Mobilność a jakość pracy nauczycieli i kształtowanie postaw uczniów

prof. dr hab. Marek Wilczyński

Uniwersytet Pedagogiczny

im. Komisji Edukacji Narodowej w Krakowie

Warszawa 19. 06. 2015 r.

Podstawowe zagadnienia • Mobilność – przymus, konieczność, sposób na życie?

• Kształcenie nauczycieli – otwarcie na mobilność

• Kompetencje nabyte w ramach mobilności a jakość pracy nauczyciela – wykorzystanie dobrych praktyk

• Projekty związane z mobilnością szansą na rozwój kompetencji społecznych uczniów

Mobilność – przymus, konieczność, sposób na życie?

Homo habilis

Homo mobilis

Migracje wymuszone

i dobrowolne

Polityczny wymiar mobilności wspólczesnie

Promowanie mobilności ponad granicami przyczynia się do kształtowania poczucie przynależności do Europy oraz budowania świadomości europejskiej, jak również umożliwia doskonalenie kwalifikacji zawodowych, a tym samym zwiększa konkurencyjność gospodarki europejskiej w porównaniu z resztą świata. Mobilność jest również sposobem na zdobycie pewności siebie oraz umiejętności wspólnego życia w wieloetnicznych i wielojęzycznych społeczeństwach – zarówno w Europie, jak i we własnym kraju.

Raport Komisji Europejskiej „Mobilność i współpraca europejska” 2003 r.

• Uczenie się przez całe życie (LLP)

• Program na rzecz nowych umiejętności i zatrudnienia

• Mobilność do 2020 r. planowane 20% studentów

• Europejska platforma walki z ubóstwem

EUROPA 2020

Praca w zespołach wielonarodowych i wielokulturowych

• Bardzo silny faktor na rynku pracy • Szansa na ciekawe zatrudnienie • Konieczność niwelowania

konfliktów kulturowych • Zjawisko do którego szkoła i

nauczyciel muszą przygotowywać • Wymóg stałej edukacji z zakresu

znajomości kultur • Niezbędne kształcenie

kompetencji interkulturowych

Kompetencje interkulturowe

• Ponad połowa młodych Europejczyków (53 proc.) deklaruje, że chce lub chciałaby pracować w innym kraju europejskim. • Młodzi mężczyźni są bardziej zainteresowani pracą za granicą niż młode kobiety (56 proc. w porównaniu z 49 proc.);

ponadto odsetek ten jest większy w grupie wiekowej 15–19 lat niż wśród osób w wieku 30–35 lat (63 proc. w porównaniu z 42 proc.).

• Fakt, że ponad połowa młodych ludzi jest gotowa zmienić miejsce zamieszkania w związku z pracą, to dobra wiadomość dla europejskiego rynku pracy, jako że obecnie mobilność pracowników w UE wynosi zaledwie 3 proc.

Bruksela, dnia 13 maja 2011 r. – Badanie Eurobarometru na temat strategii „Mobilna młodzież” European Commission - MEMO/11/292 13/05/2011

Spośród 14 proc. osób, które przebywały za granicą w celach związanych z kształceniem lub szkoleniem, 43 proc. studiowało na wyższej uczelni, a 26 proc. odbywało staż w przedsiębiorstwie, będący elementem kształcenia wyższego. 43 proc. zadeklarowało, że było za granicą w ramach nauki w szkole (na poziomie gimnazjalnym i średnim), a 33 proc. w ramach kształcenia i szkolenia zawodowego. 21 proc. odbyło staż lub praktyki w ramach programu kształcenia i szkolenia zawodowego.

