Raport o sytuacji mikro i małych firm w roku 2015

w Polsce i województwie lubuskim

Zielona Góra, 5 kwietnia 2016

Tomasz Kierzkowski, Departament Klienta Biznesowego

1

Plan prezentacji

Wyniki ogólnopolskie Raportu

Wyniki dla lubuskiego

Temat specjalny - startupy

2

Szósty raport Banku Pekao SA o sytuacji mikro i małych firm

Mikro firmy – przedsiębiorstwa zatrudniające do 9 pracowników,

Małe firmy – przedsiębiorstwa zatrudniające do 49 pracowników,

6 904 wywiady z właścicielami firm,

Badanie prowadzone we wrześniu 2015 r.,

70 pytań - ponad 400 tysięcy odpowiedzi,

Wyniki na poziomie krajowym, regionalnym

(16 województw) i lokalnym (66 podregionów),

Wyniki za lata 2010-2015.

12 eksperckich artykułów o startupach,

10 case studies firm rozpoczynających działalność,

16 konferencji regionalnych we współpracy

z marszałkami województw (marzec-kwiecień 2016).

Temat specjalny: start-upy

3

Dalsza poprawa nastrojów mikro i małych przedsiębiorców w 2015 r.

– wskaźnik koniunktury zbliża się do poziomu 100 punktów

Wskaźniki w ramach badania mogą przyjmować wartości od 50 do 150,

przy czym 50 oznacza „dużo gorzej”, 75 – „gorzej”, 100 – „ani lepiej, ani gorzej”, 125 – „lepiej”, 150 – „dużo lepiej”

+ 2 pkt

Ogólny Wskaźnik Koniunktury Mikro i Małych Firm

- syntetyczna miara nastrojów właścicieli firm

92,791,7

89,5

93,6

96,4

98,3

2010 2011 2012 2013 2014 2015

+ 9 pkt

8 pytań dotyczących oceny ostatnich i przyszłych 12 miesięcy:

1. Ocena sytuacji gospodarczej

2. Ocena sytuacji branży

3. Ocena sytuacji firmy

4. Ocena przychodów firmy

5. Ocena wyniku finansowego firmy

6. Ocena zatrudnienia

7. Ocena dostępności finansowania zewnętrznego

8. Ocena długości oczekiwania na zapłatę

Łącznie ponad 110 tysięcy odpowiedzi

4

Wyraźny wzrost oceny ostatnich 12 miesięcy (+3 pkt)

