MBOCV

Elise BeljaarsBo LooijkensSuraya Den HollanderElke van RooijIlona HeimansMerel WansinkMirte van Beusekom

MBOProfiel 4 16-22 jaar

• De entreeopleiding• De basisberoepsopleiding• De vakopleiding• De middenkaderopleiding

• De specialistenopleiding

Opleidingsniveaus mbo

• BOL• BBL

Werken en leren

• Roc’s • Aoc’s • Vakscholen

Scholen

• Nadruk op praktijk: hoe pak je iets aan?• Studiestof in veel kleine stukken, veel herhaling• Korte toetsten, aantonen dat je het weet• Projecten met nadruk op doen, praktijkgericht• Stages met veel begeleiding• Veel begeleiding studietaken• Minder literatuur• Beroepsgericht• Hoe-vraagstelling• Meer verplichte lesuren• Minder voorbereiding voor lessen• Leeftijdsgenoten

MBO kenmerken

Creatieve opleidingen

Museum educatieMusea gericht op MBO:• Stedelijk Museum Amsterdam• Stedelijk Museum ’s-Hertogenbosch• Centraal Museum Utrecht• Groninger Museum• De Pont Tilburg• Van Abbemuseum Eindhoven• Cobra Museum voor moderne kunst• Het Rijksmuseum Amsterdam• Textielmuseum TilburgBonnefantenmuseumRijksmuseum TwentheFOAM Amsterdam

Met creatieve MBO opleidingenwordt bedoeld:• Kunsten• Media en entertainment• Creatieve zakelijke dienstverlening

• In de leeftijdsperiode van 16-22 jaar vinden er grote verandereingen plaats in de organisatie van de hersenen.• Dit kan tot gevolg hebben dat de jong-volwas-sene steeds meer grip krijgt op zijn eigen doen en laten.

sociaal- emotionele encognitieve ontwikkeling

• Stadium 1: Intuïtie• Stadium 2: Representatie• Stadium 3: Expressie• Stadium 4: Vorm, stijl en medium• Stadium 5: Oordeel en reflectie

Beeldende ontwikkeling doorde theorie van Parsons

Leesplezier draagt bij aan lees- en taalvaar-digheid. Amerikaans onderzoek wijst uit dat vaardige lezers makkelijker een baan vinden, een hoger salaris verdienen en betere uitzichten hebben op een succesvolle loopbaan.

Het nut van lezen

Het middelbaar beroepsonderwijs (mbo) leidt studenten op voor een beroep. Er zijn opleidingen op 4 niveaus: mbo 1, 2, 3 en 4. Voor elk mbo-niveau gelden toelatingseisen (Rijksoverheid, z.j.).

Opleidingsniveaus mboVoor elk mbo-niveau gelden verschillende toelatingseisen. Ook de opleidingsduur verschilt. Het gaat om de volgende opleidingen:1. De EntreeopleidingDe entreeopleiding is bedoeld voor jongeren zonder een diploma van een vooropleiding. Deze entreeopleiding bereidt jongeren voor op de arbeidsmarkt. Of op doorstro-ming naar een mbo-2-opleiding. De opleiding duurt 1 jaar.2. De basisberoepsopleiding (niveau 2)De basisberoepsopleiding duurt 1 tot 2 jaar. Het bereidt leerlingen voor om uitvoerende werkzaamheden te doen, zoals kapper of autotechnicus. Vooropleiding: de basisbe-roepsgerichte leerweg (BBL)3. De vakopleiding (niveau 3)De vakopleiding duurt 2 tot 3 jaar. Leerlingen leren hier werkzaamheden zelfstandig uit tevoeren. Het gaat om beroepen als verzorgende en eerste monteur. Vooropleiding: de gemengde, theoretische en kadergerich-te leerwegen aan het vmbo, of havo.4. De middenkaderopleiding (niveau 4)De middenkaderopleiding duurt 3 jaar. Voor sommige op-leidingen geldt een maximum van 4 jaar. Leerlingen leren hier werkzaamheden volledig zelfstandig uit te voeren. Het gaat om beroepen als filiaalbeheerder en activiteitenbe-geleider. Leerlingen die deze opleiding afronden, kunnen verder studeren op het hbo. Vooropleiding: de gemengde, theoretische en kadergerich-te leerwegen aan het vmbo, of havo.5. De specialistenopleidingDe specialistenopleiding is bedoeld voor leerlingen die al een vakopleiding (niveau 3) hebben gevolgd. De specialis-tenopleiding duurt 1 jaar.

Regionale opleidingscentra (roc’s), agrarische opleidingscen- tra (aoc’s) en vakscholen• Roc’s hebben een breed opleidingenaanbod voor verschillende beroepssectoren.• Aoc’s leiden op voor beroepen in de groene sector, bijvoorbeeld als hovenier.• Vakscholen verzorgen opleidingen voor een bijzonder beroepenveld, bijvoorbeeld in het havenbedrijf.

Er zijn ook particuliere instellingen die mbo-opleidingen aanbieden. Deze instellingen krijgen geen geld van de overheid. De kosten voor studenten kunnen daardoor hoger zijn.

Werken en lerenMbo-studenten combineren school met stages in de prak-tijk. Dit gebeurt via de beroepsopleidende leerweg (BOL) of de beroepsbegeleidende leerweg (BBL). Bij de BOL zit de leerling het grootste deel van de opleiding op school. Bij de BBL werkt een leerling in een bedrijf en volgt 1 of 2 dagen per week school.

De website www.beroepeninbeeld.nl geeft een overzicht welke mbo-opleidingen er zijn en waar ze gegeven wor-den.

AantalHet mbo telt meer dan een half miljoen studenten, ver-spreid over 65 instellingen. Na het voortgezet onderwijs is het mbo de grootste onderwijstak.

Uitgewerkt interviewOm beter zicht te krijgen op mbo-scholen en hun studen-ten, hebben wij een enquête verspreid onder de docenten van SintLucas in Boxtel. We hebben bewust voor deze school gekozen, omdat dit voor veel klasgenoten een gewilde stageplek is. Deze MBO school sluit goed aan bij onze opleiding.

Wij hebben de docenten zoveel mogelijk verschillende vragen gesteld om een compleet beeld te krijgen van wat het inhoudt om op een mbo-school les te geven. Allereerst waren we benieuwd naar hoe de docenten de leerlingen (en dus onze doelgroep) zouden omschrij-ven. Woorden die voorbijkwamen waren onder andere: nieuwsgierig, creatief, ondernemend, enthousiast, onze-ker, eigenwijs, gevoelig.

Daarnaast wilde we graag weten hoe zij zich als docenten verdiepen in de doelgroep. Dit zijn handige tips voor onze klasgenoten die met deze doelgroep aan de slag willen. De meeste docenten zeiden dat ze daar niet echt veel moeite voor deden. Ze vinden het vanzelf gaan, omdat ze iedere dag met de doelgroep te maken hebben. Op die manier krijg je vanzelf mee waar zij zich mee bezig houden. Een andere docent stelt vaak vragen aan de studenten over hun vrijetijdsbesteding. Zij vraagt zich altijd af wat haar studenten nog naast school doen wat wel te maken heeft met de opleiding. Ze denkt na over hoe ze dit kan koppe-len aan haar lessen.

Om een goed globaal beeld te kunnen krijgen van het MBO vroegen we de docenten om kort het verschil te omschrijven tussen de middelbare school, het MBO en het HBO. Uit de antwoorden kwam naar voren dat op de middelbare school het vooral draait om het opdoen van algemene kennis. Op het MBO krijgen de studenten specifieke kennis over het beroepsgebied. Op het HBO wordt er verdiepend ingegaan op deze specifieke ken-nis en de zelfstandigheid vergroot. Een docent legt uit dat deze overgang van middelbare school naar MBO en vervolgens naar HBO soms best lastig is voor studenten: “Op het MBO is er nog steeds een duidelijke structuur die de student meekrijgt. Uiteindelijk maakt hij/zij dit eigen. Eigenaarschap is een belangrijke term hier op school. Vaak zie je dat ze die structuur willen meenemen naar het HBO. MBO-studenten hebben vaak een duidelijk idee van hoe het proces moet verlopen, terwijl je op het HBO iedere keer kijkt of het proces zich niet moet aanpassen aan de vraag. De studenten die van het middelbaaronder-wijs komen schrikken vaak hoe weinig theorie hier wordt gegeven. Terwijl er gewoon aan de norm wordt voldaan. Verder merk je dat ze veel problemen hebben met plan-ning als ze hier binnenkomen en vaak nog erg onzeker zijn over hun kennis. Ze willen alles meteen kunnen en denken

dat we dit van hen verwachten. Die mentaliteit is iets wat de afgelopen generatie echt is veranderd. Ze leggen de lat extreem hoog, maar weten ook niet hoe ze de intrinsieke motivatie moeten vinden om doelen te bereiken.”

Verder waren we benieuwd aan welk beeldend/theore-tisch niveau de leerlingen moeten voldoen voordat ze worden toegelaten en hoe de school dit toetst. Allereerst moeten zij minimaal een VMBO-Kader diploma hebben behaald en wiskunde hebben gevolgd. Over het toetsen van het beeldend niveau van een student werd het vol-gende gezegd: “Het creatieve niveau wordt getoetst d.m.v. een toelatingstest en een gesprek. Tijdens deze test wordt er niet gevraagd iets specifieks te maken, maar te zoeken naar een creatieve oplossing.

Dezelfde vraag stelde we over de studenten die de school verlaten. Aan welk niveau moeten zij voldoen en hoe wordt dit getoetst? De docenten zeiden hierover het volgende: “We hebben een kwalificatiedossier mbo niveau 4, daarin staan de werkprocessen en kerntaken met de cri-teria. Deze zijn wel ruim te interpreteren. Daarom hebben we regelmatig training van de examinatoren om te kijken naar examenwerk en ons SintLucas- niveau vast te kunnen stellen. Er is dus een minimum algemeen mbo4 niveau, maar als SintLucas eisen we net een stapje meer. Daar-naast is het landelijk eindexamen niveau vastgesteld voor Nederlands, Engels, Rekenen.” Dat ‘stapje meer’ werd als volgt toegelicht: “Ze moeten klaar zijn om als startende ondernemer of als werknemer te kunnen werken. Of ze als werknemer of ondernemer aan de slag gaan is afhankelijk van de extra vakken die zij gevolgd hebben en waar de am-bitie ligt. Hier bereiden wij hen op voor door in het laatste 1,5 jaar bezig te zijn met een toekomst te kiezen en daar vakken bij aan te laten sluiten.” Op het SintLucas wordt gewerkt met verschillende onder-wijsvormen/werkvormen. De meest voorkomende zijn: • Klassikaal directief voor algemene zaken • Workshops voor specifieke zaken • Groepsopdrachten • Toegepaste trainingen on the job • Zelfstandige onderzoek en werkmethodesWelke werkvorm er wordt gebruikt is afhankelijk van de les, maar ook van het type student. De ene wil graag klassikale lessen met opdrachten en toetsen waarbij de docent zegt of het goed/fout is. De ander wil het zelf ontdekken/ervaren en wil liever in kleine teams of alleen werken. Volgens de docenten is daarom afwisseling heel belangrijk. De docenten moeten tijdens het maken van de lessen niet alleen rekening houden met de eisen van de studenten, maar ook met die van de school zelf en de overheid. Het schrijven van nieuw lesmateriaal gebeurt daarom altijd in groepsverband. Hierbij is altijd een IVer (inhoudsverant-

woordelijke) bij aanwezig die aangeeft wat de leerdoelen zijn, hoe die terug te vinden zijn in het kwalificatiedossier en waarom die nu behandeld worden. Dit wordt vervol-gens vertaald naar een opdracht. Het kwalificatiedossier is opgesteld aan de hand van de richtlijnen van de overheid. Hierbij wordt rekening gehouden met de Wetgeving van het ministerie van onderwijs.