Bruksela, dnia 13 maja 2011 r. – Badanie Eurobarometru na temat strategii „Mobilna młodzież” European Commission - MEMO/11/292 13/05/2011

Bruksela, dnia 13 maja 2011 r. – Badanie Eurobarometru na temat strategii „Mobilna młodzież” European Commission - MEMO/11/292 13/05/2011

Uczelnia kształcąca nauczycieli promująca mobilność

Elastyczne programy studiów, wykorzystujące zalety ECTS i KRK (EQF)

Informacja o studiach (np. katalog ECTS) przejrzysta, aktualna, redagowana w kilku językach

Rzeczywista, a nie tylko oficjalna współpraca międzynarodowa. Podpisane i funkcjonujące bi – i multilateralne programy wymiany studentów i kadry

Oparte na misji i strategii uczelni systemowe rozwiązania promujące mobilność. Doradztwo, pomoc w integracji.

Przyjazny użytkownikowi zintegrowany system obsługi toku studiów uwzględniający potrzeby studentów mobilnych. Uznawanie efektów kształcenia z zewnątrz

Atrakcyjna oferta dydaktyczna w językach obcych Dobrze rozwinięty system nauczania języków obcych

Mobilność wirtualna

Próby studiów w sieci, e-learning Korzystanie z zasobów bibliotek Uczestnictwo w życiu instytucji

zagranicznych Kontakty z uczącymi się z całego świata „Archipelagi” tematyczne Doskonalenie sprawności językowej Szansa na przygotowanie drogi przyszłej

realnej podróży na praktyki zagraniczne w formie wirtualnej na różnych etapach kształcenia

19 000 000 000 € 5 000 000 uczestników : • 2 200 000 studentów • 1 000 000 pracowników • 735 000 praktyk zawodowych 115 000 instytucji

Więcej informacji : http://erasmusplus.org.pl

Korzyści w oczach uczestników: • Nabieranie doświadczeń i przeniesienie ich do kraju • Doskonalenie znajomości języka obcego • Kontekst międzykulturowy • Partnerskie związki międzykulturowe • Promocja własnego kraju i kultury • Kształtowanie tolerancji i otwartości

• Sprawdzenie się w samodzielnym życiu • Sprawdzian dla trwałości związków • Działanie w zespole wielokulturowym • Łatwiejszy dostęp do rynku pracy – pozytywna ocena

osoby mobilnej przez pracodawców • Korzystanie z zagranicznych programów edukacyjnych

Mobilność a jakość pracy nauczycieli – kompetencje, dobre praktyki

• Kompetencje językowe

• Budowanie motywacji uczniów do poznawania obcych języków i kultur

• Praktyka dydaktyczna

• Praktyka organizacyjna

• Wymiana doświadczeń w środowisku wielokulturowym

• Konieczność konfrontacji ze stereotypami i poszukiwanie metod ich przezwyciężania

• Motywacja do wprowadzania zmian i dobrych praktyk

PODSTAWOWE PYTANIE : Jak uniknąć wystąpienia PES?

Do kogo pytanie to kierować?

Art. 149 Traktatu Ustanawiającego Wspólnotę Europejską: 2. Działania Wspólnoty zmierzają do: … rozwoju wymiaru europejskiego w edukacji, zwłaszcza poprzez nauczanie i upowszechnianie języków Państw Członkowskich. Mimo tej deklaracji dominuje lingua franca XX w. czyli język angielski, lub przypominający angielski (IALSE) i jego znajomość jest niezbędna Jednak człowiek nawet najlepiej władający językiem angielskim poliglotą oczywiście, z definicji, nie jest. Dla osiągnięcia celów Strategii Lizbońskiej konieczne jest: • Opanowanie w stopniu komunikatywnym przynajmniej dwóch języków poza

językiem ojczystym • Nabycie umiejętności doskonalenia językowego • Opanowanie umiejętności uczenia się języków obcych • Nabycie umiejętności pracy, nauki i współdziałania w kontekście

międzynarodowym • Zaznajomienie z innymi kulturami, opanowanie umiejętności międzykulturowych (za J. Urbanik, Europejska polityka językowa i jej implikacje dla polskich szkół wyższych ….)

