Mgr Beata Smolarek SP CSK WUM Klinika...

58
Mgr Beata Smolarek SP CSK WUM Klinika Neurochirurgii PSNCh, Opalenica ‘ 2017

Transcript of Mgr Beata Smolarek SP CSK WUM Klinika...

Page 1: Mgr Beata Smolarek SP CSK WUM Klinika Neurochirurgiiptnch.pl/strefa-premium/polska-szkola-neurochirurgii-wyklady/... · 3 serie ćwiczeń, 10 powtórzeń, z ok. 50% obciążeniem,

Mgr Beata Smolarek

SP CSK WUM

Klinika Neurochirurgii

PSNCh, Opalenica ‘ 2017

Page 2: Mgr Beata Smolarek SP CSK WUM Klinika Neurochirurgiiptnch.pl/strefa-premium/polska-szkola-neurochirurgii-wyklady/... · 3 serie ćwiczeń, 10 powtórzeń, z ok. 50% obciążeniem,

ICD ICF STAN ZDROWiA

Page 3: Mgr Beata Smolarek SP CSK WUM Klinika Neurochirurgiiptnch.pl/strefa-premium/polska-szkola-neurochirurgii-wyklady/... · 3 serie ćwiczeń, 10 powtórzeń, z ok. 50% obciążeniem,

WHO stworzyła klasyfikację chorób i problemów zdrowotnych w postaci

Międzynarodowej Klasyfikacji Chorób: ICD - 10

(ang. International Statistical Classification of Diseases and Related Health

Problems), która systematyzuje choroby, zaburzenia i urazy pod względem

etiologii.

WHO - FIC (ang. WHO - Family of International Classification)

stworzyła także inną klasyfikację:

Międzynarodową Klasyfikację Funkcjonowania, Niepełnosprawności

i Zdrowia (ang. International Classification of Functioning, Disability

and Health) - ICF, określającą różne aspekty stanu zdrowia.

Skala ta klasyfikuje funkcjonowanie i niepełnosprawność w stosunku do stanu

zdrowia.

Page 4: Mgr Beata Smolarek SP CSK WUM Klinika Neurochirurgiiptnch.pl/strefa-premium/polska-szkola-neurochirurgii-wyklady/... · 3 serie ćwiczeń, 10 powtórzeń, z ok. 50% obciążeniem,

[www.csioz.gov.pl]

Page 5: Mgr Beata Smolarek SP CSK WUM Klinika Neurochirurgiiptnch.pl/strefa-premium/polska-szkola-neurochirurgii-wyklady/... · 3 serie ćwiczeń, 10 powtórzeń, z ok. 50% obciążeniem,

ICD - 10: M 54.5

ból okolicy lędźwiowo - krzyżowej

struktura/funkcja

• zaburzenie ruchomości

stawów

międzykręgowych

L5/S1, np.: po stronie

prawej

• brak zdolności na

obciążanie

aktywność

• ograniczone zgięcie

i rotacja tułowia,

np.: w prawo

• długotrwała pozycja

siedząca

uczestnictwo

• ból i ograniczone

dłuższe siedzenie,

np.: w czasie jazdy

samochodem lub w biurze

• bolesność w czasie pracy

przy komputerze

Page 6: Mgr Beata Smolarek SP CSK WUM Klinika Neurochirurgiiptnch.pl/strefa-premium/polska-szkola-neurochirurgii-wyklady/... · 3 serie ćwiczeń, 10 powtórzeń, z ok. 50% obciążeniem,

Ból kręgosłupa lędźwiowego - LBP,

czyli ból lub dyskomfort w okolicy

lędźwiowej z promieniowaniem

lub bez do kończyny dolnej trwa:

• faza ostra bólu do 6 tygodni.

• faza podostra 6 do 12 tygodni

• faza przewlekła powyżej 12 tygodni.

Bóle kręgosłupa podzielono na dwie grupy:

• specyficzne bóle kręgosłupa (specific LBP) - z rozpoznaną

etiopatologią, np.: infekcje, nowotwory, ZZSK, złamania, bakteryjne

i wirusowe procesy zapalne, radikulopatie, zespół ogona końskiego,

osteoporoza.

• niespecyficzne bóle kręgosłupa (Non-specific LBP) :

wszystkie pozostałe.

Page 7: Mgr Beata Smolarek SP CSK WUM Klinika Neurochirurgiiptnch.pl/strefa-premium/polska-szkola-neurochirurgii-wyklady/... · 3 serie ćwiczeń, 10 powtórzeń, z ok. 50% obciążeniem,

Badanie na poziomie partycypacji

w celu zdefiniowania

problemu funkcjonalnego.

Page 8: Mgr Beata Smolarek SP CSK WUM Klinika Neurochirurgiiptnch.pl/strefa-premium/polska-szkola-neurochirurgii-wyklady/... · 3 serie ćwiczeń, 10 powtórzeń, z ok. 50% obciążeniem,
Page 9: Mgr Beata Smolarek SP CSK WUM Klinika Neurochirurgiiptnch.pl/strefa-premium/polska-szkola-neurochirurgii-wyklady/... · 3 serie ćwiczeń, 10 powtórzeń, z ok. 50% obciążeniem,

Badanie na poziomie

aktywności.

Page 10: Mgr Beata Smolarek SP CSK WUM Klinika Neurochirurgiiptnch.pl/strefa-premium/polska-szkola-neurochirurgii-wyklady/... · 3 serie ćwiczeń, 10 powtórzeń, z ok. 50% obciążeniem,

Badanie różnicowe:

• ból pochodzenia funkcjonalnego

• ból z przeciążenia aparatu więzadłowo - stawowego

• ból pochodzenia strukturalnego

Układ mięśniowy

Układ stawowy

Układ nerwowy

Page 11: Mgr Beata Smolarek SP CSK WUM Klinika Neurochirurgiiptnch.pl/strefa-premium/polska-szkola-neurochirurgii-wyklady/... · 3 serie ćwiczeń, 10 powtórzeń, z ok. 50% obciążeniem,

HIPOTEZA

• które, naszym zdaniem, struktury i ich funkcje wpływają

na zaburzenia w badanych aktywnościach.

• jaki to ma wpływ na ograniczenie uczestnictwa

w życiu codziennym i zawodowym.

