Bałtycki Klaster Ekoenergetyczny

IMP PAN Gdańsk, 28 czerwca 2011 r.

Janusz Gołaszewski

BKEE – uroczystość podpisania umowy konsorcjum

Dwór Artusa, Gdańsk, 12 czerwiec 2007

Koszalin

Olsztyn

BKEE, Gdańsk - 28 czerwca 2011 r.

Gdańsk

Struktura powiąząń- jądro BKEE -

BKEE, Gdańsk - 28 czerwca 2011 r.

Potencjalni beneficjenci

• producenci urządzeń i instalacji, stanowiących wyposażenie

technologiczne kompleksów agroenergetycznych i mikrosiłowni; w

tym przedsiębiorstwa innowacyjno-wdrożeniowe,

• plantatorzy roślin energetycznych, producenci biopaliw jako źródła

energii do zasilania kompleksów agroenergetycznych,

• jednostki samorządu terytorialnego (gminy, miasta, powiaty) poprzez

zaspokojenie potrzeb energetycznych mieszkańców, wzrost

zatrudnienia, wzrost dochodu z podatków i promocję regionu,

• małe i średnie przedsiębiorstwa zainteresowane redukcją kosztów

prowadzenia działalności gospodarczej oraz możliwością

rozwijania nowych sfer przedsiębiorczości na rynku energii

odnawialnej,

• społeczności lokalne,

• gremia naukowe.

BKEE, Gdańsk - 28 czerwca 2011 r.

Potencjalni beneficjenci

ZŁOTY TRÓJKĄT

samorządy,stowarzyszenia

naukaR&D

firmy

Regionalna Strategia Innowacji

Źródło: J. Buzek, J. Kiciński, Prezentacja podczas powołania BKEE, Gdańsk, Dwór Artusa, 2007

Bałtycki Klaster Ekoenergetyczny- struktura, sygnatariusze 12 czerwca 2007 -

10

12

9

Sygnatariusze: 31 PODMIOTÓWCzłonkowie – założyciele

2 samorządy wojewódzkie

3 uczelnie wyższe

3 duże instytuty B+R

3 inne jednostki B+R

3 spółki energetyczne

4 przedsiębiorstwa obsługi energetyki

3 samorządy powiatowe,

1 stowarzyszenie gmin

5 gmin wiejskich i miejskich

2 agencje poszanowania energii

1 spółdzielnia mieszkaniowa.

6416

Bałtycki Klaster Ekoenergetyczny- Rozwój, struktura -

Rozwój organizacyjny BKEE, 2007-2010

woj. pomorskie

woj. warmińsko-mazurskie

Struktura BKEE w regionach

BKEE, Gdańsk - 28 czerwca 2011 r.

2010

Jednostkiadministracyjne

i inne

Jednostki badawcze

Podmioty gospodarcze

Struktura podmiotów

2010

56 (70%)

16 (20%)

8 (10%)

BKEE, Gdańsk - 28 czerwca 2011 r.

Partnerzy1 Bałtycka Agencja Poszanowania Energii S.A.

2 Barton Sp. z o.o.

3 CADOR CONSULTING Sp z o.o.

4 CBR ENERGA Sp. z o.o.

5 CEDI Sp. z o.o. Nawojowa Góra

6 DES ART Sp. z o.o.

7 Diagnostyka Maszyn Sp. z o.o.

8 Dr inż. Jerzy Pasiński Sp. z o.o.

9 Ekoenergia Ola Łukaszek

10 ENERGA S.A.

11 EPT-ELECTRONICS Sp. z o.o.

12 EWA JASKULKE Sp. z o.o.

13 Fundacja Poszanowania Energii

14 Fundacja Rozwoju Michelin

15 Gmina Gniewino

16 Gmina Gołdap

17 Gmina Górowo Iławeckie

18 Gmina Kisielice

19 Gmina Słupsk

20 Implaser Centrum Technologii Laserowych Sp. z o.o.

Partnerzy21 Inhom Sp.z o.o.

