Miesięcznik Związku Miast Polskich Nr 3 (152), marzec 2009ISSN 1730-5187

Miesięcznik Związku Miast Polskich

Rewitalizacja w miastachRewitalizacja w miastach

Miasta chronią klimatMiasta chronią klimat

XXX Zgromadzenie Ogólne ZMPXXX Zgromadzenie Ogólne ZMPKonferencja „Miasto – zarządzanie miastem”Konferencja „Miasto – zarządzanie miastem”

Nr 3 (152), marzec 2009ISSN 1730-5187

II SAMORZĄD MIEJSKI nr 3 (152), marzec 2009

ZE ZWIĄZKU

W NUMERZE

REWITALIZACJA W MIASTACH

19 i 20 marca w Nowej Rudzie i Kato-wicach odbędzie się XXX Zgromadze-nie Ogólne ZMP wraz z Międzynaro-dową Konferencją trzeci już raz orga-nizowaną przez eurodeputowanegoJana Olbrychta. Tym razem jej tytułto „Miasto – zarządzanie miastem”.Jeden z paneli tegorocznego spotka-nia poświęcony będzie rewitalizacjiobszarów miejskich. W „Samorządzie Miejskim” prezentuje-my cztery ciekawe przykłady rewitaliza-cji zrealizowanych w polskich miastach.

Katowice. Silesia City Centeri nowe Zawodzie to dwa projekty,które doprowadziły do całkowitejzmiany wyglądu i funkcji terenów po-przemysłowych leżących w centrummiasta.

Czersk. Po kilkunastu latachdziałań udało się stworzyć w mieścienowe, tętniące życiem centrum. Zastą-piło ono place składowe, dworzec au-tobusowy i nieurządzone targowisko.

Gdańsk. Na podtapianych przezlata nieużytkach w pasie nadmorskimmiasto zbudowało Park Nadmorski im.Prezydenta Ronalda Reagana – miejsceniezwykle atrakcyjne dla mieszkańców.

Ruda Śląska. Trwa rewitalizacjazabytkowego osiedla robotniczegoKaufhaus. Słynne familoki wkrótceznów zatętnią życiem.

ZE ZWIĄZKU

Od listopada ub.r. ZwiązekMiast Polskich realizuje dofinanso-wany ze środków Narodowego Fun-duszu Ochrony Środowiska i Gospo-darki Wodnej Program edukacyjno--informacyjny na rzecz aktywnegoudziału władz lokalnych w ochronieklimatu. Na łamach „SM” prezentu-jemy cykl artykułów poświęconychróżnym aspektom ochrony klimatu.Dzisiejszy poświęcony jest zagospo-darowaniu odpadów komunalnych.

MIASTA JUBILEUSZOWE

Z roku na rok wzrasta liczbamieszkańców, którzy przeprowadzająsię do Wołomina. Stwarzamy warunkido rozwoju budownictwa mieszkanio-wego, ściągamy deweloperów, którzybudują na naszym terenie – mówi Je-rzy Mikulski, burmistrz Wołominaw 90. rocznicę nadania miastu prawmiejskich.

Na okładce: Ratusz w MurowanejGoślinie. O mieście, które niedawnoprzystąpiło do ZMP, piszemy na str. IV.Fot. Archiwum UM

XIV

X

IX

VIII

VII

VI

P ropozycja ta zakłada m.in. powstanie Radyds. Polityki Miejskiej oraz zespołu wielko-miejskiego (nowa nazwa dla zespołu me-

tropolitalnego). Samorządowcy z miast uważają,że Rada bez reprezentacji miasta to absurdalnypomysł. Projekt, ich zdaniem, łamie zasadę po-mocniczości, bowiem polityka miejska powinnabyć realizowana przez miasta, a nie przez marszał-ków. – To chory pomysł, wstyd dla ruchu samorzą-dowego – padały stwierdzenia.

Pozytywnie zaopiniowano natomiast projektustawy – przepisy wprowadzające ustawy z zakre-su ochrony zdrowia i ustawy o centralnych reje-strach: pojazdów i kierowców, a także z małymiuwagami projekty ustaw o infrastrukturze infor-macji przestrzennej (zróżnicowane standardyw miastach i powiatach – należy podjąć działa-nia, aby unowocześnić lokalną infrastrukturę)oraz ustawy o systemie informacji w ochroniezdrowia (wątpliwe sformułowania dotyczące nazworaz niedoszacowane koszty). Przychylnie oce-

niono projekt założeń ustawy o sporcie, pomimoiż niektóre przepisy budzą kontrowersje i należydodać zapisy formalizujące finansowanie sportuwyczynowego.

Członkowie Zarządu rozmawiali również na te-mat konieczności zamieszczenia raportu oddzia-ływania na środowisko w planach zagospodaro-wania przestrzennego. Ich zdaniem dołączenieoceny do planu, który jest w trakcie procesuprzyjmowania, nie powinno powodować cofnięciago do procedury uzgodnieniowej, co jest kosztow-ne i pracochłonne. Trzeba przyjąć praktykę, żedodanie tego dokumentu nie powinno skutkowaćponownymi uzgodnieniami, jeśli nie ma zmianw planie.

Przedstawiciele miast poruszyli także kwestiezwiązane z kryzysem finansowym, który możezmniejszyć dochody samorządów (mniejsze do-chody z CIT, podatku od nieruchomości, podatkuod czynności cywilnoprawnych itp.). Postano-wiono zaprosić na najbliższe posiedzenie Zgro-

Zarząd ZMP w Poznaniu

Jednomandatoweokręgi w samorządziePodczas posiedzenia w Poznaniu w dniu 6 lutego br. członkowie Zarządu ZMPzaopiniowali negatywnie projekt zmian ustawy o dodatkach mieszkaniowych,poszerzający katalog świadczeń, ze względu na brak wskazania źródeł rekom-pensat finansowych dla samorządów. Taką samą ocenę uzyskał projekt usta-wy o polityce miejskiej, opracowanej przez Konwent Marszałków.

Poruszając kwestie związane z wieloletnimi prognozami finansowymi i obecnym kryzy-sem, prezes ZMP wyraził niepokój, że samorządy mogą pod koniec roku mieć problem z za-ciąganiem kredytów na inwestycje. Fot. J. Proniewicz

ZE ZWIĄZKU

IIISAMORZĄD MIEJSKI nr 3 (152), marzec 2009

madzenia Ogólnego ZMP w Rudzie Śląskiejprzedstawiciela Ministerstwa Finansów, abyzaprezentował aktualną sytuację finansowąsamorządów. ZMP utworzy wykaz ustaw, roz-porządzeń itp., które spowodowały w ostat-nim czasie wzrost kosztów administracyj-nych dla samorządów z powodu narzucenianowych zadań bez wskazania źródeł rekom-pensat.

Dyskusję wzbudziło wystąpienie prof. Je-rzego Przystawy z Uniwersytetu we Wrocławiu,który przedstawił działania ruchu obywatel-skiego na rzecz jednomandatowych okręgówwyborczych (JOW) do Sejmu i zaapelował doZMP o podjęcie działań w tej sprawie. Niektó-rzy przedstawiciele miast wskazywali, że jed-nomandatowe okręgi wyborcze nie uleczą de-mokracji w naszym kraju, gdyż żadna zmianasystemu nie zmieni tego, że w Polsce po pro-stu brakuje kultury politycznej. Inni byli zda-nia, że JOW mogą zmniejszyć wyobcowaniepartii i tym samym zwiększyć podmiotowośćposzczególnych działaczy. Wymownym przy-kładem na mocne upolitycznienie parlamen-tu jest fakt, iż byli samorządowcy w Sejmie niereprezentują interesów samorządów. ZarządZMP podtrzymał swoje wcześniejsze stanowi-sko i poparł wprowadzenie okręgów jedno-

mandatowych szczególnie na szczeblu samo-rządu.

Zwracano uwagę na brak w rozporządze-niu RM z 7 stycznia 2009 r. w sprawie wyna-gradzania pracowników samorządowych za-pisów dotyczących wynagradzania prowizyj-nego za wykonywanie czynności z zakresuegzekucji. ZMP wnioskuje o utrzymanie za-pisów z poprzedniego rozporządzenia(z 2 sierpnia 2005 r.) w sprawie zasad wy-nagradzania pracowników samorządowychzatrudnianych w urzędach gminy, staro-stwach powiatowych i urzędach marszał-kowskich. W opinii szefów miast wynagro-dzenie prowizyjne stanowi silny bodziec mo-tywacyjny, a także antykorupcjogenny. Po-zbawienie pracowników tego elementu wy-nagrodzenia może spowodować odpływ wy-szkolonej kadry do innych, niesamorządo-wych organów egzekucyjnych.

Zarząd ZMP przyjął sprawozdanie z działal-ności Związku w 2008 r., sprawozdania z wy-konania budżetu Związku w 2008 r. i bilans,opinię Komisji Rewizyjnej nt. realizacji budże-tu Związku w 2008 r., a także projekt budżetuZwiązku na rok 2009.

JOANNA PRONIEWICZ

Podczas spotkania przedstawicieli pra-wie 30 wielkopolskich miast z ZarządemZMP Andrzej Porawski, sekretarz strony sa-morządowej Komisji Wspólnej Rządu i Sa-morządu przedstawił aktualny stan prac nadważnymi dla samorządów miejskich ustawa-mi. Szczególnie martwi odłożenie do przysło-wiowej „szuflady” popieranego przez ZMPprojektu ustawy o planowaniu i zagospoda-rowaniu przestrzennym przygotowywanegoprzez Ministerstwo Infrastruktury, który niezyskał akceptacji Rady Ministrów. – Lobbydeweloperów w tej sprawie okazało się sil-niejsze od nas i projekt czeka na lepsze cza-sy – mówił dyrektor Biura ZMP. Uczestniczą-cy gościnnie w spotkaniu, przewodniczącyZGW RP, wójt gminy Czerwonak, Mariusz Po-znański, wskazywał na dobrą współpracęz rządem podczas obrad KWRiST, które od-bywają się w Kancelarii Premiera, i równo-cześnie na katastrofalne projekty poselskie(np. bez symulacji finansowej), których sa-morządy nie mogą opiniować.

Samorządowcy z Wielkopolski skarżylisię na brak możliwość egzekwowania płace-nia czynszu przez mieszkańców budynków

komunalnych, co w konsekwencji drenujebudżety gmin. Ważnym problemem, którywymaga również rozwiązania w najbliższymczasie, jest oświetlenie uliczne. RyszardGrobelny, prezes ZMP, uważa, że miasta niepowinny płacić za zużycie prądu, ale samoświatło: – Natężenie światła można przecieżzmierzyć. Chcemy lobbować za takim roz-wiązaniem. Obecnie samorządy same mu-szą inwestować w energooszczędne instala-cje, kiedy chcą mniej płacić za oświetleniew mieście.

Poruszono także kwestie rewitalizacjii „trzynastek” dla burmistrzów czy prezy-dentów. ZMP do końca maja przygotujepakiet zmian w ustawach, które ułatwiąmiastom skuteczniejsze niż do tej pory re-alizowanie projektów rewitalizacyjnych.Natomiast w sprawie „trzynastek” zamó-wiona opinia u dr. Zbigniewa Sypniewskie-go w sprawie stwierdzania przez radę gmi-ny uprawnienia wójta (burmistrza, prezy-denta miasta) do dodatkowego wynagro-dzenia rocznego jest już dostępna na stro-nie internetowej ZMP.