Deze richtlijnen houden niet veel rekening met niveauver-schil binnen de opleiding. Daarom vroegen wij ons af hoe de docenten hier mee om gaan. Hierover werd het volgen-de gezegd: “Overal zijn niveauverschillen. De ene student is van zichzelf al beter in onderzoeken, de ander kan beter presenteren. Wij kijken naar het portfolio als geheel om te zien of de student over de hele lijn voldoet aan de criteria en waar zijn/haar kwaliteiten zitten, waarmee de student zich kan profileren. Ook later in de praktijk.” Puntsgewijs houdt de differentiatie op het SintLucas het volgende in: • Voor bepaalde theoretische vakken is er bijles. • Voor studenten die een hoger niveau aankunnen is er een extra programma wat gekoppeld is aan een HBO in Engeland. • Studenten kunnen zelf extra projecten indienen die hen interessant lijken, zoals wedstrijden, workshops of uitstapjes. • Studenten die niet per se hoeven te doubleren, maar wel achter lopen in de stof kunnen een dagdeel in de week begeleid worden door een groep vakdocenten. • Studenten hoeven als het niet nodig is niet meteen te doubleren, maar kunnen een korte periode vertragen. Daarna kunnen ze z.s.m. weer het reguliere schooltraject in te gaan.

Om vooruitgang te boeken in de kwaliteiten van de stu-denten is het natuurlijk belangrijk dat het leerproces van de studenten op gang blijft. Naast uitdagend onderwijs, goede overlegmomenten speelt de LOBer een belangrijke rol. Een van de geinterviewde is zelf LOBer en legt uit wat haar taken zijn: “We hebben een portaal waar de plan-ning op staat. De neem ik in de module wekelijks met hen door. Tussendoor zijn er feedback momenten en kleine deadlines om hen te helpen met de planning. Zo kunnen ze deadline-gericht werken. Studenten waarmee het goed gaat enthousiasmeer ik. Studenten die achter lopen neem ik soms apart om wat meer tijd aan hen te besteden en dingen op een andere manier te benaderen.” Daarnaast is het SintLucas bezig met een pilot Ontwikkelingsgericht Be-oordelen en Begeleiden, waarbij de student zelf de regie houdt over zijn/haar leerproces. Bijvoorbeld door wie hij/zij feedback vraagt bij een module. De app houdt dan bij hoe de score is ten opzichte van de vorige keer. Zo komt groei in beeld.

Tot slot hebben we de docenten enkele vragen gesteld over excursies die zij organiseren voor de leerlingen. Zo zijn er vaste excursies naar Berlijn en Florence. Daarnaast bezoeken de studenten ieder schooljaar een actuele tentoonstelling die aansluit bij het thema waar we mee bezig zijn. Hoeveel de studenten voor een excursie moeten

voorbereiden is afhankelijk van de excursie en het docen-tenteam wat meegaat. De kunsttheoreticus zorgt er altijd voor dat de studenten vooraf colleges krijgen over de plek waar zij heengaan. Het docententeam denkt altijd na of een opdracht op locatie of vooraf nodig is voor de groep. Daarnaast wordt er altijd een kleine gids met informatie gemaakt.

De grote excursies hebben vaak als doel de leerlingen beter kennis te laten maken met elkaar, in een andere om-geving dingen te leren en om inspiratie op te doen. De ex-cursies naar musea zijn vooral om studenten te motiveren en te enthousiasmeren om vaker zelf musea te bezoeken.

Het cultuurvak in het MBODoor het hele land zijn er MBO-opleidingen. Hier leren studenten uitvoerende en ondersteunende functies op het gebied van kunst, cultuur en media (AHK 2017/ Beroeps-kunstenaar.nl).

Op het MBO wordt een cultuurvak niet standaard aange-boden. Wel zijn er kansen voor cultuureducatie. Voorheen was hier weinig ruimte voor, maar sinds kort is dit veran-derd. Dit leidt tot een positieve invloed op cultuureducatie in het MBO (Landelijk Kennisinstituut Cultuureducatie en Amateurkunst 2017).

MBO-CardMet als doel om studenten meer culturele activiteiten te laten ondernemen is er sinds 1 januari 2016 een cultuur-kaart voor MBO-studenten: de MBO-Card. Hierdoor gaan culturele instellingen meer aanbod voor deze groep jonge-ren creëren. Zo krijgen ze korting op muziek, theater, film, festivals en dansvoorstellingen (Landelijk Kennisinstituut Cultuureducatie en Amateurkunst 2017).

Cultuureducatie op het MBOEr komen steeds meer mogelijkheden om cultuureducatie op te nemen in het curriculum op de MBO-scholen:• Vrije keuzedelen in kwalificatiedossiersIn de kwalificatiedossiers staan de eisen waaraan de student moet voldoen om het diploma te behalen. Binnen deze kwalificatiedossiers is er ruimte voor vrije keuze-delen. De school bepaalt hoe zij deze vrije keuzedelen invullen. Culturele vorming zou hier een onderdeel van kunnen zijn. • Het vak Burgerschap Door middel van het vak Burgerschap (soms ook wel Loop-baan/burgerschap genoemd) kunnen MBO-opleidingen cultuureducatie aanbieden. Het vak biedt aanknopings-punten voor cultureel aanbod van culturele instellingen. Bij Burgerschap gaat het om de ontwikkeling van identiteit, de persoonlijke identiteit en de arbeidsidentiteit (Roze-marijn Schouwenaar, werkveldspecialist Cultuureducatie, januari 2016)

MBO Utrecht geeft vanuit de opleiding MHBO Commer-ciële economie een simpel voorbeeld van een creatieve toepassing bij het vak Burgerschap (van Rooijen, A. Mbo Utrecht. 2016):

Studenten maken een poster die oproept tot consumin-deren (van Rooijen, A.). Ook kan er bijvoorbeeld gebruik gemaakt worden van films of theatervoorstellingen met een cultureel thema (van Rooijen, A.). Verder kan er ge-dacht worden aan excursies voor MBO scholen gerelateerd aan het vakgebied. Zo biedt Het Rijksmuseum voor een kappersopleiding bijvoorbeeld een excursie aan gericht op kapsels door de eeuwen heen (Netwerk Burgerschap MBO,2017).

21st Century Skills en cultuuronderwijsLeerlingen hebben kennis nodig van kunst, cultureel erf-goed en media, in combinatie met vakspecifieke vaardig-heden om 21e -eeuwse vaardigheden te ontwikkelen via cultuuronderwijs.

Cultuuronderwijs en creatief denkenCreativiteit is de competentie om ideeën te bedenken, problemen op te lossen óf te verzinnen en om producten te maken die nieuw (origineel), nuttig en zinvol zijn. • Stimuleer creativiteit door leerlingen eerst veel ideeën te laten bedenken. Laat hen vervolgens zelf beoordelen welk idee de moeite waard is om uit te werken.• Help leerlingen bij het bedenken van een relevant probleem. In cultuuronderwijs is een einddoel of tastbaar eindproduct niet strikt noodzakelijk.• Stimuleer leerlingen om tussentijds te reflecteren op het maakproces. Hiermee laat je zien hoe belangrijk het (zoek)proces is. Zorg dat het duidelijk wordt dat het proces ook een product kan zijn.Cultuuronderwijs en Kritisch denkenKritisch denken is de competentie om zelf - onafhankelijk van anderen - tot een oordeel te komen en daarbij aan te kunnen geven waarop je oordeel gebaseerd is.• Laat leerlingen reflecteren op eigen en andermans pro-ducten, of op concepten als identiteit en uniciteit.• Breng leerlingen cultuurhistorisch besef bij, zodat zij zich een geïnformeerde en gefundeerde mening kunnen vormen.

Cultuuronderwijs en burgerschapBurgerschap is een competentie die te maken heeft met de ontwikkeling van sociale vaardigheden, het opbouwen van normen en waarden en het verwerven van inzicht in maatschappelijke thema's als duurzaamheid en multicul-turaliteit.• Moedig leerlingen aan zich een mening te vormen over globalisering en de mondiale cultuur.• Gebruik actuele of sociaal geëngageerde kunst om leer-

lingen duidelijk te maken dat je culturele fenomenen op verschillende manieren kritisch kunt interpreteren.• Bied leerlingen inzicht in de werking van ideologie en leer hen dat 'de werkelijkheid' niet onveranderlijk is.

Cultuuronderwijs en SamenwerkenSamenwerken is de competentie om samen met anderen een resultaat te bereiken. In de kunst is samenwerking veelal een open, onderzoekend en explorerend proces. Samenwerking als werkvorm past bij cultuuronderwijs.• Laat leerlingen bewust werken aan hun sociale vaardig-heden en laat hen reflecteren op het verloop van collectie-ve maakprocessen.• Laat leerlingen reflecteren op groepsprocessen, met het idee dat een groep soms meer kan bereiken dan ieder individu afzonderlijk.

Cultuuronderwijs en CommunicatieCultuur, kunst en media zijn vormen van communicatie waarmee mensen betekenis geven aan de wereld.• Leer leerlingen hoe ze hun eigen visies en hun ideeën over zichzelf en de wereld symbolisch kunnen weergeven. • Cultuur is bij uitstek het domein van de eigen constructie en interpretatie, maar je kunt leerlingen ook laten zien hoe mensen collectief betekenis verlenen aan cultuur.• De 'boodschap' van kunst is niet altijd eenduidig. Laat leerlingen met een eigen creatieve oplossing komen om betekenis te geven aan een kunstwerk of erfgoedobject. Kunst, erfgoed, media en ict gaan goed samen. Nieu-we-mediatechnologie biedt ongekende mogelijkheden voor een actieve omgang met cultuur.• Leer leerlingen technische vaardigheden aan om media creatief te gebruiken, of om zelf mediakunst te produce-ren.• Gebruik mediakunst en digitaal erfgoed om leerlingen te leren hoe ze media bewust en kritisch kunnen duiden.

