52 Nowoczesne Budownictwo Inżynieryjne Listopad – Grudzień 2013

SOPOT Materiały

52

1. Międzynarodowe konferencje poruszające tematykę technologii bezwykopowychW bieżącymrokuzorganizowanowiele

interesującychkonferencjipoświęconychtematycetechnologiibezwykopowych.19–21kwietnia2013r.w Suzhouodbyłasię 17. Międzynarodowa KonferencjaTechnikBezwykopowych(International Trenchless Technology Conference),którazostała zorganizowana przez ChińskieStowarzyszenieTechnikBezwykopowych.Konferencjabyłapołączonaz wystawązewnętrzną.W impreziewzięłoudział975gościz Chini dziewięciuzinnychkrajów.W sumiewystawęobejrzało3147osób.23–26kwietnia2013r.w stolicyNie-

miecmiałamiejscekonferencjaNo-Dig Berlin 2013,którejorganizatorembyłoNiemieckieStowarzyszenieTechnikBez-wykopowych (GSTT). Jedną z  atrakcjiprogramukonferencyjnegobyłwyjazdterenowyw celuprezentacji interesują-cychrealizacjibezwykopowejbudowyi odnowyrurociągównaterenieNiemiec.28–29maja2013rw Bangkokuod-

była się konferencjaNo-Dig Thailand Summit 2013. Przybyło na nią ponad100 delegatów. Niedługo po konfe-rencjiw  Bangkoku, 31maja 2013 r.,naFilipinachmiałamiejscekonferencjaNo-Dig Manilla Summit.18–20czerwca

2013 r.w Paryżu zorganizowanoVile Sans Tranchee Conference,którąprzygo-towałoFrancuskieStowarzyszenieTech-nikBezwykopowych.Konferencjabyłapołączonaz wystawą,naktórejzapre-zentowałosięwielefirm,m.in.Tracto--Technik,HobasFrance,RISA(Vermeer),Sade,CSMBessac,ReliningEurope,SebaKMTi Herrenknecht.Najbliższa polska konferencja

NO-DIG odbędzie się 8–10 kwietnia2014r.w Cedzynie(7kmodKielc,w ho-teluUroczysko). VIMiędzynarodowaKonferencjaTechnologie Bezwykopowe No-Dig Poland 2014będziepołączonaz wystawąwewnętrzną i  zewnętrznąorazpokazamitechnologii.Konferencjaodbywasięw cykludwuletnim,a w każ-dejz jejpoprzednichedycjibrałoudziałlicznegronouczestnikówkrajowychi za-granicznych(takżespozaEuropy),w tymprzedstawicieliśrodowiskanaukowego,przedsiębiorstwwodociągowo-kanali-zacyjnych,firmprojektowych i wyko-nawczychorazproducentówmateriałówi urządzeństosowanychw technologiachbezwykopowych.Konferencja jestor-ganizowanaz inicjatywyprof.AndrzejaKuliczkowskiego.Organizatoramitejkon-ferencjisą:PolitechnikaŚwiętokrzyska,PolskaFundacjaTechnikBezwykopowych(członekMiędzynarodowegoStowarzy-

szenia Technologii Bezwykopowych),ŚwiętokrzyskaIzbaInżynierówBudow-nictwa,WodociągiKieleckieSp.z o.o.,IzbaGospodarcza„WodociągiPolskie”,EuropejskieForumBudowliPodziem-nych,CentrumTechnologiiBezwykopo-wychLouisianaorazWod-KanConsultingAndrzejKuliczkowski.

2. Ciekawe realizacje z zastosowa-niem technologii bezwykopowych

2.1. Budowa kolektora deszczo-wego odciążającego Sekwanę z zastosowaniem technologii mi-krotunelowaniaFrancuskafirmaCMCBessacukończyła

praceprzybudowiekolektoradoodpro-wadzaniawóddeszczowycho średnicy1800mm,wykonanegoz rurprzecisko-wychz GRPfirmyHobas.Jesttonajwięk-szaśrednicarurociąguz GRP,któryzostałdotychczaswbudowanyweFrancji.Praceprzebiegałyz zastosowaniemtechnolo-giimikrotunelowania.InwestycjamanaceluochronęSekwanyprzezzmniejszenieilościwódopadowychodprowadzanychdoniejpodczassilnychopadów,powo-dujących jejznacznezanieczyszczenie.W odległościkilkukilometrówodParyżazbudowanozbiornikdogromadzeniawódopadowycho pojemności9500m3.Firma

tekst:dr inż. MARIA GIERCZAK,PolitechnikaŚwiętokrzyskawKielcach,KatedraSieciiInstalacjiSanitarnych

zdjęcia:„TRENCHLESS INTERNATIONAL”