i oczekiwania dalszej poprawy sytuacji w 2016 roku

+ 3 pkt

+ 1 pkt

Ogólny Wskaźnik Koniunktury Mikro i Małych Firm

89,1 88,787,6

89,5

93,7

96,496,4

94,6

91,5

97,8

99,1100,2

92,7

91,7

89,5

93,6

96,4

98,3

2010 2011 2012 2013 2014 2015

Ostatnie 12 miesięcy Przyszłe 12 miesięcy Średnia wartość

5

Wskaźnik wyprzedzający koniunktury mikro i małych firm

dobrze skorelowany ze wskaźnikiem wzrostu PKB

*PKB w roku 2016 – prognoza Banku Pekao

3,7 5,0

1,61,3

3,33,6 3,7

96,4

94,6

91,5

97,899,1

100,2

080

2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016*

PKB (r/r, %) Przyszłe 12 miesięcy

Ogólny Wskaźnik Koniunktury Mikro i Małych Firm

na tle wzrostu PKB

6

97,0

100,0

99,8

96,6

95,7

97,2

91,6

93,1

97,4

100,8

101,0

99,1

98,6

99,6

94,5

95,4

Oczekiwanie nazapłatę

Dostępnośćzewnętrznegofinansowania

Zatrudnienie

Wynik finansowyfirmy

Przychody firmy

Sytuacja firmy

Sytuacja branży

Ogólna sytuacjagospodarcza

Rok 2015

Rok 2014

Znacznie lepsza ocena sytuacji finansowej firmy i sytuacji branży

+3

+3

+ 3

+ 2

+ 2

+ 1

+ 1

+ 0

7

94,7

92,5

88,7

94,5

98,6 99,1

2010 2011 2012 2013 2014 2015

Budownictwo

91,189,9

87,7

91,5

93,4

95,6

2010 2011 2012 2013 2014 2015

Handel

93,692,8

90,9

94,9

97,1

99,6

2010 2011 2012 2013 2014 2015

Usługi

92,491,8

90,6

93,9

98,6 99,5

2010 2011 2012 2013 2014 2015

Produkcja

Poprawa wskaźnika koniunktury we wszystkich badanych branżach

w ciągu ostatnich trzech lat

+1

+9

+2

+9

+2

+8

+1

+10

92,4

91,8

90,6

93,9

98,6

99,5

93,6

92,8

90,9

94,9

97,1

99,6

91,1

89,9

87,7

91,5

93,4

95,6

94,7

92,5

88,7

94,5

98,6 99,1

2010 2011 2012 2013 2014 2015

Produkcja Usługi Handel Budownictwo

8

Rekordowo dobry rok dla firm prowadzących działalność eksportową

Eksport w ostatnim roku deklarowało 15% mikro oraz 37% małych firm,

Ocena przychodów z eksportu o +9 punktów wyższa od oceny całkowitych przychodów,

17% firm deklaruje prowadzenie działalności eksportowej w roku 2016.

Ocena przychodów z eksportu

90,4 89,888,9

92,2

95,7

98,698,6

102,9 102,5 102,7104,0

107,2

2010 2011 2012 2013 2014 2015

Ocena przychodów Ocena przychodów z eksportu

9 1012

7

1316

2010 2011 2012 2013 2014 2015

Odsetek eksportujących mikro i małych firm

9

Ocena dostępności zewnętrznego finansowania

Po raz kolejny wysoko oceniona dostępność zewnętrznego

finansowania dla mikro i małych firm

98,197,4 97,1

98,499,1

100,399,4

98,997,9

100,0100,9

101,3

2010 2011 2012 2013 2014 2015

Ostatnie 12 miesięcy Przyszłe 12 miesięcy

10

Istotna zmiana w percepcji przedsiębiorców

– większa otwartość na korzystanie z finansowania zewnętrznego…

51 48

2413

56

28

714

Brak potrzeby

Niechęć dozadłużenia

Tańszy kosztkapitału własnego Brak możliwości

2014 2015

Przyczyny niekorzystania

z zewnętrznego finansowania bieżącej działalności

11

… przełożyła się na wzrost liczby firm korzystających z kredytu

i ponoszących wydatki inwestycyjne

Odsetek mikro i małych firm inwestujących w ostatnich 12 miesiącach

Z finansowania działalności bieżącej kredytem korzystało 50% małych i 25% mikro firm,

Projekty inwestycyjne zrealizowało 63% małych firm i 45% mikro firm,

18% firm finansowało inwestycje kredytem,

W roku 2016 odsetek inwestujących mikro i małych firm może przekroczyć 50%.

42 41 43 40 4046

2010 2011 2012 2013 2014 2015

22 24 24 24 24 26

2010 2011 2012 2013 2014 2015

Odsetek firm korzystających w ostatnich 12

miesiącach z kredytu na finansowanie bieżącej

działalności

12

Wyniki Raportu dla województwa lubuskiego

2 podregiony – jednostki

statystyczne EUROSTAT:

Gorzowski,

Zielonogórski.

13

Ogólny Wskaźnik Koniunktury najwyższy na Pomorzu.

Wskaźnik dla lubuskiego (99,5 pkt.) trzecim, najlepszym w kraju.