Filmpje ECBO Creatieve mbo opleidingen https://www.youtube.com/watch?time_conti-nue=223&v=p96AHb6r9SI

Samenvatting filmpjeMet creatieve MBO opleidingen wordt bedoeld:• Kunsten• Media en entertainment• Creatieve zakelijke dienstverleningJe kunt denken aan opleidingen zoals grafische vormge-ving, mode en design, fotografie, dans en sounddesign.

Expertise centrum beroeps onderwijs deed onderzoek naar de tevredenheid van MBO studenten die een oplei-ding volgen in de creatieve sector en onderzocht waar deze studenten voor kiezen na hun MBO opleiding. Ook laat het filmpje zien waar de afgestudeerde studenten goed in zijn na het afronden van hun studie en waar ze nog niet zo goed in zijn.

Overzicht van een aantal MBO opleidingen in de creatieve sectorOpleidingen SintLucasBron: https://www.sintlucas.nl/mbo/122/opleidingen.html• Vormgeven & ambacht (niveau 4, vierjarige opleiding) - Creatief vakman - Decoratie- en restauratieschilder• Vormgeven product, ruimte & media (niveau 4, vierjarige opleiding) - Vormgeven product, ruimte & media - Northampton bachelor graphic - Communication• Vormgeven, media & technologie (niveau 4, vierjarige opleiding) - Audiovisuele vormgeving en animatie - Fotografie - Audiovisuele technologie - Crossmedia vormgeving - Creative technologies - Game art en animatie - Gamedevelopment - Northampton bachelor graphic - Communication• Evenementenmanagement & mediaproductie (niveau verschilt per opleiding) - Media-en evenementenmanagement (niveau 4, 2/3 jaar) - Podium- en evenemententechniek (niveau 4, 2/3 jaar) - Digital publishing (niveau 3, 2/3 jaar) - Singmaker (mediaproductie) (niveau 2 en 3, 2/3 jaar)

Opleidingen Grafisch LyceumBron: https://www.glr.nl• Mediavormgeven - Graphic Design en Visual Design (niveau 4, 3 jaar)• Audiovisuele media - AV en Fotografie (niveau 4, 3 jaar)• Management en redactie - Mediamanagement (niveau 4, 3 jaar) - Redactiemedewerker (niveau 4, 3 jaar)• Technologie

- Allround DTP (niveau 3, 3 jaar) - Sign (niveau 3 en 4, 3 jaar) - Medewerker creatieve productie (niveau 2, 2 jaar) - Mediatechnologie (niveau 4, 3 jaar) - Podium- en evenemententechniek (niveau 3 en 4, 3 jaar)

Opleidingen NimetoBron: https://www.nimeto.nl• Vormgeving en styling - Styling, interieur en vormgeving (niveau 4, 3/4 jaar) - Styling en presentatie (niveau 2, 2 jaar) - Media en communicatie (niveau 4, 3 jaar) - Allround signmaker (niveau 2 en niveau 3, 2/3 jaar)• Creatie techniek - Specialist restauratie en decoratie (niveau 4, 3/4 jaar) - (Allround) Stand- en Decorbouwer (niveau 2 en niveua 3, 2/3 jaar)

Opleidingen FotovakschoolBron: https://fotovakschool.nl• Fotografie (niveau 4, 3 jaar)• Audiovisuele Vormgeving (3 jaar)

Opleidingen CibapBron: https://www.cibap.nl• Filmmaker (AV) en fotograaf (niveau 3)• Grafisch ontwerper (niveau 3)• Visueel deSigner (sign) (niveau 3)• Mediavormgever (niveau 4)• Mediaredacteur (niveau 4)• Ruimtelijk vormgever (niveau 4)• Creatief vakman (niveau 4)• Decoratie en restauratieschilder (niveau 4)

Publicaties voor docenten Over mbo, kunsteducatie, onderwijs en jongeren.

Tijdschriften• KunstZone | onafhankelijk trefpunt voor kunst en cultuur in onderwijs en educatie. Altijd aangenaam op de hoogte!• Beroepsvereniging opleiders mbo• UNIENTFO• JSTOR• MBO magazine• Th&ma

Websites• http://www.kunstzone.nl• http://www.lkca.nl/middelbaar-beroepsonderwijs | voor professionals die werken voor cultuur op school of in de vrije tijd. • http://www.volksuniversiteitamsterdam.nl/cursussen.php?parent_id=4565 | Het cursuscentrum voor kennis, creativiteit, kunst en cultuur.• https://www.voordekunst.nl/paginas/over-ons | Voor-dekunst is hét platform voor crowdfunding in de creatieve sector.• www.pinterest.com• www.arttube.nl• http://mymodernmet.com• http://www.mistermotley.nl• http://wp.digischool.nl/jongeren/about/kunst-en-cul-tuur/• http://www.cultuurvoorkinderen.nl/wp/category/jonge-ren-vanaf-12-jaar-vo/• http://www.kcdr.nl/jongeren/• http://kunstcultuur.slo.nl/themas/talentontwikke-ling-binnen-kunst-en-cultuur-en-het-leerplan/bronnen-li-teratuur-en-websites• http://www.kunstbalie.nl• https://www.tobe.nl/onderwijs• https://www.hollandfestival.nl/nl/content/fonds-21/• https://www.fonds21.nl• http://www.hetkunstpodium.nl• http://www.artnieuws.com• https://www.leraar24.nl• https://www.docentenplein.nl• https://www.onderwijsvanmorgen.nl• http://www.maakwerkvanonderwijs.nl/mbo-beroepsge-richt/• http://www.podiumvooronderwijs.nl• http://www.lkca.nl• http://www.heteducatiebureau.nl• https://www.mboraad.nl

Educatief materiaal• Volksuniversiteit Amsterdam | Het cursuscentrum voor kennis, creativiteit, kunst en cultuur.

• Pinterest• FOAM https://www.foam.org/nl/museum/schoolpro-grammas/mbo• Centraal museum Utrecht http://centraalmuseum.nl/onderwijs/mbo-hbo-wo/verborgen-betekenissen-hbo/• Stedelijk Museum Amsterdamhttp://www.stedelijk.nl/educatie/onderwijs/hoger-onder-wijs/see-it-do-it-solve-it• Stedelijk Museum ’s-Hertogenbosch• Groninger Museum• De Pont Tilburg• Van Abbemuseum Eindhoven• Cobra Museum voor moderne kunst• Het Rijksmuseum Amsterdam• https://www.tobe.nl/onderwijs

Aanbod van musea voor het MBOVia een steekproef hebben wij bij 10 verschillende musea geïnformeerd of zij een speciaal programma aanbieden voor het MBO. Van deze 10 musea wordt bij enkel 3 mu-sea online een programma aangeboden voor het MBO. Onderstaande is in een tabel een overzicht te zien van alle musea die we benaderd hebben.

Met 9 van de 10 musea hebben we contact kunnen vin-den. Deze zijn in de tabel Cursief aangegeven. Hieruit blijkt dat bij de meeste musea wel een programma kan worden aangeboden voor het MBO. Bij de musea zonder program-ma worden deze vaak op maat gemaakt als het aange-vraagd wordt. Als reden wordt hier regelmatig vermeld dat de wensen van scholen verschillen of het wisselen van de tentoonstellingen. Wel zijn verschillende musea bezig met het ontwikkelen van een vast programma voor het MBO.

Daarnaast zijn bij deze musea wel verschillende samen-werkingsverbanden tussen MBO scholen en musea. Hierdoor is toegang voor studenten gratis op vertoon van studentenpas.

Het Groninger museum blijkt wel een speciaal program-ma te hebben gekoppeld aan een MBO school. Ze werken nauw samen met het Noorderpoort. Steven Kolsteren, hoofd educatie, noemt het programma waarbij leerlin-gen eigen beeldend werk gaan maken op basis van een bestaande tentoonstelling. Dit werk wordt gepresenteerd in het museum. Het is een belangrijk uitgangspunt dat de studenten betrokken worden bij het museum, in plaats van een eenmalig bezoek. Maria Jager, museumdocente van het Groninger museum, verzorgt dit programma. Zij vertelt: “Het programma is gericht op het maakproces van de leerling, inzicht krijgen in het maakproces van de kunstenaar(s) die centraal staat in de museumbezoeken en het stimuleren van de verbeeldingskracht van de leerling. De groepen zijn eerste of tweedejaars en daarin maak ik nauwelijks verschil. Het eerstejaars programma is iets praktischer ingesteld en meer toegespitst op het uitein-delijke product dan op het maakproces.” Ze probeert wel abstract denken bij de leerlingen te stimuleren. Verder vermeldt ze dat ze duidelijke deadlines, regels en persoon-lijke begeleiding belangrijk vindt. Het centraal museum biedt wel een vast programma aan

voor het MBO op de website. Hier zijn ‘ Verborgen Bete-kenissen’ en ‘Een rondleiding op maat’ vermeld wat voor zowel MBO, HBO als het WO is. Sigrid Noordijk, onderdeel van de afdeling educatie en interpretatie, vertelt hierover dat het altijd aangepast wordt op het niveau van de groep. Bij de rondleidingen maken ze gebruik van de I-ask metho-de, waarbij openheid en kennisoverdracht centraal staan. (http://www.museumpeil.eu/i-ask/) Daarnaast hebben ze een programma, genaamd Haar, speciaal ontwikkeld voor kappersopleidingen van het MBO. In de bijlage is de kijk-wijzer van dit programma te vinden. Bij de MBO expertda-gen komen MBO studenten van verschillende opleidingen in aanraking met De Stijl. Hier kunnen ze het gesprek aangaan met kunstenaars en designers over het maakpro-ces, om uiteindelijk hun eigen Tiny House te ontwerpen. (http://centraalmuseum.nl/nieuws/mbo-expertdagen-11-en-12-april/)

Omschrijvingen van vaste programma’s van andere musea zijn in de vorm van een link te vinden in de tabel links.