(JP)

Spotkanie z miastami woj. wielkopolskiego

StanowiskoZarządu Związku Miast Polskich

w sprawie rządowego programu„Wsparcie jednostek samorządu

terytorialnego w działaniach stabilizujących

system ochrony zdrowia”

Zarząd Związku Miast Polskich z zaintere-sowaniem wita adresowany do jednostek sa-morządu terytorialnego wieloletni programrządowy, którego założenia zostały przyjęte naposiedzeniu Rady Ministrów w dniu 3 lutegobr. Zarząd zgadza się z założeniami programu,zawartymi w komunikacie KPRM o tym posie-dzeniu rządu.

Zarząd proponuje przy tym, aby zakreswsparcia w ramach tego programu obejmował:

1. Dotacje dla JST, które dokonały komer-cjalizacji SP ZOZ, na pokrycie kosztów komer-cjalizacji (wycena składników majątkowych,programy przekształceń, „naprawcze” itp.).

2. Dotacje dla JST, które dokonały komer-cjalizacji SP ZOZ, na pokrycie kosztów restruk-turyzacji zadłużenia przekształcanych zakła-dów.

3. Dotacje na dostosowanie powstałychw wyniku przekształcenia spółek do wymaga-nych od roku 2011 standardów.

W komunikacie z posiedzenia rządu czyta-my, że „prawie wszystkie przekształcone do-tychczas zoz-y osiągają nadwyżkę przycho-dów nad kosztami i korzystny wynik finanso-wy”. Dlatego – zgadzając się z założeniemwspierania tych JST, które już przeprowadziłyprzekształcenia – postulujemy objęcie progra-mem również te JST, które proces komercjali-zacji SP ZOZ skutecznie przeprowadziływ ostatnich kilku latach, ponieważ właśniew ich przypadku warunek „przekazania pie-niędzy samorządom dopiero po faktycznejrealizacji zadań związanych z restrukturyza-cją” jest już spełniony. To samo dotyczy oczy-wiście – po spełnieniu warunków udziałuw programie – miast, które są obecnie w trak-cie przekształceń SP ZOZ-u.

Zarząd Związku dokona rozeznania zamia-rów miast członkowskich co do przekształceńSP ZOZ-ów natychmiast po uzyskaniu opiniiMinistra Zdrowia o niniejszym stanowisku.

Głowno/Poznań, 16.01/06.02.2009

Za ZarządRyszard Grobelny

Prezes Związku

ZE ZWIĄZKU

IV SAMORZĄD MIEJSKI nr 3 (152), marzec 2009

G mina jest jedną z większych w woje-wództwie. Liczy prawie 16 tys.mieszkańców. W samym mieście

mieszka obecnie ponad 10,5 tys. osób. Dodziedzin życia wiodących w mieście i jegookolicach należą turystyka, wypoczynek, le-śnictwo i rolnictwo. Murowana Goślina togmina nowoczesna, proekologiczna, nasta-wiona na inwestycje i rozwój.

Na starym szlakuMurowana Goślina od swoich najstarszych

dziejów leżała na bardzo starych traktachhandlowych: z Gniezna na Pomorze Zachod-nie oraz z Poznania na Pomorze Środkowe.Od początku goślińska osada rozwijała sięw ośrodek o dużym potencjale handlowym.

Akt lokacyjny Murowanej Gośliny został wy-dany do roku 1389. W XVIII w. miasto zaczęłosię także szybko rozwijać. Założono wielką ma-nufakturę stalową – Hamer, w której rozwinię-to produkcję żelaza, papieru i oleju. W XIX w.powstawały pierwsze zakłady przemysłowe –browar, gorzelnia, tartak, młyn parowy, cegiel-nia. Rozwijało się rolnictwo. Sprzyjały temu ce-nione w Wielkopolsce jarmarki, których przy-wilej organizacji nadał miastu sam król Stani-sław August Poniatowski.

Po I wojnie światowej lud-ność polska przejęła wła-dzę w magistraciemiejskim, formującwładze. Przywraca-no ulicom pol-skie nazwy, roz-poczęto naucza-nie dzieci w języ-ku polskim.

W 1983 rokurozpoczęła siębudowa osiedlamieszkaniowego„Zielone Wzgórza”dla pracowników powstają-cej w Bolechowie fabrykizbrojeniowej. W ciągu kilku-nastu lat na „ZielonychWzgórzach” zamieszkało ponad 5000 osób.

Miasto młode i czysteCechą, która zdecydowanie odróżnia Mu-

rowaną Goślinę od innych gmin, jest młodośćjej społeczeństwa. Pod względem procentaludności w wieku przedprodukcyjnym w ogól-nej liczbie mieszkańców gmina zdecydowanieprzoduje w swoim otoczeniu. Zjawisko to jestspowodowane przede wszystkim rozwojemosiedla Zielone Wzgórza. Poza tym na prze-strzeni ostatnich kilkudziesięciu lat miastokilkakrotnie zwiększyło liczbę swoich miesz-kańców. Bodźcem do szybkiego rozwoju Mu-rowanej Gośliny jest bliskość Poznania.

Do najważniejszych czynników kształtują-cych obraz miasta i gminy – obok korzystnegopołożenia w granicach Aglomeracji Poznańskiej– należą z pewnością występujące na tereniegminy lasy (stanowią około 45% jej terenu).

AtrakcjeNa terenie gminy znajduje się Park Krajo-

brazowy „Puszcza Zielonka”. Biegnący przezjej tereny system certyfikowanych szlaków ro-werowych liczy ponad 500 km długości. Wo-kół Puszczy wiedzie Szlak Kościołów Drewnia-nych z przepięknym XVII-wiecznym kościół-kiem w Długiej Goślinie. Atrakcyjny pobytprzez cały rok oferuje turystom 15 hoteli i go-spodarstw agroturystycznych (479 miejsc

noclegowych), działają kąpieliska w Kamiń-sku, Okońcu i Wojnówku. Wyjątkowy na nizi-nach rezerwat Śnieżycy Górskiej „Śnieżycowy

Jar” w Starczanowie w okresie wiosennymurzeka turystów białym dywanem kwiatów.Murowana Goślina żyje także wydarzeniamikulturalnymi i sportowymi. Wśród nich jest„Największy w Wielkopolsce Jarmark św. Ja-kuba” czy festiwal muzyczny „Musica SacraMusica Profana”. Do największych imprez

sportowych należą: coroczne MistrzostwaPolski w półmaratonie

weteranów czy jedenz ogólnopolskich mara-tonów rowerowych w cy-klu MTB Marathon.

„Adres marzeń” dla każdego

Gmina znalazła sięna liście tygodnika „Wprost” stu

najatrakcyjniejszych miejscdo zamieszkania w Polsce. Ce-

lem nadrzędnym w przyjętej strategiijest rozwój mieszkalnictwa. Gmina wzbudzaduże zainteresowanie wśród inwestorów. Naj-większe zakładyznajdujące sięna terenie gmi-ny to: HildingPolska Sp. z o.o.(branża tekstyl-no-meblowa),Solaris Bus&Coach Sp. z o.o. (serwis autobu-sowy), PZH SM Lacpol Sp. z o.o. (branża mle-czarska), Zakłady Farmaceutyczne BIO-WINSp. z o.o. (produkcja spirytusu oczyszczone-go), Aves Sp. z o.o. (maszyny i instalacje dlarolnictwa). W połowie przyszłego roku działal-ność rozpoczynają 3 nowe firmy: Inline Po-land (produkcja opakowań jednorazowych),GRATECH S.c. (produkcja maszyn dla branżypapierniczej), Bros S.j. (magazyn ze środkamiochrony przeciw owadom).

Wchodząca w skład Aglomeracji Poznań-skiej Murowana Goślina to połączenie możli-wości inwestycyjnych, otwartych ludzi, nowo-czesnego myślenia, sąsiedztwa wielkiegomiasta z wypoczynkiem, bezpieczeństwemmieszkańców i wielkim bogactwem przyrody.

Materiały o Murowanej Goślinie przygotowała EWA PARCHIMOWICZ

Nowe miasta w ZMP

Murowana Goślina

W mieście odbywają się ogólnopolskiemaratony rowerowe MTB Maraton.

Fot. Archiwum UM

Murowana Goślina położona jest w północnej części województwa wiel-kopolskiego, w odległości ok. 20 km od Poznania.

ZE ZWIĄZKU

VSAMORZĄD MIEJSKI nr 3 (152), marzec 2009

F estiwal to niepowtarzalna okazja do zdo-bycia wiedzy na temat najnowszych roz-wiązań związanych z promocją miejsc do

wymiany doświadczeń, spotkań oraz inspirują-cych dyskusji. Organizatorem i pomysłodawcąprojektu jest Grupa Ströer, jeden z liderów rekla-my zewnętrznej w Polsce i Europie, a patronathonorowy nad imprezą objął Związek Miast Pol-skich oraz Polska Organizacja Turystyczna.

III edycja Festiwalu Promocji Miast i Regio-nów będzie miała szczególny charakter – zewzględu na zakres merytoryczny wydarzeń orazjubileusz dziesięciolecia Grupy Ströer w Polsce.Formuła Festiwalu, podobnie jak w poprzednichlatach, obejmuje konferencję oraz konkurs ZłoteFormaty. Na konferencji zostaną przedstawionenajnowsze trendy i techniki marketingowe sto-sowane w promocji miejsc na świecie, m.in.: setjetting, product placement, e-marketing, publi-city i inne. Szczególne miejsce zajmą zagadnie-nia dotyczące marketingu sportowego oraz mar-ketingu kultury. Wykłady poprowadzą uznane

autorytety zarówno z Polski, jaki z zagranicy. Wśród nich będąmiędzy innymi: Marzena Bogda-nowicz (Wielka Brytania) – eks-pert ds. marketingu sportowego,która sprawowała funkcję dyrek-tora marketingu Brytyjskiego Ko-mitetu Olimpijskiego i byławspółodpowiedzialna za uzyskanie przez Lon-dyn prawa do organizacji letnich Igrzysk Olimpij-skich w roku 2012, a także Stefan Roesch(Niemcy) – doświadczony konsultant i ekspertz dziedziny marketingu turystycznego oraz tury-styki i promocji filmowej – oraz Alisa Bailey (Vir-ginia, USA) – prezes Virginia Tourism Associa-tion, odpowiedzialna za całokształt rozpozna-walnych na całym świecie działań marketingo-wych służących promocji i budowaniu marki sta-nu Virginia. Po raz pierwszy w historii festiwaluoprócz Panelu Prezydentów i Marszałków odbę-dzie się również Panel Szefów Biur Promocjiz urzędów miejskich i marszałkowskich.

Uczestnicy konkursu Złote Formaty będąmogli ubiegać się w tym roku o nagrody ażw 5 kategoriach konkursowych: wydarzenie spe-cjalne (event), wydawnictwo promocyjne, stro-na internetowa, outdoorowa kampania rekla-mowa oraz działalność promocyjna (Grand PrixFestiwalu za podsumowanie całokształtu dzia-łań promocyjnych prowadzonych na przestrzeniostatnich trzech lat). Główną nagrodą w ramach

każdej kategorii w konkursie jestkampania outdoorowa o wartości150 tys. zł oraz kampania na nowo-czesnych multimedialnych nośni-kach Infoscreen znajdujących sięw Warszawskim Metrze o wartości20 tys. zł. Kampanie zostaną zreali-zowane na nośnikach Grupy Ströer.

Już po raz drugi ZMP przyzna Nagrodę Specjalnąw wysokości 10 tys. zł. Łączna wartość nagródw III edycji festiwalu wynosi ponad 880 tys. zł.Do I edycji konkursu Złote Formaty zgłoszono120 projektów z 54 miast, do drugiej – 211 ze103 miast i regionów. W sumie do tej pory wy-różniono i nagrodzono 34 projekty.