Page 12: Mgr Beata Smolarek SP CSK WUM Klinika Neurochirurgiiptnch.pl/strefa-premium/polska-szkola-neurochirurgii-wyklady/... · 3 serie ćwiczeń, 10 powtórzeń, z ok. 50% obciążeniem,

„CELEM JEST CIAŁO TAK

SKOORDYNOWANE,

ABY PORUSZAŁO SIĘ Z MINIMALNYM

WYSIŁKIEM I MAKSYMALNĄ WYDAJNOŚCIĄ,

NIE POPRZEZ SIŁĘ MIĘŚNI,

ALE PRZEZ ZWIĘKSZONĄ ŚWIADOMOŚĆ

TEGO,

JAK FUNKCJONUJE” M. Feldenkrais

Page 13: Mgr Beata Smolarek SP CSK WUM Klinika Neurochirurgiiptnch.pl/strefa-premium/polska-szkola-neurochirurgii-wyklady/... · 3 serie ćwiczeń, 10 powtórzeń, z ok. 50% obciążeniem,

REHABILITACJA

jest to proces koordynujący działania medyczne i pozamedyczne prowadzone

w celu przywrócenia zdolności do samodzielnego życia w społeczeństwie

człowiekowi, który tych zdolności nie nabył lub utracił je w wyniku choroby

lub urazu.

wg WHO

Proces usprawniania trwa tygodniami lub miesiącami.

Zakończenie go sukcesem jest zależne od wielu czynników.

Najwięcej zależy od determinacji i chęci powrotu do normalnego

funkcjonowania w życiu codziennym.

Page 14: Mgr Beata Smolarek SP CSK WUM Klinika Neurochirurgiiptnch.pl/strefa-premium/polska-szkola-neurochirurgii-wyklady/... · 3 serie ćwiczeń, 10 powtórzeń, z ok. 50% obciążeniem,

REHABILITACJA

Jest to dynamiczny proces edukacyjny, nastawiony na rozwiązywanie

problemów, ukierunkowany na zaburzone funkcjonowanie człowieka.

Jego wyznaczniki, to:

• ocena wstępna, czyli identyfikacja charakteru i rozmiarów problemu;

• plan umożliwiający ich rozwiązanie;

• sprecyzowanie celów;

• oddziaływanie obejmujące:

postępowanie usprawniające stymulujące procesy zmian

wsparcie mające wpływ na poprawę jakości życia

oraz poczucie bezpieczeństwa;

• stałe monitorowanie skuteczności

poszczególnych działań terapeutycznych.

Page 15: Mgr Beata Smolarek SP CSK WUM Klinika Neurochirurgiiptnch.pl/strefa-premium/polska-szkola-neurochirurgii-wyklady/... · 3 serie ćwiczeń, 10 powtórzeń, z ok. 50% obciążeniem,

FIZJOTERAPIA

(z ang. physical therapy, physiotherapy, PT)

Jest to dział rehabilitacji medycznej wykorzystujący czynniki fizykalne

(fizyczne) z przedziału fizjologicznego, w celach leczniczych.

Wykorzystuje zjawisko reaktywności organizmu na bodźce.

Specjalistami z zakresu stosowania fizjoterapii są fizjoterapeuci.

(zgodnie z Ustawą o zawodzie fizjoterapeuty z dn. 25.09.2015 r.;

Dz. U. 2015 poz. 1994).

Page 16: Mgr Beata Smolarek SP CSK WUM Klinika Neurochirurgiiptnch.pl/strefa-premium/polska-szkola-neurochirurgii-wyklady/... · 3 serie ćwiczeń, 10 powtórzeń, z ok. 50% obciążeniem,

FIZJOTERAPIA

Wykorzystuje zjawisko reaktywności organizmu

na bodźce z przedziału fizjologicznego.

Kinezyterapia Fizykoterapia Terapia

manualna

FIZJOTERAPIA

Page 17: Mgr Beata Smolarek SP CSK WUM Klinika Neurochirurgiiptnch.pl/strefa-premium/polska-szkola-neurochirurgii-wyklady/... · 3 serie ćwiczeń, 10 powtórzeń, z ok. 50% obciążeniem,

Wg General Osteopathic Council of Great Britain osteopatia to:

„uznany i rozpoznawalny system diagnozowania i leczenia, który kładzie

nacisk na integralność struktury i funkcji ciała ludzkiego. Wyróżnia się ona

przekonaniem, że większość bólu i niesprawności jakiej doświadczamy

wywodzi się ze zmian funkcji struktury ciała, jak również uszkodzeń

spowodowanych przez chorobę.”

[za dr Piotr Godek]

OSTEOPATIA

tzw. medycyna osteopatyczna - to system diagnostyki i leczenia oparty

na manualnej ocenie jakości ruchu tkanek wyrażającej ich stan

funkcjonalny.

Wg T. Still’a, podstawą jest holistyczna, psychosomatyczna koncepcja

ciała z jego własnościami autoregulacyjnymi.

Page 18: Mgr Beata Smolarek SP CSK WUM Klinika Neurochirurgiiptnch.pl/strefa-premium/polska-szkola-neurochirurgii-wyklady/... · 3 serie ćwiczeń, 10 powtórzeń, z ok. 50% obciążeniem,

FIZYKOTERAPIA

(inaczej medycyna fizykalna)

Jest to nauka o wykorzystaniu w celach leczniczych

różnego rodzaje energii naturalnej i wygenerowanej sztucznie

przez specjalne urządzenia.

Cel: wywoływanie reakcji tkanek na bodziec wykorzystując różne

czynniki fizykalne/fizyczne.

Rolą medycyny fizykalnej jest:

• usunięcie procesów chorobowych lub ich następstw;

• zapobieganie nawrotom i postępowi choroby;

• usuwanie dolegliwości;

• możliwie najdalej idące odzyskanie zdrowia i jego utrwalenie.