98 (-1)

100 (+3) 99

(+3) 99 (+3)

97 (+0)

99 (+1)

99 (+2)

99 (+4)

97 (+2) 98

(+1) 97 (+1)

98 (+1)

97 (+4)

98 (+1)

97 (+2)

96 (+2)

(+4) – różnica pomiędzy średnim Ogólnym Wskaźnikiem Koniunktury w roku 2015 i 2014

14

Ogólny Wskaźnik Koniunktury najwyższy w podregionie

zielonogórskim

Wskaźnik koniunktury dla kraju

Wskaźnik koniunktury dla lubuskiego

Wskaźnik koniunktury dla podregionów

15

97,4

100,8

101,0

99,1

98,6

99,6

94,5

95,4

99,7

101,3

100,9

101,1

100,5

100,2

96,0

95,8

Oczekiwanie na zapłatę

Dostępność zewnętrznegofinansowania

Zatrudnienie

Wynik finansowy firmy

Przychody firmy

Sytuacja firmy

Sytuacja branży

Ogólna sytuacja gospodarcza

Lubuskie Polska

Indeks długości oczekiwania na zapłatę w województwie lubuskim

najwyższy w kraju

+2

+2

+0

+ 2

+ 1

- 0

+1

+2

16

Odsetek inwestujących firm w lubuskim znacznie wyższy od średniej

krajowej przy niewielkiej skali nakładów

17

17% lubuskich mikro i małych firm prowadziło działalność

eksportową w ostatnim roku

Mimo spadku odsetka eksporterów o 6 p.p. w porównaniu z rokiem 2014,

więcej eksporterów jedynie w mazowieckim (20%) oraz zachodniopomorskim

(19%),

W roku 2016 planowany wzrost odsetka eksportujących firm (22% -

najwyższy wynik w kraju).

18

Innowacje i źródła ich finansowania

Innowacje produktowe Innowacje procesowe

19

Najważniejsze bariery rozwoju firm w województwie lubuskim –

wysokość podatków, obciążenia biurokratyczne i koszty pracy

Właściciele firm byli proszeni o skwantyfikowanie każdej z barier w skali od 1 (brak bariery) do 5 (bardzo ważna bariera)

Średnia wartość barier w

Polsce identyczna jak rok

temu (2,75 pkt.),

Średnia barier w lubuskim

(2,72 pkt.) zbliżona do

średniej krajowej,

W porównaniu z rokiem 2014

wzrosło znaczenie

następujących barier:

Konkurencja innych firm,

Obciążenia biurokratyczne,

Przepisy prawne,

Dostęp do programów

pomocowych,

Kwalifikacje pracowników.

2,16

2,24

2,28

2,32

2,35

2,45

2,49

2,69

2,74

2,77

3,20

3,26

3,27

3,47

3,57

2,16

2,02

2,25

2,16

2,14

2,36

2,43

2,79

2,64

2,64

3,40

3,48

3,26

3,44

3,61

Korupcja

Sądownictwogospodarcze

Czynnikimakroekonomiczne

Dostęp do finansowaniazewnętrznego

Kwalifikacje pracowników

Zatory płatnicze

Dostęp do programówpomocowych

Szara strefa

Popyt na produkty/usługi

Niska rentowność

Przepisy prawne

Obciążenia biurokratyczne

Konkurencja innych firm

Koszty pracy

Wysokość podatków

Lubuskie Polska

20

Temat specjalny – startupy

Wykształcenie i wcześniejsze doświadczenie zawodowe atutem

właścicieli startupów

66%

właścicieli ma wyższe

wykształcenie

dla 64%

właścicieli

to pierwsza firma

71%

właścicieli to osoby w

wieku 25-44 lata

92%

właścicieli wcześniej

pracowało

82% firm założonych

ze środków

własnych

98%

startupów

to mikrofirmy

W badaniu wzięło udział 614 startupów, czyli firm działających na rynku krócej niż 3 lata

