Cena 25, grOSlY Opłata pocztowa uiszczona ryczałtem

.N;a ,2,5,. Łowicz, piątek dnia :29· lipca 1932 r. Rok I.

Tygodnik regjonalny. wychodzi w }{3żdy piątek. Prenumerata roczna 10 zł.; półroczna 5 zł. 50 gr.; kwartalna 3 zł.; miesięc~na 1 zł.

-) Ceny ogłoszeń za wiersz garmontowy lub jego miejsce: (-na pierwszej stronie przed tekstem zł. 1, III Ogło-zenia drobne na ostatniej stronicy na następnych stronach po 60 groszy. po 20 groszy za wyraz. Adres Redakcji i Administracji - Lowicz ulica Piłsudskiego N2 48 m. 2 Redakcja jest czynna codziennie od godz. 16 do 17 nadto we wtorki i piątki wsz~lkie sprawy dotyczące pisma załatwiać maina od godz. ll-ej do \3-ej w lokalu .OgnIsk!, Nauczycielskiego' Rynek Kościuszki 11/12 w oficynie. Prenumeratę i ogłoszenia przYJ­muje równiet .Księgarnia Lowicka". Rękopisów niezastrzezonych Redakcja nie 1.wraca.

Redakcja zastrzega sobie możność czynienia skrótów w artykułach.

------------------~--~-~~~~~~----~~~~--

Do • • ZYClorySU gen. Klickiego.

W Nr. 21 "Zycia Łowickiego" z niDC~ b. r. p. Jan Wegner W swem streszczeniu bic~rafjl ~enerała Klic­kieg(~ pjs~e, iż generał "l maja 1831 otrzymał urlop do ~od mtneralnYlh w Czechach", a nie otrzymawszy zezwolenia na wjazd do Austrji, leczył się w Krze­szowicach. Otóż warto zanotować, że wyjazd gene­

. rała Klickiego pOlitanowił ,Rząd Narodowy wyzyskać j powierzyć mu pewną misję dyplomatyczną. Wo­bec tego, że Prusy i A ustrja nie uznawały paszpor­tów rządu powstańczego, było rzeczą bardzo trudną utrzymać kontakt z zagranicą. Nasze ministerstwo spraw zagranicznych musiało swych agentów i kur­jerów wysyłać pod rozmaitemi pretekstami interesów prywatnych. W sprawie misji, jaką powierzyć mil'lno Klickiemu, znajdują się W archiwum Czartoryskich w Kralcowie w papierach Rządu Narodowego z rolm 1832 następujące dokumenty: list gen. Klickiego do ks. Adama Czartorvskiego, prezesa Rządu Narodo­wego! z 18 ~a~a · )8~1 .r. z !:-owicza (rękopis 5478), W ktorym KIlCkl oznaJmia swoJ zamiar wyjazdu do Ma­rienbadu i Karlsbadu, jechać chce przez Kraków, wy. raża gotO\\'OŚĆ podjęcia się zleceń Rządu i prosi o przysłanie wskazówek na piśmie. Mamy dalej in­strukcję dla generała, udającego się do wód" (rę­kopis 5303). Zachowana jest w bruljonie z popraw­kami wl:Jsnoręcznemi Adama Czartoryskiego, data 26 Jipca 1831. Rząd Narodowy poleca generałowi Klle­kiemu objaśnić w Wiedniu powody nieudanej refor­my rządu. Wreszcie jest list Klicl'iego do Czarto­l~sl{jego, pisany z KrzeSZOWic 27 lipca 1831 (ręlw­plS 5478). Generał donosi, że konsul austrjacl{i w Kralwwie czyni trudnoś('i co do wizy, ma jednak nadziej~ ze uda mu się je przezwycięzyć. Omawia następnie otrzymaną instrukcję. "Bardzo latwem mi

będzie-pisze- wypełnić wszystkie przepisane przez kSIęcia artykuły. zgadzam się ze wszystkiem, żaden dobry Polal, innych prz~konań mieć nie może". W końcu listu znajduje się omówienie przyczyn klę­ski Dwernickiego i Gielguda, oraz opinja o potrze­bie wzmocnieuie pospolitego ruszenia oddziałem re­gularnej rrmji.

Dr. józ'l Dudkie'lt'lCz.

Dzień 31 lipca , Sw ięto Morza.

Ktokolwiek nie zna jeszcze Polskiego Morza

nie zna czaru jego fal niech w r. b. jedzie do Gdy­

ni na "święto naszego morza".

Ulgowy przejazd do Gdyni może odbywać się

w dniach 28, 29, 30 i 31 lipca - powrót z Gdyni

w dniach 31 lipca, 1 i 2 sierpnia r. b.

Przejazd ulgowy przysługuje grupom składają­

cym się conajmniej z pięciu osób na zasadzie za­

ŚWiadczeń wydawanych przez Ligę Morską i Kolon­

jalną (Oddział łOWicki-Inspektorat Pracy) i Starostwo

Koszt przejazdu ulgowego z Łowicza do Gdyni

zpowrotem wynosi 17 zl. od osoby.

2 ŻYCIE ŁOWICKIE Nr. 25

JUBILEUSZ rozwoju dróg w pow. łowickim

sprawozdanie za 1921-1931 r.