Technologie bezwykopowe na sześciu kontynentach, cz. 3

PO

LSKA

FUN

DA

CJA

TEC

HN

IK B

EZ

WY

KO

PO

WY

CH

Trenchless International

Nowoczesne Budownictwo Inżynieryjne Listopad – Grudzień 2013

W  naszym cyklu Technologie bezwykopowe na sześciu kontynentach, przygotowywanym we współpracy z  Polską Fundacją Technik Bezwykopowych, przedstawiamy skrót najciekawszych materiałów zamieszczo-nych w 20. numerze „Trenchless International”, który ukazał się w maju 2013 r.

53 Listopad – Grudzień 2013 Nowoczesne Budownictwo Inżynieryjne

MateriałySOPOT

53

CMSBessaczbudowałakolektoro dłu-gości380mi średnicy1800mm,którydoprowadzawodyopadowedozbior-nika.Utrudnieniemdlaprowadzonychpracbyłytrudnewarunkigeotechniczne(wapienie,osadyrzeczne)i hydrogeolo-giczne(posadowienierurociągu10mpo-niżejzwierciadławódgruntowych)orazzakrzywienie trasykolektora zarównow pionie, jak i poziomie.Kanałzostałwbudowany na głębokości od 12 do15m.Stacjaprzeciskowaznajdowałasięwewnątrzstudnio średnicy25m,którejścianaoporowaz płytąbetonowąmiałazapewnićodpórprzyprzeciskaniurur,przenoszącobciążeniarzędu8000kNzestacjiprzeciskowejnakonstrukcjęstudni.Narycinie1przedstawionomaszynędomikrotunelowania,zaśnarycinie2widokplacubudowykolektoraodciążającegoSekwanęz pokazaniemkomorystarto-wej.Fakt,żezwierciadłowodygruntowejznajdowałosię10mpowyżejinstalowa-negorurociągu,powodował,żenatarczędomikrotunelowaniadziałałasiłarzędu300kN,cooznaczało,żepoprzeciskupierwszychsegmentówrurciągrurmógłzostaćz powrotemwypchniętypodczaszaładunku nowego segmentu.W  celuuniknięciategoproblemuzdecydowanosięnazastosowaniesystemuprzeciwpow-rotnego(ang.non-return system)firmyCSMBessac.W składsystemuwchodziłydwieszczękihydrauliczne,któremocnozaciskały i  trzymałyrurociągw odpo-wiednimpołożeniu.Odcineko długości380m,którybyłzakrzywionyw kształcieliteryS,stanowiłformęsprawdzeniapa-rametrówrurGRP.Okazałosię,żeruro-ciągiteprzeniosłysiłypchania8000kNi mogąbyćz powodzenieminstalowanenazakrzywionychtrasacho promieniudo680m.

Ryc. 1. Maszyna do mikrotunelowania podczas wykonywania prac [1]

Ryc. 2. Plac budowy kolektora odciążającego Sekwanę z widoczną komorą startową [1]

2.2. Bezwykopowa budowa wylotu kanału ściekowego z zastosowa-niem technologii mikrotunelowania w ParyżuTechnologięmikrotunelowaniazasto-

sowanorównieżdobudowywylotuka-nałuściekowegoo średnicywewnętrznej2000mm,wykonanegoz rurprzecisko-wychz GRPfirmyHobas.Technologiatazostaławybranaz uwaginawysokistopieńzurbanizowaniaobszaru i dużezagęszczenieelementówinfrastrukturypodziemnej i nadziemnejmiasta.Insta-lacjaprzebiegałanagłębokości8–10mpodIvrydock,nadługości205m.Róż-nicepoziomuwodygruntowejwynosiły0–5m.Trasatunelubyłazakrzywionaw rzuciepoziomymw dwóchmiejscachorazw rzuciepionowym.Pierwszypro-mieńkrzywiznywynosił500m,drugi400m(ryc.3),a ostatniezakrzywieniebyłoprzejściemz 0,5do1%nachylenia.Grubośćścianrurprzeciskowychwynosiła79mm.ZastosowanomaszynęAVN1,600z tarczązamkniętąo średnicyzewnętrznej2200mm.Tarczędostosowanodowarun-kówgeotechnicznychnatrasiemikrotu-nelu(gruntypiaszczystei żwirowe,gliny).Głowicazostaławyposażonaw wiertłarolkowo-stożkoweoraznożeskrawające.Narycinie4przedstawionokomoręstar-towąz widocznymiruramiprzeciskowymifirmyHobas.Komoraodbiorczazostałapołożonapomiędzygazociągiemi mo-stemdrogowo-kolejowymPontNatio-

