qunm ambo in iisdemrobins consistant. et æquo lote pateant. (4) 0mnes autemsocielutes sunt touquam quædam civitis societatis partes acmembra. Com’cniuut enim hommes quum emolumenti ali-cujus gratin, tum ut aliquid quærant ac parent vitæ ne-cessariorum : codcmque modo etiam societas civilis et al)initia utilitatis causa constituta videtur esse, et permanerc.Hoc enim legumlatores quoque sibi tauquam scopum pro-ponunt, ac jus esse dicunt, quad communitcr rei publicæutile est. (à) Ceteme igitur socictntes pro sua quæque parteutile cxpctuut : verbi gratin , nautœ id quod ex navigationequmritur, ut pacuniam œnticiant, nut aliquid tale conse-quautur : commilitones, id quod hello paratur, sive pecu-niam concupiscant , sive victoria potiri, sive urbe aliqna :itemque tribules ac popularcs. Nonnullæ autem societatespropter voluptatcm comparari videntur : ut sodalitia eorumqui ad cultum alicujus numinis una epulantur ac saltant;et eorum qui pro rata cnjusque parte symbolas in convi-vium conferunt. me enim partim sacrificii, partim con-victus causa comparantur. (G) Omncs autem xowœ’viai talescivili soi-iman subjectœ esse videntur z (quæ præsentemutilitatem, sed eam quæ ad omnem vitnm pertinet, expelil ).et qui sacrilicia instituant et circa ca convenus, honoresdetcrunt dits, et sibi requiem cum voluptnte conjunclamparant. Nam prison sacrificin, et conventus qui sacrificio-rum causa habebantur, en credibilc est collflzlîs jam fructi-bus ut primitias quasdam fuisse instituta. llis enim tempo-ribus maxime erant otiosi. (7) Apparu! igitur, sodomiesamnes civilis societatis esse membra. Quilles autem fuerintipsœ illœ sociotates, tales etiam nmicitiæ consequentur.

Page 108: Notes du mont Royal ←  · roc 11°11’ âEiav, mi 1195’11011 nui-1159i 8 , non potest iu-telligi. Apparet autem id agi quad Nicomach. 1V, 1:. a , S a z 1è 119511011 81) 1190:

(momon) ETHICA

’ CAP. XHohraiaç ai Ectiv 53:51, spi: , ium. 8è mi napsxÊaÏ-GEIÇ, oîov ofiopai touron. Eîci 8’ ai ph «olivaient

panifia. sa mi éploroxpnia, rpim 8’ i, cirre TttLTIELŒI-

d I -tu»: , 91v ripoxpænxnv Àsyew oixsiov quinton, relu-sin

, .. .I5 8’ m’a-zip; eiman’w et nimum xalsw. (2) Touron 5è

fiel-tian. uèv à ÊIGÙSl’a, laptot-q 8’ il sympa-riot.

M v t rnaps’xCaotç os. BGUIÂELŒÇ y.5v rupavvrç’ in?!» 731p p.0-

- ,vapxizi , êtaçs’pouo’t 8è fiÀEtG’TOV’ ô ptàv 1’31? rupavvoç «à

Ennui? oug’ps’pov axerai, ô 8è fiaciiteiaç 2b 183v aimons-

I d I a. ’U10 vow. OÙ 701p éon BaG’tÀEUÇ 6 p.97 aûmpxnç mi 1mm TOIÇ

dyaeoiç ûzsps’ypiv- ô Eâ roioU-ro; oûôzvoç npoaôsïrai r Ià

ôiçs’hua ouv mon? 513v aux âv cxorroin, roi; 8’ dol-opé-

vmç- ô yôtp pi, 1010310; flamme; div tu: sin pouillai;iH 5è rupawiç êE êvavrt’aç mém- «à 7&9 écrin-q") àyaûov

lb animal. Kari pavepo’nspov ëni 1161-134 grtletpiornrxdm-nov 8è 1;) Ëvowriov a?) IÛEÂTÏ’JTQ). (3) Msraëaivsi 8’ Ex

finalisiez; si; rupavviôar (paulomç flip s’en pontifiai;fi TUPŒVViÇ’ ô si Foxônpoç guaütsuç rlîpavvoç vivant.

i a . I r N I l’EE ipio’ltoxpu-riaç de en ôhyapfliav maïa; 1ko dptov-

a a t ,no 101v, otvsp.ouoi1à 1nç1ro’hœçr1pa 191v à;tzv,xain2v1a

i, rai râlaient 136v (5701063 êauroiç, and 1d; aimât; deimit; mûroïç, flapi filais-sou noroûusvm To KÂOUTEÎV’ oliyoi

à), aiglons: mi poZÜTApot div-ri. riïw humecté-rom. ’Ex

3è ripoxpatizç Eiç anuoxpuriav r oüvopot 7in slow a5-u fat! ait-600m; 751p .ÜOÜÀETŒt mû i) nuoxparïa sium, mi

ium. mine; oî ëv riz") le’lîtlaîl. "Huard 8è pozônpov

êo’rw î avuox ŒTia’ êtri in in à 1m exGaivsL To

A i. h T P P?.. I I t ,.me 115041511; 5180;. Mstuêanooci psv ouv pamGÛ’oÜrwç ai rohrsiat- élixirs-mV flip 05m) mi pâtura

I v i I y a n l . 7usuËatvouoiv. (i) Cyclamen-a 8 aurum un me»:

l A I [Il 4 - , I CTEŒPGGEIYEL’ITŒ Ramon Tl; av and êv un; otxmiç. H pèv

7&9 rampe; apoç uÎeÎç xowwvia peladeux: État (flâna.

rô’w timon 731p si?) TIŒTpi. pâtit. ’Evrs’üOsv 8è mi

"01mm: un Ain: narëpa npooayopzüsv vampai] yàpâpyù [ioule-rai fi paumais! sint. ’Ev Râpe-ai; Si f,sa?» «0;:pr rupavvmfi- Xpôvmt 131p (in; 8067m; ToÎç

uiÉotv. Topavvtxù 8è nui il asono’rou «çà; 8061m4-

rà yàp roi; Sec-miton oupçs’pov Ëv mini «poivrerai.

A311) uèv 05v ôpôù (priverai, il Napalm si fipapm-

f . N N Ï à î 3 k i i d r ’A40 par] nov oupspovrwv 7 p a aplat 0l :popoi. (a v-Spoç 5è xai yuvalxoç &pioîoxpauxfi cpaivsrav unJ diïav

7131p à hip oipyev. , nazi ïEPi. 115m â de? 15v oivâpw

ni i Ë r7 I a eus c 180a oz pavana optimal , Ëxetv’g GROOlOùtd’lV. Arravrmv

5è xupteumv ô évinça si: ôÀiyapZimv usûiomcw- flapi:

i «Il à a x a. l y. î à I ’E Iu, 111v a,i2v Y P auto nom, m ont Il sauvant. mon

N . 1’ i l8è oipypucw ai yuvauxeç ênixlnpot nucal. ou on YIVOV-

son. un" âpefiv aï &pymi , me: ôtât nÂoBrov mi 86m-

yw xaôoîmp ëv sui; ôÀiyap-Aialç. (o) Ttuoxpanx’fi5’ Ëoixsv fi 153v àôeÀ’pâîv- ïooç flip, «Mn: Ëp’ 860v taïç

w filiation StaÂÀoirrouovr êta’rrsp av 1:07.13 raiç filmoit;ôtaqis’pwow, OÔXÉTC âôskcptxi; viveratfi piliez. Antio-

xpatl’u Bi paillera pâti êv rai; damné-roi; 163v aimi-

il O

a!

NICOMACHEA. LIB. Vlll. CAP. X. 99. [KIL]

Administrandæ porro reipublicœ tria sunt genera, totiilem.que ab illis declinationes, et veluti vitia. Sunt autem reipu-hlicæ administramlac formate : regnum, optimatum principa-tus, et potestas ex censu, quam timocratîcam non inepteappellaverimus : sed eam plurimi politiam sive rempublicamsoient nominnre. (2) Harum autem formarum omniumregnum est optima, timocratia deterrima. Declinatio autema rague tyrannis est. ln utraque enim perles nnum summarerum est. potestas. Sed plurimum tamen inter se differunt.Tyrannus enim suam, rex eorum quibus imperat utilitatemspectat. Etenim tex non est, cui sua non sunt satis , qui-que non omnium bonorum copia antecellit. At qui talis est,nihil præterea desiderat : ideoque non sua, sed eorum qui-bus prœest commoda sibi proponet. Nain qui talis nontuerit. , i5 sorte ductus quispiam rex viileatur. Regno adver-satur tyrannis z nam quod sibi expedil, sequitur. Atquehauc vel magis perspicuum est esse dolerrimam. Quadenim optima est chntrarium, pessimum. (3) Ex regnoautem in tyrannidem degenerat imperium. Nam monarchiævitium tyrannis est :rex malus autem tyrannus etlicitur.Ex optimatum vem potestate in paucorum principatum fitcommutatio,eorum qui prœsunt culpa, qui res civilatistribuunt indignis, et omnia houa out multo maximam eorumpartcm vindicant sibi. et magistratus iisdem semper dere-runt, (livitias rebus tere omnibus anteponentes :quo litut pauci magistratuin gerant, tique improbi ac vitiosi locovirorum optimorum. Ex timocratia autem in popularemstatum fit conversio. Sunt enim hue reipublicæ admini-strandæ formas inter se finitimæ. Nam etiam houe excensu potestas natura sua multorum videtur esse; omnes-que , qui habent censum , inter se sunt pares. Minime veroomnium vitiosa popularispotestas est : quia paullulumadmodum a potitim forma detlexit. Ac civilis quidemstatus formæ. his fere modîs commutari soient : hujusmodinanique minima est et facillima mutatio. (a) Ceterum sta-tuum horum similitudines et Velut exemple depreliendataliquis in privatis quoque domibus. Patris enim cum tiliiqsocietas regnî speciem quandam præ se tort. Nam filii patricura: surit. Ex quo et Homerus Jovcm patrem appel-lat. Patriam enim potestatem regnum videtur proximereterre. Sed apud Persas patria potestas est tyran-nica : utuntur enim liberis suis ut servis. Est. et do-mini in scrvos imperium tyrannicum. ln eo enim ne-gotium domini agitur, ejusque utilitati consulitur. Atquehoc sane rectum est; Persicum tamen illud depravatumac perversum :eorum enim qui inter se (litferunt, imperiaquoque ditïerre debent. (5) Jam viri et uxoris sooietas adoptimatium principatum proxime videtur acculera. Namproeo, ut ipso dtgnum est, vit imperat, in iisque adeorebus, in quibus virum oportet imperare : et qua: muliericonveniunt, ei permittit. Quodsi vir in omnibus domi-netur, rem ille traducit in potestatis paucorum speciem.id enim faciet præter dignitatem, non ca ratione qua virmelior est. Interdum vcro lit ut mulieres impercnt : ca:scilicet , quibus amplissimæ venerunt liæreditatœ. Non igintur tum ex virtute, sed propter divitias et potentiam impe-ratur, ut in paucorum principatu. (6) Denique potestati illiquæ census ratione constat, traterna societas est similis. Suntenim ii pares;nisi forte ætatis ratione inter se ditTerunt.Quocirca si mnltum inter se distent œtntibus , jam amicilintraterna constare non potest. At vem popularis potestas estqunm in iis familiis maxime, quæ domino carent (hic enim

7.

Page 109: Notes du mont Royal ←  · roc 11°11’ âEiav, mi 1195’11011 nui-1159i 8 , non potest iu-telligi. Apparet autem id agi quad Nicomach. 1V, 1:. a , S a z 1è 119511011 81) 1190:

100 HGIHQN NIKOMAXEIQN H, i2, i6. (1151.)

a» 7 s«son! f êvrauôz flip mince êE licou) , mi êv aiç aco:-

Wh: ô dipsz nui ëxoio’îip égauoioi. l

CAP. XI.Kaô’ Éxoiowpl a; 153v nolirsiiïiv pilia ÇŒI’VEÎGC, Égal

550v nul çà ôixoiiov, [huilai uèv «in; robe Bacileuo-5 pivouç ëv 61:55:01.5 eôspvioiaç- au flip viciai min fluoi-

leuoiis’vouc, sin-5p âyaôèç (in Ëniuelsîrai ai’niîw, iv’ si;

ri ’ v d i 5 I t 6,0 i "0paumai , mortep vopsuç npo «son et! mi guipa:

I .. .rov Âflpspvovoi noqLe’vai loinw givra. (a) ’loiaiiirn,

âi l f I N I un ,os xoii n RŒÎPIX’Â, piacpspEi 8è 119 ils-(seu 1:ko spspve-

,0 TfiiLaTwV’ curie; flip tau eÏvoii, Boxouvroç glaviotoit,mi rpoçî: mi naiôsiaç- and roi; ripovo’vmç 8è miam

zpoovÉiisrai t (puai se flip âpyixov nafip uiti mi. upé-

A I I s x v I aYOVOL ëxyovmv un potomane paoileuopsvmv. (a) Evônspolfi 8è ai pillai «ôtai, à?) and ripi’ôvrai ai voveiç.

, . .,5 K4) :5 ôixziov 8l lv routai: oi’) mina aillai r0 tint-ri

dEith’ oiifln flip xai i) pilia. (a) Kaii &vôpoç 5è ripèçvinifiait: fi m3191 (piliai mi êv o’ipwtoxpairi’q a xar’ (zips-vip:

flip, mi ri?) âuEivovi nle’ov âyueo’v, mi ri) âpuo’Cov

évidâm- 031w 8è ml. 1è Sixaiov. (a) iH 8è 15v âôsl-

au (paît: si Êîîtptxi ËOIKEW icoi flip xaii filixuîirai, oi

roioîtoi 8’ éponaOeïç mil. ôpofiôsiç 6x êni 1o and.

Ï N I l 1 i ’ Y lEouis ci. mon; mi in mirai 111v tipoxpoi-rixnv- ium flipet nolisai poélovroii mi Ënisixsï; EÏVŒI’ ëv pipai où

1o Éplsw, nui EE foot). olim) Sir, mi fi piliei. (a) ’Ev35 5è raie wapsxâaioeoiv, àScmp ami En Eixaiov s’7ri pixpôv

êauv, 031w mi i, çili’oi étui, mil fiais-ici ëv fi lai-

f IN l , Ki ï N I ’pour Ëv rupavvioi flip ouosv à pmpov piliez. Evci; flip p.1,5èv xoivév éon si?» aipyyov-ri mi 16:3 âPZOiLE’vq),

a , . a .oùoè pilia’ ouoè flip ôixoiiov- oilA’ oiov sapit-g npèç

30 ôpflivov zizi puy-î] «po; sinuai mi Senior-g ripa; ôoÎalovt

ib’pslsïrai pèv flip minai 115m inti) 15v [poiiia’vwmpilioi à" oi’ni ion :poç tèi dingo oôôè ôixaiov- oill’

î NI i H N î Nt v. l h Aifl N 5 a»ovo: npoç "tamil pouv, ouos npoç ooul.ov f, oouloc.OÔBÈV flip xowôv êorw- ô flip 803M; Ëumoyov 6pflivov,

iuy vp aux T" èd? âwla; to o opYavov «pima; ou oç. (7) t p...v ouv pou oç,

. . . ..aux son piliez 7rpoç aurov, 8’ civôpumoç- 80st flipeÏvcii ri Bixoiiov anti oivOpoS-mp fipèç minai 16v amici-iievov xoivwvîio’aii voyou mi oqurÇxnç’ mi pilât; 675,

xae’ 830v divOpiuiroç. (a) ’E-rii m9?» 8’), mi êv rai;

au wpavvioiv a! pliai mi 1è dizain, Ëv 8è raïç ônpoxpoi-rioit; êrri nlsiorov- Trollài flip 1è: noivèi ïooiç oiioiv.

ex æquo amnes imperant ), tum in quibus imbecillus estis qui imperat : ideoque suc quisque arbitrai" agit omnia.

[XIII.]

in unaquaque autem reipublicæ administrandæ formeratio amicitiæ esse videtur secundum rationem juris : quæregi cum iis qui in. regina vivunt inœrceilit, in quadambeneficii excellentia est posita, Bene enim meretur is deiis quibus iuiperat z si, qunm sit bonus, curam eorumliabeat valut pastor ovium, ut sint felices. [inde et Ho-merus Agamemnomen pastorem populorum appellavit.(2) Talis est etiam paterna amicitia : nisi quad magnitu-dine beneficiorum præstat. Est enim pater tilio causa,ut sil z quine videtur esse res omnium maxima. idem-que aiendum et erudieudum curavit. Atque haie eademavis et majoribus tribuuntur. Ad imperandum etenimfacti surit natura pater liberis , avi nepotibus, rex iis quisut! rŒno surit. (3) in excellentirc vero genere amicitiæislæ positæ sunt (ideoque etiam parentibus trihuitur llanos ),et vero non æquale jus in iis versatur : sed id quod pro di-gnitate est : cnjusmodi est scilieet amicitia eorum. (à) Jamviri et uxoris amicitia eadem est, atque ea quin in optimatum principatu. Ex i’irtute enim res iota penditur,et plusboni meliori lribuitur, et quod cuique aptum et accommo-datum est. ldemquc etiamdejure sentiendum. (5)Fra-trum autem amicitia sodalium amicitiæ similis est. Suntenim pares inter se et acquittes ætate ; quales qui snnt, iiplurimum iisdem studiis dediti, consimitibusque marihuspræditi sunt. Atque similis etiam ca amicitia videtur, quæin timoi-ratia reperitur. Postulat enim ratio et natura ta-lium civium , ut inter se. sint pares et æquabiles ac moderatibonique viri. Singulatim ergo et ex aequo soient imperare :talisque proinde et eorum amicitia est. (0) in dei-limitio-nihus aulema recto utjuris perparum est, sic et amicitiæ zminimumque adeo in deterrima. in tyrannide enim autnihil aut parum est amicitiam inter quos enim nihil estcommune illi qui imperat cum eo qui paroi, nulla pror-sus amicitia est : quoniam neque jus. Sed tantum ita suntinter se attecti , ut est artifex ad instrumentum, ani-mus ad corpus, domiuus ad servum. His enim omnibusprostint quidem et consulunt qui utuntur : verum necamicitia nec jus est nobis cum rebus inanimis : imo ne cumequo quidem aut bove ; sed neque cum servo, qua servusest : nihil enim domino cum serve commune est. Namservus instrumentum est animatum, instrumentum autemservus inanimus. (7) Qua igitur serins est, nuiia cumeo amicitia intercedit domino z sed qua homo est, aliqna.Nain omni homini cum en , cum quo pactionum et rerumcontratiendarum ratio nobis esse potest , jus aliquod inter-cedere videtur. Ergo et amicitia, quoad homo est. (8) intyrannica ergo dominatione neque amicitiæ multnm esse po-test, neque juris : at in popularibus potestatihus plurimum;multa enim inter pares communia sunt.

CAP. XII. [x1v.]’Ev xoivœviqi pèv 05v «Gin (pilioi êoriv, xaeoirrsp

eipiqrai - chopions Bi div Il; 175v r: ouyysvixijv mi vipraipiu’iv. Ai 8è noli-rixail. mi. cpulEflthi. mi cuit.-

.5 irloïxcii’, xcii ego-ai roidît-ai, xowwvixaîç Ëoixaicri piail-

lov- oiov flip xaô’ ôuoloyioiv me: ipoii’vov-roii dm. 157.4

rouirai; 6è roiEsiav div 1K mi 191v mefiv. Railfi connue); 8è pain-rai KOXDEIS’ÂÇ Jim, âprfiaeaiiôê Tricot ëx r7]: narpixîç- oi yoveïç pêv flip GTÉPYOUGI

sa rai rimai (ne Eauiëiv Tl. 6m, «à 3è ténu Tain yovsiç

in communîtate igitur quadam omnis amicitia versatur,quemadmodum diximus. Possit tamen aliquis forte eteognatorum et sodalium amicitiam ab his secernere. Ci-vium namque et tribulium et eorum qui une navigant, etquæcumque sunt hujus generis amicitiæ, apertius præ seferunt communionem, quam istæ prius dictir. Consensuenim et pacto quodam videntur constare. Atque in eodemnumero et ordine etiam hospitalem collocaveris. (2) Jamcognatorum amicitia multiplex videtur esse, iota autema paterne pendere. Parentis enim liberos diligunt, utaliquid sui : liberi autem parentes , ut aliquid ab eis pro- ,

Page 110: Notes du mont Royal ←  · roc 11°11’ âEiav, mi 1195’11011 nui-1159i 8 , non potest iu-telligi. Apparet autem id agi quad Nicomach. 1V, 1:. a , S a z 1è 119511011 81) 1190:

9

c

a.

20

HU

35)

l0

A tu

w

("61,1182)

r5); àrr’ êxsivuw 11 5nd. Mânov 8’ imam ai yawl;rat ES aürt’üv à rit yevvtfiévta 5m 3x 106mm, mi pâl-

Âov cuvqixet’oirat :6 cigo’ ou a?) yzvvnfls’vrt 1è ïsvo’usvov

4-. 1 i r r ... a a. ’-19) noznaavrt- to 7a? à; crû-ton oîxstov 11:) zig? où, oÏovôôouç, Opiî, ôtioîav 11?: ëxov-nr ëxeivq) 8’ oôôèv tu

a’uç’ ou , fi ium. Kraft a?) «Mou 8è 105 796mm si

Î t. fi i I I N a Iun yang soôuç ysvoueva 615970061», rat 6è npoefliovra10?; xpo’vorç son; yovzïç, cuveau! aïeôqmv Àaâo’wa.

’Ex roumi»: 8è 879m and. 31’ a aprioîim pillai: ont 31.11-

. 1’ ...répsç. (a) Pour; 113v ouv rima çtÂooaw ô): êauroôç

(1è: qui? ES aürëv oÎov 51290: aurai. 16;! xeywpicôat);

rima 5è 7ms? (hg du? êxst’vwv niçuxôra, â3slzpoi8’ âÀÀ’rÇÀouç 1:23 in 153v azurât: nsçuxévou- f, 7&9 1:96:

êxsïva raôrôrnç d’il-flore Tauro’itolsîr ô’OEv (puai mini»

aigu: 301i. MET: nazi Tôt somma. litai si muré mg

. I Imi ëv aine-qunm; (a) Maya 8è 7:95: gallium mi 1è

l K ç sauvrpazçov mi to m0 fiAtxiav- ÈME yàp filma, mi oîcov-rjÛzlç âmîpoz- au ni fi âôèlçixù r15 harpaiôuotoîrat. ’Avstiaoi. 6è mi. oî Remet CUYYGVEÏÇ êx

1013th cuvmxsiwvrat- tu? 1&9 d’une 153v du?» eîvat.

, , ..Ftyvovrou 8’ oî uèv OÎXEIOTEPOI oÎ 8’ ânonné-regret 10)

I z x tr icuve-nus :5, 1:09pm 10v âpzmèv aveu. (5) ’Eo’u 8’ î;

. , Iun «po; 7mm; gotha «mon, mi âvôpo’morç npèç

I iOsauç, à»; 1:90; dyaeèv mi unspe’xov- sa 1&9 «amni-

I Un: N N11.10113: usywra’ tau 7319 sîvau xai mugi-avoit «ium,mi ysvous’votç ro’ù’ natôeuûîvat.. (a) ’Exu 8è mi «à

st i .I I I I tu Nfieu fait 10 Lemme): à renom «pilier piano: novôOvsth, 86(pxal xoworepoç ô tâte; aôroîç êou’v. Eau

8è nui. à âôelçtxfi (Ëmp nui. êv harfang", mipilloit êv roi; Émerxs’ot, mû 3M); ëv 10?; ôuoimç, 8m?

oïxeuirspot mû 3x yevsrfiç trudgeon orëp-(ovreç a’À-

)crîÀouq, mi Seul) ôuOnOE’crepm oî Ex 163v aûrôîv mi

covrpoçot mi natôeuûe’vre; ôuotoiç- mi fi and 16v

I Pi I I i I ’ I[povov compacta RÀEIO’T’I; mu fisÉatom’m. (7) Ava-

XoTov 8è mi êv toi; hurrah 163v cuyyavù’w riz diluai.

’ N d t i i K I - i I g lAvopt 85 mu yuvauxr qui: 80m un quam UflïpZElV.à’vôponroc 7&9 ri quem cuvôoacnxov gamay à Troll.-rtxo’v, sur? npôrspov xat o’wayxaro’rapov oixta 11:61:02,

. - , wnui ramoneriez xowo’rspov 1m; Coiotç. Ton; uèv ouv

V a î N I I I lm! V«Dior; en: rocous-av fi xowuivtot êcmv, et o avOpamov.ou p.6vov 12; rsxvorrou’otç 7dpw cuvotxo’Üotv, cillât xai

N 7 i I 3 t i th I i V i Yson si; 10v fitov’ SUÛUÇ «(up amputai un and , aux: zen-wËrepu rivage; mi yuvmtxéç’ êrmpxo’ücw ouv àÂX’ôÀorç,

7 i d I t UN à N 5è l xen; 10 xowov TIÛEVTEÇ tu tout. A: mon: a. m1170

l a t Ri à l A. l lypnatuov airai 80x51 mi. 10 flou av TŒUTY] 111 qILÀtq.

1 .. 7’ ilai-q 8’ av and 3U âpsnîv, et Erratum un. Eau 7&9Exars’pou riperai, mi Zutpotev 31v 1C0 roloürq). Eau-

Sacuoç 8è têt rima douai" avar Bit) ôâflov et iranien.ôta).uovwr - ce: flip rénal xonvàv dyaûàv àuçoïv, «mais:

8è tu xowôv. (a) To 8è.7r63ç auuô’tœrs’ov dv4391 npàç yu-

vaîxa nui. aux (Pilou 1:95: (900V, oûâèv Ërspov (paturon

finît-remît m7); ôixatovr ou yàpraûrèv CPŒiVETüI. fi?) que.)

17932: 153v (pilot: xai. 16v ôOvsîov mi 15v Éraïpov xai 16v

couapotrnnîv.

ETHICA NICOMACHEA. LIB. Vlll. CAP. X". i0]rectum. Melius autem noverunt libcros silos parentes.quam sciunt liberi se ex his rase procrcatos. Majorsquoque necessitudine conjunctum est ei quod genera-tum est, id a quo generatum est, quam id quod na-tum est, ei quod generavit. Mm quod ab aliquo pro-fectum est, ejus est proprium a quo profectum est : utdeus, aut pilus, ont quidlibet ejus cui inliæret. id au-tem a quo aliquid ortum est, illi non est proprium autcerte minus. Prœterea temporis longinquilate patris amorin tilium superior est. Parentes enim liberos statim utnati surit, ditigunt : liberi parentes natale progresei, ettum denique, quum intelligere aut scire cœperunt. Atqueex his perspicuum etiam est, quamobrem matribus liberisint cariores. (3) Ergo parentes quidem liberos ut seipsos diligunt : (nain qui ex eis nati surit, en ipso quodseparati sunt, lanquam alteri ipsi sunt :) liberi autemparentes, ut qui ex illis sunt nati : fratres vem inter seamant, quod ex üsdem sint nati. Nain eo ipso , quod idemsont atque illi , fit ut inter se quoque sint idem. ldcircode fratribus ita loqui solemus : idem sanguis, stirps eadem,celeraque ejusdem generis. Sont ergo qnodammodo unum-et idem etiam in corporibus separatis. (4) Magnum etiamad amicitiam momentum habet educationis communitas etætatis æqualitas. Nain œqualem æqualis, inquit ille : etqui consuetudine mutua delectentur, sodales sunt. flaqueamicitia interna sodalium amicitia: assimilalur. Patruelesautem reliquique cognati per bos ipsi quoque inter se de-vinciuntur : ex eo scilicet, quod ex iisdem orti suut. Atquehorum alii sont inter se propinquiores, alii distanliores,qnod vel propius vel longius ab eis ahost auctor generis.(5) Amicitia porro, quæ liberis cum parentibus, itemqueillo quæ hominibus cum diis intereedit, est tanquam cumhoua quadam re atque excellente intercedens. Bencficiisenim nos maximis at’tct-erunt : sunt enim causa, et ut tilijnascautur et alantnr, et ut jam conformati instituantur.(6) lit veto inest in tait amicitia eo quaque plus jucunditatiset utititatis, quam in alienorum, quod etiam vitæ commu-nitate magis inter se devincti surit. Insttnt tamen etiam ininterna uidem omnia, quæ et in sodaiium amicitia : acmulto quidem magis in probis et æquis , in universum de-nique in iis qui sunt similes : eo quidem magis etiam, quomagie illi inter se familiares sunt, et ex eo lempore, quoprimum in lucem editi suint, se mutuo diliguut z quanto de-nique similioribus moribus præditi surit qui ex iisdem natiet una educati, et simili cura eruditi surit. Postremoprobatio en, quin tempore constat, in hac et valet pluri-mum et firmissima est. (7) Peræque autem in ceterisquoque cognatis res amicitia,- propriælrepc-riuntur. Jamvem un: inter virum et uxorem amicitia est, maximesecum nm naturarn videtur esse. Homo enim mugis adconjugium factus est a natura, quam ad societatem civi-lem : et lento quidem magis, quanta prior magisqne ne-eossaria est doums quam ciritas quantoque tiliorum pro-ercatio animanlium omni generi communier est. Atquein ceteris quidem hacienus progroditur communitas, quodprocreationis causa conjunguntur : homines autem nonsolum ad procreandos Iiheros communi domo utnntur,sed etiam ut eorum quip. ad vitam pertinent, majoremhabeant facultatvui. Statim enim (lescripta ac divisa suriteorum otiicia, aliæque sunt viri, aliæ uxoris partes. ln-serviunt igitur alter alteri , sua utorque in commune confe-rentes: eamque ou rem in hac amicitia et utilitas messevidetur et vulnptas. i’otertmt etiam ista inesse proptervirtutem, si promis tuerit uterque : est enim sualutrius-que virtus, et uterque en re Iætahuntur. Liber! autemcommunes riuculi cujnsdam instar obturent. nuque citiusdirimuntur, qui liberis tarent. Liberi enim communeamborum sunl bonum : attitre omne quad commune est,ad continendum valet. (8) Viro autem cum more, et om-nino amico cum amico quomodo sit virendnm, si quas-ratnr, nihil aliud hoc sil quam quærere, quid inter eosjuris intercedat. Non enim idem, quad est amlcp cumamict), jus , est etiam cum peregriuo, sut cum sono , auicum condiscipulo.

Page 111: Notes du mont Royal ←  · roc 11°11’ âEiav, mi 1195’11011 nui-1159i 8 , non potest iu-telligi. Apparet autem id agi quad Nicomach. 1V, 1:. a , S a z 1è 119511011 81) 1190:

102 llGIMÆN NIKOMAXEIQN H, 17. (na-2,11m)

ou). X111. [aux]Tantôt; 8’ oud-15v 017111’Îw, 11910357159 ëv 5191?: zip-nul,

xæi MW émierai: 153v uèv èv icémrt etiam 6mn in8è an’ buepoyjh (mi 7810 61min); 01701001 ailot yivovrut

nui dusivwv Ï’eipovr, ouata); 8è mû. flask, xai 81è 10[pic-131m ioniÇov-rsç 11?; machin; xai ôtzçs’povrac) , rouf

i001): uêv un, karma 85E tif) 9115.13: xai. 10?; Ào17101çÏGCÏCEW, fait; 8’ âviaouç et?) àvoî).0*(0v 101R uxepozuîç

ânoôtôo’vat. (a) Fiyvsfln 8è à êyx):r’,y.zra and ai

(45913351: ëv rif, muât 10 [primum 01Mo; 1.10m â unî-

ho’u, solo-(m; 0’1 yéti 7519 81’ zips-Phi: 371’101 dring au

ôpâ’v (inilium; upaùuuo’üvrm- 105:0 7919519515: 3101i.

tudieu. 1193; 103:0 8’ âuLÂÀngsÏvwv 05x ËCTIV Ey-

xXrîuatra oüêè Filil’ 10v 7è? pleuvra mi si: nomîvrî

’oüôsiç ôuaxspuivu, àü.’ s’àw Zig-t’en, îtLLivetüt au

805v. ’08, finspâûîtmv, TUYZŒ’VMV ou içtsut, oûx 81v

êyxaloin a?) utitur éxairepoc 7819 1017 51701005 sais-1011. (3)01) Traiw 8l ou? ëv raïs 81’ fiîawîv’ ilion 7&9 0’111.-

çcoîv yiverau 05 âgé-revînt, si a? cuvant-(51v Zatpouaw.

relaie; 8’ av muon-0 ml ô êyxmhîiv fi?) a), répxovn,

êEbv tub cuv8muepsusw. (a) il! 8è 8181 a; [pictonêyxknuuttxv’r êrr’ 63051513; 1&0 Zpdiusvm â)xÂ7;)tolÇ dei.

105 ultimo; ôéovnt, nui. 9.1110»: ËZEW oioth 10T: upas-

l0

Il

O

fixovroc, xal. péuçovrm 81:1 ou]. acon ôs’ovrou 10601,1er

TUTAŒIVOUUW 617,101 rifler ai. 8’ a; no10’5vrsç ou 8uvo1v-rau

ênupxeîv 100auto: 81mn et zéazovrsç 8É0vrat. (a) ’Eotxe

, anoïrrzp 10 813111611 3611 81rra’v, ri) uèv oiypaçov 1è

1011.61 vélum, nazi 17,; Kari 10 [primum çùiu; fi llLèV[Épinal 05v 1:31 êyxÀ-tîuara

gaillet? 8m un), x1181 tipi 011319.11 cuvalÂoiEaict ml 8101-

Àuwvrm. vlion En voutüÀ a?» fi Ë-Ki 84:03;, fi uèvWaIILLTEŒV âyopaia 5’21 lupin si; 151’901, il 8è éleueepuu-

ré’pa si; 190v0v, xaû’ ôuolwîzv 8è ri àvrl riva; A7411»!

8’ à; mum sa àçzihya xoüx aiguiloyov, allah 8èdu: cinéclùv ËZEI’ à?) 71019’ bien aux sial 1013er

aima, 0’003 oiavrat 55h atépyetv rot): 3101161 «tout! ouv-

mDmŒuvnc. (7) (H 8. i000), aux Ërri 87501:, 6005ôiç Q1111) ôuipeirou à ôt18’rîrrors cilla. KouijGat 8è

riflai ri) icov 9, rôts’ov, à): ou 858oixdiç 600151 [9720019

(a) 06X 651.0111);

15’051. To510 8è auuëaivu 8101 ri) [1013150021 yèv minot;

il rob; tracta-fox tu mûri, npoutpeîaôat 8&181 (klystron.Kalbv 8è 10 a; Trotsîv 11:), in baratin, 139511141» 5è ra 51’)-

:pyerzïcûm. (9l Auvauëvq) 8è àvranoêots’ov tir: âSiatv 13v

v f 1 . : v i y. a - l 1 ç57’! IEV, Kit EXOV’J ’ FlXûVÎ’X 7’15 l5.1110! 6U :»le,T50V’ (1)4

a C

35

8è cuvanaîîaç zut 8101Ftu0usv0ç épu-

A C

a I on. y ne i 1 l ( y 7 n 1a4.5 malaxerons: Ev 11, 019711 m1 au 11a00vra1 un? ou aux son:où 7310 13710 filou, 0ü8è 81’ 0113:0 1051:0 ôçâwroç’ xaûairrep

013v Ëni âmaïç eôeprfsmee’vra Staluréov, and ôuolofiaat

*I 1 N Î 1 N I 7R w Î 3 *. b0 01v auvausvoç aucôwcetv’ manœuvra 8 ouo 6 801i;fluas-av dv6501) si 8uvot16ç, ânoêors’ov. ’le 5107?, 8’ Em-

axsrrts’ov 133035 suspyersîrn xai tînt 1M, 81mg êrri 106-

? I Ç I ’ Î KV a! l1014 arrogera r, un. (le) AuthcÉnrncw 0 512111:01:9185112103 ratione; àçshiq turpe-w MK1 noix; regarnir

50

Quum sint tria amicitiæ genera ,ut initia diximus , et innnaquaque alii sint parcs amici, alii præstantia quantum interse dilteraut (nain et nique boni inter se tiunt aunai , et me-lior deteriori : similiterque et jucundi, et ii qui utilitatemseqnnntur, tum utilitatibns præbendis sont œqnales , tumet tutti-rentes ) : cos quidem qui inter se sont pares, etiamamando et reliqnis retins (lpm’ici exæquari; illos autem quisunt disparus , id persolvere pra-stantioribus , quad est pro-portione consentaneum. (2) Oriuntur autem critninationeset querelie in en amicitia sala , quam constituit ntilitas, autcarte in ea maxime :neque id sine ratione. Nain qui ohvirtutem suut amici, student alter de altero bene mercri.Hac enim virtutis et amicitiæ proprium est. ln tali porrocontentione neque criminationes exsistnntfneque pugnæ.In cum enim qui amat et bene merctur, nema offensaest anima z ima vero si non sit alienns ah omni humani-tate , benetariendo refert gratiam. Jam qui liane-tiens alte-rum snperat, qunm id quad cnpit asseqnatur, non facilequeratur de arnica : nterque enim bonum explitit. (3) Nein amicitiis quidem prouter votnptatem conciliatis admo-dumsæpe quct’elze turirlnnt. Simul enim id quad expe-tunt, contingit pariter nmbobns, si quidem consuetudinemutua delectantnr. Si id aliter habent, ridirnlns fueritqui alterum criminetur, ce nomine, quad ab en non per-cupiat (lelectationt-In , qunm ab ejns mnsnetndiue discederelim-at. (a) Amicitia autem 0b utilitatem constitnta , cri-minationnm et querelarum plena est. Nain quia talesemolumenli causa ntuntur consuetudine mutna, semperplura desiderant, et minus quam conveniat tribui sibi exis-timant, et queruntur se tantnm non causequi, quantummerito sua ipsis debeatur. illi autem qui beneticium mn-ferunt, tain mnlla surppwtitare non possunt , quam mnlta re-finirunt ii in quos bermuda conferuntur. (à) Porro utjus est

uplex z nnum non seriptum , alterum scriptum et logiti-mum; sic et amicitia: ntilitatihus comparant! duorum gene-rnm esse videntur: una in moribus posita , altera in legibus.Nascuntur igitur criminationes maxime, ubi non ex carient ,qua societatem contraxernnt. ratione fit transactio. (G) Estautem li-gitima sive lege constituta talis, qua certa men-espræstitnitnr: estqne turc duplex: tillera prorsns forensis ,in qua dt- manu in manum merees eut pretinm numcratur:alu-ra lilwralior, in qua in diem confertur militas, non tamensine patata aliquid pro ali no præstandi. Neque vem inhac ohscurnm est neque ubinm id quad debetur : sedamicitia: aliquid proprium , dilationem , habet. ltaqneapud nonnullos non dautnr de his judicia ant actinium; sedputanl , cos qui iidem alterius set-titi cum eo aliquid con-traxcrunt. trqni bonique faeere oportere. (7) Illa wroqua: in moribus pasita est, certis prascriptisque rondi.tionibus non constat : sed alter alteri , tanquam amico , do-nat, aut quid aliud prœstat : interca tamen mqnnmœnset , tantundem , ont plus etiam . ad se redire; proinde,quasi non donaverit, sed utendum dedarit et mmmodarit.(8) Ac si hlc aliter sulvetur, quam quis cantraxcrit. alle-rum accusabit. lthue propterea accidit , quia roluntamnes autplurimi res nommas, sed liant-stis utiles 1"".va-nunt. Honestum autem est, bene de altero mereri , raillaricissim utilitate sporula : utile, beneticium acaipcre.(9) Debet volens qui putt-st reddere quad tanti sit, quantiid quad accepit: nam inritum amicum faoere non deliebas:

. quippe qui tum pectines in ipso principia, amici beneliciutnactinie-ado ab eo u quo non debebas accipere. Neque enim aharnica accepisti. neque ab eo qui amicitiæ causa istud fa-cerct. flaque talis aliquis, perinde quasi beneticium acce-perit legitima illa ratione, SIC debet dissolvere, ac pratiteriquoque, si quidem reterre possit, sese parem graliam rela-turnm :quodsi non possit, ne isquidem qui dedit,sil)ireddi postulet. Quocirca si facultatem habet, referendumlwneticium est. Videndum autem statim a principia est,a quo beneficium accipiat , et quam beneficii mereedem illeexspectet : ut hac conditiane se beneticio attici aut patiaturaut recuset. (t0) Sed ambigi potest , utrum e’us utili-tale, qui accepit , beneticium sit ponderandum , a eamque

Page 112: Notes du mont Royal ←  · roc 11°11’ âEiav, mi 1195’11011 nui-1159i 8 , non potest iu-telligi. Apparet autem id agi quad Nicomach. 1V, 1:. a , S a z 1è 119511011 81) 1190:

20

.1

35

0

m

w

v9i01’ 1b 115’980;

ETHICA NICOMACHEA.