W 1931 r. upłyneło 10 lat od chWili kIedy Sej­mik ŁOWicld przystąpił poraz pierwszy do budowy dróg w powiecie-.

. Ponieważ powiat łowicki jest powiatem wybitnie rOlniczl'm i dobra sieć dróg bitych ma dla niego znaczenie pierwszorzędne, samorząd coraz więcej przywiązywał wa~i do sl<utecznego polepszania dróg.

Zadanie jakie sobie sf>jmik postawił nie było jednal~ łatwe, gdyż teren pOWiatu przedstawia rów­ninę miejscami ,",odmokłą, nieobfitującą (z małemi wyjątl<ami) w materjaj potrzebny do budowy dróg jak I{amień, żv.:ir i t. 1=.

Poza tern pOWiat przecięty jest rzeką Bzurą, z dopływami: Rawką. S\{iernieW\<ą (Łupią), Sludwią­Przysowią i Mro~ą. Dopływy te z kolei mają sze· reg mniejszych dopływów, co w całości stanoWi bar­dzo gęstą sieć wodną. Ze względu na powyższe budowa dró~ w powiecie łoWickim jest wyjątkowo trudną i kosztl)wną, gdyż wymienione rLeki tworzą szerokie doliny, przekraczanie których zmusza sa· morząd do budowy kosztownych na~ypów i mostów.

Pomimo tych trudności pOWiat łOWicki W ol{re­sie tych 10 lat W szczególności zaś od 1926 r , wy­budował cały szere~ dró~ utwardnionych, W pierw­szym rzędzie uwzględniając odcinl<i gospodarcze naj­więcej zainteresowane budową pomimo, że były to odcinki najtrudniejsze i nfljkosztowniejsze, albowiem przecinały nasypami doliny rzeki Bzury pod Sobotą i Kompiną oraz doliną rzeki Sludwi pod Retkarni i rzeld Mro~i pod Psarami.

Obecnie prowadzi się jeszcze jedno przecięcie doliny r~eki Bzury i NOWej na trasie Zdup.y-Bocheń p'od Bocheniem.

Dr. JÓZEF DUTKIE WICZ.

Dzieje dawnego seminarjum nauczycielskie­go w Łowiczu. (1786-1845).

(ciąg dalszy)

Jeziorowski, zapytany z Berlina o opInIę, po­tWierdzil, że gmach bernardynów w Łowi.:zu nadaje się w zupełności na pomieszczenie zakładu, Wobec te~o król pruski podpisał 30 czerwca 1804 r. dekret o utworzeniu seminarjum nauczycieli elementarnych W Łowiczu , Seminarjum to, ponieważ mialo obs/ug­wać dwa departćlmenty, miało być liczniejsze niż se­minarjum poznańskie; przewidvwano datem 20 kan­dydfltów, a w Poznaniu tylko 12. Jeziorowsk! otrzy­mai tJominację do Poznania, gdzie spminarjum mia­ło bJ ć uruchomiono Wcześnit j. Rel<torem semi­narjum w ŁOWiczu został następca ]eziorowskiego na sianowisim inspektora seminarzystów polal<ów W Cylichowie, Burgund.

Burgund był zniemczonym ślązal{it'm, pocho­dz ił z WrocłaWia, Cył ex-'duchownym, studjował ja­ko stypendysta rządu na uniwersytetach w Berlinie i w Halli. Po polsl\U umial malo. T en frlkt wstrzy­mywał przez peWien czas je~o nomi n:-lcję WladL.e uważały, że kierownik Seminarjum v.usi umieć po polsku. Burgund wyjaśnial, że choć nie umie mó­wić tali jak polak rodowity, przecież zna gramatykę i umie się porozumieć po polsku. Drugim nauczy­cielem w Ł0Wiczu zostal mianowany seminarzysta Z Cylicho\\'a, Siewieluński,

O wysiłku powiatu w tym kierunku może po­służyć przykład, że na jedno przeiśde doliny rzeki Bzury pod Kompiną długości 1600 mtr. dOWieZiono na nasyp 80.000 mtrl ziemi, oraz wybudowano naj­dłuższy most w powiecie.

Sejmik ŁOWicki, uporawszy się W pierwszych latach swej działalności Z budową najkonieczniej­szych I n.Cljtrudni~jslych odcinl<ów dróg pOWiatowych, W ostatnt~m trzech.lec!u bardz.o intensywnie zajął się budową I utwardnremem drog gminnych których w pOWiecie Jest 1625 klm. '

. Ab~ zd.a~ sobie sprawt; z działaJuości Sejmiku w tel dZIedZinIe oraz natężenia budowy W poszcze. góln~ch, latach, może nam posłużyć następujące z,. stawIenIe:

Rok IIIOŚ( wybudowanych kilometrów

1921 0,350 1922 0,932 1925 0,765 1924 0,850 1925 2,870 1926 3,851 1927 4,994 1928 8,703 1929 23,931 1930 29,786 1931 16,541

razem: 93,593 ldm. Jednocześnie z budową dró~ stwarzala się ko­

nieczność budowy nowych i odbudowy starych mo­stów, oraz dużej ilości przepustów, które w my~l wska­zań Sejmiku W miarę zniszczenia się starych mo­stów drewnianych buduje się ~a ich miejsce mosty żelbetowe; mostów tych 1.budowan l w o\ues\e s\)ra­wozdawczym 23 szi. oraz 211 przepustów betonowych o łącznej dlu~ ści 174 mtr. b.