nal.Z uwaginafakt,żemiejscew studnidocelowej było ograniczone, głowicawiercącazostałazdemontowanaprzedwydobyciem25-tonowej tarczy.Urzą-dzeniedomikrotunelowaniapokonałozakrzywionątrasędziękiwyposażeniuw systemsterowaniaVMTSLS.Systemtenmożebyćstosowanyprzypokonywaniutraszakrzywionychw przestrzenitrójwy-miarowej.W celuochronyi zapobiega-niauszkodzeniuistniejącychelementówinfrastrukturypodziemnej i naziemnejzastosowanosystemmonitoringuosia-dań.W tymwypadkudopuszczalneosia-daniewynosiło10mmdlanawierzchnidrogowych,5mmdlagazociągu,któryznajdowałsię6mpowyżejmikrotunelu.Maksymalnypoziomwibracjizostałokre-ślonyjako50mm/s.Pomiarywykazały,żeprzeciskrurGRPspowodowałosiadanierzędu2mmi wibracjerzędu20mm/s.Praceprzymikrotunelowaniutrwałydwatygodnie.Pracowanonazmianyprzez24godziny.Maksymalnasiłaprzeciskuwynosiła1600kN.

Ryc. 3. Widok wnętrza rury GRP o średnicy 2000 mm na zakrzywieniu o promieniu 400 m [1]

Ryc. 4. Widok komory startowej [1]

2.3. Bezwykopowa budowa gazo-ciągu i  kabla światłowodowego z zastosowaniem technologii HDD we FrancjiCelem inwestycji byłowbudowanie

gazociąguo średnicy900mmniedalekoBordeauxpodrzekąlaDouze.Praceprze-

PO

LSKA

FUN

DA

CJA

TEC

HN

IK B

EZ

WY

KO

PO

WY

CH

Trenchless International

Listopad – Grudzień 2013 Nowoczesne Budownictwo Inżynieryjne

54 Nowoczesne Budownictwo Inżynieryjne Listopad – Grudzień 2013

SOPOT Materiały

PO

LSKA

FUN

DA

CJA

TEC

HN

IK B

EZ

WY

KO

PO

WY

CH

Trenchless International

54

biegaływ obszarachobjętychochronąraków.Wiercenieprzebiegałow wapie-niachi glinachprzykrytychwarstwątwar-degopiaskowca,nadktórąznajdowałysięglebynamułowe.Długośćprzewiertuwynosiła650m.Wykonanodwaotworypilotażowe.Przywierceniuzastosowanosilnikiwgłębne i wiertła trójgryzowe.W pierwszymotworzezainstalowanoka-belświatłowodowy,a drugiposzerzonodośrednicy1200mm(48″)z zastoso-waniemposzerzakówtypuholeopener.Pierwszyrozwierconyotwóro średnicy101,6mm(4″)służyłdotransportupo-wrotnegopłynuwiertniczegozestronypunktuwejściadowyjścia.Pozwoliłotonautrzymaniecyrkulacjipłynuwiertni-czegopodczaswiercenia.

2.4. Bezwykopowa budowa linii wysokiego napięcia w rurach osło-nowych w Pirenejach z zastosowa-niem technologii HDDProjekt zakładał wykonanie 48 ho-

ryzontalnych przewiertów sterowa-nychw celuwbudowania liniinapięcia 320kV.Długośćwbudowywanychodcin-kówwynosiłaod80do745m.Wiercenieprzebiegałow zróżnicowanychwarunkachgruntowych,podróżnymiprzeszkodami(autostradami,toramikolejowymii rze-kami).Zastosowanowiertnicekompak-toweDD8,DD10orazHK100.Przewodyzainstalowano w  rurach osłonowycho średnicy250mm,wykonanychz HDPE.Narycinie5przedstawionowidokplacubudowyz widocznąwiertnicąHK100.Pracetrwałysześćmiesięcy.

2.5. Bezwykopowa budowa kanali-zacji tłocznej w Unken w Niemczech z zastosowaniem technologii HDDTechnologiaHDDzostałazastosowana

przybezwykopowejbudowieprzewodukanalizacjitłocznejw Unkenw Niemczech.

