Jakość przestrzeni a kultura i styl życia. Związek między ładem przestrzennym a zdrowiem

49
Smart Metropolia. Gdańsk 23-24 października 2014 roku Jaromar Łukowicz Jakość przestrzeni a kultura i styl życia. Jakość przestrzeni a kultura i styl życia. Związek między ładem przestrzennym a zdrowiem Związek między ładem przestrzennym a zdrowiem Jaromar Łukowicz [email protected] Smart Metropolia. Gdańsk 23-24 października 2014 roku Jakość przestrzeni a kultura i styl życia Związek między ładem przestrzennym a zdrowiem

Transcript of Jakość przestrzeni a kultura i styl życia. Związek między ładem przestrzennym a zdrowiem

Page 1: Jakość przestrzeni a kultura i styl życia. Związek między ładem przestrzennym a zdrowiem

Smart Metropolia. Gdańsk 23-24 października 2014 roku

Jaromar Łukowicz

Jakość przestrzeni a kultura i styl życia. Jakość przestrzeni a kultura i styl życia.

Związek między ładem przestrzennym a zdrowiemZwiązek między ładem przestrzennym a zdrowiem

Jaromar Łukowicz

[email protected]

Smart Metropolia. Gdańsk 23-24 października 2014 roku

Jakość przestrzeni a kultura i styl życiaZwiązek między ładem przestrzennym a zdrowiem

Page 2: Jakość przestrzeni a kultura i styl życia. Związek między ładem przestrzennym a zdrowiem

Smart Metropolia. Gdańsk 23-24 października 2014 roku

Jaromar Łukowicz

Każda populacja jest częścią środowiska, w której egzystuje

● Człowiek, społeczności ludzkie, ludzkość, w całej swojej historii podlegają procesowi adaptacji do środowiska, w których funkcjonują

● Adaptujące się jednostki oraz całe społeczności jednocześnie przekształcają to środowisko

● Można znaleźć analogie w funkcjonowaniu innych gatunków.

● W naturze zazwyczaj taki ewolucyjny proces adaptacji/przekształcenia wytwarzał pewnej rodzaj dynamicznej równowagi między poszczególnymi elementami środowiska

Adaptacja do środowiska – przekształcenie środowiska

Jakość przestrzeni a kultura i styl życiaZwiązek między ładem przestrzennym a zdrowiem

Page 3: Jakość przestrzeni a kultura i styl życia. Związek między ładem przestrzennym a zdrowiem

Smart Metropolia. Gdańsk 23-24 października 2014 roku

Jaromar Łukowicz

Adaptacja człowieka do środowiska może zachwiać jego równowagą

● Adaptacja człowieka jest wieloaspektowa

● adaptacja biologiczna (anatomia, fizjologia, odżywianie)

● adaptacja etologiczna (zachowanie się w środowisku)

● adaptacja kulturowa (zespół indywidualnych i społecznych reguł oraz sposobów zachowania się, często świadomych i motywowanych określonymi celami)

● adaptacja poprzez świadome przekształcanie środowiska (dostosowanie otoczenia człowieka w celu zwiększenia bezpieczeństwa oraz poprawy jakości życia).

● Świadome przekształcanie ma służyć człowiekowi – ale często obraca się przeciw niemu.

● Wybory i decyzje związane z kształtowaniem swojego otoczenia mają często charakter indywidualny i grupowy – jednak ich złożoność nie pozwala zrozumieć wszystkich ich szerokich i długofalowych konsekwencji.

Adaptacja do środowiska – przekształcenie środowiska

Jakość przestrzeni a kultura i styl życiaZwiązek między ładem przestrzennym a zdrowiem

Page 4: Jakość przestrzeni a kultura i styl życia. Związek między ładem przestrzennym a zdrowiem

Smart Metropolia. Gdańsk 23-24 października 2014 roku

Jaromar Łukowicz

Głębokość przekształceń

● Ingerencja człowieka w środowisko była różna na różnych etapach kształtowania społeczeństw

● społeczeństwo zbieracko-myśliwskie (łowców - zbieraczy)

● społeczeństwo rolnicze

● nomadowie (koczownicy pasterze)

● rolnicy (uprawa roli, społeczności osiadłe)

● urbanizacja w społeczeństwie rolniczym

● społeczeństwo przemysłowe

● społeczeństwo postindustrialne

● Tempo i głębokość przekształceń rośnie (wynik gęstości zaludnienia, ale również poziomu cywilizacji)

Relacja człowiek – otoczenie, człowiek – przestrzeń

Jakość przestrzeni a kultura i styl życiaZwiązek między ładem przestrzennym a zdrowiem

Page 5: Jakość przestrzeni a kultura i styl życia. Związek między ładem przestrzennym a zdrowiem

Smart Metropolia. Gdańsk 23-24 października 2014 roku

Jaromar Łukowicz

Ekumena i anekumena

● Ekspansja człowieka podzieliła świat na obszary przekształcone antropogenicznie:

● ekumena (ο κουμένη oikoumene): ἰ

● obszary całkowicie kształtowane przez człowieka (obszary zurbanizowane),

● obszary przekształcone przez człowieka (obszary rolne, obszary leśne)

● obszary pod silnym wpływem człowieka (obszary seminaturalne: bagna, naturalne doliny rzeczne, niektóre jeziora wraz z otoczeniem, puszcze).

● anekumena ( νο κουμένη): świat nie zaludniony (dziewiczy). Dzisiaj Antarktyda, ἀ ἰniektóre obszary tundry, tajgi, lasów deszczowych, sawanny i pustyń. Kiedyś puszcze, stepy.