Page 19: Mgr Beata Smolarek SP CSK WUM Klinika Neurochirurgiiptnch.pl/strefa-premium/polska-szkola-neurochirurgii-wyklady/... · 3 serie ćwiczeń, 10 powtórzeń, z ok. 50% obciążeniem,

MEDYCYNA FIZYKALNA

Główne cele medycyny fizykalnej to:

• zwalczanie bólu i stanów zapalnych,

• zwiększenie odporności ogólnej organizmu,

czyli zapobieganie zakażeniom,

• usprawnienie mechanizmów regulacyjnych układu

krążenia, oddychania, przemiany materii

oraz termoregulacji,

• ukrwienie skóry,

• poprawa lub utrzymanie wydolności ogólnej organizmu,

• usprawnienie czynności poszczególnych narządów

i całego ciała.

Page 20: Mgr Beata Smolarek SP CSK WUM Klinika Neurochirurgiiptnch.pl/strefa-premium/polska-szkola-neurochirurgii-wyklady/... · 3 serie ćwiczeń, 10 powtórzeń, z ok. 50% obciążeniem,

DZIAŁY FIZYKOTERAPII

Termoterapia:

• leczenie ciepłem, np.: sauna fińska, sauna parowa;

• leczenie zimnem, np.: krioterapia miejscowa, kriosauna/kriokomora;

• hydroterapia, np.: kąpiele, półkąpiele, natryski, polewania, okłady i inne;

• światłolecznictwo:

promienie nadfioletowe UV, podczerwone (sollux),

światło widzialne (lampa bioptron, ledoterapia),

laseroterapia (biostymulacja laserowa).

Fala uderzeniowa (SWT) - terapia falą akustyczną o specyficznych

parametrach (wysokie skokowe ciśnienie uwalniane w bardzo

krótkim czasie).

INDIBA - połączenie terapii falami radiowymi z elementami

terapii manualnej.

Page 21: Mgr Beata Smolarek SP CSK WUM Klinika Neurochirurgiiptnch.pl/strefa-premium/polska-szkola-neurochirurgii-wyklady/... · 3 serie ćwiczeń, 10 powtórzeń, z ok. 50% obciążeniem,

Termoterapia

• sauna

• krio

• kriosauna

Page 22: Mgr Beata Smolarek SP CSK WUM Klinika Neurochirurgiiptnch.pl/strefa-premium/polska-szkola-neurochirurgii-wyklady/... · 3 serie ćwiczeń, 10 powtórzeń, z ok. 50% obciążeniem,

SWT

INDIBA Laser biostymulacyjny

Ledoterapia

Page 23: Mgr Beata Smolarek SP CSK WUM Klinika Neurochirurgiiptnch.pl/strefa-premium/polska-szkola-neurochirurgii-wyklady/... · 3 serie ćwiczeń, 10 powtórzeń, z ok. 50% obciążeniem,

DZIAŁY FIZYKOTERAPII

Elektroterapia:

• prądy stałe (galwanizacja, jonoforeza, kąpiele elektryczne wodne, prądy impulsowe galwaniczne),

• prądy małej częstotliwości (elektrodiagnostyka, elektrostymulacja nerwowo - mięśniowa, prądy diadynamiczne, prądy Träberta, przezskórna elektrostymulacja nerwów TENS, prądy wysokonapięciowe HV i inne);

• prądy średniej częstotliwości (prądy interferencyjne Nemeca, terapia wysokotonowa TWT i inne).

Pole elektromagnetyczne:

• małej częstotliwości (magnetoterapia),

• zmienne pole elektromagnetyczne średniej częstotliwości

diatermia krótkofalowa DKF, terapuls, diatermia mikrofalowa).

Ultradźwięki - (fonoforeza, sonoterapia).

Page 24: Mgr Beata Smolarek SP CSK WUM Klinika Neurochirurgiiptnch.pl/strefa-premium/polska-szkola-neurochirurgii-wyklady/... · 3 serie ćwiczeń, 10 powtórzeń, z ok. 50% obciążeniem,

Magnetoterapia TENS

UD Galwanizacja

Page 25: Mgr Beata Smolarek SP CSK WUM Klinika Neurochirurgiiptnch.pl/strefa-premium/polska-szkola-neurochirurgii-wyklady/... · 3 serie ćwiczeń, 10 powtórzeń, z ok. 50% obciążeniem,

KINEZYTERAPIA

wykorzystanie ruchu w celach leczniczych

Kinezyterapia

miejscowa

Kinezyterapia

ogólna

Metody

kinezyterapii

KINEZYTERAPIA

Page 26: Mgr Beata Smolarek SP CSK WUM Klinika Neurochirurgiiptnch.pl/strefa-premium/polska-szkola-neurochirurgii-wyklady/... · 3 serie ćwiczeń, 10 powtórzeń, z ok. 50% obciążeniem,

KINEZYTERAPIA

Ćwiczenia rehabilitacyjne:

wzmacniające

rozciągające

korygujące

Najlepsze efekty przynoszą ćwiczenia indywidualnie dostosowane

do problemu pacjenta,

powtarzane: 3x dziennie, w seriach 3 lub 4 po 10 powtórzeń.

Page 27: Mgr Beata Smolarek SP CSK WUM Klinika Neurochirurgiiptnch.pl/strefa-premium/polska-szkola-neurochirurgii-wyklady/... · 3 serie ćwiczeń, 10 powtórzeń, z ok. 50% obciążeniem,

KINEZYTERAPIA

Ćwiczenia wzmacniające:

• koncentryczna praca mięśni

• statyczna praca mięśni

• ekscentryczna praca mięśni Cel:

wzmocnienie siły i wytrzymałości mięśni.

Dla wzmocnienia siły mięśni powinno się stosować obciążenia 70 - 80%

maksymalnych możliwości i małą ilość powtórzeń (ciężar maksymalny,

100% możliwości, to taki, który ćwiczący może dźwignąć10x).

Dla zwiększenia wytrzymałości mięśni, koordynacji i ogólnego wzmocnienia

ich struktury, powinno się stosować małe lub umiarkowane obciążenia 30 – 40%

i większą ilość powtórzeń.

Uwaga!

Ćwiczenia mają zmęczyć, a nie przemęczyć mięśnie!

Uniwersalny program ćw. wzmacniających zaleca się:

3 serie ćwiczeń, 10 powtórzeń,

z ok. 50% obciążeniem, minimum 3 – 4 x w tygodniu.