Seminarjum w Łowiczu nie otrzymało odrębne­go statutu. M !ano się pn~;/ugiwać tymczasem regula­minem seminafJum poznań5kiego. Kamera warszaW­ska a potem rektor Burgund opracowali dwa projekty "urządzenia seminarjum W Ło.viczu". Oba jednak zostały sluytykowane. Kwest ją sporną było olueślt:­nie warunków wstępu do seminarium. Kamera żą­dała, aby noWo wstępujący umieli czytać i pisać po pols\<u i po niemiecku. W Berlmie uznano, że chWi­lowo trzeba ograniczyć S i ę do wymagi:lnlCi umiejęt­ności porozum ienii:l się w ję7yku niemieckim. Pro­jei,i Burgunda uznano za lO\-t rozwleldy, uięty ni/::­prawIliczo. Krytykowano sztuczność u'dadu. Bur­:;!u"d swój projekt prz..-dłożyl beż zmian Izb.ie Ec!u­ka, yj nej. Jest drul<o v.'a ny w c;.lloś ~ i W "Zródletch do dziejów Izb Edu\c" wydany(h przez ks. Kulwl­sl<iego.

Bur~und został mianowany rektorem we wrześ­niu 1805 r. Jednak otWarcie mstytutu, zapOWiadane na wiosnę 1806 r., odwlokło się do jesieni. Gmach pobernard} ńslii wymagał gruntownego remontu, a dopóki rel(tor nie przybył do towicza, nic nie robiO­no. Nauka zaczęła się we wrześniu 1806 r. Było 12 stypendy 3tów, wśród tych paru przybyto z Cyli. chowa. Uruchomiono jednocześnie r rzy seminarjum szkolę wzorową. Etat inst}lutu przeWidziany był na 8100 talarów rocznie. Lel<cte w nowoutworzonem seminarjum trwały tylko dwa miesiące. W listopa­dzie wluoczyły do Łowicza wojska francuskie. Ogło­szono powstanie narodo\\.'e. Uczniowie Seminórjum praWie wszyscy wstąpili do WOlska. Gmach został zajęty na lazaret. Paru uczniów znalazło schronie-nie przy kapitule. (d. c. n.)

Nr. 25 ZYCIE ŁOWICKIE

I ta dziedzina gospodarld dro~owej stanowi poważną pozycję, gdyż w tym oluesie, poza wska­zanemi wyżej malemi mostkami betonowe mI wybu­dowano nastepulące Wit:1{sze mosty, syst~mu klocko­wego: św. J 17 mtr. w Kompinie oraz drewniany most systemu Inż. Rychłowsl{iego z że betowemi widad· karni światła 80 mtr. W Sobocit-; na rzece Rawce pod Boj mowem wybudowano drewniany most św. 77,7 mir., oraz 2 mosty o świetle po 12 mtr.

Na odnodze rzeki Bzury pod Łazinkiem wybudo­wano most drewniany iw. 20,8 mtr, oraz wyremonto­wano dwukrotnie drewniany most światla 22 mtr. pod Bielawami na rzece Mrodze. Na rzt'!ce SI<jernieWce pod Dzierzgowem odbudowano most drewniany światła 26 mtr. i W Belchowie-taldż most św. 26ł mtr.

Następnie wybudowano na rzece Słudwi pod Retkarni żelazny most elelitrycznie spawany światła 16 mtr. systemu Inż. Bryły. Jest to dru~i most tego systemu w Europie. Poza tem odbudowano dre\\"­niany most światła 17 mtr. pod Arkadią na rzece Skierniewce i śWiatła 12mtr. pod ŁOWiczem na rze­ce Ziell,ówce oraz wyremontowano 38 mniejszych mostów drewnianych.

Równolegle z budową i odbudową dróg i mo­stów powiat nie zaniedbywał l(Qnserwacji jut istnie­jących dróg i za ostatnie dziesięciolecie odnOWiono następujące ilości dróg:

ROk' Ilość 1<i10- l Ilość zużyte-

metrów go szabru m'

1921 I 1,000 400 1922 l,35Q 550 19:23 6,000 2,500 1924 5,144 2,100 1925 1926 4,686 1,696 1927 6,500 2.290 1928 13,749 4,604 1929 15,292 3,798 1930 6,900 1,910 1931 4,787 . I 1,237

65,408 klm I 21.085 m.-

gdzie brakuje kamienia buduje się żwirówki zaś gdzie I żwiru niema Oddział Techniczny prowadzi tak zwane ulepszanie dróg gruntowych, polegające na olwpaniu rowami, rozszerzeniu i wyrównaniu drogi

W 1928 r. wyżwiro~.'ano 3,570 klm. " 1929 r. " 7,480" " 1930 r. " 8,950" " 1931 r. " 4 848 "

razem: 24,848 klm. oraz wyrównano i okopano rowami w tych latach 97,217 1<101. dróg gruntowych.

W ogólnej akcji budowy i konserwacji dróg nie pominięto tez sprawy obsadzania dróg drzewkami; do lej pory wysadzono ~1.540 szt. drze­wel, wartoś~i okolo 70.00J zł. w tern 11.593 szt. owocowych, a reszta w Większości miododajne.