Relacja człowiek – otoczenie, człowiek – przestrzeń

Jakość przestrzeni a kultura i styl życiaZwiązek między ładem przestrzennym a zdrowiem

Page 6: Jakość przestrzeni a kultura i styl życia. Związek między ładem przestrzennym a zdrowiem

Smart Metropolia. Gdańsk 23-24 października 2014 roku

Jaromar Łukowicz

Człowiek kształtuje środowisko w celu realizacji swoich potrzeb bytowychoraz w celu zapewnienia bezpieczeństwa● Zaspakajanie potrzeb:

● dostęp do wody,● wyżywienie,● ciepło, energia,● mieszkanie,● materialne środki do życia (odzież, narzędzia, sprzęty, przedmioty codziennego

użytku),● duchowość, kultura, rozrywka.

● Zapewnienie bezpieczeństwa – przeciwdziałanie zagrożeniom:● wojny, rabunek ● epidemie, choroby,● zjawiska meteorologiczne.● katastrofy naturalne.

Relacja człowiek – otoczenie, człowiek – przestrzeń

Jakość przestrzeni a kultura i styl życiaZwiązek między ładem przestrzennym a zdrowiem

Page 7: Jakość przestrzeni a kultura i styl życia. Związek między ładem przestrzennym a zdrowiem

Smart Metropolia. Gdańsk 23-24 października 2014 roku

Jaromar Łukowicz

Wyodrębnienie i wyizolowanie części środowiska z szerszego otoczeniaw celu realizacji potrzeb i przeciwdziałania zagrożeniom● Dostęp do wody: studnie

● Wyżywienie: pola uprawne.

● Mieszkanie: namiot, jurta, dom, zagroda,

● Zagrożenia wojną rabunkiem: grody, fortyfikacje (mury obronne, wały)

Relacja człowiek – otoczenie, człowiek – przestrzeń

Jakość przestrzeni a kultura i styl życiaZwiązek między ładem przestrzennym a zdrowiem

Wprowadzenie do środowiska sztucznych tworów ułatwiających dostępdo zasobów środowiska lub przeciwdziałających zagrożeniom● Dostęp do wody: kanały, akwedukty, wodociągi,

● Wyżywienie: irygacja, nawadnianie gruntów, osuszanie bagien.

● Katastrofy naturalne – powodzie, osuwiska: wały przeciwpowodziowe, zbiorniki retencyjne, mury oporowe;

● epidemie choroby: odprowadzanie nieczystości.

Page 8: Jakość przestrzeni a kultura i styl życia. Związek między ładem przestrzennym a zdrowiem

Smart Metropolia. Gdańsk 23-24 października 2014 roku

Jaromar Łukowicz

Osadnictwo wiejskie przyjmuje trwałe formy (zanik gospodarki żarowej)

Agrykultura i osadnictwo wiejskie

Jakość przestrzeni a kultura i styl życiaZwiązek między ładem przestrzennym a zdrowiem

Page 9: Jakość przestrzeni a kultura i styl życia. Związek między ładem przestrzennym a zdrowiem

Smart Metropolia. Gdańsk 23-24 października 2014 roku

Jaromar Łukowicz

Urbanizacja: od grodów i podgrodzi, przez miasta lokacyjne do miasta przemysłowego

Osadnictwo miejskie – izolowanie "przyjaznej przestrzeni"

Jakość przestrzeni a kultura i styl życiaZwiązek między ładem przestrzennym a zdrowiem

Page 10: Jakość przestrzeni a kultura i styl życia. Związek między ładem przestrzennym a zdrowiem

Smart Metropolia. Gdańsk 23-24 października 2014 roku

Jaromar Łukowicz

Jakość przestrzeni a kultura i styl życiaZwiązek między ładem przestrzennym a zdrowiem

Osadnictwo miejskie – miasto przemysłoweOsadnictwo miejskie – miasto przemysłowe

Źródło:

http://mapy.geoportal.gov.pl/

Page 11: Jakość przestrzeni a kultura i styl życia. Związek między ładem przestrzennym a zdrowiem

Smart Metropolia. Gdańsk 23-24 października 2014 roku

Jaromar Łukowicz

Jakość przestrzeni a kultura i styl życiaZwiązek między ładem przestrzennym a zdrowiem

Osadnictwo miejskie – "racjonalna naprawa"Osadnictwo miejskie – "racjonalna naprawa"

Modernizm / funkcjonalizm w urbanistyceModernizm / funkcjonalizm w urbanistyce

Page 12: Jakość przestrzeni a kultura i styl życia. Związek między ładem przestrzennym a zdrowiem

Smart Metropolia. Gdańsk 23-24 października 2014 roku

Jaromar Łukowicz

Jakość przestrzeni a kultura i styl życiaZwiązek między ładem przestrzennym a zdrowiem

Osadnictwo miejskie – "racjonalna naprawa"Osadnictwo miejskie – "racjonalna naprawa"

Modernizm / funkcjonalizm w urbanistyceModernizm / funkcjonalizm w urbanistyce

Page 13: Jakość przestrzeni a kultura i styl życia. Związek między ładem przestrzennym a zdrowiem

Smart Metropolia. Gdańsk 23-24 października 2014 roku

Jaromar Łukowicz

Problemy z funkcjonalizmem

Jakość przestrzeni a kultura i styl życiaZwiązek między ładem przestrzennym a zdrowiem

Modernizm rozwiązując jedne problemy generuje zupełnie nowe

● Problem skali (wielkość zabudowy, wysokość budynków, liczba mieszkańców).● Anonimowość mieszkańców.● Zagęszczenie mieszkańców, intensywność zabudowy niemal ta sama.● Otwarta przestrzeń (negatywowa) nie jest dobrze odbierana przez człowieka.● Konieczność przemieszczania się w ciągu dnia.● Generowanie ruchu kołowego, obciążenie systemów transportowych.