Kortom wordt er bij verschillende musea wel een pro-gramma aangeboden voor het MBO, ondanks dat dit niet staat aangegeven op de website. Vaak komt dit, omdat het in samenwerking gebeurt met scholen. Het programma, meestal in de vorm van een rondleiding, wordt aangebo-den op maat in overleg met de school. Met vaste program-ma’s gebeurt hetzelfde. Belangrijk voor de vormgeving van het programma is dat het gericht is op praktijk en duide-lijke regels en deadlines heeft. Maar het allerbelangrijkste van alle programma’s is het verrijken van de deelnemers.

Hoe zit het met de sociaal- emotionele en cognitieve ontwikkeling van 16 – 22 jarige? De adolescentie kan het beste omschreven worden als de overgangsperiode van de kindertijd naar de volwas-senheid. De leeftijden die worden gehanteerd voor het beschrijven van adolescentie zijn verschillend per cultuur, maar over het algemeen bestaat de adolescentie uit de leeftijdsperiode 10 – 22 jaar. In deze periode maken de hersenen een belangrijke groeispurt door. Er vinden met name grote veranderingen plaats in de organisatie van de hersenen. Niet alle hersengebieden ontwikkelen zich echter met dezelfde snelheid. De snelheid van de verande-ringen is bepalend voor de vaardigheden die adolescenten onder de knie krijgen tijdens verschillende fases in de ontwikkeling. De snelle rijping van sommige hersengebie-den, in combinatie met een langzamere rijping van andere verklaart ook veel van de gedragingen van adolescenten (Crone, 2008). De puberteit en adolescentie worden vaak door elkaar gehaald. Toch is er een duidelijk onderscheid te maken: de puberteit is een onderdeel van de adolescentie, name-lijk de tijd van seksuele volwassenwording. De puberteit bestrijkt meestal de periode tussen 10 – 14 jaar (Crone, 2008).

Opgroeien tot volwassen lid van de maatschappijIn de midden (15 – 18) en late (19 – 22) adolescentie tre-den er nog een aantal veranderingen op die belangrijk zijn in de weg naar volwassenheid en die we kunnen scharen onder de noemer maatschappelijke volwassenwording. Al-lereerst vinden er in de adolescentie belangrijke verande-ringen plaats in de cognitieve vaardigheden. De toename in cognitieve vaardigheden hangt samen met veranderin-gen in executieve functies. Dit zijn de zogenaamde ‘uitvoe-rende’ functies die belangrijk zijn voor het uitvoeren van complex en doelgericht gedrag. Executieve functies be-staan uit verschillende deelprocessen, zoals de vaardigheid om informatie vast te houden in je gedachten, flexibel te kunnen wisselen tussen regels en op tijd je handelingen kunnen stoppen. Door de toename in executieve functies kunnen we steeds beter omgaan met veranderingen in de omgeving, bijvoorbeeld meerdere taken tegelijk uitvoeren of een planning aanpassen. Al deze vaardigheden kunnen nog verbeteren in de adolescentie.

Ook is de adolescentie een belangrijke periode om hypo-thetisch en kritisch te leren denken. Dit zijn belangrijke onderdelen van de executieve functies. Een cruciaal ken-merk van hypothetisch denken is dat je in staat bent om in iemand anders zijn schoenen te staan en iemand anders zijn perspectief te kunnen evalueren. Als adolescenten ouder worden, kunnen ze steeds beter nadenken over scenario’s als ‘hij denkt dat zij denkt dat hij denkt, omdat hij eerder dacht …’ Vandaar dat adolescenten ook steeds meer kritiek lijken te hebben, of de discussie aangaan als ze het ergens niet mee eens zijn. Dat is het gevolg van een toenemende capaciteit om argumenten tegen elkaar af te wegen in samenspel met een toenemende vaardigheid om zich in de ander te kunnen verplaatsen (Crone, 2008)

Late adolescentieIn de late adolescentie die loopt van 19 tot ongeveer 22 jaar, vindt het integratieproces plaats. Dat zorgt er voor dat mensen complexer gedrag kunnen gaan vertonen. De adolescenten leren geleidelijk aan meer rekening te hou-den met de sociale en emotionele gevolgen van hun ge-drag, maar ook met de lange-termijn-effecten. Deze hele ontwikkeling gaat gepaard met een verfijning van de or-ganisatie in het brein. Dat heeft uiteindelijk tot gevolg dat de jong volwassene steeds meer grip krijgt op zijn eigen doen en laten, in staat is weloverwogen keuzes te maken, zichzelf te evalueren en zo nodig zijn gedrag aan te passen aan de geldende sociale norm. Zo zal een jongvolwassene wiens prefrontale cortex al tamelijk ver ontwikkeld is, be-ter weerstand kunnen bieden aan de sociale druk om iets te doen, waar hij eigenlijk niet helemaal achter staat, dan een puber (Eerkens, 2007).

Beeldende ontwikkeling door de theorie van Parsons Om de beeldende ontwikkeling van MBO studenten te achterhalen hebben wij de theorie van Michael Parsons (1987) gebruikt. Wij hebben hierbij gekeken naar een leeftijd tussen de 16 en 22 jaar. In zijn onderzoek liet hij kinderen en volwassenen naar schilderijen kijken en ging het gesprek aan tijdens interviewsessies. Door zijn verkre-gen informatie, richt hij zich in zijn analyse op vijf stadia.

Stadium 1: Intuïtie In dit stadium voelen mensen zich sterkt aangetrokken tot zintuiglijke kwaliteiten. In de eerste plaats tot kleur, maar ook tot lijnvoering en textuur.

Stadium 2: RepresentatieHet weergeven van de werkelijkheid komt centraal te staan. Schilderijen beelden iets uit en zijn beter naarmate ze de werkelijkheid getrouwer uitbeelden. Hier komt het begrip schoonheid om de hoek kijken en valt samen met de schoonheid van het onderwerp. In deze fase wordt geen onderscheid gemaakt tussen eigenschappen van het onderwerp en van het kunstwerk.

Stadium 3: ExpressieHierbij gaat het vooral om de innerlijke werkelijkheid en wordt de weergave van de buitenwereld minder belang-rijk. Door middel van kunst kun je je emoties uiten. De ge-voelens die schilderijen uitdrukken, brengt de kijker zowel in verband met de kunstenaar als met zichzelf. De kun-stenaar heeft weliswaar een bedoeling met zijn schilderij, maar de betekenis ervan is uiteindelijk subjectief.

Stadium 4: Vorm, stijl en mediumHoe de kunstenaar het schilderij heeft gemaakt is nu be-langrijker dan wat het schilderij weergeeft. Wat nu vooral de aandacht trekt is de vorm, textuur ruimtebehandeling en lijnvoering. Kunst is geen directe weergave van de werkelijkheid. Een kunstenaar werkt en worstelt met een bepaald medium.

Stadium 5: Oordeel en reflectieIn stadium 1 zagen we dat de kijker zich van de oordeel-scriteria niet bewust was. In stadium 5 ziet de kijker het niet vanzelfsprekende karakter hiervan in. Er is oog voor de beperktheid van de eigen horizon en de kijker staat open voor andere zienswijzen. In dit laatste stadium is het uiteindelijke oordeel autonoom. Hierbij wordt er geoordeeld op basis van eigen inzicht en niet op basis van autoriteit of conventies.

In elk stadium komt een ander aspect van het artistiek be-grip centraal te staan. Dit betekend niet dat het begrip dat in eerdere stadia verworven teniet is gedaan. Het begrip van de kunstvorm neemt van stadium tot stadium toe.

Volgens Parsons (1987) is elk volgend stadium in zijn mo-del een adequater begrip van schilderijen en van datgene waar het in de kunst om draait. Lang niet iedereen zal het hoogste stadium bereiken. Stadium 2 (representatie) domineert minstens tot zestien jaar, maar bij velen nog veel langer. Volgens Parsons zien we het handelen volgens het expressieve stadium voor het eerst bij zestienjarigen. Stadium 3 komt vaak pas in beeld bij bachelor studenten (C.Koopman, 2005).

Mbo Studenten statistiekenOver het algemeen is rond 47% van de studenten op het MBO vrouwelijk. Hiervan studeert het merendeel BOL en minder dan een kwart BBL.

Dit is verspreidt over alle opleidingen binnen het MBO. Op het SintLucas kwamen er anderen resultaten uit. Hier was 90% van de geïnterviewde vrouwelijk en maar 10% man-nelijk. Verder was er geen een student die het BBL traject deed. (VHTO, 2016) (CBS, 2017)

De leefsituatie in de doelgroep is erg verschillend. Als we kijken naar de woonsituatie valt op dat mensen van jongere leeftijd vaak nog thuis wonen. Dit kwam ook uit het onderzoek wat wij bij het SintLucas hebben gedaan, waarbij 90% van de leerlingen nog thuis woonden.

Bij de werksituatie valt op dat de meeste studenten wel een bijbaantje hebben, maar niet binnen de eigen sector. Dit komt ook overeen met het feit dat er veel minder leer-lingen een BBL studie doen.

De vrijetijdsbestedingen die uit de enquête kwamen waren voornamelijk iets doen met vrienden, films/series kijken, muziek en sport. Dit komt ook overeen met onder-zoek naar de vrijetijdsbesteding van jongeren tussen de 12 en 23 jaar. Uit dit onderzoek komt ook naar voren dat jongeren hun vrije tijd vooral besteden aan contact leggen met anderen mensen om even wat anders te doen dan school. Bij deze leeftijdsgroep is social media dan ook erg belangrijk. (Oppenhuizen, 2011)

Als we kijken naar sport valt op dat hierbinnen een diversi-teit is van teamsport en geen teamsport. Fitness is bij deze leeftijdgroep ook erg populair. Als het vergelijken word met anderen leeftijdsniveaus valt op dat er meer gesport wordt dan op lager onderwijs, maar minder gesport word dan op hoger onderwijs. (Volksgezondheidenzorg.info, 2017)

De interesse in kunst bij jongeren op het SintLucas is erg groot. Ze zijn vooral geïnteresseerd in muziek. Op het SintLucas is er meer intresse in kunst dan bij de rest van de jongeren. Dit zou ook het geval zijn bij anderen scho-

len binnen de doelgroep. Om precies te zijn is 68% van deze jongeren geïnteresseerd in kunst. De associaties die leerlingen krijgen met kunst zijn zowel positief als nega-tief. De woorden die hiermee geassocieerd worden zijn: leegte, origineel, zweverig, wazig, musea, penseel, inte-ressant, geschiedenis, tekenen, schilderij, architect, leuk, vrij, school, kleur, Griekse kunst, design van producten en creativiteit. Als er gekeken word naar een kunstenaar als inspiratiebron valt op dat vooral Dali genoemd wordt. Verder wordt ook Banksy een paar keer genoemd. (young-works, 2017)

Tijdsbesteding Jongeren van 12 tot 24 jaarMet creatieve vormen van vrijetijdsbesteding zoals teke-nen, schilderen of ander grafisch werk houdt 29 procent van de 12–17-jarigen zich hier minimaal een uur per week mee bezig. Ook hier daalt het aandeel beoefenaren bij het stijgen van de leeftijd. Onder de 18–24-jarigen tekent of schildert nog 15 procent. Onder de bevolking vanaf 25 jaar daalt dit percentage tot 9.