22 Instytut Elektrotechniki Oddział w Gdańsku

23 Instytut Energetyki Oddział w Gdańsku

24 Instytut Maszyn Przepływowych im. Roberta Szewalskiego PAN

25 Instytut Morski w Gdańsku

26 JaHuBaT Jacek Topolski Sp. z o.o.

27 JAMIR S.A.

28 KB Pomorze Sp. z. o.o.

29 KLIMAWENT S.A.

30 Koło Naukowe Studentów Fizyki Politechniki Gdańskiej

31 Kwidzyński Park Przemysłowo-Technologiczny Sp. z o.o.

32 Małe Elektrownie Wodne s.c. Kościerzyna

33 Miasto i Gmina Orneta

34 MPEC Sp. z o.o.Lębork

35 Naftoport Sp. z o.o.

36 OLMEX S.A.

37 Orneta Energia Sp z o.o

38 PBE Elbud Gdańsk S.A.

39 Politechnika Gdańska

40 Politechnika Koszalińska

Partnerzy41 Polski Rejestr Statków S.A.

42 Pomorski Urząd Marszałkowski

43 Pomorskie Stowarzyszenie Gmin Wiejskich

44 Powiat Kwidzyński

45 Powiat Lidzbark Warmiński

46 Powiat Nowomiejski (NM Lubawskie)

47 Przedsiębiorstwo Badawczo -Wdrożeniowe HYDRO-POMP Sp z o.o

48 Przedsiębiorstwo Wielobranżowe EN-TECH Adam Dąbrowski

49 PSGaz.

50 Ren Ventures Sp. z o.o.

51 RenCraft Sp. z o.o.

52 RUDOPORT S.A. w Gdyni

53 Secespol Technology Spółka z o.o.

54 Simex Sp. z o.o. Gdańsk

55 SOLAR-LIVE.COM Tomasz Kurapiewicz

56 Spółdzielnia Mieszkaniowa VII Dwór

57 Sun Energy Sp. z o.o.

58 Talent Investment S.A.

59 Towarzystwo Ziemskie Sp.z o.o.

60 Uniwersytet Warmińsko-Mazurski

Partnerzy61 Urząd Marszałkowski Województwa Warmińsko-Mazurskiego

62 Urząd Miejski w Kępicach

63 Vattenfall Poland Sp. z o.o.

64 Warmińsko – Mazurski Ośrodek Doradztwa Rolniczego

65 WindProject Bartosz Kisielnicki Sp. z o.o.

66 Windvest-Żarnowiec Sp. z o.o.

67 Własnościowa SM im. A.M.Sopot

68 Zakład Automatyki Przemysłowej ELTA Tomasz Trocha

69

Zakład Energetyczny Płock - Multienergetyczne

Przedsiębiorstwo Sieciowe Sp. z o.o.

70

Zakład Innowacyjny Technik Energetycznych

PROMAT Sp. z o.o.

71 Zakład Produkcyjno-Handlowo-Usługowy Cezary Gudan

72 Zakłady Techniki Motoryzacyjnej POLMO w Kwidzynie sp. z o.o.

73 ZEC KOSPEC Sp. z o.o.

74 ZRE Gdańsk Sp. z o.o.

BKEE, Gdańsk - 28 czerwca 2011 r.

Partnerzy (od grudnia 2010)

75 TEHACO Sp. z o.o.

76 MARTIN PHU

77 Miasto Elbląg

78 Warmińsko Mazurska Agencja Energetyczna Sp. z o.o.

79 Polskie Stowarzyszenie Biogazu

80 Regionalna Izba Gospodarcza Pomorza

BKEE, Gdańsk - 28 czerwca 2011 r.

BKEE, Gdańsk - 28 czerwca 2011 r.