Page 14: Jakość przestrzeni a kultura i styl życia. Związek między ładem przestrzennym a zdrowiem

Smart Metropolia. Gdańsk 23-24 października 2014 roku

Jaromar Łukowicz

Niedostosowanie struktury przestrzennej do potrzeb człowieka

Jakość przestrzeni a kultura i styl życiaZwiązek między ładem przestrzennym a zdrowiem

Zarówno miasta przemysłowe, jak i modernistyczne nie tworzą środowiska zapewniającego oczekiwaną jakość życia● Ukształtowanie przestrzeni, rozmieszczenie funkcji warunkuje tryb życia człowieka.● Wielkie struktury, powodujące anonimowość są przyczyną wyobcowania oraz

niskiego poczucia bezpieczeństwa.● Dostępność do zieleni w miastach opartych na koncepcjach modernistycznych nie

zachęca do aktywności sportowej i ruchu.● Potrzeba przemieszczania się w ciągu dnia na znaczne odległości odbiera czas,

który mieszkaniec mógłby przeznaczyć na życie rodzinne, sport, ● Przemieszczanie się, ze względu na ograniczenia czasowe zachęca do używania

indywidualnego transportu samochodowego.● Dezintegracja dnia człowieka.

Page 15: Jakość przestrzeni a kultura i styl życia. Związek między ładem przestrzennym a zdrowiem

Smart Metropolia. Gdańsk 23-24 października 2014 roku

Jaromar Łukowicz

Problem spójności czasu dnia

Jakość przestrzeni a kultura i styl życiaZwiązek między ładem przestrzennym a zdrowiem

Page 16: Jakość przestrzeni a kultura i styl życia. Związek między ładem przestrzennym a zdrowiem

Smart Metropolia. Gdańsk 23-24 października 2014 roku

Jaromar Łukowicz

Problem spójności czasu dnia

Jakość przestrzeni a kultura i styl życiaZwiązek między ładem przestrzennym a zdrowiem

8 h 8 h 8 h

Page 17: Jakość przestrzeni a kultura i styl życia. Związek między ładem przestrzennym a zdrowiem

Smart Metropolia. Gdańsk 23-24 października 2014 roku

Jaromar Łukowicz

Problem spójności czasu dnia

Jakość przestrzeni a kultura i styl życiaZwiązek między ładem przestrzennym a zdrowiem

Page 18: Jakość przestrzeni a kultura i styl życia. Związek między ładem przestrzennym a zdrowiem

Smart Metropolia. Gdańsk 23-24 października 2014 roku

Jaromar Łukowicz

Problem spójności czasu dnia

Jakość przestrzeni a kultura i styl życiaZwiązek między ładem przestrzennym a zdrowiem

Page 19: Jakość przestrzeni a kultura i styl życia. Związek między ładem przestrzennym a zdrowiem

Smart Metropolia. Gdańsk 23-24 października 2014 roku

Jaromar Łukowicz

Problem spójności czasu dnia

Jakość przestrzeni a kultura i styl życiaZwiązek między ładem przestrzennym a zdrowiem

Page 20: Jakość przestrzeni a kultura i styl życia. Związek między ładem przestrzennym a zdrowiem

Smart Metropolia. Gdańsk 23-24 października 2014 roku

Jaromar Łukowicz

Problem spójności czasu dnia

Jakość przestrzeni a kultura i styl życiaZwiązek między ładem przestrzennym a zdrowiem

Page 21: Jakość przestrzeni a kultura i styl życia. Związek między ładem przestrzennym a zdrowiem

Smart Metropolia. Gdańsk 23-24 października 2014 roku

Jaromar Łukowicz

Problem spójności czasu dnia

Jakość przestrzeni a kultura i styl życiaZwiązek między ładem przestrzennym a zdrowiem

8 h 8 h 8 h

7 h 15' 8 h 6 h45' 45' 1 h 15'

6 h 45' 8 h 5 h 30'1 h 15' 1 h 15' 1 h 15'

Page 22: Jakość przestrzeni a kultura i styl życia. Związek między ładem przestrzennym a zdrowiem

Smart Metropolia. Gdańsk 23-24 października 2014 roku

Jaromar Łukowicz

Konsekwencje istniejącej struktury funkcjonalnej i przestrzennej

Jakość przestrzeni a kultura i styl życiaZwiązek między ładem przestrzennym a zdrowiem

Jak to wpływa na tryb życia oraz "zachowania zdrowotne" ?

● Strata dla czasu wspólnego rodziny.● Samochód staje rozwiązaniem pragmatycznym.● Drastyczny spadek aktywności sportowej i ruchowej:

● ze względu na utratę potencjalnego czasu;● ze względu na przebywanie w samochodzie.

● Wszelki "usługi wyższe" (kino, teatr, muzeum) wypadają poza dni powszednie. ● Wiele prac domowych spada na weekend.● Źródło zmęczenia – niedostateczna ilość snu oraz styl życia "ciągle w biegu" .● Problemy meteorologiczno-zdrowotne (sezony grypowe i podobne problemy).

Page 23: Jakość przestrzeni a kultura i styl życia. Związek między ładem przestrzennym a zdrowiem

Smart Metropolia. Gdańsk 23-24 października 2014 roku

Jaromar Łukowicz

Możliwe rozwiązania w ramach istniejącego modelu

Jakość przestrzeni a kultura i styl życiaZwiązek między ładem przestrzennym a zdrowiem

Poprawa dostępności lub alternatywne środki transportu

● Usprawnienie transportu publicznego:● hierarchizacja sytemu transportowego (od małych busów do SKM),● częstotliwość kursowania (nie rzadziej niż10 min, na każdym etapie),● powiązanie różnych poziomów hierarchii przez węzły przesiadkowe.● parkingi przy istotnych węzłach transportu publicznego (przykład węzeł

Świętokrzyska w Gdańsku)● Rower – ścieżki rowerowe zaczynają tworzyć spójny system, może w przyszłości

byłby możliwy rower miejski:● doskonałe rozwiązanie dla indywidualnego przemieszczania,● przy małych odległościach również możliwość jazdy dzieci,● rozwiązanie raczej na sezon letni.