.. t u 1s a a. m s 1 a110112100011 11,v 01v1011100001v, 11 11, 1011 0901000110; 51159-

Ol 910v 7019 110100v15ç 101011710 00101 71018501

(1103)

750ïq1.

i N a N a 1 T , 1 1 n... ,110901 101v 51159751wv 01 9.11.901 ’r,v 5115111015 11011 551,11 71019

1591911 1065W, x01100111x9iI0v15çt et 8’ 011011101111 101

5’710101 117w 11019’ 01131012, ml à «19’ 01’704.» 00x 1,11,

1 I I I s D T a 111011 31 x1v8uv01ç 91 10101u101ç 7951011; (il) A9 ouv 0101

110v 1’0 791101711011 157,; (90101; 0601,51] 105 110160v10; 61:90-

’ ? x 1 ...5111 111519011 301131; 01110; 7019 ô 85011510ç, 1101i 511097.51

1’111? (Ex 11011101511901; 101v ïanv’ 100016111 ouv 7575’v111011

fi 111xou9t01 80011 015110; 131057111011, :100 0’1110801éov 801

,

’F «la

z

9

1311.73 8001 31111690110, ici 10.5’011’ 110004011 7&9. ’Ev

Ri u I , I i 7 v I05 10111; 11011 a951*hv 371017110111 11.511 aux 501w, 11.519193’ 501x51: fi 105 890icav10ç 1190011’9501çr rîç 019511,; 7019

7.1’1 105 mon E11 11?, 11901195051 10 x1391ov.

a

,1

.

A1ac95’9ov101 8è 1101i êv 101i; xtxfi’ ûfispoyg’qv 1901i0115’

015107. 7019 ëxoi1590ç 10.501 ixsw’ 510w 80 10310 7i7vn1011,

81001155101111 030101. 01’301 7019 8 15 901i01v 1190015-31511 011’111?) 111.550v ËZELW 11?) 7019 01701083 v5’9.506011 10160111

89.01,0): 80 x01’1 ô 17195119615905. 0’119zî0v 7019 01101 01’i

- v 11.90101 85111811011 ËyIs1v’ 1511011971111 15 7019 7iv500011 mi. 013

(904’011, 5l 14”17 x011’ 0150111 151v Ë97mv 001011 101 En "fig

590i01Ç 0’1’0v1011 709, 1101001159 êv 19nu0i1mv xa1vwviq

- I - Il10.510v lauâivoucw ai 0u116000101151101 1051M, num)

s a l s N x 1 e M a s 1 1 l a Ic51v 11011 av 11; 011.101. 0 0 n°51,; 11011 ÔZEIPOW 011101.

la h t î N I" d la n lm I1100.1111 :91.L0u 7019 017010011 sont 10 ë11019x51v 101; Évasi-

01111 11’ 709, (9010111, 595105 011011801i19 à 811v020111 901011

tînt, 1.11.053 7e 11.57010v101 5:0).01551v; (2) ’Eo1x5 8’ 0131

Exci1590ç 69063; 0510M, x01’185ïv ê110115’919 11).5’9v 11511.51v

à N * m I A! IEn 11,; (90101:, 01’) 1011 au1ou 85 , 000.01 119 115v 131159.-

» .. . a , ... 1 , aZOVTt 1111.1.5, 119 8’ êv0551 115980uç- 115 9.5V 7019 019511,;

x00 fig 5135975000; fi 11.1134759014, 11,; 8’ 5’v851’01; âmxou-

(:1) 06119 8’ 575w 10’510 1101i Êv 101i;

I I 7 t . Ibl 3 l A.11011151011; 00111511111 ou 7019 111181011 ô 11.1.05v 017010011 119

110th 1109(Coiv- 10 xatvàv 7019 81801011 119 10 11011101 51’159-

7510Î1v11, fi 1151:8 8è x01v0’v. 01’1 7019 501111 0011.01 7.917-

910111’Ç500011 01110 15311 x01v171v 1101i 119.8000111 êv 118101 7019

10 9101110v 01385’11; 61109.5’1151. T19 8.8 1159i 19119101101

x r N 1 IlAattouus’vqi 1111.0.1 01110153101101 mi 11918199080111,» 7.91,-

, . .. 19.01101- 10 11°11’ 0151011 7019 É1101v1001 11011 mulet 18v 190mm,

110001159 5ï9111011. 0171198’), 11011 10’1’; 0ivi001ç 8018131501,

1101i a?) 5Îç [9129010 6195À0uuëv19 ’71 si; 09510,11 1111.9111

âvramôors’ov, 0’1v1011108180v101 10 évâeyciuevov. To

s 1 1 1 - a 1 0 Un a Nt0111101101 7019 fi 1.90101 511th151, ou 1o 11011 acteur 0005

7019 301w Eu 11001, 1101001159 êv 101?; 11901; 100: 050i);1111.0111 31001001; 70v5Îç’ 00851; 7019 div 1101s 1’811 01519:1

’ 8 t ’ 8’ 8è ’ ’ ’ ’ Î 80111000 11, s1; uvauw o 059011reu111v 5111511111: 5 V011 0-

- b Ç 77 9 z lu N V ’ Ix51. A10 x0111 80.151511 aux 0,511101 ui19 110115901 0111511101-0601, «019i 8’ uiôv’ 019501011101 7019 0’11108015’011, oûôèv 8è

110115001; 017,101: 183v 611119711évmv 8589011151, 13’101’ 0’15’1

î t I M0950151. Oie 8’ 005051011, ËEouciz 011951v011° 11011119

110119l M. "A1101 8’ i019; 0085i: 1101’ 01v amarina

v i b fl-801151 un)! 61159500010110; 901611901. 7.1991: 7019 111c 190-

LlB. VIH. CAP. XIV.

mensuram reformula gratin : au ejns qui (ledit liberalitatcmetiendum. Mm qui acceperullt, ca Se a bene meritisextennantes accopisse dicunt, qua: et illis orant pana,et ah aliis sumi patnissent : illi contra, se. quie maximapotuerint commisse, et que! hi ab aliis non tulissent; item,(Imlisse se perienlosis alterornm temporibus aut in aliaaliqna hujusmodi net (il) Quid? ita hic pro-nuntiemus, quad amicitiam islam utilitas constitm-rit, eare illius, qui accepit, utilitateomnia esse melienda? Hicenim est qui eut-t, et ille lmic opilulatur, tanquam paergratiam accepturns. Tantam igitnr ille huit: opem tulit,quoniam hic utilitatem cepit. Et reddendnm igitnr illitantundem est, quantum est consecntus, et Vera etiamamplins: hoc enim futurnm est honestius. In iis autemamicitiis , qum virtnte constant, nullæ criminationesexsistnnt. lijns tamen , qui bene meritus est, consilio be-nelurium videtur esse metiendnm : virtutis enim et morumvis summa in consilio est atque proposito.

103

2a..en

CAP. XIV. [XVL]

Jam rem in iis quoqne amicitiis, qua! in excellenliaqnadam consistnnt, (lissensiones cxsistere salent; postulatenim uterqnc plus sibitribui. Quad qunm tit, dirimitnramicitia. Existimat enim et is qui meliar est, sibi plustribnendnm esse : (bono enim vira plus tribui salera ; ) etsimiliter is quoque, qui ntilitatum auctor est majornm.Negant enim, cum qui sit inutilis, u-quam parti-m perci-pere oportere. Omnino enim munerarinsquidam rousti-tueretur amicus superior alteri, si non merilo operumrespondeat ab amico fructus. Arbitrantnr enim. ut insacietate pecuniaria plura aurernnt qui pium in sacietatemattulerunt, sic et in amicitia fieri oportere. l-dentis au-tem et deterioris contraria est opinio. Esse enim boniamici, cgentibus opitnlari, eaqne qua: desiderant suppo-ditar’e. Quid enim jurat (inquiunt) vira bono ant po.tenti amicum esse, si nnllum ex c0 fructum sis consoeu-turns? (2) Ac videtur mqna utrinsque esse postulant) , etutrique ex amicitia plus tribui oportere, sed non ejnsdemrei ; rerum meliori quidem et ci qui virtute præstat, plushonoris; egenti vero plus emolumenti. Virtutis enim etbenelicentia: præmium est bonos; egestatis autem subsidiumlucrum. (3) Atque etiam in omni reipublicæ administrandœtonna ita sexe res lmbere videtur. Non enim honore allici-tur is qui nihil boni confert in rempublicam. Nnm quadpublicutn est , ut commune, ei tribuitur, qui (le re connnuniet publica bene nierctnr. Hanos autem res comnmnis est;non enim quœstum facere e republica et honore simul afficilicet. Nemo enim omnibus in rebns suum conditionem de-teriorem esse patitur. ltaque illis qui circa quastum sont de-teriore loco, honorem tribuunt : matraque iis qui lucro ca.piuntnr, pecuniam. Dignitntis enim et meriti ratio amici-tiam exæquat et conservat , ut diximus. Sic igitur etiam eosqui non surit œquales , alterum cum altero agere par est. Etqui vel pecunia vel virlute auctus et ornatus est, is allerumhonore rcmunerari debet, id saltem rt-ferens, cujus red-dendi facultatem habet. 1d enim quad præstari potest,amicitia desiderat ac requirit, non quo quisqne dignus sit.(a) Num hoc ne potest quidem in rebus omnibus emci,uti in honoribus iis quos diis immortalibus et parentibns ha-bere solemus. Nome est enim qui honorem iis dignnmtrihuere passit : sed qui eos pro viribus et facultate colat,is probus et pins esse putatur. Eamque 0b rem videtur pa-trern abdicare tilio non licere; sed patri tilium maxime.Æquum est enim , ut, qui debet, reddat. Quidquid autemfeeerit filins, nihil beneticiis a paire acceptis dignum fecerit.Semper igitur riebebit. lis vcro quibus debetur, dimittendiac liberandi debitoris datur potestas. Ergo in patris hoc estpotestate. Et vem nemo pater fartasse discedere a tiliovelle videatur, nisi abeo qui improbitate ait nimia. Nam

Page 113: Notes du mont Royal ←  · roc 11°11’ âEiav, mi 1195’11011 nui-1159i 8 , non potest iu-telligi. Apparet autem id agi quad Nicomach. 1V, 1:. a , S a z 1è 119511011 81) 1190:

l04 IlQiKQN NIKOMAXElQN 9, a. (ll83,llfil)n I i a I a f k i a r v . . . h . .on; carlin 1m enlxouptav avjpœmxov un otœJEtGÜŒl- l pru-ter anucrllam naturalem bumanum quoque est, aura.

. a.» a . a . i .. l Nho 0è çsuxrav v, où otorragie-toi: 10 ënapxsw, (19;!)an

T I à i l x si tu6vn r au mayen: 7&0 ai fichai ABOUXOVt’ït, to os TCOIEtV

’ .. x r 7 r rçsüïoww J); aAuctreÂs’ç. flapi un ouv routa-w êru

N ,a rocou-.0»; Eîmew.

lium non aspernari. At vora filins is qui ait improbus,aut fugiet maxime, ne patri cogutur opitulari , ant cartenon admodum, ut id fadai. laborahit. Plcrique enimbeneficium accipcre volunt ; dam non volont, quad id silutilitatibus contrarium. Ac de his quidem hacienns.

LiBER 1X.

CAP. I.

’ w I Nt - 7 NI * I î a I13v miaou; os un monomanes-1 (pilum; ra avaloyov

t 7 t I 7 nïadïsl x01: motet 1m coûtant, anu’rrep zip-lm: , atav nm.

N .. ... r i ,..êv un nolmxn si? O’XDTOTOgQ) div-ri nov ômônuaïrmv

aiLOIÉ’h five-mu. xar’ &Eiav, mi a? façon-:75, mi. roi;

- a a a. 7to lourai; hvrauôa p.9» ouv tanagra-rai. xowov pé-

a I t b tu fit I I190v to vannant, mu 1:90: 101210 on navra hanaps-

r I . - . n .. ... , iun, mu. Taurin perçai-tau. ’ av os T7] Épinal-r, nia-te un

a V, i î X æ a f À" 7 9. ) -armons EYXI Et Il 0115??th eux ŒVîlçaliEtTŒi.’

a K i ï I 1 f7 1 ’ 9 7 IouOsv slow commun, en 0mm: ETUZSV, nanans; 8 6 apio-lb lusvoç 6’11. npdrepov ënayysno’usvoç min: vUv oüeàv

- a i ..étudiai. (a) Lugëaivet 3è tu TOI’XUTŒ , étudia ô 14è!

a y os t x 1 r x.» M i x Iai 7,60v15v 10v spuiusvav çusg, ô as au ra yin-mum:

I5 i * k Nrov ëpza’rrîv, mon: 5è tu; agaçant ôtoipyn. Ara mon

- 4 a ,7319 11,; gamin; ouah]: atŒliU’JlÇ yivzrau , 5:50:50: prix yi-

T v a , .au tarpan on: Evexa êçibbv’ ou çà? autan; gonfloit «Mi:

1è bariolait-ra, où goulu ovni 8L0 rainurai nui ai

l en si n- «( n- , r i 1 ralliai. ce nov mon x20 «ouv aussi pavai, m:-I V - ’ 1’ l N: a - FI. . IUa..ep 219mm. En) Ataî;HOJT1tO.-. un aux»: 5.590: Yl-

, . i , . . .. ..YV’flT’lt aurai; mu. p.7. on opayovrau- ouoiov 7&9 up

i I n 7 a 1 a l ”’25 y.’r,05v YLYVEGÜ’XI, ou" ou Sçtîîït un tuyzavp, otav

i N un . H ,xui 11;) xiÛdptpït? ô :7: yyslmousvoç, nui 6’019 d’usivov

cliqua, 10506115) rhum si; à.) 8’ duairoüvrt du; 67:0-aZa’aaL; ivO’ Ravi; tem-Av àroôsêmxe’vai En. li

uèv 09v éminça; 10310 êCmÂlsta, ixaviôç En; eiysw a

3° 8’ ô uèv rëgow 65è xs’pôo;, mi ôuèv 57516 æ un, 06x

av sin 1:0 x1181 rhv norvmviav xukôçr div 7è? ôeôgsvoç

Topflvsr, Tao-.01; Kali npoaëZEL, xaîxeivou 75 [éprit

n y , . «yr tmon aurait. [tv un»; 8è nors’pou 14211 sari,

a

lal

N .. , .. p, r ..tau :paisuavou zou filochant-0;; à 7a? npaiéuevoç

. , . , r ,sa Ëotx’ EfitTl’JETEElV emmy. "Un? çïGt ami "poirayapav

N ’ i K l r I. a. a Irimeur du 1’19 81015515»; «avinera, Ttyfild’üt 10v pavlovra

, a r . . . . .axâlisuev écrou 80x54 aigu anicncrOzL, nazi eMyÉaveTOGOÜTOV. (a) ’Ev Toi: rewriting 8’ êviolç 0195515: 1?)

a alu-00; 6 «vagi u. Ot ôâ npoMpÆuvovreç 1:0 EXPYUPLOV,

mai-1 u’rOËv 10:05er En 2’*ataaw 813: rôt fart: f 7". A A- . ç cf q , Ç .PJGJÇ15v êrray-(shûv, sîxo’tmç ëv ëyxlrîuaci YtÏVOVTat’ 01’:

i î N f I V î N N 17a? annelons-w a uruoloyncav. (7) laura a un);7015i: et GO?tGîai&VŒYld:0Vf’1tatà 10 unOE’va au: 805ml

t , m. 7 q- N ,057 910v on Ëniaravml. Ourot pâti ouv du! flzôov

.64 f0, r N , I, , g ÀI , ,P .’.JV un av, un noiouvrec Emma); av 7x TLLLŒGW En";

tu. Iin), yiyvernu ôiouoloyia 1m; interro-(in, ainono; apoïeuevoi zip-m’ai. 6’11 bénît-riroi-

7àp i] xar’ âper’hv (allia. T’hv âyotgâv 15

. ., nmon... v x2151 tin: apoaipsa’w’ «un; 7&9 tau (filou Mi.

v

ln omnibus autem dissimiliumlamicorum amicitiis ratio-num similitudo amicitiam exarquat et conscrvat, ut dixi-mus : quomodo etiam in re civili sutori pro calceis retribui-tur quad convenit, et textori et celons item artificihusatque opilicihus. (2) Estque ad liæc mensura communiscomparata nummus: ad hune omnia referunlur, et hicomnia metitur. ln amatoria vero amicitia queriiur interdumamator de eo quem amat, quad qunm eum ipse dcamet,ille sibi mutuo non respondcat in aurore, ipse forte nihil inse habens amabile. Sæpe autem etiam i5 qui amatur, deamatore queritur,qui qunm arnica omnia promittcret, nuncnihil pnBstct. (3) Atque accidere talia tum solont,qunmamator cum qui colitur. proptcr voluptatcm annal; illeamatorem propter utilitatem : et hæc ulrimquc non con-gruunt. Namqnum istorum causa amicitiam illi coicrint,dirimitur hæc tum, quuln ea non præstantur, quæ ipsis orantcausæ diligendi. Non enim alter alterum diligobat, sedbuna certa alterius alter, qua) stabilia non surit. Quamoh-rem laies, quales dictum est, sunt et amicitia: islzc. A: vemca qua: ex morum virtute profitiscitur amicitia, qunm pérse sil, manet, ut diximus. (a) Dissident autem inter se amicietiam, qunm alio, et non en qua: ekpetebant, consequun-tur: perinde enim est , ac si quis nihil consoquatur, id quadcupiohat, non consequi. Quaie illud est quad de citharœdojactaltur, cui i5 qui promisorat, quanta malins canai-et,tanto sa pium daturum, mana promissam merccdcm axi-genti, voluptatem se pro voiuptate reddidissc respondit.Sana si hoc volebat ulerqne, satis illi factum esset. sin bicobleclationem, et ille qua-stum pctebat; et hic habet quadvoluit,ille non habet : non fuerit rite satis factum. Namquibus quisque cgct, ad turc animum rctcrt, iliorumquegratin hiPC, qua- habet, daturus est. (a) Sed aistimatioejus quad couvenit, utrius est? ajusnc qui ante dcdit,au ejus qui antca accalmit? Nain qui (lat. prior, rem par.mittereilli alteri videtur. Quad aiuut et l’rolagoram faceresolitnm. Quum enim donnant-t aliqna, cum qui didicoratjubebat post modo æstimarc, quanti vssojudicarat ca quædidicisset : et tantnm auferebat. (a) In tahbus autem placetilludnonnullis, u Dicla vira men-es ah amico n. Qui autempru-copia pecunia nihil eorum quae promiserunt præsiant,proplar immodcratam scilicct promissorum magnitudinem ,Inerito accusantur. Non enim persolvunt ea quin promise-runt. (7) Atque hoc sophistas fartasse [acore necch est,propterea quad nemo in en quæ illi sciant, pectiniam im-pensurus sit. Hi igitur, quia ca, quorum causa mercedemacceperunt, non facinnt, non immerito accusantur. Intelquos autem nulla intercedit pro apura atone officia mer-cciiis pactio, ex his illi qui de allero proptcr ipsum prioresbene rnerentur, non salent criminationibus esse obnoxii,ut ante dictum est. Talis enim est ca qua: virtutc consti-tuitur amicitia : atque hic ita est faciendo remuncratio,ut est hoc instituto dignum. Hac enim et amici et vir-

Page 114: Notes du mont Royal ←  · roc 11°11’ âEiav, mi 1195’11011 nui-1159i 8 , non potest iu-telligi. Apparet autem id agi quad Nicomach. 1V, 1:. a , S a z 1è 119511011 81) 1190:

("64,l165)

a. a un r! au v î . a yun; tapez-ac. 0mm a sonne mu 101: çnlt0co:pnonç xan-vœvrîa-ana’nv’ 0C» 7an npàç Zpfipaô’ fi âEian nerpsïtann, mini

1’ iao’pporroç 06x Env yëvonro , 0’003 intox ixonvav, anoirrsp

î i x i i . a a n . 1 iun npoç 620m; un 1np0ç vont; , 10 avenant-nov. (a) Mn

V Q V tu I I I Ia retenu-m: 8 mon: 17,4; 6065m; on Erin tnvn, uaXna’ra513v in»: dei 191v àvranéôoo’nv yiyvsaôan 30xaüoanv oit).-

qaïv xa-r’ &Eiav sÎvan’ et 8è 1051:0 un aupëatvon, 0G

pavav àvayxaîov 80?.an Env 16v upcëx0vra rei-nem,am mi ôixanov- 860v yàp aïno; àçeMOn à &vO’ Seau

I0 143v iôovùv siïsr’ div, nocaîrov âvrnÂonÊnbv ê’Esn rhv nopal

1061m) &Eiuv- mi 7&9 êv 10k ninionç d’un) (paumai 7n-vonnsvov, (9) êvnayoÜ 1’ sidi vauon 15v éxaoa’n’nov 012.11.50-

Âonn’ow ôixaç un eÏvan (in; ôéov, ni) êm’arsuae, ôiukuûîvan

x w l a I ’3’ i 1npoq roofav xanûonrrsp exonvowncev: Q yap Errerponaon,

15 1051W matou onxonna-nspav etvan rama tau snnrpsipavroç.T’in nanan 7&9 aï) 105 i000 TnunTJanv ai Eyovrsç xai et

s r a. , a- i a. on] æ Ifîwmnuvon lueur rà yanp onxsncn xann â anooaonv Exon-

ctonç active-nm «070.03 dîna. ’AXA’ gnon fi damé-i,

yivsrann npizç roaoîrov 860v Env rainiocrnv 0i lauâivovteç.2° Asïô’io’wç où rocoürou rnuâv ô’cou ËZOVTI (pann’veran film,

’ ’ l i V Ïun 600D npnv 515w Ërnnnan.

ETHlCA NICOMACHEA. LIB. 1X. CAP. il. IC5

tutis est. Eadcmque ratio videtur eorum esse , qui philo-SOphiam communicarunt cum aliis. Nequc cnimsapientiœa-stimationem pecunia metiri potest , neque ullum pretiumparis momenti reperiri queat : ac fartasse satis esse deboutid quad facultatcs patiuntur, referre, ut et in diis et paren-tibus colmdis res habet. (8) Ubi vem non hoc modo nequehoc anima benelicium confertur, sed renmnerationis spe:nihil æquius quam ut mensura remunI-ratianis statuatur sc-cnndum id quad utrique parti videntur. Quodsi id locumnon lnabere contingat, non morio necessarium, sed etiamjustum videatur, ut is qui prior acccperit, quantum sitrcddendum, præfiuiat. Quanta enim militas huic allataest, ont quanti voluptatem emisset, si tantnm vici**im ac-ceperit alter, justum pretium videbitur al) hoc esse conse-secutus Nom etiam in rebus venaiihus hac idem videniusfactitari. (9J Et quibusdam in loris loges non dant touttractuum voluntariorum judicia et articules, quasi opor-teat, cujus quis iidem secutus est , cum ca sic, ut con-traxerat, (ln-aidera. Nain cui permissum est, eum jusliusesse arbitrantur, quantum sit reddeudum , præstitucre,quam illum qui penniserit : qunm ita ("ornparalum sil, utpleraquc non tantidem instituent ii qui habent, quanti, quica acciperc valunt. Sun enim (’uique ctquæ quisqne dat,cara habet magnique instituai. Verum en non obslante re-muueratio fieri debet ad a’stimationem ejus qui nem-paru.lntcrea est illud tenendum, videri rectum, ut res a-slnneturab illo non ex sensu ipsius eo qui est , qunm jam rem habet,sont ex illo, qui erat, priusquam eam adipisceretur.

CAP- Il.’ 7:0 ionv 3’ É en mi rôt roncnüron oïov min-sent Saï

P j. , I a [rnain-on si?! narpn ânovsuenv zani nenOsoOan, xanuvov-ronpèv ion-mi?) mlo’ts’ov, crpmrnyèv 6è xsnporovnrs’ov 16v

25 naisunxave 69.0iwç 8è cpn’lnp uânov mondain? ûn’qpa-

mté0v, uni. sôspyër’g àvronrnoôars’ov 10(an pana»; in

r l a a n- , si. ’5’ , 1*Éranpm upas-rem, sônv cnpqaanv un avosAn-ronn. (2) Ap ouv.

a» N isuivra «a: roman âxpnëwç un ônopn’cronn 01’: pagrînov;

s r i i I v. A t i v i«ahan: 701p mu navronaç afin onanpopcn: un 11.575051. xann

. t N a t , , a a. ,80 papas-an un 1m 301M) mu. avanonnnp. (a) Un a ou

1 ne N r inavra ftp a?)qu cirroôors’ov, on’nn à’ôn)tov. haï en; un;

i - i a»eüepvso’iaç àvronrroôore’ov à); ëni sa nom [mum à Za-

?’ 1 rpnaréov êtaiponç, and (3635p ôdvsnov, q) opalin cirro-

a 1 a: I a I il si 3 x!conov (nanan il”. étonnpnp oorsov. (a) aux 0 on:

7 N ’ b N Isa rofin’ dei, otov en? Rurprsvnn raps Ànarnov norspav

ù n- ? 410v lumignon: âvtnXu-rpons’ov, xanv ôa’rnaoov 1;, 7, zani

au I Iun); êonïnoxarn ânanrauvrn 8è anoaors’ov, à 16v tampon

i N a. tlurpmre’ov; 565m flip Env mu saturai: uaÂÀ0v 10v 11:4-

I a ï v on è t , J.sapa. (5) Onsp ouv snpman, au OAOU in v no apaisant:40 a’n-rroôorÉOv, ëànv 8’ ûneptsivr, fi 8661:, a?) midi à up

au l l i 3 N, , ia’vœpnaiq), api); taut’ ànoxknrsovt Ëvwrs yap ovo sornv

on I î *i lïaov 1:6 173w rpounapxùv âuEn’ymOun, minon 6 515v

.. " I n- a a a m rmouôanov sans; en) nomen , up 6è 11 avranooocnc 7n-

y a 1’ 07 si q N Nyvmann, 3V 0mm. uoxônpov Etvan. vos yanp up a:-

I i 3 746 veinant éviers o’nvrnôavsnatsov’ 6 ysv 781p onousvoç

v un, Inouaison Ëôoivsnasv émeutes 5vrn, 6 o aux âÂnnÇsn x0-

À un * I N 1 Ïguidon napàn novnpou. laits ronvuv en onananV d 1 l i H051w; Ëyen, 06x iaov 16 a’nEiorgLan r En: axez un in, auna);

* v - ao’n’ovran 85’, 06x a» 8651m: «tous: nanan. (a) Olrnep

i I i t50 03v nondum zip’qrui, ai mp1. «a: nanti-q un me fiPŒEEtÇ

a: t FI ,khan biniou Élever. 16 Gapnaus’vov rang «spi a. encor.

i a. a a l a si n- t’Orn uèv 05v a?) raina nananv amoouav, ovo: up nzrpn

Sed hujusmodi quoque qumslioncs in controversin ver-santur z amniane patri sint tribuenda , eique in omnibus sitoblemperandum; au morbo laborans quis medico potinsparera (li-lient; in imperatore item creando vira rei militarisperito potins suum darn- sulfragium ; itemque amicone po-tins, quam vira bono mas geremlus sil; et eine, qui benemeritus est , gratia si! referenda potins , quam sodali douan-dum,si utrique satisficri non passit. (2) Haro omnia subti-liter et enucleate distinguerez baud dubie dînicile est : mul-tum enim varieque (lifteront inter se ista et magnitudiue etparvitate, et bonestate et necessitate. (a) Et interim ta-men pro certo habendum, non omnia uni eidemque esseprastanda, lieneficiaque potins iis, a quibus auceperis,esse referenda, quam sodalibus gratificandum : sicut mu-tuum ei, çui debetur, reddendum est potins, quam so-dali donandum. (4) Atqui fartasse ne hoc quidem etiamsaquendum sit semper: verbi gratta , utnunnaln quia præ-donibus redcinptus sit , illum qui redemerit, captum vicis-si"! , redimere debebit, quisquis sit; aut non capta etiamilli, sed repetenti, quad im enderit, reddet : an patremcaptivum redimere potins ebebit? Nain patrem potinsquam rei se ipsum redimere debere videatur. I (à) Quapro-pler universe quidem sanciendo , dioendum : Id quad nielle.tur, reddcndum esse, ut diximus ; rerumtamen si plus ne]hamstatis vel necessitalis habent , dore alii , quam illi red-dere, unde acceperis, ad han: oportet esse propensiorem.Interdum enim ne æquum quidem sit, ci qui alteri priordedcrit beneficium , gratiam alterum referre, ubi vidclicetille scions nunc esse virum bonum , beneticium in eum con-tulerit ; illi autem gratiam referens hic alter, nomment im-prahum ornaturus esse videntur. Nain nec! quidem m-terdum, qui mutuum dederit, mutuum i’lcrssun dandumest. lite enim existimans, se suum recuperaturum, mu-tuum dedit bono vira: bic autem ab improbo stase re-cuperaturum esse non potest sperme. sive autem ra.Vera ita se res habet, minime æqua sit postulatio : sivealiter est. et exislimatur tamen in esse , non fieri illud ab-surde videatur. (6) Quad igitur sæpenumero a nains di-ctum est, omnis quae in perturbationlbus et actiombusexplicandis versatur consideratio, mlnia mugis, caria antdetinita est, quam illa in uibus versatur. bon eademigitur omnibus esse tribuen a, neque pain omnia, quem-

Page 115: Notes du mont Royal ←  · roc 11°11’ âEiav, mi 1195’11011 nui-1159i 8 , non potest iu-telligi. Apparet autem id agi quad Nicomach. 1V, 1:. a , S a z 1è 119511011 81) 1190:

106

suiv-tu, anaiîrsp oùôè 11:6 Ali 065111, 05x nia-nierétai 3’ Étape: TOVEÜCI xui dôeirçoîç xai érotipotç mû 51359-

yâratç, ëxa’crorç rôt oîxsîa ami rù âpuorrovra inave-

. fi Iunte’ov. 051m 6è un). nonsw çaivovtai’ si; 70151.01);uèv 7&9 xako’üat rob; cruyyevsïç’ tau-roi; yàp xowov ra

l I i ne N I: i ) Ï IN xi75W); mu. ai flapi mon où «pagaies ne". en; ra mon cefilm” airain-m 85v tout; cuyysveîç o’mawrâv ôtât rototo.

(s) A6591 à" EN 19’471; uèv YOVSÜGI 85v goyim? Excip-

xsÎv, à); ôasïÂovnç, xau roi; titi-riot: 105 étym minimal

fi f - I ’ tu ! * Ni Nr, saturai; si; tau-r èxapxaw. Kari nyshv a: yoveucixzbairrap Geai: , a?) nâaav 855 oôaè flip vim aôrfiv mugi

i , - n 7 .- N 1 .. ..mu turpi ovo au 11v TOI) cagou q rua 6.P’ITTWOU,

. t , . i ,MM fin: narpix-qv, 69mm); 85 and 134v tuai-9mm.(9) Kari zani 8è TEE) wpsaôurfgqi rty’hv 793v ani filt-

xtuv, (marmoréen un manitou xai roi; rotoüïotç."po: êtat’pouç Si crû nazi fiançai): nappncizv miamine»: xowotnm. Kai coyyevéot 891 mi. (polirait;xai. wolfram ami TOÎÇ lamai; Érato-tv nisi Rempars’ov To

oixsïov ânove’ustv, xai cuyxpivsw rôt émierai; Eurip-

i à! r r»Xovra xmr’ oîxuômra mi ipsum ’, nanan. (la) 1kopsi: 00v ôuoysvîîiv galion f, xptclç, 151v 8è ôtzçapo’vrow

a . I , i . I .. . , . ,ElermEUTEPŒ. Ou un»: au: 75 TOUTO anoma-rsov, un(hg av Evôs’ymrat, 05m) ôtopwre’ov.

v

I

lb

2

CAP

Ï à. K7 5 I l i N N I u l IIzfiL a anoptotv un Tripl TGU ataluEGOav. me (pilla;

l. i i à a ’ i" i i it4, "po; roue y. moyenne. «po; p.9 10v;

i i , l (tu 1 I ztu 10 ypnoqtov in ra non çiÀouç ôvraç, 610w impie-ri

.. , v . am v l z i1m11 elwow, ouosv aromv ôiulusoôat; êxswœv 7a?fion giflons (in àrrohrro’vuov EÜÂoyov To lus). allah.

’nyale’osis a. div 1re, et ôta: 1b lofimuov to 9,53;

sa - e 7 .430 dyamw NPOGE’ROlEtTO 5d To n00ç’ swap 7&9 êv 019711

sinoysv, «laïc-rat ôtaçopai yiyvovrat roi; oflag, ô’rav

i l a! l ’5’ r a i 1’tu, 61mm); ouin-cou. xau ont 90m. Omv ou ouvêtaneuoOïl nç mi Malaga QIÀEÎGOŒI ôtât 1è 1300;,

ont)?» 19LOÜTOV Ëxsivou flpdrrovroc, êaurèv mî-rLiEir’ div-

as 611v 8’ me, fic êxsivou npoorrofiaew; ànamôfi, Bizute»:

ÊyxaÀeÏv 1123 ànar’rîcruvu, mi pinot! "7, 10?; 1o v6-

utcua xtëônlsüouow, 86g) moi TllLIOIJTEPOV î, m-

I Ï *i N, S N, Q 7 I Ixoupym. (a) hem o (11:00:7anth me ayaôov, 75men«a ’1’8è n°101195; mi 80x71, ap’ Ëu (ptMréev; à où Buvaro’v,

40 drap un «av emmi» me: Tâyaûo’v; 0515 8è çtlnrs’ov

Romain: 0515 Esî’ atlonôvnpov 7&9 où la), eÏval, oôô’

ôuoto’GGOar çalsktz)’ damai 6’ 6’11 to gigotai; et? mon?

N 1 .. -çiÀov. ’Ap’ ouv 50W; ôtaÀors’ov; flat) «mon, aîné! son

. l i l I I p vUNIŒTOIÇ xarà 1m polünpiav; ênavopOoiow 8 510061

a. Y45 gainai: fionônrs’ov si; 1è maya Env oüciav, Sam .Be’Ànov

ï N I ’ l l NI 1 . Vmu 1m comme oixsiorspov. A0551: o av ô «Saluons-voç oùôèv aira-nov rouir ou 7&9 mon? ramona oflag

:- t a» N7M âniormOÉvra ouv àôuvaruw ânonnai. âçicraral.

3 a! i N I F la! Î ’ i(a) En a ô ou maganai, o o Énigmes-ripa; 717mm: unw 17012: 81411M110: oignît], cipal zonarëov mihi), 06x

à"? ET il ëv W’X a; ôtas-das; dÀlGTŒ 8"?)0v t’-4 l. a i Pna Î’i v * P Ai Y

7 . - iveut, (nov Ëv un: «maman; çth’atç’ si 7&9 ô usv Suz-

2 a(sa 55

H(-)ili!2N MKONIAXIiIQN (à, y. (un).admodum neque Jovi omnia immalnntur, non abscurumest. (7) Quoniam autem alia atque alia parenlilmx, etfratribus, et sodalibus, et bene meritis debenlur : sua cni-que et accommodata sunt tribucnda. Alque ila sane ho-mmes lacere videntur. A11 nuptias enim cognalos vacant.Nain qunm hi gcnus habeant cum ipsis commune, erunt quo-que, quæ in hoc versanlur, actiones communes. Atque abeaudem causam existimant , cognatas maxime funeribus etparentalibus inlercsse oportere. (8)Ceterum filiiparonlibus maxime victum suppeditare debere videntur, tanquamdehitores; et qunm pulclirius adeo sil, iis, par quos sont,quam sibimet ipsis, hujusmodi rebus suppcditare. Prai-terea llanos parentibus ut diis est liabendus; sed non qnix Esllanos parentihus : nam nec palri idem, qui malri - simili nonetiam sapiente au! imperatore dignus, sed palernus z itemquemati-i maternus. (9) 0mni autem natale grandiori pro analehonos tribuendus est , ut ei assurgamus , ut de sede et accu-batiane honoratiore decedamus, et cetera hujusmodi præ-slemus. Sodalibus autem et lralrihus inter ipso; oralionisliliertas omniumque rerum communilas esse (lebel. l’o-slremo ut cognatis, tribulibus, civibus ceterisqne omnibussuum cuique jus suumque honorem tribuamus, danda opera

est , contierendo inter se et perpendcndo, quæ cuique in-sunt ratione necessitndinis, et virtutis, vel usus. (l0) Ac(le gonere conjunclis facilius judicari potest; de non con-junclis difficilius. Non tamen idcirco desistendum est, sedinter se, quoad ejus lieri potest, discernendi surit.