Doskonalenie kompetencji językowych

Ważnym elementem polityki internacjonalizacji i mobilności jest promocja polskiej kultury i języka Służą temu celowi zarówno program ERASMUS jak i programy nauki języka polskiego dla cudzoziemców Zainteresowanie jest zróżnicowane. Badania Centrum Języka i Kultury Polskiej w Świecie UJ prowadzą do następujących wniosków: • Polska jest mniej atrakcyjna jako miejsce studiów dla

obywateli dawnych państw bloku wschodniego (poza Białorusią, Ukrainą i Rosją)

• Polska przyciąga głownie młodzież z zachodniej i południowej Europy, prezentujących odmienną historią i kulturę

A niechaj narodowie wżdy postronni znają …

Mobilność a kształtowanie kompetencji społecznych uczniów

• Uświadomienie odrębności i „obcości” jako zjawiska normalnego i „oswajalnego”

• Rozbudzenie motywacji do nauki języków

• Rozwój kompetencji interkulturalnych

• Nawiązywanie nici porozumienia i przyjaźni

• Budowanie umiejętności funkcjonowania w środowisku wielonarodowym (wieloetnicznym)

• Konfrontacja rzeczywistości ze stereotypem

Konfrontacja ze stereotypem

Stereotyp

Media

Tradycja

Rodzina Historia

Osobiste doświadczenie

Literatura

Polityka

Szkoła

Propaganda Bajki i legendy Sport

Przykład : wzmocnienie stereotypu Niemca po II Wojnie Światowej

Problem ukształtowania nowej tożsamości narodowej i klasowej

„Wieczna wrogość na Zachodzie” i „Tysiącletnia przyjaźń narodów słowiańskich”

Podkreślanie znaczenia „Ziem Odzyskanych”

Odhumanizowanie Niemców jako morderców, zbrodniarzy i złodziei – „niemcy” zamiast „Niemcy” (do 1949 r.)

Środki propagandy PRL

Zagrożenie z Zachodu

Literatura i film

Program szkolny

Wróg dziedziczny i wróg klasowy

Struktura stereotypu

Cechy definiujące

Egzemplifikacje

Cechy charakterystyczne

Niemiec

Niemka

Mówi po

niemiecku

Mieszka w

Niemczech

Urodzony w

Niemczech Obywatel niemiecki

Benedikt XVI

Adolf Hitler

Erike Steinbach

Otto von Bismarck

Angela Merkel

Franz Beckenbauer

Chciwość

Pycha

Pogarda dla słabych

Nowoczesne myślenie

Dobra organizacja

Wysoki rozwój techniki

Potencjalne zagrożenie

Zamiłowanie do porządku

Punktualność

Ślepe posłuszeństwo

Program mobilności uczniów związany z projektem dotyczącym historii

Nowe kompetencje i postawy :

- Prawda i obiektywizm – wyjście z kręgu propagandy i stereotypów

- Personalizacja historii „innych” i grupy „obcych” – tzw. „nadawanie twarzy”

- Zdolność do empatii

- Historia jednostki jako integralna część ogólnej historii

- Nie tylko historia najnowsza – także wcześniejsze epoki.

ERASMUS + strony MEN i MNiSW Oferta FRSE strona IBE EURODESK KRAJOWE CENTRUM EUROPAS

POLSKO – LITEWSKI FUNDUSZ WYMIANY MŁODZIEŻY

POLSKO NIEMIECKA WSPÓŁPRACA MŁODZIEŻY

DAAD, ÖAAD, CIMO, NORDPLUS itp. www.perspektywy.pl

Strony internetowe uczelni, instytucji międzynarodowych, ambasad, instytucji kultury i przedstawicielstw zagranicznych w RP

Gdzie szukać inspiracji pomocy i środków

Państwu i Państwa uczniom życzę wyboru dobrych dróg i dziękuję za uwagę!

wilczynski.m@wp.pl