Średnica wbudowywanego rurociągu PE-HDwynosiła140mm.Długośćinstala-cjiwynosiła236m.Terennadtrajektoriąprzewiertubyłtrudnodostępny,bowiemznajdowałysiętampionoweścianyskalne.Głębokośćposadowieniarurociąguwyno-siłaod2do7mp.p.t.Wiercenieprzebie-gałow twardychskałachdolomitowych.ZastosowanowiertnicęGrundodrill18ACSfirmyTracto-Technik(ryc.6).Z uwaginafakt,żeszerokośćwiertnicywynosiłajedy-nie2,3m,możnabyłojąustawićnawą-skiej(2,5–3m)drodzepomiędzyścianamiskalnymi.Przywierceniupilotowymzasto-sowanowiertłoprzeznaczonedowierceniaw skałacho średnicy170mm.Narycinie7 pokazanowiertłow punkciewyjściapodkoniecwierceniapilotowego.Otwórpilotowyzostałposzerzonydośrednicy 250mm,następnieprzeprowadzonomarszczyszczący,przyktórymzastosowanoroz-wiertakbaryłkowyo średnicy230mm.

Ryc. 6. Wiertnica Grundodrill 18ACS podczas wiercenia pilotowego ustawiona na wąskiej drodze pomiędzy pionowymi ścianami skalnymi [1]

Ryc. 7. Wiertło w punkcie wyjścia pod koniec pierwszego etapu przewiertu [1]

2.6. Bezwykopowa budowa ropo-ciągów i gazociągów z zastosowa-niem technologii HDD w RosjiW ramachprojektuSakhalin-2z zasto-

sowaniemtechnologiiHDDprzeprowa-dzono12przewiertówHDDo długościod500do1000m,wbudowującrurociągio średnicach508mm(20″),609,6mm(24″) i 1219,2mm(48″).Zastosowanosystemochronykatodowejrurociągów(CP),którypozwalałnazmianępolary-zacji rurociągówułożonychw gruncie.Rurociągipokrytotrójwarstwową izo-lacją.PonieważSachalin jestobszaremznajdującym się w  strefie aktywnościsejsmicznej,zastosowanowłasnysystemmonitoringu aktywności sejsmicznej,którybyłzlokalizowanywzdłużtrajek-toriiprzewiertu.

2.7. Przygotowania do rozpoczęcia budowy tunelu komunikacyjnego w Nowej ZelandiiW fabrycefirmyHerrenknechtw Gu-

angshouw Chinachodbyłasięuroczystośćzaakceptowania10.codowielkościtar-czyTBMnaświecie.Maszynao średnicy 14,5mzostałaspecjalnieprzystosowanadowarunkówgeotechnicznychpanującychnatrasieprojektowanegotunelukomuni-kacyjnegow NowejZelandii.W czerwcu2013r.maszynamiałabyćdostarczonadoAuckland,a rozpoczęciepraczaplanowanonapoczątekpaździernika.

3. Wybrane firmy promujące się w czasopiśmie „Trenchless Inter-national”

3.1. System pneumatyczny Rough-neck R400FirmaHammer-Headwyprodukowała

nowysystempneumatycznyRoughneckR400.Systemtenzostałzaprojektowanydowykonywaniawierceńz prędkością48,72m/h(150stóp/h)i zostałwyposa-żonyw udoskonalonysystemsterowania.Posiada133,35mm(5,25″)wiertła,opa-tentowanyzestawdowyciąganiaruro-ciągu,stacjękontroli,zestawdozmianyustawieńwierceńorazobudowędowy-konywaniawierceńDDw skałach.Umoż-liwiawykonywanieDDw bardzotrudnychwarunkachbezkoniecznościzmianyobu-dowy.Narycinie8przedstawionostacjękontroli i zdalnegosterowaniasystemupneumatycznegoRoughneckR400.Stacjakontrolimożebyćinstalowanazapomocązaworutrójdrogowegoi kulowegopostro-Ryc. 5. Widok na plac budowy z widoczną wiertnicą HK 100

Nowoczesne Budownictwo Inżynieryjne Listopad – Grudzień 2013

55 Listopad – Grudzień 2013 Nowoczesne Budownictwo Inżynieryjne

Materiały SOPOT

Trenchless International

55

niewysokociśnieniowejpompypłuczko-wej.Zapewniatokierowanieprzepływa-jącegopowietrzadoprzewodupodającegopłynwiertniczy.W ten sposóbpompapłuczkowa jestwykorzystanado efek-tywnegodostarczaniapowietrzai płynuwiertniczegodootworuwiertniczego,copowodujezmniejszenieemisjiCO2podczaswykonywaniainstalacji.

Ryc. 8. Stacja kontroli i zdalnego sterowania systemu pneumatycznego Roughneck R400 [1]

3.2. Dwustopniowy poszerzacz typu hole openerFirmaTranscoMFGAustraliaPty.Ltd

oferujedwustopniowyposzerzacztypuholeopener,któryprzyjednymmarszuposzerzającymposzerzaotwórwiertniczyod12¼″,przez28″,do42″(od311,15mm,przez711,19mm,do1066,8mm).Naryci-nie9zostałprzedstawionyjednoetapowydwustopniowyposzerzacz.