HI.Est autem quæstio ac duliilatio subdiflicilis de dirimondis

zut non dirimendis amiciliis cum iis qui iidem non perma-ncnt , qui fileront. An vero inter e05, quorum amiriliammilitas aut jucunditas canlraxit , quum utiles aut junmdiesse desierint, riiscidium misai nihil est absurdum? llla-rum enim rerum erant amici , quibus deficienlibus si jamdesinant amare, non sil mirum. Merita autem quis cumaccusai, qui, qunm utili aut jucunda ad amandum du-catur, sinnllet se moribus et virlute ad id excitari. Nainquad initia diximus, plurimæ inter arnicas dissensioncsoriuntur, quum non ita , ut exislimarunt alteri, sunt ipso-rum amici. (a) Quum igitur aliquem sua felellerit opinio ,existimaritque se propter mores diligi, alter autem nihilejusmodi ostenderit, de se ipso qucralur. Quum vem il-lius simulatiane in errorem inductns ac deceptus tuent,merito jam isaccusandus est, qui felellit; tantoque magisiis qui nummos adulterant, quanta pretiOsiore in re hocmalelicium versatur. (a) Sed si quis in amicitiam recepe-rit aliquem ut virum bonum, et is malus cuisait aut ova-sisse videntur, utrum etiam nunc amandus est? An hoc fierinon potest; si quidem non omnis res amabilis est, sed eademum quœ bono esl. [Neque vero quisqnam viliasus estdiligendus.] Non enim oportet rerum malarum studio al-que amore teneri , neque item improbi hominis similis alliaialiquis debet. Supra autem dictum est, simili amicum essesimile. utrumnam ergo statim discindendae surit istæ ami-eitiæ? an non cum omnibus, sed cum iis demum, quorumimprobitas insanabilis est? lis autem qui corrigi possunt,succurrendum est, multa magis ad mores, quam ad fortu-nas et facullales : idque ea mugis, quanta hac melius ami-citialque aonvenientius est. Videatur tamen, qui sese alali amico disjnngit, nihil absurdi lacera : non enim huicut tali amicus erat. Igitur immutatum restituere ac servarequnm non pas" , sese ab eo merilo segregat. (A) Jam si unomanente qui fuit, alter longe meliar fiat, manoque virlulesuperior, etiamne tum eo arnica utendum est? an hoc fierinon potest? ceterum in magna distantia il! maxime perspicerelicol: ut in iis amiciliis, quin a pueritia constilulæ sunt. si

Page 116: Notes du mont Royal ←  · roc 11°11’ âEiav, mi 1195’11011 nui-1159i 8 , non potest iu-telligi. Apparet autem id agi quad Nicomach. 1V, 1:. a , S a z 1è 119511011 81) 1190:

30

25

l0

45

Il)

(r magma)

pivot rhv avivera TEIÎÇ, ô 8. chio sin 0Ï0ç nocturnes ,

7:63: av du gilet p.126 épendyme! roi; aimoit; prix":yat’povreç mi. luwoôuevoz; 0135s 7&9 flapi âÀÀflouç

i .. . ç I r a - 4 Nt l s a. I1:00 unap,st autem, aveu os 101;er aux 11v alloueeÎvau- cupÊroÜv 7&9 067 oÎ0’v 1:. momon 5è «spi

I w I w J i , t I . . rTouron. (a) A9 ouv ouÜsv «Mororspov npoç aurov

r l I Il hl 1 ? - Iaxrsov si un ËYE’YOVEL à?! a: amarrera; n JEt wwwê’ZEIV rfiç yevopévnç auvnOEvÏxç, xai mitaine? çtÀOLÇ

panai; 91 ôôvsiotç oïdium ôeîv [moïse-Out, otite) xairoi; ysvogs’vorç ânovsp’ne’ov Tl ôtât rit: npoysyev-nuévnv

carlin, aux»: p.9] 8U ônspâolùv gnyflnpiac fi ôtdÀUGIÇ

yévn-rai;

CAP.Tôt gommai 8è rôt 7:95; fait; (00mm, and OÏÇ et enliai

ôpiÇovrat, ËOtXEV êx 117w apoç Eaurov êMÀuOs’vm. Ti-

Os’atct yèp rafiot: 10v Boulouevov mi npiflovra taquet

r i ’Yî, vit envoyant ëxetvou âvexa, à 10v poulôuevov 5mn

i - r , , .. , . , .un. (in: rov aillai! cru-tao l’api»: 31:59 ont imiteras; ripe:ra: un: remmenai, ne: son (pilon: et npoexsxpouxoreç.OÎ 8è 10v auvôwiyovru xai raôrâ aipoôpsvov, à 10vcavalyo’ù’vrot mi coypipovra n? oüqi’ paillote: 8è mi

ou t l Î I I1001-0 1:59: râle gag-repu; ovuëaivsi. Touron; a; 1mand. ri»: enliant àpiïovmr. a0(2) Hpoç ëmurov 8è mûron

Exaarov a? émanai: ÔRÉPZEL, roi; 8è loi-noie, itoioü-

7 il vson ûnolupfiaîvooaw uval. tous 7&9, menins? align-ratt, yérpov Êxda’rq) fi riper): and. ô afiooôaïoç sive".

(a) Dia-roc 7&9 ôuoyvoiluoveî hardi, and. 15v aûrâîv 695’-

i a. -.t A I I! - a -...757m :01th TTÎIG’JV .lr,v niant-11v, MF: [sommai où Eau .1?

1011100: xou. Ta. omnium mi ronfler (TOI) 731p 017mm:rai-fafiot: ôta-noveîv) mi écrinoÜ Ëvexae 103 1è? Simon-

1m06 pilant, 6’115? Énorme au: Soxeï. Kari En: 8è

gaulerai me» x11 délacent, mi paillera roüro ëapomi- o’r-(aOèv 7&9 la? finauderie? sa aveu. (l) dEXŒO’TOÇ

8’ écrouît potinerai râyaôaî , yevâpsvoç 8’ 01Mo; aussi: ott-

psïron riva" élan: âxeîvo «à yevdyevov’ En: 7ère and. vÜv

à (ne; rai-(20W, (UN âw 6’ Tl 1:01’ Écriv. 1565515 3’ av 10

vooîîv 57.01010: tînt, à paille-rut. (s) EUVStŒIYElV 1::

ô redû-roc Eaux-(î) fioflsrat- i850); 7&9 mûre tout". 163v

15 7&9 REîTPEPflLE’VUW êtrrepvreîç ont avion, Mi 16v

gnomon flirtas; dyaôai’ ont rouît-ai 8’ fiaient. Kari

Geoipnuoîtuw 6’ chopai Bravoiqz, cuvalyeî ra mi

, , .. , , t lexonderai. patÀwO’ énurqr nanars 70:9 Sari 10 mûre lu-

l t r NI i à V ) fi 1mpov se xau me , ne". aux and: aAX0’ upsrapflnm:

e 7 - N s i e t I c I1&9 tu; autem. T19 on n90; cru-roi: Exacte: rootœv tan-arp-xew 16:3 émanai, n90; 8è rov (piloit Ëzew (60’er 7:90;

éaurov (Ëertyàp à (pila; 61110.: criarde), mi é, allia 106mm

.. .. isîvat ri doxa , mi. ?()tot Je rauô’ ûndpyet. (a) "par;

f a I I î I . Q I 1 luUîOV 8è norepov Ëc-rw à aux gis-ri ÇtÂla, monade) un

... I a w 1 A I "f l *’ Ime napov-roç’ 00:51: 8 av tout?) Eum. toilier, êcri 800à 10min) in 163v sipnpe’vmv, mi du il ûnepôoÀ-h fig

odio; ri n90; «brin ôpotoürat. (7) motiverai 8è raz

. a. N 1signifia mi roi: «anet; ûnu’tplsw, minera 006! omî-Xorç. 389i 05v âpÉcxoucw écurai; mi. bnoÀapGoi-

ETHICA NiCliMAClllîA. LIB. IX. CAP. 1V. 107

enim alter cogitation et anima puer maneat, alter vir cra-dat quam optimus et priestantissimus, qui fieri potest utsint amici , qui neque eadeln probant, neque iisdem nul de.lectentur aul afl’endanlur? Nom neque lia-c in eorum ailleraerga alterum inerunt. At sine his fieri non passe ut sint amici ,dicehamus. Una enim vivere non possunt. Sed de his jamdictum est. (à) Erga lait-m Vera num quid non alio animaesse debet, quam si nunquam ai amieus fuisset? Au po-lius præleriltu consuetudiuis memoria conservanda est? etquemadmodum amicis patins quam alienis gratifiruri pu-tamus oparlere : ita et iis, quibusrum mullus aliquandonabis usus inlercessit, aliquid cancedendum est propleramicitiam prislinam, quando non immoderala quædaun im-probilas discidii causam præbuerit?

IV.Oflicia porro amicitiamm et en quibus amiritia- definiri

salent, ex iis qua: sibi ipsi quisque exoptut ne lribuit,videntur fluxisse. Eum enim amiequ esse pouunt, quiamicum illius ipsius causa bonis vel iis que; bonorum sp0-ciem prze se ferunt, arnatum essa cupil , et ornat ipse. Itemcum, qui amicum vult esse et vivere ipsius causa :quem-admodum matras erga filios alterne sunt, et amici ii, in-ter quas aliqua olfensiuncula nata est. Alii amirnm cumesse valunt , qui une ætatem agil , enndemque vitae degenda:rationem instituit et eadem studio sequitur. Item cum, quipari dolore panique lætitia atqne amicus allicitur. Quadquidem et ipsum matribus accidit maxime. Atque horumaliquo etiam amicitiam deliniunt.*(2) l’orro unumquodquehorum in vira bono inest erga se ipsum : nique in ceterisetiam, qua sese tales esse existimant. Conscntaneum estenim, virtutem et virum bonum unicuique rei esse mensu-ram , ut supra diximus. (3) Hic enim secum ipse concordateademque non una aliqna animi parte, sed tala anima ex-petit; vultque ca sibi evenire, qua: et vere bana surit , ettafia videntur; en denique ipsa agit (nam viri boni est,in eo, quad verc bonum est, omni contentione elnborare) ,idque sua ipsius causa: nimirum ejus partis animi gratia,in qua cogitandi ris inest , quæ unugquisque nostrûm vide-tur esse. Vult præterea sese vivere et salvum esse, maxi-meque banc partem qua sapit et in qua prudentia inest.Vire bono enim bonum est esse. (4) Sibi autem quisque,quad est bonum, vult contingere. Nemo autem sibi opta-rit, ut, si abus quam prius erat (meliar) sit effectue, in eoquoque statu, in quem transirrit, eadem, qua: prius habuit ,tum quoque habeat. obtinet enim nunc quoque deusbonum , sed ille immutabilis. Non immerito autem idquad in nabis intelligit, unusquisque nastrûm esse videa-tur, aut quammaxime. (à) Jam vero is qui talis est,secum vult habitum secumque vivere. Id enim libenterfacit. Nam et rerum actarum memoria est ei jucunda,et spes futurarum bona : qua: quidem etiam estjucunda.Prœterea rerum plurimarum erreptione et cognitione mensejus abundat; doletque et a-latur una secum maxime.Nam omni ex rte. idem ei malestum est , idemque jucun-dum , neque allas aliud : qunm , pinne dicam, nunquam cu-jusquam eum pœnitere possit. Quoniam igitur hart: singulaviro bono insunt erga se ipsum , estque idem sic animatusin amicum , ut in se ipsum (amicus enim alter ipse), elli-citur ex his , ut amicitia quoque aliquid horum esse , tique,in quibus liæc insunt, amici esse videantur. (a) Utrumautem cuique erga se ipsum amicitia intercedere posait,ricane, in præsenti quærere amittamus. Sed certe becte-nus cuique erga se ipsum amicitia esse videntur, quatenusin eo insunt duo aut plura ex iis quæ supra diximus : item-que quia amicitiam insignem ei amicitiæ, quæ cuique se-cum est, solemus comparare. (7) Videntur autem quædiximus, etiam in vul a inesse, quamvis id ait pravum.An forte qua sibi ipsi p acent et arbitrantur se bonos (me.

Page 117: Notes du mont Royal ←  · roc 11°11’ âEiav, mi 1195’11011 nui-1159i 8 , non potest iu-telligi. Apparet autem id agi quad Nicomach. 1V, 1:. a , S a z 1è 119511011 81) 1190:

108

u 7 i ..vouow imamat; uval, m6171 usréyoucw mûron; êmi163v y: xouiôïj (nuiront mi ivocioupyôv oùOsvi m’üô’

ûnoîpzet, 5003 oôôè çdïvETŒt. (a) 237588»! 8è oûôè roi;

p , .. .pauma ’ Siaçs’povrat 7&9 suorum, nui. sr’pœv uèv 31m

5 0uuoîmw rifla 5è poüXovrat, oîov oî àxpaîsîç- (tripe-Gym:

.u - N 1-7è? oint mon ôoxouvrmv énorme, squaw uval rôt méat

filaêspà ô’wa’ et 8’ a: ôtât Enfin nui nimum doi-

.. v - . 1’crantai cou npoî-nsw à œuvrait ËIUTOIÇ flûtiau avar

de 8è nouât mi sema nénpuxrat, mi 61è! rhv 31.9701,-

" I N tule pian utcouvrat, çeuyoust et; Env mû âvatpoucw ému-

, Z N ’ Î " Ü i 41’ I; "TOUÇ. (o) menai TE o ou 1,901 il... on www.515-

. , .peôcbuo’tv, âne-roi»: 0è çwyoucur dvauiuvfioxovrat 7a?

nouât mi. Soupçon, nui 101150’ Ëtspa êÀziÇoum,

9 z i Ï - l I N) V - Ï f Ix10 comtat): ovreç, une étagent a omet; mlÀvaaivov-

fi I l V 3 i K lrat. 0005i! 1: qtÂnrov ayons: oquv ullum: naayou’n119?); humée. Oûôè 39, aunzîpouaiv oùôè auvflyoîjctv

et rotoürot Eauroïç’ amodiai. 7&9 aûrûîv "à rive-Av; mi

«a ph ôtât uozônpi’av fiefs? âneyo’usvov twôiv, 1è

S’fiôerat, mi. r6 uèv 35’590 1è 3’ Ëxeîoe axai. (361:5?

ëtuoniîn-ru. (tu) Hi. æ [un olo’vts aïno: humidum mi

flâsoOat, aillât unit nixpo’v y: brairait sa 935011 , unaux au; àÊoGXsro 9.351 mît: yevéoOat aôrqî’ 9.5:qu-

Âsîaç 7&9 ai oui-Dior Ténoucw. OÙ a"). çaivsrat ô qunm,

oûôê api); Étui-nov ’PtÂtxiÏ); êmxeîcüczt on: 1o unîèv 51th

. t ., tçtMro’v. E1891 :2» mâta); ëZElV Mana âcriv (1014m,

cpwxrs’ov 1h noylonpi’zv Starsrzus’vmç xai frape-réai:

m av ’ i N îimam eivat- ourla 7&9 un. mon énfov (1904m); on!

v. t 4P , ,allai. mu être) çtloç 7mm).

ou

CAP

i Î ,tIl Bi sinon: çtliqt uèv Ëotxsv, a) un Eau 75 (pilla.

, t y . i æ N- n r ,au Ywêtït yen? envola mu 1:90; [vende au: avluvouca ,

q , N, J I 1 t sa v y 3 y(pima o ou. Karl «pongo»: cè Tour: zig-qui. An

7 Ni I l N î i V N I fi Nt V Veues adam-n; cour ou 19:9 5751 aramon ces opsçiv,

N , A. Ni P t i In773 mûries: 5è tau-ri âxokouüet. (2) han i, un (guenon;

’ . r tu v i z I Îpar): ouv-505mm, à o Euvoux tu! a npocxatou, o av

T t 1 a.mi flapi. me; tin-(mustang ouuëaivsl- EUVOt 719 «ont:

r i r I: x, 1 ar i lTIVOVTÆt mi auvôsÀouow, 6thfiPŒ,ŒtEV o av oquv

8:59 1&9 shunt-N, «postait»; 213w)! yivovrat un âm-

n ! ’-nolaïwç crëpyouctv. (Il) ’Izotxa En). (zip-fit gotha: elvat,

Il N ’ N Â Ï N V! 5 l. i . t Awons? TOU epav fi au: me O’ÀJEIIJÇ fiaow, un (a? apoa-aOsiç à] îôs’q 0605m 595., ô 8è Zaïpmv n?) siêu oùOèv

pium épi. , in aux! un ânévw 1100?, xmi fi; 7m-pouoixc ëntOUufl. 051m 891ml filou; eux cÎo’vr’ EÏVŒI

7 l au Nun :Üvou; yevone’vouç, oî 5’ suvot 060w panait (pilou-

. ” l 1ctv- flamand: 7&9 uo’vov rayaôà oî; siotv euvor, son:npiîatsv 8’ av oùOëv, oursh àxlntlaîsv intap ŒUTLOV. Ava

I à t a i 7 i I Ausraçspmv (Pain n: av 013:th amen»! EtVül’?lAt1Y, [po-

vtÇOus’v-rp 5è mai si: GUVTÎÛEtaV dotxvougst-nv Tivsoûn

l l . Y t ’I î i N ’ullum, ou à.» ôtât 10 791101ro ouï ma ou: 10 ficu-

f i i 3oü’è 73m nivaux ënt Touron yivswt. O p.51: 7’19 susp-

ul n t Jfirman: avù’ 53v néneveev dravées! 177v auvonv, rôt

w n N I I Q a n- 2x "s017.111 oseur ô 8è Boulogne; m soupa-(su, amnes:

i z a! « I 1’Ëyuw eûnopuç BU êxsivùu aux 5006 divan: sxswqi mon,

40

65

Il

"ENGIN NIKOMAXEIQN 6, z. (i 166,! un)

connus sont iliorum participes? nom in eorum profecto,qui penitus viliosi et scelerali sunl, neminc ista insunt : quinetiam ne inesse quidem videntur z (s) ac fere vix etiam inullo vitioso. Semper enim secum pugnant ac diesident taies,aliaque concupiscunt, alia volunt, perinde ut incontinentes.lis enim rejectis quœ sibi buna esse opinantur, jucunda se-quuntur, et quæ sunt damnosa , sumunt. Alii propter igna»

viam ac dosidiam ab eorum rerum , quos sibi optimas esseducunt, oetione longe se remm’ont. J am qui multa et atrocia

fouinera admiserunt et propter improbilatem in odio sont ,vilain fugiunl, sibique manus aller-uni. (9) Et vitiosi homines

alque improbi quærunt quibuscum dies totos traducant;se ipsos autem fugiunt. Multa enim gravita atque horrendarecordantnr, talinqne allera, qunm soli sunt, asticotant;tamisper autem, dum cum aliis sunt, obliviscnntur. Etquum nihil sit in eis amabile , nullo ergo se amoris affectacommovenlur. Non igitur, qui tales sont, secum ipsi aut.lætantur, out dolent. ln eorum enim anima discorrliæ etseditiones concitantur : et ima pars propter provitatem do-lore afficitur, ahstinens a quibusdam rebus; nuera lætatur:denique una pars hue ipsum trahit, aliam illuc , lanquamipsum divellendo. (I 0) Quod si fieri non potest ut quis simuldoleat ac lœtctur; et certe paulio post, quad lætalus sil,mœmre contlcitur, noiilque lia-c sibi voluplalem attuiiààe;malos enim assidue aetionum suarum pœnitet. Non videturigitur homo malus ne in se ipsum quidem amico esse animo,quin nihil habet amabile. Quodsi ita aftectnm me, raideest miserum; acerrimo contentione fugienda improbitas est,operaque "mutique dullda, ut sit pralins. Sic enim et arnicain se ipsum erit anime , et alii polerit muions esse.

V.Benerolentia autem similis est illa quidem amicitiæ ; non

tamen amicitia est. Exsistit enim benevolentia etiam ergoignotos, essequc potest obseura et occulta :amicitia nonitem. nique. tiæc supra a noms explieata sont. Sed necmnntio est. Nom neque contentinncm habet, neque appe-titionem : qua: duo annuliouem eonsequuntur. (2) Pra’tereaamatie cum vitae consueludine conjuucta est : benevolenliaautem vel subito concillari potest, ut erga certantes usurelut. Bellevoli enim eis fieri homines soient, et volunlateillos adjuvant; autionis tamen soeii ipsis esse noiint. Natif,ut diximus, repentiuo quinton) animi molu benevoli eni-ciunlur, et Ieviter mode diligunt. (3) flaque principiumamieitiae widelur istud esse, ut amoris ea qua: adspectugigullur voluptas. 5mm) enim amure eapitur, qui nontuerit ante tonna specieque dole-clams; nec tamen is quispecie deleclalur, continuo amat , sed tum, qunm et alisen-tem desiderat, et præscntiam concupiscit. Sic igitur net:lien potest ut inter se sint ulti amici , nisi ante fuerint interse IlCIlcVUIÎ rat benevolinon continuo interse amant. Bonaenim contingere dumlaxat illis volunt, quibus sunt bene-wli : sed eus opera sua adjuvare, nec quidquam molestineeorum causa suseipcre velint. [taque recte quis verbi trams-latione 9mn dixerit (me amicitiam otiosam .2 accession tem.paris autem et consueludine nnlhibita fieri amicitiam, noneaun qua! utilitatis, non etiam illam qua: Jucundiiatis causaconstitxiatur. Nain henevolentia propter lune non conçu-liatur; is enim qui beneiicium ab altero accepit [Si 0b illius0mn se Iihcralitalem si henevolentiam præstat, jure et me- -rito promut : qui vem alicui res secundas e50ptat,sperans Ise illius boneiicio locupletem futurum. nonin iliurn,se(l mse ipsum potins heuevoio esse anime Videtur : mon me

Page 118: Notes du mont Royal ←  · roc 11°11’ âEiav, mi 1195’11011 nui-1159i 8 , non potest iu-telligi. Apparet autem id agi quad Nicomach. 1V, 1:. a , S a z 1è 119511011 81) 1190:

(un?)

aillât paillai: 211m?) , xanthine? oôôè (Pile; , si 0591115651.

aürèv ôtai riva xpîcw. (t) lbien 8’ il EÜVOLŒ ôt’

àperàv nui émaixsta’v TtVU. YiVETŒt , 311v 1:19 çavîj xalo’ç

Tic âvôpsîoç fi n romÜrov, anainsp nui 2’111 15v 017w-

h un?" sinon.

ETHICA MCOMACHEA. LIB. lX. CAP. Yl. Vil.amieus diceudus est , si proplcr utilitatem aliqunm cum ru-

lot. (Æ) ln summa propler virtutem et bunitntmn quan-dnm conciliatur benevolcntia, qunm prie se fut aliquis au;honesiatis, out fortitudinis, aut alicujus hujusmodi virtu-tis speciem, sicut in certanlibus fieri solcre disimus.

[ou

CAP. V1.(Ihhxèv 8è Kari î, ôuôvoia glaive-rais 810’115? 06x lai-w

ôuoaoîi: ’ 103m yin! 7&9 mi âyvooüaw infini): (moi?-

v 7 si i 1 N u .EElEY ŒV’ OUOS TOUÇ 1T5?! ôTOUOUV ôPOYthLOVOUVTŒÇ 0140-.

vosïv (patch, oiov roi): «spi 163v oôpzvimv (et) 1&9 qu.-

! i l I a. -. s t t10 Àtxov to TEE?! 10010»! onovostv), alla rang raki;ôyovoeïv çaoiv, Suiv nspi 153v cuuçepévrmv ôuovauo-

.. .. t , ..vomi zizi. mûron npolxtpmvrat un nourrain ri: xoiw,

si, i si r - Kbouton. "api Tôt npuxm on ouovooucw, unTouron flapi «à êv (Levant mi êvôzzdysva duodi;intaipysw irato-w, oîov ont milan, 814v «au: Soxï] 1è;0’197 3:4 aïperàç aimai, UUtLtLGÏ-EÎV Aaxsôatuovt’og,

a?) &pyew Utrraxôv, 8:5 Kali «un»; ËOEÂEV. "01ml

à, I Il l i I Ç! q -o exauça; EŒUTOV (fatal-mou, (dans? oî av Talc (Do;-vioo’atç, oucnâïouow’ ou 7d? s’ail’ ôuovosiv (a oint?

au Êxoirspov EvvosÎv ôa’rînors, cillât 1è à: a?) ouin?) , otov

81ml un ô 57mm; mi et Émetxeîç rob; épia-mu; aira-[env

.. ’3’ i05m) 7&9 mon yiyverau ou êqpievrat. "aluner, SEÇÛKia çŒiVSTal î, ôuo’vou, anaiirsp xai ÀEYETŒF flapi.

rôt augus’povu 7in éon un 16: si; ràv fiiov âvn’xovta.

1 b l au U(a) hart 5’ 1. toutim ôuâvoia Ëv rom âmsixs’o’w’ Oural

7&9 xal Eauroïç ôuovooüct nui. &ÂMÂOLÇ, êni 153v m’a-

râiv ôvra: à): Eîîïêîv’ 15v Totouroiv 7&9 tLÉVEt rat [iou-

)cr’uata xai ou tu si 6367:5 5l: me; oulovtai TE

il P )l I I . a.à. êixata un". Tà ouyçspovru, 101)va 3è xai mon,(A) Tao; 5è QüûÂOUÇ ou] (50’er ôuovosiv

khi: Ëni sauçoit, xaÛoiirsp mi 290,90: chou, «hove-iu; Eçzeps’vou: s’v roîç Giçsliuotç, êv 8è roi; 7103014 xai.

rai; Retroupyiatç êÀleinovuç’ Émail") 8’ ngGTOÇ [iou-

Àâusvo: 1151-01 rov inilur.: êEe-roilsl mi. Mûrier p.91 flip

i x r T -mpouvrow ra xowov ânonnent. Zuuôaivu ouv mûron;

I à , i l b d R!acaCLaÇsw, «Minitel»; ne» êrravayxuïovmç, «UTOUÇ a:

in)! [iouloye’vouç rà aimant noraïv.

un

Ëçievrat.

V

CAP.Oî 8’ eôzpye’rat rob; sôap-(arnfis’vwç ôoxo’û’ci gamin

çtÀaÎv à oî :5 ratiches: rob; Spdaavraç, mi à); Rapin

167w ytvôuzvov ênthrEÏmt. Toi; uèv 05v nÀsiarmçouin-tau, Su 0l pèv ôçsilouci roi; 8è Ô?EÏÀETŒI’ un

Quinto 05v êni 16v ôavsiwv oî ubi àçsilovtec fiouÂovrat

in), aval aï; ôçeiloucw, oÎ ancien-:54 8è mû. émus,-

Âovrm fig 153v ôçsthivrwv coitnpicrç, 03m) nazi. me;eûspyetfiaavra: poükeoôm eÏvau rob; naOo’v-raç «in; nos

piouuivouç à; pionce, roi; 8’ oûx’EÏvat émueÀÈ; 1o

àvmnoôoîivat. ’Eirixapuoç pèv 05v Té]: av quin111511 léyetv autour; Ëx nov’qpoî OsthtLévouç, Ëotxe

8’ âVOonmxêS- àtLVTîllLOYEÇ 7è? et tallai, zani uîîrlov

50 si: noie-Leu: ânon-lu Éçievmt. (2) A6551: 8’ av quat-

00

l Ad amicitia! porro rationem etiam concordia videtur per-tinere z quo: idco non est opinionum consensio. "oc enimetiam in iis messe potest, qui inter se sunt ignoti. Nomm-concordes cos esse dicimus, qui de re aliqna, qunwumqm-ea sit, idem senliunt, ul cos qui de robins corleslihus. Ne-que enim quidquam habet de natura amicitia! his de retinsconi’enire sententiis. Sed ciritates concordes esse dicun-tur, qunm de iis quæ sibi conducunt, nnum sentiuni, ea-demque consilio cnpiunt , et quæ connnuni consens" fin-nulapprobota, exseqnuntur. (7.) ln retins initur nui-intis con-cordia i’ersallir, nique horum in iis mire "munitionne ex-cellunt,et quin coutingere possunt Ve] uirisque vol omni-bus. Exempli gratia, concordes sont civilntes, qunm placetcivibus omnibus ut magistratus per suffrogio ronlbrnntur,aut belli societas cum Lacudæmoniis inentur, au! ut l’ina-cus præsit civitati, quando idem etiam ipse velit. QuumVera se ipsum uterque vult præfici (ut illi in l’un-niais),seditionem inter se colicitant. Non est enim concordin’duos sibi idem velte . quidquid illud sil; sed idem in eodem :cxempli enlisa, qunm et populos et viri boni (iptinmtespru-esse civitali volunt. Sic enim omni-s id qumi mpetuntconsequuntur. Concordio autem civilis amicitia iidcturesse, inique elinm appellatur. Versatur enim in iis quæreipuhlicæ comlucunt, quinqua ad usum vitæ pertinent.(3) lnest autem eonmrdia talis in viris bonis : hi enim etsecum ipsi concordant, et inter se, quum in iisdem, omnedicam , consiliis et faclis versentur ac perseverent. Toliumenim virorum modem miment voluntates, nec instar Enripiiluunt et reliuunt. Voluntque illi justa et utilia, niquebat-c communiter concupisount. (4) Mali autem concordesesse non pensum , nisi parum admodum : quemadlnodumnec facile amici esse possunt, qunm in rebus utilibus su-periora omnia liabcre vclint, in laboribus autem mune-rihusque publicis sustincndis Vinci se facile patianlur; a!ubi sibi ipsi quisque illa concupiscit, in cum, qui sibi proxi-mus est, inquirit , eumque ab illis rebus arcet. Respublicnenim iliorum inleril. dum illam ipsorum nemo tuetur.Accidit ergo eis , ut discordiis et seditionibus inter se con.flictentur, dum alter alteri necessitatom imponit; ipsi au-tem , quæ justo sont , pro sua virili parte facere nolunt.

VII.Jam qui beneficia in aliquos conlulerunt, cos de quibus

bene meriti surit, velu-menton amure videntur, quam iiqui beneliciu-m acceperunt, bene de semeritos z ejosquerei quasi rationi contrariæ causa quæritur. Alque plurimisex en illud fieri videtur, quod alteri debent, alteris debetur.Quemadmodum itaque pecunia mutuo data et aizœpla de-bitores suis crediloribus interitum exoptant; et iis quimutuum dederunt, debilorum salus etiam curæ est: sic etcos qui de nliquibus bene ineriti sunt , eorum qui boucli-cium acceperunt, incolumilntis studiosos esse, (antinambeneticii gratiam conscrutnros : illos autem de granit refe-rendn non magnopere lnbornre. Atque have tortus-us lipi-cliarlnus cos perliibeat diacre, ex deteriorelpnric remspectando. Verumlamen ab bumanoingenio un: res nonabhorret : nom magna pars lionnnum bouchon nume-mor est, movultque bn-lietirium aveint-rez quant dure.(à!) Verum lrujus rei causa natura potins contrite" vulcatur,

Page 119: Notes du mont Royal ←  · roc 11°11’ âEiav, mi 1195’11011 nui-1159i 8 , non potest iu-telligi. Apparet autem id agi quad Nicomach. 1V, 1:. a , S a z 1è 119511011 81) 1190:

U

20

’15

36

GO

46

60

"0xérepov eivou. 1o airluv, mi 001 guoiov a?) flapi roi);ôavsicavraç" où 1&9 2’611 (pilum; «spi ëxsivouç, tillai

105 «blasent flamenca; (fig nouiôiç Ëvsxa’ oî 5’ sa

nenni-mâte; zythum ami. dura-:6361. roi»: nsxoveémç,xâv unOèv (liai [primum un? si; 30"::ng yévowr’ âv.(3) "01:59 ami âni. 15v TEthtôîv cuiLf’éÉ-qxavi nîç 7&9

1o oïxsîov Ëpyov chant? pâmai: filin-40515:1 av ÔRÔ

w 1 z. ’ I« v l Il N, Ï I-rou coyau .lqzulou 75 ogival). a un: o Wh): TOUT!)flapi. rob: nommât; suuËaivsi’ ûvrepayamïio’i 7&9 061m

Tôt oîxsïa modum-a, ctépyovreç (330’715? TÉxva. (A)

Tamise) a?) gonze and si) 163v EÜSPYETŒW si) 7&9 au 1:2-novOôç 597m: êcriv aôriîw- 105m Bi] aiyum’Bct uïÀiov

î v l I I hl V l bà sa epyov 10v «amodiera. TOUTOU o mum 61110sive". nâcw ŒÎPETèV nul. 9064103, êayèv 5’ êVEPYEI’Ç’ ri;

Cil; 7&9 mi. npdruw. ’Evspyeiq 891 ô ROUIO’ŒÇ çà

a! r v. x y n z i l "Ëpyov son 7ru);- UTEPYEC 09,10 spyov, mon Mi To 51m1.To310 5è çumxév- ô 7&9 écu auvoïuu, 105m ëvspysi’ç

«à 5970i: grainier. (à) "Aux 5è xuï Tl?) uèv Eûspys’t’g MIN»!

a». T N n.çà mitât 191v upaçiv, 6,1615 zaipew s’v q) TOUîo , si? 8è

I ) s R ! a N N I a ’ YTraOov-ri ouOsv mum av tu; croate-ava, un une? , Guy.-Œs’pov’ 1031:0 ’3’ firrov fiai: nui 9111.1051. (a) (H551

Â, , i .. l I , V z .- «è ,1o son zou un napovroç 7, EVEPTELŒ, zou o- p.8 1mm;i, ëÀm’ç , me?» 5è yaysvnus’vou 9, uwîlun. «HELG’TOV 8è

. l ..«à mua: 19m êvs’pyetav, un. (pilnrov ôuoiwc. Tq) pèv

03v nanomxâ-rt usum «à Ëpyov (si) anov yèp rob] pô-

vwv) , rif) 6è naOo’vïl tu xpfiaiuov «agnellerai. "H uuvfiimq 153v (A); xah’âv flash, 153v 8è [grafignoit où Train)

9 Ïnov’ 1: ocôoxi’a à" âvdnflw Ë- en! Ëoixsv. Kari

l l P Ï. l a ..f, pâli 90mm roi-6651. 50mn, 10 «pliement 8è tu) naî-

l q A f a «q i T) N); si A iGKEW. ’loiç unepslouci on mot ,v «mm; -TEETŒL To(pleur zani. Tôt çLÀixcÊ. (7) lEn æ 1:5: Ëmfiôywç yéyé-

uevz mime panax! orépyovaw, oïov zani. îù lin-figaro:oî xmoéuzvot 153v nupalaâovrww Sexe? si 1o au uèv

1 w " x n, T - «s iTYŒGZEW azovov sint, 1:0 o au «men: êpymàeç. Au:flûta 8è xai aï 11.155,95; çiloraxvo’rspai. êtmovwrs’pa

r I A œ* a g on. W1&9 1, YEVVTfl’lç, au: gonflai: tarzan: au autan. Aoçue5’ av 10510 ml. 107.: eûspys’wiç oixeïov aveu.

CAP.’Anopeirau 8è mi nôrspov Saï. :4")er Eaurov Emilia-raz

à aillai! TIVŒI’ êmuyôm 7&9 soi; Eaurobç pailla-raâyomôai, nui à); êv aiclpïfî cpûaôrouç cinoxaloîm,

ôoxsî 15 ô uèv 431310; Eauto’Ü 1&va milita npdrrew,

mi Sou) av 51.0107, 961590; , 10606:9) pâmer êyxalofiat891 mûri?) gin oùOèv i?’ Eum-05 npoirvsv ô 8’ Ému-

xùç au! Io xahîv, lori 86(1) av fislriœv î, plaidai; 8:3:

1:6 xalbv mi 90m1 Ëvexu- 1è 6’ «6:05 nupinmv.(2) Toïç 10’701; 8è toutou; 13: Ëpya Siaçoweï, ou); 61X6-

ywç. (baal. 7&9 ësîv (pilau: paillera rôv piaillerapoum, çiloç 8è pailleta ô poulousvoç (î) [ioulerai râ-

yaOà Ëxst’vou ê’vexa, nazi si unifiai; siestai. T1510:

8’ fardas: mais? m3159 1:93: aôrâv, ml tu loura: à"),névô’ aï: ô :1200: ôçiCernu’ simul 7&9 8m oit, «thaï

«(un çà mlnia: ml x93): roi); ânon; animi. K01

IlÜilxflN MKOMAXEIQN 6, 1,. (nomma

neque magnopere bue facere simililudinem fœnoris ac mu-lui. Non enim amant hi suas debitores; sed salvos essevolant, ut suum recuperent. Qui autem beneficium mutule-runt, amant et diligunl ces qu05 benelicio aficcerunt, etiamsu neque in præsenti ulla in re sibi sint utiles, neque sintposimodo fuiuri. (3) Quod et in artificihus usu venit. Anna!enim suum quisque opus vohemenlius , quam ab opere sucamaretur, si ex inanimo iieret animalum. Atque hoc inpoetis [braise maxime coniingit. Hi enim sua poemala su-pra modum amant, estque lalis affectio erga ca ipsorum,qualis erga liberos. (4) liique admodum similis est eorumqui beneficia dederunt ratio. Id enim quod beneficioaifeclum est, eorum qui beneficium deilerunt, opus est.floc igilur illis carius est , quam operi is qui effecit. Hujusrei musa est , quod esse omnibus optahile et amabile est.Quad sumns autem , id eflicaeilaie cernitur; quippe vivendoet aliquid agenda. Der eiïicaritntem igîlur ipse operiseffeclor quodammodo est. Suum flaque opus ipsi earumest, quia etiam ipsum esse. Atqne hoc accidit "aluminer.Quad enim polesiate est, hoc esse ipsum ont-rein atquene!" . opus indu-ai. (5) Prmterea homini bene de allero me.rilo pulclirum et honestum est in: lecîsse : ideoque delecten-tur eo , per quem hoc contingit ei. At illi qui beneficiumnervoit. nihil honesti in eo qui bene merilus esl. înest;sed si quid est, emolumentum est. Hoc vem minus ju-cundum minusque amabile est. (6) Affert porro præsentisquidem rei usus sive energia voluptatem, ruturæ autemspas, pruitnrilfll autem memoria. Omnium autem rerumen jucundissimn est, qui? usu et enorgia Psi, eademqueamabilis maxime. Ei igitur qui beneficium coniulil , manetopus suum. Honestum enim diulurna res est. Ei autemqui aecepit, utililas celeriler evanescit. Et rerum quidemhoneslarllm est memoria jucunda, inilium autem non ad-modum , sut certe minus : cujus conirarium esse videtur inspe seu eXSpeciatione. Prmlerea amatio effectionî similisest,amari autem porpessioni. Perm qui ralionn aciionissunt alteris superiores, iis et amare ipsum , et ca qum ami-eiliæ propria sunt, couvi-numi. (7) Prmterm ah omnibusilla magis diliguntur, quæ magne labore parla sunl , situ!et pecunias cariores habent, qui ipsi eas acquisiverunl,quam qui hæredilate acceperunt. Itaque videtur acciperebeneiicium minime esse laboriosum; conferre vem operc-sum. Et hanc quoque ob causam maires ardenlius com-plecluutur liberos, quam patres; quia parlus Iaboriosiorres est, et cerlius sciunl suas esse. Atque hoc ipsum etiambeneficiorum auctoribus congruere consentaneum est.

VIH.Quæritur etiam , an quis debeat se ipsum præ oeteris

nmare, au alium potins. Solen! namque reprehendi, qui suisunt amalores, et prohri arque contumeliæ causa fere phi-laulos appellamus, videlurque improbus quidem ad suumutilitatem referre omnia, et eo sane magis, quo est ipsedeterior. Ex quo lit ut in tales hujusmodiquædam vulgodicisoleant: nihiliste nisi suum commodum curai. E di-verso vem vit bonus omnia houeslalis causa agit, et quomelior ipse est , en id inuit studiosius, et propler honeslum ,et amici gratin, poslhabita suœ utilitalis cura. (2) Atquiverilas adeoque res ipsa huic assertioni reclamat : et quidemnon immerilo. Elenim vulgo aiuut, maxime euln amureoportere, qui maxime sit aunions. Talis porro is est qui,quem vult bonis omnium esse, ipsius causa bonis omniumcupit, etiamsi nemo id ipsum resciturus esse videntur.Jam hoc erga se ipsum maxime l’acit unusquisque :sicut etcetera calmi, quibus amicus deflnilur, unicuique ergs se-mel ipsum maxime insunt. Etenim diximus, omnia amici-tiæ propria, a nobismet ipsis proiecla, hinc in amioos pro-

Page 120: Notes du mont Royal ←  · roc 11°11’ âEiav, mi 1195’11011 nui-1159i 8 , non potest iu-telligi. Apparet autem id agi quad Nicomach. 1V, 1:. a , S a z 1è 119511011 81) 1190:

a

l0

il!)