81 Powiślańska Regionalna Agencja Zarządzania Energią, Kwidzyn

82 Gdańska Wyższa Szkoła Administracji

83 General Engineering Solutions, Słupsk

84 EDORADCA Sp. z o.o., Tczew

85 EC Euro Consulting Sp. z o.o., Olsztyn

86 ENERGO, Kwidzyn

87

Usługi projektowe i kosztorysowe, nadzór i wykonawstwo robót

budowlanych, Kwidzyn

88 Usługi projektowe Łukasz Dębek, Kwidzyn

89 DOMOTERMIKA, Kwidzyn

90 PHU EKOTEC S.C, Kwidzyn

91 Omega LOGISTICS S.C., Kwidzyn

92 Eko-energia Sp. z o.o, Kwidzyn

93 ALFA Sp. z o.o., Kwidzyn

94 Omega TRANS, Kwidzyn

95 PHU IGLOTECH Sp. J., Kwidzyn

96 DOMIS, Sadlinki

97 WERY, Kwidzyn

98 Pomorska Specjalna Strefa Ekonomiczna Sp. z o.o., Sopot

99 Ośrodek Badawczo-Rozwojowy Win-Con Sp. z o.o., Koszalin

100 Łebskie Towarzystwo Oświatowe, Łeba

101 POLCARGO - Rzeczoznawstwo i Kontrola Towarów Sp. z o.o., Gdańsk

Partnerzy (28 czerwca 2011 r.)

BKEE, Gdańsk - 28 czerwca 2011 r.

Jaki scenariusz rozwoju BKEE?

Dania

Źródło: J. Buzek, Prezentacja podczas powołania BKEE, Gdańsk, Dwór Artusa, 2007

Örnsköldsvik, Szwecja

- pilotażowa biorafineria lignocelulozowa -

BSR INNONET

BSR INNONET

Misja BKEEwdrożenie idei szeroko rozumianej kogeneracji rozproszonej, tj. jednoczesnego

wytwarzania energii cieplnej i elektrycznej w małej i średniej skali, w oparciu o

odnawialne źródła energii, zwłaszcza biomasę, a także energię wodną, słoneczną i

wiatrową.

PROJEKT SIŁOWNIE WIATROWE

TANI WIATRAK

PROJEKT MICROSIECI –”MICROGRIDS”

PROJEKT NISKOSPADOWA ENERGETYKA

WODNA

PROJEKT MIKROSIŁOWNIE

KOGENERACYJNE NA OŹE

PROJEKT BIOGAZOWNIE, AKWAKULTURY,

ODPADY FERMOWE

PROJEKTNOWE MATERIAŁY

DLA OŹE

PROJEKT OGRANICZENIE EMISJI

GAZÓW CIEPLARNIANYCH

PROJEKT CENTRUM WIEDZY I TECHNOLOGII

WODOROWYCH BKEE

PROJEKT WODOROSTRADA, REFORMING

METANOLU

Pakiet projektów B+R- uwzględniający specyfikę makroregionu -

PROJEKT KOMPLEKSY AGROENERGETYCZNE

PROJEKT SŁONECZNE DACHY POWIŚLA

PROJEKT

BIORAFINERIA, BIOMASA

LIGNOCELULOZOWA

PROJEKT SIŁOWNIE WIATROWE

TANI WIATRAK

PROJEKT MICROSIECI –”MICROGRIDS”

PROJEKT NISKOSPADOWA ENERGETYKA

WODNA

PROJEKT MIKROSIŁOWNIE

KOGENERACYJNE NA OŹE

PROJEKT BIOGAZOWNIE, AKWAKULTURY,

ODPADY FERMOWE

PROJEKTNOWE MATERIAŁY

DLA OŹE

PROJEKT BIORAFINERIA, BIOMASA

LIGNOCELULOZOWA

PROJEKT OGRANICZENIE EMISJI

GAZÓW CIEPLARNIANYCH

PROJEKT CENTRUM WIEDZY I TECHNOLOGII

WODOROWYCH BKEE

PROJEKT WODOROSTRADA, REFORMING

METANOLU

Pakiet projektów B+Rrealizowane – nie realizowane

PROJEKT KOMPLEKSY AGROENERGETYCZNE

PROJEKT SŁONECZNE DACHY POWIŚLA

Misja BKEEwdrożenie idei szeroko rozumianej kogeneracji rozproszonej, tj. jednoczesnego

wytwarzania energii cieplnej i elektrycznej w małej i średniej skali, w oparciu o

odnawialne źródła energii, zwłaszcza biomasę, a także energię wodną, słoneczną i

wiatrową.