Page 28: Mgr Beata Smolarek SP CSK WUM Klinika Neurochirurgiiptnch.pl/strefa-premium/polska-szkola-neurochirurgii-wyklady/... · 3 serie ćwiczeń, 10 powtórzeń, z ok. 50% obciążeniem,

KINEZYTERAPIA

Ćwiczenia korygujące:

Cel:

kontrola prawidłowej sylwetki w pozycjach

przeciwko sile grawitacji.

Uwaga!

Powinny być stosowane systematycznie i pod kontrolą

w różnych czynnościach życia codziennego

w pozycji siedzącej i stojącej.

Page 29: Mgr Beata Smolarek SP CSK WUM Klinika Neurochirurgiiptnch.pl/strefa-premium/polska-szkola-neurochirurgii-wyklady/... · 3 serie ćwiczeń, 10 powtórzeń, z ok. 50% obciążeniem,

Ćwiczenia rozciągające:

Cel: rozciągnięcie przykurczonych tkanek miękkich i ich rozluźnienie.

Techniki rozciągania:

• dynamiczna – połączona z ruchem oscylacyjnym lub wahadłowym,

typu - wychylenia lub pogłębienia (na końcu zakresu ruchu

wykonuje się delikatne, dodatkowe wychylenie celem zwiększenia

efektu rozciągnięcia tkanek);

• statyczna – ze stałą siłą rozciągania, nawet na końcu zakresu ruchu.;

• poizometryczna relaksacja mięśni – PIR, ogólnie polega na rozciągnięciu

przykurczonego mięśnia zaraz po jego kilkusekundowym (10s) napięciu statycznym.

Rozciąganie następuje dopiero po pełnym rozluźnieniu mięśnia razem z wydechem.

Powinna być najpierw prowadzona przez fizjoterapeutę, który pomoże najwłaściwiej dopasować

wielkość napięcia i rozciągnięcia tkanek.

Uwaga!

Uczucie rozciągania tkanek zawsze musi być dobrze wyczuwalne choć bolesne. Bolesność tkanek

nie powinna utrzymać się dłużej niż 1 – 2 godziny po zakończeniu treningu.

Przed rozciąganiem należy tkanki przygotować – rozgrzać zabiegami rozgrzewającymi, masażem

lub ćwiczeniami.

Należy pamiętać, że pod względem anatomicznym i fizjologicznym czas potrzebny na

przebudowę przykurczonych tkanek (mięśni, torebek stawowych, powięzi , więzadeł, nerwów),

potrzeba minimum 8 tygodni, a u osób starszych, dłużej.

Próba przyspieszenia może spowodować uszkodzenie tkanek typu: naciągnięcie, naderwanie,

a nawet zerwanie.

Page 30: Mgr Beata Smolarek SP CSK WUM Klinika Neurochirurgiiptnch.pl/strefa-premium/polska-szkola-neurochirurgii-wyklady/... · 3 serie ćwiczeń, 10 powtórzeń, z ok. 50% obciążeniem,

STABILIZACJA CENTRALNA - SC

jest to stan charakteryzujący się równoczesnym, zrównoważonym

zapotrzebowaniem na stabilność oraz mobilność.

Efektem upośledzenia SC są przeciążenia poszczególnych stawów

i struktur okołostawowych, a konsekwencją - ich kontuzje, co szczególnie

wpływa na ogólną sprawność w życiu codziennym

i zaniżone wyniki w uprawianym, rekreacyjnie

bądź wyczynowo, sporcie.

Poprawa SC jest sposobem na leczenie

przeciążeń i urazów.

Page 31: Mgr Beata Smolarek SP CSK WUM Klinika Neurochirurgiiptnch.pl/strefa-premium/polska-szkola-neurochirurgii-wyklady/... · 3 serie ćwiczeń, 10 powtórzeń, z ok. 50% obciążeniem,

STABILIZACJA CENTRALNA

Mamy dwa rodzaje mięśni pod względem funkcji ruchowej:

• głębokie - stabilizujące, posturalne - przylegające bezpośrednio do kości oraz

• mięśnie powierzchniowe - ruchowe - inicjujące ruch w stawie.

Zachowanie SC zależy od stanu równowagi napięcia pomiędzy tymi

grupami mięśni.

Jeśli mięśnie posturalne - głębokie - niewystarczająco

stabilizują staw, praca mięśni powierzchniowych zostaje

zaburzona i dochodzi do przeciążeń,

których skutkiem jest,

np.: choroba zwyrodnieniowa kręgosłupa.

Page 32: Mgr Beata Smolarek SP CSK WUM Klinika Neurochirurgiiptnch.pl/strefa-premium/polska-szkola-neurochirurgii-wyklady/... · 3 serie ćwiczeń, 10 powtórzeń, z ok. 50% obciążeniem,

STABILIZACJA CENTRALNA

Metodami terapii opartymi na modelu SC są m.in.

• Kinetic Control -KC, • Performance Stability - PS, • Neurac.

Są to metody funkcjonalne.

Twórcą jest Mark Comerford, który na podstawie badań

wspólnie z Jandą i Sahrmann’em (1995r.), rozwinął metodę Kinetic Control,

a potem uzupełnił o Performance Stability.

KINETIC CONTROL opiera się na ruchu i jego funkcji, wyjaśnia jak korygować

patologiczne zmiany występujące w układzie ruchu - np.: niestabilność,

pokazuje, kiedy reedukować kontrolę motoryczną, a kiedy wprowadzać terapię

lub rehabilitację mającą na celu wzmacnianie mięśni i odzyskanie pełnej

stabilności.

PERFORMANCE STABILITY diagnozuje deficyty ruchowe,

głównie u sportowców.

[www.kineticcontrol.com]

Page 33: Mgr Beata Smolarek SP CSK WUM Klinika Neurochirurgiiptnch.pl/strefa-premium/polska-szkola-neurochirurgii-wyklady/... · 3 serie ćwiczeń, 10 powtórzeń, z ok. 50% obciążeniem,

NEURAC - nerwowo - mięśniowa aktywacja (neuromuscular activation)

metoda terapii z początku XXI w. Oparta jest na doświadczeniach terapeutów

norweskich pracujących na urządzeniu Redcord (dawniej - SET {Sling Exercise

Therapy} - system ćwiczeń w podwieszeniu lub Therapi Master).