Termin nadsyłania zgłoszeń na konferen-cję upływa 31 marca br. Dokładne informacjena temat Festiwalu Promocji Miast i Regio-nów, zasad konkursu Złote Formaty oraz moż-liwości uczestnictwa w konferencji są dostęp-ne na stronie internetowej www.outdoordla-miast.pl/festiwal. (JP)

Festiwal dla miast i regionów

Święto promocjiJuż po raz trzeci przedstawiciele miast i regionów na co dzień zajmującysię tworzeniem i realizacją strategii promocyjnych spotkają się na Festi-walu Promocji Miast i Regionów, który w tym roku odbędzie sięw dniach 21–22 kwietnia br. w hotelu Sheraton w Warszawie. Poprzed-nie dwie edycje festiwalu zgromadziły blisko 800 uczestników, w tym re-prezentantów 350 samorządów.

P rojekt zakłada przekazanie w formie wy-kładów, warsztatów czy konsultacji w gmi-

nach wiedzy i umiejętności, które są potrzeb-na pracownikom samorządowym zajmującym

się promocją. Jest to program autorski, przy-gotowany przez Pawła Kolasa (JODKA Consul-ting), na zapotrzebowanie Związku Miast Pol-skich, dla miast członkowskich Związku.

Związek Miast Polskich opłaca wszelkiekoszty związane z wynajęciem sali, przygoto-waniem materiałów, a także koszt pracy eks-pertów-wykładowców. Wszystkie szkolenia,które będą odbywać się w Warszawie (hotel„HIT” – ul. Ks. I. Kłopotowskiego 33), kończąsię ewaluacją i wręczeniem certyfikatu.

W tym roku kontynuujemy ich organizacjęna podobnych zasadach i proponujemy na-stępujące tematy:

■ Sztuka prezentacji – jak przemawiaćz sukcesem. Warsztat komunikacji biznesowej;

■ Od pomysłu do realizacji i rozliczeniaprojektu europejskiego – logika interwencjieuropejskiej – stara i nowa perspektywa;

■ Negocjacje z partnerem biznesowym– o czym trzeba wiedzieć, żeby osiągnąć suk-ces?

Więcej informacji – terminy, programyi zgłoszenia na stronie www.zmp.po-znan.pl.

(JP)

Samorządowa Akademia Promocji (SAP)

Warsztaty dla miast Rusza już piąta edycja Samorządowej AkademiiPromocji. SAP jest projektem szkoleniowo-eduka-cyjnym ukierunkowanym na wsparcie pracownikówsamorządowych, podniesienie ich kwalifikacjii przygotowanie do prowadzenia działań promocyj-nych. W latach 2005–2008 w szkoleniach wzięłoudział prawie 400 osób z ponad 100 miast człon-kowskich ZMP.

P owstałe jesienią 2005 roku Silesia Ci-ty Center to zupełnie wyjątkowe przed-sięwzięcie architektoniczne, które po-

zwoliło w harmonii współistnieć obiektomhandlowym, rozrywkowo-rekreacyjnym, usłu-gowym i biurowym w otoczeniu zieleni. Jegopowstanie przyczyniło się do stworzenia wielunowych miejsc pracy, a także radykalniezmieniło charakter jednej z najstarszych dziel-nic Katowic – Dębu.

Projekt architektoniczny obejmował odre-staurowanie historycznych budynków podawnej kopalni oraz zmianę ich przeznacze-nia. W ramach centrum został stworzony swo-isty rynek miejski z kawiarenkami, restaura-

cjami i sklepikami. Natomiast wieża szybu ko-palnianego stała się symbolem nowego cen-trum.

Atutami leżącego przy głównej arterii ko-munikacyjnej na Śląsku Silesia City Center sąprojekt architektoniczny oraz nowoczesne roz-wiązania pozwalające harmonijnie współist-nieć nowym obiektom ze starymi budynkamipokopalnianymi. Poszanowanie lokalnej tra-dycji i kultury to podstawowa zasada, którąkieruje się w swoich działaniach inwestor cen-trum – TriGranit. Firma buduje centra miej-

skie, które wkomponowują się w krajobrazi klimat miejsca. Tak też się stało w Katowi-cach.

Silesia City Center jest miejscem, w któ-rym mieszkańcy mogą zrobić zakupy, sko-rzystać z usług bankowych, pocztowych, aletakże pójść do kina. Są tu kawiarenki, re-stauracje i puby. Na dachu obiektu znajdu-je się taras widokowy, na którym urządzonoogród. W odrestaurowanym, zabytkowymbudynku hali po kopalni „Gottwald” toczysię życie kulturalne. Odbywają się tu m.in.:wystawy, koncerty, pokazy mody i filmów,ale także młodzieżowe happeningi i przed-stawienia.

Potężne zmiany, choć o innym charakte-rze, dokonują się od lat 90. ub. wieku w innejuprzemysłowionej części Katowic – w dzielni-cy Zawodzie. Od początku jej powstania funk-cjonowały tam huty, fabryki maszyn, zakładychemiczne, fabryka porcelany, żarówek orazinne zakłady przemysłu ciężkiego. W latach70. minionego wieku w dzielnicy powstało kil-ka osiedli mieszkaniowych. Sytuacja mate-rialna części mieszkańców dzielnicy uległapogorszeniu, kiedy rozpoczął się proces re-strukturyzacji przemysłu i część zakładów zo-

stała zlikwidowana. Część budynków, już i takstarych, ze względu na brak opieki właścicieliw ciągu kolejnych lat, ulegała stopniowej de-gradacji.

Pod koniec lat 90. władze Katowic przystą-piły do realizacji planu modernizacji sferymieszkaniowej oraz rekreacyjnej i kulturalnejZawodzia. Za pośrednictwem spółki miejskiej –Towarzystwa Budownictwa SpołecznegoSp. z o.o. rozpoczęto budowę nowoczesnychbudynków mieszkaniowych. Pierwszą realiza-cją było osiedle „Bulwary Rawy”. I etap budowytrwał od listopada 1999 r. do kwietnia 2001 r.W oddanych na osiedlu lokalach zamieszkałyprzede wszystkim młode rodziny, ale także aż102 mieszkania zostały udostępnione rodzi-nom, których lokale zostały wyburzonew związku z rozwojem miejskiej komunikacji.

Kolejny etap tej inwestycji zakończył siępowstaniem czterech 7-kondygnacyjnych bu-dynków mieszkalnych, wewnątrz których znaj-dują się ogródki przydomowe oraz plac zabawdla dzieci wraz z boiskiem sportowym. Etap IIIobejmuje budowę trzech budynków o wyso-kości 5–7 kondygnacji. Na terenie osiedla po-wstało boisko wielofunkcyjne i plac zabaw dladzieci starszych.

Niezwykle istotne są też działania podno-szące jakość obiektów sportowych i kultural-nych w dzielnicy. W 2003 roku miasto oddałodo użytku nowoczesny wielofunkcyjny obiektsportowy, który stał się centrum kultury fizycz-nej nie tylko dla dzielnicy Zawodzie, ale takżedla całej wschodniej części miasta. Znajdujesię tu m.in. boisko do piłki nożnej o sztucznejnawierzchni trawiastej, 2 korty tenisowe, bo-isko do koszykówki o nawierzchni poliureta-nowej, tor deskorolkowy oraz budynek, w któ-rym mieści się siłownia, oraz sala do zajęćz aerobiku i tenisa stołowego.

Dzięki ogólnemu rozwojowi dzielnicy orazcałego miasta obszar ten staje się coraz bar-dziej atrakcyjny dla inwestorów prywatnych.Właśnie w Zawodziu swoją siedzibę zlokalizo-wał polski potentat rynku informatycznego fir-ma Kamsoft, który poza biurowcem dla swo-jej firmy planuje budowę kolejnego biurowcaklasy A-.

Warto wspomnieć, że miasto poniosło na-kłady inwestycyjne w celu modernizacji ukła-du kanalizacyjnego oraz drogowego dzielnicy.Sięgają one 400 mln zł.

(EPE)

REWITALIZACJA W MIASTACH

VI SAMORZĄD MIEJSKI nr 3 (152), marzec 2009

Silesia City Center i nowe Zawodzie

Jak zmieniają się KatowiceNajwiększy obiekt komercyjny w Katowicach i na Śląsku – Silesia CityCenter – powstał na obszarze po starej kopalni „Gottwald”, leżącejw centrum miasta. Centrum przemieniło pokopalniane tereny w tętnią-ce życiem miejsce.

Silesia City Center wkomponowało się w krajobraz i klimat miejsca.Fot. Archiwum UM w Katowicach

REWITALIZACJA W MIASTACH

VIISAMORZĄD MIEJSKI nr 3 (152), marzec 2009

C zersk to 10-tysięczne miasto położo-ne w południowej części województwapomorskiego, w samym sercu Borów

Tucholskich. Pierwsze centrum handlowe po-wstało przy głównej ulicy miasta u schyłku XIXwieku. Jeszcze na początku lat 90. XX wiekuCzersk był typową „ulicówką”, w której życieskupiało się wzdłuż głównej osi komunikacyj-nej – niezwykle ruchliwej drogi krajowej nr 22,dawnego traktu Berlin – Królewiec.

Przez dziesięciolecia przybywający do mia-sta goście byli zaskoczeni kształtem urbani-stycznym centrum Czerska. Tradycyjny obrazmiasta każe bowiem spodziewać się klasycz-nego, czworokątnego rynku, a tymczasem tegow mieście brakowało. Tereny położone w cen-trum były zaniedbane, brzydkie i bezużyteczne.Znajdowały się tam place składowe, dworzecautobusowy i nieurządzone targowisko. W mie-ście brakowało placów, skwerów i wyraźniemiejskiego podziału funkcji.

Z chwilą powstania samorządu rozpocząłsię od zera proces zagospodarowywania no-wego centrum – z deptakiem i centralnym pla-cem pełniącym rolę rynku. Władze gminy naj-pierw musiały wykupić grunty położonew centrum miasta. Opracowano pierwsze pla-ny zagospodarowania przestrzennego tych te-renów, sprzedano działki prywatnym inwesto-rom. Przyjęto tu formułę użytkowania wieczy-stego z koniecznością zabudowy w ciągu

dwóch lat. W ten sposób rozpoczęto wielkieprzedsięwzięcie pod hasłem „czerszczaniebudują nowe centrum handlowo-usługowe”.

Plac Józefa Ostrowskiego – bo to on stano-wi teraz centralny punkt Czerska – zajmuje po-wierzchnię 3600 m2. W na środku placu znaj-duje się fontanna, której architektura nawią-zuje do znanych w całej Polsce „czerskichpstrągów”. W specjalnych kwietnikach oraz

donicach umieszczono zieleń. Zainstalowanonowoczesne oświetlenie, ozdobne ławki i ko-sze na śmieci oraz stojaki na rowery. Plac za-budowano budynkami handlowo-usługowy-mi, które pełnią również funkcję mieszkalną.

Proces budowy nowego centrum trwał kil-kanaście lat i zakończył się w roku 2006. Inwe-stycja ta znacząco poprawiła wizerunek Czer-

ska. Dzięki odważnym decyzjom władz samo-rządowych centrum miasta zaczęło tętnić ży-ciem. Rewitalizacja przeprowadzona na placuJózefa Ostrowskiego miała wpływ także nazmiany, które dokonały się w sąsiedztwie. Zre-witalizowano sąsiednie ulice, przeprowadzonotermomodernizację kilku obiektów.

Całego przedsięwzięcia nie udałoby sięzrealizować, gdyby nie wspólne zaangażowa-nie władz miejskich i mieszkańców. Przy bu-dowie nowego centrum Czerska wyraźnie byłowidać dobrą ich współpracę i dążenie do po-prawy jakości życia w mieście. Zabudowa ota-czająca plac powstała ze środków inwestorówprywatnych, natomiast gmina przeprowadziłainwestycje związane z zagospodarowaniemjego centralnej części.