Kompleksy agroenergetyczne

1. Biogazownia, skala mała (gospodarstwo rolne) i średnia (grupa rolników, gmina) utylizacja odpadów zwierzęcych – naturalne!

zagospodarowanie odpadów przemysłu rolno-spożywczego: gorzelnia, mleczarnia, cukrownia, przetwórnia owocowo-warzywna, masarnia, etc.

dedykowana produkcja roślin energetycznych

2. Biorafineria różny surowiec wejściowy (celulozowy, skrobiowy, olejowy,

uwodniony, etc.)

3. Lokalne jednostki CHP (skala: gospodarstwo rodzinne, obiekt użyteczności publicznej, kompleks agroenergetyczny) różny surowiec wejściowy (celulozowy, skrobiowy, olejowy,

uwodniony, etc.)

4. Peleciarnia, brykieciarnia, prażenie biomasy (stała lub mobilna) – poziom lokalnego pozyskiwania i wykorzystania paliw celulozowe pozostałości leśne, rolnicze i przemysłowe

Biorafineria

RAFINERIA BIORAFINERIA

Kamm B., Gruber P.R., Kamm M. 2010. Biorefineries – Industrial Processes and Products. Status Quo and Future Directions. Wiley-VCH Verlag GmBH & Co. KGaA.

Biorafineria – integracja procesów konwersji do paliw i energii

Biomasa

Piroliza Zgazowanie

Olej pirolityczny Zgazowanie Gaz syntezowy

BIOPALIWA II Gen.

• diesel F-T

• metanol

• etanol

• dimetyloeter

• …

Bioprocesy

Scenariusz rozwoju

rynku biopaliw i energii 2020

2010

I generacjaudoskonalenie procesów produkcji EtOH (etanol), ETBE (eter etylowo-t-butylowy) FAME

(estry metylowe kwasów tłuszczowych) i FAEE (estry etylowe kwasów tłuszczowych), etc.

II generacja:z biomasy lignocelulozowej: EtOH (etanol), SynDiesel (diesel

syntezowy), DME (dimetyloeter), SNG (paliwo syntetyczne), etc.

Uniwersalny nośnik energii(wodór, prąd elektryczny)

bioetanol

wskaźnik

inkorporacji

mtoe % rynku

biodiesel

Popyt na biodiesel i bioetanol oraz indeks inkorporacji na rynku paliw w krajach UE(27) do 2020 r.

a rozwój zrównoważony.Źródło:

1. Gołaszewski J. 2007. Kierunki i perspektywy rozwoju badań nad odnawialnymi źródłami energii. Wyd. UWM.

2. The impact of a minimum 10% obligation for biofuel use in the EU-27 in 2020 on agricultural markets. Impact assessment of the Renewable Energy Roadmap - March 2007. EUROPEAN

COMMISSION. DIRECTORATE-GENERAL FOR AGRICULTURE AND RURAL DEVELOPMENT. Directorate G. Economic analysis, perspectives and evaluations. G.2. Economic analysis of EU

agriculture. AGRI G-2/WM D(2007)

3. www.choren.com

Paliwa kopalne

Scenariusz rozwojowy biorafinerii, generacje biopaliw

Gołaszewski J. 2011. Biorafineria, procesy konwersji biomasy lignocelulozowej do bioetanolu i innych bioproduktów. (w druku)

