Nadzór weterynaryjny nad

zdrowiem zwierząt

akwakultury

Główny Inspektorat Weterynarii

Podstawy prawne sprawowania nadzoru weterynaryjnego nad

podmiotami sektora akwakultury

Dyrektywa Rady 2006/88/WE z dnia 24 października 2006 r. w sprawie wymogów w zakresie zdrowia zwierząt akwakultury i produktów akwakultury oraz zapobiegania niektórym chorobom zwierząt wodnych i zwalczania tych chorób (Dz. U. L 328 z 24.11.2006, str. 14, z późn. zm.);

Ustawa z dnia 11 marca 2004 r. o ochronie zdrowia zwierząt oraz zwalczaniu chorób zakaźnych zwierząt (Dz. U. z 2008 r. Nr 213, poz. 1342, z późn. zm.);

Ustawa z dnia 29 stycznia 2004 r. o Inspekcji Weterynaryjnej (Dz. U. z 2004 r. Nr 33, poz. 287, z późn. zm.);

Rozporządzenie Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi z dnia 14 października 2008 r. w sprawie szczegółowych wymagań weterynaryjnych dla prowadzenia działalności w zakresie sektora akwakultury (Dz. U. z 2008 r. Nr 190, poz. 1167);

Rozporządzenie Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi z dnia 6 lutego 2009 r. w sprawie zwalczania chorób zakaźnych zwierząt akwakultury (Dz. U. z 2009 r. Nr 30, poz. 198).

Główne aspekty nadzoru weterynaryjnego

1. Rejestracja i zatwierdzanie podmiotów sektora akwakultury;

2. Kontrole urzędowe;3. Programy nadzoru stanu zdrowia zwierząt;4. Programy zwalczania i nadzoru;5. Powiadamianie i zwalczanie chorób podlegających

obowiązkowi zwalczania;6. Nadzór nad zdrowiem zwierząt umieszczanych na

rynku

1. Rejestracja i zatwierdzanie

Wzrost świadomości branży oraz właściwe zatwierdzanie zmierzają do ochrony, kontroli i zwalczania chorób zwierząt akwakultury.

Zatwierdzenie:• Przedsiębiorstwa produkcyjne sektora akwakultury

- PPSA (nr 92);• Zakłady przetwórcze przetwarzające lub poddające

ubojowi zwierzęta akwakultury w ramach zwalczania chorób zakaźnych tych zwierząt (nr 93).

Rejestracja:• Miejsca inne niż PPSA, w których zwierzęta wodne

utrzymywane są bez zamiaru umieszczania na rynku (nr 27);

• Łowiska typu „wpuść i złów” (nr 27);• PPSA umieszczające na rynku zwierzęta

akwakultury wyłącznie w celu spożycia przez ludzi (nr 27).

Rejestr podmiotów nadzorowanych zawiera przede wszystkim następujące dane:

Nazwa i adres;Weterynaryjny numer weterynaryjny;Położenie geograficzne;Utrzymywane gatunki;Stwierdzony stan zdrowia;Typ gospodarstwa i rodzaj prowadzonej produkcji;Źródło poboru i miejsce usuwania wody

2. Kontrole urzędowe

Obowiązek przeprowadzania kontroli urzędowych podmiotów prowadzących działalność w zakresie sektora akwakultury wynika z § 24 rozporządzenia Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi z dnia 14 października 2008 r. w sprawie szczegółowych wymagań weterynaryjnych dla prowadzenia działalności w zakresie sektora akwakultury (Dz. U. z 2008 r. Nr 190, poz. 1167).

Kontrole urzędowe podmiotów prowadzących działalność w sektorze akwakultury przeprowadza powiatowy lekarz weterynarii.

Szczegółowe zasady dotyczące przeprowadzania kontroli urzędowych określone zostały w Instrukcji Głównego Lekarza Weterynarii Nr GIWz.400/R-01/2011 z dnia 18 marca 2011 r. w sprawie przeprowadzania kontroli podmiotów prowadzących działalność w zakresie sektora akwakultury.

Kontrole urzędowe: powinny być przeprowadzane regularnie, w oparciu

o zagrożenie, oraz z właściwą częstotliwością; przeprowadzane są bez wcześniejszego

uprzedzenia, z wyjątkiem takich przypadków jak audyt. Mogą być również przeprowadzone ad hoc;

przeprowadzane są na każdym etapie produkcji, przetwarzania i dystrybucji pasz lub żywności oraz zwierząt i produktów zwierzęcych.

obejmują co najmniej:•regularne inspekcje;•regularne wizyty;•pobieranie próbek (jeżeli jest to konieczne), z uwzględnieniem ryzyka, jakie stanowi prowadzenie danego przedsiębiorstwa produkcyjnego sektora akwakultury oraz zakładu w związku z chorobami zakaźnymi zwierząt akwakultury;

są przeprowadzane z uwzględnieniem statusu epizootycznego danej strefy lub enklawy.