Reasumując powyższe, widzimy, że od 1921 r. gospodarl,a drogowa poczyniła znaczne postępy. zgęszczając sieć dobrych dró~ w powiecie i przy­czyniając się w ten sposób do podniesienia rolnictwa i dobrobytu pOWiatu.

W zestawieniu więc od 1921 r. wykonano: l) nowych szos pOWiatowych i gminnych 93.593I<1m.: 2) wybudo9.ano i przebudowano 251 mostóW i prze·

pustów, 3) odnOWiono 6.15ł I<lm. szos na co zużyto 21,085,

mtr' szabru, 4) wyż.wirowano 24,848 klm- dróg gruntowych, 5) okopano i wyrównano 97,217 klm. dróg grun-

towych, 6) wykonano 19,152 mtr.' bruków w osadach, 7) zasadzono 21,540 szt. drzewek, 8) wybudo\vano garaż i składy na maszyny i na-

rzędzia drogo -.\Ie. . Stanowi to znakomity d<!>robek, śWiadczący, te

wysiłkI i świadczenia na te cele nie poszły na marne.

W pracach nad rozbudową sieci dróg W powie­cie duży udział brat samorząd gminny, uchwalając Dezplatllą dostawę kamienia, piasku i żWiru . ora~ dostarczając odpowiednią ilość robocizny plesze) i konnej.

Znamionowała tę pracę duta ofiarność społe­czeństwa łowicl<iego I zrozumienie potrzeby dobrych dróg. .

Jal< wytej zaznaczono, nie wszystkie okolice powiatu łOWlckif'go posiadają potrzebny i odpOWied­ni materjał do budowy dróg bitych i dlatego tam

Poniższe zestawienie służy jako porównanie u­działu świadczeń dobrowolnych w porównaniu do wy­datków drogowych, poczynionych przez Sejmil< Po­wiatowy . I Sumy \ Ś w I a d • z a n i a 8 z a r w • r k o w 8 Razem su- % udziału

Rok bu.dż.et. Ilość kaolllOŚĆ żwiru I Ilość dni Ilość I ~r~1 :~~~:-::. ma Ś "'~ad. gmin wydat-kach Sejmiku SeJmIku na budowę

zł. mieni i piasku pieszych podwód tów gmin- czen dróg _ nych 2ł.

1921 56.864 550 -- - - - 5.250 10%

1922 97.289 952 - - - - 13.980 14%

J923 158.533 765 - - - - 11.475 8%

1924 131.500 850 - 1.810 331 1.315 26.270 20%

1925 113.381 2.870 - 1.180 874 2.2BO 63.160 55°/.

1926 252090 5.861 - 1.530 1.335 3.999 88.059 35%

1927 271.498 4.994 - 1.250 65 5.286 86.171 21°/0

1928 537.237 7.900 - 1.260 1.970 8.808 161.898 30%

1929 595.450 9.234 12.900 25.596 6.090 23.705 498.449 82'/0

1930 639.726 11.540 12.510 26.935 6.314 11.701 510.351 BO%

1931 555.826 9452 8.680 15.200 2.550 16.200 340.830 96%

Razem 3.209.394 I 52.748 :11.·1 53.890m.'1 74.761 120229 I 75.294 p.805.893

4 ŻYCIE ŁOWICKIE ~r. 25

Jak widzimy ~,powyższego zestawienia samo­rząd łoWicl<i w oluesie ostatniego dziesięciolecia, ą właściwie .o d 1925 r. wydal na budowę i utrzyma­nie dróg i moslów 5,015281 zl. w czem .świadczeń samorządu pO I1Ji atowego 3,209,394 zł. i samorządu gminnego 1.805887 zl., co stanowi okolo 52% wy­dat!<ów samorządu powia t'Jwego na droJi. Tak in. tensywrra g0spodarka drogowa musiała spowodownć i wzrost ilości inwentarza dro~owego, potrlebner.;/o do budowy i remontu dróg. Ru!1ry .\a ta przedstawia się dC'Ść imponująco, gdyż cały inwentlrz drogowy, który w 1924 r. składAł Się t Y 11\0 z jedn 'go walca konnego warto ści 1500 zl, obecni, stanowi tabor składający się z jednego walca parowego, jednego walca motorowego, trzel h walców że.laznych kon-

- nych (jeden Wypożyczony), pięć WalcóW konnych , lekldch o Iwnstrukcji drewnianej, 11 wlo!<ów, 1 szu·

fli kolowej, 2-ch szufli Iwnnych, l kopaCZA rowów, 1 brony talf'rzowej, 4-ch plugów zwyczajnych, l tra!<­tora, l pluga trzysldbowego, 4-ch kilometrów kolejl<i

i 30:stu ~ózkó'~ do robót ziemnych, 5 beczkowozy, 1 '],)oz mlesz!{Rln)'. 2 wozy, oraz 1 samochód co łącznie paedstd\.V18 wartvŚĆ przeszto 150.000 zł.