Bioetanol lignocelulozowy

– skok jakościowy od biopaliw I do II generacji

– integracja źródeł biomasy

Ob

rób

ka

wstę

pn

a

Ko

nw

ers

ja d

o c

ukró

w

pro

sty

ch

Fe

rme

nta

cja

Bioetanol

De

sty

lacja

Cukry

proste

Ligno-

eluloza

Surowiec Proces Produkt

Skrobia

FER – wartość energetyczna netto

~ 9 – trzcina cukrowa

~ 1 – ziemniak

~ 1.4 – kukurydza

~ 5-10 – wierzba

Gołaszewski J. 2011. Biorafineria, procesy konwersji biomasy lignocelulozowej do bioetanolu i innych bioproduktów. (w druku)

Działalność projektowa

ProjektyŹródło finansowania

Stan realizacji

Modelowe kompleksy agroenergetyczne jako przykład

kogeneracji rozproszonej opartej na lokalnych i

odnawialnych źródłach energii (ok. 41 mln zł)

POIG

Realizowany

Rozwój energetyczny gmin z zgodzie z natura

(0.3 mln EUR)

EOG i Mechanizm norweski

Realizowany

Poszanowanie energii bez granic – współpraca polsko-ukraińska

oparta na standardach skandynawskich

(ok. 0.4 mln EUR)

EOG i Mechanizm norweski

Realizowany

Projekt promujący wykorzystanie bioenergii w regionie Morza

Bałtyckiego. Bioenergy Promotion

(ok. 5 mln EUR)

Program Regionu Morza

Bałtyckiego 2007-2013

Realizowany

PEA – Alternatywna energia dla sektora publicznego

zrównoważone strategie energetyczne szansą rozwoju

regionalnego (łącznie ok. 3 mln EUR)

Program Regionów 2007-

2013

Realizowany

Działalność projektowa

ProjektyŹródło finansowania

Okres realizacji

Science to Business - Inkubator Przedsiębiorczości

(ok. 19 mln zł)

PO IG

Realizacja

Program strategiczny. Zaawansowane technologie

pozyskiwania energii. Zadanie nr 4. Opracowanie

zintegrowanych technologii wytwarzania paliw i energii z

biomasy, odpadów rolniczych i innych. (110 mln zł)

NCBiR i sfera gospodarcza

Realizacja

COACH BioEnergy Strengthening the energetic use of biomass

in Central and Eastern Europe by establishing a standardised

transnational consulting net for regions

(ok. 3 mln EUR)

INTEREG IVC

Realizacja

EuroBioRef

(ok. 28 mln EUR)

7FP

Realizacja

„Wsparcie tworzenia i rozwoju powiązań kooperacyjnych w

Klastrze Kluczowym Województwa Pomorskiego - Bałtyckim

Klastrze Ekoenergetycznym” BKEE

RPO – pomorskie

Działalność projektowa

ProjektyŹródło finansowania

Okres realizacji

Rozwój BKEE polegający na opracowaniu strategii i promocji

klastra na terenie województwa pomorskiego

RPO – pomorskie

zrealizowany

BSR INNONET

Ministerstwa Gospodarki

Krajów Bałtyckich

2008-2009 – zakończony

INNONET

- udział BKEE typowany przez Departament Rozwoju Gospodarki Ministerstwa

Gospodarki

- koordynacja projektu – szwedzka agencja rządowa VINNOVA.

- koordynacja grupy klastrów ekoenergetycznych – Norwegia.

- partnerzy w grupie klastrów ekoenergetycznych

- PROCESSUM BIOREFINERY INTERACTIVE AB (Szwecja),

- SVERIGES LANTBRUKS-UNIVERSITET, SLU (Szwecja),

- RKEA AND MATIS (Islandia)

- THE CLEANTECH CLUSTER – LAHTI SCIENCE AND BUSINESS PARK Ltd.

(Finlandia)

- ARENA BIOENERGY INNLAND (Norwegia)

- INNOVATION NORWAY – agencja rządowa (Norwegia)

- VINNOVA – agencja rządowa(Szwecja).

