MIĘDZYNARODOWYSYSTEM WALUTOWY

System walutowy

System waluty złotej (gold standard) –Wykształcił się on pod koniec XIX w. i funkcjonował do wybuchu I wojny światowej (1914 r.). pierwszy międzynarodowy system walutowy, w którym standardowa jednostka pieniądza jest odpowiednikiem wartości określonej wagi złota oraz, w którym emitenci pieniądza gwarantują, pod określonymi warunkami, wykupienie wydanych pieniędzy za złoto o tej wadze.

System waluty złotej

Cechy: Jednostka waluty narodowej każdego

uczestnika systemu miała określony parytet (siłę nabywczą) wyznaczony w złocie, co było równoznaczne z kursem stałym;

W obiegu były waluty narodowe uczestniczących krajów w pełni wymienialne na złoto (według określonego parytetu), na waluty innych krajów z walutą wymienialną (według określonego kursu parytetowego), także istniała pełna swoboda transferu złota w skali międzynarodowej;

System waluty złotej

Władze finansowe poszczególnych krajów (najczęściej banki centralne) były zobowiązane do utrzymywania zabezpieczenia obiegu pieniężnego w formie rezerw złota i poprzez kontrolę podaży pieniądza, odpowiednio proporcjonalnej do zasobów złota.

System waluty sztabowo – złotej (gold bullion standard) Zbliżony do zasad systemu waluty złotej, z

jednym wyjątkiem: w systemie tym określano minimalną sumę wymiany waluty krajowej na złoto. Była to ówczesna równowartość sztaby złota.

Został zaproponowany w drugiej połowie lat dwudziestych XX wieku z inicjatywy Wielkiej Brytanii jako próba powrotu do systemu waluty złotej na nieco odmiennych zasadach.

W porównaniu z systemem walutowo-złotym najistotniejszą różnicą było to, że w obiegu krajowym pieniądz przestał być praktycznie wymienialny na złoto, było ono natomiast nadal używane do bilansowania obrotów gospodarczych.

System waluty dewizowo – złotej (gold exchange standard) Drugi – obok systemu waluty sztabowo-

złotej – system stosowany w okresie międzywojennym i później w wielu krajach do roku 1971. Założono w nim, że waluta danego kraju (np. dolar kanadyjski) jest wymienialna na złoto, ale wcześniej jest potrzebna jej wymiana na inną walutę wymienialną na złoto (głównie na USD).

Funkcjonowały dwa systemy

w system sztabowo-złotym (określono minimalna sumę, która mogła być wymienialna na złoto),

dewizowo-złotym (zachowano wymienialność danej waluty na walutę wymienialną na złoto).

System waluty sztabowo – złotej (gold bullion standard) System waluty złotej był systemem walutowym

powszechnie używanym przez większość państw aż do początku I wojny światowej. Jednakże został on porzucony, aby dać władzom możliwość wprowadzenia na rynek waluty nie mającej pokrycia w złocie (banknoty), która miała posłużyć im do finansowania wojny.

W tym systemie standardowa jednostka pieniądza była odpowiednikiem wartości określonej wagi złota, a emitenci pieniądza gwarantowali, pod określonymi warunkami, wykupienie wydanych pieniędzy za złoto o tej wadze. Jednakże w przypadku systemu waluty sztabowo-złotej banki nie były zobowiązane do wymiany pieniędzy na złoto. Z uwagi na fakt, że dla większości obywateli złoto było nieosiągalne, koniecznością stało się posługiwanie banknotami.

Konsekwencje stosowania 2 systemów Spadek znaczenia złota jako pieniądza

międzynarodowego (demonetaryzacja złota); Zwiększenie wahań bieżącego kursu

rynkowego walut oraz dewiz; Zwiększenie swobody władz państwowych w

kształtowaniu polityki fiskalnej i pieniężnej; Zwiększenie wpływu efektów polityki

makroekonomicznej na kształtowanie sytuacji gospodarczej i politycznej w poszczególnych krajach i na świecie;

Zwiększanie się różnic pomiędzy siłą nabywczą różnych walut.

System z Bretton Woods (dolarowo-złoty)

W lipcu 1944 r., na międzynarodowej konferencji w Bretton Woods utworzono Międzynarodowy Fundusz Walutowy i Międzynarodowy Bank Odbudowy i Rozwoju (Bank Światowy). W drodze umowy międzynarodowej wprowadzono system międzynarodowego pieniądza

System z Bretton Woods

Cele: Przywrócenie wymienialności walut; Stabilizacja kursów walut; Stworzenie w ten sposób istotnych

przesłanek szybkiego, swobodnego korzystnego rozwoju międzynarodowych powiązań gospodarczych.