Cel: zmiany w systemie kontroli nerwowo - mięśniowej, czyli przywrócenie

prawidłowych programów motorycznych, możliwe tylko poprzez intensywne

pobudzenie układu nerwowego. Żeby uzyskać dobre efekty, wszystkie

ćwiczenia muszą być wykonywane w warunkach wolnych od dolegliwości

bólowych.

Badania naukowe wykazują, że ból lub brak odpowiedniej

stymulacji może zaburzyć działanie lokalnych mięśni

stabilizujących, co może prowadzić do upośledzenia funkcji

ruchowej, a także do obniżenia siły mięśniowej

oraz zaburzeń czynnościowych w obrębie układu nerwowego.

Pomimo ustąpienia bodźców bólowych, programy motoryczne zakodowane

w układzie nerwowym, mogą nadal wykazywać zakłócenia, co będzie

prowadzić do przewlekłej dysfunkcji oraz dalszej eskalacji bólu.

[Wg www. redcord.com.pl]

Page 34: Mgr Beata Smolarek SP CSK WUM Klinika Neurochirurgiiptnch.pl/strefa-premium/polska-szkola-neurochirurgii-wyklady/... · 3 serie ćwiczeń, 10 powtórzeń, z ok. 50% obciążeniem,

TERAPIA MANUALNA

To sposób leczenia, w którym terapeuta, wykorzystując odpowiednie chwyty

i manipulacje, stosuje specjalistyczne techniki diagnostyczno - lecznicze

w celu wykrywania i leczenia zaburzeń w obrębie stawów, więzadeł,

mięśni oraz wzorców postawy, wzorców ruchowych i oddechowych. [ dr A. Szczygieł]

Można ją zastosować w przypadkach odwracalnych dysfunkcji o charakterze

czynnościowym, bez utrwalonych zmian strukturalnych.

W przypadku, kiedy zbyt późno podjęto odpowiednie próby usprawniania,

dochodzi do utrwalonych zaburzeń strukturalnych, a wtedy terapia manualna

nie znajduje zastosowania.

W przypadku zmian zwyrodnieniowych, można jedynie

leczyć zaburzenia, które tym zmianom towarzyszą.

Page 35: Mgr Beata Smolarek SP CSK WUM Klinika Neurochirurgiiptnch.pl/strefa-premium/polska-szkola-neurochirurgii-wyklady/... · 3 serie ćwiczeń, 10 powtórzeń, z ok. 50% obciążeniem,

TERAPIA MANUALNA

Podstawą jest bardzo dokładny wywiad i diagnostyka manualna,

która opiera się przede wszystkim na badaniu tzw. gry stawowej. Pozwala ona

odnaleźć przyczyny zaburzenia oraz określić, które elementy stawowe

i w jakim stopniu, są uszkodzone i dają objawy chorobowe.

Terapia bazuje na trzech podstawowych technikach:

• trakcji,

• mobilizacji,

• manipulacji, którą mogą stosować wyłącznie osoby specjalistycznie

przeszkolone, po ukończonych specjalnych kursach z zakresu terapii

manualnej.

Uwaga!

Wykonując manipulację, należy zapoznać się dokładnie ze stanem pacjenta,

czyli uwzględnić przeciwwskazania bezwzględne i względne.

Page 36: Mgr Beata Smolarek SP CSK WUM Klinika Neurochirurgiiptnch.pl/strefa-premium/polska-szkola-neurochirurgii-wyklady/... · 3 serie ćwiczeń, 10 powtórzeń, z ok. 50% obciążeniem,

TERAPIA MANUALNA

Przeciwwskazania:

• bezwzględne:

• złamania,

• ostre stany zapalne

• zmiany nowotworowe układu kostnego;

• względne:

• ciąża

• osteoporoza

• niewydolność krążenia mózgowego

• poważne zaburzenia internistyczne

• stan po operacji kręgosłupa.

Brak przeciwwskazań do badania manualnego.

[www.debski-terapiamanualna.pl]

Page 37: Mgr Beata Smolarek SP CSK WUM Klinika Neurochirurgiiptnch.pl/strefa-premium/polska-szkola-neurochirurgii-wyklady/... · 3 serie ćwiczeń, 10 powtórzeń, z ok. 50% obciążeniem,

Trakcja, to działanie powodujące oddalenie od siebie powierzchni stawowych,

wykonywane w trójstopniowym przedziale:

• I° - to działanie przeciwbólowe poprzez zniesienie sił kompresyjnych

występujących w stawie,

• II° - to dalsze oddalenie od siebie powierzchni, które powoduje napięcie tkanek

okołostawowych,

• III° - powoduje rozciągnięcie tkanek miękkich.

Poprawne zastosowanie tych technik pozwala na zmniejszenie dolegliwości bólowych

i umożliwia wprowadzenie kolejnych działań terapeutycznych.

Kompresja jest przeciwieństwem trakcji. Polega na biernym zbliżeniu

powierzchni stawowych. Wykorzystywana jest głównie w procesie diagnostycznym,

a w terapii rzadziej, ze względu na nasilenie dolegliwości bólowych i dyskomfort.

Ślizg stawowy to działanie, w którym dochodzi do przesunięcia powierzchni

stawowych między sobą w określonej płaszczyźnie. Może być wykonywany w różnych

kierunkach.

Bierny ślizg stawowy wywołany przez terapeutę to najistotniejszy element gry

stawowej. Usprawnienie biernego ruchu w stawie może pozwolić na czynne,

aktywne wykonanie tego właśnie ruchu.

Page 38: Mgr Beata Smolarek SP CSK WUM Klinika Neurochirurgiiptnch.pl/strefa-premium/polska-szkola-neurochirurgii-wyklady/... · 3 serie ćwiczeń, 10 powtórzeń, z ok. 50% obciążeniem,

TERAPIA MANUALNA

Mobilizacja, to powolne wykonanie biernego ruchu w stawie w możliwie

dużym zakresie, nie przekraczającym anatomicznych możliwości stawu.

Manipulacje, to wykonywanie szybkich ruchów w stawie w jego

anatomicznym zakresie ruchu, inaczej określane jako mobilizacja

z impulsem.

Należy postępować bardzo ostrożnie, opierając się na bardzo dokładnej

diagnostyce i uwzględniając przeciwwskazania, ponieważ są one

obarczone większym ryzykiem pogłębienia patologii.