Culturele activiteiten Musea trekken relatief weinig jongeren; 6 procent van hen bezoekt vaker dan drie keer per jaar een museum tegen 10 procent van de 25-plussers. Klassieke concerten krijgen weinig bezoek van jongeren. Popconcerten daarentegen trekken wel jongeren. Deze worden door 13 procent van de 18-24-jarigen minimaal vier keer per jaar bezocht. De bioscoop en het filmhuis zijn erg in trek bij de jongeren. Bijna driekwart van de 15–24-jarigen pakt minimaal vier keer per jaar een bioscoopje. Met name jongeren in de leeftijd 18–24 jaar zijn frequente bioscoopgangers. Onge-veer vier van de tien kijken minimaal een keer per maand naar een bioscoop film (Centraal bureau voor de Statistiek, 2003).

Wat MBO studenten maken• De opdrachten zijn op zo’n manier ontworpen dat ze lijken op de latere beroepspraktijk. • Zij worden volop voorbereid op het werkveld.• Zij leren het gehele proces en wat daarbij komt kijken. • Studenten leren het zo, dat ze na de studie ook voor zichzelf kunnen beginnen. Hier word op sommige opleidin-gen extra aandacht aan besteed.• Het zijn vooral de skills uit de praktijk die worden ge-leerd. • Praktijk stijgt boven theorie uit.• De student heeft keuze om eigen interesses in het werk-te integreren. • Er wordt gewerkt met echte opdrachten uit de bedrijfs-wereld. • Er wordt door sommige opleidingen gewerkt op externe locaties, in het werkveld

BINNEN

KORT

VISIT WWW.DYNAMO-EINDHOVEN.NLLIKE WWW.FACEBOOK.COM/MILDT040

ZA 24/11 UPCOMING TOUR MET MAKE IT COUNT + WANT WANT + VIENNA

ZA 30/11 UP COMING #91 MET DOWN BY ADELAIDE + PROPER OUTFIT + GENEREATION 84

ZA 01/12 WHITE COWBELL OKLAHOMA + THE PUKES + BRASSUM

VR 21/12 UP COMING #92

ZA 22/12 DUB TRIBE MET 50 CARROT + REQUAKE E.A. VR 18/01 UP COMING #93

VR 01/02 WE THE KINGS + SUPPORT

ZO 17/02 THE GHOST INSIDE + DEEZ NUTS + STRAY FROM THE PATH + DEVIL IN ME

VR 01/03 THE GATHERING + SUPPORT

ZO 14/04 FUNERAL FOR A FRIEND + DAYTRADER

Het nut van lezenMBO’ers lezen niet veel en niet genoeg. Leesplezier draagt bij aan lees- en taalvaardigheid. Amerikaans onderzoek wijst uit dat vaardige lezers makkelijker een baan vinden, een hoger salaris verdienen en betere uitzichten hebben op een succesvolle loopbaan (National Endowment fort he Arts, Wasington 2007). Het MBO is voor veel studenten de laatste stap in het onderwijs en dus de laatste kans om hun leesatitude positief te beïnvloeden.

Vaardige lezers die plezier in het lezen hebben zullen vaker lezen. Doordat zij vaker lezen neemt hun woordenschat en tekstbegrip toe. Hierdoor ontstaat er een stijgende lees-vaardigheid, waardoor zij vaker gaan lezen. Zij komen hier-bij terecht in een positieve spiraal waarbij zij niet alleen op school lezen, maar ook in hun vrije tijd. Het onderzoek (Mol, 2010) wijst ook uit dat wanneer studenten minder lezen, zij in een omgekeerde spiraal terecht zullen komen.

Hoe krijg je studenten aan het lezenMaar hoe krijg je studenten aan het lezen? Volgens Mirella Verspiek zouden studenten meer lezen wanneer zij zelf mogen kiezen wat ze lezen. Het inzetten van werkvormen door de docent zal volgens haar een positieve invloed heb-ben op het leesgedrag van studenten. Zij gaf hierbij een voorbeeld van een docente Marketing die haar studenten een uur in de week een boek liet lezen. De studenten mochten zelf uitkiezen welke boeken dit waren. Zij namen voornamelijk sport boeken mee, romans etc. Hierdoor begonnen zij meer te lezen en hielden zij zelf een Pinterest pagina bij waarop zij boeken beoordeelden en met elkaar deelden. Dit beviel goed (M. Verspiek, 2014).

Het leesgedrag van mbo-studentenMbo’ers lezen steeds minder papieren boeken, maar volgens Martine van Huffelen (2015) wordt dit gecompen-seerd door het digitaal lezen van social media berichten en nieuwssites.

Jongeren lezen vaak digitaal vanaf hun telefoon. Ze lezen updates op Facebook of berichten van hun vrienden. Ze doen ook vaak iets anders tijdens het lezen.

Tijdens het tv kijken lezen jongeren hun facebookberich-ten. Dat klinkt voor ons als hbo-studenten ook bekend in de oren. Tijdens het kijken van een televisie-uitzending lees je op een smartphone of tablet extra informatie op een website.

De leesmonitor rapporteert dat 13- tot 19- jarigen 25%

van de boekenleestijd multitaskend doorbrengen.

Wanneer je social media bekijkt, gaat het eigenlijk om het lezen van kleine blokjes tekst. Tweets zijn niet langer dan 140 tekens, en app’jes en facebookberichten bestaan vaak ook uit maximaal drie zinnen. Er wordt vaak meer gescand dan gelezen. Dit is vooral te zien aan de vinger die snel van onder naar boven over het beeldscherm veegt.

We zien dus dat jongeren vluchtiger lezen doormiddel van multitasken en scannend lezen. Hierdoor zou je je kunnen afvragen of we in het onderwijs mbo’ers tegemoet moeten komen met korte teksten of juist lange teksten moeten aanbieden die een grondigere lezing stimuleren.

Volgens van Huffelen is dit afhankelijk van het doel. In het vak Nederlands waar je de leesvaardigheid van deze studenten wilt verbeteren zou zij lange teksten zeker niet vermijden. Het inzetten van korte teksten met tussen-kopjes zou ze alleen toepassen wanneer je een student wilt prikkelen, activeren of pakken waarbij het meer om de inhoud gaat dan om de leesvaardigheid. Dit sluit aan bij hoe een MBO’er gewend is te lezen. Door middel van tussenkopjes kan de multitaskende mbo’er gemakkelijker terugvinden waar hij was gebleven met het lezen. Door middel van het scannen kunnen de studenten de relevante stukken uit de tekst halen.

Niet omdat MBO’ers weinig lezen, maar omdat ze anders lezen kunnen docenten korte teksten, met tussenkopjes inzetten om een boodschap over te brengen.

Wat lezen jongeren?Literaire romans, science fiction en strips zijn in trek onder jongere mensen. Zij lezen vaker gedichten dan ouderen. Deze lezen zij op internet maar ook op papier. Jongeren lezen meer informatieve boeken, waarschijnlijk omdat zij deze moeten lezen voor hun studie. Verder lezen jonge-

ren net zoals ouderen boeken in het genre spanning en romantiek (Stichting Marktonderzoek Boekenvak/GfK, 2016.1; 2015.3).

De Lees FabriekDe Lees Fabriek is een internetsite voor en door lezende jongeren. Hier vinden zij de nieuwste boeken. Jongeren kunnen het lezen, het delen en op elkaar reageren. De Lees Fabriek is te vinden op de volgende website http://www.deleesfabriek.nl.

Publicaties over kunstSpecifiek uitgebracht om jongeren (16-22 jr.) te informe-ren over beeldende kunst & vormgeving.

Kunst- en vormgevings tijdschriften• Volkskrant magazine• KUNSTENAAR | Online magazine: http://www.kunste-naar.nl• NABK Ledenmagazine | https://www.nabk.nl/default.aspx• Nationaal Kunstplatform | http://nationaalkunstplat-form.nl• DEADLINE – jongerenmagazine over kunst en cultuur | http://www.deadline.nl• FRAME Magazine• Wallpaper Magazine• The world of interiors • Computer Arts magazine• The Artist • Frieze• Architectural magazine• Lüzers international• ELLE Decor• ELLE Decoration• Mondo Arc magazine• Architect magazine• MIX Magazine• Communication Arts• HOW magazine• Interior design magazine• ICON• HALI Magazine• RIBA Journal• EYE• Surface• The Art Of Design• Art Calender• Flash Art• Art News• Ceramics Monthly

• ARTnews • So It Goes• TATE ETC.• SCULPTURE• ArtReview• Wallpaper• Intramuros• Milk Decoration• KINFOLK• GONZO• VT wonen• Architectuur NL• Pf• FOAM Magazine• Kunstlicht• Kunstschrift• Metropolis M• Boekman• Mister Motley• Museumtijdschrift• Rekto:Verso (BE)• See All This• Tableau Fine Arts Magazine• Tubelight• De Witte Raaf (BE-NE)• Volkskrant magazine• Origine• Collect• Beelden magazine• Scènes• FOTAAL• ZOOM.nl• Photo• FOTO MAGAZINE.INFO• Focus• KunstKrant

Websites• http://www.deleesfabriek.nl/home/• http://www.kunst.nl/nl-NL/kunst-voor-bedrijven• http://kunst.startpagina.nl• https://www.volkskrant.nl/alle-nieuws-over-kunst/• https://www.parool.nl/alle-nieuws-over-kunst/• https://www.trouw.nl/cultuur• https://www.hetklokhuis.nl/onderwerp/kunst• https://www.schooltv.nl/zoekresultaten/?agegroups=%-5B%2216-18%22%5D&sortField=sortDate&sortOrder=DE-SC&cHash=4881de98362f289dee74e3261040c8c3• http://www.franshalsmuseum.nl/nl/• http://www.arttube.nl• www.pinterest.com• http://mymodernmet.com• http://www.dekunstcollegas.nl• http://www.mistermotley.nl• http://wwww.kunstinzicht.nlww.kunstinzicht.nl/?gclid=E-AIaIQobChMI4qbFhJ-T1gIVhBgbCh3KFg1xEAMYAyAAEg-JPt_D_BwE• http://www.dynamojongeren.nl/club-info/advies/vrije-tijd/cultuur/• http://www.deadline.nl