System z Bretton Woods

Zasady: Złoto głównym środkiem rezerwowym i płatniczym; Parytety wymienialnych walut narodowych

określone w złocie lub USD; - 1 uncja złota=35USD – dla przykładu w r. 1999 – za 1 uncję ponad 600USD

Kursy bieżące wymienialnych walut narodowych mogą wahać się 1% od kursu parytetowego (interwencja władz monetarnych);

W przypadku trudności płatniczych i konieczności zmiany kursu waluty poszczególne kraje członkowskie mają możliwość skorzystania ze specjalnych kredytów MFW.

Zmiana parytetu (rewaluacja, dewaluacja) bardzo rzadko

System z Bretton Woods - upadek- Spadek znaczenia dolara – umacnianie

się takich państw jak Niemcy czy Japonia

- Osłabienie dolara w stosunku do marki czy jena spowodowały żądania banków centralnych do wymiany dolara na złoto

- Wzrosło przemysłowe wykorzystanie złota

- Skutek – szybki wzrost ceny rynkowej złota

15 sierpnia 1971 roku

USA zawiesiły wymienialność dolara na złoto, decyzja prezydenta R.Nixona

zmiana parytetu złota z 35 USD do 38 USD za uncję zwiększono wahania kursów z +/-

1% do +/-2,25% dewaluacja USD w marcu 1973 r. rozpad systemu z Bretton Woods

System wielodewizowy- Wprowadzony przez działania MFW od 1973 .- Rozdzielność rynku złota od rynku walutowego chociaż nadal

utrzymuje się rezerwy złota- zwiększenie stabilności finansowej – kryzys jednej waluty,

nawet dominującej, nie powoduje zachwiania całego systemu - Kursy walutowe odzwierciedlają układ potencjałów

gospodarczych poszczególnych państw i ich pozycje na rynkach międzynarodowych

MFW ustalił zasady: - każdy kraj członkowski powinien powstrzymać się od

manipulacji kursami walutowymi i systemem walutowym, jeżeli mogłoby to utrudnić procesy dostosowawcze w zakresie równowagi zewnętrznej lub zapewnić danemu krajowi niesprawiedliwą przewagę konkurencyjną nad innymi krajami,

- każdy kraj powinien dokonywać interwencji na rynku walut w celu zapobieżenia chaosowi, który polega np. na krótkookresowych wahaniach

Europejski System WalutowyEuropejski System Walutowy powstał

w związku z postanowieniem krajów europejskich zatężyć pasmo wahań między ich własnymi walutami. Najpierw został stworzony tzw. „wąż walutowy”, a następnie w wyniku rozwoju systemu międzynarodowych płynnych kursów walutowych postanowiono wprowadzić dalsze regulacje i ustanowiono Europejski System Walutowy (ESW), oparty na stałych kursach walutowych.

Europejski System WalutowyCele ESW: stworzenie obszaru stabilności monetarnej,

która regulowałaby sytuację gospodarczą i polityczną w ramach Europejskiej Wspólnoty Gospodarczej

uniknięcie wpływu na gospodarki państw z niską inflacją konkurencyjnych dewaluacji przeprowadzanych przez kraje z wyższą inflacją

wprowadzenie zewnętrznego czynnika, który dyscyplinowałby związki zawodowe lub wzmacniał wiarygodność polityki antyinflacyjnej w krajach z wysoką inflacją

Europejski System WalutowyNajważniejsze trzy elementy ESW to: Mechanizm Kursów Walutowych (ERM)

mający na celu redukcję wahań między kursami walut krajowych Wspólnoty Europejskiej.

Wspólna waluta ECU - European Currency Unit - waluta bezgotówkowa, składająca się z koszyka 9 walut krajów EWG, później w 1999 zastąpiona przez EURO

Mechanizm interwencyjno - kredytowy banków centralnych - dostarczania kredytu krajom mającym trudności z bilansem płatniczym ( wszystkie państwa członkowskie UE)

Europejski System WalutowyNajważniejsze trzy elementy ESW to: Mechanizm Kursów Walutowych (ERM)

mający na celu redukcję wahań między kursami walut krajowych Wspólnoty Europejskiej

Wspólna waluta ECU - European Currency Unit - waluta bezgotówkowa, składająca się z koszyka 9 walut krajów EWG, później w 1999 zastąpiona przez EURO

Mechanizm interwencyjno - kredytowy banków centralnych - dostarczania kredytu krajom mającym trudności z bilansem płatniczym ( wszystkie państwa członkowskie UE)