W zakończe.l'u powyz5zego zestawienia należy podnieść duże zrozumir.nie jakie w rozwoju sieci do­brych dróg wykazaly gminy: Bąl<ów i Jeziorko, a w nich gromady \V i Bąl{Ó'V, ŁRźnil,i, B1gorja, Strugie. nIc('. 'vVierznowice i Urzecze a następnie Kocierzew, Wici~, B )Cl.l<i . Ł'lgusze.v, Blędów i Różyce, w szcze­gól ' 1QŚCi zaś rrldni p.p, Slomiany Andrzej z Łaguszewa, M;)ctdllOW5~ -i Marcin z Boczel<, Wróbe l Józef z Blę­do ,113, Wojciechow31d z Wicia, Skwamecki z Urle­ela i Fi:lbjański z Wierl .);) JJ c,

l urzędni!{ów samorządu gminnego najWiększe zaintereSoWdnie i inicjaty~ę wykazał sel{r~tarz gmi. ny Bolimów p, Jakób Wolff,

Kierownik Oddziału Technicznego

lnz. F lor.ian Stankt'ewicz.

ZESTAWIENIE wydatków i dochodów Pow. Związku Komunalego Łowickiego

za okres 1931/32 r. " I Preliminowano na 1932/33 r.

Wykonano Prelimino·~ (po zatwierdz. przez władzę Nazwa działu w wano na nadzorczą)

1930/31 r. 1931/32_r. Zwycza.jne INadzwycz.1 Razem

WYDATKI /90.526,15

I Administracja ogólna · 85.184.- 78.376,- . - 78.376.-Majątek komunalny 121.36 12,096.- 200.- 11.316,- 11.516.-Przedsiębiorstwa komunale · - - - - -

. Spłata długów 141.590,21 114,396,- 76.560,- - 76.560,-Drogi i place publiczne 360.238,91 355.826.- 282,000.- 33.000,- 315.000, -Oświata · 5.925.- 6,417.- 10233,- - 10,233.-Kultura i sztuka . · 2.342.95 4.750.- 3,950.- - 3.950,-Zdrowie publiczne · 25265.05 107,862.- 47,872,- 14.220.- 62,092.-Opieka społeczna · 9.271.93 9.361.- 7.585.- - 7.585.-Popieranie rolnictwa. . 140,713.63 169.931.- 95.161.- - 95,161.-Popieranie handlu i przemysłu · 1.131.75 1.400.- 2.300, - - 2,300,-Bezpieczeństwo publiczne · 12,000,- 8.500. - 8,000,- - 8.000.-Różne . . · 12.243.02 8.884.- '5.984,- 39,787,- 45.771.-

1.139.409,38 884.601. - 618.221.- 98.323.- 716.544.-D ·OCHODY

Majątek komunalny 7.787.18 6,500.- 5.748.- - 5,748.-Przedsiębiorstwa komunalne · 25,892,75 36.732.- 29.981.- - 29.981.-Subwencje i dotacje · 8.000.- 33.103.- 1.000.- - 1.000.-Zwroty · 23.500.60 46,400.- 7.900.- - 7.900,-Opłaty administracyjne 100.- 1.000.- 100, - - 100.-Opłaty za korzystanie z urządzeń i zakładów dobra publicznego · 18.960.15 29.197.- 28,120.- - 28.120.-

Dopłaty na utrzymanie dróg . 13,500.25 18,400.- 5.100,- - 5,100.-Udział w podatkach państwowych 27.982.35 20.000.- 20.000.- - 20,000,-Dodatki do podatków państwowych 256,450,83 235,500.- 221.800.- - 221.800.-Podatki samoistne · 569,659'16 396,890.- 342,330.- - 342.330.-Różne . · 456,88 3.876.- 212.- - 212.-Dopłaty na budowę dróg · 10,400,- - - 5.100.- 5,100.-Podatki inwestycyjne . · 59.421.84 49.353.- - 49.153.- 49.153.-Pożyczki · 38.910,54 7,656,- - - -

1.109.622:53 884.601.- 662291.- 54.253.- 116j44.--

10.94 1.61

10,68 43,96

1,43 0,55 8.66 1.06

13,28 0,32 1.12 6.39

100.-

0.80 4.19 0.14 1.10 0,01

3.92 0,71 2.80

30.95 47,78 0,03 0.71 6.86

100.-

Przeciętne obciążenie daninami na rzecz Powiatowego Związku Komunalnego w okresie budżeto­wym 1932/33 r ·; 1 4ektara 6.08 zł., 1 .mieszkańca 6,84 zł. Jak widzimy budzet Pow. Zw, Kom. a tern sa­mem obciążenie ludności daninami od trzech lat' stale zmniejsza się; budżet na b. r. w porównaniu z bu­dżetem na·1930/31 r. zmniejszył się 0'37.13% i w porównaniu z budżetem na 1931/32 1'. o 19%. _W&~ __________ ~~~~ __ -= .. ~ __________ =--=~-=~ ____ ~~~ __ aa ______ __

Pomoc 'dla bezrobotnych. nie jest filantropją lecz SAMOOBRONĄ.

Nr. 25 :l:YCIE ŁOWICKIE 5

Głos Nauczycielstwa Łowickiego. Organ Oddziału Pow. Związku Nauczycielstwa Polskiego w Łowiczu

pod redakcją Zarządu Oddz. Pow. Z. N. ~P.

Sprawozdanie z pracy konferencyj rejonowych m. Łowicza w r. szli. 1931/32.r.