Częstotliwość przeprowadzania kontroli w ramach kontroli urzędowych

Występujące gatunki

Status epizootyczn

y

Poziom zagrożeni

aTyp

nadzoru

Zalecana częstotliwość

kontroli urzędowych

brak gatunków

podatnych na choroby

Kategoria Iuznane za

wolne niski bierny 1 co 4 lata

obecne gatunki

podatne na jedną lub

więcej chorób

Kategoria Iuznane za

wolne

wysoki aktywny, ukierunkow

any lub bierny

1 w roku

średni 1 co 2 lata

niski 1 co 2 lataKategoria II

objęte programem

nadzoru

wysoki

ukierunkowany

1 w rokuśredni 1 co 2 lata

niski 1 co 2 lata

Kategoria III nieokreślony

wysoki

aktywny

3 w rokuśredni 2 w rokuniski 1 w roku

Kategoria IVobjęte

programem zwalczania

wysoki

ukierunkowany

1 w rokuśredni 1 co 2 lata

niski 1 co 2 lata

Kategoria Vskażone

wysoki

bierny

1 w rokuśredni 1 co 2 lataniski 1 co 4 lata

3. Programy nadzoru stanu zdrowia zwierząt

Program nadzoru stanu zdrowia zwierząt akwakultury realizuje, we własnym zakresie i na własny koszt, podmiot prowadzący działalność:- przedsiębiorstwo produkcyjne sektora akwakultury;- zakład przetwórczy przetwarzający lub poddający ubojowi

zwierzęta akwakultury w ramach zwalczania chorób zakaźnych tych zwierząt.

Program nadzoru prowadzony jest:- w sposób dostosowany do danego typu produkcji;- w celu wykrycia podwyższonej śmiertelności i chorób

podlegających obowiązkowi zwalczania.

Częstotliwość przeprowadzania kontroli w ramach programu nadzoru określona jest w załączniku do rozporządzenia Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi z dnia 14 października 2008 r. w sprawie szczegółowych wymagań weterynaryjnych dla prowadzenia działalności w zakresie sektora akwakultury.

4. Programy zwalczania i nadzoru

Zgodnie z art. 57 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o ochronie zdrowia zwierząt oraz zwalczaniu chorób zakaźnych zwierząt Główny Lekarz Weterynarii opracowuje:

programy zwalczania chorób zakaźnych zwierząt;

programy nadzoru nad chorobami zakaźnymi zwierząt akwakultury mające na celu osiągnięcie przez terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, strefę lub enklawę statusu wolnego od danej choroby zakaźnej.

Stanowisko Zespołu ds. Śródlądowej Gospodarki Rybackiej i Wędkarskiej w sprawie kierunków działań mających na celu stworzenie lub poprawę istniejących mechanizmów zwalczania KHV w Polsce oraz pomocy dla gospodarstw rybackich dotkniętych chorobą z dnia 01.02.2012:

„Zespół rekomenduje podjęcie przez administrację następujących działań:1. Odejście od idei wdrażania w Polsce programu

zwalczania KHV, jako choroby zwalczanej z urzędu.2. Zaprzestanie prowadzenia krajowego monitoringu KHV

(przywrócenie monitoringu mogłoby nastąpić po wykreśleniu KHV z listy chorób nieegzotycznych).

3. Wystąpienie do Komisji Europejskiej z wnioskiem o wykreślenie KHV z listy chorób nieegzotycznych – podlegających notyfikacji.

4. Analizę prawną możliwości sprowadzenia do Polski z Izraela lipcówki karpia szczepionej przeciw KHV.”

5. Powiadamianie i zwalczanie chorób podlegających obowiązkowi zwalczania

W przypadku podejrzenia wystąpienia choroby zakaźnej zwierząt, a w szczególności podwyższonej śmiertelności zwierząt akwakultury, posiadacz zwierzęcia jest obowiązany m.in. do:

niezwłocznego zawiadomienia o tym organu Inspekcji Weterynaryjnej albo najbliższego podmiotu świadczącego usługi z zakresu medycyny weterynaryjnej, albo wójta (burmistrza, prezydenta miasta).

Choroby ryb podlegające obowiązkowi zwalczania

Choroby nieegzotyczne:

1) Wirusowa posocznica krwotoczna (VHS);2) Zakaźna martwica układu krwiotwórczego

ryb łososiowatych (IHN);

3) Zakaźna anemia łososi (ISA);4) Zakażenie herpewsirusem koi (KHV)

Choroby egzotyczne:

1) Epizootyczna martwica układu krwiotwórczego (EHN);

2) Zakaźny zespół owrzodzenia (EUS).