• https://www.kunstbende.nl• https://www.portfoliobox.net/nl?s=googlef&gclid=EAI-aIQobChMIq4aSp6yT1gIV7jLTCh1AuQFtEAMYASAAEgK-4jPD_BwE• https://www.fonds21.nl• Oxford art online

Social Media• Pinterest• Facebook• Instagram• Snapchat

Vlogs• https://www.youtube.com/user/kunstarena• https://www.youtube.com/user/poendrawing• https://www.youtube.com/user/KunstAVRO• https://www.youtube.com/user/MrMotleyMagazine• https://www.youtube.com/watch?v=oXSIZ9ss6j8• https://www.youtube.com/channel/UCEXuPfYt-1M3e8DT1LDeSfVg• https://www.youtube.com/channel/UC_j1_1XQtMir9Z-7k2ill-Bw• https://www.youtube.com/user/frannerd13

Blogs• https://kunstbank.wordpress.com/beeldaspecten/• http://www.spoon-tamago.com• http://unurth.com• http://50watts.com• http://weandthecolor.com• http://golem13.fr• http://koikoikoi.com• http://www.123inspiration.com• http://www.laboiteverte.fr• http://thefoxisblack.com• http://www.emptykingdom.com• http://synapticstimuli.com• http://illusion.scene360.com• https://www.artistaday.com• http://butdoesitfloat.com• http://designcollector.net• http://www.core77.com• http://www.ufunk.net• http://www.inspirefirst.com• http://beautifuldecay.com• http://www.thejealouscurator.com/blog• http://trendland.com• http://www.coolhunting.com• http://www.streetartnews.net• http://abduzeedo.com• http://www.ignant.de• http://www.booooooom.com• https://www.nowness.com• http://www.lostateminor.com• http://twentytwowords.com• http://www.mymodernmet.com• http://links.laughingsquid.com• http://twistedsifter.com• http://www.domusweb.it

• http://www.fubiz.net• http://www.thisiscolossal.com• http://design-milk.com• http://thecreatorsproject.vice.com/en_us• https://www.facebook.com/boredpanda

Symposia & Beurzen• ADAF 2017 | https://www.adaf.nl/default.aspx• Nationale Kunstdagen | http://www.kunstdagen.nl• ART Eindhoven | http://arteindhoven.nl• Brabant Art Fair | http://brabantartfair.nl• Nacht van Kunst en Kennis – 6 september 2017 – Leidenhttp://nachtvankunstenkennis.nl/programma• Kunst RAI Art Amsterdam• Internationaal podiumkunsten Amsterdam | 3 – 25 juni 2017 • Unfair Amsterdam• Realisme | De beurs voor hedendaagse figuratie• Rotterdam Contemporary• ART Rotterdam• TEFAF Maastricht• ART Breda | Kunst – antiek - design• NOW Art Fair• R’DAM International Art Fair• Art The Hague• Glamour Art Fair• Excellent Wonen & Leven Beurs• Dutch Design Week• Affordable Art Fair Amsterdam• Nationale kunstdagen• PAN Amsterdam• Meesterlijk | Design en ambacht• OBJECT – Rotterdam• FOR REAL Actuele Figuratie• ART Laren• Unseen Photo Fair Amsterdam• Amsterdam Drawing• Unfair Amsterdam

Televisie• Man en Kunst | https://www.npo.nl/man-en-kunst/AT_2054707• Kunstuur in de klas | https://www.npo.nl/kunstuur-in-de-klas/POMS_S_NTR_2584696• Kunststof TV | https://www.npo.nl/kunststof-tv/POMS_S_NTR_103154• Kunst van god? https://www.npo.nl/kunst-van-god/POMS_ROGE_9716288• Kunstuur | https://www.npo.nl/kunstuur/AT_2050620• Opium Specials | https://www.npo.nl/opium-specials/POMS_S_AVRO_448408• Opium | https://www.npo.nl/opium/POMS_S_AVRO_096997• Titaantjes | https://www.npo.nl/titaantjes/VP-WON_1250294• Jacobine op zondag• Kunstraadsels | https://www.maxvandaag.nl/program-mas/tv/kunstraadsels/

De CosmopolitanDe Cosmopolitan richt zich op jonge vrouwen tussen de 18-35 jaar (Cosmopolitan, 2016). Voor de jongere doel-groep van 16-17 jaar is er eventueel ook de Cosmogirl.

Onderwerpen die behandeld worden zijn onder andere liefde, uiterlijk, gezondheid en lifesty-le. Ook heeft het tijdschrift als doel lezers een oplossing aan te rijken. Het tijdschrift wil zich richten millennials, en die willen volgens het tijdschrift geholpen worden in het maken van beslis-singen en het bereiken van hun doelen (Cosmopolitan).

Opvallend aan de vormgeving van het blad is de iets wat drukke lay-out.

De LINDADe LINDA.meiden richt zich op de doelgroep 17-23 jaar en overlapt voor een groot gedeelte met onze doelgroep van 16-22 jaar (fashionisaparty, 2012).

De LINDA.meiden komt voort uit het tijdschrift LINDA en is een speciale editie van de LINDA. Per jaar komen er vier edities op de markt (Adformatie, 2013).

Het idee voor de LINDA.meiden is afkomstig van een lezeres van de LINDA (fasionisaparty).

De doelgroep van de LINDA word als volgt omschreven: ‘Voor de leukste vrouwen van Nederland’. LINDA wil zich profileren als een stoer en tegendraads tijdschrift met controversiële onderwerpen. Dit als statement tegenover de wat tuttige en brave vrouwenbladen (Vader, C. 2017).

Toch bleek dat het tijdschrift ook veel gelezen wordt door jongere vrouwen. Zij kunnen zich echter weer niet identi-ficeren met onderwerpen die bedoeld zijn voor een wat oudere doelgroep zoals opvoeden en scheiden. En zo ontstond de LINDA.meiden (fasionisaparty). Een tijdschrift dat qua vormgeving en taalgebruik overeenkomt met het originele tijdschrift, maar qua onderwerpen beter op de jongere vrouw.

Opvallend aan de opmaak van het blad is de overzichtelij-ke lay-out en de opvallende coverfoto’s die gekoppeld zijn aan een van de onderwerpen in het blad.

&C&C is een initiatief van Chantal Janzen en haar man Marco Geeratz. Ze werken vanuit de ambitie om met nieuw talent te werken aan een unieke en vernieuwende inhoud. Daarbij willen ze ontroeren, vermaken en lezers inspireren de wereld echt te zien (Vader, C. 2017).

De doelgroep van &C is uit-eenlopend van 18 tot wel 45 jaar. ‘’Humor en amusement gaan dwars door alle leeftijds-groepen heen. Dus iedereen is welkom’’. Aldus Chantal Janzen. De meeste tijdschriften (zo ook de LINDA en Cosmopolitan) be-heren meerdere kanalen, zoals ook online kanalen. &C denkt de jongere doelgroep makkelij-ker online te bereiken is. Deze online kanalen zijn vooral gericht op mobiel gebruik om even tussendoor te bekijken. Het tijdschrift is vooral be-doeld voor langere verhalen die je aan het denken zetten of echt raken (Vader, C.).

Opvallend aan de opmaak van het blad is dat geprobeerd is het imago van Chantal Janzen door te voeren in de lay-out. Het roze doet wellicht ook denken aan het roze koffertje in het programma Chantal blijft slapen.

De QuestDe Quest wordt ook wel beschreven als braintainment. In het blad staan veel vragen en weetjes. Onderwerpen die behandeld worden zijn geschiedenis, sport, reizen, techniek, multimedia, wetenschap, natuur en psychologie (mediabookers, n.d.).

De Quest richt zich op mannen in de leeftijd van 20-49 jaar. Best een grote doelgroep. Maar niet alleen mannen kopen het blad. De Quest word namelijk ook door vrouwen gelezen (me-diabookers).

Terugkerend in de vormgeving is de rode balk aan de boven-kant wat het tijdschrift een herkenbaar uiterlijk geeft. Ook staat er op de cover vaak een humoristische foto.

National Geographic MagazineNational Geographic Magazine is een tijdschrift met variërende thema’s zoals natuur, weten-schap, het heelal, wildlife, geschiedenis, expedities en cultuur (national geographic, n.d.). Door deze veelzijdigheid is het een leuk tijdschrift voor verschillende doelgroepen.

Verder bevat het tijdschrift foto’s van ’s werelds beste foto-grafen, aldus het tijdschrift zelf (national geographic).

De PlayboyDe Playboy biedt naast vrouwelijk schoon ook andere onderwerpen die mannen aanspreekt; namelijk lifestyle, diepte interviews, informatie over de nieuwste gadgets, reizen, films en muziek. Juist dit brede aanbod is volgens de Playboy de grote kracht van het tijdschrift (Audax pu-blishing, n.d.).

De doelgroep is gericht op mannen van 18-45 jaar (Audax publishing).

Waarom de cover opvalt hoeven we denk ik niet uit te leggen. Wel trekt het blad extra aandacht door regelmatig te kiezen voor een fotoshoot met een bekende vrouwelijke BNer.

Say Yes to AdventureSay Yes to Adventure is een mooi vormgegeven tijdschrift dat zich richt op ontdekking, creativiteit en avontuur (say yes to adventure n.d.).

Volgens het tijdschrift zelf is Say Yes to Adventure een tijd-schrift dat je bewaard en waar alle leeftijden plezier aan beleven (say yes to adventure).

Misschien is dit tijdschrift niet meteen een voor de hand liggende keuze voor onze doelgroep, maar wij kozen dit tijdschrift met name omdat veel jongvolwassenen ook kiezen voor bijvoorbeeld een buiten-landse stage; over avonturen gesproken. Dan wil je misschien ook graag wat meer zien en ge-inspireerd raken door de erva-ringen en verhalen van anderen mensen die de wereld hebben gezien.

Daarnaast is het tijdschrift ook heel leuk om te bekijken ter inspiratie vanwege de mooie foto’s. Helaas is het tijd-schrift wel prijzig, namelijk 20,00 euro per stuk. Misschien is het daarom leuker om het als docent zijnde aan te schaf-fen en het op school weg te leggen als inspiratiebron.

Dude Dutch Designers MagazineHet tijdschrift dude is een Dutch Designers Magazine en geeft een kijkje in de wereld van design en designers. Hoe denken en werken ze? Wat fascineert en inspireert ze? (bno, 2014).

Door de frisse en moderne uitstraling van het blad trekt het de aandacht in de schappen van de winkel. Wij denken dat jong volwassenen die op zoek zijn naar een tijdschrift dat meer gericht is op het beeld hierdoor sneller het tijdschrift Dude zul-len uitkiezen. Ook bleek uit ons gesprek met studenten op het SintLucas dat er in ieder geval bij deze studenten een ster-ke voorkeur is voor design en architectuur. Het tijdschrift dude sluit daar goed bij aan.