2l)

25

30

35

40

45

, ,- m1050!» émana;

60

([168,HG9)

I Nt ... N ï x aet repeignait os nucal ôuovauovouo’w, 0 av 70 c aualluré n mi a xowà rôt 90.0»: n mi a 366m; (pila-mg nxui «drava xwîunç gyytov’ u mina 75:9 Ta’Üra 1:95:

( x I ç A c I I t I c NŒUTOV italien ou: UTNXPZOU gotha-.0: yap (pila; auna,xai çtlnîéov si, uu’ÀLUO’ êaurâv. λX1ropeïrat si etxo’rwç

norépotç 1956»; Érection, nippoit: Exavrow 1o TrlGTOIV.

(a) ’Iawç oûv rob: rotoôrou: Saï. 183v 1670W Statpeïv mi

alepilsiv ëp’ 800v Exoîrepot mi ni âlnôsuoww. Et

N I t l N I I I Iont; bagotais: 10 atÀaurov ne); Ëxmrspot Ksyoucw, texâv yévotro êîlov. (a) Oî 11è» [ouv] si: aumône 570m:

m’a-ri) (pilotai-ou: anoÜat rota: Euuroîç ânove’uovruç 10

filetoit à: yp’rîuuct mû nuai": mai fiôovaîç mît; amyot-

ne 1’ a I x N I1mm;- rourmv 13:9 et tallai opeyovmt, xat êarrouoa-Moto-t flapi carat 6x; atout-ra (ivre, 610x011 momifiaiËGTW. Oî a"), flapi «au «laminai [apitovrat mi:êfitOuuiatç mit au): roi; aromes: xai tu? 0367m fig

v N ne 7 l I N a t IV4175. Toma-rat 8 siam oi minon- 010 un n mouvi-yopiot ysys’vmut vina 10?: mile?» mulon ô’noç. At-

xac’w; Saï roi; 051w cadota-rot; ôvstôilsral. (a) ci011 8è

b N ’ t . m î I 3 I I1004 rat tomai) aux-ou: aTEOVEtLOVTŒÇ mosan layent 0î

t I 7 VN I 7 l N Izonai (inhuma; , aux moflai" si yap un: au CROUOŒCot1è aima: «poivrent murin poilu-1a Trahison à 1è 60’)-qapovat à ôtoiaoîîv and: il»! unit 1è; âpariç, mi 3h,):

etsi 1:0 xalov Eaux-(":3 neptnotoïro, 0505i; êpsï 1051m: ai-).aurov oôôè 4252:1. (a) Ao’îue 8’ av ô roroüroç gamay

eÏvat (Filature;- (invitas: 703v Eau-rif) "à XtfiOxtd’TŒ mi.

gothas." dînent, mit [agame-rat Emma? fi?) xuptunérq),

t I I l I tmu navra raurq: neiOsmt’ (550*715? mu wok; sa :tu-

7 a. h.puât-ami: pathos? uval 803m x11 un aïno quo-muet,

-I v ai I .auto) mi avûpmnoç- ml ÇOŒUTO; 071 podium 670Mo01117117»: Mit routa.) laptCiîgzevoç. Kali ëerxpar’àç 5è nui.

amputât; kéfirs; in?) xpursïv 10v voîjv un, du; 1051:0Étaient» armer xotl «sapai-(évent Saxo’Ümv aûroi. mi.

1’ a.Examine; 1:8: parât Àayou paillera. dOu uèv 00v roub’5mm; êo’rw 0’11th01 06x à’ôrÀov and 311.6 émeute);

t J a lf N 7 7 au t I Ï Q â VPŒÀtGTa TOUT equi-rat. A10 (plenum; pathos- av en,mô’ grepov sîëoç 105 ôvstôtëous’vou, Mi Siaçs’pwv 10-

coïî’rov 360v sa zonât Rayov Ftp: 105 nattât 30100:, x11

ôpëyaaflat 103 x1110?» î, 103 Boxoiîvroç GUtLçcEIPEIV.

Mx x x ’3’ i i i [y 1(7) 100: un ouv mot un; xaMç upaçstç SingapovrwçamuîéCov-caç mixers; ânoês’yovrat ml énatvoîa’cwt

I si e I x Li 1x l 8minon ce qui UJtLEVOW «pas .0 ne av au. tarama.uévwv têt minium 7:94:11:th xotvfi 1’ av «in, sin TaBécane: xai En; êxoîaflp Tôt itérera 183v &yaOEÎw, être?

in 3195191 101073103: Êcrtv. "fla-te 16v pèv (ai-(allai: 85?çiÀoturov eîvat’ mû 7&9 aàrôç (tv-110’511: 7è nadir arpett-

10W ml roi); filou: (badian- «à» 8è pita-101190»: où

a a! I S t i x l ’ b I.m- fîÀouizet 7:19 mu êaurov mu. TOUÇ arsine, annulai;

N A! T -q (a) T19 uoxônpq) uèv auv ôteroient

- I I f N nà 851. uparretv mu â nouuev ô 8’ émanas, â ou,retînt ml RPŒ’TTEI ’ ara: 7&9 voile atpeïrat :2: .BEIÂTlGTOV

I. I b . fi N N ’ lEaux-q): Ô 8 émaner]; fiElPtlglfit fin ,vq). (9) 196405:a: nept 101) onouôutou ne: 10 tu»: (PtMlW Ëvcxa nouâtnpdwaw ne! fifi; nurptôoç, xâv Sen ônepunoôvvîaxewi

ETHICA NICOMACHEA. LIB. 1X. CAP. VIH.

manare. Et omnia item vulgi proverbia idem probant, verbigratiaillud : n unus amicorum animus; n item: n amieorumomnia communia n , et a æqualitas est amicitia n ;et n gent.sura propius. n Hæc etenim omnia unicuilibet erga se ipsummaxime insunt. Sibi enim quilibet maxime amicus est.Ex quo sequitur ut quilibet a sese maxime diligendus essevidentur. Duhitatur autem , utrn horum duarum ample-ctenda sitopinio, qunm utraque quadam probabililate nitu-tur. (3) Fortassis igitur distinguendum est in hujusee.modi quæstionibus, definiendumque, quid et quatenusutraque pars verum (lient. Quodsi intelligamus quidutrique vacant sui amantem esse, res fartasse erit plana.(à) Qui igitur in vitio ac probro habent çtÂGUTtaV, illi na-minant sui amantes , qui ubique sibi potiorem lucri, volu-ptatis corporeæ , et honoris attribuunt partem. Nain valgusista ut prœeipua hominis houa appetit, in iisque przecipuumstudîum ponit : ideoque de lis vehementer dimicari solet,Jam qui his præ ceteris abundare volant, illi scilicet suiscupiditatibus indulgent, adeoque in universum affectibirs,brutæque animæ parti. Hujusmodi porro quia est multitudehominum multo maxima, factum scilicet est, ut ab bac vi.tiosa vulgi affectionne glapiriez; ducta sil appellatio. Et rectasane, qui hoc mndo sunt aimerai, vituperantur. (à) Quadautem plus dictorum bonorum sibi , quam aliis, tribuen-tes vulgo ÇÉÂŒWOt nominentur, non est ohscurum : siqui-dem nemo cum, qui prœ ceteris honestis reluis gaudoat,temperateque agere velit, aliisque animi bonis sese exar.mire, sui amantem dixerit, sicutl neque vituperaverit illumuuquam. (6) Tamen ejusmodi virtutis cuttor maxime ait et.haro; : quippe sibi res pulcherrimas atque optimas tribuat.Menti namque, præstantissimæ sui parti, obsequitur et inomnibus ablemperat. .Porro sicut præcipua pars civitatisvel cujusvis alios cœtus ipsum totum esse videtur : ita ethomo a pruieipua sut parte , nempe mente , denominari solet.Ex que maxime pilonna; erit, qui hanc amat et huic gra«tificatur. Continens præterea et incontinens dicuntur exet), quad in ipsis perles mentem potestas sit eut non sit :quasi scilicet quilibet nostrûm nihil aliud sit quam suamens :denique existimantur hommes ipsi maxime egisseillo qum cum ratione egerunt. Quad igitur Unusquisqueillud sit maxime quad diximus, perspicuum est : sicutetiam illud, quad Iiæc pars optima cuique sit carissima.ltaque qui meritissime «pilum; dicatur, erit quidam longealius, quam ille superius notatus , et tantum ab illo differt,quantum discrepant, rectæ rationis dictamiui eongruentervivere, et alïectibus parera: item honestum verum appe-tere, et ille sequi quæ utilitatis spceiem habent. (7) Jamillud oertum est, cos homines, qui prœ ceteris Imnestisactionibus incombant, ab omnibus probari et laudari :quippe omnibus ad honestum csrtatim cannitentibus, pul-cherrimaque contentione pergere in eo cupientibus, tampublice omnibus, quam privatim unicuilibet maxima bonaproventura videntur : siquidem hoc proprium est virlutis etejus potestas. Ex quo sequitur, optimum quemque opor-tere sui amantem esse : quando et ipse honestis actionibus,in hoc proposito incumbens, juvabitur, idemque aliis simulproderit : improhum contra sese amare minime debere.Nocebit enim hic et sibi ipsi , et proximis , atTectibus praxisindulgendo. (8) Sane improbi bominls facta ab iis quæ fa-ciendo erant, plurimum discrepant z vie autem bonus caquœ lacera oportet, etiam facit. Etenim omnis mens, quadsibi est optimum , eligit. At vem menti per omnia obtempe-rat vir bonus. (9) lnsuperque verum etiam illud est, quadde bono vira dici solet, cum malta amicorum et patriaecausa agent: atque etiam, si res postulet, eorundem gratta

Page 121: Notes du mont Royal ←  · roc 11°11’ âEiav, mi 1195’11011 nui-1159i 8 , non potest iu-telligi. Apparet autem id agi quad Nicomach. 1V, 1:. a , S a z 1è 119511011 81) 1190:

Il!

I n b I b b b3001.6511: vous mu lijtLtlTŒ un mon mu 67m); sa:neptuaîy-ma chattai, nepmomugevoç écura? 1è xalo’vi

ôMYOV 7&9 [pôvov ficûivat (W030: gamin au? au!4?, 710M" 9,95310: , xai. [3630m x0115; Ëvtaurèv no’ÀÏ in]

- ’ s i ’ "r H i ’À 9 Hà5 samovars)M xat mon! npa,w aux pi un p.570: m .110 cmit yixpdç. Toïç 6’ ûnspanoûv’âaxouat 1051? hou;

cousaivu’ aîpoÜvtut 5?] psys: aux)?" êauroïç. Kari

æ T r[pipera upootvr’ av ëzp’ tu 10.5192ch ÂTT’JKOVTM. et aplats

ytyvsrat 7&9 si?) ph (poni) ZPYÎFŒTŒ, 1811.73 8è 10 uniov-

b N9 ’*7 , 0* ê N 3 e, K ! lIo 10 0 , gigot! ayez ov cinq) commuai. (Io) au TVEPLun v a . a i ! . r - va a» "Ixfluât; 0: x3". arak ô alu-:05 1901104 nome: var si? T1114?

mura. «poncerai. xaÀov va? mon? mon un EKalVETOV.Eixôrwç 8-), Boxsî cnouôaio: nival, o’wsi mirum «Épou-

s I , a .3 . » I; ... ,pava; 10 xalov. EVSEAETŒI. 0- mu flPŒ,ElÇ Tl? goth?

7 a. l oule, npoieaôat , nazi uval miniov son «010v :paîat 1è uni-nov

rash) yavz’côai. (Il) ’Ev «in 8*, mît; ênawsroîç6 anouôaîoc :PÆËVETŒI écrou? 105 nulo’Ü nMov véuow.

, - si -061m 513v ouv (pilum-0V amati Set, X’XÜŒITL’EP 6:97.111. ’ à);

8’ 05. ne) Roi 00 ’t 7 7.971-

HGIKQN NIKOMAXEIQN G, 0. (i169)

mortem oppolerc. Elenim nogliget ille opes , honores , cete-raque bona vulgo magna contentione quæri soma sibi ho-nestatom per id parans. Mavult enim paulîsper voluptatemagna perfrui, quam diu remissa; unum annum honestevivere, quam multos temere et absquc dignitate; Imamdenique actionem maguam et honestum anteponit multis etiisdcm parvis. Atqui omnibus his ille forums potitur. quipro patria vel amicis occumbit : eligit is sibi quod est ap-prime honestum. Porro etiam opes profundens tous. illudutique agit, ut amicoslocupietiores reddendoillis quidempecunias acquirat, sibi vero ipsi bonostatcm : nique ita sibimajus bonum attribuit. (Io) De bonoribus et magistratibusidem judicandum. Omnia enim bæc amico relinquens.id sibi sumet . quad est honestum sibiac laudabile : summaquidem ratione. Nihil enim magis mnvenit viro probo,quam rebus omnibus antoponere virtutcm. Postremo etiamqunm functiones honeslas amico permittit , eodem est ratiocum antediclis : vidotur namque honestius esse , auctoromtabou) agendorum finisse antico, quam ipsum agisse. (l l) lnomnibus igitur speciebus rerum laudabilium virum bonumwriowiu et mellorem parleur boni sibi tribuere videmus.Dit-to igitur niodo cum etiam», esse oportet, non autemvulgi more.

CAP. 1X.au ’AlumoÊ-msîrau 8è mi moi. tin eûïuiuovz , si P5 éce-

I l 4 I Q à I a - Il -rat (pilon T. un. 0130.3 70:9 (palot sur ça on son p.1-

n v Qxapt’aiç nazi ŒÔTÆIPKSO’IW ûndpxsiv yap aux-etc rayatiai -

aôrdpxeiç 06v ana; 0589?); npocasïcôat, 10v ôâ çikov,

d 7 i a! 17 a a v c a. vN - .srepov aurov ovm, nopt,5w l. aur0u mouvant25 805v 7.0

514v à ôaiuwv si ôiôqî, ri ôsï çihnv;

1 NI 5 ’ b I î ’ V N ï N(2) E001: 0 «10mg 1:0 «un anovsuovraç 1170100: ru)

S à I ’ b 3 K x l A K A- N 1 binconnu (pilou; p.1; circoncirai, 0 00st nov 5x10:dyaôôv uëyto’rov sÎvai. Ei TE (pilou pillés! s’en 10

n N N i w 430 55 7:01va nécyetv, mi E011 sou 01700!» un 11;; aps-fiîç 10 aôepyereiv, maltai: 8’ 56 noteïv çiÂouç ôôvsitov,

763v eü REIŒOiLE’VUMI ôeficsrat ô cnouîsîoç. A10 nui.

Entï’nreîrat nârspov Ëv sôruziatç uâÂlov Bai :7041»: ëv

(inilium, à); au). :05 âtuyoîvtoç asoua’vou 717w 26507:-

. n . 735 Tao-ânon xai nov eôruyoôvrwv OÙ; EU noiiaouatv.

I I -(a) v’As-oirov 8 in); mi 10 novois-17v fiGlEtV 10v panoi-

a x x 7 1 a z i t I 7 v.ptov’ oantç 749 flou av m6 ŒUTOV sa mm 5A5!»0110:00i’ 1:0).mx0v 7&9 ô civûpomoc nui culïiv :sçuxo’ç.

Kali si?) eûôaiuovi à); to’ù’ô’ ônâpZEI’ Tà 7&9 1?, Quo-et

4o 617103: 5721. AîXov S’âiç ysrà çihuv mû EnletxŒv

xpsÎrrov un" ôÛvet’mv nazi. sûre tuyp’v’rmv auvnuspct’asw

.. N . Tau cipal 1m sôôaiuovt (pilon. (4) ’li ouv Às’youaw ai.

tu l ! Un N I a f î ÎRPwTOl, xau m1 a).-r,ûeuouow; û n Ot nono: çtÂouç

’ w I 7oiovmi rob; ypnoiuouç aveu; Ton ramonai; psi: ouv

a i s 1 i z a 5s a. fi (’IÀsa oanv 05men: 6 uaxaptoç, menu roquai Unum-stcôté"). OÙËÈ 3h 163v 8161 10 5186, à ènt [suçoir W35;

7&9 ô flic; ôw oûûèv airai Êtreto’oixrou fiôovîç. Où

82651.90: 8è 163v mouron un.» 06 amuï 821170011 çihuv.

n b W b Y(s) ’10 5’ OÛX Eaux: ium; 00.1.052- êv aisy-11 7a? Etprfiïl

50 (Un il eùôatuovla êvép-(mi tic n’a-m, fi 8’ êvs’pysu Silos:

I- * i5m vivere". mi. où]. ê’îŒIDÏ-El ëcnep mugi Tl. Li 55

Jam et de beato quæri disputarique solct, aune ille egeatamicis, au non egeat. Folioibus enim nullaque re egonti-bus aiuut minime opus esse amicis. quum suppetaut ipsisbona omnia. Porro qunm sint semet ipsis contenti , ami-corum illos præsidio minime egore. Atqui amici, qunmsit alter idem, proprium esse, ea supplere quia quis a seipso habcre non potest. Ex quo illud est factum :

Cui surit seconda: res. quid amicis huic opus?

(2) Atqui perabsurdum videtur, boutis tribuere omnia bona,et intorim negarc amicos ois esse; qunm hi sint in bonis ex-ternis pars præcipua. Quodsi amici proprium est conferrepotius in alterum , quam ab ancra acciporc bonoficium; siitem viri boni etvirtutis benefacere; si denique pulcbrius estbenefacere amicis, quam peregrinis : amicis profecto virbonuscgebit. Quæri hinc solet, magisme forluna adver-sante, an invente, amicis egeamus : nimirum quod inadversitatibus requiruntur qui nos sublevent; et ver-o inrebus secundis desideramus aliquos habere, in quos confe-ranturofficia. (3) Quin et illud absurdum videtur, beatumvoile solitarium lacera. Neiuo enim velit vel omnibus bonisamurera , hac conditione , ut solitarie vivat. Est enim animalcivile homo, naturaque ita factus, ut in societate vivat.Porro beatus bonis amuît. Possidet enim ille cuncta na-turæ bona. Est vem illud quoque perspicuum , menus esse ,cum amicis et viris bonis, quam cum percgrinis et forteforluna oblatis consuetudiuem babere. Omnino ergo beatoamicis est opus. (à) Quid igilur dicunt primes illi, et quosensu assertio eorum consistera potest? An quia vulgus cosmorio censet esse amicos, a quibus utilitas percipilur? Ta-lium aniirorum bcatusfiion egebit (ut qui bonis abundet),quemadmodum ne illis quidem eget, in quibus voluptasspectatur, aut parum ourle oget: tota enim ejus vita qunmjucunda sit, non eget ille certe adventitia voluptate. Ita-que consoquens esse putant, cum qui talibus non egeatamicis, absolute non cgere amicis. (à) At hoc iodasseverum non est; in primo enim libro ostendimus quod beati-tudo sit energia; bœc autem assidue fit seu nascitur (idest continua in uclione consistit) , non autem ut DOSSCSSIo

Page 122: Notes du mont Royal ←  · roc 11°11’ âEiav, mi 1195’11011 nui-1159i 8 , non potest iu-telligi. Apparet autem id agi quad Nicomach. 1V, 1:. a , S a z 1è 119511011 81) 1190:

(ll69,t no)

à zôôaiuovzîv êariv Ev 183 Giv mi. êvspyeïv, 105 8’ dya-

005 il êve’pyua atomisiez and fi8sia xaô’ murin, menine?

.. t . ...à: 019111 zip-mat, (un 8è un! 10 oixsiov nov ù8éœv,0eœpeîv 8è yâ’ÂÀov tout; «flac Suvciusôa à ëautoiaç mi.

l fig êxeivwv raflai; à sàç oixziaç, ont 163v anouôaiinvM npdîetç pilant &er i8sïau 10Î;0iya00îç’ épuça) 78:9

(vous 18. si aussi. flint. i0 nonuple; 8h (pilontatou’rmv ôe’qcemt, drap Oeoipsïv «poatpsirat stadia;

êmsixsïç mi oîxeiaç- rou’ürat 8’ aï 105 0174003 filou

Io aux. Oiov-rat’ r: 85îv 4185:»: Cîv 10v :ô8aiu0và’ p.0-

l î p i I I 1 la uvamp uèv ouv [JIÂETIOÇ ô flic; ou 7&9 patatov xuO

e i y - tu y I l iaurov evepyetv traveling, p.50 érepœv 8a mi 1:90; ânon:

a. 7 .840v. (a) Iilion-au. ouv û êvs’pyet: auvexzare’pa, flâna

cucu xue’ aôîfiv, 8 8aî tupi 20v pantoum! avar ô yàp

la mou8aiî0ç, cnouôaîoç, rai; aux, âperflv «901.5.5.6:

yuipet , tuîç 8’ cirre xaxiozç 8uayspaivet , anainsp ô itou-

. i - - l N l fi t la! o Iauto: son xaÀoiç ueÂeaw flouoit, un 05 son: oaukoiçluttait-ut. (7) "voua 8" av nui d’ennui: ne rîç oignît;En 105 auïpîv Tokai aôoî; ana’tre mi. Béa vt’ç aw.

l Y 9 Y 7]m d’ustxo’nspov 8’ inwxonoüatv Éoixev 6 anou8aïo; «pour;

Tl? m0u8at’tp si (puait (ripera; avar 10 7&9 aussi

3 b v a N a l 3. r8 i 0 A I Ëayaôov stemm n up unau a tu «(alov un 110i: auxaô’ «ind- Tè 8è Un ôpiIovmt roÎç (mon 8uv0iy.5t aicOrÇ-

a r a a I l si n!«me, avûpommç 8 amena-soi; voussoir il 05 ouvoquç

3 7 I I b hi I 3 NI Iau en; du: svepyuav haverais 10 os xuptov av 111 hep-(stoplouis H sa "v sive". xu in); «à aîaôoîveaôai vosîv.

i

To 8è Gy rai»: xaÛ’ aïno &YŒÜŒV mi. fiôs’œv’ &çtaue’vov

.ya’p , sa 8’ diptaus’vov si; ràyaôoü aucune. To 8è si a6-

aet âyuôov nui a? s’utilxeï’ ôtôfiip Ëotxs nâcw fi8b sint.

sa (a) Où 85E 8è lauGoivew polonçàtv (orqv mi Bispôap-yémv, oûô’ s’v Mastic s déplu-roc 7&9 fi toutim , xaeoimp

I sa: budplovra «in-5. ’Ev TOÎÇ Ézoue’vot; 8è flapi. si:

I w l161m: Ëcmt (pavzponspov. Ei 8’ auto ri; (viv àyaiOov

K, v Ri I- l I 3 Naux! fieu (EOtXE 05 nazi 2x fou navra; ôpeyweat ŒUTOU ,sa nui pilla-ra robç Êfituxsîç xai uaxapiouç’ roumi; 78:9

ô fiiez uipsuôraroç , nui. fi Touron uaxaptœroirq (un ),ô 8’ 6,08m (in 698i uioOaiverott nui 6 âxouœv (in sixainnui ô fiuôt’ëmv (in paôiëet, mi sur! 186v ûÀow oyait»;

Kan u «à aicÛavôusvov au ëvspyoüuev, (bau aicOavoi-

00 6. av (in uiaôaivo’ueûa mi vooiguv (in voo’üusv’ 12)

8’iô’rt aiaûavousea ’71 vooüusv, «in ècuév- çà yàp aveu

Âv aicOaÏvscOai fi vosîv ° 1:0 8’ aiaôaivsaôat 81:1. (i , 163v

fi8éwv xae’ autos çucu 7&9 àyotOèv (son, to 8’ 8:70:02"

6302970; s’v Eau-rif) uicôoivzaôai 1386 - uiperôv 8è saÇfiv xai. PCÜJO’TŒ roi: dyaOoîç , gît. ri) sint 8171003 5’6er

aurai: mi 5,80 auvcha-véuevoi 7&9 sa?) xaô’ aïno

. .. a. . a. t t 1ayaeou noovrar (10)wç 05 1:90; Eaurov axer. ô enrou-8aÎoç, nui. 1:98; 12v (piler 81:90; 7&9 aûrèç ô (pila:

émir meeting ouv sa cru-:0 sint atpsrév 301w émî-

I t i V I isa erg), nia-ru) ml 10 10v 90m, à arasai-chatoie To8’ sivat 31v uipnàvl 818i çà aiuÔoivscOat 016103 àyaOoÜ

ôvroç. (H 8è vomi-m minimal: fl8eîa xa0’ êaurrîv.

IovadevsaOou cipal Bai mi 10T) (pilou au Écriv, 105108è yivotr’ au s’v et?) unifiai mi notvmvsîv loyow nui 8m-

anmarrlms. n.

U

ETHICA NICOMACHEA. LIB. 1X. CAP. 1X. "aquædam abtinetur. Quodsi beatum esse consistit in vi.vendo et in muneris tunetione. si ne boni viri actio bonaetjucunda est perse (sicut initia ictum est), si item ju-cundum est id quad cuique proprium est, qunm quidem it-Iud quad in altero exsistit , illo quod nostrum est, con-spectius nabis esse soteat; actiones item iliorum, quam.nostræ, : actiones bonestorum baminum, qui sint ipsisamici, jucundas esse bonis necesse est, quando utraquepars talium habet quæ sunt jucunda natura. lgiturbeatus egehit ejusmodi amicis z Quippe qunm velit con-templari actionnes bonestas et proprias; et vero qunm talesactiones sint boni viriejusque amici aetiones. Ad hœcamnes existimant, beatum suaviter et jucunde vivere opor-tere. Solitariam parro vitam viventi difficilis et acerba estvita. Non potest enim perpetua esse actio, quam quis exer-cet ad sese; sed cnm aliis et erga alios facilius en perpetra-tur. (a) Erit vero perpetua illa potius energia, qua: per sejucunda est :quod sane beato convenit. Vir enim ho-nus, qua bonus , delectatur actionibus secundum virtutem,et barum contrariis olfeuditur, perinde ut musicus delecte-tur decente symphonia, futilibus cantionibus otïenditur.(7) Prmlerea ex assiduo cum bonis convictu exercitatioquædam virtutis exsistere solet, ut Tbeognis quoque dicit.Sed iis qui in hac disquisilione etiam ex physîcis petitesconsiderationes adhibent, natura videtur bono vira bonusamicus expetendus esse. Dictum est enim, quad naturabonum est, id bono vira per se jucundum ac bonum esse.Yivere autem(quod in animantibus sentiendi. in hominibussentiendi et intelligendi facultate definitur, facultate quidemad energiam pertinente, in energiaque consistente vitæprincipat"; denique quum plane videatur vivere esse propriesentira aut intelligere ,) vivere , inquam , est aliquid naturabonum. vivere igitur de numero rerum per se bonarum etjucundarum est, quia finitum ac terminatum quiddam est :quad autem finitum, id ex ordine bonorum (st. Porroquad natura bonum, etiam vira bono tale est. Quocircavivere omnibus videtur jucundum esse. (8) Non tamenpravam bic vilain intelligimus, et oarruptam aut exerci-tam doloribus :.talis enim vita nullis terminis finita est,sicut nec illa quœ ei insunt. Quad deum-p5 ex dispu-tatione de voluptate et dolore erit evidenlius. (9) Quod-si vivere bonum est, sane et jucundum erit. quue eo quo-que apparet, quad amnes boulines vitæ cupidilate ducunutur, maximeque omnium boni et beati viri. His enimmaxime vite expetenda est, horumque vitæ ratio universabeatissima est. Porro qui videt, sentit sese videra; quiaudit, sentit se audire; qui ambulat, sentit se ambulare ,atque sic etiam in ceteris aliquid est quad sentit, nosactione quapîam fungi. Sic sentira etiam possumus quadsentiamus, item intelligente quad intelligamus. Et bæaipso (quum sontimus, inquam , et intelligimus) sont cerle.intelligere nos esse. Nain mado ostendcbamus, vivereesse soutire aut intelligere. Porro soutire se viv ere an-numeratur rebus per se jucundis. Vita enim bonum estnatura, et sentira quad nabis insit bonum , est jucundum.Jam ipsum vivere optabiie est maxime bonis; quoniamipsum esse talibusest et bonumetjucundum. Quippe quumipsi boni etiam sensu percipiunt id quad per se bonumest, voluptate perfunduntur. (l0) Ut auteln vir bonuserga se ipsum, ita etiam erga amicum affectus est, quiabic alter ipse est. ltaque ut unicuitibet expetcndum est,ipsum exsistere, ita et amiciesse , eidem est expetendum,ont non multo certe aliter. Suum autem esse cuique opta.bile dieebamus esse , quia id sentiat esse bonum, cujusmodisensus magna voluptate par sese afficit. lgitur unasecum sentira oportet amicum exsistere. Quad contigit insocietate vitæ et sermonum atque cogitationum communi-

Page 123: Notes du mont Royal ←  · roc 11°11’ âEiav, mi 1195’11011 nui-1159i 8 , non potest iu-telligi. Apparet autem id agi quad Nicomach. 1V, 1:. a , S a z 1è 119511011 81) 1190:

2

2 ,

3

3,

à

il!N .. Ivoûte. 051-0) 7&9 71v Soins 1è auÇnv 151:1 va âvôpunrwv

I 15’726011, xai. mil 63mm êrrî 117w fiooxnyœîrmv 1?) Êv

C

li

7

en? (unitif) vëuscôal. Eî si ri? gaxapiip çà sive". oripe-ro’v éon an’ azuré, 8:73:02»! (péon av mû. est: , «mon.

nÀ’q’o’rov 8è mi. 1è to?) cpûou Écriv, un. ô çiÀoç 163v aî-

psrâiv av sin. Ô0 5’ écrin! du?) aîparov, 105-to 85v:ônoîpxsw du? , min" âvôs-hç Écrou. Asfiou ipsi 113:3

eôôazyovfiaov-ri silo»: cnouôniow.

HOIKQN NIKOMAXEIQN 9, t. (immun)

ratione. Sicenim sociniatem et convictum hominibus pro-prium definiri debere videtur; non , ut in pecudibus, pa-scuorum et pabuli eommunitate. si. îgilur vivo beato ex.petendum per se est,ut sit; quum id sit bonum atque ju-cundum natura; sique idem ipsi est de amiw sentiendum :profecto amicus ipsi in rebus expetendis erit habendus.Porro quad beato expetendum est, id ipsum ut eidem etiamsuppetat oportet. Alioqui ah hac parte indigentia labora-bit. Concludimusigilur, qui beatus ûiturus sil, eiamicisopus esse virtute præditis.

CAP. X.

R I 3 iTAp’ 05v à); Truie-roue filou; nouqrs’ovfl xaôanep Un

Tic Saviez; êuuelôiç eipficeat ôoxaï

in 1:0).üëewo; 7’11’ âEswo: ,P- l

mi êni Tic comme apnées paf-H (iodoit EÏvou pH a5noMçùov 110i ônspÉoÀ’rÇV; (2) Toïç ph a?) «po: [fion

mi mima 8653m av appâtai»! to lsxoéw nenni; 1&9àvOurmpereïv ênhrovav, mi 061 havi); ô [Sioç uûroïq

10510 noir-rum Oî uhlan; 8è. 15v npoç du oîxeîovBiov havât; nepiepïot nui êero’ôtov. npoç 1è XGMBÇ Gy.

oÔOÉv 03v Saï mûri-In. Kat et 1:92); fiôov-hv 8è àpxoîicw

ôMyot, menine? Ëv rpoçfi se fauta-na. Toi); 8ècnouôatouç toupet! rhénan; xar’ épiouôv, à Eau Î!

gérpov mû quhxoîi advienne, flic-trip nolewç; out: 7&9in 85x61 àvôpuônœv yévovr’ au «au, oür’ Ex ôéxa p.0-

piaîôwv En n°74; Émiv. To 8è nooèv oint Ëo-rw ici»;

Êv u, tintin trâv «à germa: ruiôv ôptcpe’vœv. Kari90mm Si éon nÀ’fiûoç ôipiagu’vov, m1 ïaœç oî TEXEÎGTOL,

FEU En av sommé ne cuCîv- ro’üro 7&9 êôo’xet galh-

Jan-ratoit sinu- (4) 81’: 5’ 067. Jour: noMoÏ; cotît: xai

ôtavéytew aimoit, oûx âônlov. ’En ôè xdxeivou: 85?

ânfloiç (pilou; sÎvou, si pillons-t miv-reç p.51." cintri-Àow GUVniLEpEÜElW 1031-0 8’ Epyôôeç ëv fi0)xÀoïÇ frirai?-

xzw. (a) Xuïmov 3è five-rat mi. çà onyxiaipsw mi16 cuvaÀyeîv oîxeimç noMoïç- aïno; Yàp continrent

Égal ri?) yéti cuvfiëssôat la?) 6è cuvoilôeaûou. ’lo’mç

05v 53 Élu 1.0i, (ni-aï»: à); WOÀU?I)JII)TŒToV eÎvou, me:

roc-06mn; 6’001 si: 16 603v Envoi r oüôè 1&9 êvôs’zso’ezt

86Eusv En «and; sÏvau. chmv aoâôpa. Amine? 066"Êpîv nhto’vœv’ ûmpâok’i] 713i? tu; and". poulinait chMaç,

105.10 8è fige: Stout and. à codage: ü «po: ôh’youç.

(a) 037w 5’ glui! Ëotxs mi è7ri 153v npayydrmv- m’a yi-

yvovtau 75:9 coûtai. minot Kawa: rùv érutptxfiv chMav,ut 8’ byvoûpevat Ëv aval Âe’yovrnu. 0?. 8è nokuçtlm

mi nâcw oïxeimç êvruyxévovrsç 068va Soxo’Üo’w eÏvou

(pilai, «Mi! noÀi-rmâ’iç, oÛç ml xaRoÜo’w àpe’o-xouç.

HoÀmxŒç yéti 05v ion tond; eÎvai. 900v mi id]ipsum am , 0’003 à); (il-4083; Ëmuxfi - ôt’ (ipsi-hi! 8è mi.

81’ «ôtoit: 06x Ëfll noix; noÀÀoüç, àyarrq-rèv 5è and.

ôÀt’youç eüpeïv roloürouç.

Numquid igitur quamplurimi amici nobis adsciscendisurit? en illud quod est in hospitalilate apte dictum videtur,

Ne sis multorum , ne sis quoque nullius hospcs?

etiam in amicitia rait-bit, ut nec sine amicis sis neque nimismuitos habeas? (2) De amicitia utilitatis gratin instiluta ve-rissîmum esse videatur : neque inopem oportere ab amicisesse, neque item nimium illis ahundare. Multis namquevicissim deservire laboriosum est : neque muneri ei vitanostra sufliciat. Plures igitur, quam oonditio cujusqueadmiitit, amici supervacnnei sunt, et beatæ vitæ cursumimpediunt : igîtur non admitlendi. Tum etiam in iis ami.eitiis, quæ voluptatis causa quæruntur, pauci sufliciuntamici , sicut cibo modicum suflicit condiinentum. (3) Sedde viris bonis quæritur, utrumne hos quamplurimos inamicitiam assumi oporteat : an vero ut civitatis, ita et ami.eorum numero modus aliquis ponendus sit. Nain nequeex (lecem hominibus constnre possit civitas, neque centumhominum millia civiias adhuc fuerint. Ceterum quantitasdefiniri ferlasse non potest uno numero, sed est illud uni-versum, quad inter aliqna definita interjectuln est. Atqueetiam amicorum est aliqua definita copia. Ac fartassemaximus numerus fuerint ii quibuscum commode convi-cium habere quispiam potest. Convietus namque amicitiœmaxime proprius esse supra docebatur. (li) Porro ut cummultis quispiam vivat, et iis me impertiat , id fieri non passeperspicuum esL Præterea illos ipsos inter se quoque amicosesse nect-sse est, si quidem amnes inter se usu et ponsuetu-dine vitæ conjungi debent. H00 autem in multis inveniriopemSum est. (à) Est et illud perdiflicile, ut cum multiset condoleas et iæteris, ad cujusque atTectum accommodante.liienim subinde coincidet, ut dolendum sit cum une. læ-tandum cum altero amicorum. Fortasse igitur rectum est,nolle implicari permllllorllm amicitia, sed tot amicosadsciseere , quot ad vitæ societatem videntur nabis esse com-modi. Etenim me natura ferre videtur, ut quispiam multisfiat excellenter amicus : unde nec amor quidem esse potestplurium. Elenim in eo genere , quo de hic agimus , videturspeetari excellentia quædam amicitiœ. At excellentia tan-tum in une spectatur. Ergo etiam vehementer amure tan-tnm inter paueos locum habet. (6) Atque banc assertionemnostram etiam res ipsa compromit. Non enim multos repe-rias sodalitia illo amicitia conjunctos; et qua: hujus generisvulgo celebmtœ suint, binorum sunt omnes. Qui vemmultis sont amici, omnibusque familiariter utuntur, nullivuientur amici esse, præterquam civili more, vocantnrquoblondi , seu laœndi studiosi. Civili sane modo potestquispiam mu tis esse amicus, ita ut vitiose blandus non sit,sed pru-stet se virum bonum et Ilonœtum z ut virtutis no-miue propterque ipsos ut quis multos amet, id plane fierinequit, ne prœclare rem ceeidisse putandum est, si velpaucos tali amore digues nacti ruerimus.

Page 124: Notes du mont Royal ←  · roc 11°11’ âEiav, mi 1195’11011 nui-1159i 8 , non potest iu-telligi. Apparet autem id agi quad Nicomach. 1V, 1:. a , S a z 1è 119511011 81) 1190:

l0

l6

20

25

30

36

O

45

(ru-Il ETHICA NICOMACHEA. LIB. 1X. CAIP. XI. 115

CAP. XI.a a ,Ilo’repov 8 av sarrazin; pâMov zythum 8:1 à ëv Sao-

raxiarç; Ev singeoit; 7&9 ÊfilzflTO-Üvîül.’ aï r: 7&9 cira-

Xa’Üerç ôéovmr ênrxaupr’orç, ai 3’ 561107.05er GUHGI’MV

mi et»: :5 narquois-w boulonna flip 55 595v. ’Avay-xararepov ph 8*). Êv traîç fluxion, ôro 15v zona-(irontêvraüôa Saï, xcÉÀÀrov 8’ tv rariç sôruxiarçr 8v.?) xai rob;

Émerxsîç Cnroîorv- toutou; 7&9 aripsru’nspov eüspyereîv

mi parât TOLIITOW ôtoiyerv. (2) ’Eo-rr 7&9 ml i) 1m-

poucr’ar crû-fi rôv 90mn flash nazi. êv rai; Suawlr’arç-

xouçr’ïov-rar 7&9 al. iram-Janet cavakyar’avrwv un. outlaw.