Zwalczanie chorób ryb z mocy prawa

Ogólne zasady zwalczania chorób zakaźnych zwierząt:Rozdział 8 „Zasady zwalczania chorób zakaźnych zwierząt” ustawy z dnia11 marca 2004 r. o ochronie zdrowia zwierząt oraz zwalczaniu chorób zakaźnych zwierząt

Szczegółowe zasady zwalczaniachorób zakaźnych zwierząt akwakultury:Rozporządzenie Ministra Rolnictwai Rozwoju Wsi z dnia 6 lutego 2009 r.w sprawie zwalczania chorób zakaźnychzwierząt akwakultury

Podejrzenie wystąpienia choroby nieegzotycznej

 Pobieranie próbek do

badańObjęcie

gospodarstwa nadzorem

urzędowym

Zakaz przemieszczania

zwierząt akwakultury z i do

gospodarstwaKategoria I + + +

(ewentualnie zezwolenie na

wniosek posiadacza zwierząt)

Kategoria II      

Kategoria III + + +(ewentualnie zezwolenie na

wniosek posiadacza zwierząt)

Kategoria IV      

Kategoria V      

Stwierdzenie wystąpienia choroby nieegzotycznej  Dochodze

nie epizootyc

zne

Uznanie gospodar-stwa za skażone

Określenie obszaru

zapobiegania rozprzestrzenia-niu się

choroby (obszar

ochronny i obszar

nadzoru)

Zakaz odnowy populacji zwierząt

wodnych i przemieszczania

zwierząt akwakultury w obrębie/do i z

obszaru zapobiegania

rozprzestrzenianiu się choroby

Spożycie przez ludzi lub

przetwarzanie zw.

akwakultury, które

osiągnęły rozmiary

handlowe i nie wykazują objawów

klinicznych choroby

Usuwanie i unieszkodli

wia-nie martwych

ryb i żywych ryb

wykazujących objawy kliniczne choroby

Kat. I + + + + + +

Kat. II   + +   +  

Kat. III + + +   +  

Kat. IV   + +   +  

Kat. V   + +   +  

Stwierdzenie wystąpienia choroby nieegzotycznej c.d.

  Usuwanie i unieszkodliwiani

e zwierząt akwakultury,

które nie osiągnęły rozmiarów

handlowych i nie wykazują objawów

klinicznych choroby

Usuwanie i unieszkodli

wia- nie martwych zwierząt

Odłogowanie,

oczyszczanie i

odkażanie skażonych gospodarst

w

Program

zwalczania

Zgoda na prowadzenie

chowu zwierząt akwakultury

niewykazujących objawów

klinicznych choroby do

czasu osiągnięcia rozmiarów

handlowych lub na

przemieszczanie do innej

skażonej strefy lub enklawy

Przemieszcza-nie

zwierząt do

skażonych gospodarst

w

Kat. I +   + + +  

Kat. II   +       +

Kat. III   +       +

Kat. IV   +       +

Kat. V   +       +

6. Nadzór nad zdrowiem zwierząt umieszczanych na rynkuRegulują:

1. Rozdział 7 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o ochronie zdrowia zwierząt oraz zwalczaniu chorób zakaźnych zwierząt „Wymagania weterynaryjne dla umieszczania na rynku zwierząt akwakultury”;

2. Rozporządzenie Komisji (WE) nr 1251/2008 z dnia 12 grudnia 2008 r. wdrażające dyrektywę Rady 2006/88/WE w zakresie warunków oraz wymagań certyfikacji w odniesieniu do wprowadzania do obrotu i przywożenia do Wspólnoty zwierząt akwakultury i produktów akwakultury oraz ustanawiające wykaz gatunków-wektorów (Dz. U. L 337 z 16.12.2008, str. 41, z późn. zm.)

Zwierzęta akwakultury przeznaczone do chowu lub hodowli umieszcza się na rynku, jeżeli:

1. nie wykazują klinicznych objawów chorób;2. pochodzą z gospodarstw, w których nie

stwierdzono podwyższonej śmiertelności;3. nie są zwierzętami, które powinny być zabite lub

poddane unieszkodliwieniu w związku ze zwalczaniem chorób zakaźnych tych zwierząt.

Przemieszczanie zwierząt akwakultury

Kategoria

Status epizootycz

ny

Można wprowadz

ać zwierzęta

z:

Wydawanie świadectw zdrowia

Można wysyłać

zwierzęta do:Wstęp Wysyłka

I Wolny I Tak Nie do III, VTak do I, II,

IV

wszystkich kategorii

II Program nadzoru

I Tak Nie III, V

III Nieokreślony

I, II, III Nie Nie III, V

IV Program zwalczania

I Tak Tak V

V Skażony wszystkie kategorie

Nie Tak V

DZIĘKUJĘ ZA UWAGĘ