Warto podkreślić, że realizacja tego przed-sięwzięcia została zakończona 1 lipca 2006roku – w 80. rocznicę nadania praw miejskichCzerskowi. Nowoczesne i funkcjonalne cen-trum było swoistym prezentem dla mieszkań-ców miasta.

W ostatnich dwóch latach Czersk aż trzy ra-zy był nagradzany najwyższymi laurami za swojenowe centrum. Zarząd województwa pomor-skiego przyznając mu nagrodę w konkursie dlanajlepszej przestrzeni publicznej województwapodkreślił wyjątkowe społeczno-ekonomiczneefekty tego przedsięwzięcia. Z kolei Towarzy-stwo Urbanistów Polskich wraz ze ZwiązkiemMiast Polskich w podobnym konkursie przyzna-ło miastu główną nagrodę w kategorii „Nowowykreowana przestrzeń publiczna”. Nagrodzo-no w ten sposób utworzenie nowego centrumw miejscu zdegradowanej przestrzeni, zaburza-jącej strukturę funkcjonalną miasta. Docenionozapewnienie programu funkcjonalnego odpo-wiadającego potrzebom społeczności lokalnej.

I wreszcie swoją nagrodę przyznał Czersko-wi także Minister Infrastruktury. Do Ogólnopol-skiego Konkursu „Modernizacja roku 2008”zgłoszono ponad sześćset realizacji. Rewitali-zacja przestrzeni publicznej centrum Czerskaznalazła się w gronie około setki finalistówi laureatów konkursu. Wśród kilkuset uczestni-ków konkursu czerska realizacja była jednymz dwóch szczególnych laureatów. Minister In-frastruktury przyznał bowiem dwie specjalnenagrody dla najlepszego inwestora i wykonaw-cy. I to właśnie Czersk uzyskał tę specjalną na-grodę dla najlepszego inwestora w kraju.

(EPE)

Najlepsza przestrzeń publiczna

Nowe centrum Czerska

Dzisiejsze nowe centrum miasta tętni życiem. Fot. Archiwum UM

Tytuł „Modernizacji roku 2007” oraz nagrodę w konkursie TowarzystwaUrbanistów Polskich na najlepiej zagospodarowaną przestrzeń publicz-ną uzyskał projekt rewitalizacji centrum Czerska.

Centrum Czerska, lata 90. XX wieku.Rejon ulic Kościuszki i Rynkowej – tere-ny dawnego targowiska miejskiego.

Fot. Archiwum UM

N agrodzony w konkursie Park im. Pre-zydenta Ronalda Reagana powstałna podmokłych terenach strefy nad-

morskiej. Choć stan tej okolicy przed rewitali-zacją był zły, było to atrakcyjne lokalizacyjniemiejsce. Przystępując do działania w tym ob-szarze, służby miejskie miały na celu rewitaliza-cję przestrzeni miejskiej poprzez ochronę ujęćwody pitnej i utworzenie nowego kompleksuogólnodostępnych terenów rekreacyjnych.

W latach 2001–2007 wykonano prace napowierzchni 80 ha. Zlikwidowano nieeste-tyczne i stwarzające zagrożenie sanitarne dlaujęcia ogrody działkowe, które zajmowały po-wierzchnię 30 ha. Poprzez budowę nowychurządzeń wodnych (2 stawy o łącznej pow.2,6 ha oraz rowy odwadniające o długości2,5 km) odprowadzających wody poza strefęochronną ujęć zlikwidowano zabagnienia te-renu. Wykonano bogatą obudowę biologicz-ną urządzeń wodnych: na powierzchni ćwierćhektara posadzono szuwary na brzegach sta-wów, rowów i na wyspach dla ptactwa.

Zbudowano 5 kilometrów sieci komunikacjiwewnętrznej dla pieszych i rowerzystów o na-wierzchni żwirowej oraz utwardzono 4 kilometrytras pieszo-rowerowych o znaczeniu ogólno-miejskim. Tereny rekreacyjne wyposażonow elementy małej architektury parkowej, takiejak pomosty widokowe, miejsca grillowania,miejsca biesiad rodzinnych. Zainstalowano me-

ble parkowe: ławki, kosze na śmieci. Stworzonobardzo dobrze wyposażone place zabaw i placesportowe, w tym rowerowy tor przeszkód, torydla deskorolkarzy oraz pola do gry w bulle.

Zaadaptowano istniejący drzewostan i posa-dzono nowe rośliny na obszarze 30 ha, w tym5 tysięcy drzew ozdobnych. Założono trawniki łą-kowe, łąkę kwietną i turzycowiska o powierzchni8,2 ha. Zalesiono obszar o powierzchni 1,7 ha.Atrakcją parku stały się duże powierzchnie róża-nek oraz kolekcja traw ozdobnych, którą możnapodziwiać z drewnianych pomostów.

Wartość wykonanych prac wynosi 8 mln zł.Środki na realizację tego przedsięwzięcia po-

chodziły głównie z Gminnego, Powiatowegoi Wojewódzkiego Funduszu Ochrony Środowi-ska i Gospodarki Wodnej. 750 tys. zł wydat-kowano w ramach partnerstwa publicz-no-prywatnego. W taki sposób sfinansowanobudowę placu zabaw i sportu o pow. 1 ha.

Gdańsk był jednym z szesnastu polskichmiast, które wzięły udział w II OgólnopolskimKonkursie na Najlepiej Zagospodarowaną Prze-strzeń Publiczną. Jurorzy nagrodzili Gdańsk za„stworzenie atrakcyjnej, zróżnicowanej funkcjo-nalnie przestrzeni rekreacyjnej o znaczeniu me-tropolitalnym”. Tadeusz Markowski, prezes To-warzystwa Urbanistów Polskich podkreślił, żekapituła nagrody starała się wybierać miejscaprzyjazne i otwarte na ludzi. Zdaniem jurorówodnowa i ożywienie parku pozytywnie wpłynęłyna całe środowisko przyrodnicze w mieście.

(EPE)

REWITALIZACJA W MIASTACH

VIII SAMORZĄD MIEJSKI nr 3 (152), marzec 2009

Gdańsk nagrodzony za Park Reagana

Przyjazne miejsceGdańsk to jeden z laureatów II Ogólnopolskiego Konkursu na NajlepiejZagospodarowaną Przestrzeń Publiczną zorganizowanego przez Towa-rzystwo Urbanistów Polskich i Związek Miast Polskich. Gdańsk, który dokonkursu zgłosił Park Nadmorski im. Prezydenta Ronalda Reagana, zdo-był pierwsze miejsce w kategorii zagospodarowania terenów zielonych.

Kolekcja traw ozdobnych oglądana zewzniesionych pomostów.

Fot. Barbara Szczyt, UM w Gdańsku

Place wypoczynkowe.Fot. Barbara Szczyt, UM w Gdańsku

W ramach prac rewitalizacyjnych napodmokłych terenach przyszłego par-ku wybudowano układ urządzeń od-wadniających. Brzegi stawów umoc-niono matą wegetacyjną.

Foto: Archiwum „HYDROLECH”

O siedle powstawało w kilku eta-pach. Około 1870 roku pojawi-ła się tu jednakowa, szeregowa

i monotonna zabudowa. Miała zaspo-koić potrzeby mieszkaniowe pracowni-ków jednej z najnowocześniejszychwówczas w Europie hut – huty „Pokój”.

Kaufhaus usytuowany jest na grani-cy dwóch przemysłowych dzielnic RudyŚląskiej – Nowego Bytomia i Chebzia.W II połowie XIX wieku zwany był kolo-nią Gute Hoffnung, w latach 30. XX wie-ku – po plebiscytach, kiedy osiedle toznalazło się po polskiej stronie granicy,zostało nazwane Kolonią Styczyńskiego.

Budynki mieszkalne na osiedlu to ty-powe familoki, z elewacją ze skromny-mi detalami architektonicznymi, mają-ce dwa piętra i dwuspadowy dach. Do-my budowane były w dwóch typach:w pierwszym typie na każdym piętrzeumieszczono sześć małych mieszkań,do których wchodziło się z jednej klatkischodowej. Zaplecze gospodarcze i sa-nitariaty były zlokalizowane na podwó-rzu. W drugim typie domów zbudowa-no dwie klatki schodowe, na każdympiętrze znajdowały się po dwa duże

mieszkania, składające się z dwóchwiększych pokoi oraz kuchni.

Na osiedlu z czasem powstała rów-nież część usługowa, wybudowanom.in: dom noclegowy dla samotnych ro-botników. W 1904 roku w samym środ-ku osiedla powstał dom towarowy, odktórego osiedle zaczerpnęło nazwę.Dom Towarowy „Kaufhaus” był w tam-tych czasach fenomenem na skalę eu-ropejską. Na trzech kondygnacjach bu-dynku znajdowała się przestrzeń han-dlowa. Był wyposażony m.in. w windyi ubojnię. Dom Towarowy samoistniewyznaczył centrum osiedla, wokół któ-rego koncentrowało się życie miesz-kańców. Około 1906 roku powstała dru-ga część osiedla, położona przy obec-nej ulicy Podgórze. Jest tu zabudowablokowa, składająca się z klatek scho-dowych ciągnących się wzdłuż ulic. Wewszystkich budynkach były dwupokojo-we mieszkania, po dwa na klatce scho-dowej. Na każde dwa mieszkania przy-padała jedna ubikacja, położona napółpiętrze. W 1913 roku powstała ka-mienica przypominająca wystrojembudynki z centrum Rudy Śląskiej,

w której na parterze mieściła się pie-karnia. Budynek był pokazany w filmie„Paciorki jednego różańca”. Jego układświadczył o tym, że planowano dalsząrozbudowę osiedla, jednak wybuchI wojny światowej zniweczył te plany.W 1933 roku całe osiedle liczyło około40 wolno stojących budynków z trzemareprezentacyjnymi gmachami.

W latach 80. XX wieku zapadła de-cyzja o rozbiórce Kaufhausu, w rezul-tacie połowa najstarszej części osiedlaprzestała istnieć.

Kaufhaus wkrótce znów zatętni ży-ciem. Rada Miejska Rudy Śląskiej pół-tora roku temu podjęła decyzję o reali-zacji Lokalnego Programu Rewitaliza-cji Miasta w latach 2007–2015.

Program modernizacji i renowacjizabytkowego osiedla kolonii robotni-czej Kaufhaus zakłada trzy etapy dzia-łań. Pierwszy z nich dotyczy infra-struktury zewnętrznej, a więc wymianyok. 1400 m sieci kanalizacji sanitarneji prawie dwa razy dłuższego odcinkasieci kanalizacji deszczowej, budowyoświetlenia terenu, asfaltowych drógdojazdowych, ulic, parkingów, ciągówpieszo-jezdnych, chodników. Programzakłada ponadto na tym etapie zago-spodarowanie „martwej” przestrzenipo wyburzonych budynkach i zbudo-wanie tu placów zabaw, skateparku,boiska o powierzchni 800 m2 oraz ma-łej architektury.

Kolejne dwa etapy działań obejmująremonty budynków i mieszkań, a takżebudowę nowych budynków mieszkal-nych z parterami przeznaczonymi naprowadzenie działalności użytkowej.

(EPE)

REWITALIZACJA W MIASTACH

IXSAMORZĄD MIEJSKI nr 3 (152), marzec 2009

Ruda Śląska ratuje Kaufhaus

Familoki jak noweW Nowym Bytomiu, który jest centralną dzielnicą Rudy Śląskiej, leży kil-kukwartałowe osiedle Kaufhaus. Jest to zabytkowe osiedle robotniczeo charakterystycznym ciągu budynków zlokalizowanych na łuku obecnejulicy Niedurnego.