Ara xâv ânoprîaerév rrç no’rspav t’aime? fioipouç pera-

Mpô’oivfuorv, à 105-:0 pèv 05,13 reparlait: 3’ aûrrTav

irien «in anal fi Ëvvora 1:05 ouvaÂYsîv flair-roi fini xa-

mw nord. Ei prèv 03v ôtât retînt 8U cilla Tl. trouoi-Coma, d’aimer» - cupëar’vsw 8’ 05v active-rai. sa Àeyfis’v.

(a) ’Eorxe 5’ il napouo’iu prxrvî ne «Gram eÎvar. A616

pâti 7&9 1o ôpâv rob: (pilou; 5,86, aillai; r: ml n’ira-xo’üvrr , ml. vive-rai tr; Ëmxoupia «po; 1o ph laneîo’Oav

napîuufl’nrrxov yèp Ô (pila; Kari. (flair. nui. Tl?) 1679,Eau: êmâs’Etoç’ 0185 7&9 1o E00; ni êa’ aÎç fias-tau and

Àunzîrar. (4) Ta 8è lanoûpevov aicOoÊveoOar ëni tari;

rainai? azuxiarç lonnpôv’ 1186; 7&9 (peiner 1131m; cri-croc

:Îvar roi; çflorç. Arôrrep aï pèv âvôpdiôerç 193v (priori:

eûÀaÊaÜvrar auDurreîv Tain; (pilou; crû-raie, xâv p.9,

finsprstvn ri Harriet, vim Ëxeivorç yrvopévnv Mimi!001 ûnape’vsr, glui: ce cuvÔpvîvouç ou noooisrar 8d: 1o

p.715" «me; sive". Opnvn’rrxo’ç. formier 8è ml. ai roro’üror

âvôpeç 10?; ouatévouatxaipouor, mû çrÀoÜo-rv (in pilou;

and cavaûryoîvror; Nlrysïaflar 8’ ëv firme-r Saï aîÀov

au m pairie). (s) (H 6’ s’v rai; eûtuxr’arç 163v 90ko

wagonnier rfiv se ôraywflv fiôsîarv glu. ml 1qu Ëvvorav(in flaveur êni ro’r’ç 005105 àyaOoîç. me; 8655m En:

ôeîv si; pèv du; aômxr’aç xaÀeîv rob; oûoaç 1:90061Lwç-

süsgysmrrxov 7&9 alun xaMV’ et; 8è rôt; éraflai;ôxvoÎw-rar- paraôrôâvar 7&9 à); fins-m Saï 117w xaxôiv,

86m «a

au En); ôuc’waîw.

Mélia-roi ôà nupaxlnréov, gruv pintant; 6H70: azim-Gs’vreç 51.57000 minai! d’admission (a) ’ls’vrxr 8’ &vérrakw

ïcmç ângÔCSl «po; péri rob; o’L-ruxoîvrarç ixlnrov ml.

spoliant»; (alleu «à? 53 fioreîv, mi. pâlis-ra: roi»; êv

[para ml. sa p.9; &ELLIIN’GVTGÇ’ âaaoîv yàp xainrov ml

fiôrov) , si; 8è 1è; cri-taliez; auvspyo’üvra flèv npoOrîuœç

(and yin? si; mûre: 19501 qtlmv) , «gag eau-deum 8èayplorr’mç- or’a 7&9 xalôv ra noceurLsîoôar royale-(olim.

Aôîuv si n’inôr’aç Év 1853 (humais-Gai i’o’wç süÀaÊn-rs’ov.

bien 13m auuëur’vzr. tH nupouoior 891183» «pilau à)

armon alpefh paturon.

Utrumnam vero in rebus secundis potius, an in adver-sis egemus amicis? utraque enim tempare requiruntur.Et infelices enim egent amicis auxilii causa : et fr-liecsitem, ut habeant convictares, et quibus bene faciant.Proprium enim horum est benefaceren Itaque adversequidem tempore magis sunt necessarii amici : ideoque hlcualibus amicis opus est. Ceterum rebus secundis hone-sti0r est eorundem possessio. Ex quo illud est , quad amiciquæruntur boni viri : quad expetibilirrs sit talibus benefa-cere et cum iis conjunctum esse. (2) Est scilicet ipsaprasentia amiearum tum in secunda, quam in adversa for-tune suavis. Etenim mœrentes allevantur amicorum can-dolentia. Ex quo etiam addubitari queat, utrumne amiciquasi oneris aliquam partem in sese derivent; an vera nihillrujus, sed ipso potius præsentia , suavis exsistens , et per-suasio, quad condolere e05 putamus, minuat dolorem. Sednum prapter lias fan ab alias causas dolore leventur tales,arnittatur in præsentia : ceterum rem ipsam evenire expe-rientia (lacet. (3) Videtur autem amieornm præsentiamixtum aliquid esse. Etenirn ipse quidem illarum con-spectns (præsertim calamitosa) jucundus est, exsistitqueinde levatia quædam doloris. lnest enim arnica vis quea-dam consolanditum aspcclu tum sermone : qui quidemlucri! accommodatus. Navit namque talis amicus inge-niam alterius, et soit quibus gaudeat et quibus con-tristetur. (4) Rursum autem eundem moleslia affectum sen-tire ex tuis rebus adversis, id vero ægritudinem effort.Omnis enim amicus cavet ne arnica causam dalendipræbeat. ltaque fartes quidem et magnanimi natura virinalunt eommittere ut ipsis amici aondoleant; ac nisiquis indalentia ultra modum prodeat, dolorem, quo illiafticinntur, non fert æquo anima. ln summa collacri-mantes non admittit vir talis, quia nec ipse est querulusaut lamentatar. At vero muliereulæ, et bis similiter affoctiriri qnærunt lamentorum sacios. Porro omnibus in rebusmeliarem irnitari soilicel æquum est. (à) Jam parro inrebus prosperis præsentia amicorum tum oansuetudinernhabet jucunditatis plenam, tum etiam cogitationem z ni-mirum quum utrique iisdem bonis suaviter afiiciantur.Quocirca faciendrrm videtur ut advocemus amicos stu-diase ad res secundas (de aliis elenim bene mereri. respulchra est), contra vem ad minus secundas lente , quia ma.larum participem facere amicum quammiuime oportet.Ex qua illud factum :

Satia est me esse miserum.

Atque accersendi sunt tum potissimum! quando possunt,parva susœpta malcstia, "roumis amicum incornmodislrberare. (a) At vem accessus ad amioas noslri contrariaest ratio: ad infelices scilicet ultra eundum est, nequedum voceris. exspectandunr. Amici enim est benefacere ,et maxime drrris amicarum temporibus, atque iis etiam,qui id minime postularint. Utrisque enim hoc et honestiuset juerrndius est. At vera ad res amicarum secundas , ad-jutorii quidem gratin prompte eundum est : Iruic enimrei usui sunt amici. At Vera ad beneticii participaiionemest non nisi lente acaerlendum. Non enim honestum est,cupidum esse beneticii aceipiendi. Est tamen et hlc far-tasse suspicio acerbitatis fugienda, in repudianda, inquam,ablato beneficio : qua in re nonnun nain peccari cousue.vit. Præsentia igitur amicorum quaibet tempore expe-tendn est.

Page 125: Notes du mont Royal ←  · roc 11°11’ âEiav, mi 1195’11011 nui-1159i 8 , non potest iu-telligi. Apparet autem id agi quad Nicomach. 1V, 1:. a , S a z 1è 119511011 81) 1190:

irraison erorrraxrarax r, a. (nnum!)

CAP. XII.zip, 05v, Group roi: ëprî’rcr ra ôpîv dyarr’q-ra’mro’v

3611 mi panait atpaÜv-rar raürnv ripa nichon il 181:Ramé; , (in nard: mût-11v ruilas-ra 105 Ëpœroç dvtoç nui.

yrvous’voa, oÜrro nul roi: (pilou alpe-ronfloit éon et:b catin xarvrnvr’ar 734p ë, amict. Karl à); npèç écurai;

Élu, 05m) mi «pas 16v (pilori. "spi. «me». 8’ il ai-

oonorc au leur: aipswî’ and flapi 16v pilori ôfi. ’H8’ êve’pyerar yivsmr ÆÜTOÎÇ êv et?) cu’Çiv, (bof etxdrwç

tarirai.» êpr’svmr. Kari 6’ u un? êctiv émia-rare 1è

Io tînt Ë, 05 [époi uîpaÜvrar si; Gy, êv 1061m and 153v

(pilon fioüîrovrarr ôtoiysrv- ara-trip ai (J.Èv ouunivoucrv,

aï 5è onyxuasüoucrv, aillai 8è ouyyugavoiîovrar mi. GUY-

xuvnyo’üow fi caaprloo’opoîaw, êixao’ror Ëv tarira) aum-

peper’rovteç a ri flip (ACIIÀIGTŒ 517135364 783v êv et?) 5qu-

15 wCîv yèp pouloasvar pardi 16v (pilon, 1151: noroüormi. Tao-rom xorvrovo’üo’w aï; oi’ovrau caliv. riveur

03v à péri 163v ?16).0)V pilier quÛnpd’ xarvmvaücr 7&9

çaüÂmv àôéâzror 6VTEÇ’ mû goy-071901 8è Yt’vovtor

apororîusvor infikorç’ il 3è 183v âmsrxâiv êmsrx’rîç,

sa ouvauîavops’rm mi: ôprÀiarç- ôoxaüar 8è ni fiel-ricin

fiveoûzr Ëvspyo’Üvtsç ml arapôaÜvrsç infirmer cirro-

pa’rtovrorryârp nap’ âÀÀ’rflow aïe aîpéoxovrorr, 805v

’EaÜMw plu yàp ân’ édifié.

T -(A) flapi l èv ouv pilier; ënl raaaurav eipfioôw’ ânonnai:

25 5’ av sin êrelôsîv «spi fiôovïç.

’soeietas optabilissima sit.

Numnam autem amicitia conversationem et convictumrequirit? perinde ut amantibus rei amatae adspectus estjucundissimus, ceterisque sensibus anteponitur, utpate exquo canstet oriatrrrque maxime amor; ut scilicet quem-admodum Iris adspectus arnasii. sic etiam amicis vitæ

Amicitia quippe sacietas qua:-dam est :et sicut erga se ipsum animatus quispiam est,ita etiam est irrita amicum. De se ipso autem sentire seesse. optabile est z proindeque et de amico. Sensia porroilla hisiconsistit in vitæ societate. Merita igitur illo gaudentamici. (2) Ail haie qrracumqrre in re cuique suum esse etsuum vivere situm est, seu cujus rei gratia exoplat quisvivere, in ea re vult cum amicis vitam traducere. Quo-cirea alii una potard, alii une ludunt, alii une exercentur,ont una venantrrr, out una philosoplrantur z his in rehustempus 1mn exigentes, qnas res prar omnibus in vita rebrrsmaxime amant. Amicis enim conjuncti esse volenteslræc faeiunt. illarumque rerum eis participant. quibusmntineri prrtant itlud ima vivere. (3) Malorum quidemigitur amicitia est vitiosa; malas enim res invicem commu-nicant, qunm et ipsi sint instabiles; corrumprrnturque in-super, dum similes invicem frunt. Contra vero bonorumamicitia bona est, aucta in dies conversatianibus : viden-turque etiam ipsi nreliores in dies fieri, agenda nimirumoperandaqrre, et mutuo errata corrigenda. Exprimit enimac rieformat sibi qrrisque eorum ab altero ea qua: in en pro-bat. (Inde illud factum :

Naruque bona addisees ex his, qui sunt boni et ipsi.

(a) De amicitia tantunr dictum sit; sequitur ut de voluptatedicamus.

LIBER X.CAP. 1.

M51): à

pailla-.2 Y

N l a ’ 1 i, r N NI t Inurcsvawr 10a; veau; orangera-z: mon; xar 1mm.oneï 8è mi. «po; 193v ro’ü ilion: riper»: uéyrorov alvin

ne i N 1 -mura napr 23mm; un»; Étant Brslrftsrvrl

r A n a. r N 1 , ... I a rup COKE! UUV(:)XEI(I)5J’II 11:) YEVEI THIJJJV 010

N N . . a a v N30 ra 7ar’perv oîç car mu uraerv â ou ’ ôrarsiver yap mon

. a r815: xzvtoç roa (flou, parfin! glaner mi 86mm npo;àpsrrïv 12 mi 15v eüôar’pova [Hava rat péri yàrp i553:

fr?» ç -t N; À l l (î! l N;apoarpuvar, .a a- rampa cpsayoao’w. (a) mp a-163v roroütrov fiacre-1’ En: Saisie napers’ov sint, ailla);

l ) l à. I 3 a, I t l35 Tl m: norirrçv EonTwV «agami-46m OÎ psv 7519«2710m îîavùv léyouo’w, aï 5’ êî ëvavria: xoarôï, pou";-

Àov ai. uèv tara; «marouflai. 0310) ami É en al ôà aïo-

’ r I 1 ’. . .. . Ipavai palud: EÎVŒI rpoç on bien fluor»: azapztvsrv ripa

fr.- il r,,ê-léwpr,rsovnv tu»; on: un, mu si p.7, a.w pneu yarp .ouç

* a i 3 l à I - l N N N d o -in noAÀouç npoç mur-Av mu oouÀeasw un; manu; , ara ouv

n un - Ilsi: rouvavtr’ov divan:- eAOsrv flip av aurum êtri r6 pécari.

au au I l(a) Mi Trot-s ôà où mûre); 10910 ÂEYETŒt. Oi yap TTEPl.

153v Ëv roi: néflier and. rai: rpoiîeo’r loyal Erra’v star

... v n - ’matai. nov Ëpyrov’ 81m ouv ôraparvroor 101:; narrât vip:

As dÏGO’ffitV, xmrappovoûoevar mi. rail-130k npaaavarparî-

t’ ô Mir "5- v W 4’3va 6*0-1’ ror’ ë" ’ rcv rpîura) 11, H, A, pgç . frettera,

Delrinc fartasse de voluptate ut dicamus, ordo postulat;maxime nnmqrre haro naturæ hominis propria videtur;ideaqrre prierorurrr informatores voluptatis et dalaris velutigubcrnacrrlo ad otticirrrrr eus addueunt. Yidelur vem etiamad moralem virtulem plurimum referma, ut et gaminantreluis iis quibus apartet gaudere, et oderint en qrræ udisseapartet; duo enim lune per" talarn vitarrr extendurrtrrr, mo-mentum praertiprrurrr lrabentia ad virtutem , adeoque ad ri.tain beataru; qrrnndaquidem amnes jucunda sequurrtur,lugirrntque contraria; (2) ejusmodi pana quad surit , de iisrIrrrrirne videtur taeendum : præsertim quurn de eorrrnderunatura opiniones rrrullum varient. Quidam œim voluptavleur bonum dicunt; nonnulli contra magnum malunr eamasserunt (me, atque id quidem partim eorum, quad for-tasse vere ita se rem lrabere existirrrant; partinr vem, quadutilius ad bene vivendi rationem esse existiurant, volupta-leur in rrurrrera uralorum babere, etiarnsi malum ipso nonsit. Ultra enim ad carn terri lramines plerosque, eiqueservire; irleoque aperture ipsos in contrarium refleeti. Sicenim ad rrrerliacritatis staturn redigi. (3) Sed fartasse nonsans l’CClt’ ah id assainir, valuplatem est: malum. Samquad attirret ad en qrrre sunt in affectibus et actionibus,rrrulta minus ad persrradendrrm valet aratio quam eventusatque res ipsæ. ltnque qunm usnrpata de Iris aratio discre-pat al) apere sensibus comporta, primum ipsa ut falsa re-purliatur; deinde, si quid etiam veri complectebatur, iduna evertitrrr. Reprelrendons enim voluptatem, si farsancontra quam dacuerat, candela appetere videatur, facere

Page 126: Notes du mont Royal ←  · roc 11°11’ âEiav, mi 1195’11011 nui-1159i 8 , non potest iu-telligi. Apparet autem id agi quad Nicomach. 1V, 1:. a , S a z 1è 119511011 81) 1190:

(magna)

u 1’amxlivsw doxa? «par: orin-hil (a; TOIŒÔTTN ouoav ênaoav’

x . N æ 7To BiopiCsw yàp oux 50-11. un «chum. (4)’Eoixaaw ouv

oî âÀnOeîç 163v Royal)»: 06 p.6vov noix 1è sidériez: 7911m-

! î a à I i x p s ï iFwTŒTOl a val, un ne: 7:90; 10v fiiov’ coupant 7’19

5 dvuç roi; 597m; morsôovrat, 316 nporpe’rrovrai rob;

a .. 7Envie’vmç Env un” aürouç. Ton p.èv ouv ramure»!ding, rôt Si eipnue’va me! 1?]; fiâov’fiç êrrs’lfloiuev.

CAP.

a T - a 1’1313020; pÀv ow si»: fiôovfiv rayaOov (1.351, uval 81è

d V I un 9 I 5 w x a ï ’I .10 nave ôpav compact dur-4;, mu. a ÀOYŒ mu «loyalw Ëv tact 8’ aveu ri) aîperov êmstxs’ç, and 16 [LUIÀIGTŒ

agui-rioter «à 89, névr’ ê-rri mûre çe’peoôau panifient à);

«au: 10310 &PlO’TOV’ Exacte»; 7&9 1b aira? 0174102»; aboi-

a’xew, 636mo nui 19°39’er si: à); nïow dyaôo’v, nui. 06

I v 1 I a i a a I a. Imon garerai, myaôov sÏvau. hnicreuov-ro o oî loyer.15 dû 141v 1:95 fiûouç éparvin; nanan à SU 16106:? dumpi-

pâvrmç 7&9 Êdôxzi 06:5.qu avou- où 5h du 300m; ficidovïç êôo’xsl 11’611 le au; 5003 051w; É ew me? 01H-

! I Y a a, A l051cv. (a) 061 Îflov 8’ (un? sium. çavspov Ex 1:03Evavriou’ du 7&9 Mimi! zaô’ aéro Rio-i çauxtôv sîvou,

20 ôyoiwç 81h roûvavriov uîperâv. Maillon 5’ aiuut aî-

perov ô pi, 3U grepov un? Êtépou 7&in «1190651201.

-.. , I "5’ i d f s I a NItoloutov 8 ôiLoÀoyouluevm; un! 177v noov-qv- 0005m

n. - p 17&9 ânspœmv riva; s’vtxa videur, (5): x40, azurin ouadi:

i I fi I l N Naïperhv un: noovnv. [locatiôggev’qv 1:5 ôtqiouv 10Wil» àyaflôîv aîpsro’nepov iraisîv, oÏov 11?; dixalorrpaysïv nui.

atoçpoveïv- ml aÜEeoOat 8h To «317105» aïno «515?.

’lîmxe si côté; 75 ô Àâyoç 153v dyaOïÎw aôràv cirro-

çaivsw, and. oûôèv gainai; ârëpou ’ «a», 73:9 p.60’ Ére’pou

ci 0109?: ont ÉTOIY’E’OV 9 ovoü svoV Toloütw En M 0)

Yd I P- , h r n i FI. 3 FV . f K î. I Yl30 mu HÀaniv avançai du aux 56er noovù tayaôov’ od-

l lperorrcpov 1&9 aval rèv nain [Suiv p.516: opovvîaamç

x .. 79) yoipiç, si 6è 1è uzxrov xpunov, 06x mon rhv fiôovùv

y i I sa i F a i a arayaOov’ ouoevoç 7&9 npocrsôevroç auto myaOov dips-

rérspov yivacOm. Ailov Si (in; où? aïno oûôèv rai-

t Ç Y I N ’ C d , N35 1a00v av cuba une: avec nov an auto ayaôwv aî-psro’nepov yiverat. (a) Ti ouv étui TOtOÜTOV, 05 xat

ipsi: xowwvoîiiuv; roioî’rrov 7&9 imC-qreîtm. Oî

s. I r a a i 7’ a a Ia êvw-rayevot a): aux ayaûov ou mon coterai, in).oôôèv Àéymmvaô 7&9 irato-t ôoxsî, 105-Ë sÏvzi eorum.

C n! à a. I a I î 7 Iil) 0 o «vampa»: tour-av 111v marw ou mon: marengo:

ê -. ï à i à a r a F 9 tu T vpar e lu v 70:9 r aven-roi mpEYSTO aurum, 11v ou: si.:6 layégzsvov, si 8è uod sa: optimum, ring )xE’YOlEV div

Y le t i U î ! a1l; loin; 0è un av 10K çaôÀorç sari n ouatmv àyaOov

xpsîrrov an’ minci, ô êçieul MU oixziou 01741005.45 (a) 00x 50m5 6è oôôè 1:4)in étonniez) mm); léyeoOat.

06 7&9 tamoul, si fi Mm, xaxo’v c’en, rhv fiôovùv dyaOèv

Ï - N l auavar a’wnxetcôai yen? mi xaxèv mon? mu. du?!» un

I a. A! au:underqui, Àéyovrsç mon où xaxwç, a?) lusin: En! y: nov

I - l.zip-numum âÀneeüovuç. ’quiow uèv 1&9 ôvrmv miam:

u t vs v 7 a. s I m sisa xou (peux? son unau) mon, un n’qoeupmv 05 [1.1.0518-

la: NI I i l Ipov fi binorum-vin ce ennoierai env un sayons; à); xa-

ETHICA NICOMACHEA. LIB. X. CAP. Il.

xôv, vip 6’ aîpoüysvoi (à; dyaOâw 031w En mi. diminuait.

117

id existimabitur quasi omnem quamcunque voluptatem exrpetendam haberet. Vuigus enim distinguere misoit. (4) E di-verse igilur veri de talibus sermones videntur non tan-tnm ad cognitionem prodesse, sed ad vitam quoque benetransigendam vim habere præcipuam. Quin enim factisconsentanei sunt, 0b id facile creduntur : ac proinde exsti--mulant auditores, ut secundum e05 vivant. Sed de hisquidem hactenus. Examinemus jam, qua: ab aliis sunt(e voiuptate dicta.

II.Eudoxus igitur exislimabat, summum bonum esse vo-

luptalem: quoniam videmus omnia, tam bruta quam ra-tione prædita animantia, ex tere voluptatem; et vemqunm omnibus in rebus id qu expetendum sil, esse bonumoporteat; et quidem quad maxime sit expetendum, idmaximum bonum esse oporteal : denique qunm , ad quoflnnum omnia ferontur, id jam evidenter constel esse quid-dam ipsis optimum. Unmnqnodque enim , id quod ipsi silbonum natura duce invenire , sicut et cibum : quad igituromnibus bonum est, et ab omnibus expetitur, id verebonum esse. Atqui huic assertioni magis propter mores etvirtutem illius VII’Î credebalur, quam propter sese; sin-gularis enim ille temperantiæ videbatur esse. llaque nonianquam patronus valu tatis exislimabatur hæc diacre;sed potins res sic se ha ere judicabatur. (2) Atque hocidem ille etiam ex voluptalis contrario probari putabat :dolorem enim omnibus videri (leclinandum per se, sicutejus contrarium c diverso expetendum. Maxime prætereaexpelendum esse, quad non alterius gratia , sed per sese taleest : quod constanter omnium 0re de voluptate aflirmatur,qunm nemo interrogant soleat alterum , cur voluptatem quissectetur, guod scilicet per se expelenda illa sil. Eandemquoqne a junctam rei alicui alteri bonne, elilicere eammugis expetendam; quales res sunl, juste agere , tempe-ranter vivere. Porro bonum crescere et augeri non nisia bono. (a) Atqui hoc uliimum quidem argumentum pro-bare videtur, voluptatem esse de numero rerum bona-rum ; al non etiam meliarem re qualibet alio, iicst eam me-liarem suo accessu facial; siquidem omne bonum allerijunctum, optabilins est quam ipsum separatum nique so-lum reliclum. Ac lali argumenta Plato ellicere vult, volu-platem non esse summum bonum. Expetibilior enim , in-quil, est vita jucunda cum prudentia coniuncta, quam sinehac illa. Quodsi volumes alteri bono adjnncta meliarmarial, non pusse eam dici summum bonum ; quia hoc sineullius additione liat mugis exlietendum. Sed si Vera essethinc Platonis ratiocinatio. sequeretur, nec aliud ullumgenus rei esse summum bonum, quod altero aliquo per sebonorum addilo ad ipsum melius redderetur. (la) Quodnamigitur est illud summum bonum, cujus homo particepsexsistit? tale nam ne inquiritur. Qui vero Eudom in,resistunt, ut idque ab omnibusrelius experitur, esse bonuminlitientur, vereor ne nihil (litant. Quod enim omnibusvidetur, ita esse statuitur; nec qui communem illam per.suasionem tollit, prohabiliora allaturus est. si enim illaratione ac carentia sala appeterent illam. foret alicujusponderis id quad dicunt. Sed qunm non minus eam se-quantur ratione intentes, quomodo assortie non sit nihili?Ac fartassis inest etiam in vililms despectisque quoddamnaturale honum, et id ipsam illorum naturam superansdignitate, qnod ipsis conveniens bonum expetit. (à) Sednec de contrarie Eudoxi nrgumentuln satis rite redor-guunt , ut videtur, dicentes, non recte concludl ex eo, quoddolor malum sil, voluplatem bonum esse, proplerea uodmalum malo opponatur,el utrumque horum ei qu estneutrum. Hinc quidem non omnino male dicuntur; alnon tamen in præsenti disputatione vere dicuntur. Etpnimsi doler et voluptas mala ambo forent, ambo etiam fuguendaerant, quia scilicet main; w] si neutrum «sont (nec bonumnec malum), neutrum quoque foret vel fugiendum velaliquo simili nife-clin persequendum. Atqui expermiur. vo-luptatem hommes ut bonum expclere, dolorem ut malumdevilare. Ex 00 igitur conlrarie opponi inter se Illa perspi-

cuum est. .

Page 127: Notes du mont Royal ←  · roc 11°11’ âEiav, mi 1195’11011 nui-1159i 8 , non potest iu-telligi. Apparet autem id agi quad Nicomach. 1V, 1:. a , S a z 1è 119511011 81) 1190:

ll8 H(-)1KQN NlKOMAXElQN I, y. ( ma)

CAP. 111. [11.]

01’1 113,11 01’16’ si 11:), 117w 110101610111 Ëativ fi 5180111],

x .1. 1 w M a» a n- a s1 a a .1.«à 1001 01105 101v 01-(0101-iv- ours 7&0 al 11,; 0195171;

1 r 1 I , ,1. a. I ,use-(51011110101415; 510’111, 0110 fi 50001111011101. (2) As-

ni l t à i f I r l ’0’ r h à S I701101 os 10 11:11 0110100v 010101011, 1m 0 1,0011 Av 0100101011

1’ a; x .. 1 1 1’ a 1e1v011, 311 05751011 10 1101701011 11011 10 1,11011. hi 11.511

7 , .1. (ni .1. I 1 1 a011v s11 1011 1,050621 101110 11011101101, 11011 Nipi. 1m 01110110-

013qu 1101i, 1&1; fila; âpe1eï;, x010’ à; 1311019753; 100101

pillai: 1101i i110v 10h; 710100; intimai: 1101131 101;0’10510i;,Ë01011 10 0113161 313101101 7&0 sin 11311011 xsi

âvôptîol, E011 8è 1101i 81x011071901-(eîv 1111i. amçpovsîv

N 1 ” m a - vs « l y a11.11va 11011 1,11011. Hi 0 Ev 1011; nomen, 11.7] 7:01 ouÂéyooot 10 ai110v, 31v 1110111 aï 113v damai; aï 8è panai.

q T: 1 ) Ig a 1 ç 1 - l T a,(a, .1 7010 x01 111-1, 11a 0171:0 11715101 111910-11qu 011001 s-

1 .1 i N » r151111 10 11.00010v 1101i 10 5,11011, 01511:1 zut 11,11 nâov-fiv;

15 01’1 7510 i, 01131); 01111111210131 êv 1150151 â011v, 01’13’ s’v 11?)

3 N I . I * 1 à I I l Iaura) 1.1101 11; 0151, un «napalm 81011151151 En); avec,

1 H1 z N N 1 î 1 1 .1. s 17.011 0101375951 11,) 1101171011 11011 l110v. 1010111011 où 11111

10 7150119111 fiôoviqv 31185751011 eÏva1. (A) Te’Àew’v 1e

1617010011 11Ûs’v1eç, 151; 8è x1v-rî651; zut 1d; yava’o’u; 0’115-

20 lek, 1’),v 136011191 xivna’w 110i. yéveo’w à110:paiv51v 11:1-

... a .1. .1 -, I 1 au; 1 Ipeinai. O11 11017.10; 0 501x001 leyew 0110 51111:1 111w)-0’1-1. mien yèp oîxsîov sÏv011 aoxsî 11410; mi Matin-é; ,

1101i si 11.-). 1111W 1115111611, oîov fi 105 116011.00, 71,00; aillo-

N A, f K N I à à l l I N- l1?, a mon 1011111111 011051spov 6710197511 51001011011 115v

v I Il s -. K a, a: aNlau 7819 11:11 1017101; 0101100 007100-411011, iosaôcu o ou, 01105

i a n si); a! 1 v7 1 f0100; 5150011, pommait! 05 11011 0111300011 :1011 11011110 101

1011E1a1. [He-101600011111 11è! 013v si; 11,11 iôovfiv 101-

I l NI I î æ ï Q à t Isa); 11011 3901050); 501w, 0115075111 85 11011 011111.11 aux

011 1mZéoiç, 15’711) Si fiâeoûm. (a) rivai; 1e 11173; 31v

30 sin ; ëoxeî 7310 01’111 5x 105 111101110; 10 TUZÔV yiyvscüau ,

u . w 1’ z 1 .1, c1 1 1 701111 a; 00 y1yvs101, a1; 101110 01011111500011. [(011 ouyëvsm; fi 1,301173, 1061m f, 1137m 0009i. (a) K01i 15’-101101 F3: 19,11 11è: Mary 513510111 105 1101101 060w sÎvou,

11,11 0" fiaovàv 0’1v01’irl-rîpwcw.

1 l a: 1s l v a. I a I011101 711101,. [L1 on EGfl 1011 xa1à 000w avanlnpwm;

.1 I 7 , z .1. a a 11,00111" ëv 1:) avanknpwmç, 10111 31v 110d éboutas 10

N il l I a ’I’ NI. ,8! Ï Y à l l011111.01 01001 ou 0x51 a: ou 50’111: 01001 V0111 1,011101;

il 280M, 501M ywous’vnc 11è: àvanÀnpo’iasa); fiôo11’ 11v

11;, mi 15111161110110; 111110110. ’H 80’501 8’ 015111 80xei

.0 yeyevïaOat 3:1 117w :0191 19,11 19009,1110115311 1101i âëovôîv-

315121; 7&0 71110111300; mi moka-117.0511111; fiôecôau 131

0’1v0111).-,po’11751. To510 5’ 013 1150i mie-01; cuuëaivu

181; fiîovoiv 601111101 «flip 510w aï 1e paôqpanxai 11011

117w 1101181 1è; aie-013051; 01E 8151 1?]; ôaopficsmç, 1101i

la &xpoa’uam 8è 1101i. épina-101 «and mi miaou mi él-

1 1 .nideç. Tivoc ouv 0161m 70111001; 500111111; 013890; 7519

a I " ! a a a I 16105101 YEYEV’IjTŒt, 06 yuan av 01v01711’qp11101ç. (s) I100;

8è 10h; «poçépovm; 131; 11101151810100; 163v fiôovôiv

H101 11; 31v 811 01’111 Ë0’11 10150’ 1,8001 013 7010 si 10T;

N N I N I , I , I S l C N Isa 110111111; 0101x51115v01; i050 501111, 017.1501! aura: 11011 1.05a

0111111 «Mil 1015101;, 1101041150 oôôà 161 10E; xéuvooow inter

a; -yâ a 71.111153 î nuai , 013;)v 0111 Àsuxà 131 00111161111111 101;

l 0

w(un.

ln:35

sa

To310 33: 001111111114.

Non subsislit etiam argumenlum illud, quad idea, quianon est qualitas, non sil etiam in bonis valuplas. Nonenim virlutis energiæ qualitates sunl, neque beatitudo.(2) Dicunt etiam, bonum esse finitum, voluptalem vero,quia recipit mugis et minus, indelerminatum. 0b id nonesse banc in bonis. Alqui si ex voluptatis percipiendæconsideralione islud censenl, respondemusipsis, eodemmodo rem habere in justifia et aliis virlutibus, quarumrespectu scilicel dicitur, magis et minus esse tales cos , inquibus illæ insunt. Elenim alios alio justior ac fortiarest; itemque alius alio opera jusliliæ et temperantia! magisvel minus edit. sin autem ipsius valuplatis ratione dicuntindefinilam banc esse , fartasse veram causam non afferunl:qunm sint valuplales aliæ puræ, aliœ mime, (a) et quidabslal quominus, perinde ulsanilas definita est et nihilo-minus recipît magis et minus. etiam voluptns quamvis deli-

’nila sil, intendi tamen remitlique posât? nam quad ad sani-lalem altinel, non eadem omnibus est temperalura , nequein uno eodem semper, sed nonnihil in dies remitlenda, itaaliquatenus permanet : dilTerlque ipsa a se ipso certis gra-dibus. Hujusmodi ergo aliquid et circa voluplalem accidit.(a) Quanda porro summum bonum perfeelum quiddam essearguunt, quum mationes atque ortus constel esse res im-perieclas, in ou argumenta passe daœri putanl , voluptatemesse malum et orlmn. mon recte autem id aliirmare vi-dentur : neque motus esse videtur voluptas. Omni namquemotiani tardilas et celerilas compelit : si non absolute seuad sese (ut molioni cœli ) , al respeetu sallem. Sed voluptalineutrum horum campetil. Nain lamelsi eontingit ut repentequispiam voluptate perfusus sil, sicut et ira quispiam citaexarserit : tamen cita messe aclu voluptatem non dicimus,neque ad alterum; iis enim tantnm [une conveniunt; qua:sont ambulare et augeri et omnia hujusmodi. Traduei igiturad voluplntem laide aut celeriler possumus : sed voluplatisenergias celeriter aul tarde nemo exercet , sic autem monid quad est voluplale alliai. (5) Jam quad voluptas dicituresse anus, quam quad habet ralionis’.’ Non lit res quaelibetex quolibet aliquo fortuito matu :scd ex qua r1: naseilm-quidpiam , in eaudem quoque rcsolvitur ; et cujus rei volu-ptas est generalio, ejusdem dolor est corruptio. (6) Ad-dunt vera etiam, voluptatem esse explelionem ejus quadnatura desiderabal; dolorem contra ejusdem indigenlialn :atqui expielio IIŒC atque peuuria sunl alfecliones eorporis.Quodsi ergo voluptas est ejus quad secundum naturam estsuppletio; ulique id quad expletur, voluptate alliai dicetur.Nimirum corpus. Al id quidem falsum; quando poliusanima lælari et dolera videtur. Non igitur voluptas indi-gentiæ est explatio -. verum qunm fit explelia , polœt aliquisvoluptate affici ; sicut contra dolorem percipere, quuln sem-tur. Hæc autem opinio inde orta lueril, quad solummodovoluptatem et daloreminluiti sunl illum , qui ex alimentispercipitur. Nimirum quad bomines bis destiluli , et doloreexinde affeeti ipsa postmodum explelione delectentur.(7) Atqui hoc non in omnibus voluplatibus accidit. Multæenim voluplales omnis doloris expertes sunt , ut mathema-lices, itemque ex sensuum voluplalibus en que: odoratupercipiunlur, et audilu et visu: item voluptates quas remi-nisœndo vel sperando percipilnus; quæ sane non possuntalieujus rei ortus 155e , qunm nullius rei penuria anlegressasil, cujus ipsæ casent explolio. (8) lllis denique , qui lurpesac probrosas voluplates objiciendo tallere niluntur Eudoxisentenliam, opponimns tales voluptales non essejucundas;non enim si qua hominibus male alfectis jucunda sont.absolule et sua natura etiam sunt tatia; siculi nec ægrotissalubria , vel dulcia, vel aman, absolule tatin sont : nequeetiam lippienlibus alba putata , vere tatin sunt. (9) Atqui vel

Page 128: Notes du mont Royal ←  · roc 11°11’ âEiav, mi 1195’11011 nui-1159i 8 , non potest iu-telligi. Apparet autem id agi quad Nicomach. 1V, 1:. a , S a z 1è 119511011 81) 1190:

1

un

c

25

30

35

4

4

à

a.

(1173,1174)

ôçôakutô’mw. (D) ’H 051w 1170113 61v, 811 01?. 115v 4180-

v01101ip51011 510w, 01’: (Liv 8116 75 1061wv, 1530-7150 x01

18 1110015111, 110086v11 8’ 08, 11011 1E1 671011101111, 01’;

pùv ôr1oüv 1011161111. (10) ’H 11?) 51851 8101019000111 011

fi80v011- 3159011 7010 011 01118 153v xalôiv 15v 6111811511

0110106311, 11011 01’111. 501w 5100511011 11,11 1053 811101100 in),

811101 8111011011 01’185 11,11 105 1500011105 p.91 811101 1100011103,

611010.14 8è 11011 5’111. 113v illum. (Il) ’Equbow1C51v 85 80-

1151 11011 ô 0110;, 3150058111 105 1161013104, 013x 0300111

01701081! 11,1: 1130111111 8101030900: 51851’ 8 145v 7810 1198;

101101081: 814015111 80x51, ô 8è 1198; 9,80v-q’v, x01 a?) 155v

8115181151011, 18v 8’ 5’110woî501v à): 1198; 315901 811110511101.

(12) 013851; 1’ av 5710110 C7111 1101181011 810111010111 511w 81.01

13100, 1.8611151101 êzp’ «si; 181 110118101 à); 0.16115 1501110101,

0118510119511; 11011711: 11 153v 01011010111, 1.5118511015 11.57110»:

Ion-40211011. [1591 1101101 15 0110089111 «011.0011115? 81v

:1011 et 11.1185111011! 511105001 fi8ovrîv, oÎov ôpâv, 11.111.11.0-

V5ü51v, 518511011, 1814 019518; 515w. E1 8’ 55 01110170111;

5710111011 1013101; fl8ova1, 013851: 810105951’ 5101115001 yàp

81v 10117101 xai et un 1111011’ 0111’ 11131ti fiôovfi. (l3) r’011

p.511 08v 01’515 101701081: il 751801191 01315 «au 01105111 , 8iÀov

501x511 5.111011, and 811 5101 11.115; 01105111111110’ 11151814 8101-

010000011 183 51851 û dol 15v. T81 115v 08v l570’115v01

11501 fi: fiôoviç :1011 Mm; 10101111714 5101100111.

CAP. 1v. [111.]

T1 8’ 50111; à 11016» 11, 1101101100111101500» 75’11011’ 31v

0’171’ 0101?: 0’1v01Xo150501v. oncï 7810 fi 115v 800101; 11116’

6111111051! [pôvov 1515101 51v011’ 01’: 7110 êauv êv85ùç 01385-

vo’ç, 8 sîç 1101590v Tevôlusvov 15151111051 0113173 10 5180;.