Ryc. 9 Jednoetapowy dwustopniowy poszerzacz firmy Transco MFG Australia Pty. Ltd [1]

3.3. Technologia Pipe ExpressNiemieckafirmaHerrenknechtpoleca

technologięPipeExpress.Jesttopółbe-zwykopowatechnologiabudowyruro-ciągów,którazastałazaprezentowanapodczasBauma Innovation Award 2013.Z  zastosowaniem tej technologii zain-stalowanoponad1000mrurociągówo średnicyod800mmdo1500mm.Przyjejużyciupoziomzwierciadławódpodziemnychnieulegaobniżeniu,a wy-

kopysąwęższeo 70%w stosunkudotechnologiiwykopowej.Wykorzystująctęmetodę,możnawbudowywaćrurociągiw tempie1,2m/min.

3.4. Rurociągi Hobas o niskiej emi-sji dwutlenku węglaFirmaHobasAustraliaoferujerurociągi

o obniżonejemisjiCO2.FirmaHobasoce-niłaśladwęglowyprodukowanychruro-ciągówz zastosowaniemanalizygazówcieplarnianych,którazostałazweryfiko-wanaprzezAustralianCarbonReductionInstitut.Śladwęglowyjestdefiniowanyjakocałkowitasumaemisjigazówcie-plarnianychwywołanychprzezanalizo-wanyprodukt.Badaniaśladuwęglowegozostały przeprowadzone według PAS2050:2011.Jest tometodologiaocenyśladuwęglowegopodczastzw.„całegocyklużyciaproduktu”.Narycinie10po-kazanorurociągiHobaso niskiejemisjidwutlenku węgla, które zostały zastoso-wanew zachodniejAustralii.

3.5. Maszyny firmy Tracto-TechnikFirmaTracto-Technik,oferujewiert-

nicedowykonywaniahoryzontalnychprzewiertówsterowanychtypuGrundo-drill,maszynydowbijaniarurstalowychGrundoram, urządzenia do renowacjirurociągów Grundoburst, urządzeniaprzeciskoweGrundomatdowykonywa-nianiesterowanychprzejśćinstalacyjnychw zakresieśrednicod45do180mmorazwiertnicehydrauliczneGeodrilldowy-konywaniaodwiertówgeotermalnych.

3.6. Systemy sterowania HDD firmy Horizontal Technology Inc.FirmaHorizontalTechnologyInc.ofe-

rujesystemysterowaniaw technologii

HDD,rozwiertakii wiertładowykony-waniawierceńw skałach,silnikiwgłębne,różnego typuposzerzacze,niemagne-tyczneobudowyorazkrętliki.W ofercietejfirmyznajdująsięrównieżnarzędziai urządzeniastosowaneprzyprzewier-tachsterowanych,w którychwykonujesiędwaotworypilotażowez przeciw-ległychstronz zastosowaniemmetodyIntersect.

3.7. Nowa wiertnica firmy American AugersAmerykańskafirmaAmericanAugers,

działającanarynkuod1970r.,oferujenowąwiertnicęo średnimrozmiarzetypuDD-155To sileuciągu700kN,momencieobrotowym40674Nmi kąciepochy-lenia lawetywiertniczejod12do22o.Wiertnicatajestszczególniepolecanadostosowaniaw terenachmocnozurbani-zowanych.

3.8. Maszyny do tunelowania firmy mts PerforatorNiemieckafirmamtsPerforatorGmbH,

kontynuującaponadstuletniątradycjęgrupySchmidtKranz,oferujemaszynydotunelowaniao średnicachtarczyod200mmdo3000mm.

3.9. Wiertnice firmy Guilin Huali Heavy Industries Co., LtdChińskafirmaGulianHualiHeavyIndu-

striesCooferujewiertniceo sileuciąguod120kN(HL512BHorizontalDirectionalDrilling)do800kN(HL580AHorizontalDirectionalDrilling).

Literatura

[1]„TrenchlessInternational”2013,Issue20,p.66.

PO

LSKA

FUN

DA

CJA

TEC

HN

IK B

EZ

WY

KO

PO

WY

CH

Listopad – Grudzień 2013 Nowoczesne Budownictwo Inżynieryjne

Ryc. 10. Rury firmy Hobas o niskiej emisji dwutlenku węgla, które zostały zastosowane w zachodniej Australii [1]