Z'Hząd konterencyj rejonowych po zanalizowa­'niu pracy zeszłorocznej i jej wyników, doszedł do 'wniosku, że dla utrzymania i pogłębienia zaintereso­"'ania nauczycielstwa do pracy na konferencjach, na­' leży zmienić ich organizację i program. W tym ce-lu opracował przewodniczący konferencyj rejono­'Wych p. E. Fleming wspólnie l gronem nauczyciel­' skiem szlwły Nr. 1 program pracy, uwzględniający jak najszerzej zainteresowania pedagogiczne i me·

··todyczne o~ółu nauczycielstwa m. ŁoWicza. Dla uchwaieniR tego programu zostało zwołane zebranie nauczycielskie w dn. 22.X.-51 r., na które m projekt programu uzyskał o~ólną aprobatę. Na zebraniu wy· mienionem został poza tem wybrany Zarząd konfe­rencyi w składzie następującym: przewodniczący p. E. F\em\ng, p. o. kierownil<8 szkoły DO~SZ. Nr. l, za­stępca przewodniczącego - p. J. Perzyna, nauczy­ciel szkoły Nr. 2, sekretarz - p. Z. Blikle, nauczy­ciel szkoły Nr. l, zastępca sekretarza - p. Z. Sło­nimski - nauczyciel szkoły Nr. 4.

W cią>lu roku sprawozdawczego odbylo się ogółem pięć konferencyj, z czego pierwsza i ostat­nia - w szkole Nr. 1, druga - w szkole Nr. 5,

-trzecia - w gimnazjum żeńskiem, czwarta - w se­mlnarjum nauczycie Iskiem.

Na konferencjach zo~tały przeprowadzone na-' s\~~u\ące lel{cje: z histori i przez p. Thuguttównę -w oMz. \V, z i~7.)l\ .. a po\s\<iego - W oM. tV przez p. KołodZiejskiego i p. Szkolnickiego, z rachun\<ów­w oddz. IV przez p. Cyrul.ńską, w oddz. VI z przy­rody przez p. lialpema, z geografji - w Id. V przez p. Biuhm-KwiatlwWsl<iegf', z rysun/<ów - w Id. 1Il przez p. Oars;!iewicza oraz z ~imnastyl<i W oddz. I, III i V przez p. Stencelka Fr. i W kI. l przez P. Dan wską.

Również wygłoszono następujące referaty: 1) Jak uczyć gramatyki, 2) Pisemne algorytmy mnożenia i dzielenia liczb callwwitych-p. Blikle, 3) arytmetycz­ny SpOSOD rOZWiązywania równań-p . Pawlilwwski, 4) Za!nterewanie Idasy w nfluczalJiu przyrody żywej pozal<rajowej-r. Rogusl<a. 5) Wychowflnie państwo­we-p. Zieliński, 6) Z;Jgad1\ienie karności W wycho­waniu,-p. Grzegory. 8) Wychowanie pozaszkolne, 'p. Słonimski.

N Hdto na k0nf~rencj1 c h rejonowych wygłoszo­nE) tr Ly i-pra v,:, ,7.dal1 la 1. czasop .sm pedagogicznych, z clego jedno \\yglosila p. Warzycka, dwa p. Zie­lińsl,i 13.

Udzi<ll nauczycielstwa W dyskusji n'ad lekcjami i referatami był bMc;1zo czynny, żywy i utrzymany na wysokim poziolllie.

W ZWiązku z lekcjami, referatami i sprawozda­niami z czasopism wy/oniły się sprawy o duiem zna­czeniu dla nauczania i wychl)wAnia na terenie m. Ło­wicza. Sprawy te ujęte w f Hmie Wniosków podaje­my niżej.

W myśl przyjętego na zebraniu organizacy;"em Wniosku rozszerzony został rejon konferencyjny przez zaproszE'nie do współpracy nauczycielstwa miejsco­wych szkół średnich i zawodowych, które w konfe­cji bralo żywy i czynny udział.

W zWiązku z tern zostal rozszerzony Zarząd konferencyj rejonowych, do którego weszli dodatko­wo przedstawiciele szl<ól średnic:h, a mianOWicie: p. Zieliński B. z gimnazjum żeńskiego, p. Wan.ycl{a z gimnazjum męskiego, p. BrzozowskI ze seminarjum.

Sposób pracy na konferencjach rejonowych był na­stępujący: na dwa ty~odnie przed konferencją Zarz.ąd rozsyłał do poszczególnych szkół listy zgłoszeń, za­wieraJące tematy poszczególnych lekcyj lub refera­tów w części praktycznej oa które zapisywało się na­uczycielstwo według zainteresowania. W każdej konferencji uwzględniano pięć grup przedmiotowych a mianowicie: grupę języka polskiego i historji, 2) grupę matematyki i fizyki, 5) grupę przyrody i ge­ografji, 4) grupę rysun~~ów i robót ręcznych oraz 5) śpiewu i gimnastyki.

Jeżeli na którąkolwiek grupę "apisała się ~byt mala I czba uczestnil<ów, wówczas grupa ta była nie­czynna, a zapisani na nią przechodzili do innej gru­py. Po części sz.czegółowej odbywała się część ogólna, na I<tórej zazwyczaj wygłaszano referat z dzie­dziny wychowania oraz sprawozdanie z czasopism pedagogicznych, jak róWnież omaWiano i decydowa­no wnioski, wypływające z pracy grup przedmio· towych.