Page 24: Jakość przestrzeni a kultura i styl życia. Związek między ładem przestrzennym a zdrowiem

Smart Metropolia. Gdańsk 23-24 października 2014 roku

Jaromar Łukowicz

Inne zagadnienia przestrzenne wpływające na jakość życia i zdrowie mieszkańców

Jakość przestrzeni a kultura i styl życiaZwiązek między ładem przestrzennym a zdrowiem

Zieleń miejska, sport i rekreacja

● Dostępność do terenów naturalnych, seminaturalnych i otwartych (odległość oraz warunki dostępu komunikacyjnego) wraz lokalizacją infrastruktury rekreacyjnej.

● Występowanie terenów zielonych na obszarze miasta, w tym terenów zieleni urządzonej, a w szczególności parków, skwerów.

● Zieleń przestrzeni publicznych oraz nasycenie zielenią obszarów niebędących sensu stricto terenami zielonymi (zieleń uliczna, zieleń osiedlowa, inna zieleń związana z zabudową).

● Dostęp do wód, w ramach terenów zielonych oraz na styku z przestrzeniami publicznymi oraz terenami rekreacyjnymi (water-fronts).

● Wyposażenie miasta w infrastrukturę sportowo-rekracyjną:● dostępność komunikacyjna,● przestępność cenowa, ● charakter aktywności, który jest promowany (sport masowy, sport wyczynowy,

ogólna aktywność ruchowa),● wyposażenie terenów zielonych w darmowe urządzenia sportowo-rekreacyjne.

Page 25: Jakość przestrzeni a kultura i styl życia. Związek między ładem przestrzennym a zdrowiem

Smart Metropolia. Gdańsk 23-24 października 2014 roku

Jaromar Łukowicz

Inne zagadnienia przestrzenne wpływające na jakość życia i zdrowie mieszkańców

Jakość przestrzeni a kultura i styl życiaZwiązek między ładem przestrzennym a zdrowiem

Rozwiązania przestrzenne promujące ruch pieszy i rowerowy

● System ciągów pieszych oraz rozwiązania sprzyjające pieszej dostępności do usług publicznych oraz terenów rekreacyjnych.

● System tras rowerowych oraz urządzenia drogowe, w tym ścieżki rowerowe, tworzące spójny układ powiązań pomiędzy głównymi obszarami zainteresowań, atrakcjami oraz usługami.

● Rower miejski jako środek ułatwiający i promujący przemieszczanie się po mieście na rowerze.

● Integracja systemu pieszego, rowerowego z transportem publicznym oraz powiązanie z transportem kołowym poprzez węzły integracyjne połączone z parkingami w celu umożliwienia osobom spoza miasta wjazd do śródmieścia transportem publicznym lub na rowerze (węzeł Świętokrzyska, z możliwością uzupełnienia o rower miejski).

Page 26: Jakość przestrzeni a kultura i styl życia. Związek między ładem przestrzennym a zdrowiem

Smart Metropolia. Gdańsk 23-24 października 2014 roku

Jaromar Łukowicz

Nowe modele kształtowania struktury przestrzennej

Jakość przestrzeni a kultura i styl życiaZwiązek między ładem przestrzennym a zdrowiem

Nowa urbanistyka

● Język wzorców projektowych z zakresu architektury i urbanistyki – Christopher Alexander● celem tej koncepcji nie jest kolejny rewolucyjny projekt „idealnego miasta”,● system ten dokonuje przeglądu faktycznych historycznych i współczesnych

rozwiązań, które można poznać i przebadać w rzeczywistych sytuacjach,● istniejące rozwiązania zostały wyodrębnione i zaprezentowane w formie wzorców.● przy wyodrębnianiu zadbano o kontekst tych form zagospodarowania i struktur,

które są definiowane jako kolejne wzorce, wraz z opisem ich wzajemnych relacji.● sposób aplikacji rozwiązań opiera się na sekwencji zdefiniowane wg schematu:

kontekst (sytuacja) – problem (istota problemu: wymagania i wykluczenia) – kompromis (rozwiązanie),

● wzorce można traktować jak frazy, służące formułowaniu opisu zasad zagospodarowania.

● dochodzenie do pożądanych rozwiązań opiera się na określeniu celu i zakłada proces drobnych usprawnień i modyfikacji istniejącego zagospodarowania.

Page 27: Jakość przestrzeni a kultura i styl życia. Związek między ładem przestrzennym a zdrowiem

Smart Metropolia. Gdańsk 23-24 października 2014 roku

Jaromar Łukowicz

Nowe modele kształtowania struktury przestrzennej

Jakość przestrzeni a kultura i styl życiaZwiązek między ładem przestrzennym a zdrowiem

Nowa urbanistyka

● Elizabeth Plater-Zyberk i Andrés Duany:● przeciwdziałanie zjawisku suburban sprawl oraz wyjaławianiu miast (urban

disinvestment),● Leon Krier:

● poszukiwanie komponentów urbanistycznych miast,● alternatywy dla megastruktur miejskich i metropolitalnych,● hierarchizacja struktur miejskich w celu wyodrębnienia mniejszych i przyjaznych

jednostek osadniczych (neighbourhood quartiers),● krytyka modernizmu w architekturze i urbanistyce.

