2

Projekt „Plata“ – Streetwork dla bezdomnych z Europy środkowo-wschodniej Kooperacja: Fundacja Barka UK / Hamburska Misja Miejska

Finansowanie: Wolne Hanzeatyckie Miasto Hamburg Współpraca: Konsulat Generalny Republiki Polskiej w Hamburgu

3

Od 2004 do 2007 roku około 1.900.000 polskich obywateli wyemigrowało do innych krajów Unii Europejskiej

Kraje docelowe (wybór)

1. Wielka Brytania - 760.0002. Niemcy - 456.0003. Irlandia - 190.0004. Francja - 95.0005. Holandia - 76.0006. Szwecja - 75.0007. Norwegia - 57.0008. Włochy - 57.0009. Hiszpania - 56.00010. Belgia - 38.000

Sytuacja wyjściowa

4

Sytuacja wyjściowa w Hamburgu

1. Znaczny wzrost liczby bezdomnych obcokrajowców. Wedle ostatnich badań socjologicznych z 2009 roku 27 % ogółu bezdomnych w Hamburgu to obcokrajowcy

2. Większość bezdomnych obcokrajowców pochodzi z nowych krajów Unii Europejskiej, głównie z Polski

3. Brak uprawnień do korzystania z niemieckich zasiłków socjalnych, niewystarczająca opieka zdrowotna, wysoki stopień uzależnień,niska znajomość języka niemieckiego

3. Brak środków i możliwości na reintagrację w krajach pochodzenia

5

Cele projektu

1. Otwarta (bez wstępnych wymogów formalnych) forma pomocy socjalnej dla bezdomnych z krajów środkowo-wschodniej Europy. Integracja społeczna ludzi bezdomnych, poprawa ich sytuacji życiowej, organizacja i pośrednictwo w korzystaniu z pomocy medycznej i szeroko pojętej pomocy socjalnej w Niemczech i w krajach pochodzenia.

2. Ograniczenie postępującego wykluczenia społecznego

3. Dla zainteresowanych organizacja powrotów do kraju rodzinnego – w kooperacji z Fundacją Barka

6

Analiza wstępnej fazy projektu - liczba kontaktów(01.11.2010 – 25.05.2011)

1. Pierwsze kontakty – nawiązano kontakt z 418 osobami bezdomnymi

2. Ilość wszystkich kontaktów - 1.962 kontaktów (w tym rozmowy grupowe)

3. Powroty - 49 osób wróciło do Polski, po 2 osoby wróciły do Rumunii, na Litwę i na Słowację

4. Integracja na miejscu - 3 osobom przyznano zasiłki socjalne, 5 bezdomnych osób znalazło stałą pracę z zakwaterowaniem – do 01.05.2011

80 % skontaktowanych osób posiada polskie obywatelstwo,

drugą co do wielkości grupę stanowią obywatele Rumunii

7

Grupy wiekowe (n = 418 osób bezdomnych),porównanie z badaniami nad bezdomnością w Hamburgu - 2009

15-29 30-39 40-49 ponad 50

18,00%

35,58%

27,32%

19,10%

0,00%

5,00%

10,00%

15,00%

20,00%

25,00%

30,00%

35,00%

40,00%

Projekt Plata 2011 Badania Hamburg 2009

8

Porównanie struktury wiekowej bezdomnych migrantów w Hamburgu i Berlinie

ze strukturą wiekową polskich bezrobotnych w kraju

0%

5%

10%

15%

20%

25%

30%

35%

40%

Hamburg 2011 Berlin 2011 Bezrobotni w Polsce 2011

15 - 29 30 - 39 40 - 49 ponad 50

9

Czas trwania bezdomności (tzw. bezdachowości) n = 362 wypowiedzi; porównanie z badaniami nad bezdomnością w