Na konferencjach w roku sprawozdawczym uchwalono następujące wnioski: 1) w sprawie zorga· nizoWania ogrodu botanicznego m:ędzyszkolnego w Łowiczu, 2) W sprawie powolania do ~ycia sekcji wychowania, 5) W sprawie powołania do zycia towa­rzystwa Opieki nad dzieckiem, 4) w sprawie foto­sów kin i obecności młodzieży szkolnej na sean­sach kinowych.

Wyłoniona na konferencji \<omisja organizacyj­na ogrodu botanicznego, pod przewodnictwem p. dyr. Roguskiej nawi,!zala kontakt z magistratem m. Ło­wicza i uzyskała przyrzeczenie, że ogród taki 'zosta­nie założony przez magistrat na placu miejskim przy szkole Nr. 2

Powołana na podstaWie uchwały konferencje sekcja wyehowania, w skład której weszli delegaci rRd pedagogicnych wszystl{ich szkól łowickich oraz dyrekcje szkół średnich i kierownicy, odbyła kilka zebrań, na l<tórych opracowany zostal regulamin mię· dzy,;zkolny. Regul3min ten pJ przedV"kutowan;u na ostatniej I<onferencji rejonowej zostal przyjęty jed­noglośnie i wobec te~o zostanie wprowadzony do wszystkich szkół lo 'xicl<ich z por.zątkiem roku szlwl­nego. Zorganizowan e Towarzystwa Opieki nad dzieckiem zostało odłożone do września r. bieżącego.

Frekwencja na konferencjach była bardzo do­bra. Prelegenci do lel{cyj, referatów i sprawozdań byli starannie przygotowani.

Na o::.tatniej I<onferencji zostal omówiony wogól­nych zarysach projekt organizacji konferencyj na rok następny, przycze :n stWierdzono, że nowy spo­sób prowadzenia na oJól odpowiad.:!l wymaganiom i zainteresowan 'om nauCZyCielstwa i dlatego posta­nowiono prowadzić prHcę na kOJJLr~ ncjach podobnie jal< w rolw bieżącym z tem, ŻP. w części ogólnej zostaną uwzględn i one tematy nif'tylko wych0wdlAlcze, lecz i 1. dziedziny ogólno-kształcącej orfll, że grupy prz~dmiotowe zostaną Więcej usamodZielnIOne.

Biorąc pod uwagę calol<sztalt prac należy stwier­dzić, że konferencje rejonowe w roku sprawozdaw­czym dały bardzo poważne wyniki w pracy oraz zbliży/y nauczycielstwo wszystkich szkól łOWickich na terenie pra y zawodowej nauczycielskiej, co uła­twiło realizację pilny<.h i ważnych zagadnień wycho­wawczych i dydaldycznych.

6 ZYCIE ŁOWICKIE Nr. 24

'Kronika Związkowa i Szkolna. ZamiaDa posady.

Jest do zamiany posada naucz.yciefs\{a w 7 kI. szko­le powszechnej w miasteczku oddalonym 8 km. od

miasta wojew.ódzkiego na jakąkolWiek w pow. lowic­kim. Okolica zdrowa, las i rzeka na miejscu. Ta­nia i dogodna komunikacja autobusowa przez cały ro){. Warunl,i pracy dobre. Zamieniający się otrzy­ma pelny z~rot kosztów przemesienia. Informacyj udziela kol. E. Fleming w ŁOWiczu.

---------------------------------------------------------------------KRONIKA. - Przejechanie przez pociąg. W nocy z dnia

21 na 22 lipca r. b. okolo godz. 5-ej nad ranem za stacją kolejową Jackowice zostal przajechany przez kurjer Nr. 1505 przejazdowy H. Wesołowski, lat 46. W czasie zbliżania Się pociągu Wesołowski usiłował przejść na drugą stronę toru 'i w tym cza· sie został uderzony i wciągnięty pod pociąg, który odrzucił go na tor pomiędzy szyoy, wlokąc ciało na przestrzeni 64 metrów w stronę stacji Jackowice. Zwłoki zostały zauważone przez pociąg osobowy, obsługa którego pOWiadomiła dyżurnego ruchu na stacji jackowice i wówczas dopiero zwłoki usunięto z toru. Wesołowski pozostawił żonę i czworo dzieci.

- Ul. Kurkowa w Łowiczu została zabrukowa­na przez Magistrat. Roboty ukończono w bieżącym tygodniu.

- Elektrownia Miejska w nocy z 27 na 28 b. m. zgasiła światlo na ulicach miasta, aczkolwillk noc b}'ła bardzo ciemna i padał ulewny deszcz. "Nie­spodlianka" elektrowni sprawiła, że przechodnie znienacka wpadali do kałuż, a nawet zażywali przy­musowej brudnej k~pieli na ul. Mostowej, PIzyrynku i Rynku Kilińskiego w sztucznych jeziorach, powsta­łych z nadmiaru ~ody deszczowej, bo jak wiadomo nasze "kolektory miejskie" nie przyjmują wód bu­rzowych.