10101310) 8’ 501115 11011 ’71 518011111 8km 7019 11 5’011, 11011

11011’ 0138111101 7.005101: 101601 11g 81v fi8whv 5,; E111 111511»

[pâvov 7111011511111; TEÂEWÛ’ÂGETŒI 18 51800. (2) A6050

0138è x1w,01ç Ë011v1 511 xpôvq) 7&0 raca 3111111014 3101-1

1191011; 11116:, oîov à otxoôoutxù 1915101 , 810111 110111011 015

’Ev

"ç 11150501 105 1001100 11610011 àrshïç, :1011 3159011

i ’51 1?]; 8h,; 11011 ânfilwv’ fl 7819 183v 110.1111: 015v-

6501; 515’001 19]; 1015 .x1ov0ç 8016811105014, 11011 01151011 1?];

103 110103 110113051119 K01 fi uèv 1013 110108 1515101 1 01’1-

85v8; 7819 bâti-,1; 11:98; 1è 1100x51155v0v1 î, 8è ri; 119,1.

11180.: 11011103 1917115001) 0’115À11ç- 115’001); 7010 5110115’901.

T171 51851 08v 810120500001, 1101 01’111 501w 5’11 611.0051: 1961119

7101.5511 1111111011: 15151111: 11:3 51851, 0’033 511150, êv 1121

111101V11. tout»; 8è 11011 3711 (301810510; 11011 163v

lomâiw si 7:19 301w il 100081 x1vn01c 1100511 110i, ml101151111: 8101009011 x011’ 51811 , 11195015, 80181015, 60.01; mi

11’: 10103101. 01’: pôvov 8’ 0810m, ànè nui êv 0161?]

à] 81181051 - 1è yèp 110’051! mi 01’: 1018181: Ëv 1151 01018119

11011 êv a?) 115’051, :1011 ëv érépq) 155’051 11011 515’919, 01’18è

18 81.5511111011 191v 79011111911: 1fiv85 xâx51v11v’ 01’) p.0vov

7819 ypapuùv 81011100565101, 190161 :1011 Ëv 16mn 0800111,

Zv 515’qu 8’ 0.5111 5151m4. AU 01110155101; 155v 08v 11591

111111105101; à: 01701011; 519101011, 501115 8’ 01’111 év 6111011111

ETHlCA NICOMACHEA. LIB. X. CAP. 1V. H9sic iisdem respondere passe videmur, voluptates esse quidemexpetendas , sed non tamen et illas, quae sont ab hisrehns profectœ : sicnt et divitiæ quærendœ, sed non tamenex proditione; item valetudini consulendum, sed non itnut quolibet cibo vesci velis. (10) Quid autem si ita respon-deamus, ut distinctione utamur, dicenda, alias voluptatesa rebus honestis, alias a turpibus percipi? plurimum enimdiffernnt, quas capimus a rehllS honestis , et quos ex tur-pibus; neque potest fieri ut quis justi hominis voluptatetruatur, qui non sittjustus; aut ut musicà, qui musions nonait; quod idem est et in ceteris. (il) 01.-clam! etiam ami-cns , plurimum discrepans ab asseutatore , illud quod doce-mus, ont non esse voluptatem bonum , ont certe ditïeren-tes esse voluptatis species; ille enim cum amim conversa-tur, ut ei s11 bono; I111; autem , ut voluptnti -. quorum illudlaudant amnes , hoc vituperant; qua re id indicant ami-cum alio tine quam assentatorem cum altero conversarî.(12) Ac nemo sibi exoptaturus sit votoptates ces , quœ sontætatis pnerilis : ita quidem, ut mentem quoque semperhabent ejus ætatis; nemo item reperietur, qui voluptatepertundatur ex perpetrato scelere, si nnllum sil ex eo dolo-rem percepturus ( impunitate proposita ). Postremo mul-tæ sont res, quibus studeremus propter ipsas solos, citraomnem voluptntis adjnnctionem, ut surit .- videre, scire,recorderi , virtutes habere. Quod autem actionibus mododictis necessario adjuuctæ sont voluptates, id nihil obstatjam dictis;quandoquide1n etiam prorsus urbain: ejusmodivoluptatibns, nihilominus expeterentur. (13) Quod igiturvoluptas non sitsummnm bonum , quod item non si! omnisvoluptas expetenda , apparet ex hisse argumentis z item ethoc, nonnullas esse par se expetendas ("Hercules specie,vel iis rebus, ex quibus oriuntur. Et sic en quau de 1’0-luptate et dolore ab aliis dicuntur, sunt nobis explicata.

Quid autem aut qualis TES sit volantes, clarius appare-bît, si ab initio rem repetemus. Videtur enim et adspe-ctus quolibet tempera perfectus esse (nullius enim rei in-digentia laborat, cujus rei acquisitione postmodum illeperticintur). Et adspectui in hoc similis est voluptas. Estmanique ca totum quiddam , neque voluptatem percipimusaliquo tempore talem , cujus forma productione temporisperficiatur. (2) Ideoque ne motus quidem illa est. Fitenim omnis motus in tempore, et tinis alicujns gratia sus-cipitur. Verbi gratin, motus is qui in æditicando con-sistit, tune demum perfectus esse putatur, qunm id quoddesiderat efface-rit. Aut igitur in toto tempore motusomnis est; sut in aliquo certo tempore. ln ejus vero tem-poris partibus quicumqne suut , ü omnes imperfecti sont,ac specie qunm ab inviccm discrepantes, tum et a toto motu.Lapidum enim compositio alio est a columnæ striatione; ethorum mutuum uterque a templi perfectione. Et templiquidem fabrica perfectum aliquid est : nihil etenim deside-ratur ad id quod institutum ont : fundamenti vem ettriglyphi elaboratio imperfecta. Utraque enim partis est.Specie igitur discrepant, et non potest in ullo aliquo tem-pore motus in sua specie perfectus sumi; præterquam intoto tantnm illius rei tempore. (3) Idem et de incessuac reliqnis motibus existimandum. Si enim latin sen locimutatto est motus alicunde aliquo, sane ejus species (utvolatus, salins, inceæus) discrepant specie et ipsæ : imovem et singulæ han species a Sese invicem dilTerunt; in.cessus enim alicnnde aliquo, nlius est in studio atque inparte ejus; et quidem alius in alia atque alia parte. Simi-liter altos etiam incessus est, consideratus in hac vel illalinea. Si quidem non modo linea transitur, sed certo inloco considerata linea. Atqui hæc tines in loco est alio,quam ille ; proinde discrepat etiam illius transitus a transitualterius. Ac de moto accurate disputatur alio in loco.Ceterum illud videtur verum esse, non in omni tempore

Page 129: Notes du mont Royal ←  · roc 11°11’ âEiav, mi 1195’11011 nui-1159i 8 , non potest iu-telligi. Apparet autem id agi quad Nicomach. 1V, 1:. a , S a z 1è 119511011 81) 1190:

HO

xpo’wp raisin aveu, aux aï zonai (Es-:15; xal 8m91-pooo’ai si?) 51’531, site? 1è 7:60" fiai eîôonolo’v. (a) T173;

fiôoviç si Eu ôtipo’üv lpôwp sélam; To siam. AfiÀov

05v du; Ërspai 1’ En; eÏsv ânîîhov, xai. 165v 5M»; u mi

5 Tahiti»: fi iôovrî. A6551: 8’ En 10570 mi. Ex 105 où

lvôs’lscilm amnistiai. on Èv 7.903114), fascina 8:” si: 7&9

êv Il? v’ù’v 8km Tl. ’Ex touron 5è Silex: nazi au 06

MME; léyoooi xivnow fi yéveow civet si»: fiôowîv. Où

7&9 minon: 10:51:: Âéysrai, aîné: 153v oepwrâîv mi psi,

l0 6’Àmv’ oôôè 7&9 ôpoîozo’iç 30":: yévsclç 065.3. stomie oôôè

p.0vaîôoç, oûôè mûron: mon final; oüêè «(becter oùôè

81h ’hêovîçi 810v 7&9 Tl. [[V.] (a) AïoOvÇaezoç 5è mien;

7:93); si) aboma»; êvepyoocnç, TEÀEtIOK 5è rîç :3 8m-

xeioÉvnç 1:96; 1è million»: 163v 61:6 riiv «iconom-

roroÜrov 7&9 pâlirai aux; son? fi reliiez Événem-aûr’hv 8è Às’ysiv êvspyeîv, êv (à 361i, p.7.0èv Staçepém’

xaô’ ËKŒCTOV 8è fichier-n Écrit: fi ëvs’pyna 1:05 dom-m

Siainyœ’voo npb: To zpcincrrov 1ti ôç’ airait A5111

8’ av reÀetorém air, and nacra - xutù nacrant 7&9 ai-oem’t’v ëarw 1380H. , 65min); 3è ami Suivons": xai Oeuipiav,

fiêtom 8’ fi alunira , rsÀsiorc’Lrn 8l fi roi] :5 floua;

«çà: si) anouôaréîarov 75v 6;? (1611p. (6) Tshtoï 8èsi»; Éve’pyuav 1*, fiôow’). 01’) roi: mutin 8è 190’an ï r

fiêov’h relatai nul. çà uîcûnrôv a nui. il dicta-hm; , armo-

2b Sain ovni, d’ions? oôô’ fi faisiez xai ô îmïpè; book);

mina Ëan zoïlôyiaivsw. (7) Kaû’ Ëxdcrqv 8’ aie-01,-aw au yiverat fiôow’i , ô’fiÀovI çayèv 7&9 ÔPŒ’ELŒTŒ mi

àxooo’luaro: Jim fiôëa. AïMv 8è nui. art paillera,

Engiôàv fi se aise-46L; xpzrio’m ml 396:; rotoîrov30 êvepyfi’ 1010610» 8’ ail-nov 105 se aicenroî xai 105

aîoôavous’vou, nisi Écran fiôov’h ûnoîpzovrôç y: 105

norfioovroç mi 166 mmoys’voo. (a) Tùuoî 8è si»:êvc’pyetav i flair). oûz 6x fi gît; ëvurraipy-ouo’a, 9’003 à);

êmylyvâosvôv ri rÉÀoç , oîov soi; oixyaioi; fi 6’190: ’ Ëœç

sa av 05v 16 ra vomi»; à aboma», oîov Saï nazi çà xpïvov

fi Oswpoüv, Écrou. êv êvspyst’alz fi iôovfi égaie»: 7&9

5v-rwv mi. 1:93); clin-râla 16v mûri»: rpérrov ilâvrmv sa?)

se «nommai: mi 105 Troinrixoî raôrè niçoise 7650011.

(a) "à; 05v oüôsiç covzijÇ fias-vau; à xépwu; mina00 7&9 13: aimer-3mm àôovareî coveyfiîç êvspysïv. 06 yi-

verat 05v où? iôov-rî- Erreur flip âvspysi’q. l "En:8è réprrsi nouât 6m, Üdrspov 3è m’a]. égaie); ôtât 116m"

çà (LEV 1&9 npôî’rov wapaxs’xÂmai î) Suivons: xui. ôta-:s-

raoe’voiç «spi mirât êvspyeî, (530mo xwrà suiv 644v oi

la êoGÀa’nowsç, pisté-naira si où ramona fi êve’pysu cillât

napniLÛimLs’v-m 816 le fi fiëovù âoaupoürm. (Io) ’Opé-

7560m 8è îîç fiôovîç oËnOEin Tl; au &TEŒVTŒÇ, 8:: xai

sa?) 62v gnome: Ë’fdlEVTal - fi SE Cui-h êvépysiai rie Eum,

mi immo; moi rail-m mi rad-rom êvspyei à mi gui-w haï fora-ira. , oÎov ô oèv pausai): 5010?] tapi têt oflag,

ô 8è (pilonne-hg si Sthvoïç tipi. rôt Oeoip’r’loam , 05m;

8è mi 15v lantiâv Exactes. il! 8l fier), relatai. 18:;êvzpysiaç, ml riz Çîv 84’, 05 épi-(ovni. Eûlo’ymç 05v

mi r75 fiâovîç épierrai- relatai 7&9 éxoîatq) 16 61v,

a!

O

HGIKQN NIKOMAXEIQN I, 8. ("74,1175.)

motum perfectum esse, sed plerosque esse imperfectos spe-cieque differentes : siquidem id quod diximus alicunde ali-quo, speciem illius certain mnstituit. (Il) Sed voluptntis spe-cies ln quolibet temporis puncto perfecta est. lgitur longealiud quidpiam est voluptas quam motus : perfectum ui-mirum ac totum quiddam. Hoc ipsum etiam inde intel-ligi potest, quad nemo nisi in tempore moveri possit, sedvoluptatem aliter quam in tempore percipere possumus :nimirum in memento. Porro quod in temporis momentoconsislit , id verte totum aliquid est. Ex quo perspicuumest, voluptatem non esse malum vol yéveaw. Duo enimliœc non sunt omnium rerum, sed tantnm illarum quæpartitionem recipiunt, nec sont quædam tota. Non enimvisionis est generatio , neque puncti , neque unilatis :sicutineque de horum aliquo dici potest ont ortus aut motus.Ergo ente neque voluptatis; quia totum quiddam ca est.[lV.] (à) Quum vero omnis sonsus agat in suum sensile,et perte-ale quidem is qui est optime aflcctus ergo suumobjectum , ipsum quoque bene habens : qunm item tale quidesse Videatur perfecia operatio , denique qunm (quod jamponere lice!) perinde sit, diacre, ipsum sensum agcre. etilli actionem tribuere, in quo sensus hacrct : sequilur torte,ut in quolibet genere actionum illa præslantissima sit, qua:editur ab ce quod habet facultatem præstantissimam ergasuum ohjectum item optimum z itemque ut llæc actio seufunctio perfectissima sit atque jucundiSsima. ln omninamque sensu inest voluptas. similiterque et in omni m.gilalione et contemplatione : et quidem jucundissima ille ,quæ et perfectissima. Perfectisslma denique ea, quæ ergosuum objectum optime affectum est bene affecta et ipse.(0) Voluptas igitur perlicit energiam. Sed non ita perticitvoluptas mergiam, ut cum perficit res sensui subjecta,et sensus ipsr , qunm integra sunt utraque : sicut nec similimodo sanitas et medicus (nanisa? sont ut valeat quispiam.(7) Porro in omni sensu voluplatem exsistere, perspicuumest; dicimus enim spectacula et acroamata jucundaesse :,et quidem jucundissima esse tum dicimus, qunm etsensus fuerit optime affectus, et is ohjectum quoque ha-buerit hujusmodi , in quod ngat. Et quamdiu talia erunt,qunm id quod sentitur, tum id quod sentit. semper erit vo-luplas: quippe qunm presto sit et quod agere vult. etquad pâti. (8) Periicit autem voluptas energiam , non uthabitus insitus, sed ut accedens finis quidam; perinde utjuvonibus ilos Matis. Qunmdiu autem sensile eut intelli-gibile fuerit quale esse debet, alque ipse etiam sensosuut ra-tio similiter talia fuerint, erit etiam in actu voluptas. Quumenim illic adsint agens et patiens inter se consentanea , de-bilaque umbo ratione afi’ecta, unum et eundem etTectumproduci novasse est. (9) Cur igitur nemo commenter vo-luptate aificitur, aut si id fiat, languescit? Quia nullæ reslmmanæ assiduam operationem perferre possunt. ideoquenec perpetua voluptas exsislit : quia moue-ris funetionemsequitur. l’ropter eandem causam res quædam, quaindiusunt novæ, deleclant : postmodum non item ; princi-pio enim cogitatio in ces conversa est, obnixeque cirai easoperatur : sed postea non adhibetur talis encrgia, sed alioremissior; quare et voluptas elanguescit. (10) Quad autemamnes voluptatis cupidos esse videmus , id ex eo fieri existi-mare possumus , quia vivere cousistit in energia Seu mune-ris fuuctione : et unusquisque in iis maxime opemtionibnsversari vult , quas præcipue amat. ut musions in auditioneliarmoniarum, disciplinarum studiosus in rebus cognoscen-«lis, et similiter alii aliis in rebus. Operationum porroomnium perfectio voluptas est. Ergo cadem et vitæ (iner-giam (cujus amnes cupides esse diximus) absolvit. Iliaquenon sine causa voluptas ab omnibus expetitur ; quia unioni-

Page 130: Notes du mont Royal ←  · roc 11°11’ âEiav, mi 1195’11011 nui-1159i 8 , non potest iu-telligi. Apparet autem id agi quad Nicomach. 1V, 1:. a , S a z 1è 119511011 81) 1190:

(1:75)

alpstôv 8v. (Il) Hârepov 8è 8:8: si)»; fiôovfiv si) fit!aîpoôosea à 8:8: si) (fit: 7M fi8ov7îv, doche!» êv si?) 1m-

pévn. EovsCsüyfia: oèv flip 10:51:01 pointa: mi Zw-piapèv m’a filment. otveu r: flip êvspyetaç oô five-ra:

à fi8ow’i , naca’v se ËVE’pYEtŒV relatai il 1’180vfi.

CAP."002v 80x656: mi si? titis: ôtaçépetw ra: 781p Étape:

a? zizis: 69’ Eripœv oto’psôa rslsio’ücôai. Otite) 781p

(pointa: mi 18: (poe-ma: mi 1?: (on?) régna, oiov (En:nui. 8év8pa mi sans?) mi âYG’ÂtAuTu nui chia ml.

w I I l I o Iexsuoç. ouatoit; 8è au: tôt; ëvspystaç me 8:1çzpoooozçsi? zi’85: fait?) ôtaçepo’vrow titis: releto’ûcûui. (a) Ata-

qa’pooc: 8’ ai si; 8tavot’aç 183v navrât 16:; nidifias"; zani

notai tintin»: xar’ 5Ï8oç’ xa’: ai selsto’ù’aa: 89. fi8ovat.

(Darwin 8’ av 10’510 and 3x 105 auvqixsiôaOatt 163v fi8oviïiv

Exciter-av Évepyst’olt fiv rsÀetoî. zuvzûîe: 781p dit

’ ’r ’ ’5’ ’8ov’- ËÀÂOV à " ’ aEUCpYEtŒV n on: La v, 11 p. y PEXŒO’Ta xptvou txa’: ëEaxpLÊoÜe’w et pst? i8ovfiç Evepyo’üv’rsç, oÎov yaw-

usrptxoi yivov-ra: et Xatpovrsç lu?) yeœpe-rpsïv, mi xa-

7uvooüotv Examen nanan boom): 8è mi et cptldpooa’o:nui. ollaixo8o’oo: mi 15v à’ÀÂwv gXGO’TOt ê-rr:8:8o’aow

sic se oixeÎov Ëpyov laipovrsç motif). EuvaoEouot 8èaï fiôovai, «a 8è covaoîovra otxeïa. Toïç êzs’potç 8è

a?) 61”35: mi ra: abasie: Étape: «’53 ei8st. ’Er: 8è

N 1 4 I N s 9 U I (N 8pin!» TOUT av ouvert. En son sur; et? Êrepwv nomen;25 ifs-Matou raïç êvspystatç zïvat s oÎ yàp pilule: 818141:1-

ro’üc: roi; 1670:; npooe’xew, ëâv xamxoûawcw «flouv-

toç, pâÀXov laipovrsç filma-.7, Tic napooo’nç Ëvsp-

u 1’yataç- fi nouât 19W aûAnuxùv ouv fl8ovù niv «spi. 18v

* I 3 I I ( I l N ï tAoyov svepyetav ç65:p5:. (t) Opale): 8e routa ne: En:30 163v &ÀÀwv cupôatvst, 810w finet rapt 860 êvepfi’ à 761p

i8iow 14,»: êss’pav êxxpoüst, xav NOM) 8:a::ps’p’g tara:

11h fiôov-Âv, umov, (50":: in]? ëvspyeîv azurât dm:

.. , ..réputai. me xaïpovre; ôrtpouv aço8pu où mîw 8p(oy.ev

(I l i N i 1 I y lerspov, 3m: une «moulut! «Hou; "apaisa «paumoyant,mi. êv rois Osdrpou; et rpaynoari’covrsç, au») mon:

T auet âyoiviCziosvo: (oc: , 16T: gotha-H crû-:8 8pwaw.(a) ’Errsl. 8’ il oèv oixsia û8ov1’1 êEaxptÊoî 16K êvcpyztaç

I I - Ï 3 ’ml. [povtœrspaç ml flûtiau: nom, aï 8 allai-9m:quatvovra: 8’").ov à); «on: SLEGTËGW’ c- sâèv à ai

. a 71 A,. . . . .. - a ,aider-piot: moirai noroucw 81mg: ai cintrez: Runat- gifle:-pouo’: yàp 18:; évspyeiaç ont cimier: mon, oÎov si up78 Ypaltpitv ânô’èç mi Enfin-nov à 18 ’AOYtCEG’Ûat’ ô uèv

781p où ypoîzpn, ô 8’ 01’: loins-rat, Àunqpïç 0661]; 77,:

évspysixç. ZUoGatvs: 8h nspi du ëvspysiaç roûvavrt’ov

aïno 153v oixetœv fi8ov6’w se zut butor oixsîa: 8’ eîoiv

ont ën’: Ëvspysiq xaô’ orin-hit «(nounou Ai 8’ oïl-

Ào’rpu: fi8ova’: zip-rira: 8:: naparrh’iciév 1: silo-1m

7:0:oÜo’w- «pesipooo: 7&9, rififi 001 râpoit»; (o) Attrape-

pooaôiv 8è vînt évspyetôv êmsmeiqt mi (piaulé-mu, xaiw züv piv aîps’n’ïiv oôcôîv rôfw 8è (peuxrôiv 163v 8’ oû8sré-

pow, épate): Ëxooc: mi ai. fi8ovott’ an’ êxcîonpi yâp

s 1 , r c i 7 hg a IEVEPYEIŒV ouata: fi8ov-n Écrou H on ouv si, unau au;

Il)

I)

sa

40

l

ETBICA NICOMACHEA. LIB. X. CAP. V. 121

que vitam, quae natura optabilis est, perlicît. [V.] (1 l) Utrumporro voluptatis gratin vitam, an illam hujus gratin expe-tamus , id in præsentia omittatur. videntur enim liœcconnexa esse , neque separationem admittere. Nulla nam-que voluptas est absque energia; neque ulli energîæ aliundequam a voluptate , sua est perfectio.

V.

Atque hinc etiam sequi videtur, voluptatœ specie differre.Quai: enim specie discrepant, nounisi a specie ’discrepantibuspertici existimantur; cujus rei tain illa quæ natura, quamquœ arte constant, exemplum esse possunt; verbi gratiaanimalia. arbores, item tabulœ, simulacra , doums, vasa.Simili igitur modo et actiones specie discrepantcs perlici vi-dentur a specie diflerentibus voluptatibus. (2) Porro dif-terunt specie cogitationis et sensiouis energiæ : et utræqueitem inter sese. Ergo certe et voluptates quæ perficiunteasdem. Atque hoc ipsum etiam ex en probari videtur,quad unicuilibet actioni quædam proprio atque ipsam per-ficiens voluptas esse reperitur. Auget enim energiam sonquamque voluptas. Et judicant enim melius singula, etaccuratius administrant, qui cum voluptate ayant. Sicgeometrœ evadunt qui delectantur geometricis studiis , sin-gulaque exactius intelligunt: item in musicis, in architecto-nica , peritiores evadunt qui ejusmodi exercitiis delectantur.Augent igitur actionem voluptates. Porro quœ adjuvant etaugent rem, sont illi proprie ac sua. Quæ vero speciedifferentihus propria sont, eadem specie quoque discreparenecesse est. (3) Hujus autem rei evidentius etiam adhucargumentum est, quad voluptates ortæ ab alita actionibusimpediant quaslibet actiones. Ut tihiæ canto gaudentes,si tibia canentem aliquem forte audiverînt , non possont at-tendere orationi quœ forte tum llabeatur : magis scilicetgaudenles tibia: canto , quam eo quod agitur negotio. Vo-luptas igitur et: qoæ ex tibiæ canto percipitur, eam actio-nem impedit qua: est oraliouis auscultandæ. (Æ)ldemqnein aliis contingit, qunm quis duobus simul energiis vacat;jucundior enim energia alteram elidit; idque tante magie ,quanta ejus voluptas major fuerit ; adeo ut tum plane ni-hil , quod ad alteram energiam attinet , præstare ille possit.Ex quo illud accidit , ut vehementem lætitiam capientos exre quapiam, nihil tem aliud agere possimus :contraque,ut re aliquo capti , remissius ac levius alfa atque peregrinatractare soleamus. Sic et in theatris, qunm mali futilesquealiqui in scena versantur, tum ex spectatoribus illi quisoient ibi noces mandera, maxime id agunt. (à) Quoniamautem proprie et sua actionis alicujus voluptas actioncm eamelaboratam efficit, lirmiorem et meliarem , et contra alienævoluptates corrumpont actiones non suas : palet ex ce,multnm voluptales inter se dinerre. Propeuiodnm enimidem, quod proprii dolores, alienæ quoque voluptates effi-ciunt. llli namque proprias actiones impediunt: verbi gratin,si cui scribere , ont ratiocinari sit injucundum et molestum;ille non scribit, hic non ratiocinatur : quia molesta est eihujusce moneris fonctio. Contrarium igitur in monerumfonctionibus eveuit a propriis ac suis voluptatibus , atque apropriis et suis doloribus. Sont autem voluptates et dol0res iiproprii et sui, qui energiam per se eomitantur. Porro dealienis voluptatibus diximus , eas simile quiddam dolori t’a-cere : corrumpunt enim, sed dissimili mode. (6)1amquumenergiæ bonitatc et pravitale interse diflorant, aliæque sintexpetendæ , alite vero fugiendæ, nonnullæ neutrius mon: :voluptates quoque similis sont conditionna. Pro cujuslihetenim natura energiæ , sua quoque est ejus ac proprio volu-ptas. neque illo quidem voluptas , quœ honestœ actioni pro-

Page 131: Notes du mont Royal ←  · roc 11°11’ âEiav, mi 1195’11011 nui-1159i 8 , non potest iu-telligi. Apparet autem id agi quad Nicomach. 1V, 1:. a , S a z 1è 119511011 81) 1190:

122

oixaio: êmamvk, il 8è fi :130:pr pozô-qpai- mi yèp aiêmOouia: 15v à: xaÂi’ôv ênawarai 15v 8’ aie" 5V

. t” a ,titans-ai. 0ixa:o’rapa: 8è rai; Évapyaiau ai ëv «ôtai;iôovui 117w ôpa’îamv’ ai oèv yèp 8:oip:cy.a’va: sidi nui

5 roi; 1p6vo:ç mi si (poe-5:, ai. 8è connu; saïs a’vapcyaiatç, xa’: o’:8:o’p:crro: 031m; (5361” ËZaw cipçwâvîmoiv

si raûro’v Eorw f] êva’pyaw: ü8ovü. (7) 0:3 on»: acmé

r (N I 1’ au, v v I7a r, rusai»); 8:a:vo:n: ana: eue a:50no:ç- ara-nm yapsciné: 8:8: «à ph yoipiÇaoûa: (pointai ne: raû’ro’v.

u T a I i r! i e a I[o flansp ouv aï avap-(ata: atapatt, ne: a: Minou. Ata-

I *l V C N l t i icpape: as ai, oing «on nommai-qu, au: axer, xa: Sapin;-ctc yaoaawç ’ 65min); 81”, ôtaps’pooo: xai et fiîovai, and

Touron et flapi. 191v Biaivoiav, xa’: axoirapa: calcifioit

n sa .3 l I I l f K l î I (I(a) ona: o au: axas-rap Ciao) x1: noow, ouata, :ocrrapnanar-ord 8718: ’ ’2’ K”"’ê’M H ,7 p . î viv av.pya:a:v. ou 5p vamp

s N .ca ôaoipouvr: Tour’ av pavana êta’pa: yàp immo âôov’h

xa’: xovôç xai oivOptimou, anoirrap ’Hpoixlauâç www

V * auaveu aûpgsar’ av flânes: oaÀÀov il 7.99663? fi8tov «(8p

a. 1’ tu a»[puma spo’pi, 5mm. At prix ouv son Ërëpaiv up siôa:20 8ia’ps’pouaw siam, Tàç 8è rôiv aûriîiv âôiaçdpouç amie-

yov sivou. (9) AtaMa’r-rouo’: 8’ 0:5 oixpov ërri 75 153v

&VÛptilfiùW’ 18 yàp «:318: roiaç pèv répits: roi»; 8’: Mirai,

- t I .4 1xa’: 10:; pav Âunnp’a mi. (4:67.10: s’en, son 8è i859: mi

I a ’ I Ni au V 3 i911mo. Km: arri fluxion ca saura aupfîawav ou yapsa 7:8: aimât 8oxai 1:?) «opinant xai si? ôytaivovr: , oüôè

Oapoèv aÏva: si? âcôavaï xa’t si?) aôaxrmiiî. (Opoimç

8è raïa-ra nui Ëp’ êta’pmv oupÉaivaL (la) onaÏ 8’ av

ânon: roi: TOIOÜTOLÇ aiva: ce çmwo’oavov si?) circo8aitp.

E7. 8è 10’610 xaMî: layera, xaôaiirap 8oxaî, mi Écrw

Exa’arou lu.a’srpov fi épata), mi. ô àyaOôç, 1’] rowüroç, xai

en t " a r I ,’ , 1p a.1,00m: atav av ai roux-w pnwpava: ne: i855: 0:; aine:

h I V 8 l I I N 1 I R,papa. [a 85 10::qu 8uoyapr. a: To) (poulard: i051,

3st I s t x I i I i m 9 rouosv Ozouaarov’ wallon 791p çôopat un: lapa: avOpm-

I I NI 1 3 Ü ’ ! ’ s (Imnv ywovrav mais 8 aux EGTtV, «Da TOUTOIÇ au: auna

. a8:axa:p.5vo:ç. (Il) To; pèv ouv ôgokoyoopa’vu); aiaxpàç

87,10»! 6); 01’: paréov fiîovàç alvin, nib 10k 8:5’p01p-

gavant 15v 8’ ameutait: sive: 807.0ch3»: tain riva:

n a I Î Â 3 un a au «augin-rem Tao av0pomoo a vau; 71 a): nov avapyauov àrÀov;mono; yàp Ënovra: aï fiôovui. Ei’r’ 03v oie: êa-riv

au site 7:).aiouç a! 105 salaioo kari poupin!) o’wôpo’ç, aï

mon: caladium: fiôovai xupimç layow’r’ av civOpo’mou

fiôova’: sint, ai 8è lourai Saura’pœç ml. ronceraie,

(Swap et êva’pyawu.

a!

3 C

3 w

CAP.Eip-qgta’vow 8è 16v «api à; pipas-oie sa mi odio; mi

45 i8ovoiç, 10min flapi aü8a:,u.ovio:ç Toto) 8:2l05iv, Ërra:8il,

tâoç «or-b siûaoav 163v âveponrivow. v ’AvaÛtuËoUc: 89)

Tà npoa:p’r,,u.a’va: ouvropétapoç av sin 6 Âdyoç. (2) Ei-

nooav 8’ au 06x Écrw 35K- xal yùp au?) xa6a158ovr: 6:8:

pieu ûnoipyp: div, poum (33W: fiiov, ml 1:?) 8mm:-w "Activa: si: oa’ywra. Et 8è] 11510: où d’PEIG’XEl, am

pînov si; évép-(miv 1M: Garëov, ancirrap a soi; upé-upov siprrou, sGSv 8’ êvapyauîiv a! pèv aicivp’wayxaîa:

"91on NIKOMAXEIQN I, ç; (I mum).

pria est, bona erit; quæ pravæ , male. Nain et ipsæ cupidi-tates, bonarom rerum quidem laudabiles sont, malarumvera vituperabiles. Porro motta propius conjunctæ cumactianihus sont sua: et cum ipsis conjonctæ voluptates, quamappetitiones; hæ enim ab operatîonibus suis tempore pari-ter et natura dislinctæ sont : illæ Vera praximæ sont iis-dem, adeaque ab iis indistinctæ, ut actio et voluptas actionisferme nnum et idem esse videantur. (7) Verumtamen nonpotest œrtc oogitatio ont sensia esse voluptas videri. Idenim plane absurdum fuerit : sed propterea quad non se-parantur, videntur aliquibus esse idem. Ut igitur operationesdifterunt, ita et voluptates. Differt autem visus a tactu, pu-ritate; et auditus similiter atque odoratus a gustlt. lgitur adeundem modum et voluptates illis propriæ (lifteront; et abhisse ipsis eue qua: sont cogitationis; et. utræqoe istæ intersese. (8) videtur autem et uniuscujusqoe animalis esse, utmonos proprium au suum, ita et voluptas. Etenim ca ra-luptas hujusmodi est, quæ est conscntanea actioni : idqueetiam inductione ostendi potest; alia enim equo, alia cani,alia homini voluptas est; sicut etiam Heraclitus ait, asineculmas et paleas aura jucundiares esse; pabulum enim ju-cundius est asinis quam aurum. Quæ igitur disparis sontspeciei animalia , eorum sont etiam diversæ raluptates: quæcontra ejusdem speciei, eorum et voluptates easdem essespecie consentaneum est. (9) Porra in liominom generemagna est illarum varietas. Etcnim eædem res alios qui-dem molestia atticiunt , alios vero delectant : his udiosa etintaleranda sont, illis amabilia et jucunda. Atque hac itaet in rebus dulcibus usu venit; non enim eadem dulcia sontfebricitanti et valenti neque idem calidum videtur debili, etcorpus firmom habenli. Idem VETO etiam in aliis osu rouit.(I0) Sed in hisce omnibus id videtur verum esse , quad virabono esse videtur. Quodsi hoc recta dicitur, ut certe vide-tur, sique virtos est rei cujusque mensura , itemque vir bo-nus, qua bonus: sane et voluptates æstimandae sont, qua:lmic videntur, iliaque item verejucnnda, quibus hic deleam-tur : illa autem, qllæ buic molesta sont , si cui alteri suaviavitleantor, non est mirum; multae. enim sont haminom pesteset œrruptelæ. Vere tamen talia jucunda non sont , sed hissolummado atque sic effectis. (l l) Quæ igitur communiomnium hominum cansensu turpes liabentur, non debcntvoluptates racari, nisi hominibus corruptis; illarum autem. .qoæ videntur honestæ e55e , quœuam hominis propria di.cenda sit , hoc fartasse indicant energiœ hominis; lias enimsequontur son: voluptates. Sive igitur hæc une , sive plo-res fuerint, perfecti et beati viri, quæ lias perficiunt volu-ptates, eas proprias et salas esse hominis recto statnitur;reliquas secundo loco , et ita modo , ut aliamm socias; proutipso: quoque energiæ sont comparatæ.

VI.Explicatis autem iis qoæ ad virtutes, ad amicitias, ad

voluptates pertinent, restat ut de beatltudine pingoi etplana quodam mode dicamus : quandaquidem statuebamos,illam rerum humanarum finem esse. Ac repetitis quæsuperius dicta sont, brevior erit dispotatio. (2) Diximusvera eam non esse habitum. Alioqui enim inessetilla etiamtata vita dormientt , stirpisque modo vilain viventi : et itemqui in maximis versarctur calamitatîbus. Quodsi hæcnon probantur, patiusque energia quavilam esse videtur (utest supra dictum) sontque energiae amnes sut necessariæ

Page 132: Notes du mont Royal ←  · roc 11°11’ âEiav, mi 1195’11011 nui-1159i 8 , non potest iu-telligi. Apparet autem id agi quad Nicomach. 1V, 1:. a , S a z 1è 119511011 81) 1190:

El

20

2!)

35

40

aau

(mum.)mi 8U E1590: aîpsraf, oit 8è xuô’ aôroiç, 8mm! ou viv

sûâatyoviav 153v an’ (1618:; aîpertîîv rivât Oerëov xat oi’a

163v 31’ à’no’ ox’aôsvoç 731958595 il eûËatoovia ân’

aurépxnç. (a) Kaô’ nimii; 8’ sisiv figerai, âcp’ a»:

unôâv influa-irai. impôt. viv êvëpysmv. TouÜrau8’ civet 80x056!» ai xat’ àperùv upéîew à 731? MIEL

nui. onouôaîa notifiant 163v BU «ôtât aîpstôv. Kilt166v naiôtâiv 8è ont fiâsïau’ où YùP ât’ 31-591 aimât; at-

N I b 9 , î N au fipOUVTat’ fiÀa’RTOVTdt yang: a1: aurum Emmy à moe-

Ào’üvtou, àueÂoUv-ra; .râ’iv omnium: and Tic xrficzozç.

KŒTŒ?EÔYOUO’C 8’ êrri rôt: retordrait; ôiaywyàrç 115v sû-

ôatuovtïolua’vwv et noNot, 81è «0193i roîç rupoivvou;

eüôomuoÜo’tv et à raft; TOIŒÔTŒIÇ ôtaymyaï: eûïpa’mlot’

En! 7&9 ëçtsvrau, êv 10670:; nape’youct coït; mûrobç

en - I si I Ü i T a1,051? ouvrai. a TotOUTtùV. Amen p.5»: ouv euôaiuo-votât n’ira eÏvou. ôtât 1è 10k s’y amazonien: êv routai;

ânocZoÀdCsw. (4) Oûôèv 8è in); deuzio»: et TOtOÜTOÏ

eîaw’ où 7&9 Ëv Il?) ËUVCLG’TEÜEW fi âperù oôô’ ô voÜç,

au «in ont onouôaîai ËVE’PYEtŒl’ 008’ si 0175qu 05101

am; âêov’fiç eihxpwoîç mi. Eleoespiou ëni du; moud.

rixe; XŒÏŒ?EÜYOUGW, ôtât To’ù’ro Taux-ac oima’ov unipare)-

1e’paç sÎvat- mi 7&9 Qî ratios; 18: Trap’ aôroïç ustionem

XPŒITLG’TÆ devrai. aveu. E0070»; ai, 6367:5? trouai.

nui. dvôpéo’w gnou activerai. tigra, 051w mi çzôlmç

i a I l l T l vun. SfitEleO’W. (à) Kaôomep ouv nanan; zip-mat,mû. 11’514: mû. fissa êo’ri «a; 10:3 tmouôotiq) Muffin

ëvrz- vilain-(p 8è fi une rhv oîxetav é’Ew aïpetœraîrn

ëvs’pysta, nui. a?) onousatq) 8è fi muai rùv épurât

(a) Où): ëv «mais; cipal fi sûôatyovia- nazi 1&9 6&0an

in 15’104 swau natôiév, mû nçayuaTEÛEGOn mi nano-

(:U i l I N I q I d1m hui 10v fitov &navru un: mquw lapa. Arrondi

i t s - l g l I i a. a«(a9 on EtfiEW êrspou -VEXŒ atpouusflu 1:. ,v 111; eu-

x I h a v s 1,. M l -OalyûVlŒÇ’ TEÀOÇ 7&9 mot-11. -noucasew os mu novew

muôiîiç laîpw fiXÉOLov osmium". nazi New naiôtxo’v’

I fi, N I ’ , .I 3 Nraclant o 8mn; nouoaCn, m1 Avaygpcw, 096w;

î r ) I b N I ’à515w Saur avoineront 7a? Ëotxev fi maclai, encuva-to’üvteç 8è cuvaZG’): novsïv &VTKŒt’JO’EwÇ ôéovtul. 0:3

8911530; fi àvcinauatç’ yiverat 7&9 Eum 177.; ëvsp-

l - e IN r r , , n ..1511;. onst 8 6 sontwa pic; anar apex-m siveu’05mg 5è parât cnouôfiç, 0’003 oint êv natôtë. (7) Be)-

1tw 15 M7099: 1è onouôaïu 163v filoient mi. 163v p.516:«mêlât, mi roi? fieki’ovoç dei mi impie!) xat âvOPa’moo

onouôators’pow div êvs’pysiav- û 8è 105 pal-ima; mais"

«on nui sôôatuovmw’u’pa fin. (a) ’Anolat’acreœ’ 1’ au:

153v awgartxôv fiôovôîv ô ruxôn mi a’prainoôov 013Z

âtre; 1075 âpiarou’ sûôaluoviaç 8’ 0685i: âvôpanâôop

lbIS ’ i I 3 v Iysraàioomw, El. un un par ou 7&9 ëv TŒIÇ rouvraie;ennuyai; ë) sôôaiuovia, 0’093 êv TŒÎÇ un” dperàv évap-

ïziauç , anoîmp mi npôrepov don-rota.