W ramach rewitalizacji Kaufhausu odnowiono familoki, przeprowadzono modernizację układu transportowego połączeniaDrogowej Trasy Średnicowej z centrum Rudy Śląskiej. Fot. Archiwum UM

D yrektywa Unii Europejskiej z 2008 ro-ku w zakresie recyklingu i utylizacji od-padów oraz wykorzystywania surow-

ców wtórnych, do której przepisów i norm Pol-ska musi się dopasowywać od początku 2009roku, zobowiązuje nas do wprowadzenia re-strykcyjnych zasad w tym zakresie. Oprócz prze-pisów szczegółowo określających normy dla od-padów przemysłowych, dyrektywa bardzo sta-nowczo nakłada na państwa członkowskie wy-mogi dotyczące odpadów komunalnych.

Statystyczny mieszkaniec Unii Europej-skiej rocznie „produkuje” 530 kg odpadów.Polacy są w tym zakresie trochę mniej pro-duktywni, ze średnią ocenianą na poziomieok. 390 kg rocznie, jednak w tej ilości selek-tywnie zbieramy i oddajemy do powtórnegowykorzystania zaledwie niecałe 5%. Dla po-równania, statystyczny Szwed odzyskuje ok.50–55% surowców z wytwarzanych przez sie-bie śmieci.

Wchodzące prawodawstwo w tym zakresiezobowiązuje nas do podjęcia niezbędnychkroków w celu osiągnięcia do 2020 roku war-tości 50% odpadów z gospodarstw domo-wych, takich jak szkło, papier czy metal, pod-dawanych recyklingowi lub przeznaczonychdo powtórnego użycia.

SystemW jaki sposób osiągnąć w stosunkowo

krótkim czasie tak duży efekt? Istota tkwiw konsekwentnym wprowadzaniu przez sa-morządy lokalne kompleksowych systemówzagospodarowania odpadów.

Kolejność działań w racjonalnej gospodar-ce odpadami to:1. zapobieganie i ograniczanie wytwarzania,2. przygotowanie do powtórnego użycia,3. recykling,4. inne kierunki odzysku, np. odzysk energii, 5. unieszkodliwianie.

Gotowe i sprawdzone rozwiązania możemypodpatrzeć w wielu krajach.

Edukacja i system opłat W tym zakresie samorządy lokalne mają

ogromne pole do popisu. Bazując na działal-ności prowadzonych przez siebie placówekoświatowych, są w stanie w ciągu stosunko-wo krótkiego czasu wyrobić w najmłodszympokoleniu odruch segregacji śmieci przy za-łożeniu sprawnego systemu odbioru surow-ców (dostępne i systematycznie opróżnianepojemniki). Zachęcanie i edukacja dorosłychodbywa się dwutorowo – poprzez dzieci, któ-re ze szkół przynoszą dobre nawyki w tym za-kresie, oraz za pomocą zachęt finansowych.System taki świetnie się sprawdził np. w Se-attle, gdzie władze miejskie wprowadziły róż-nej wielkości pojemniki na śmieci niepose-gregowane. Koszt ich wywozu uzależnionyjest od ich wielkości – im mniejszy pojemnik,tym taniej. W dość krótkim czasie Seattleuzyskało bardzo wysoki stopień recyklinguodpadów.

Innym przykładem działań edukacyjnychgminy może być ścieżka edukacyjna na tere-nie zakładu zagospodarowania odpadóww Puławach, gdzie odbywają się zajęcia dladzieci i młodzieży na żywo pokazujące drogę

ZE ZWIĄZKU

X SAMORZĄD MIEJSKI nr 3 (152), marzec 2009

Miasta chronią klimat (3)

Sposoby na odpady

17 grudnia 2008 roku Parlament Eu-ropejski przyjął pakiet zaleceń kli-matycznych, zgodnie z którymi mia-

sta mają przeciwdziałać globalnemu ociepleniu.Miasta na całym świecie są źródłem dużej częściemisji CO2 i odgrywają kluczową rolę w inicjowa-niu i wprowadzaniu niezbędnych zmian.

Między 1 a 12 grudnia 2008 roku w Po-znaniu obradowali uczestnicy Konferencji Na-rodów Zjednoczonych ds. Zmian Klimatu. To

spotkanie było preludium konferencji kopen-haskiej, podczas której pod koniec 2009 rokuspodziewane jest przyjęcie nowego między-narodowego porozumienia w miejsce Proto-kołu z Kioto (więcej na temat protokołu w „Sa-morządzie Miejskim” z grudnia 2008 roku).

Nowy pakiet klimatyczny przekłada zobo-wiązania krajów członkowskich z 2007 rokuna praktyczne, obowiązkowe i mierzalnewskaźniki: obniżenie emisji gazów cieplarnia-

nych o 20% do 2020 roku (w porównaniu dopoziomu z roku 1990), wzrost udziału energiize źródeł odnawialnych do poziomu 20% ca-łego zużycia, ograniczenie zużycia energiio 20%. Pakiet wywrze wpływ na wszystkiesektory: budownictwo, przemysł, transport,energetyka, produkty konsumpcyjne itp.

Pakiet zakłada handel emisjami CO2. Do-chód generowany przez ten obrót jest zakła-dany na 250–300 milionów euro w latach2013–2020: połowa dochodu będzie prze-znaczona na inicjatywy zapobiegające zmia-nom klimatu. Kolejny istotny element porozu-mienia to solidarność krajów członkowskich:10% dochodu z handlu emisjami przeznaczo-ne będzie dla krajów najsłabiej rozwiniętych.

Z wielu powodów jest kluczowe, aby euro-pejskie miasta zmobilizowały się w obliczuśrodowiskowych, gospodarczych i społecz-nych wyzwań związanych z ochroną klimatu.Przede wszystkim dlatego, że 70% światowejemisji CO2 pochodzi z obszarów zurbanizowa-nych. Ponadto, wspólne międzynarodowe,

Europejski Pakiet Klimatyczny

Kluczowe miastaPorozumienie między burmistrzami – Covenant of Mayors – to najnow-sza inicjatywa europejskich miast, która ma wzmocnić realizację PlanuDziałań Komisji Europejskiej na rzecz Wydajności Zużycia Energii. 10 lu-tego br. w Brukseli porozumienie podpisało 210 miast.

Od listopada ub.r. Związek Miast Polskich realizuje dofinansowany ześrodków Narodowego Funduszu Ochrony Środowiska i GospodarkiWodnej Program edukacyjno-informacyjny na rzecz aktywnego udziałuwładz lokalnych w ochronie klimatu. Na łamach „SM” prezentuje cyklartykułów poświęconych różnym aspektom ochrony klimatu. Dzisiejszypoświęcony jest zagospodarowaniu odpadów komunalnych.

ZE ZWIĄZKU

XISAMORZĄD MIEJSKI nr 3 (152), marzec 2009

życia produktu, od jego wytworzenia poprzezutylizację i powtórne przetworzenie.

Wykorzystać istniejące składowiska Jasne jest, że składowisko to ostatecz-

ność. Odzyskując jednak energię z powstają-cego tam biogazu, możemy pokryć 100% za-potrzebowania na ciepłą wodę użytkową napotrzeby zakładu zagospodarowania odpa-dów, zaopatrzyć go w energię elektryczną,a nadwyżki sprzedać do sieci.

Nielegalne wysypiskaSą one wciąż dużym problemem. To zjawi-

sko wytępić może po pierwsze sprawny systemujawniania i karania podmiotów, choć zewzględu na społeczne przyzwolenie w od-niesieniu do takich praktyk można się zastana-wiać, kiedy przestaniemy znajdować lodówkilub części samochodów w lesie. Łatwiejszymsposobem jest pomoc mieszkańcom w pozby-waniu się kłopotliwych, niebezpiecznych, wiel-kogabarytowych lub nietypowych odpadów.Można przywołać przykład Poznania, który zaGratowisko i Gratowóz otrzymał nagrodęw konkursie „Samorządowy Lider Zarządzania”w dziedzinie usług komunalnych. Widać, żeczytelny, niezmienny i stale przypominanymieszkańcom system odbioru takich odpadówskutkuje coraz wyższym stopniem ich odzysku.

Wykorzystać odpady organiczneW miarę rozwoju tej dziedziny usług ko-

munalnych w Polsce coraz szerszy jest wa-

chlarz możliwości wykorzystania odpadóworganicznych, „zielonych” czy ogrodowych.Jako przykład niech posłużą doświadczeniakompostowni w Puszczykowie, w którychodpady takie przerabia się na kompost.Mieszkańcy wykorzystują go w ogrodach,a służby miejskie – w zagospodarowaniuzieleni.

Wspólne działaniaW kraju o wysokim stopniu zorganizowa-

nia gospodarki odpadami, jakim jest zewzględów geograficznych Szwajcaria, udałosię efektywnie połączyć działania władz lo-kalnych z aktywnością gospodarczą: miesza-ne spółki komunalno-prywatne zajmują sięzagospodarowaniem wszystkich rodzajówodpadów, pobierając zróżnicowane opłaty(najwyższe za odpady „trudne”, średnie – zaprzemysłowe, niskie – za komunalne), któ-rych system gwarantuje racjonalność działa-nia (z jednej strony pozostaje ono ekono-micznie efektywne – co jest ważne dla przed-siębiorców, z drugiej relatywnie niedrogie dlagospodarstw domowych – a to jest istotnedla władz lokalnych). Jednocześnie w tym al-pejskim raju dla turystów nie ma zbędnychwysypisk i zanieczyszczeń (jeden komplekso-wy zakład zagospodarowania wszelkich od-padów w każdym kantonie). Wypada tylkopomarzyć o podobnie skutecznym działaniuu nas. A narzędzia są: regionalne i lokalneplany gospodarki odpadami, niemałe środkiw funduszach ochrony środowiska na róż-nych szczeblach administracji.

Termiczna utylizacja odpadów

To dziedzina, co do której decyzje podejmu-je się najtrudniej. Posłowie europejscy zgodzilisię, że taki sposób może być zakwalifikowanyjako odzyskiwanie, pod warunkiem że procesten spełni określone normy wydajności energe-tycznej. Warto więc modernizować istniejącei inwestować w wysoko wydajne spalarnieśmieci. Tego typu inwestycje mogą być jednakrealizowane wyłącznie w ujęciu regionalnym,kluczowa więc staje się stała współpraca władzgminnych i powiatowych z regionalnymi. Kon-trowersje wokół lokalizacji spalarni powinnybyć eliminowane na drodze dialogu społeczne-go oraz merytorycznej dyskusji z mieszkańcamiprzy jednoczesnym założeniu złożoności i dłu-gotrwałości procesu inwestycyjnego.

Import odpadówJednocześnie państwa, takie jak Polska,

muszą wprowadzić i przestrzegać restrykcyj-nych przepisów w zakresie importu odpadówz państw bogatszych. W przeciwnym razie po-dejmowane przez sektor publiczny wysiłki mo-gą zostać zniweczone przez tych przedsiębior-ców, dla których łatwy i szybki zysk jest wciążważniejszy od wspólnego dobra.

Przegląd ciekawych rozwiązań zastoso-wanych w polskich miastach, zgłoszonychm.in. do naszych konkursów, jest dostępnyw internetowej bazie dobrych praktyk nawww.zmp.poznan.pl.

ANNA NADOLNA

europejskie i narodowe rozwiązania, choćniezbędne, nie wystarczą: wiele działań zwią-zanych z klimatem – jak np. zagospodarowa-nie odpadów – jest silnie uzależnionych od lo-kalnych uwarunkowań. W wyniku tego miastasą najlepszymi miejscami, które powinnyi muszą inicjować i prowadzić efektywne dzia-łania na rzecz ochrony klimatu.