Page 39: Mgr Beata Smolarek SP CSK WUM Klinika Neurochirurgiiptnch.pl/strefa-premium/polska-szkola-neurochirurgii-wyklady/... · 3 serie ćwiczeń, 10 powtórzeń, z ok. 50% obciążeniem,

TERAPIA MANUALNA

METODA MCKENZIE - twórcą jest Nowozelandczyk Robin McKenzie.

Metoda jest oparta na znajomości wzorców bólowych (pain patterns)

oraz na analizie zachowania wzorca bólowego, na podstawie wywiadu, szczegółowego

badania przedmiotowego, w tym testów statycznych i dynamicznych.

McKenzie rozróżnia trzy podstawowe grupy zespołów bólowych:

• posturalny (Postural Syndrome) – zespół związany z przeciążeniem

ekstremalną pozycją końcowego zakresu ruchu tkanek niezmienionych patologicznie,

• dysfunkcyjny (Dysfunction Syndrome) - zespół związany z przeciążeniem

ekstremalną pozycją końcowego ograniczonego zakresu ruchu tkanek obkurczonych patologicznie (przykurcze, blizny, zwłóknienia, zrosty),

• zaburzeń strukturalnych (Derangement Syndrome) - zespół związany

z zaburzeniem wzajemnego układu (przemieszczenie, uszkodzenie) struktur wewnątrzstawowych. Dotyczy zaburzenia wzajemnego układu pomiędzy pierścieniem włóknistym a jądrem miażdżystym.

[wg A. Woźny, T. Stengert’2012]]

Page 40: Mgr Beata Smolarek SP CSK WUM Klinika Neurochirurgiiptnch.pl/strefa-premium/polska-szkola-neurochirurgii-wyklady/... · 3 serie ćwiczeń, 10 powtórzeń, z ok. 50% obciążeniem,

METODA MCKENZIE

Metoda wykorzystuje zjawisko „centralizacji” objawów.

W celach diagnostycznych stosuje badanie dynamiczne kręgosłupa

(Dynamic Spinal Assessment – DSA).

Część przedmiotowa badania ocenia zmienność obrazu klinicznego zależnie

od przyjmowanej pozycji, wykonywanych czynności oraz pór doby.

Główną część badania stanowi test powtarzanymi ruchami.

W czasie testu ból stopniowo zanika w dystalnych partiach kończyny

(peryferalizacja) i przemieszcza się

ku linii pośrodkowej ciała (centralizacja).

Zjawiska te zachodzą w przypadku zachowania

ciągłości zewnętrznej ściany

pierścienia włóknistego

(system hydrostatyczny dysku nie został

uszkodzony).

Page 41: Mgr Beata Smolarek SP CSK WUM Klinika Neurochirurgiiptnch.pl/strefa-premium/polska-szkola-neurochirurgii-wyklady/... · 3 serie ćwiczeń, 10 powtórzeń, z ok. 50% obciążeniem,

TERAPIA MANUALNA

METODA MAITLANDA - twórcą jest Geoffrey Douglas Maitland.

Jest to metoda z zakresu działań terapii manualnej.

Koncepcja opiera się na sposobie myślenia i podejmowania decyzji

klinicznych w czasie badania i terapii.

Skupia się głównie na podłożu klinicznym, a wybór technik

i sposobów terapii uzależnia od sytuacji klinicznej, czyli bólu, oporu tkanek

czy napięcia mięśni.

Główne techniki terapeutyczne:

• gra stawowa, jako odzwierciedlenie ruchu fizjologicznego,

• bierne prowadzenie ruchu fizjologicznego,

• techniki ślizgu, trakcji, kompensacji lub ich kombinacje.

Najważniejsze są odczucia pacjenta i to według nich dobiera się

techniki terapii. [www.imta.ch]

Page 42: Mgr Beata Smolarek SP CSK WUM Klinika Neurochirurgiiptnch.pl/strefa-premium/polska-szkola-neurochirurgii-wyklady/... · 3 serie ćwiczeń, 10 powtórzeń, z ok. 50% obciążeniem,

INNE METODY Z ZAKRESU TERAPII MANUALNEJ

Oparte na oddziaływaniu na tkanki miękkie, zmieniające stan napięcia

miękkich struktur narządu ruchu, które doskonale wspomagają leczenie zmian

zwyrodnieniowych kręgosłupa.

Są to:

• terapie tkanek miękkich, oparte na przywróceniu prawidłowych

napięć w tkankach miękkich oraz nauczenie prawidłowej pracy mięśni

stabilizujących kręgosłup, wykorzystujący podstawy Stabilizacji

Centralnej (dysbalans mięśniowy); [www.klinikaosteopatii.com]

• koncepcja Mulligana oparta na odzyskaniu prawidłowego zakresu

ruchu przy ruchach czynnych pacjenta podczas biernego ruchu

prowadzonego przez terapeutę. Jest ona bezbolesna i daje

funkcjonalne obciążenie powierzchni stawowych. [www.mulliganconcept.pl]

• metoda Cyriax’a, zwana medycyną ortopedyczną wg Cyriax’a - to system

diagnostyczno - terapeutyczny skupiający się na diagnostyce problemu klinicznego

i leczeniu „wzorca klinicznego” - odpowiednio zinterpretowanych i skatalogowanych

objawów. Podstawą jest wywiad i badanie funkcjonalne. [www.cyriax.pl]

Page 43: Mgr Beata Smolarek SP CSK WUM Klinika Neurochirurgiiptnch.pl/strefa-premium/polska-szkola-neurochirurgii-wyklady/... · 3 serie ćwiczeń, 10 powtórzeń, z ok. 50% obciążeniem,

TENSEGRACJA

Tensegracja – tension (napięcie) i integrity (integralność). Tenso struktury

tworzą przestrzenne układy geometryczne, które łączą ze sobą twarde

elementy stałe za pomocą elastycznych elementów miękkich, przy czym części

stałe nie dotykają do siebie wzajemnie, a zawieszone są w przestrzeni

za pomocą napięcia elementów miękkich.

Układy tensegracyjne mają możliwość przenoszenia sił działających na jeden

element we wszystkie inne miejsca w obrębie danego układu napięciowego.

Naukowcy dowodzą, że ciało ludzkie też jest takim układem tensegracyjnym.