Dude is een kwartaalblad dat los te koop is voor 14,00 euro (bno). Voor jongvolwassenen is dit misschien ook wat aan de prijzige kant, waardoor het misschien weer ge-schikter is als inspiratiemateriaal in de klas.

FRAMEFame is een Engelstalig tijdschrift gericht op interieurs, design en kunst. Ook dit blad heeft een frisse, moderne uitstraling met veel inspirerende foto’s (tijdschriftenzo, n.d.).

Fame is een Engelstalig tijdschrift. Fame denkt dat de lezers van Fame voornamelijk kijkers zijn die graag beelden willen ‘lezen’ (tijdschriftenzo). Fame richt zich dus voorna-melijk op foto’s en tekeningen. Het is dus vooral een mooi tijd-schrift om veel in te zien en te bewonderen. Dit wil echter niet zeggen dat er geen verhalen bij de foto’s en tekeningen staan. Elk ontwerp dat gepubliceerd wordt is voorzien van een ach-tergrond verhaal. Deze verhalen zijn geschreven in makkelijk te begrijpen Engels (tijdschriften-zo).

Ook dit tijdschrift is aan de dure kant. Namelijk 19,95 euro. Het tijdschrift wordt zes keer per jaar uitgegeven.

BronnenBeeldende Kunst. (2017). Geraadpleegd op 4 september 2017, van http://www.beroepkunstenaar.nl/beeldende-kunst/studie-stage/kunstopleiding-doen/

Breeuwsma, G., Haanstra, F., Koopman, C., Schram, D., & Witte, T. (2005). Ontwikkelingsstadia in het leren van kunst, literatuur en muziek. Geraadpleegd op 5 septem-

ber 2017, van http://www.lkca.nl/~/media/downloads/ws_2005_ce_14.pdf#page=4

Centraal Bureau voor de Statistiek. (2003). Jeugd 2003, cijfers en feiten. Geraadpleegd op 4 september 2017, van https://www.cbs.nl/NR/rdonlyres/AF6E0157-6835-

4F68-91A9-837157C380D3/0/2003g87p111art.pdf

CJP, lkca. van Rooijen, A. Mbo Utrecht. (mei, 2016). Bijeenkomst cultuureducatie mbo-onderwijs. Geraadpleegd op 4 september 2017 van, http://www.lkca.nl/~/

media/downloads/portals/mbo/presentatie%2026%20mei%203.pdf

Crone, E. (2008). Het puberende brein: Over de ontwikkeling van de hersenen in de unieke periode van de adolescentie (22e druk). Soest : Uitgeverij Bert Bakker

Eerkens, M. (2007). Het puberbrein ontraadseld: de laatste groeistuipen. Geraadpleegd op 4 september 2017, van https://elwier.nl/wp-content/uploads/si-

tes/108/2017/05/2060_1_hetpuberbreinontraadseld.doc

Huffelen, M. van. (2015, 13 april). Hoe lezen vmbo’ers en mbo’ers? Geraadpleegd op 5 september 2017, van http://www.maakwerkvanonderwijs.nl/hoe-lezen-vm-

boers-en-mboers/

http://deleesfabriek.nl/

Leerlingen, deelnemers en studenten; onderwijssoort, woonregio. (n.d.). Retrieved September 07, 2017, from http://statline.cbs.nl/StatWeb/publication/?VW=T&D-

M=SLNL&PA=71824ned&LA=NL

Leesmonitor. (2016). Wie lezen er? Geraadpleegd op 5 september 2016, van https://www.leesmonitor.nu/wie-lezen-er

LKCA. (2017). Middelbaar beroepsonderwijs (mbo). Geraadpleegd op 4 september 2017, van http://www.lkca.nl/middelbaar-beroepsonderwijs

LKCA. (2017). 21st Century Skills en cultuuronderwijs. Geraadpleegd op 4 september 2017, van http://www.lkca.nl/middelbaar-beroepsonderwijs/skills21kunst/

skills-en-cultuuronderwijs/skills-cultuuronderwijs

Netwerk burgerschap MBO. (mei 2017). Materiaal - Rijksmuseum. Geraadpleegd op 4 september 2017, van http://burgerschapmbo.nl/materiaal/rijksmuse-

um-dutch-design-in-de-goudeneeuw/?sf_paged=2

Oppenhuizen, %. (2011, June 21). Onderzoek naar vrijetijdsbesteding jongeren afgerond. Destentor. Retrieved September 6, 2017, from https://www.destentor.nl/

raalte/onderzoek-naar-vrijetijdsbesteding-jongeren-afgerond~ae74598f/

Rijksoverheid. (z.j.j) Opleidingen, niveaus en leerwegen in het mbo. Geraadpleegd op 4 september 2017, van https://www.rijksoverheid.nl/onderwerpen/middel-

baar-beroepsonderwijs/opleidingen-niveaus-en-leerwegen-in-het-mbo

Schouwenaar, R. (2016, januari). Zes vragen over kansen voor cultuureducatie in het mbo. Geraadpleegd op 4 september 2017, van http://www.lkca.nl/~/media/

downloads/portals/cultuuronderwijs/situatieschets_ce_in_mbo.pdf

Sport en bewegen→Cijfers & Context→Huidige situatie. (2017). Retrieved September 07, 2017, from https://www.volksgezondheidenzorg.info/onderwerp/

sport-en-bewegen/cijfers-context/huidige-situatie#node-sportdeelname-wekelijks-naar-opleidingsniveau

V. (n.d.). Cijfers mbo. Retrieved September 07, 2017, from https://www.vhto.nl/cijfers-onderzoek/cijfers/cijfers-mbo/

Verspiek, M. (2014, maart). Van lezen word je slim. Profiel Vaktijdschrift, 2014(2), 14-16.

Y. (n.d.). Cultureel Jongeren Profiel. Retrieved September 07, 2017, from http://www.youngworks.nl/kennis/cultureel-jongeren-profiel/

Bijlages

InterviewsEverdienSchalkwijkMetwelkedriewoordenzouudeleerlingenvandezeschoolomschrijven?Spontaan,creatief,oprechtHoeverdieptuzichalsdocentbinnenhetMBOonderwijsinuwdoelgroep?Metzepratenenoverhenpratenmetcollega’sAanwelkbeeldend/theoretischniveaumoeteenleerlingvoldoenophetmomentdatzehierdeschoolbinnenkomenenhoetoetsenjullieditniveau?T.a..v.beeldendniveau:wekijkenbijdeintakevooralnaarmotivatieeninteresses.T.a.v.theoretischniveau:minimaalvmbo-k,mbo-2ofovergangsbewijsvan3naar4havo.Geenverplichtvakkenpakket.Aanwelkbeeldend/theoretischniveaumoeteenleerlingvoldoenophetmomentdatzehierdeschoolverlatenenhoetoetsenjullieditniveau?Peropleidingzijnereindtermengeformuleerdindevormvancompetentiesenwerkprocessen.T.a.v.theoretischniveauzijnerookniveaubepalingen.Sommigezijnlandelijkeeindexamensmetvastgesteldenormen,zoalsbijNRE.HoezouuhetverschilomschrijventussenhetMBOenhetmiddelbaaronderwijsenhetMBOenhetHBOonderwijs?Mbo/middelbaaronderwijs:vooralgerichtoptheorievakken,schoolsMBO/HBO:80%vanonzestudentenstudeertdooraaneenhbo.Vraagtmeerzelfsturendecapaciteiten.Welkeonderwijsvormen/werkvormenpassenbijeenMBOleerlingvolgensu?Klassikale,korteuitleg.Spanningsboogisnietlang.Vooralzakenzelfontdekkenenuitproberen.Werkeninprojectgroepenisookbelangrijk.7.Houdtu,bijhetmakenvanuwlesmateriaal,rekeningmetrichtlijnenvanuitde‘overheid’(regering,provincie,gemeente,beroepsgroepen,…)overkunstencultuureducatie?Zoja,kuntueenvoorbeeldnoemen?Houdtu,bijhetmakenvanuwlesmateriaal,rekeningmetrichtlijnenvanuitdeschool?Zoja,kuntueenvoorbeeldnoemen?Altijd.ERiseencurriculumopgesteld,daarvolgendeleerdoelenuitendaaruitdelesdoelen.Jemaaktdusnooitzomaareenlesje.Allestudentenvaneenzelfderichtingkrijgendanookdezelfdeinhoud.9.Hoegaatuommetniveauverschillenbinnendeopleiding?BijvakkenalsNederlandsEngelsenrekenenzijnerniveaugroepen,verderbijmijnwetenniet.10.Hoezorgtuervoordathetleerprocesvandeleerlingenopgangblijft?

Proberenzeteblijvenuitdagen.Strakkeplanningen/deadlines.Maarvooral:zorgenvooreeninteressanteenuitdagendeinhoud.11.Welkeexcursiesophetgebiedvanbeeldendekunst&vormgevingwordeneropdezeschoolgeorganiseerd?Erwordeninhetbinnen-enbuitenlandstedenenmuseabezocht.12.Watisopdezeschoolgebruikelijkvoorafgaandaaneenexcursie:gaanleerlingenzondervoorbereidendelessenofmetvoorbereidendelessenopeenexcursie?Voorbereidendelessenniet,deexcursieiswelvoorbereidmetopdrachten.13.Watishetdoelvaneenexcursie?Isditterinspiratie,verdiepingetc.Vooralinspiratie.Enookvoorplezierensamenhorigheid.IngridStoffels1.Metwelkedriewoordenzouudeleerlingenvandezeschoolomschrijven?Nieuwsgierigcreatiefondernemend2.HoeverdieptuzichalsdocentbinnenhetMBOonderwijsinuwdoelgroep?Doorerdagelijksmeetemakentehebbenblijfjevanzelfopdehoogtevanwathenbezighoudt3.Aanwelkbeeldend/theoretischniveaumoeteenleerlingvoldoenophetmomentdatzehierdeschoolbinnenkomenenhoetoetsenjullieditniveau?VMBOniveaubeeldendevakken4.Aanwelkbeeldend/theoretischniveaumoeteenleerlingvoldoenophetmomentdatzehierdeschoolverlatenenhoetoetsenjullieditniveau?NiveauinstroomHBOtoetsdmvtoets5.HoezouuhetverschilomschrijventussenhetMBOenhetmiddelbaaronderwijsenhetMBOenhetHBOonderwijs?Middelbaaronderwijs:algemenekennisMBO:specifiekekennisberoepsgebiedHBOspecifiekekennisverdiepenenafnemendesturingenvergrotenzelfstandigheid6.Welkeonderwijsvormen/werkvormenpassenbijeenMBOleerlingvolgensu?KlassikaaldirectiefvooralgemenezakenWorkshopsvoorspecifiekezakenGroepsopdrachtenToegepastetrainingenonthejobZelfstandigeonderzoekenwerkmethodesEtcvelevormenpassenbijMBO