Page 28: Jakość przestrzeni a kultura i styl życia. Związek między ładem przestrzennym a zdrowiem

Smart Metropolia. Gdańsk 23-24 października 2014 roku

Jaromar Łukowicz

Nowe modele kształtowania struktury przestrzennej

Jakość przestrzeni a kultura i styl życiaZwiązek między ładem przestrzennym a zdrowiem

Nowa urbanistyka

● Smart growth:● mieszane użytkowanie terenu (powiedzielibyśmy wielofunkcyjność)● zwarta zabudowa, przy jednoczesnym poszerzaniu oferty różnych typów

zabudowy,● sąsiedztwa z priorytetem ruchu pieszego (walkable neighborhoods),● ochrona przestrzeni otwartych (rolniczych, leśnych, naturalnych i seminaturalnych)● rozwój skierowany do potrzeb istniejących wspólnot lokalnych, ● wsparcie uczestnictwa społecznego w kształtowaniu przestrzeni, szczególnie w

odniesieniu do usług publicznych, transportu, przestrzeni publicznych,● zapewnianie szerokiego wyboru rozwiązań transportowych,● prowadzenia przewidywalnej polityki przestrzennej (długofalowość i trwałość),● współpraca społeczności lokalnych i władz w wypracowaniu polityki przestrzennej.

Page 29: Jakość przestrzeni a kultura i styl życia. Związek między ładem przestrzennym a zdrowiem

Smart Metropolia. Gdańsk 23-24 października 2014 roku

Jaromar Łukowicz

Język wzorców – Pattern Lanuage (Christopher Alexander)

Jakość przestrzeni a kultura i styl życiaZwiązek między ładem przestrzennym a zdrowiem

Atrakcyjna i dostępna metropolia, kompromis między urbanizacją a przestrzenią otwartą.● Perspektywa regionalna. Rozmieszczenie miast w strukturze regionalnej i ich

powiązanie z przestrzenią otwartą. Główne funkcje miejskie.● Independent Regions [1] - Samodzielne regiony; ● The Distribution Of Towns [2] - Rozkład miast (rozmieszczenie i wielkość miast); ● City Country Fingers [3] - Miejsko-wiejskie zatoki (w oryginale palce); ● Agricultural Valley [4] - Dolina rolnicza; ● Lace Of Country Streets [5] - Koronka dróg wiejskich; ● Country Towns [6] - Małe miasteczka; ● The Countryside [7] - Obszary wiejskie; ● Magic of The City [10] - Magia miasta;

Page 30: Jakość przestrzeni a kultura i styl życia. Związek między ładem przestrzennym a zdrowiem

Smart Metropolia. Gdańsk 23-24 października 2014 roku

Jaromar Łukowicz

Język wzorców – Pattern Lanuage (Christopher Alexander)

Jakość przestrzeni a kultura i styl życiaZwiązek między ładem przestrzennym a zdrowiem

Drogi (układ podstawowy i tranzytowy)

Transport publiczny (metropolitalny)

Powiązana lokalne (transport publiczny i indywidualny)

„Blob” - scentralizowana aglomeracja Zdecentralizowane funkcje wielkomiejskieZagnieżdżanie się struktur

Page 31: Jakość przestrzeni a kultura i styl życia. Związek między ładem przestrzennym a zdrowiem

Smart Metropolia. Gdańsk 23-24 października 2014 roku

Jaromar Łukowicz

Język wzorców – Pattern Lanuage (Christopher Alexander)

Jakość przestrzeni a kultura i styl życiaZwiązek między ładem przestrzennym a zdrowiem

Hierarchizacja podziału przestrzennego miast – Zagnieżdżanie się struktur

● Rozłożenie miasta na komponenty, tak aby dostępność do usług, miejsc pracy była jak najlepsza:● Mosaic of Subcultures [8] - Mozaika subkultur; ● Community of 7000 [12] - Wspólnota 7000; ● Identifiable Neighborhood [14] – Sąsiedztwo z którym można się utożsamić; ● House cluster [37] - Skupisko domów (lub strefa zamieszkania); ● The Family [75] - Rodzina; ● Work Community [41] - Wspólnota pracy;

Page 32: Jakość przestrzeni a kultura i styl życia. Związek między ładem przestrzennym a zdrowiem

Smart Metropolia. Gdańsk 23-24 października 2014 roku

Jaromar Łukowicz

Jakość przestrzeni a kultura i styl życiaZwiązek między ładem przestrzennym a zdrowiem

Separacja jednostek osadniczychi elementy zagospodarowaniakreujące rubieże

Okręgi sąsiedzkie

Zespoły osadnicze(dzielnice, subkultury)

Rubież okręgu sąsiedzkiego(Neibourghood Boundary)

Rubież zespołu osadniczego(Subculture Boundary)

Pasmo przemysłowe(Industrial Ribbon)

Elementy strukturysieci osadniczej

Elementy zagospodarowania tworzące sieci osadniczej

Przestrzenie otwarte w tym:lasy, tereny rolne;tereny zielone w mieście;tereny chronione tworzące korytarze ekologiczne;

Rzeki i zbiorniki wodne

Bariery naturalne

„Obwodnice”(Ring Roads)Drogi klas A, S, GP, G i Zpełniące funkcje tranzytoweponadmiejskie, międzydzielnicowe,międzyosiedlowe

Kolej

Bariery infrastrukturalne

Język wzorców – Pattern Lanuage (Christopher Alexander)

Page 33: Jakość przestrzeni a kultura i styl życia. Związek między ładem przestrzennym a zdrowiem

Smart Metropolia. Gdańsk 23-24 października 2014 roku

Jaromar Łukowicz

Jakość przestrzeni a kultura i styl życiaZwiązek między ładem przestrzennym a zdrowiem

Język wzorców – Pattern Lanuage (Christopher Alexander)

Ciągi piesze

Drogi lokalne/dojazdowe

Rozwidlenia – strefy wymianyInterchange [34]

Węzły aktywnościActivity Nodes [30]