Taki pogląd zmienia całkowicie

mechanistyczne podejście do rozumienia

układu ruchu.

Page 44: Mgr Beata Smolarek SP CSK WUM Klinika Neurochirurgiiptnch.pl/strefa-premium/polska-szkola-neurochirurgii-wyklady/... · 3 serie ćwiczeń, 10 powtórzeń, z ok. 50% obciążeniem,

MODEL UKŁADU

TENSEGRACYJNEGO

Page 45: Mgr Beata Smolarek SP CSK WUM Klinika Neurochirurgiiptnch.pl/strefa-premium/polska-szkola-neurochirurgii-wyklady/... · 3 serie ćwiczeń, 10 powtórzeń, z ok. 50% obciążeniem,

TENSEGRACJA

Anatomy Trains, czyli taśmy (linie, łańcuchy) anatomiczne,

a więc podłużne struktury mięśniowo - powięziowe, oplatają

nasze ciało, kształtując je i oddziałując na jego funkcje.

Znając te zależności ciągłości mięśniowo - powięziowe, rozumiemy w jaki

sposób, wzdłuż ich przebiegu, przenosi się napięcie w odległe obszary ciała

i powoduje dolegliwości z dala od przyczyny.

Na podstawie funkcjonowania układu tensegracyjnego

Thomas Myers stworzył Metodę Integracji Strukturalnej

KMI - Kinesis Myofascial Integresion.

Page 46: Mgr Beata Smolarek SP CSK WUM Klinika Neurochirurgiiptnch.pl/strefa-premium/polska-szkola-neurochirurgii-wyklady/... · 3 serie ćwiczeń, 10 powtórzeń, z ok. 50% obciążeniem,

INNE METODY Z ZAKRESU TERAPII MANUALNEJ

Metody powięziowe:

• Anatomy Trains - Ruchowa Integracja Mięśniowo-Powięziowa - KMI

(ang. Kinesis Myofascial Integration) wg amerykańskiego terapeuty integracji strukturalnej Thomasa Myers’a, układ ruchu jest zintegrowaną całością, dlatego celem terapii powinna być poprawa struktury całego ciała, a nie korekcja poszczególnych "uszkodzeń". Stworzona przez Myers’a koncepcja taśm anatomicznych (Anatomy Trains), otaczających ciało jak liny konstrukcyjne, wynika z odkrycia, że mięśnie powiązane są w jedną całość tkanką łączną - powięzią. Dlatego napięcie w jednym miejscu ciała może powodować dolegliwości w innym, więc leczenie bolącego miejsca w izolacji od całości mija się z celem, bo nie usuwa przyczyny dolegliwości, a jedynie zwalcza objawy. [www.anatomytrains.pl]

• Manipulacja powięzi wg Stecco - Fascial Manipulation - Luigi Stecco

w oparciu o anatomię i fizjologię oraz na podstawie tysięcy przeprowadzonych zabiegów, opracował metodę manipulacji określonych punktów na ciele (centrów koordynacji - CC i fuzyjnych centrów koordynacji - CP), które pokrywają się z punktami: akupunkturowymi, spustowymi, Cyriaxa. Podzielił układ ruchu na 84 jednostki mięśniowo-powięziowe (mp), działające na dany staw w określonym kierunku i otaczającą go powięź. [www.fascialmanipulation.eu]

Page 47: Mgr Beata Smolarek SP CSK WUM Klinika Neurochirurgiiptnch.pl/strefa-premium/polska-szkola-neurochirurgii-wyklady/... · 3 serie ćwiczeń, 10 powtórzeń, z ok. 50% obciążeniem,

NEUROMOBILIZACJE

Metoda terapii manualnej, polegająca na mobilizacji układu nerwowego,

w celu odtworzenia prawidłowej neuromechaniki i prawidłowych

mechanizmów neurofizjologicznych.

Naciąganie i pociąganie pni nerwowych, korzeni i nerwów rdzeniowych,

rdzenia kręgowego i opon rdzeniowych, poprzez ruch w stawach w ściśle

wyizolowanych pozycjach odtwarza plastyczność struktury tkanki nerwowej

w stosunku do otaczających ją tkanek.

Cele:

• zmniejszenie bólu

• poprawa ukrwienia

• poprawa transportu aksonalnego

• obniżenie napięcia układu współczulnego.

[www.neuromobilizacje.pl]

Page 48: Mgr Beata Smolarek SP CSK WUM Klinika Neurochirurgiiptnch.pl/strefa-premium/polska-szkola-neurochirurgii-wyklady/... · 3 serie ćwiczeń, 10 powtórzeń, z ok. 50% obciążeniem,

KINESIOTAPING/KINESIOLOGY TAPING

Kinesiotapig, to metoda stworzona przez Japończyka Kenzo Kase. wspomagająca

fizjoterapię,

Kinesiology Taping – wykorzystuje założenia terapii tkanek miękkich. Metoda ta wywodzi się

z kinesiotapingu. Zmodyfikowana na podstawie badań naukowych, w oparciu o zjawisko

tensegracji i bazująca na funkcjonowaniu ciała w łańcuchach mięśniowych -

powięziowych.

Cele:

• przywrócenie homeostazy poprzez głęboką stymulację układu

senso – motorycznego.

• wspomożenie naturalnego metabolizmu tkanek

• utrzymanie długotrwałego efektu terapeutycznego (działa 24 godziny

na dobę).

Stosuje się specjalne elastyczne taśmy/plastry (kinesio tape), które nakłada się na

skórę w odpowiednich aplikacjach, dzięki czemu uzyskuje się odpowiednio:

• wspomaganie (stymuluje skurcz mięśni w pełnym, osiągniętym czy możliwym zakresie ruchu dla uzyskania optymalnej aktywności stymulowanych mięśni) lub

• hamowanie napięcia mięśniowego, np. w zespołach przeciążeniowych,

poprzez mikroskopijne uniesienie skóry i jej pofałdowanie, zwiększa się przestrzeń

śródmiąższową, czyli zmniejsza nacisk na siebie obrzękniętych tkanek miękkich - działanie analgetyczne

• ułatwia drenaż limfatyczny

• wspomaga stabilizację powierzchni stawowych.