21

Optymizm właścicieli startupów

- istotnie wyższe oceny na tle wszystkich badanych firm

+ 10

+ 10

+ 9

109,6

108,4

108,3

106,2

102,2

101,0

98,2

98,2

99,6

99,1

98,6

101,0

100,8

94,5

97,4

95,4

Sytuacja firmy

Wynik finansowyfirmy

Przychody firmy

Zatrudnienie

Dostępnośćzewnętrznegofinansowania

Sytuacja branży

Oczekiwanie nazapłatę

Ogólna sytuacjagospodarcza

Startupy Wszystkie firmy

+ 5

+ 1

+ 7

+ 1

+ 3

22

Większość właścicieli startupów planuje rozwinąć swoją firmę

w perspektywie najbliższych trzech lat

Sytuacja firmy za 3 lata

63%

28% 9%

W firmie będziezatrudnionych więcej

osób, jej skaladziałalności będzie

większa

Firma będziewyglądać podobnie

jak dzisiaj

Firmy nie będzie jużprawdopodobnie na

rynku

23

Startupy szansą na tworzenie nowych miejsc pracy

100,9

99,799,2

100,5

101,7

102,8

105,5

102,2

103,5104,1

105,8

108,6

2010 2011 2012 2013 2014 2015

Zatrudnienie w kolejnych 12 miesiącach - mikro i małe firmy

Zatrudnienie w kolejnych 12 miesiącach - startupy

W mikro i małych firmach pracuje 4,7 miliona osób,

co stanowi 51% pracujących w polskich przedsiębiorstwach (2014; GUS).

Ocena zatrudnienia startupy

mikro i małe ogółem

24

Ułatwieniem dla startupów byłyby mniejsze obciążenia finansowe,

lepszy dostęp do finansowania oraz uproszczenie przepisów

Zmiany, które ułatwiłyby rozpoczynanie i prowadzenie działalności gospodarczej przez startupy

50%

27%

11%

10%

10%

9%

Zmniejszenie pozapłacowych kosztówpracy (ZUS, podatki)

Lepszy dostęp do finansowaniazewnętrznego

Uproszczenie przepisów podatkowychi ich jednolita interpretacja

Mniej skomplikowane zasadyprowadzenia działalności

gospodarczej

Łatwiejsze procedury przy rejestracjifirmy

Więcej instrumentów wsparcia dlamłodych

25

Bank Pekao partnerem dla startupów – dedykowana linia kredytowa

z gwarancją Europejskiego Funduszu Inwestycyjnego

Gwarancje kredytów obrotowych dla firm rozpoczynających działalność

gospodarczą w ramach Programu Konkurencyjność i Innowacja (CIP)

Dla firm działających do 2 lat,

Nieodnawialne kredyty obrotowe o wartości do 20 tys. PLN udzielane na okres 1 roku,

Wymagana 1 opłacona faktura lub rachunek od kontrahenta,

Gwarancja 50% kapitału i odsetek.

Korzyści dla firmy

Niższa marża kredytowa,

Kredyty poniżej 10 tys. PLN zabezpieczone wyłącznie gwarancją EFI,

Kredyty do 20 tys. PLN z gwarancją EFI i innym dodatkowym zabezpieczeniem,

Budowa historii kredytowej w banku,

Koszt gwarancji 0 PLN przy braku pomocy publicznej,

Prosta dokumentacja bez biznesplanu.

60% kredytów udzielonych firmom działającym do 6 miesięcy

85% udzielonych firmom działającym do 12 miesięcy

26

Bank Pekao partnerem konkursu „Społeczny startup”

Pierwsza edycja konkursu „Społeczny startup”

Cel: Promocja przedsiębiorstw społecznych

10 laureatów konkursu prezentowanych w raporcie

zorganizowana we współpracy z Ashoka Polska oraz UniCredit Foundation

promocja firm, które prowadzą działalność gospodarczą w celu integracji społecznej i zawodowej osób zagrożonych wykluczeniem społecznym

Jednym z laureatów jest Dalej Razem sp. z o.o. z Zielonej Góry, zatrudniająca osoby z

autyzmem oraz zespołem Aspergera.

www.firma.dalejrazem.pl

27

Co jeszcze w raporcie ?

Finanse dla startupów,

Instytucje wspierające startupy,

Instrumenty wsparcia innowacyjnych startupów,

Niemieckie i chorwackie doświadczenia

w zakresie wsparcia startupów,

Sylwetki 10 startupów – klientów Banku Pekao

(w tym jedna firma z województwa lubuskiego –

FHU Agapol Agata Grzebielucha),

Konkurs „Społeczny startup”

28

Dziękuję za uwagę

Tomasz Kierzkowski

Dyrektor Biura Funduszy Unii Europejskiej i Programów Publicznych

Tel. 22 524 53 48

E-mail: Tomasz.Kierzkowski@pekao.com.pl

Raporty z lat 2010-2014 dostępne na: www.pekao.com.pl/mis