Hamburgu - 2009

1-5 miesięcy 0,5-1 rok 1-5 lat 5-10 lat

19,70%

26,30%

48,90%

5,10%

0,00%

5,00%

10,00%

15,00%

20,00%

25,00%

30,00%

35,00%

40,00%

45,00%

50,00%

Projekt Plata 2011 Badania Hamburg 2009

10

Źródła utrzymania (n = 362)

praca nielegalna żebractwo praca legalna zasiłki socjalne, renty

zbieranie butelek

36,50%32,90%

25,50%

5,10%

0,00%

5,00%

10,00%

15,00%

20,00%

25,00%

30,00%

35,00%

40,00%

11

Bezdomni z Europy środkowo-wschodniej – rodzaje potrzebnajbardziej poszukiwane formy pomocy (n = 863 odpowiedzi, odpowiedzi wlelokrotne)

48,4%

praca, pieniądze

27,00 %

nocleg

11,30 %

pomoc lekarska

9,80 %

powrót

4,85 %

odzież

12

Rodzaje potrzeb wedle grup wiekowych (n = 863 odpowiedzi, odpowiedzi wielokrotne)

(Wielkość niebieskich kul odpowiada udziałowi procentowemu dla wszystkich grup wiekowych – folia nr. 10)

0,00%

20,00%

40,00%

60,00%

80,00%

100,00%

0,00% 20,00% 40,00% 60,00% 80,00% 100,00%

praca, pieniądze

nocleg

pomoc lekarska

powrót

X – grupa wiekowa 15 -39 lat

Y – grupa wiekow

a – powyżej 40 lat

13

Podsumowanie1. Większość bezdomnych to migranci zarobkowi, którym nie powiodło się na obczyźnie; nie stwierdzono świadomego ruchu migracyjnego bezdomnych z Polski do Hamburga.

2. Czarny rynek pracy „produkuje” bezdomność i przyczynia się w znacznym stopniu do dodatkowego obciążenia systemu pomocy społecznej. Wielu migrantów pracujących na czarno staje się ofiarami wyzysku i oszustw.

3. Również legalne (stałe lub sezonowe) zatrudnienie w branżach o niskich zarobkach nie wystarcza często na opłacenie godziwego zakwaterowania.

4. Udało się pomóc wszystkim bezdomnym, którzy zdecydowali się na powrót do kraju – dobra współpraca z Fundacją Barka i z Kosulatem Generalnym.

5. 70 % powracających zostało przyjętych przez rodziny i krewnych. Rodziny bezdomnych w kraju wykazały się wysoką gotowością niesienia pomocy.

6. Większość skontaktowanych osób bezdomnych jest uzależniona od alkoholu.

7. Bezdomni z Europy środkowo-wschodniej stanowią poważne obciążenie dla hamburskiego systemu pomocy społecznej.

8. Niska gotowość do współpracy wśród bezdomnych pochodzących z Rumunii.

14

Dwóch bezdomnych, którzy chcą pozostać anonimowiZostali oszukani pracując na czarno na budowie

15

Po roku czasu pierwszy telefon do domu

16

Polski bezdomny w Hamburgu (ponad 5 lat)

17

1. Obdachlosenstudie 2002 – Behörde für Soziales und Familie, Hamburg 20022. Obdachlosenstudie 2009 – Behörde für Gesundheit, Soziales, Familie und

Verbraucherschutz – Hamburg 20093. Polscy emigranci w Europie – Polskie Badania Inernetu (p.b.i), Warszawa

20084. Badania własne – Hamburg, 01.11.2010 – 25.05.20115. Ankieta – „Berliner Kältehilfe“ – GEWEBO – Soziale Dienste, Berlin 20116. zdjęcie na stronie tytułowej – Mauricio Bustamante, Hamburg 20107. zdjęcia – Folie 13 -15 - Barbara Collen, Deutsche Welle, Kolonia 2011

Wszystkie zdjęcia są chronione prawem autorskim

Dane źródłowe

18

Słowo „Plata” jest kreacją językową bezdomnych Polaków w Hamburgu.Pochodzi z tutejszego żargonu niemieckich bezdomnych i oznacza:

„Platte machen” – być na placie, mieszkać na ulicy.

„Gute Platte“ - dobra plata, dobre schronienie, bezpieczne, chroniące przed deszczem, itd.

Nazwa projektu – „Plata”