- Nowa apteka w Łowiczu. Dnia 14 lipca r. b. dokonano pOŚWięcenia i ot9;arcia 5-ej publicznej apteki w ŁoWiczu-Rynek KII'ńskiego 5 (Nowy Ry­nel,), należącej do prOWizora farmacji p. Józefa Urpszy, długoletniego inspektora farmaceutycznego. Apteka dyżuruje co 5·cią noc od dn. l-go sierpnia r. b.

__ Wyprawa wodna harcerzy łowickich. jak już donosiliśmy w Nr. 25, w dniu 15 b. m. wyruszył z Ło­wicza zastęp harcerzy pod komendą druha józefa Wierzbickiego na Międzynarodowy Zlot Skautów Wodnych nad jez. garcz}ńskiem na Pomorzu. We­dłus;t ostatnio nadesłanr~o meldunku we wtorek dnia 26 b. m. wyprawa znajdowała się w Swieciu nad Wisłą. Wszyscy uczestnicy cieszą się najlepszel1'l zdrowiem.

- Strajk dorożkarzy łowickich. Dnia 23 b. m. w ciągu połowy dnia dorożkarze strajkowali, demon­strując przeciwko obowiązkowi wykupywania przez nich ŚWiadectw przemysłowych.

- Brak opieki. Dnia 20 b. m. oSlodz. 11 m.50 we wsi Wisl<iennica-Górna, gm. Bąków, pow, Łowie· kiego, utopiI się W gliniance Oałek Stanisław- Wła­dysław, w wieku jeden i pół roku.

- Pobicie. Dnia 25 b. m. na szosie Warszaw­skiej pod Łowiczem w pobliŻU "Tartaku Łowickie­go" został pobity przy użyciu noża J. Natan, rzeźnik, zam. w Łowiczu przy ul. Kilińskiego 15. Jak usta­lono, sprawców było 5-ch, których zatrzymano. Je­den z nich S. Rupiński, zam. we wsi Zabostów Ma· ły, gm. Kompina, pow. ŁOWickiego przyznał się do pobicia Natana. Natar. otrzymał .4 rany cięte woko­licę lewego ramienia, lopatl<i i przedramienia. ZfljŚ' cie pobicia nastąpiło jako dalszy ciąg porachunków osobistych.

- Pożary. Dnia 25 b. m. o ~odz. 11 we wsi Chruślin, gm. Bielawy, pow. Łowickie~o wybuchł pożar w zagrodzie należącej do K. Wojdy i Fr. Da· nycha. Pożar strawił dach na domu mieszkalnym,. oraz częściowo sufit. Straty wynoszą 610 zl. Pożar powstał wsl<utel, złej konstrukcji komina.

Dnia 24 b. m. o godlinie 8-ej we wsi Pilasz·· ków, gminy Oąbkowice w domu mieszkalnym drew-· nianym krytym slomf}. nalezącym do j. Sujkowskie-· go i A. Kreta, wynikł na strychu pożar, Idóry pochlo­nął dach nad domem i częściowo ściany oraz nie­które rzeczy domowe i ubranie. Straty obliczone są na sumę 2500 zł. Pożar powstal przypadkowo z po_o wadu złej Iwnstrukcji komind.

Dnia 25 b. m. pomiędzy godz 2-5 nad ranem we wsi Kuzmy, gm. Lubianków, na szkodę l. Kar­Wacl{iego, spaliła się stodoła drewniana i obora bu­dowana z kamienia. Przyczyna pożaru narazie nie­jest ustalona. Wypadl{ó..v z ludźmi nie było. Straty ' poszkodowany oblicza na 5000 zł.

- Ceny ziemiopłodów noiowane na rynku Ło­Wickim w dn. 15 i 19 lipca 193~ r. Pierwsza liczba oznacza cenę z dn. 15, a druga z dn. 19 lipca. Ce­ny rozumieją się w złotych za 100 kg. Zyto nowe 18-19, pszenica stara 23-24, owies 20-20, jęcz_ o mień 18-18 zl., kartofle młode 6-5.

Di~\~\\o~~ 1\l\O-\t\\\ł la J. J. WyŚWietla film p. t,

-IKaprysl­MADAME POMPADOUR.

Romantvczne dzieJe na dworze Ludwików. Nad program farsa i tygodnik.

Dnie i godziny przedstawień: sobota 50 lipca o godz. 8 wiecz., niedziela 51 lipca - o godz. 7 i 9 wiecz., poniedz i ałek l sIerpnia - o ~odz. 8 wiecz •.

Bliższe szczegóły w afiszach.

A t .. a Józefa URPSZY p e Nowy Rynek S. została otWarta W dniu 14/VII 52 r.

Apteka zaopatrzona we wszelkie specyfiki krajowe i zagraniczne wody mineralne, naturalne i sztuczne

firmy "Motor". 2-1

Dr. med. T. Jasiobędzki Cborobv skórne i wenervczne. Analizy krwi. Przyjmuje w Łowiczu w piątki od godz. 5.50 do 650, Zduńsl<a 27. (>IV Warszawie W pomedziałki i czwartki

od godz. 6 do 7 Plęlma 16 b.). 'll :'"' .

Redaktor odpOWiedzialny: l. nrlemialski.. Druk. K. Rybackiego w ŁoWiczu.

Komitet Redakcyjny: l. Sfrzemżalski, f. Hrę[itki, A. Blohm-Hwiafkowskl. Wydawca: Powiatowy Komitet Regjonalny w Łowiczu.