Główna BramaMain Gateway [53]

Mimośrodowe JadroEccentric Nucleus [28]

Wspólnota (dzielnica)Community of 7000 [12]

Sąsiedztwo (osiedle)Identifiable Neighborhood [14]

Struktura przestrzenna wspólnoty (Community of 7000 [12]) z ukształtowanymcentrum (mimośrodowym jądrem - Eccentric Nucleus [28])

Page 34: Jakość przestrzeni a kultura i styl życia. Związek między ładem przestrzennym a zdrowiem

Smart Metropolia. Gdańsk 23-24 października 2014 roku

Jaromar Łukowicz

Jakość przestrzeni a kultura i styl życiaZwiązek między ładem przestrzennym a zdrowiem

Język wzorców – Pattern Lanuage (Christopher Alexander)

Sąsiedztwo – Identifiable Neighborhood [14]

● Populacja maksymalnie 500 osób● największa przekątna 300 m

Page 35: Jakość przestrzeni a kultura i styl życia. Związek między ładem przestrzennym a zdrowiem

Smart Metropolia. Gdańsk 23-24 października 2014 roku

Jaromar Łukowicz

Jakość przestrzeni a kultura i styl życiaZwiązek między ładem przestrzennym a zdrowiem

Język wzorców – Pattern Lanuage (Christopher Alexander)

Sąsiedztwo – Identifiable Neighborhood [14]

Page 36: Jakość przestrzeni a kultura i styl życia. Związek między ładem przestrzennym a zdrowiem

Smart Metropolia. Gdańsk 23-24 października 2014 roku

Jaromar Łukowicz

Język wzorców – Pattern Lanuage (Christopher Alexander)

Jakość przestrzeni a kultura i styl życiaZwiązek między ładem przestrzennym a zdrowiem

Separacja jednostki osadniczej

● Subculture Boundary [13] - Rubież subkultury; ● Neighborhood Boundary [15] - Rubież sąsiedztwa; ● Ring Roads [17] – Obwodnice; ● Industrial Ribbon [42] - Pasmo przemysłowe; ● Main Gateways [53] - Bramy główne;

Budowa jednostek: rdzenie i ich otoczenie

● Eccentric Nucleus [28] - Mimośrodowe jądro; ● Interchange [34] - Rozwidlenie – strefa wymiany; ● Activity Nodes [30] - Węzły aktywności;

Page 37: Jakość przestrzeni a kultura i styl życia. Związek między ładem przestrzennym a zdrowiem

Smart Metropolia. Gdańsk 23-24 października 2014 roku

Jaromar Łukowicz

Jakość przestrzeni a kultura i styl życiaZwiązek między ładem przestrzennym a zdrowiem

Język wzorców – Pattern Lanuage (Christopher Alexander)

Teren Wspólnoty (Community o f 7000 [12])

Wspólnota 7000(Community of 7000 [12])

Główne drogi lokalne(Local Transport Areas [11]Parallel Roads [23])

Koncentracja stref wymiany Wspólnoty (Interchange [34])Węzły aktywności(Activity Nodes [30])w mimośrodowym jądrze(Eccentric Nucleus [28])

Rubież wspólnoty(Subculture Boundary [13])Obszar wyższej jednostki organizacyjnej(Mosaic of Subcultures [8])

Bariery naturalne: zieleń, pas ziemi, lasu, rzeki- min. 70 m.

Bariery antropogeniczne:Kolej, drogi (obwodnice - Ring Roads [17])

Strefa wymiany poziomu miejskiego(Interchange [34])

Neutralna przestrzeń publiczna - „meeting places”Węzeł aktywności(Activity Nodes [30])

Page 38: Jakość przestrzeni a kultura i styl życia. Związek między ładem przestrzennym a zdrowiem

Smart Metropolia. Gdańsk 23-24 października 2014 roku

Jaromar Łukowicz

Język wzorców – Pattern Lanuage (Christopher Alexander)

Jakość przestrzeni a kultura i styl życiaZwiązek między ładem przestrzennym a zdrowiem

Stopnie upublicznienia i gęstości zagospodarowania

● Degrees of Publicness [36] - Stopnie publicznego otwarcia; ● Density Rings [29] - Kręgi gęstości osadnictwa;

Konstruowanie przestrzeni publicznej

● Common Land [67] - Wspólnotowy grunt; ● Public Outdoor Room [69] - Przestrzeń publiczna; ● Activity Nodes [30] - Węzły aktywności; ● Small Public Squares [61] - Małe place ogólnodostępne (skwery); ● Promenade [31] - Promenada;

Page 39: Jakość przestrzeni a kultura i styl życia. Związek między ładem przestrzennym a zdrowiem

Smart Metropolia. Gdańsk 23-24 października 2014 roku

Jaromar Łukowicz

Jakość przestrzeni a kultura i styl życiaZwiązek między ładem przestrzennym a zdrowiem

Język wzorców – Pattern Lanuage (Christopher Alexander)

Przestrzeń publiczna – Public Outdoor Room [69]

dach

kolumny arkady

zadaszenie

ławki krzesła stoliki

styczny szlak pieszy

Page 40: Jakość przestrzeni a kultura i styl życia. Związek między ładem przestrzennym a zdrowiem

Smart Metropolia. Gdańsk 23-24 października 2014 roku

Jaromar Łukowicz

Język wzorców – Pattern Lanuage (Christopher Alexander)

Jakość przestrzeni a kultura i styl życiaZwiązek między ładem przestrzennym a zdrowiem