Miasta mają realną możliwość wpływaniana zapobieganie globalnemu ociepleniu po-przez możliwość stanowienia prawa lokalne-go. Dysponują też odpowiednimi zasobamido podjęcia działań. W ostatnich latach wielemiast realizuje inicjatywy związane z klima-tem, np. rozwijając efektywny i przyjazny śro-dowisku transport publiczny lub tworząc eko-osiedla. Tylko budownictwo przyczynia się doemisji 40% gazów cieplarnianych w Unii Euro-pejskiej, stąd też miasta często oferują różneinstrumenty finansowe promujące termomo-dernizację istniejących budynków czy teżwznoszenie konstrukcji o wysokiej efektywno-ści energetycznej.

Miasta europejskie dzisiaj mobilizują sięwokół praktycznych zagadnień. Jednymz przykładów może być podpisanie 27 paź-dziernika 2008 roku przez duże obszary miej-skie, będące członkami sieci Eurocities, „De-klaracji Eurocities na temat Zmian Klimatu”,zobowiązującej każdego sygnatariusza dostworzenia planu ochrony klimatu.

Najnowszą inicjatywą jest podpisanie 10 lu-tego 2009 roku w Brukseli przez 210 miast euro-pejskich Covenant of Mayors. Dokument ten jestdeklaracją sygnatariuszy, że przekroczą zakłada-ne 3 × 20% i wprowadzą w swoich miastach nor-my bardziej restrykcyjnie dbające o jakość kli-matu. Wśród sygnatariuszy Porozumienia są trzypolskie samorządy: Bielsko-Biała, Łubiankai Niepołomice. Również Rada Warszawy wyraziławolę przystąpienia do tego przedsięwzięcia.

Jedną z osób, które złożyły podpis pod tymporozumieniem jest Zbigniew Michniowski,wiceprezydent Bielska-Białej.

– Przystąpienie do tej inicjatywy UE toprzede wszystkim ogromna odpowiedzial-

ność. Mając doświadczone i kompetentne ze-społy specjalistów, opracowaliśmy wstępnezałożenia osiągnięcia zmniejszenia emisji CO2i zużycia energii o 20%. Jednak długo prowa-dziliśmy analizy, czy jesteśmy w stanie zreali-zować program 20-proc. udziału zużycia ener-gii pochodzącej z odnawialnych źródeł. Skorojednak nasz kraj podpisał pakiet energetycz-no-klimatyczny, a zdecydowanie przywódcówUnii w zakresie realizacji polityki 3 × 20 mia-łem okazję zobaczyć, to mam świadomość, żemuszą powstać instrumenty prawne i finanso-we, które wdrożenie OZE pozwolą zrealizowaćw ciągu tych 11 najbliższych lat. Nasza współ-praca z „Energie-Cités Europa” i „Polską SieciąEnergie-Cités”, a przede wszystkim jednogło-śne zaakceptowanie przez Radę Miejską wnio-sku Prezydenta o przystąpienie do Covenantof Mayors, daje pewność, że w tej grze o przy-szłość w zakresie ochrony klimatu i bezpie-czeństwa energetycznego będziemy mielimocne wsparcie.

(AN)

W powiecie rawickim postanowionoprowadzić badania ankietowe po-ziomu satysfakcji wśród klientów

urzędu, a także zbadać potrzeby i oczekiwa-nia rodziców oraz uczniów szkół i placówekedukacyjnych związane z jakością edukacji.To całkowicie nowe przedsięwzięcie, gdyż dotej pory w Urzędzie Powiatowym w Rawiczunikt tego nie robił.

Nowy system zarządzania (ale również in-strument kontroli) w gminie Barum zostałwdrożony w 2001 roku. W koncepcji zarzą-dzania zorientowanego na rezultaty punktemwyjściowym jest zawsze koncentracja naszczegółowo określonych rezultatach, jakiemają osiągnąć poszczególni pracownicy. Dla-tego podstawowymi zadaniami menedżerówbyło przybliżenie swoim pracownikom ogól-nych i strategicznych celów organizacji, prze-łożenie ich na indywidualne, adekwatne celedla każdego z podległych mu pracowników,a następnie przetłumaczenie ich na językkonkretnych zadań i oczekiwanych, mierzal-nych rezultatów. Bardzo ważne elementy tegosystemu to: przekazywanie uprawnień i peł-nomocnictw przez dyrektora administracji sa-morządu kierownikom średniego szczebla za-rządzania (odseparowanie polityków od ad-ministracji publicznej), dołączanie do umowyo pracę kadry zarządzającej na wszystkichszczeblach corocznie ustalanych „aneksów”(zawierających jednoznacznie określony opispriorytetowych zadań, obszar odpowiedzial-ności oraz oczekiwane i konkretne rezultaty,zakres swobody działania oraz możliwości po-dejmowania samodzielnych decyzji), wpro-wadzenie „Zrównoważonej karty wyników”

dotyczącej każdej świadczonej usługi publicz-nej (15 różnych kart dla poszczególnychświadczonych usług publicznych) oraz corocz-ne ankietowanie pracowników i klientów.

W Barum przygotowano około 40 rodza-jów kwestionariuszy ankiet dla klientów orazpracowników, został opracowany i wdrożonymechanizm ankietowania oraz system moni-torowania i kontroli osiąganych rezultatów.System służący prezentowaniu osiągniętychrezultatów jest oparty na technologii WEB.Otrzymywane informacje zwrotne pozwalająna mierzenie jakości świadczonych usług pu-blicznych przez samorząd oraz prezentowanieuzyskanych wyników badań ankietowych kie-rownictwu, w tym radnym, pracownikom orazklientom. Mieszkańcy gminy mogą zobaczyćna stronie internetowej jedynie rezultatyzbiorcze, ale są one zawsze prezentowanei świadczą o jakości zarządzania całą jednost-ką samorządu. Klienci i pracownicy mogą na-tomiast zapoznać się z wynikami ankietowa-nia na różnym poziomie szczegółowości. Wio-sną każdego roku przeprowadzane są bada-nia ankietowe wśród klientów i pracownikówna temat świadczonych usług. W kwietniu od-bywa się coroczne spotkanie kierownictwaw 6–7-osobowych grupach i następuje przed-stawienie wyników (prezentacja wyników wy-korzystuje kolory oznaczające: czerwony– źle/negatywna tendencja danego wskaźni-ka, żółty – średnio/stan dopuszczalny, zielony– bardzo dobrze/tendencja wzrostowa dane-go wskaźnika). Dodatkowo wnioski pozyska-ne w trakcie badań oraz mierzenia uzyska-nych rezultatów są omawiane z pracownikamina corocznym spotkaniu z przełożonym.

Dzięki wdrożeniu nowego systemu zarządza-nia w norweskiej gminie nastąpiło przekazanieuprawnień i pełnomocnictw do podejmowaniaszeregu decyzji nominalnie zastrzeżonych dladyrektora zarządzającego urzędem – kadrze za-rządczej średniego szczebla. Doceniona zostałazespołowa praca umożliwiająca współpracęposzczególnych pracowników realizującychwspólne cele organizacji. Zastosowano syste-matyczną kontrolę pracy w kontekście osiąga-nia rezultatów i celów na wszystkich poziomach.Została stworzona Sieć Menedżerów (niefor-malne ciało spotykające się 3 razy do roku) da-jąca kierownikom danego szczebla zarządzaniawzajemne wsparcie oraz możliwość wymianypoglądów i doświadczeń oraz okazję uczeniasię od siebie nawzajem. Udział w Sieci jest obli-gatoryjny dla wszystkich menedżerów. Wprowa-dzony system zarządzania systematycznie do-starcza informacji zwrotnej o podejmowanychdziałaniach, świadczonych usługach oraz pracypracowników – pozytywy i negatywy – tworzyskuteczne kanały komunikacyjne pomiędzy ka-drą zarządczą a pracownikami, a także klienta-mi. Spowodował też podjęcie wspólnych dzia-łań nakierowanych na osiąganie określonychrezultatów. Okazał się poza tym bardzo pomoc-ny przy sporządzaniu planów strategicznychurzędu i monitorowaniu ich realizacji, a przedewszystkim znacznie poprawił jakość zarządza-nia zasobami ludzkimi i efektywnością pracy.

Od maja 2008 roku Starostwo Powiatowezaczęło prowadzić w urzędzie oraz w swoichszkołach i placówkach badania ankietowe,które mają na celu zebranie opinii na temat ja-kości świadczonych usług. Na podstawie dia-gnozy stanu świadczonych usług edukacyj-nych i wniosków będą wprowadzane zmianypodnoszące jakość pracy szkoły czy placówki.Opinia rodziców i uczniów ma być ważnym ele-mentem, który pozwoli dostosować ofertęedukacyjną szkół do ich potrzeb, a następniezmodyfikować metody i formy pracy tak, abyproces edukacyjny był zgodny z możliwościamiuczniów oraz oczekiwaniami rodziców.

(JP)

XII SAMORZĄD MIEJSKI nr 3 (152), marzec 2009

Wyjazdy do Norwegii (4)

Ankietowanie klientów

PROJEKT NORWESKI

Związek Miast Polskich we współpracy ze Związkiem Powiatów Polskich, Związkiem Gmin Wiejskich RP oraz Norweskim Związ-kiem Władz Lokalnych i Regionalnych od połowy 2007 roku realizuje 4-letni program doradczo-szkoleniowy „Budowaniepotencjału instytucjonalnego jednostek samorządu do lepszego dostarczania usług publicznych”, który jest współfinanso-wany przez rząd Norwegii ze środków Norweskiego Mechanizmu Finansowego. Projekt obejmuje rozbudowę Systemu AnalizSamorządowych, uruchomienie Grup Wymiany Doświadczeń, organizowanie konkursów, prowadzenie szkoleń oraz wyjazdystudyjne i staże w samorządach norweskich.

Podczas wizyty w norweskim Barum przedstawiciele powiatu rawickie-go, laureata konkursu „Samorządowy Lider Zarządzania 2007 – usługispołeczne” poznali innowacyjny system zarządzania oparty na koncep-cji zarządzania zorientowanego na rezultaty, który obejmuje m.in. an-kietowanie klientów (około 40 rodzajów ankiet) oraz pracowników natemat jakości świadczonych usług.

KLECZEWNowe Centrum KulturyPrzy dźwiękach przedwojennych piose-

nek o miłości wykonanych przez adeptkiStudia Piosenki oraz młodzieżowego zespo-łu poezji śpiewanej otwarto w Kleczewie14 lutego br. Centrum Kultury.

O rozmachu tej inwestycji niech świadczą sło-wa wojewody wielkopolskiego, który przyznał, żew trakcie swojego urzędowania nie miał sposob-ności otwierać podobnie imponującego obiektu.

Kleczewskie Centrum Kultury liczy sobie3 tys. m2 powierzchni użytkowej. W tym trzy-kondygnacyjnym obiekcie znajduje się salawidowiskowa, sala bankietowo-szkoleniowa,zaplecze kuchenne, salki przygotowane dopracy w grupach zainteresowań. Jest tu teżczęść handlowo-usługowa i przeznaczona na

minihotel (4 dwuosobowe pokoje). Na pozio-mie piwnicznym niebawem powstanie krę-gielnia oraz kawiarenka. Do tej pory koszt no-wo wybudowanego Centrum Kultury szacujesię na 8 mln zł, ale, by doposażyć wszystkiesale w niezbędny sprzęt, trzeba liczyć sięz dalszym finansowaniem placówki.