ETHICA NICOMACHEA. LIB. X. CAP. VI. 123

et propter aliud expetendæ, eut expetendæ propter se ipsas:porspicuumest, beatitudinem esseaiiquid ex illarum numero,quæ per se expetuntur, et non propter aliud, quippe que:rei nullius indiget, sed in semet ipse bonis omnibus amuît.(3) Sunt autem pei- sese expetibiles enorgiæ illæ, ex quibusnihil præter ipsam muneris funetionem quæritur; quaies vi-dentur esse primum actiones virtutis (nain honesta bonaqueagere de numero illarum est, quœ per se expetuntur) ; deindeetiam ex ludicris actionibus ium. quæ jucunditatis ac re-creationis gratia suscipiuntur; hm enim non propter aliaexpetuntur : quippe qunm inde multi damuis potins offician-tur quam commodis, qui præ his corporis et rei familiariscuram negligunt. Item qunm fere ad liane rationem vitæconfugiunt qui vulgo beati existimantur. Ex quo et illudevenit, ut apud tyrannos in pretio et honore sint illi, qui intaii vitæ consuetudine festivi et urbani sunt. Nain quœ abillis expetuntur, in iis sese hi suaves exhibent et jucundos :cujus generis hominibus magnates illi indigent. Talia vulgovidentur ad beatam vitam pertinere, proptcrea quod im-perio potestateque præditi talibus in rebus otium suumconsumunt. (à) Tamen ab hujusmodi hominum exemploveritatis argumentum forsan capi non debet : non enimconsistit in principalu virtus vel mens, a quibus honestmactiones perficiuntur; neque si veræ ac libernlis voluptatisignari ad corporis voluptates confugiunt, idcirco lias ma-gis sectandas esse existimandum est. Nain et pueri, quæapud ipsos pretiosa habentur, putant optima esse. hil ergoabsurdi est, si, ut alla pueris, alia adultis in pretio sunt, itaetiam bonis alia et moderatis, alio futiiibus ac [nolis pro-bantur. (.5) Quodcirca, ut smpe jam est dictum, et pre.tiosa sunt et jucunda ea quæ viro bono tatin videntur. Jamqunm unicuiquc energia illa suavis sit,cujus habitu præditusest; vira bono maxime expetenda un , quae est secundumvirtutem, encrgia. (6) Non potest certe fieri ut in ludiorisactionibus beatitudo consistat. Etenim absurdum est, tinemhominis statuera rem ludicram , negoiiisque toto vita di-stringi et difficiles iabores perpeti, ludi causa. Ceteranamque pæne dixerim omnia alterius alicujus gratia ex-petimus : sola beatitudo secus est. Hæc enim finis omnium,Porro vehementer niti defatigarique rei ludicræ gratin,stuitum videtur et admodum pueriie : ludere vero , ut seriapostmodum studiose agas (secundum Anacharsin) . ra.ctum est. Ludus enim quasi requies est. Atque idcircohommes requietione egent, quad non sufficiunt continuîslaboribus. Non est igitur requies ille finis; quippe quæadmittatur non nisi operationis causa. At vero beata vitavidetur esse in actionibus virtutis : talis autem vite serinest, neutiquam vem in joco et ludo posita. (7) Sed et me-liora illa vocamus , quœ serin sunt , quam quæ ridicula etcum joco ludoque conjumzta : sicuti tum partis in hominemelioris, tum hominis item melioris actionem monômoré-pav, tamquam seriam , dioimus. Porro quod melius, idemjam præslantius quoque et pollentius est ad beatam vitamefliciendam. (8)Postremo, ludis corporeisque voluptatibusetiam unusquisque ac vel mancipium etiam quodlibet, nonminus quam vir optimus, potiri poterit: in beatitudinisvero participationem nemo mancipium admittet , nisiforte etiam in vitæ beatæ : quod fieri non potest. Constatenim , non in hujusmodi vitæ conditione beatiludincmconsistere, sed in virtutum actiunibus. ut diem"! 051 inpræcedentibus.

Page 133: Notes du mont Royal ←  · roc 11°11’ âEiav, mi 1195’11011 nui-1159i 8 , non potest iu-telligi. Apparet autem id agi quad Nicomach. 1V, 1:. a , S a z 1è 119511011 81) 1190:

124 IlBlKQN NIKOMAXEIQN l, C. (n77)

CAP. V11.Et si êoriv il eüôainovia xar’ âpsrùv hâla-:511, :13-

Àoyov aura 151v xpario’mw aiir-r, 5’ au sin 703 âpiarou.

F1 N II- f-I ï fi  a NA i I m I.4115 091qu mon site un o r1, or, xara apud-w 00m1Épluv xai flysioûat xai. Ëwouv glui! moi xaÂiÎxv mi

a Gitan, sire 05ï0v ôv xai aüro du 163v êv iuïv 16 6516-rarov, il 1013101: Ëvs’pyua xara tin: oïxeiav âpcrhv sin av

fi ) 1 S; l mV Ë i o fi vr: rua EUJIIFOVIŒ. r1 a on somma , etpnrat.

t s r tu a. , 4 kl? i -(à) Opvoyouistov os TOUT av 00:51:»: eÎva1 xa1 1014«pérepov xat et?) 61171651.. Kparicm r: 7519 011’311]

Io êoriv i1 êvs’pyna- xai flip 6 voile 153v Ëv 4.1.1131, lai. 153v

3

.. i N 1 - .1 .vao’rwv, MP1 â 6 voue. L11 a: auvszurar’r, ’ 05m-

psïv r: 7&9 auva’peea cuve-[flic 11.61101: fi figarrswônoÜv, (a) oio’gLEOai ra Seiv fiôovfiv napaueuiZOai rfi

sôôaïnoviq , fiaio’rn 5è 117w un" apsr’hv 3115975117»:

a fi xara 19,»: aoçiav ôuoloyouuz’voiç êoriw êoxzî 703v

f I b N i I t1] cptloooçia hongrera; fioovàç qui: xaôapiomrt xatTl?! pefiaûp, eÜÀoyov 8è roïç 53601 15v (numum est.)

rùv ôtayoiyùv eivat. (a) ’H Te 157914511 aôroipxua

i l î I î 1 V N i i tmp1 .nv Osmpnrixqv tftxkld’î av stop ranz ne»: Ta? ripe:

â av la f îto Cm âvataiuw xat avec; mu oixatoç un et lot-trotôéovra1 , roïç æ 101013101; Îxavïîiç eropnflus’vwv 6 lui»:

aixa1oç ôeîrat ripe: oÛç SIXÆIOWPIY’ÂO’EI xai p.50’ (in,

ôuoimç 8è mi ô cdiqapmv xai à o’wôpsioc xai. riÎw ânon

Ëxaoroç, ô 5è 00136.: mi xaû’ aûrov (in Edwara1 Beoipeïv,

i 4 I T n l a v31111 861p av aoçwrepoç T, paner [ËEÂTIOY a me); auv-

E vos Il 31). 8 î I q A I:p, uç slow, a nunc aurapxso-raroç. (s, o,a1p l a ’ I N Ï C b 7 tu: î Ni 7 Ir av au), 1.10m Ôt aunait ayanaoOal’ ouosv 7319 art

ahi: five-.011 rama si) Oeoipicm, (ne; 3è in npaxriïivil niait»: flattai, nepirrowuusüz flapi: vip :pîîw.

et on l ne A4 7 3 l(6) onu 1’: il manitou: Êv q; aloi-ç, stva1- aoyoÂoo-11.501 7&9 in GZO)x5t:(Û:I.EV, xai. nokegioîiusv W eîprîvnv

a’yœnev. TGV uèv 05v ripaxnxôiv iparïuv ëv roïç vro-

l1tlxoiç 9, Ëv roi; noleumoîç fi êvépysta- ai Ë flapi.rouît-a RPŒIEEIÇ ôoxoîow ais-[0101 sivai , ai niv noisguxai

O

35 xai. navrsÂÎ-îç’ 013551; 761,9 aipeirat ri) noÂeusïv roi": iro-

Âeueiv Évexa , oüôè napacxaoaiëst nâlsuov’ 862m flip av

N 1’tandem 11.1a1ç6voç ne :1va1, si roi); minque noXsuiouç

- I a l Ï . N in°10110, Îva natal xa1 gamin yiyvowro. p [un Ioè xa1

a. tu i i ’fi 1’01: «01111101: «OZOÂOÇ , xa1 fra? auto to nolirausaOm

i ÂnepurowuiLs’v-q ammoniac xai. flua: n nîv 7: d’ampo-

viav abri?) xai roiç nolirau, érépav oüoav fig Trah-

.. a . 1 au n. r l ’1’ l a1131m, m xai (numum SnÀov ou; êrspav ouoav. ,7) E1334 117w pâti xara 1a; apetaç ripaient»; aï influençai xai

7nolsutxai finaud argüer WPOE’XOUO’W, aurat 8’ d’exo-

I Ib 101 xai renom r1voç Eçievrai xai 01’) 81’ aima: aiperat

sium, fi 5è 1:05 voÜ Êvs’pyela cnou’âfi r: ôiaçs’psw Boxsî

l? à Q I(tinte-enfin OUŒŒ, mi nap’ alfas-h ouôsvo; 5:?iEGÜtH. re-

a In iloua, 575w ra nooviijv oixeiav, afin; 5è (rondin 1m

1 . . . . 1avépysuv, xa1 ro aurapxsç si. xai CZGAŒO’TIXOV xai

airpurov (in avopo’mq), xai 80a alita Tçt leflPiq) cirro-Yvénerm, auna 11113th viv ëvs’pysiav peuvent 01.-rat

1 I N 9 a I Ù A V 7 ( . I - )n tralala où w0a1uov1a arum av un av)r,m..ou, ia-

O

Quodsi beatitudo est actio virtutis, consentaneum est,ejns quæ optima est virtutis enm esse. lia porro virtuserit scilicet præstantissimœ partis in immine. Sive igiturmens illud sil, sive aliud quiddam. quod videntur imperareac principatum obtinere debere natura , rerumque honeste-rum et divinarum notionem in sese oontinere (sive divi-num hoc ipsum’sit, siVe eorum quæ in nobis sunt : divinis-simum ) : hujus sane energia illa, qua: a propria virtute pro-liciscitur, periecta beatitudo erit. In contemplando porrocom esse positum superius diximus. (2) Et hoc quidemquum superius expositis, tum ipsi veritati consentaneum est.Præstantissima enim primum est hæc energia; nain quumeorum omnium que: sunt in nabis, mens præslantissimaest; tum omnium cognoscibiiium illo optima suut, quinmente comprehenduntur. Deinde mentis energia etiammaxime est continua; contemplai-i namque assidue l’aciliuspoterimus, quam agere quidvis. (3) Et vem quiun beati-tudini voluptnteui admixlam esse debere credauuus, omniumvirtutis actionum jucundissimam esse sapientiel: energiam,omnium wuseusu certum est. Et videatur quidem cettesupiclltia mirabiies quasdam quum siuceritale tum sia-binlaie voluptaies continue; ad hinc probabile est, cosqun jam sciunt, vilain agere jucundiorem illis qui adhucsein: quwrunt. i’rœteica illud quad dicitur aürapxsç,mugis ensistit in vita en que: in contemplando versatur. tûtres enim ad vitæ cultuin ueecssarius sapiens et justus et re-liqui item desiderant: et veto qunm ils bonis jam sutiiciçnterinstructi sunt, requin-uut tamen, justus quidem erga quoset cum quibus exercent justes asthmes , siuiiliterque et [or-tis et temperans, et oeteri omnes. At vero sapiens adsuam energium ubeundam pet se valet, ac quanto est sa-pieutior, tauto mugis ad illud valet. Forum sane melinsid elliciet , si udjulores habent; at nihiloininus tamen etiamse ipso contentus esse potest. (à) Ad lia-c merito touasseVidwlur soin propter se ipsum diligi illo encrgia , quad ni-hil ex en assistait pru-ter ipsum contemplatioueui (qunm eunerso en practiœ vile semper aliquid, putter ipsum actio-nein, comparemus, si w plus illud sit, sive minus). tu) Quod-que insuper beatitudo videntur in quiete nique utio consi-slere. Reims enim agendis occupamur 0b id, ut in olio etquiete vivere possimus z belle gerimus, ut pace iruamur.l’indice: porto vin-lutes (quaruiu energiæ in uegotiis autpoliticis aut bellicis versantur) earumquc expromplæ actio-nes sciliœt ouilles irrequictæ sunt; beilicæ quidem ommno:nemo enim espelit, vol ut bellum gerat beili inveniendicausa, vol ut serere bellum liceat z videretur enim esseplane quispiauu sanguinurius, qui en amicis inimims lacera,ut pugilat: nique (xi-dos lieront. i’orro est etiam politiœ ad-ministratio negutiosa et irrcquieta, parons sciiicet præteripsam, quze novatur, operam , poteslutes et honores, autœrte beatitudinem , vel sibi vel civibus suis , quœ alio sanecxsistit a civili soientia z quam etiam nos, ut ab illa diver-Sam, quœrimus. (7) si itaque actioues virtutis tain bel-licæ quam politicæ et honestum et lnagnitudine praucellunt ,eædcmque irrequietae sunt, et finis alicujus graina susci-piuntur, nec propter se surit expetendæ; al vem mentisactio videtur et studii gravitate præstarc (quum sit con-templationis) et pra-ter se nuilum tinem expetere, et inse voluptatem nabote (ca porro actionem promovot et am-pliiicat), liabetque illa insuper etiam id quod est se ipsocoutentum esse, et quictam otiosamque esse, et «iefaliga-tionis item esse exportent, quantum quidem res humanæferunt ; cetera denique omnia ei adsunt, qua! honte iribuisoient t liroit-do perfecta hominis iwatitudo hac actione con-linolnr : si quidem poricctam vitæ longitudinem etiam sit

Page 134: Notes du mont Royal ←  · roc 11°11’ âEiav, mi 1195’11011 nui-1159i 8 , non potest iu-telligi. Apparet autem id agi quad Nicomach. 1V, 1:. a , S a z 1è 119511011 81) 1190:

F

I0

30

35

(m7,! ne)

60’600: pine: filou «fluor oôôèv 7&9 étalé; Eau 163v

au y I ( N 1 V Ï I1m; suôatyovtaç. (8) O 8è TOLOUTOÇ av un fiioç xpetrroov

q l v . a à ’* v a I a cl I11 un avOpwnov ou y p av pontoç sur": auto) film-CETŒI, à)? Oeîôv n âv du?) ôndpxev 6’an 8è 8L0:-

tpe’pel 10510 105 aqus’rou, 1060610) x11 fi êvs’pYEta rît;

xarà 14.»: 0’0an âpETTîV. Et 8*), 051w 6 vo’ù’ç n’pbç 10v

â’vOpomov, nul. ô x0113: 1051m! IBiol; Oeîoç 7:90; 10v àv-

ôpémvov piov. Où yp-h 8è aux-.6: tout napawoïîvra:

’ I il Ï h Ï QNh iavOpœmva (ppovew avôpnmov avec: ont): 0m13! 10v Ovn-16v, &ÀÀ’ 30’ 800v êvôélewt &ôayaritsw mi «n’y-ra

noieïv n90; çà (fit: autan 70 xpoîrwrov 153v Ëv aûTÇi’

i N I R I i Iet 7319 1011.10) 57m9 plxpov ÊUTl , auvernat mu. mulot-r11:«on uïÀÀov minou»: 611295151. (9) Ao’Esle 8 av accu

au! gazas-roc 10’610, drap 10 xôpiov zani d’ustvow airo-

1 I y v i x a n. I o. a lnov ouv thott ou, si in), 10v cru-cou piov aîpono «Untwoç d’un». To 117.655 u upérepov épodes. mi VTIV’

en 7&9 oixsîov ëxoiarq) (posai alpine-10v mi flâwro’vÈarw Éxdo’rtp. K011i?) 011109037119 891 ô x0113: 10v vo’Üv

r v a I ut 7 î,fitoç, strip 10mm nullam aVOPùMîOÇ. 0010; apex nul.eûôatuovéararoç.

CAP.Azure’pwç 8’ 6 xa’rè 191v â’XÀnv àpsnîw aï 7&9 un",

a a I a I a! r 1 s ..qui! EVEPYElat qupwmxm- encula 7&9 x01 «voguanui ailla ra: and 13:; éperd: 1:90; àÀÀ’rÇXoo; «pétrouev

Ëv covunaîyuact x41 Xpaiatç mi. npoÉEeat navroient: ëv

ce roi; maïeur; 8101111903105; 10 upéïrov émiera). To510!

a, 1’ I I p a I v l t iuval ?ŒLVETŒL mum: avOpœmxa. Eva 85 mu.wuëaivsw être 1073 6039.1110: Boni, mi «ont omm-xe1i50’0m 10k rideau-w il 105 fieux; âperrî. Eove’Csuxrat

ôè mi fi çpôvnot; 1?] 105 4,090: àperfi, ami 013111 ficppovr’fiu, chap ai uèv 77;; (infamie-eux; aimai une! 1a;Mixé; de!» &psréç, 70 3’ 6900i: 163v fierxâ’iv mirai vim

cppâvncw. (a) Euvnprnpe’val 8’ ŒETŒI mi roi: ruffian

rapt 100-qu510»: av star et 8è 103 auves’rou nigaudâvôpwmxat. Kari. ô fiioç 8’). ô un? «Grèç xai il 5680:1-

yovia. CH 3è 1:05 V05 ero)pwus’v-q- roc-0’610»: 7&9

1129i cuisit; zipficeœ ° ôtaxptâïmat yèp mîlov roi; 7:90-

, î I I7 I 1 au tmignon 501w. (A) Aoçste 8 av ml 11,: êxroç lofan-yiaç Ënl plxpèv ê’n’ Ûarrov ôeïcôai 75,; fieixîç- 163v

p.5 7349 dvayxat’wv cippe-ü: xpeïa mi. ËE icou 50:0), si

en mi piano». ôta-novai rapt 10 trônai ô fioÂthXO’Ç, xai

80a sommer un: 0V à aiv Tl au 5’ m- 1: à ôè tôtx. P Y P 3° P P Ç ’ ÇN I A.êvspyeiaç 11010 0101681.. Tqi pèv 7&9 Élaueepitp Sain-Et

7.9’quer xpoç 10 upérrew rôt 315005:91:21, mi TEES ôt-

xaizp 8-), si; a); àvranoôo’cstç (aï 7&9 .Baolvîaaç 61811105

de npoorroioÜv-tal 8è mi et in?) Eixouot fioôlecôat amazo-

ao à ai npcËEeiç, à); êv épuçoit; 06mg.

fipayeîv), a?) a’wSpeirp 8è alumineux, sine? émulai Tl

163v murât 191v âpsr’rîv, nui a? coliçpovt êEouoiuç’ m5;

7&9 8m04 Écrou à 05:0ç à 153v mm TIC; (a) ’Auçicên-

rei-rat 8è nôtspov mpubrspov tic zips-(fi; i] «pompent;

T6 si 19mm:8mm à); Év athOÎV av sin. Hpèç 8è à; npdîetç

Il... - g A I T i r1:0 un: Suum, ml. cm av gercez»; ont zou murex,

ETHICA NICOMACHEA. LIB. X. CAP. Vil]. 125

necta. Nihil namque , quod beatum dicalur, impexfectumest. (8) Talis autem vita præstantior fuerit quam humana.Non enim qua homo est, ita vivet; sed qua divinum quid-dam ei inest. Quantum porro illud differt a composito ,tantnm etiam energia hœc præstat ei qua: est aliarum virtu-tum. Quodsi igitur mens comparata cum homine divinumquiddam est, sane vita quoque quæ secundum mentem agi-tnr, divine erit, respectu humanœ et vulgaris vitæ. Ceterumoportet nos non, ut quidem liortantur, facere , qui aiunt ,humana sapere oportere cum , qui homo slt natus; non au-tem immortalia sectanda esse mortali. Quin potins summaope nitendum est, ut quantum licet mortalitatis conditioninos eximamus, omniaque agenda , ut secundum eam par-

v tem nostri , quæ meliar est, vivamus : hæc enim etsi moleexigua est, facultate tamen et honore longissime ceterispartibus antecellit. (9) lmo vem videri possit quisquenostrûm illud esse : si quidem pars ea principatum obünetac meliar est. Quamohrem absurdum cerle foret. ali-quem non suam, sed alienam quandam vitam expeterc.Atque illud quad diximus, hic etiam valebit : illud quodcuique natura proprium est, optimum quoque eidem acjucundissimum esse. Ergo homini etiam en vita. qua: se-cundum mentem degitur, optima est et jucundissima : si-quîdem hæc pars maxime homo est. Hæc igitur vita estetiam beatissima.

VIIl.Secundo loco beata habendn illi! vita , quæ per alias vir.

tutes degitur. Harum namque actiones humanæ snnt.Justitiæ enim et fortitudinis et aliarum virtulum actionesexercemus inter nos in contractibus, necessitatibus , actio-nibus omnis generis, in perturbationibus item , cuique com-petens decorum nttribuentes : hæc vero omnia videntur hu- ’mame imbecillitatis propria esse. (2) Secuudum nonnullaetiam a corpore videtur proficisci virtus moralis; multisquein rehus eadem videlur conjuncta esse cum perturbationi-bus. Quin etiam prudentia conjuncta est cum morumvîrtutibus, et vicissim hæ cum ille; siquidem principiaquidem prudentiæ habent se perinde , ut virlutes quæ di-cuntur morales : quad autem rectum in moribus est , a pru-dentia descendit. (3) Porro quum et inter sese hæc sint cum-plicnta, et utraque perturbationibus insuper implicata; uti-que versabuntur in quodam composito. Quœ autem snntvirtutes compositi, vere sunt humanæ. Ergo et vita se-cundum eas virtutes et beatiludo humana est. Mentis vembealitudo separata est et quodammodo abstracta. Tantumenim mode de en dilzatur : subtilior namqne de his disputationon est lrujus loci. Un) Ad hæc videtur etiam have beati-tudo externis bonis parum , aut certe longe minus , indi-gere, quam ethica beatitudo. Etenim rchus ad usum ne-cessariis pouatur ambas egere, et quidem æqualiter egere.Nam si maxime politicus magis laborat circa corpori neces-saria, et circa totum hoc genus : id tamen parum momentihabet. At muneris funetionem certe quad attinet, multoalia ut in politieo , quam in contemplatore, bonorqu ex-ternorum ratio. Liberali enim opes ad liberalitatis omciaexercenda necessariæ surit; et justo itidem , ad t’acultatemremunerandi beneficia (nudæ etenim vohmtatcs in ob-scure sunt , multique nec justi simulant voluntatem res ju-stas agendi ); et torii vim potentia est opus, si quidem effe-cturus quidpiam sit virluti 5mn conveniens et temperantifacultute pecumdi : alioqui sciri non potest, silne talis, analius quispiam. (5) Jam ambigitur, utrum ad virlutem plusin consilio et electione, en in actione positum sit, quippe inhîsce duobus consistai virtus. Sane id quod perfectum est, exunoque consiste-m perspicuum est z ad actiones vem militarequiruntur, et quo sunt majores ac pulchriores , en plura.

Page 135: Notes du mont Royal ←  · roc 11°11’ âEiav, mi 1195’11011 nui-1159i 8 , non potest iu-telligi. Apparet autem id agi quad Nicomach. 1V, 1:. a , S a z 1è 119511011 81) 1190:

126wisiâvœv. (a) TÇ) 8è 050,90?)er oüôsvè; si?» tatou-rut;

t -, a l a 9 e a i I"(in y: r-hv EVEPYEWV 7.95m, un on: sinew un épato-

N I ’ ’ 1 1 I0m écu 1:90; 75 tipi Oswpmv- 8 avOpmnoç êort mirhum ouï?) , «ipsi-rai rit xar’ ripe-rhv npo’zrrerv- SETÎG’ETGL

05v 117w ramure»: 1:90; 10 &vüpœvrsüsatht. (7) tH 8è«Mia: eûômiuoviu au Osoipmix’r’. Tic 2’61!» Êvs’pysta, Mi

Q Il- 4 t h i i I E Isvrequv av paveur son: Oeouç yang) palma. ommn-gaga pompier»; ami eôôaiuovaç sÎvat’ upa’îuç 8è «aux

zirconium 1955:»! a6-roïç;1tôrspu 1&4 ôixaiaç, 9, YE-

lo hic! çzvoîvrau donnai-navre; mi napaxaraôvîxqçâmôlôâvreç aux! 80a totems-a; me: ring a’nôpei’ooç,

( . t . , ,unouevovtac raz (poëepà un xtvowsuovtaç, 811 xalov;à rit; êhuôepiouç; du 8è Stuc-ouatai; ironov 8’ si mi

Écran aurai: voulut»: 11 rirowîrov. Ai 8è dévotion: ri

i ” x a 1on» div; â çop-mtoç 6 Errawo; , au ou): 11.0001 (poulot;

, 0 I . fi -z N I I ’ 1 à t àau ouin, 01:,10001 navra ÇŒLVOLT av 7 fiEpt t çmaniiez; guipa: mi. (hutin 055w. ’AÂXà ph (77,»: 15flâne; ûnztliîçaaw aûroiaç xai êvspyeiv cipa’ où 1&9

si xaôsüôsw (hanap 10v ’Evôuut’mva. Tif) et. (83er

20 105 «pairs-eut àçatpouue’vou, in 8è pintoit 107.? noteïv,

ri lainerai nlàv Oeuipia; (une i1 1:05 6505 êVâ’PYElŒ,

panaméen-n Stucps’pouaafiswp’qnxù av tin. Karl. 153v

a’wflpmrrivmv Sù il mût-n coflsveo’roîm :üôaiuowxœ-

roi-:71. (a) ETHÀEÎOV 8è mi 101M uses’xuv 1è: 10min

(mon eôôaiyoviaç, rîç toutim; ËVEPYELŒÇ Écrepnue’va

nimum. Toi; pâti 7è? 650T; ânon ô flic; umxâptoç,TOÎÇ 8’ âvôpo’mozç, êç’ 360v ôy.0imy.aî n 1:5: roiaümç

êvepyeiaç Diriger 1:7" si mon (orlon! oûâèv cæcum-veï, errata?) oûôuu’fi nommai (lempiazç. ’Iîcp’ 550v 891

Bien-tînt. fi anipi’a, mi i, eùôzluovia, mû oîç uEÀÀov

famipyst 1?) Osuipsïv, and sÙEaluoveiv, 06 and: 014155-anoç aimât navrât du; estafier aûrfi 7&9 xaô’ minima

muid. (ne? sin au. a?) eùôaiuovia Osoipiu TIC.[lX.] (9) A3665: 8è zut fic Ëxroç Ei’J’IHLEPIIŒÇ àvOpo’mq)

v a t 1 l z x x a. a tse ont ’ ou 7a? ŒUT’JPXnÇ il oust; n90; to Oewpuv, 000m

de? 201i si) cibum bytm’vsw and rpoç’hv and r-àv lotir-M

espami’xv ÛTKÉPZEW. Où ouv ois-if» 75 nantît! and

aquilon: animation. 10v eûôaiuow’gaovra, si p.9] évas-

jetai aïno 163v êx’roç àyaÛt’Îw uaxdptov avou- ou 7:19

êv 1?] imagiGoKr] 10 dompte; oüô’ i) «pains (tu) aman-0V

si t a! a» i r I lce mu ph 1970110: 77,: mu fileta-1,; «par-rem sa: x0041-xai 7è? du?) papion; Boni-Ë div u; npoîïrslv murât 191vâpew’lv. To510 8’ Ëcrw îâsiv Ëvupyôç- ci 1&9 îôtôrm

163v êovaoriïav 0131 3,11m: ôoxo’üoi 1:21. Ennui npaitrsw,

on 50.7.34 nui gainant. ilxavov 5è Toc-0&07 intaipxswi Écran.7&9 ô [faim eûôuiuuw 105 mua: T’hV âpsr’hv Ëvspyoîv-roç.

t v l Ri i î N V V 3 I(Il) Km -010»! 05 100c anonymat; mon); ammoniumxaÀGîç, du)»: papion 10R 3x10; xeyopnyngévouç, 1re-

! N ’ 1 , t 1 . t I«paya-ra: 0è en xaÀAwO, on (para, mu fieôiœxoraç50 atoçpovwçe ëvôe’ygmi yàp ELEITPIŒ xsxrnua’vouç upéruw

à 85L ’mee 8è nui ’Avuîayo’paç 013 «www oûôè

auvoïcmv ônoÀaÊsÏv 10v eôôat’uova, 5min au 06x av

OauiLaïo’stsv si 1:; hmm; panty] 70?: «allah. 051-011&9 xpivoum roi; Êxrdç, 106mm atcOavo’uevol yâvov.

v

l à"

2

3 O

O

"QIKQN NÎKOMAXElQN l, n. ( I l78,l m)

(li) At voro illi qui in contemplation versatur, nihil taliumrerum neccssarium est ad suas quidem energias obeundas :quin talia pæne dixerim obsunt potins contemplatioui -, quan-quam interea tamen qua homo est, cumque aliis vitæ so-cietate conjungilur, statuet scilicet etiam, quæ virtuli con-sentanea sunt, agere; ac proinde indigebit jam dictis rebus,ad humanitatis vitam œlcndam. (7) Prætcrea qnod per-lot-ta beatitudo contemplative quœdam sit enorgia, indeetiam perspicunm est, qnod dans felicissimos ac beatissimoscxistimamus. Dits porro qualesnam actiones tribuemus?num justitiæ? at ridiculum est asserere, eus invicem con-traliere , depositaque reddere, et his similia virtutis officiacolere. An ergo fortitudinis? ut scilicet res formirlolosassuhoant, et periculis se objiciant propter virtutem. Anliberalitalis? Sed cuinam dabuut ohsecro? Absurdum vetodictu et illud sit, si statuatur, esse illis nomismata ejusquegeneris similia alio. At temperantia: quales eruntî’ Atquipinguis fuerit hæc tous, quad careant vitiosis cupiditati-bus. Quodsi omnium actionum genera persequamur, ab-jecta esse deprehenduntur et diis indigna. Atqui nemonon existimat vivere cos et proinde etiam agere aliquid.Non enim certe instar Endymionis dormiendo œtatem costransigere tingendum est. Viventi igitur si actio adimatur,multoque etiam macis etTectio , quid restat aliud quam utcontemplatio ei tribuatur? Quocirca et dei actio , beatitu.dine illa antecellens , in contemplatione consistat : et verohumanarum actionum illa, quæ huic familiarisima est,maxime beatam vilain constituit. (8) Et veto lrujus reiindiciuln illud quoque, quod brute; quia non partici-pant cum bouline tlicoreticas affloues ulla ex parte, foliai-tatis quoque proinde partieipia minime censentur. Diisenim luta vitii boula est; sed hominibus , qualcnus talisactioiiis simulacrum quoddam ipsi quoque habent. Reli-quorum vem animalium nnllum beau: vivit : quoniamomnia en contemplatione careut. Quam tale igitur patctcoutomplatio, tam longe etiam beatiludo sesc extendit z etquibus inest tlieoria , iidem sunt etiam beatiores Nequehoc par accidens , sed ex ima contemplationis natura. Hæcenim per se est maximi pretii. Ex quo jam intelligi potest,beatitudinem esse contemplationem quandam.

[IX.] (9) Etsi autem opus etiam futur-nm est beato exter-norum quoque bonorum copia , quippe qui homo sit (nonenim natura hominis in semet ipsa instructa est bonisomnibus ad coutemplandum necessariis; sed indiget præ-tous! œrpore sono, item victu, et reliqua vitæ cultu) :existimare tamen non oportet, qunm beatus absque exter-nis bonis esse non possit, idcirco etiam magnis atque affluen-tibus ipsum indigere; quippe non est in excessu positumquod sans est. sicuti neque usus et actio. (l0) Fieri namquepotest ut præclaras res etiam illi agant , qui non sunt do-mini terræ atque maris. Possunt enim etiam mediocriasufficcre ad «leudes virtutis actiones. Ejusque rei docu-mentum ex co capi potest , quod etiam privatos nihilo im-peditius videmus res lande diguas agere, quam qui sontcum potestate; quin etiam expoditius sæpenumero. Salisilaque tuerit tantam oopiam suppetere, quantam diximus.Renta namque erit illius vita , qui potest virtutis muneribusfungi. (l l) lit fartasse Salon beatos non absurde pronun-ciavit illos , qui mediocriter bonis externis instructiet qui vilain exegissent defuncli lionœtissimis (ut mauvi-debatur) actionibus, in perpetuo cultu temperantiœ. Nihilenim obstat quominus mediocrium tacultatum possesso-ribus in promptu sit honesta faccre. videtur etiam Anaxa-goras non div-item aliquem neque potentem ensimasse mevirum beatum , quando dixit, minime se miran , SI ineptushomo videntur vulgo. Multitudo enim ex rebus externlaita judicat, quandoquidem lias solum perciplt. (12) Cour

Page 136: Notes du mont Royal ←  · roc 11°11’ âEiav, mi 1195’11011 nui-1159i 8 , non potest iu-telligi. Apparet autem id agi quad Nicomach. 1V, 1:. a , S a z 1è 119511011 81) 1190:

(me)

(I2) Euyqawveïv 8’). 10T; Myolç Ëoixuo’w ut 115v 000510

362011. Hicrw in)»; 03v mi. 1’61 101015101 57.51 tuai , 10

6’ àMOèç à: 10?; «panai; 3x 153v 5970111 and 105 [Sion

xpivetou- êv 1015101; 7&9 10 xüp1ov. Ëxomîv 89.161119051911054: loi ënt 1:81 Ëpya mi. 10v piov Ëmcpépovraç,

zut cuvqôovrœv ph roiç 50701:; ânoôsxts’ov, 81azpoiv06v-

nov 8è 16701); ûrroXnme’ov. (la) i0 8è x0161 voüvêvspyïôv mi 1:05:01: espaneômv mû Siaxeinevoç 0191010

xai. 66001M010-roç Ëo1xev eÏvav et 1&9 r11; ënmflsml0 15v âvôpœnivow 61:0 055v five-:011, 15011:0 ôoxsî, mi

du 31v tôle-(0V xulpew 15 aûrobç la?) &picrrop x01 71?)coyyevsoroîrq) (105-:0 8’ 31v sin ô vo’üç) x01 toit: 01701--

m’ôwaç 000110101 10’610 ml npôiv-ruç àvreunoisîv tu

163v :1010»! 0510?; é1r1y.e7100p.évouç 110d. 69663; a ml

l5 x0117); arpinovruç. ’On 8è 11614101 1015m au?) 000i?)Emilia-0’ 61140121, 015x. âônlov. 950011201010; 61’901.

Tàv 0131011 8’ sixàç and eôëamove’marow (on: x3111 0510);

sin 6 0000; naîÀwr’ amarinoit

O

ETHICA NICOMACHEA. LIB. X. CAP. IX. 127

gruere igitur videntur hisoe rationibus etiam sapientum 0p!-niones. Et certe hæ quoque ad iidem faciendam pondusaliquod habent : veritas tamen procticorum dogmatumex factis et vita judicatur. ln his enim vis eorum præcipuespectatur. Superius igitur dicta ita consideranda sunt, utad [acta atque vitam hominum referantur. His si consen-tiant, acceptanda; sin dissonent, fahnIæ et verba inanîaexistimanda sunt. (l3) Qui vem in fungendis vitæ mune-ribus gerit se consentanee menti, et banc colit et revere-tur ; et reclissime aflectus videtur esse, et cum probabileest deo esse amicissimum. Etenim si dii aliquam curamhabent rerum humanarum (ut eos habere certe verisimileest), illud etiam probabile erit , delectari cos parte hominislonge optima sibique cognatissima (hæc utique mens fue-rit), et banc maxime diligentibus et honorantibus, vicis-simque et benefucere his tanquam cultoribns earum rerum,quin ipsis caræ surit, et alioqni etiam recle et honeste vi-tam agentibus. Hæc omnia autem maxime in sapientemcadere , non est obscurum. lgitur hic deo carissimus est :eundemque verisimiie (St etiam beatissimum esse. Quarevel hac quoque ratione sapiens erit omnium beatissimus.

CAP. 1X. [1]îXp’ 03v si moi. 10151:0»: 11011 183v âperôv, En 8è xai.

2o 91Maç 3101i. fiôovfiç inavôîç sipnmt TOÏÇ rünotç, 15’101;

ËXuv oïnrs’ov rhv «poaïpeaw, fi 31019111159 Âéyzrm, 013w

50-1111 ëv 10k npaxroiç 1:70: 10 Oemp’ficm gitana 110d.

7115311111, 030181 11370101; 10 upaîflew ouïrai; oôSÈ si

flapi âpsrîç îxavbv ’10 518531011, 0’001, 57.511; nui. [oiseau

20 nelpars’ov, si 1:0); filon; àyaôoi 1111005001. Elpèv 05v Ëaav 0?. 16701 aüra’pxuç 11-001; 10 notifiant Ému-

xeîç , 1101MB; 31v (1.16000; nui neycîÀouç 81x01iœç 5105001:

x0161 10v eéova, ut Ëôst av Toutou; nopîoaoeav v’üv

æ çaïvovmt RPOTPE’qIŒO’ÛŒl pèv 1101i napopyîo’ut 153v

30 Va’ow robç êÂsuOspïouç îq15511’,-’Î,00’ç 1’ eôysvèç mi. à):

àMOŒç cpûôxahv 1105.0011 81v 31010310311110»: à; fig

âpsrfiç, 1011m 8è zonai): àôuvarsîv 1:90: xaÀoxayaOïozv

fiporps’vbaaOav (4) 01’) 7&9 neçôxacw aïôoï nzleapxsïv

ana 00’611), 01W ânéy-e000111i5v 9011510»: 8181 10 03.01901:

sa caïd 81è ràç tmwpt’aç’ mien 7&9 (Givre: rùç oixeiaç

fiôovàç 3103110001 mi 51’ (33v 0151-011 Écovrat, 951570001 8è

a; air-111121515301; M1114, 103 8è x0003 1101i du; 51111017);

i850; 0138i Ëvvomv 57.000111, 017500101 aux. (a) Toi);on); 101013101); 1k 81v 115-10; 14151019911011.1005 01’) 7&0 0Î6v-

on u à où 00.18101: 181 Ê): 1100101105 roi: i0501xarulnyoéva

71671? geracficat. ’Ayarrntôv si in): goth si 110’11eronaplévrmv, 81’ En: Eme1xeïç 8011051141: yiveaôou, 11.5101-

Àéëotpsv 1’71: âpetfiç. (a) Pulsation 8’ 317010015; 010111011

oî né»; 49150:1, oî 8’ Ë051, ai 8è 818011’5. To nèv 05v

fic 96050); film! (in 013x êzp’ 1*,va brima, au 8102111mm Gain; aida; roi; à); 60111855; EÜWXÉGlV origan 1ô 8è R610; x01! fi 81801733 p.13 «01’ 013x êv firman! îrAün,

âne: 85’111 «00815107510601 roi; ËOem rhv 103 01319001105

1Puxùv 11901; 1:0 XŒNBÇ Zaïpew mi p.105îv, 6601150 fi»:

au r31»: 09531000011: 10 011509.01. (7) 01’: 7&9 av 8131015051:

16700 ânorpénov-roç oôô’ 0.15 ouvsin ô and n°100; (Giv-

10v 8’ 0510): 57.011101 1:63; oïâv’r: FEÎŒTEEÎGQI ; 5h»;

4 a!