Wykonawcy:

BKEE, Gdańsk - 28 czerwca 2011 r.

Projekty flagowe BKEE

„Modelowe kompleksy agroenergetyczne jako przykład kogeneracji rozproszonej opartej na lokalnych i odnawialnych źródłach energii” – POIG

„Opracowanie zintegrowanych technologii wytwarzania paliwa z biomasy, odpadów rolniczych i innych”, w ramach Programu Strategicznego „Zaawansowane Technologie Pozyskiwania Energii” – NCBiR + sektor gospodarki

„Rozwój Bałtyckiego Klastra Ekoenergetycznego poprzez opracowanie strategii i promocję na terenie województwa pomorskiego” – RPO

„Wsparcie tworzenia i rozwoju powiązań kooperacyjnych w Klastrze Kluczowym Województwa Pomorskiego - Bałtyckim Klastrze Ekoenergetycznym” – RPO

BKEE, Gdańsk - 28 czerwca 2011 r.

Ustawa o efektywności energetycznej z dnia 15 kwietnia 2011 r.

(Dz.U. Nr 94, poz. 551)

• określa cele w zakresie oszczędności energii, z uwzględnieniem

wiodącej roli sektora publicznego,

• ustanawia mechanizmy wspierające

• ustanawia system monitorowania i gromadzenia danych

• wdrożenie zapisów Dyrektywy 2006/32/WE w sprawie

efektywności końcowego wykorzystania energii i usług

energetycznych

• przepisy ustawy wchodzą w życie z dniem 11 sierpnia 2011 r.

Nowe (stare) wyzwanie - efektywność

energetyczna

W końcowym etapie negocjacji w Brukseli jest uruchomienie projektu w

ramach 7PR dot. efektywności energetycznej w rolnictwie

BKEE, Gdańsk - 28 czerwca 2011 r.

Wyróżnienia BKEE

BKEE – klastrem

kluczowym województwa

pomorskiego

Gdańsk, Filharmonia Bałtycka,

14 grudnia 2009 r.

BKEE, Gdańsk - 28 czerwca 2011 r.

BKEE, Gdańsk - 28 czerwca 2011 r.

II Forum Ekoenergetyczne

(Polkowice, wrzesień 2010 r.)

BKEE wyróżniony statuetką Zielonego Feniksa

za działalność w sferze wdrażania idei ekoenergetyki

BKEE, Gdańsk - 28 czerwca 2011 r.

BKEE, Gdańsk - 28 czerwca 2011 r.

Benchmarking klastrów w Polsce – 2010

Bałtycki Klaster Ekoenergetyczny – Raport Dedykowany

• BKKE w grupie 23% największych klastrów w kraju, 13% największego zatrudnienia

• realizuje „holenderski” model klastra – ścisła współpraca B+R z przedsiębiorcami

• faza wzrostu (uporządkowana struktura, konkretne cele, mierzalne sukcesy)

• sformalizowana strategia

• cel gospodarczy – opracowanie i wdrożenie nowych technologii OZE

• we wszystkich obszarach benchmarkingu BKEE sytuuje się powyżej średniej

(strategia, zasoby, procesy, wyniki, potencjał)

Rekomendacje

BKEE, Gdańsk - 28 czerwca 2011 r.

• Aktywność w budowaniu relacji z władzami publicznymi

• Zacieśnianie współpracy między partnerami – wzajemne powiązania

i budowanie jednego podejścia

• Wprowadzenie rozwiązań umożliwiających uniezależnienie się od

zewnętrznych źródeł finansowania

• Zapewnienie wykwalifikowanych kadr w zakresie OZE (edukacja)

Bałtycki Klaster Ekoenergetyczny

Źródło: opracowanie własne na podstawie EU Com

o 70% większa efektywność

Integracja potencjału administracyjnego,

gospodarczego i naukowego

makroregionu

=Większa efektywność

działania

Podsumowanie