Praprzyczyną wybudowania tak wspaniałe-go Centrum Kultury był rozwijający się z corazwiększym impetem kleczewski amatorski ruchartystyczny. Ponad trzydzieści lat wcześniej po-

wstała stara siedziba „przytulona” do budynkuOSP i ciasno zrobiło się ambitnym animatoromkultury, tym bardziej że ochoczo rozgościły sięw gminie imprezy ponadlokalne. Centrum Kul-tury w obecnym kształcie znakomicie wpisujesię w architekturę nowej części miasta i już te-raz jest wizytówką Kleczewa.

Ceremonię otwarcia placówki przygotowa-no z dużym rozmachem. Zwieńczeniem ofi-cjalnej gali był występ artystów z Teatru Mu-zycznego w Poznaniu.

KRONIKA KRAJOWA

XIIISAMORZĄD MIEJSKI nr 3 (152), marzec 2009

Z życia miast

Uroczystość otwarcia Centrum Kultury. Fot. Archiwum UM

Budynek nowego Centrum Kulturyw Kleczewie. Fot. Archiwum UM

POZNAŃCall center w Urzędzie

W nowo powstałym Biurze Informacji Te-leinformatycznej Urzędu Miasta Poznaniauruchomiony został numer call center.

Dzwoniąc tam, zainteresowani mogą uzy-skać podstawowe informacje o miejscu, cza-sie, trybie, koniecznych dokumentach/dru-kach i opłatach związanych ze sprawami zała-twianymi przez Wydział Komunikacji, Urząd

Stanu Cywilnego i Wydział Spraw Obywatel-skich.

Za pośrednictwem pracowników biura, za-trudnionych na stanowiskach brokera infor-macji merytorycznej, klienci Urzędu MiastaPoznania będą również umawiani, na kon-kretny dzień i godzinę, na wizyty w urzędzie.Docelowo brokerzy informacji będą także ob-sługiwać telefoniczne akcje wychodzącez urzędu oraz monitorować, na zlecenie, aktu-alność elektronicznych baz danych, którymi

posługuje się urząd w kontaktach z mieszkań-cami.

Na stanowiska brokerów informacji mery-torycznej w biurze zatrudnionych zostało12 osób z orzeczoną niepełnosprawnością,które przeszły niezbędne szkolenia w zakresieobsługi stanowiska konsultanta klienta.

Powstanie Biura Informacji Teleinforma-tycznej jest wynikiem powodzenia realizowa-nego w ubiegłym roku przez UM Poznania pro-jektu „SPU Sprawniwpracyurzędu”.

IŁAWAKsiążki do domu

Już w kwietniu br. wystartuje w Iławie pi-lotażowa akcja „Książka do domu”.

Dzięki niej osoby starsze, chore lub niepeł-nosprawne będą mogły zamówić książkęprzez telefon. Do domu czytelnika dostarczyją pracownik biblioteki.

Jedną z możliwości znalezienia ciekawejpozycji książkowej jest skorzystanie z elektro-nicznego katalogu książek, które znajdują sięw iławskiej bibliotece. Można do niego trafićpoprzez stronę internetową.

– Nasza akcja z pewnością spotka sięz dużym zainteresowaniem. Do tej pory wieluosobom pomagali sąsiedzi czy rodzina – mó-wi burmistrz Iławy, Włodzimierz Ptasznik.

– Teraz wystarczy jeden telefon, by zdobyćciekawą książkę. Wiele osób cały czas niewierzy, że taka forma współpracy z czytelni-kiem jest w ogóle możliwa – dodaje.

Tylko w tym roku z usług Miejskiej Bibliote-ki Publicznej w Iławie skorzystano prawie4 tys. razy. Liczba zarejestrowanych czytelni-ków wynosi 2,5 tys. osób. Osoby te tylkow styczniu wypożyczyły 11 tys. książek.

OPOLE LUBELSKIEOffowo FILMOFFO

W pierwszy weekend lutego Opole Lubel-skie już po raz czwarty stało się stolicą pol-skiego kina niezależnego i muzyki alterna-tywnej.

Konkurs kina niezależnego, cztery koncertyi warsztaty montażowe prowadzone przeztwórcę montażu do takich kinowych hitów, jak„Lejdis” czy „Testosteron” to główne punktyprogramu Festiwalu Kina Offowego FILMOFFO.

Organizatorami wszystkich dotychczaso-wych edycji imprezy była nieformalna grupaSorry Film Polska i Urząd Miejski w Opolu Lu-belskim. Młodzi ludzie, pasjonaci kina i mu-zyki, wspierani przez samorząd, stworzyli im-prezę przyciągającą do miejscowego kinaOpolanka komplet publiczności za każdymrazem, kiedy na miejskich słupach ogłosze-niowych pojawiają się plakaty zwiastujące,że w mieście znów będzie FILMOFFO. Tym ra-zem festiwalowa publiczność miała okazjęzobaczyć 15 filmów konkursowych. Były

wśród nich zarówno produkcje amatorskie,jak i etiudy studenckie. Wygrał film „Radio-akcja” w reż. Tomasza Jurkiewicza – ciepłydokument o przyjaźni dwóch niepełnospraw-nych chłopców, którzy postanawiają ożywićswoje małe i senne miasteczko, zakładającinternetową stację radiową. Przy okazji festi-walu można było posłuchać koncertów, ta-kich grup jak COOL KIDS OF DEATH, KAMP!,INFRADŹWIĘKI i rosyjskiego tria EVERYTHINGIS MADE IN CHINA.

(EPE)

XIV SAMORZĄD MIEJSKI nr 3 (152), marzec 2009

W krótce potem, w sierpniu1920 roku niedaleko Woło-mina, pod Ossowem, roze-

grała się zwycięska dla Polaków bi-twa, znana jako „Cud nad Wisłą”,w której polscy żołnierze pokonaliprzeważające siły bolszewików. Samomiasto wyszło zwycięsko z próby zdo-bycia go przez bolszewików 13 sierp-nia 1920 roku.

W okresie międzywojennym Woło-min z podwarszawskiej miejscowościletniskowej zmienił się w miasteczkoprzemysłowe. Znaczną część ludności

stanowili Żydzi, mieszkała tu równieżliczna grupa Rosjan, która uciekłaprzed rewolucją bolszewicką.

Na pograniczu Wołomina i Kobyłkiznany geograf Wacław Nałkowski wy-budował dom, który później jego córkaZofia Nałkowska opisała w 1925 rokuw książce „Dom nad łąkami”. Obecniew „Domu nad łąkami” mieści się mu-zeum Zofii i Wacława Nałkowskichi odbywają się imprezy kulturalne.

90-lecie Wołomina

Z letniska w miastoLiczący blisko 37 tysięcy mieszkańców Wołomin. Prawa miejskie otrzy-mał na mocy dekretu Naczelnika RP, Marszałka Józefa Piłsudskiego,wkrótce po odzyskaniu przez Polskę niepodległości – 4 lutego 1919 roku.

■ Jak świętujecie jubileusz 90-lecia nada-

nia praw miejskich?

– Mamy cały kalendarz imprez kulturalnych,konkursów – plastycznych i literackich, a takżesportowych, które odbywają się od wiosny dokońca września. Cały rok 2009 jest ogłoszonyprzez Radę Miasta Rokiem Wołomina. Powsta-ło logo 90-lecia, które przedstawia jedną z ka-mienic – równolatkę miasta. Wydajemy kilkapublikacji związanych z historią miasta, jednąz ważniejszych jest album o marszałku Piłsud-skim, poświęcony jego życiu, a także zwycię-skiej bitwie z 1920 roku, w której wyekspono-wane są elementy związane z ziemią wołomiń-ską, z Ossowem, miejscem śmierci ks. Skorup-ki, z Radzyminem. Dodajemy do tego 32-stro-nicowy wkład specjalny z okazji 90. rocznicynadania praw miejskich.■ To już w ramach przygotowań do przyszło-

rocznej 90. rocznicy „Cudu nad Wisłą”?

– Tak, traktujemy jako integralną całośćuroczystości związane z rocznicą nadania prawmiejskich i przygotowania do obchodów rocz-nicy Bitwy Warszawskiej. 12 marca, na uroczy-

stej sesji Rady Miejskiej, inaugurującej Dni Wo-łomina Mirosław Nizio (autor Muzeum Powsta-nia Warszawskiego), przedstawił koncepcjębudowy Muzeum Cudu nad Wisłą. Jej wizuali-zacja będzie też zawarta w części albumowej.

Kolejną publikacją będzie książka poświę-cona rodom wołomińskim, w której opisujemy26 najbardziej znanych, związanych z naszymmiastem rodzin – od Henryka Wojciechow-skiego, właściciela ziemskiego w Wołominie,który rozparcelował swoje grunty i przeznaczyłje pod budowę domów; a po uruchomieniukolei, kiedy łatwo było dojechać tu z Warsza-wy, tereny te zasiedliły bogate rodziny miesz-czańskie ze stolicy.■ Bo Wołomin był kiedyś miejscowością let-

niskową, prawda?

– Tak, to prawda – zresztą tutaj były jednez pierwszych linii tramwaju konnego, który odDworca Wileńskiego rozwoził letników na północi południe miasta. Poza tym w publikacji opisa-ne są inne znane rody, jak Nałkowscy, rodzinaWodiczków czy Jerzy Lipman – reżyser filmowy,który współpracował z Andrzejem Wajdą.

■ Wołomin sporo inwestuje – jakie są naj-

ważniejsze inwestycje w mieście?

– Mamy cztery duże inwestycje, które reali-zujemy. Pierwsza z nich to rekultywacja wysy-piska śmieci połączona z selektywną zbiórkąodpadów. To jest program zamknięty, na którypozyskaliśmy 12,5 mln euro dotacji, dziękiktórej dziś 80% gospodarstw domowych Wo-łomina segreguje odpady! To jeden z lepszychwyników w kraju. A rekultywacja naszego wy-sypiska odpadów musiała być przedłużonao dalsze cztery lata ze względu na to, że stru-mień śmieci zmniejszył się aż o 50% w wynikusegregacji odpadów. Na wysypisku planujemyzbudować tor saneczkowy i tor narciarski.

Drugim projektem, na który pozyskaliśmyz Funduszu Spójności 36 mln euro, jest upo-rządkowanie gospodarki wodno-ściekowej

Przyciągamy nowych mieszkańców

Bezpieczna gminaRozmowa z Jerzym Mikulskim, burmistrzem Wołomina

MIASTA JUBILEUSZOWE

Upamiętnić „Cud nad Wisłą”Jednym z największych projektów przygotowywanych przez Wołomin oraz okoliczne gminyjest „Ossów – Wrota Bitwy Warszawskiej”. Projekt dotyczy zagospodarowania terenów, naktórych rozegrała się bitwa, i stworzenia tam parku historycznego oraz infrastruktury tury-stycznej. Planowana jest budowa muzeum z centrum dokumentacji wojny 1920 roku, w któ-rym oprócz pamiątek i militariów znajdowałyby się, w formie cyfrowej, wszystkie opracowa-ne dokumenty, pozwalające na prowadzenie nie tylko lekcji historii, ale i prac naukowychoraz zbiór dokumentacji filmowej z tego okresu.