Numquid igitursiet de his, et de virtutibus, et de amicitiaet de voluptate satis est disputatnm , formis eorum omniumuniverse adumbratis, instituti nostri finem consecnti vide-murPan potins, sicutidicitnr, in practicis disciplinis non essefinem , cernere ac nasse singula, sed illo agere , (2) sic porro vetiam virtutis non sole notio sufficit, sed actionoin usum-que accedere oportet, ont aliquid aliud , si quid est tale,cujus ratione boni evadamus? (l4) Sana quidem si nihilpræter disputationes nique verba requireretur ad bonitatemvirtuternque comparandam , magnam ca merilo multamquemorccdem reportarent secundum Theugnidem : oporteret-que hæc sibi quemque parare. Nunc vem ita comparatumest, ut possint illa quidem liberalia ingenia excitare, etbene mita et amantia honestatis ingenia amore virtutisiniiammare : at reliques, qui sunl multo plurimi, non pos-sint ad virtutem impeltere. (4) Hornm enim natura est,ut non pudore pareant legibus, sed metu; neque a pra.vis abstineant propter dedecus, sed metu pœnarum. Pepturbationibus enim qunm regantur, sibi notas.voluptatessequuntur, et illa, quibus hæc parantur; fugiunt vero con-trarias his .molestias : Vere honestarum autem vereque ju-cundnrum rerum ne oogitatio quidem ipsis ulla subit :utpote quad eorum nunquam quidquam gustarint. (à) Ta-les igîtur homines quœ ratio possit corrigere et a vitiisad virtutis respectum traducere? nunquam fit enim, ontfit certe difficillime, ut tango tempore inveterali maresoralione exstirpentur, bonique consulendum est, si velomnibus adhibitis, quibus existimamus bonos nos fieriposse, virtutis participes evadamus. (6) Bonos autem fieriputant alii natura, nonnulli consuetudine, quidam do-ctrina. Quod ad naturæ donum attinet, non est id peaunos, sed divinn quadam ex causa inest vere felicibus. Ra-tio autem et doctrina fartasse non satis validæ sunt advirtutem inducendam causa: : oportetque prius animumauditoris excoli moribus, ut recte gandere ac dolere pos-sit : non aliter quam terrain, quæ proferendi seminisfacultatem habitum sit, prius probe excultam esse opor-tet. (7) Narn qui affectibus ducitur, nunquam auditurusest dehortantem a vitiis, neque etiam rotionum ac prame-ptorum momenta Intelligit. Talis porro habitus in quoest, cum quomodo a proposito suo abducere ullis ration]-bus valeas? in summa, perturbatio non paret rationi, sed

Page 137: Notes du mont Royal ←  · roc 11°11’ âEiav, mi 1195’11011 nui-1159i 8 , non potest iu-telligi. Apparet autem id agi quad Nicomach. 1V, 1:. a , S a z 1è 119511011 81) 1190:

1281’ 00 80n5ï 10,10.) 151151115111 1è 110100; 111151 [3101. (a) A51

811 10 171-00; 11900110915111 110); 011151011 fic 0951iç, 015’9-

yov 10 1111011 n01 8001590111011 10 aîaxpôv. ’En v5’00

A, a. * 1 ’ 1 f i8’ 01701715 690m 1015111 11905 0951911: 1011511011 p.1 0110

. . , 1a 10100101; 19003511101 110110155 10 1(019 cwçpovwç n01 n09-

" un D N1 - - W ï I1591x111: Env 007 1,00 101c 11011011, 011100; 15 n01 v501ç.

A10 V6001: 851 1510x001 11v 1900111 n01 10 51111138515-

. 1 , , 19.0101- 00n 50101 109 10117,90 001111011 7111005110. (9) 001inavôv 6’ 10015 v5’001 511101; 1901.15: n01 51111151510: 107.5111

l0 ôpOiç, 0111’ 51151811 n01 01115901051110: 851 ê1111’q8505111

7 1 1 î If 1 1 N I Y Â l0010 n01 561550001, n01 11591 1001:1 85019.50 01v 110151011,n01 6’101; 81 11591 flâna 10v [31’010 et 1519 11011011iv01ynn

a. 1 ’ N I A: w11.011011 n 1070) 115100910001 n01 (130.1011: 11:) M1119.([0) A6059 01011101 11115; 10115 11000051051110; 851v 111v

n î 1 I Nl6 110901x0151v -ê111 11,11 01951111 n01 11901951150001 100n010’ü 70’9w, 1.511; û110n000005vwv 117111 Ë11151nâîç 101;

i N -r50501 11901170511011, 01115100001 89: n01 011905015901; 0001

110100511 15 n01 110.0191011; E1111105’v011, 10h; 8’ 01v1011001

8101; 55091251111 113v 9111 7619 511151115 n01 11911: 10 n018v

20 ((51110 11?) 10’719 11510091’605111, 10v 8è 00131011 fiôovfiç

î I l l U f I 1opsyonevov 101111 n010C50001 0001159 01106071011. A1011011190018511: 1010115105 7111500011 1811 101101; aï 9.011101."

.1. .. - .. - 151111100111111 101g 0*f011101115’v01ç 138011011. (u) E1 8’ 00v,

n°011159 5191501, 1b»: 500’05v0v 01700011 190021101110155

.25 851 n01 50100fiv01, 510’ 0151m: 5’11 ê1111’q850110101v 5’11151-

I a. 1 I 1 y z 1 r 17.501 (7,1) x01 p.111 0n0v10 p.110 ên0v101 1190115111 18119011710, 10’510 81 yiyvcw’ 81v 910011514011; 1101101 111101 110511

n01 1015111 69019, 51000011101151 (I2) 1H nèv 05v 1101-191119, 1196010E1ç 00x 57.51 1b î01096v oôaè 1b àvaynaîov,

se 01381 81, 810): fi 51181; 0’1v896ç, 11:1, 1500115011; 81110; i 1110;

10100100° 8 8è 110’001; âvayxacnxùv 5151 813v0111v, 101101;

171v 01:6 111:0; 11190M050); n01 V05. K01 117w 91v 0’111-

69o’nrwv 5700190001 101:5 51101111101111.5001 1011; 6911011,

1 î N C 3 1 h fi à I ’n01: 0901-); 0010 09106111’ ô 0è 1109.0: 0011 E0111 ênayùùç

I 1 n I a z a) a. a -au 10111011 10 5111511151. ([3) Ev 910m 05 111 1101150011110-

I A 5 Ï I I A l l A -mon 1101.51 p.51 61110111 o 11015005113; ê1111151510v 00x51

N v- 1 n11511011300011 1900m 15 n01 31111148509011.1111 s’v 85 10111

111510101: 117w 110’150»; êîn05’1n101 1159i 113v 1010010111,

n01 Ci 511010101 a); 801515101, nun1o1111xr71ç 050.1015150»:

40 110180111 il? 010’100. (Il) K9011010v nèv 03v 10 117115-0001no1v11v ê1111151510v n01 890’111 n01 890v 011’410 80-

v00001- xowîr] 8’ 55011510005110»: én0101q) 86Ë515v 81v

119006115111 101; 005159011 15’nv01ç n01 191’101; 51g 61951111

00116011150001, 1190019510001 75. 1110111010 8’ 81v 10’510

la 8011000011 86551511 Ëx1171v 51913115va 11011005111111; 1(91511.5-

. fi 1 1 1 ë ’À NNÂ à] R à Iv0: 0191511 7019 n01v01 -0105 51011 on 0V 11 01 1109.011171711011101, 5111501511 8’ aï 81131 117w 01100801th. reman-

pâvow 8’ à 01790100111, 0138111 81v 805515 811119595111, oôôè

81’ (in si; 9, 1101101 1101185007200v101, 17101159 008’ 5’111

w 1100011121: n01 70111100111111; n01 117111 11110111 Emmèn-

, ., - . I ,9.010111. (201159 7&9 ëv 101; 116150111 511101051 1131 v0-

111110 n01 10 E01), 0311-) n01 E11 01x101; 01110190101 10’701

n01 10 5011, n01 in 0.51101: 8131 11,11 007751151011 n01 10g[6597501’0ç- 11900110979001 1&9 0159701115; n01 5131151-

’H6!l1’QN NIKOMAXEIQN l, 0. (li-10,111»)

vi coercenda est. (8) Quociroa moribus armmmodatis vintuti imbuendus animas prius est; iis, inquam, moribus, qui-bus amplectatur honestum , et turpitudinem aversetur.A teneris porro rectum ad virtutem iustitutionem adipiscidifficile est, nisi quis illic, ubi sub hujusmodi legibus vi-vitur, fuerit educatus; temperanter enim et patienter vi-vere. insuave est vulgo hominum, præsertim invenibus.Mecque educationem et exercitationes legibus ordinatasesse nocesse est. Usu enim et consuetudine id assequen-tur, ut talia sint eis minime molesta. (9) Ac rodasse nonsatis est pueros route educari : sed, quod adultos etiamoporteat exerce-ri et corroborari in iis quæ didicernnt;qunm oh hæc, tum præterea per totem adeo vitam legumopus est adminiculis. Vuigus namque liominum necessivtati potins parut, quam rationibus et verhis , item damniset pœnis potins, quam pulchro et honesto. ( 10) Proindesunt qui existiment , legumiatores primum quidem opor-tere homines ad virtutem cohortari atque impellere ar-gumento honesti: quo sit futurnm ut boni viri præcipueoblemperent ad id faciendum assuefacti z iuobedientibusdeinde et natura ineplis ad virtutem, animadversiones etpumas esse constituendas; insanabiles vero penitus ex-terminandos. Virum enim bonum et virtuti consentaneamvitam amplectentem, verbis obtemperaturum;mlum verovoluptatis cupidum dolore inflicto veluti jumentnm coerci-tum iri. Quocirca iidem et hoc consent , dolorem illumdebere ejusmodi esse . ut maxime sitvoluptatibus. quibusiin capiuntur, contrarius. (l l) Jam si, ut dictum est, quisil vir bonus fulurns. eum oportet bene educatum rsse, bo-nisque moribus imhutum; si item reciæ vitae studiis seduloe-se occupatum ; si præterea neque sponte neque invite adsuscipiendum nagitium prolabi : IIEI’C contingere illis solum

possint. qui mentem aliquam alque ordinem seqnunturpræscriptum cum aliquo auctoritate cogendi. (12) Patriæquidem poiesiuti non inest lime vis aut necessitas, nequeamnino viri unius præcepto ullius. nisi rex ille fuerit, autregi similis quispiam. Lex vem habet vim ad cogendumvalentem , qunm slt ratiola prudentia et mente profecta.Præterea hommes quidem illos, qui cupiditatibus ipsorum(quantumvis id rente fiat) rosistunt, graviter odisse soient :10x autem qua: ordinat quad zequum est, gravis esse nonsolrt. (13) ln sola autem Laconum civitate paululum vi-deturlegumlator rationemhahuisse educationis et s:udio-rum : in longe plurimis autem civilatibus hinc neglectasunt, ubi vivit quisque pro libidine, Cyclopum more liberiset uxori imperando. (la) Sune consultissimum est ut com-muniter hujus rei procuratio suscipiatur, caque recta; atqueut 9a perlici quoque possit. Ceterum quum publia: ratio canegligatur, existimari scilicet possit, uniuscujusque privatimesse , ut liberis atque amicis suis ad virtutem conscquendamadjumentum hac in parle afl’erat, aut atterre certe Velit.l’orro ut præstare istud possit aliquis, oportet. ipsqu scientiaferendnrum legum pollere, kkque ex iis, quæ propOsita sunt,inlelligitur, Quippe institu unes quidem publicas planumest per loges fieri , et quidem bonos, quœ ex bonis logionsliunl. Neque refert, scripta: sint, nonne z ut neque illudrelert, utrum iisdem privatim instituantur singuli, an pu-blice multi, sicut nec in musica et gymnastica et in celerisdisriplinis. Ut enim in ciritatibus leges et instituta valent,ita in privalis domibus verba moresque paterni : et quidemmugis valent, qunm propter cognationem, lum 0b varia infilios colleta beneficia. Parentes enim filii pei- naturam jamante et diligunt et eorundem auctoritate facile moventur.

Page 138: Notes du mont Royal ←  · roc 11°11’ âEiav, mi 1195’11011 nui-1159i 8 , non potest iu-telligi. Apparet autem id agi quad Nicomach. 1V, 1:. a , S a z 1è 119511011 81) 1190:

la

I0

I5

110

8 C

3b

40

Ch

50

(I 130,! la!)

- tu t vou; 1:1; queat. (l5) En 5è mi ôtauëpouaw ont xae’Exacte»: natâeïuv. 163v xotviiiv, 636m? êni targui;-ano’lou yèv 1&9 tu? fiUpS’TTOVTl wuçépet flou-Lia mi

âo’nia, 1M 8’ toux ou, 8 TE nuxrlxèç ium; où vrac:

191v mût-hi, fuira mpnionaw. ’IËEaxptÊoÜaOn si

NI? * N* - i ! ’I ,Nt N ’ IOOÇEIEV av goûtai, to 1:0 sxaorov tout: en; empilant;ytvoye’vnç- gainai; 7&9 :05 npocço’pou TUYZŒ’VEI Exu-

ctoç. ’AÀÀ’ êmyelnôein ont»: sigma xae’ Êv mi î:-

t t i tu V K t 7 fifi l190; xat yuyvaatùç ne". rag d’un ô to xaÛoÀou smog,

I a. - n . a. au môn «(tout rat; retarda: ’ TGV xowou 7&9 ai êmu’muat

Âéyovmi TE. mi. eiciv. (le) Où [fini aillât mi évo’ç

)r.! a! I N -. i .uvoç ouosv un»; 10))iUEl MM); êmuel’qônvat un ava-nlcr’rîuovat 5vra, reOszuÉvov Bi dxplêôîç du cuuëaivovra

a ç e l a 1 9 r l i . I ya? aman? ou. synezptav, xuôansp mu toupet num 80-x03cm: êautiiîv cipwrm sint, ârs’po) oùôèv av êuvoiuavot

a r osai a, î 1 l au Ienupxsaai. uosv o .rrov me); up 7: Boulousvcpreput?) ysvz’aflal mi (timon-rut? êtri. 1è 10100700 puât-crsÏov du! Ëoîstev iv,xa’xeîvo YVO)?lGTE’OV (î): Ëvôëxsrat’

sigma; flip 311 mpi. 1050i ai ëmu’rîuzt, (l7) Toile!

.. , ..5è nazi up podestat? 8U êmysleiaç fielriouq netetv,site «600M si? à).ïyouç, vouOOEIIxQ’) mnpare’ov yen,-

cOau, et 31è voguoit 1’71001 YEVOt’tLEÔ’ div. "Ovrwu

1 . a - n.7è? ouv mû 123v nporsûsvra Stzûswn quwç oûx Ëafl1:05 ruydv’roç, &ÂX ains? TWOIÇ, 105 siôô-roç, (710m?

w î 1 . n- i w -v ’3’ 7 i r Ien tarpan: x11 tu»; Minima on! 561w ËTtltLSÀElŒ ru:

1’ Nx11 opévnatç. (la) 39’ ouv garât mure êmczenrs’w

7.609 â nôç voyoeertxbc yévotr’ div ne , xaodnsp éni.

76W ânon, une; 713v nohnxiîiv; uôpzov 7&9 ë’âo’xn

N Il. fi a.17,4 roll-rum aval. H mil suotov privent ski. 111cnohnxfiç nui 153v lamait! êmamulïiv 1:5 mi. audition;

, b b - , t I Iav un 70:9 zou; 600m; et cru-rot gnathion-al rac 1: Swa-llLElÇ napaôtêôvtsc mi êvspyoÜvreç in" aôrôv, oîov tançai

xai ypaçeîç’ rat ôè nohuxà Ennfli’novrm uèv 815d-

q ’v I ’ a! a v0 I u .I î))xl î07.va o. cognat, RPŒTTEI aurum GUthÇ, a i om7.:1:u6y.evot , et ôo’Eauev av amine; Twi 103:0 npoir-

t I au K l! I v t Iun: mu fumigiez! nathan-i), mayoral: :JUΠT19 ypa-

, N ,mm; OUT! layait-ru mp1. Ton: TOIOUTUW (paturon-a1

I I r "à v z I i(mu-rot xanlov 1p: mon: layon; ôtxavuouç TE mu.Ënunyoptxoôç), oôô’ ou) wok-nuai); nanomxâflç roi);

Ï f ’4 i 1 h- Vcçeupouç UtEtÇ 71 riva; unau; nov giflant. (le) Eu-Âoyov 3’ "En drap âôüvavroi otite 7&9 Ted; Rohan!

V 9b! ’ Ï V 7 h C I 7 IŒFSWGV ouasv multnm; av, ou!) aûrotq inrapgal. upas-Àowr’ au: pinot! r71: nimum; ôuvoigtaoiç, 0135?. ab TDÎÇ

q)t).1:îrotç. OÙ y-hv uixpôv 75 Ëotxsv î; Étui-renfla Guy.-

Écinsoûat’ oûôè yàpfiyt’yvow’ av 813: xi; nohrtxîç

Guvnûeiaç noh’nxot- Ski) TOÎÇ Éplsus’votç Trip). «011105,;

’fll N - î I I V" N1szosvat RPOG’GELV lamai! Ele’Etpu’. (au) low o; coqu-

cnÎw et inawsno’usvot Mm çaiwvrai nippa) étym

F- h i I, i 3 Ni ” ’ I ’ t -un atacam- 87m; 719 me: «on»: n ecrw rapt toutionien" où 7519 En: :fiv afirhv ri Çnroptxfi oüôè flip!»

a I’q an a v Is x 0 K.cumin, ovo av (nov-to égaie». Eum To voua amantCUVIYŒYO’VTI rob; EÔÏGXttLOÜVTGÇ 15W voyeur Exh’îaaeat

vi 1’ t a; - d Un i Ë X i T.219 aveu TOUÇ comma, 006’1pr ont; 1m r. 07qu ou-

! a a. ’61v cuve’cemç mi 10 xptvut 690w; fié-(mW, 617m? ëv

ARISTOTELŒ. n.

ETHICA NICOMACHEA. LIB. X. CAP. 1X. 129

(15) Est vem et aliud , quo privato instilutio dilTert a pu-blica, illo scilicet , quad de artis medicæ comparatione in.telligitur. Universe namque febricitanti prodest inedia etquies : sed huic aut illi forsan obest. Item pugil non omnesdiscipulos eodem genore pugnæ exercet. Exactius videturporro cflici aliquod siugulare, in quod specialiterincumbilur; ifla nnmque mugis nnaquæque res consequitur illud qnodipsi convenit. Veruntamen et medicus, et gymnastes et qui.vis abus melius curabit singulos, intelligens quid universeprosit vel omnibus vel huic aut illi : scientiste enim et dicun.tur esse et sunt universalium. (l6) Veruntamçn nihil ferlasseobstat quominus uni alicui recta consulat is qui inscius qui-dem sit ; Ceterum qui experiendo accurate perspexerit illa quæsingulatim uni illi eveniunt, perinde ut et medici nonnullividentur sibi ipsis peritisime consulore , quum alteri opitu-lari nequeant. Sed nibilominus tamen si velit artificis acscientis nomen tueri , ad universalium theorematum consi-derationem progrediendum est, eorumque, quantum comceditur, gnarum esse oportet. Nain, ut dictum est, scientiacirca universalia versatur. (l7) Forum; vero etiam co-nanti aliquos sive paucos sive plates institutione meliaresreddere , (landa erit opera, ut habitu hoc nomothetico meinstruat , si quidem facilitas inest Iegibus en , ut ab iis me-liores cives ctïiciantur. Quippe non cujuslibet est,oblatumaliquem recta instituere : sed, si alicujusillud est, tantnmillius est quem vocamus scientem; sicut in medicina et aliisartibus,quæ constant diligentia et prudentia, contingit.(l8) Numquid igitur deinceps videndum, unde et quomodofacultas illo nomotbetica paranda sil? au, inquam, ex illis di-scenda, qui perbibcntur politici, sicut accidit in aliis di-sciplinis? conliciebatur enim in nomotbetica politicæ par-tem quandam esse. An potins diversa ratio sit politima etaliarum scientiarum ne facultatum? nam in cetcris quidemvidemus eosdem scientias ne facultates et tradere et exer-cere,juxta ejusdem MUS (lecrcla , ut medicos et pictores:doctrinam vem rerum civilium profitentur quidem illam iiqui vocantur sophistm, administrat vero rempublicam nemoiliorum, sed ii modo qui versantur in republica, qui exi-stimari passim facultale potins quadam id agere et expe-ricntia atque usu , quam scientia aul artis lege. Non enimcomperiuntur vel scribcre vel disserere de ratione regendirem communem, qunm "tique multo præciarius esset de bacre prmcopta dare,’qunm foronsibus concionibus et oratio-nihus scribendis occupari. Non etiam unquam camper-tum est, quod vol filins suas Ve] ullos alios ex amicis suiseflecerint politicos viros: (l9) quad utique cos racluresfuisse, si politisent, probabile est. Nihil enim bac facul-tate malins civitatibns neliquiseont; nihil item nec sibiipsis neque sane amicis etiam suis potins contingere voilentout stmlerunt. Haud parum tamen etiam usus et expfl’irn-lia confert ad banc rem. Alioqui enim non efficeronturhommes aptiores socictatum rectores usu politico. Quum.obrcm videtur politicæ scientiæ cupido, consuetudineagendi insuper opus esse. (’20) Jam veto ex sophistisiiqui politicam se docturos profitentur, longissime ab eopræstando absunt quod promittunt. ln universuln enimilli, quidnam ista scientia sil , out quibus in nihus occupe-tur, ignorant. Alioqui enim non (literont modo, esse mmidem cum rlietorica, modo, aliquid en delerius z non itemopinarentur loges condere facile (55e ei qui optimas logoscollegerit, quod scilicet inde præcipue conducibiles desu-mere liceat : quasi veto ipsa elcctio non ait intelligenliœros magnœ;quasi item recte de hujusmodi rebusjudicare

l)

Page 139: Notes du mont Royal ←  · roc 11°11’ âEiav, mi 1195’11011 nui-1159i 8 , non potest iu-telligi. Apparet autem id agi quad Nicomach. 1V, 1:. a , S a z 1è 119511011 81) 1190:

130

U l V I r! I10K xarà pouotxnw et yèp eus-stem Rapt suc-ra x91.

au Î a. .voucw 690w: rat ima, xai 8U nov me: ËfilTEÂElTÆ’.auvlâ’cw, and raïa noiot; auvaiësl’ roi; 3’ ànsipolç

x n T a.ahan-mm 10 un ôtaMVOaîvsw si au Ë, xaxwç minimal143 Ëpyov, d’ions? 311i. ypazptxîc. Oî Bi vouai. Tic roh-

Ttx’i; ËPYOIÇ êm’xaawr ne"); ouv Ex 106mm VOtLGÛETDtt);

I î Ï t S Î I . 5 à (7mn- atv fic, i un; aptcrouç xptvau, (21) ou y p par -vovrau oûô’ Iarptxoi. En 15v confluent-ton yivsGOM’

tu mirez nerpiïivut vs ÂÉYEW 01’: lLw’vov têt espzmüuara,

,* t l Q ” I t ( N Q l l«du mu me tafletsv av un a): ou espa’nreusw Exacrouç,

, .. ..embouez 1&4 35m. Tao-ra 8è rang pèv ëuwstpotç(349451.01 tînt ôoxsi’, 10k si aventcrfiuocw &Zpeia.vlan); 00v xal. 153v vo’gmv xat 153v nohrstôiv aï cuva-

is 11070:1 10?; p.3,v Buvapévotç Galopin! and xpîvau u, xa-ÂÛ): 91 roüvavn’ov xai 1min noiotç âpuo’un, süypnfl’

a v a o a! i a. n .. 2av sur TOLÇ 8 aveu fieu): ra rouvrez «sitcom tu ylvxptvetv 111163: 06x av ûmiplot, et psi; cipal aô-rôuarov,

a. 1eûwvsrévepol 8’ 5k mon: si]: av -(s’votvro. (22) Ha-

ao palmôvrmv 03v 117w npors’pmv âvspsÔv-qrov 1:3 flapi 11E;

voyoOsctaç, (n’irai): êmo’xêimcôat pinov fiâxtov ium ,

mi aux et mp1 nohreïaç, 8mn: etc Eôvautv fi rapt

«à dv0111 À ’r’ )t 0" in" ip mm cpt 060,41 15 t: w in. (21, rKDToV psv

.,, N ...Ouv si n navrât 515’904 signai. x7110); 67:3) nov 1:90er!-

» - 7 ..25 crépon flEtpïotv)tLEV ênsMuv, un En nov cuvnyys’vwv

nohrenôiv Oewpîc’xt rôt un?! 66:51 mi çOEipsv. Tàç

mihi; and Tôt 7min êwizrraç 15v noîrirztîïw, mi 81è

I 7 I t . N t 3 I I1mm; mua: aï p.5v xaÀwÇ ont 85 TOUVÆVTL’JV roll-rauw-

I .3 sTGV OeoipnOÉvroiv yèp routwv irai]: En: ua;.l.ov cuvi-

. I a»au 60mn ml 1min nahua épiant, nazi ne): émiera 1a-

xôaîaa , and riot vouai; xui E0561 [poiuévm.,

ouv âpîoîpevm.

Isympa]

"SINON NIKOMAXIËIQN I, 0. (tibi)

non sit opus longe maximum , sicut de musicis lntelligitur.Periti enim illius quodcumque opus ejus artis recte dijudi-cant, et insuper per quæ quibusque modis efliciantur, quædebent ellici, tenent :sciunt item, quae quibusque con-gruent. Imperitis vero boni satis est, si judicare norint,rectumue, an pravum opus sil; ut (il in pictura. Logesporro videntur esse open quædam civili; facultatis. Talesergo quum sint isti sophistæ , quomodo, quæso, ipsorumopen potest eflicere virum politicum? (21) Sana vero lectiocommentariorum nunquam cilloit medicos, quantumviscounmemorare tradereque conantur curationum genera,itemque rationem et modum curandi , insupcr et quomodomedicina sit faciendo, de cujuslibet corporis babitndiuedistincte disserendo. Quod quidem videtur peritis prmlesso,inutilia vero esse scientia destitutis. similiter [bruisse le-gum ne rerumpublicarum formæ Collecta! , peritis ac dijn-dicare valentibus, quid recte aut secus babeat, item quæquibus opta sint, aliquid proderuut a tali ver-o facultatedestitutis nunquam continget ut recte dijudicare possintlegœ, nisi farte casu et temere. lnterim ad hoc tamen lur-tasse conferent tales collectiones, ut, si aliquando ad rem-publitam accesserint, en facilius apprebendant. (22) Quumigilur veteres legum ferendarum rationem non tradide«riut, non abs re fuerit fartasse, nos ipsos de ca r9, etde omni adeo roipubiicæ forma attentius commentari,ut, quantum in nabis est, philosophiæ pars en , quæ pertinetad res bumanas, perfecta sit.(23) Conabimur ergo, siquid hac de re singulatim rei-le dictum est a priorihus, idpersequi : deinde ex collectis undique rerumpublicarum[brunis videre quid singulis societatibus interitum attrabolquid salutem iisdem pariat: denique quibus de causis alia-civitatcs bene, aliæ male administrentur, attendere. Hisenim omnibus discussis, fortasse rectius cognoverirnus,quunnam tonna reipublicæ sit optima , et quibus institutis,legibus au moribus "tentes maxime floreant. Exordiamurigitur de bis dicere.

Page 140: Notes du mont Royal ←  · roc 11°11’ âEiav, mi 1195’11011 nui-1159i 8 , non potest iu-telligi. Apparet autem id agi quad Nicomach. 1V, 1:. a , S a z 1è 119511011 81) 1190:

Notes du mont Royal

Une ou plusieurs pages sont omises ici volontairement.

www.notesdumontroyal.com 쐰

Page 141: Notes du mont Royal ←  · roc 11°11’ âEiav, mi 1195’11011 nui-1159i 8 , non potest iu-telligi. Apparet autem id agi quad Nicomach. 1V, 1:. a , S a z 1è 119511011 81) 1190:

COLLECTION DESPOÊTESL

HOMÈRE, d’après la reconsiôn ide G. lDindorf, et Frag-ments de: Cy’cliqncs ........ . ........... . 12 fr. 50

llÉSlODE, Apollonius lilunlius, Trrpltiudariu, COMMUN,Quimu: Slnj’rnœut , Tzetzlès’, Musée, et Fragments d’Ala-

tima ne, Cllmrilus, Fourmis, Asiw et Pixamler, puhl.par ehrs. l vol ...... . .............. . . . . 15 fr.

’rnl-îocmTu. mon et Moscuus, et les poètes didacti-ques NICANDRE,’0PPIEN. MARCELLIJS mouflas,[anonyme DE VIRInUS llEltBAltUM. PHILE, frag-menta l’oemntum ide re nntnrali et medicn, MIXTES,MANÉTIION. MAXIMUS.: ...... .. ........ . 15 fr.

scouts un TIIËquRi’rE, on menstrue ET n’ou-PIFN, par MM. DIAlJBel’ et llusscmaker. . . . . . . . 15 fr.

ESCIIYLE et les fragments; SOPIIOCLF. et les fragments,pub]. par Ahrens. l vol. . . . ...... . ....... . . . 19 fr.

EUIHPIDE. Texte nouveau , revu, et traduction toute nou-velle par M. le professeur Tl]. Fix. t vol. ...... ’. 15 fr.

FRAGMENTS D’ElîBlPlDE et de tous les Tragi iles grpcx,suivis de tout ce qui reste des Drnmts chrntieus, parMM. Dulmer et Wagner, 1 vol. . . . . . . . . . . . 1.5 fr.

ABISTOPIIANE, pulil. par G. Dindnrf; Mc’Izandrc et Phi-lémon, puhl. par M. Dülmcr. l vol ..... . . . . . 15 fr.

SCOUES complètes d’AltlSTOPIIANE, avec un Indextout nouveau, publiées par M. Dubner. 1 vol. . . . 15 fr.

FRAGMENTS DES communs GRECS, publiés d’aprèsMai choper M. le professeur Bothe, avec une notice par

Minime:- et une table générale. 1 vol.. . . . . . . 15 fr.A 10l.OGlF.,pnr Boissonnde,lacohs, Dülmer. 2v. 30 fr.

7 HISTORIENB.nénonoru, texte établi parlM. G. Dindorf, traduction

revue. Suivi de Ctésias, et des chronographes Castor etÉrnlosthène, publiés par M. Th. Muller. l fort vol. 15 fr.

TIIIJCYIHDE avec les Soulier, puhl. par Hanse. 1 v. 15 fr.XÉ’NOPIIUN. (EIIVI’PS complètes, diaprés la recension de

L. Dindorf. 1 vol......... . ..... 15 fr.DIODOIKE DE SICII.E,avec tous les fragmenta. 2.v. 30 fr.POLYBE et touslcs fragments, par M. bruiner. 2° édit. 211 fr.FLAVIUS JOSÈI’IIE. recension de G. Diudorf. 2 v. 30 fr.APPIEN. 1 vol. par Dulmcr. . . . ...... . ........ 15 fr.MIIKIEN. Ses ouvrages historiques. «un, suivis des Frag-

ments Je! lulu la hinuriens rl’.4lr.mndre, et de l’histoirefahnlmuc de ce. prince, nui-limée à CALLISTHËNB; publii-par MM. hululer cl Ch. Muller. t fort vol. . . . 15 fr.

PLUTAthlîE (les Vies"), publié. par M. Düluncr. 2 v. 1mn.

PRAGMENTA HISTÛRNÎORÜM (inÆCOIlCM. Tomas l:Ennui, Charonis, .l’nulhi, Ilçllnnicl, lerccrdis,Acufllai, Aminchi, Philixbl, filma-l, Eplmri, Tln’o-pampi, Plglarclii, Cliturlemi ,I levmdrmi. .4mlrotmnix,Dcmmxis, Pliilaclmri, lxtri, et APOIJLODURI BIBLIO-THECA rum ragmcnris, mixeront nolis et prolegomenisillustrurunt ar. et Theod. Miillcri; nouednnt marinantParium et Ratellanum, hoc cum Letrunii , illud cum il.Mülleri Commentariis. 1 fort vol. . . . ......... 20 fr.

FRAGMENTA lllSTORICOBUM GnÆCORUM. Tomus ll ,contenant ce qui reste de soixante-douze historiens etplusieurs fragments considérables inédits de Dindon: deSicile, de Polybe et de Denys lealimrnasseficucillisà la hiblinthcqnc de l’Escuriol par M. C. Müller. lâfr.

FIlAGMEN’IiA IIISTORICORUM GIRÆCOBUM. Tome lll,contenant la suite. par ordre chronologique, des frag-ments de cent nnzc historiens grecs, et particulièrementceux de Nicolas de Damas, recueillis à la bibliothèque demania! par M. Ch. Müller. envoyé par MM. Didot pour

......q

collationner le précieux un. 0, pl. l, n° Il , contenant les

AUTEURS GRECS.En" m ou recueil des ’Emôoulôv. exécuté par les or-dres e Constantin Porphyrogèuète ........ . . . 15 fr.

FRAGMENTA RIS’I’flRlCORUM GILECOMUM. Tom. 1V etdernier, contient ce qui reste de nombreux historiens, onpartie inédits, et Table très-complète. 1 fort vol. 20 fr.

mans n’nAuCAnNAssn, par M. Kiesseling (Sou pr.).

OBATEURS, PHILOSOPHBS, ETC.DÉMOSTHÈNE, et fragments recueillis pour la première

fois. publ. par M. VÔluel. 1 vol.. ..... . . . . . . . 21 fr.ORATonES ATTICI, honnir, Antiplmn. Andacide, Ly-

rics, me, bringue, ÆSCIIÎIIC, lhpe’ridc, Dinarque,Lrsbonaz, [MI-ode, etc. , et tans les fragments et les sco-lies; par MM. Alirens, Baitcr et Ch. Muller. 2 v. 30 fr.

l’MîTAnQUE. Morales, pnhl. par M. Diihner. 2 v. 30 fr.PLUTÀRCIII PEItDlTOIllïM OPERUM FRAGBIENTA

ET pssuuo-Pw’mncum. l vol ........ .. 10 fr.PLATON (OEuvres completes), texte entièrement revu par

Schneider et llirschig , traduction nouvelle. 2 vol. 30 fr.

-Tahleetopuscnlcs ...... lOfr.ARISTOTE, par MM. Bussemaker, Dubncr, Hein. Tome lcontient l’Ûrganan, RIIrlorica, Portion, Politica. 15 fr.

--- Tome il, contient les Etltica, Naturales auscultatio-nes, de Cala, (la Cernerationc, et Melaphysica. 15 fr.

r- Tome lll, contient l’histoire, les parties, la morelle,la génération des animaux, les parmi naturah’a, l’âme,les 1V liv. de météorologie, etc ..... . . . . . ..... 15 fr.

-- Toute lV, Pliy’siowmmonica, (le Planlù’, Mrcanicn, deMirabilibru, Prolilèmata, Fragmenta.. . . . . . . . 15 fr-

-- Tome V, Index général, fort volume. . . . . . . . . 170 fr.PLtlTIN. Enneadr: cum Ficini interprelationc antigels,

puhl. par MM. Fr. Crcuzcr et G. il. Moser. --- En tète setrouve Pagahyrii instiluliancxpuivis des Institution; theo-lovicr de reclus, et Prixciani Quæstionu.l vol. 15 fr.

TIHÊOPIIRASTE, Antonin , Épictète, Arrim, Simplicius,Cébès, Maximedw 7:17, pub]. par M. Dühner. 1 vol. 15fr.

FRAGMENTS DES PHILOSDI’HES, en prose eten Vers;

paru. Mullach. Tome 151m---Tome2......... ..... . ....... .. ........ . 15k.--Tome3... ..... ................... .. mir.LlICllçN. Œuvîescomplq pnbl. par-G. Dindori’. t vol. 19 fr.DIOGENE LAERCE et Jnmlzlique par MM. Westcrmann

CohetetBoissonnde................. ...... . 15h.PHILOSTRATE. OEuvrcs complètes, par MM, wester-

mnnn; Ennapc. Boissonade, llima’rim, Il Amer. l V0-

Ilnmc............. ...... ....... ........ .. 15fr.ELIEN, PHILO-BYZANTIIYS, PORPIIYRIIIF. publ. p!"4 M. "enlier, 11101. in? . . l . . . - . . . . ........ 1.5 fr.tumulus, pull]. par M; .L. Dindon. 1 ml. 15 tr.SANtZTI JÜANNlS CIlRYSOSTm, open: saluent, grime

et latine, "MIN-11m5 autiquia cxcussis ennendavitFr. Dubucr .......... ......."...... ....... . me.

STnABON, publ. par MM. hululer et Ch. Muller. S ml.

avecatlas..... 851LGEOGlLtPIII GREC] MINOIIES. 2 vol. Prix z :10 fr. v-29 cartes coloriées" . . . ........... . ....... 15 fr.

ROMANCIERS GRECS. Achille mon, Lou vus, Xéno-phon. ,- (llml Un", Héliodore, l’artlte’nius, Jom :quur, .4111.

Diugèmvs, Nicrmx Eugenianm , Eumalhe, Cummnlùabizutasses, Apollonius de T77, par MM. Boissonadn, Le-bas, Hirschig. 1 vol ...... .. . . . . . ........... 15 fr.

PlSTflLOGltAI’IIES, par MM. Marcher ct Boissonade.

tfnrt vol ...... ... ...... . ......... 20 fr.ATHÉNÉE. texte nouveau par M. G. Dindorf, traduction

toute nouvelle par M. Bulbe.BIBLE DES SEI’TANTE, pnhl. par M. Juger, dédiée à

M4" l’archevêque de Paris. 2 vol... . ....... . 30 fr.Le texte grec seul, en un volume. . . . . . . ...... . . 15 fr.nnum-mu TESTAMENT, publ. par Tischendorf, dédié

à M!" llnrcherèque de Paris. 1 vol. . . . ....... . 12 fr.

.JTypographie Firmin-Didol. - îtcbnil (Eure).

n ,- .L’LvJJ "au... iùrunv.’ w - -

t], - . -. v...- .. w- v--.-------.--»---

.1