Model funkcjonalny

● Household Mix [35] - Mieszana forma zabudowy mieszkaniowej;● Scattered Work [9] - Rozproszona praca; ● Industrial Ribbon [42] - Pasmo przemysłowe; ● Web of Shopping [19] - Sieć zakupów; ● Shopping Street [32] - Ulica handlowa; ● Market of Many Shops [46] - Galeria handlowa; ● Health Center [47] - Ośrodek zdrowia; ● Housing in Between [48] - Zabudowa usługowa i publiczna: „mieszkaniówka

pomiędzy usługami”;

Page 41: Jakość przestrzeni a kultura i styl życia. Związek między ładem przestrzennym a zdrowiem

Smart Metropolia. Gdańsk 23-24 października 2014 roku

Jaromar Łukowicz

Język wzorców – Pattern Lanuage (Christopher Alexander)

Jakość przestrzeni a kultura i styl życiaZwiązek między ładem przestrzennym a zdrowiem

System transportowy● Web of Public Transportation [16] - Pajęczyna transportu publicznego; ● Interchange [34] - Rozwidlenie – strefa wymiany; ● Promenade [31] – Promenada; ● Local Transport Areas [11] - Lokalne obszary transportowe; ● Ring Roads [17] – Obwodnice; ● Mini-Buses [20] - Drobny transport publiczny na telefon; ● Nine per cent parking [22] - Dziewięcioprocentowa powierzchnia parkingowa;● Shielded parking [97] - Osłonięty parking; ● Small Parking Lots [103] - Małe parkingi; ● Parallel Roads [23] - Równoległe drogi; ● Looped Local Roads [49] - Okrężne drogi lokalne; ● T Junctions [50] - Skrzyżowania „T”; ● Green Streets [51] - Zielone ulice; ● Network of Paths and Cars [52] - Sieć ścieżek i dróg;

Page 42: Jakość przestrzeni a kultura i styl życia. Związek między ładem przestrzennym a zdrowiem

Smart Metropolia. Gdańsk 23-24 października 2014 roku

Jaromar Łukowicz

Planowanie przestrzenne

Jakość przestrzeni a kultura i styl życiaZwiązek między ładem przestrzennym a zdrowiem

Planowanie przestrzenne, jako narzędzie kształtowania otoczenia zapewniającego jakość życia i promującego zdrowy styl życia

● Planowanie przestrzenne stanowi podstawę racjonalnej gospodarki przestrzennej w tym ochrony środowiska, rozwoju osadnictwa i gospodarki, zarządzania systemami infrastruktury technicznej i transportowej i szeroko rozumianego kształtowania przestrzeni. Można powiedzieć, że planowanie przestrzenne jest narzędziem świadomego kształtowania ładu przestrzennego, z uwzględnieniem zasady zrównoważonego rozwoju.

Page 43: Jakość przestrzeni a kultura i styl życia. Związek między ładem przestrzennym a zdrowiem

Smart Metropolia. Gdańsk 23-24 października 2014 roku

Jaromar Łukowicz

Jakość przestrzeni a kultura i styl życiaZwiązek między ładem przestrzennym a zdrowiem

Model systemu planowaniaprzestrzennego

Planistyczny modelopisu rzeczywistości

(przestrzeń/zjawiska/obiekty)

Modeleprocedur

planistycznych

Bazywiedzy

Modeleharmonizacji

danych

Systemywnioskowania

Ewaluacjaoraz

identyfikacjaprocesów

Inwentaryzacja,monitoring

-gromadzenie

danych

Uwarunkowaniarozwoju

Sformułowaniewariantowychscenariuszy

rozwoju

Analizapotrzeb

/możliwości

Koncepcjeoczekiwanego

kształtuzagospodarowania

OcenaDiagnoza

DecyzjeplanistyczneProjektowanerozwiązania

Prognozywpływu

rozwiązań(środowisko,jakość życia

finanse)

System regulacji(akty prawa

miejscowego)

Rekomendacje do procesu wdrażania

(dla sektorowychprogramów

operacyjnych)

Planowanie strategiczne i operacyjne

Cele strategiczne i operacyjne

SWOT, rekomendacje

Dane i informacjena temat stanuelementów zagospodarowaniai realizacjiprogramów

Regulacje prawne,przeznaczenieterenu,lokalizacjainwestycji

Zewnętrznemodele

sektorowe

Zewnętrznemodele

sektorowe

Zewnętrznemodele

sektorowe

Zewnętrznemodele

sektorowe

Zewnętrznemodele

sektorowe

Zewnętrznemodele

sektorowe

Zewnętrznemodele

sektorowe

Zewnętrznemodeleogólne i

sektorowe

Planowanie przestrzenne

Page 44: Jakość przestrzeni a kultura i styl życia. Związek między ładem przestrzennym a zdrowiem

Smart Metropolia. Gdańsk 23-24 października 2014 roku

Jaromar Łukowicz

Jakość przestrzeni a kultura i styl życiaZwiązek między ładem przestrzennym a zdrowiem

Model systemu planowaniaprzestrzennego

Planistyczny modelopisu rzeczywistości

(przestrzeń/zjawiska/obiekty)

Modeleprocedur

planistycznych

Bazywiedzy

Modeleharmonizacji

danych

SystemywnioskowaniaŚrodowisko

Warunki społeczne

Demografia

Gospodarka

Infrastruktura techniczna

Transport

Kompozycjaurbanistyczna

Dziedzictwokultury

Modeleharmonizacji

danych(crossmapping hub)

Zewnętrznemodele

sektorowe

Mapowaniemodeli

Ewaluacjaoraz

identyfikacjaprocesów

Inwentaryzacja,monitoring

-gromadzenie

danych

Bazawiedzy

Harmonizacja

Wnioskowanie(reasoning)

Planowanie przestrzenne

Page 45: Jakość przestrzeni a kultura i styl życia. Związek między ładem przestrzennym a zdrowiem

Smart Metropolia. Gdańsk 23-24 października 2014 roku

Jaromar Łukowicz

Jakość przestrzeni a kultura i styl życiaZwiązek między ładem przestrzennym a zdrowiem