MIASTA JUBILEUSZOWE

XVSAMORZĄD MIEJSKI nr 3 (152), marzec 2009

Po wojnie, w roku 1952 Wołomin stałsię miastem powiatowym, co znacznieprzyspieszyło jego dalszy rozwój. Po-wstały zakłady stolarki budowlanej „Wo-

łomin SA.” oraz Przedsiębiorstwo Poszu-kiwań Nafty i Gazu, a miasto stało się„sypialnią Warszawy”. W latach 70. i 80.wybudowano tu osiedla bloków z wielkiej

płyty. Pod koniec XX wieku wołomińskahuta szkła ogłosiła upadłość, ale dziękiopracowaniu technologii produkcji szkłażaroodpornego udało się utrzymaćczęść produkcji i zatrudnienia w nowejfirmie. Obecnie wołomińska huta planu-je budowę nowego zakładu o kilkukrot-nie większej mocy produkcyjnej. ■

i modernizacja naszej oczyszczalni, zwiększeniejej mocy z 6,5 tysiąca m3 na dobę na 15 tysię-cy. To przedsięwzięcie realizujemy od 2007 rokudo 2010 – mamy wykonanych około 50–60%prac. Najważniejsze elementy oczyszczalni jużmamy zbudowane i rozwijamy sieć.■ Czyli jesteście na etapie najtrudniejszym

dla mieszkańców, bo są rozkopane ulice…

– Tak, na dzisiaj mamy 140 rozkopanychulic! Proszę sobie wyobrazić, ile nas kosztujekoordynacja tego zadania i co się dzieje, jaksą roztopy. Ale po zakończeniu tej inwestycjibędziemy mieli nowoczesną, kompleksowągospodarkę wodno-ściekową. Najważniejszejest dla nas zbudowanie kolektorów z podzia-łem na kanały sanitarne i deszczowe, bo mia-sto było prawie w 70% skanalizowane, nato-miast to tej pory były to kanały ogólnospław-ne, bez separacji. Mam nadzieję, że po uciąż-liwościach związanych z budową, w drugiejpołowie 2010 roku będzie nam się żyło bar-dziej ekologicznie i czyściej.

Trzecim programem, który przygotowuje-my, jest rewitalizacja centrum miasta orazmiejsc po upadłych zakładach produkcyj-nych. Budujemy infrastrukturę podziemną,czyli kanalizację i wodę, oraz modernizujemyulice i budynki. Zakończyliśmy rewitalizacjęgłównego placu w mieście i kończymy przebu-dowę ul. Moniuszki, na której powstanie je-den z największych placów zabaw dla dzieci,ogródek jordanowski, część gastronomicznaoraz duża muszla koncertowa.

Ostatni program, w którym finalizujemy sta-rania o dofinansowanie, dotyczy budowy i odno-wy dróg po pracach, zarówno kanalizacyjnych,jak i budowlanych. Stworzyliśmy program na la-ta 2009–2011 (na który przeznaczamy prawie70 mln zł) budowy nowych ulic, które wpłyną nauporządkowanie całej sieci drogowej. Mogę po-chwalić się, że wśród średnich miast jesteśmyw pierwszej piątce tych, które najskuteczniej po-zyskują środki zewnętrzne na inwestycje.■ Od lat prowadzi Pan politykę „przyciąga-

nia” młodych ludzi do Wołomina – czy sku-

tecznie?

– Tak, to się udało. Z roku na rok wzrastaliczba mieszkańców, którzy przeprowadzają siędo Wołomina. Stwarzamy warunki do rozwojubudownictwa mieszkaniowego, ściągamy de-weloperów, którzy budują na naszym terenie.Atrakcyjność cenowa mieszkań w Wołominiew porównaniu ze stolicą powoduje, że z roku narok rośnie nam liczba młodych małżeństwprzeprowadzających się na nasz teren. Nega-tywnym tego skutkiem, którego nie przewidzie-liśmy, był znaczny wzrost zapotrzebowania naliczbę miejsc w przedszkolach. Teraz staramysię szybko te braki nadrobić.■ Władze samorządowe od jakiegoś czasu

starają się zmienić postrzeganie Wołomina

jako miasta kojarzonego z mafią.

– Finalizacją naszych działań jest fakt, iż wy-startowaliśmy w konkursie na najbezpieczniej-szą gminę i znaleźliśmy się wśród średnichmiast w pierwszej trójce. Minister spraw we-

wnętrznych i administracji sam był zszokowanywynikami konkursu. Jest to wynik naszego wie-loletniego działania na rzecz poprawy bezpie-czeństwa. Prowadzimy wiele programów w tymzakresie, np. jako gmina prowadzimy poradnięantyuzależnieniową, rozwijamy programy dladzieci i młodzieży, doskonalimy współpracęz policją i ze wszystkimi organami odpowie-dzialnymi za bezpieczeństwo. Po długim, bopięcioletnim niebycie, powołaliśmy straż miej-ską, która też przyczynia się do poprawy ładui porządku. Rozbudowaliśmy system monito-ringu wizyjnego, w tej chwili prawie całe miastojest nim objęte. Nasze szkoły jeszcze przedogólnopolską akcją miały już swój monitoring,który włączyliśmy do ogólnomiejskiego syste-mu, przez co znacznie spadła liczba niebez-piecznych zdarzeń. Kolejnym punktem jestwspółpraca z organizacjami pozarządowymi,które w naszym imieniu prowadzą tzw. świetliceśrodowiskowe, również w czasie wakacji let-nich i zimowych. W sumie dało to efekt taki, żew porównaniu do statystyk z lat 1995–1996,gdy byliśmy na I miejscu, jeśli chodzi o liczbęzdarzeń niebezpiecznych na terenie naszegowojewództwa, to dziś jesteśmy na jednymz pierwszych miejsc pod względem bezpieczeń-stwa. Oczywiście dzięki współpracy różnychpodmiotów, w tym również policji.■ Dziękuję za rozmowę.

Materiały o Wołominie przygotowałaHANNA HENDRYSIAK

Muzeum im. Zofii i Wacława Nałkowskich w Wołominie. Fot. Archiwum UM

Eko-AniołySukcesem można nazwać zorganizowaniesystemu selektywnej zbiórki odpadów „u źró-dła”. W zakresie odzysku odpadów komunal-nych Wołomin osiąga najlepsze wyniki naMazowszu. W akcję włączyło się w aż 80%mieszkańców, gmina finansuje worki na od-pady oraz system ich odbioru. A zbierane sąodpady wielkogabarytowe, zużyty sprzętelektryczny i elektroniczny, odpady niebez-pieczne, w tym baterie i przeterminowane le-ki, gruz, odpady zielone z ogrodów. W 2008roku przyznano tytuł Eko-mieszkańca dla naj-lepiej segregujących mieszkańców i nagrodęEko-Anioła dla osób i instytucji najbardziejzaangażowanych w ochronę środowiska.

Wkładka „Samorząd Miejski” – stały dodatek do „Gazety Samorządu i Administracji”. Wydawca – Związek Miast Polskich; ul. Robocza 46 a, 61-517 Poznań. Wkładkę redaguje zespół w składzie: Ewa Parchimowicz – red. nacz., Joanna Proniewicz, Hanna Hendrysiak. Adres redakcji: ul. Robocza 46a, 61-517 Poznań, tel. 0-61 63 350 54, fax 0-61 63 350 60, www.miasta-polskie.pl/sm.html, e-mail: redakcja@zmp.poznan.pl.Druk: Pracownia Wydawniczo-Poligraficzna TED

XXX Zgromadzenie Ogólne Związku Miast Polskich i III Międzynarodowa Konferencja

Miasto – zarządzanie miastem w XXI w.Ruda Śląska/Katowice, 19–20 marca 2009

19 marca, czwartek

Ruda ŚląskaXXX ZO ZMP – DZIEŃ STATUTOWY

15.00–18.30 OBRADY PLENARNE1. Otwarcie obrad – Prezes ZMP, Ryszard Grobelny2. Przywitanie uczestników – Prezydent Rudy Śląskiej,

Andrzej Stania3. Statutowe czynności proceduralne:

a) powołanie Prezydium ZO, Komisji Mandatowej,

Skrutacyjnej oraz Uchwał i Wniosków,

b) przyjęcie porządku i regulaminu obrad.

4. Wystąpienia gości5. Sprawozdanie Zarządu z działalności Związku

w 2008 roku

6. Sprawozdanie Zarządu z wykonania budżetu Związku

w 2008 roku

7. Przedstawienie bilansu roku 2008

8. Sprawozdanie Komisji Rewizyjnej za rok 2008

9. Rozpatrzenie sprawozdań Zarządu i przyjęcie bilansu10. Przyjęcie budżetu Związku na rok 200911. Ustalenie priorytetów programu działania Związku

w roku 200912. Przyjęcie stanowisk Zgromadzenia Ogólnego13. Finanse miast na tle globalnej sytuacji gospodarczej14. Upamiętnienie 50-lecia nadania Rudzie Śląskiej praw

miejskich

20 marca, piątek

III Międzynarodowa Konferencja w Katowicach MIASTO – ZARZĄDZANIE MIASTEM

Organizatorzy:

Jan Olbrycht, Poseł do Parlamentu Europejskiego

Stowarzyszenie „Europa jest prosta”

Partnerzy:

Miasto Katowice, Związek Miast Polskich,

Śląski Związek Gmin i Powiatów

09.30–10.00 Otwarcie konferencjiJan Olbrycht, Poseł do Parlamentu EuropejskiegoPiotr Uszok, Prezydent KatowicRyszard Grobelny, Prezes Związku Miast Polskich10.00–13.00 Miasta w obliczu globalizacjiModerator Jeremy Smith, Sekretarz Generalny, Rada Gmin

i Regionów Europy 10.00–10.45 Wykład przewodni

Miasta w świecie globalnym – wyzwania dlamiast w XXI wiekuSaskia Sassen, Profesor, Uniwersytet Columbia

10.45 – 11.05 Zarządzanie miastem – skąd przychodzimy, do-kąd zmierzamyClaude Jacquier, Profesor, Dyrektor, NarodoweCentrum Badań Naukowych

11.05–11.25 Metropolia a region – kto kogo potrzebujeGrzegorz Gorzelak, Profesor, Dyrektor, CentrumEUROREG, UW

11.25–12.00 Miasta w politykach Unii EuropejskiejJan Olbrycht, Poseł do Parlamentu Europejskiego

12.00 – 13.00 Debata panelowa z udziałem Elżbiety Bieńkow-skiej, Ministra Rozwoju Regionalnego, ekspertóworaz uczestników konferencji

13.00–14.00 Lunch14.00–17.00 Rewitalizacja obszarów miejskichModerator Ferdynand Morski – Dyrektor Biura Śląski Zwią-

zek Gmin i Powiatów

14.00 – 14.20 Wykład przewodniRewitalizacja polskich miast – aktualny stani perspektywyDagmara Milczyńska, ekspert Śląskiego ZwiązkuGmin i Powiatów

14.20–14.40 Katowice – Silesia City Center – rewitalizacja tere-nów poprzemysłowych przez inwestora prywatnegoJanusz Olesiński, Wiceprezes, TriGranit

14.40 – 15.00 Nowe Gliwice – projekt udanej rewitalizacji tere-nów poprzemysłowychZygmunt Frankiewicz, Prezydent Gliwic, PrezesŚląskiego Związku Gmin i Powiatów

15.10 – 15.20 Parki Przemysłowe (Technologiczne) jako sposóbrewitalizacji przestrzeni miejskichRoman Trzaskalik, Wiceprezes Zarządu, Park Prze-mysłowy Euro – Centrum Sp. Z o.o., PrzewodniczącyKrajowego Forum Parków Technologicznych

15.35–15.55 Park Ronalda Reagana w Gdańsku – przykład re-witalizacji terenów zdegradowanychWiesław Bielawski, Zastępca Prezydenta Gdań-ska

15.55 – 16.15 Czersk – przykład rewitalizacji miejskiej przez wy-kreowanie nowego centrum miastaMarek Jankowski, Burmistrz Czerska

16.15–16.55 Debata panelowa z udziałem prezydentów miastoraz uczestników konferencji

17.00 Zakończenie konferencji