Page 49: Mgr Beata Smolarek SP CSK WUM Klinika Neurochirurgiiptnch.pl/strefa-premium/polska-szkola-neurochirurgii-wyklady/... · 3 serie ćwiczeń, 10 powtórzeń, z ok. 50% obciążeniem,

KINESIOTAPIG/KINESIOLOGY TAPING

Istnieje sześć głównych technik Kinesiology Tapingu:

• mięśniowa,

• limfatyczna,

• powięziowa oscylacyjna,

• powięziowa korekcyjna,

• więzadłowa,

• funkcjonalna.

Przeciwwskazania: ostre choroby infekcyjne: bakteryjne, wirusowe, grzybicze skóry,

ciężkie choroby ogólnoustrojowe, otwarte rany przy zaawansowanych zmianach troficznych

skóry, zaburzenia wydzielania potu, uczulenie na akryl.

W zależności od problemu pacjenta, czasem stosuje się dodatkowe techniki i łączy się

poszczególne aplikacje.

Stosowanie tej metody można połączyć z innymi

formami terapii, np.:

z zabiegami fizykalnymi (hydroterapia, krioterapia,

elektrostymulacja, masaż terapeutyczny),

ale przede wszystkim z kinezyterapią.

Jest doskonałym narzędziem pracy dla fizjoterapeuty.

Page 50: Mgr Beata Smolarek SP CSK WUM Klinika Neurochirurgiiptnch.pl/strefa-premium/polska-szkola-neurochirurgii-wyklady/... · 3 serie ćwiczeń, 10 powtórzeń, z ok. 50% obciążeniem,

Fizjoterapia w fazie ostrej

Problem w układzie stawowym:

• mobilizacja rytmiczna

• mobilizacja statyczna

• manipulacja

• stabilizacja segmentarna.

Problem w układzie mięśniowym:

• techniki redukujące ból i normalizujące napięcie np.:

funkcjonalne leczenie tkanek miękkich, deep friction (masaż tkanek

głębokich), PNF technika - napnij - rozluźnij, PIR,

• techniki zwiększające długość i elastyczność,

np.: rozciąganie z różną intesywnością utrzymania impulsu,

• techniki zwiększające siłę i koordynacje,

np.: trening siły, wytrzymałości, stabilizacji dynamicznej.

Problem w układzie nerwowym, m.in.:

• techniki trakcji lub kompresji segmentarnej,

• techniki neuromobilizacji traktów długich.

Page 51: Mgr Beata Smolarek SP CSK WUM Klinika Neurochirurgiiptnch.pl/strefa-premium/polska-szkola-neurochirurgii-wyklady/... · 3 serie ćwiczeń, 10 powtórzeń, z ok. 50% obciążeniem,

FIZJOPROFILAKTYKA

Najważniejsza i jednocześnie najtrudniejsza jest zmiana

naszych nawyków ruchowych i przyzwyczajeń.

Równie ważna jest ergonomia stanowiska pracy

czy sposobu wykonywania poszczególnych czynności,

jeśli jest to praca fizyczna.

Ważne elementy:

• prawidłowa postawa, zarówno w czasie

siedzenia, jak i chodzenia,

• prawidłowe obuwie,

• odpowiednie zachowania w czynnościach życia

codziennego, szczególnie przy pracach porządkowych, dźwiganiu,

w domu, w ogrodzie itp.,

• eliminacja sprzętów, które wymuszają na nas nieprawidłowe wzorce ruchowe i postawę,

Ograniczyć sytuacje stresowe w domu i w pracy,

gdyż choroba zwyrodnieniowa

kręgosłupa ma także

podłoże psychogenne.

Page 52: Mgr Beata Smolarek SP CSK WUM Klinika Neurochirurgiiptnch.pl/strefa-premium/polska-szkola-neurochirurgii-wyklady/... · 3 serie ćwiczeń, 10 powtórzeń, z ok. 50% obciążeniem,

FZJOPROFILAKTYKA

Page 53: Mgr Beata Smolarek SP CSK WUM Klinika Neurochirurgiiptnch.pl/strefa-premium/polska-szkola-neurochirurgii-wyklady/... · 3 serie ćwiczeń, 10 powtórzeń, z ok. 50% obciążeniem,

FIZJOPROFILAKTYKA

Page 54: Mgr Beata Smolarek SP CSK WUM Klinika Neurochirurgiiptnch.pl/strefa-premium/polska-szkola-neurochirurgii-wyklady/... · 3 serie ćwiczeń, 10 powtórzeń, z ok. 50% obciążeniem,

Fizjoterapia w fazie przewlekłej

Techniki podobnie jak w fazie ostrej, ale w znacznie mniejszym zakresie.

Treningi specyficzne:

• trening elastyczności mięśniowo-szkieletowego

• trening wytrzymałości i siły mięśniowej

• trening stabilizacji.

Treningi niespecyficzne:

każda regularnie uprawiana forma aktywności fizycznej, np.:

• siłowania, fitness, cross fit,

• joga, pilates,

• gry zespołowe: piłka nożna, koszykówka, siatkówka,

• basen, bieganie, tenis.

Page 55: Mgr Beata Smolarek SP CSK WUM Klinika Neurochirurgiiptnch.pl/strefa-premium/polska-szkola-neurochirurgii-wyklady/... · 3 serie ćwiczeń, 10 powtórzeń, z ok. 50% obciążeniem,
Page 56: Mgr Beata Smolarek SP CSK WUM Klinika Neurochirurgiiptnch.pl/strefa-premium/polska-szkola-neurochirurgii-wyklady/... · 3 serie ćwiczeń, 10 powtórzeń, z ok. 50% obciążeniem,

FIZJOPROFILAKTYKA

Page 57: Mgr Beata Smolarek SP CSK WUM Klinika Neurochirurgiiptnch.pl/strefa-premium/polska-szkola-neurochirurgii-wyklady/... · 3 serie ćwiczeń, 10 powtórzeń, z ok. 50% obciążeniem,

FIZJOPROFILAKTYKA

Page 58: Mgr Beata Smolarek SP CSK WUM Klinika Neurochirurgiiptnch.pl/strefa-premium/polska-szkola-neurochirurgii-wyklady/... · 3 serie ćwiczeń, 10 powtórzeń, z ok. 50% obciążeniem,

RUCH

TO

ZDROWIE!