1

NEOKLASYCZNE TEORIE HANDLU

MIĘDZYNARODOWEGO

Prezentacja do wykładu III – Część 2

Dr Mieczysław Szostak

2

Główne zagadnienia:

1. Narzędzia badawcze ekonomii neoklasycznej.

2. Prezentacja korzyści z handlu międzynarodowego.

3. Krzywa popytu wzajemnego a podział korzyści

z wymiany handlowej w gospodarce otwartej.

4. Warunki wymiany handlowej z zagranicą

(tj. terms of trade).

3

1.Narzędzia badawcze ekonomii neoklasycznej (I)

• Dzięki zastosowaniu narzędzi badawczych ekonomii neoklasycznej w badaniach nad handlem międzynarodowym możliwe stało się komplikowanie założeń wyjściowych teorii kosztów komparatywnych oraz jej nowa interpretacja, a zwłaszcza uwzględnienie elementów popytu (obok podaży).

• Podstawowym narzędziem badawczym krzywa obojętności konsumenta, wprowadzona pod koniec XIX w. przez brytyjskiego ekonomistę F.I. Edgewortha.

• Krzywa obojętności pojedyńczego konsumenta przedstawia jego preferencje konsumpcyjne, obrazując różne kombinacje 2 towarów (np. żywności i odzieży), których konsumpcja zapewnia określonemu ich nabywcy jednakowy poziom zadowolenia (por.: punkty A, B i C na krzywej I na rys. 3.1).

• Krzywa obojętności jest wybrzuszona w kierunku punktu przecięcia osi współrzędnych, co odzwierciedla zmniejszanie się krańcowej stopy substytucji, tj. ilości jednego towaru, z którego konsument rezygnuje dla uzyskania wzrostu konsumpcji drugiego towaru o 1 jednostkę (przy zachowaniu tej samej łącznej wielkości zadowolenia).

4

1. Narzędzia badawcze ekonomii neoklasycznej (II)

• Przesuwając się z B do C (krzywa I), dla wzrostu konsumpcji dobra a rezygnujemy z mniejszej ilości dobra b niż przy ruchu z A do B.

• Krzywe II-IV dają większe możliwości zaspokojenia potrzeb konsumenta, ale wymagają większych dochodów.

5

1. Narzędzia badawcze ekonomii neoklasycznej (III)

• Społeczna krzywa obojętności konsumentów jest zbiorem kombinacji 2 dóbr, których konsumpcja daje jednakowy poziom zaspokojenia potrzeb określonej społeczności (gminy, miasta, czy najczęściej całego kraju).

6

2. Prezentacja korzyści z handlu międzynarodowego (I)

• Punkt A obrazuje równowagę gospodarki polskiej przy braku hand. zagran.: punkt styczności krzywej możliwości produkcyj.(linia prosta – stałe koszty altern.) oraz społecz. krzywej obojętności II (najbar. oddalonej od począt. układu osi).

• Przesuwając się po krzywej możl. prod. do pkt B - nowa równ. przy mniejszym zado-woleniu społecz. (krz. obojętności I).

7

2. Prezentacja korzyści z handlu międzynarodowego (II)

• Rosnące koszty alternatywne oznaczają, że krzywa możliw. prod. Polski jest wklęsła (nie jest nachyl. pod stał. kątem).

• Punkt równowagi A:

miejsce styczności krzyw. możl. prod. i społ. krzyw. obojętn. konsumentów.

• Kąt nachyl. krzyw. p to krańc. stopa subst. miedzi i wina (cena).

8

2. Prezentacja korzyści z handlu międzynarodowego (III)

• W gosp. otwartej w przyp. Polski przesunięcie puntu równowagi z A (20 t miedzi i 40 becz. wina) do pkt C (60 t miedzi i 15 becz. wina).

• Eksport 30 ton miedzi, import z Niemiec 30 beczek wina.

• Korzyści Polski: zaczerniony trójkąt BCD.

9

2. Prezentacja korzyści z handlu międzynarodowego (IV)

• W gosp. otwartej w przyp. Niemiec przesunięcie puntu równowagi z A’(55 t miedzi i 30 becz. wina) do pkt C’ (35 t miedzi i 65 becz. wina).

• Eksport 30 beczek wina, import z Polski 30t miedzi.

• Korzyści Niemiec: zaczerniony trójkąt B’C’D’.

10

3. Krzywa popytu wzajemnego a podział korzyści z wymiany handlowej w gospodarce otwartej (I)

• Krzywa wzajemnego popytu (=krzywa

oferty) obrazuje zależność relacji wymiennych (cen)

od wielości eksportu

i importu kraju.

• Jest kombinacją krzywej popytu (imp.)

i podaży (eksportu).

• W pkt C równowaga w Polsce w gosp. otwartej (krzywa popytu wzajemn. przecina półprostą cen 1M=1W).

11

3. Krzywa popytu wzajemnego a podział korzyści... (II)

W punkcie C’ równowaga

w Niemczech

w gosp. otwartej (krzywa popytu wzajemnego przecina półprostą cen 1M=1W).

12

3. Krzywa popytu wzajemnego a podział korzyści... (III)

• W pkt C,C’ (na przecięciu krzyw. popytu wzaj. Polski i Niemiec) jest relacja wymien. zapewniająca równowagę w handlu między obu krajami.

• Równowaga przy eksporcie przez Polskę 30t miedzi i impor. z Niemiec 30 beczek wina.

13

4. Warunki wymiany handlowej z zagranicą (tj. terms of trade)

• Terms of trade (Tot - czyli warunki handlu) to relacje wymienne między dobrami eksportowanymi i importowanymi przez dany kraj.

• Klasyfikacja terms of trade:a) towarowe terms of trade (commodity lub barter Tot): stosunek zmian (indeksu) cen w eksporcie do zmian (indeksu) cen w imporcie;b) dochodowe terms of trade (income Tot): wskaźnik zmian cen w obrotach handlowych danego kraju obliczony w wyniku pomnożenia wskaźnika towarowych Tot przez indeks wolumenu eksportu;c) jednoczynnikowe terms of trade (single factoral Tot): wskaźnik, w którym towarowe Tot są ważone indeksem wydajności pracy w przemyśle eksportow.;d) dwuczynnikowe terms of trade (double factoral Tot): wskaźnik, gdzie towarowe Tot są ważone indeksami wydajności pracy sektora eksportowego i sektora produkcji na potrzeby importu w kraju partnerskim (tj. w sektorze eksportowym tego drugiego).