Planowanie przestrzenne – analiza danych

"John Snow" autorstwa Oryginał przesłał Rsabbatini z angielski Wikipedia - [1] Originally from en.wikipedia; description page is/was here.. Licencja Creative Commons Attribution 4.0 na podstawie Wikimedia Commons - http://commons.wikimedia.org/wiki/File:John_Snow.jpg#mediaviewer/File:John_Snow.jpg"Snow-cholera-map-1" autorstwa John Snow (Original uploader was Rewardiv at en.wikipedia) - Published by C.F. Cheffins, Lith, Southhampton Buildings, London, England, 1854 in Snow, John. On the Mode of Communication of Cholera, 2nd Ed, John Churchill, New Burlington Street, London, England, 1855.(This image was originally from en.wikipedia; description page is/was here.Image copied fromhttp://matrix.msu.edu/~johnsnow/images/online_companion/chapter_images/fig12-5.jpg). Licencja Public domain na podstawie Wikimedia Commons - http://commons.wikimedia.org/wiki/File:Snow-cholera-map-1.jpg#mediaviewer/File:Snow-cholera-map-1.jpg

● Mapa epidemii cholery w Soho w Londynie w 1854.● John Snow zidentyfikował jej źródło – okazała się nim

być pompa wodna przy ulicy Broad Street.● Obrazowanie przestrzenne pozwoliło wykazać

słuszność jego diagnozy.

Page 46: Jakość przestrzeni a kultura i styl życia. Związek między ładem przestrzennym a zdrowiem

Smart Metropolia. Gdańsk 23-24 października 2014 roku

Jaromar Łukowicz

Jakość przestrzeni a kultura i styl życiaZwiązek między ładem przestrzennym a zdrowiem

Planowanie przestrzenne – źródła danych SDI / INSPIRE

Zarządy Dróg

Konce-pcje i

Programyrozwoju

Ewid.Drógi O.M.

Geolog Powiatowy

Powiatowearchiwum

geologiczne

Geolog Wojewódzki

Wojewódzkie archiwum

geologiczne

(...)

(...)

(...)

(...)

(...)

(...)

(...)

(...)

(...)

(...)

Urząd Morski

Państwowy PowiatwoyInspektor Sanitarny

Ministerstwa

Programyrządowe

Rada Ministrów /Ministerstwo

RozwojuRegionalnegoKPZK

SamorządWojewództwa

Programywoje-

wódzkiePZPW

UrządLotnictwaCywilnego Rejestr

lądowisk

PaństwowyWojewódzkiKonserwator

ZabytkówRejestr

zabytków

Wojewoda

Rejestry decyzji lokalizacyjnychdla „specustaw”

GMINA

MPZPStudium

Bazy gminne

KZGW/RZGW

Planygospoda-rowaniawodami

KatasterWodny

GDOŚ /RDOŚ Rejestr

Formochronyprzyrody

Wojewódzki / PowiatowyODGiK

TBD, mapa zasadnicza;EGiB, GESUT, Hydro, Sozo

Page 47: Jakość przestrzeni a kultura i styl życia. Związek między ładem przestrzennym a zdrowiem

Smart Metropolia. Gdańsk 23-24 października 2014 roku

Jaromar Łukowicz

Jakość przestrzeni a kultura i styl życiaZwiązek między ładem przestrzennym a zdrowiem

Planowanie przestrzenne – źródła danych SDI / INSPIRE

DaneopisoweDane

opisowe

Zewnętrzneserwisy geograficzne

OWS(WMS,WFS,WCS)

SerwisyKatalogowe /

słownikimetadanych

Schematydanych,

słowniki, ontologie

Zewnętrzne daneopisowe i

statystyczne

Serwisy sieciowe Dane opisowe

Dane geometryczne rastrowe Dane geometryczne wektorowe

DOKUMENTPLANISTYCZNY

Page 48: Jakość przestrzeni a kultura i styl życia. Związek między ładem przestrzennym a zdrowiem

Smart Metropolia. Gdańsk 23-24 października 2014 roku

Jaromar Łukowicz

Jakość przestrzeni a kultura i styl życiaZwiązek między ładem przestrzennym a zdrowiem

Planowanie przestrzenne – źródła danych SDI / INSPIRE

RejestrSerwerów

CentralnaUsługa

Katalogwa

Daneprzestrzenne

BazaMeta

danych

SerwisyWMS,WFS,WCS

Usługakatalo-gowa

Daneprzestrzenne

BazaMeta

danych

SerwisyWMS,WFS,WCS

Usługakatalo-gowa

Daneprzestrzenne

BazaMeta

danych

SerwisyWMS,WFS,WCS

Usługakatalo-gowa

Daneprzestrzenne

BazaMeta

danych

SerwisyWMS,WFS,WCS

Usługakatalo-gowa

Daneprzestrzenne

BazaMeta

danych

SerwisyWMS,WFS,WCS

Usługakatalo-gowa

Daneprzestrzenne

BazaMeta

danych

SerwisyWMS,WFS,WCS

Usługakatalo-gowa

GeoPortal Serwisu organów GeoPortal Serwisu organów administracji InfoGeoPlanadministracji InfoGeoPlan

UŻYTKOWNIK

Page 49: Jakość przestrzeni a kultura i styl życia. Związek między ładem przestrzennym a zdrowiem

Jakość przestrzeni a kultura i styl życia. Związek między ładem przestrzennym a zdrowiem

Smart Metropolia. Gdańsk 23-24 października 2014 roku

Jaromar Łukowicz

Dziękuję z uwagęDziękuję z uwagę

Jaromar Łukowicz

[email protected]

Smart Metropolia. Gdańsk 23-24 października 2014 roku