7.Houdtu,bijhetmakenvanuwlesmateriaal,rekeningmetrichtlijnenvanuitde‘overheid’(regering,provincie,gemeente,beroepsgroepen,…)overkunstencultuureducatie?Zoja,kuntueenvoorbeeldnoemen?Wetgevingministerieonderwijsontwikkelingberoepsbranche,innovatieentechniekenkwalificatiedossiersetcetcetc.Schrijvenenontwikkelenkeuzedelenbv8.Houdtu,bijhetmakenvanuwlesmateriaal,rekeningmetrichtlijnenvanuitdeschool?Zoja,kuntueenvoorbeeldnoemen?Richtlijnenvanuitopgesteldcurriculumdoorcurriculumverantwoordelijke.Invullingvankwalificatiedossiers,organisatiepraktischbvmodules,periodesetc9.Hoegaatuommetniveauverschillenbinnendeopleiding?Outputvanstudentenwerkkanvariërenafhankelijkvanniveau.Studentkandelatzelfbepalen,kwaliteitportfoliodusook.10.Hoezorgtuervoordathetleerprocesvandeleerlingenopgangblijft?Uitdagendonderwijs,goedeoverlegmomenten,intrinsiekemotivatieaanspreken,monitoringetc11.Welkeexcursiesophetgebiedvanbeeldendekunst&vormgevingwordeneropdezeschoolgeorganiseerd?Studiereizenenexcursiesnaarmusea,projectenmetmusea.12.Watisopdezeschoolgebruikelijkvoorafgaandaaneenexcursie:gaanleerlingenzondervoorbereidendelessenofmetvoorbereidendelessenopeenexcursie?Afhankelijkvanexcursie,somsmetopdrachtsomsniet.13.Watishetdoelvaneenexcursie?Isditterinspiratie,verdiepingetc.beidenBetjeStevensMetwelkedriewoordenzouudeleerlingenvandezeschoolomschrijven?Creatief,eigenwijs,gevoeligHoeverdieptuzichalsdocentbinnenhetMBOonderwijsinuwdoelgroep?Doorcontacttemaken,ingesprek,kijkenenluisteren,afstemmingAanwelkbeeldend/theoretischniveaumoeteenleerlingvoldoenophetmomentdatzehierdeschoolbinnenkomenenhoetoetsenjullieditniveau?Lastigtezeggen,ikzitnietbijdeintake,maareriseenintakeopdracht(beeldend)enwatbetrefttheoretischniveaukunnenleerlingenmetvmbokaderalzichaanmelden,ikgeloofdatzedanwelwiskundemoetenhebben.

Aanwelkbeeldend/theoretischniveaumoeteenleerlingvoldoenophetmomentdatzehierdeschoolverlatenenhoetoetsenjullieditniveau?Wehebbeneenkwalificatiedossiermboniveau4,daarinstaandewerkprocessenenkerntakenmetdecriteria.Dezezijnwelruimteinterpreteren,daaromhebbenweregelmatigtrainingvandeexaminatorenomtekijkennaarexamenwerkenonsSintLucas-niveauvasttekunnenstellen.Erisduseenminimumalgemeenmbo4niveau,maaralsSintLucaseisenweneteenstapjemeer.DaarnaastishetlandelijkeindexamenniveauvastgesteldvoorNederlands,Engels,RekenenHoezouuhetverschilomschrijventussenhetMBOenhetmiddelbaaronderwijsenhetMBOenhetHBOonderwijs?Zoditiseencomplexevraag!Inhetkortkanikerditoverzeggen:MBOisberoepsgericht,dusveelpraktijkenprojecten.Demiddelbareisalgemeenvormend,daaromeenroostermetheelveeluurtjes-vakken.BijhetHBOwordthetberoepsgerichtenaareenhogerlevelgetrokkendoormeertheoretischediepgang,studentenwerkenzelfstandiger.Welkeonderwijsvormen/werkvormenpassenbijeenMBOleerlingvolgensu?Datligtheelergaanhettypestudent,deenewilgraagklassikalelessenmetopdrachtenentoetsenwaarbijdedocentzegtofhetgoed/foutis.Deanderwilhetzelfontdekken/ervarenenwillieverinkleineteamsofalleenwerken.Iniedergevalisdeafwisselingalheelbelangrijk.Houdtu,bijhetmakenvanuwlesmateriaal,rekeningmetrichtlijnenvanuitde‘overheid’(regering,provincie,gemeente,beroepsgroepen,…)overkunstencultuureducatie?Zoja,kuntueenvoorbeeldnoemen?Ikbegrijpdevraagniethelemaal,maarikdenknietdatikerrekeningmeehoudt,behalvezakenalsAuteursrecht.Houdtu,bijhetmakenvanuwlesmateriaal,rekeningmetrichtlijnenvanuitdeschool?Zoja,kuntueenvoorbeeldnoemen?Ja,wehebbenvoordemodulesoverkoepelendethema’safgesprokenenwehebbenafgesprokenwelkewerkprocessenaanbodkomen,bijleerjaar2isdatopeenandernivodanbijleerjaar4.Hoegaatuommetniveauverschillenbinnendeopleiding?Overalzijnniveauverschillen,deenestudentisvanzichzelfalbeterinonderzoeken,deanderkanbeterpresenteren.Wijkijkennaarhetportfolioalsgeheelomtezienofdestudentoverdehelelijnvoldoetaandecriteria,endaarbijwaarzijn/haarkwaliteitenzitten,waarmeedestudentzichkanprofileren,ooklaterindepraktijk.Hoezorgtuervoordathetleerprocesvandeleerlingenopgangblijft?DeLOBer(loopbaanbegeleider)speelthierineenbelangrijkerol.WezijnnubezigmeteenpilotOntwikkelingsgerichtBeoordelenenBegeleiden,waarbijdestudentzelfderegiehoudtoverzijn/haarleerproces,bvdoorwiehij/zijfeedbackvraagtbijeenmodule.Deapphoudtdanbijhoedescoreistenopzichtevandevorigekeer,zokomtgroeiinbeeld.

Welkeexcursiesophetgebiedvanbeeldendekunst&vormgevingwordeneropdezeschoolgeorganiseerd?VasteexcursiesnaarBerlijnenFlorence,daarnaastiederschooljaareenactueletentoonstellingdieaansluitbijhetthemawaarwemeebezigzijn.Watisopdezeschoolgebruikelijkvoorafgaandaaneenexcursie:gaanleerlingenzondervoorbereidendelessenofmetvoorbereidendelessenopeenexcursie?Altijdeenvoorbereidendebijeenkomstenvaakookopdrachtentijdensdeexcursie,ofeenverslagmakenofzo.(behalvebijdeFlorence-reis;-)Watishetdoelvaneenexcursie?Isditterinspiratie,verdiepingetc.Jadatiniedergeval,kanperexcursieverschillen.AndreaKrieglMetwelkedriewoordenzouudeleerlingenvandezeschoolomschrijven?Enthousiast,onzeker,HoeverdieptuzichalsdocentbinnenhetMBOonderwijsinuwdoelgroep?Hetisaltijdgoedeninteressantomtewetenwatheninhunvrijetijdbezighoudt.Datkanzosimpelzijnalswelkeserieszeleukvindenennaarwelkemuziekzeluisteren.Daarnaastvindikhetaltijdgoedomteweteninhoeverrezijzichmethetvakbezighoudenbuitenschool.Fotograferenzegraagopvakantie?VolgenzegraageentutorialovertekeneninPhotoshopofhebbenzevoorkersteentabletgevraagd?Aanwelkbeeldend/theoretischniveaumoeteenleerlingvoldoenophetmomentdatzehierdeschoolbinnenkomenenhoetoetsenjullieditniveau?Hetcreatieveniveauwordtgetoetstd.m.v.eentoelatingstesteneengesprek.Indietestwordternietaltijdgevraagdnaarspecifiekietsmakenmaarwelzoekennaareencreatieveoplossingvooreenprobleem.Hoeverreikendieideeënenkunnenóutofthebox’denken.Aanwelkbeeldend/theoretischniveaumoeteenleerlingvoldoenophetmomentdatzehierdeschoolverlatenenhoetoetsenjullieditniveau?Zemoetenklaarzijnomalsstartendeondernemerofalswerknemertekunnenwerken.Ofzewerknemerofondernemeraandeslaggaanisafhankelijkvandeextravakkendiezijgevolgdhebbenenwaardeambitieligt.Hierbereidenwijhenopvoordoorinhetlaatste1,5jaarbezigtezijnmeteentoekomsttekiezenendaarvakkenbijaantelatensluiten.VoortheoretischevakkenvolgenonzestudentenvakkenenmakenhiervoorIE’s(instellingsexamens)enCE’s(centraleexamens).HoezouuhetverschilomschrijventussenhetMBOenhetmiddelbaaronderwijsenhetMBOenhetHBOonderwijs?HetMBOenHBOismakkelijkteonderscheiden.OphetMBOisernogsteedseenduidelijkstructuurdiedestudentmeekrijgtenuiteindelijkzicheigengaatmaken.Eigenaarschapiseenbelangrijketermhieropschool.Vaakziejedatzediestructuurwillenmeenemennaar

hetHBO.MBO-studentenhebbenvaakeenduidelijkideevanhoehetprocesmoetverlopenterwijljeophetHBOiederekeerkijktofhetproceszichnietmoetaanpassenaandevraag.Destudentendievanhetmiddelbaaronderwijskomenschrikkenvaakhoeweinigtheorieerhierwordtgegeven.Terwijlwegewoonaandenormvoldoen.Verdermerkjedatzeveelproblemenhebbenmetplanningalszehierbinnenkomenenvaaknogergonzekerzijnoverhunkennis.Zewillenallesmeteenkunnen,zedenkendatweditvanhenverwachten.Diementaliteitisietswatdeafgelopengeneratieechtisveranderd.Zeleggendelatextreemhoogmaarwetenookniethoezedeintrinsiekemotivatiemoetenvindenomdoelentebereiken.Welkeonderwijsvormen/werkvormenpassenbijeenMBOleerlingvolgensu?Samenwerkingsopdrachten,omdesocialeomgangteversterken.Ineenbedrijfishetontzettendbelangrijkommetelkaaringesprektegaanenopeneneerlijktezijn.Voorkennisactiveren,destudentenmoetenzichbeseffendatzestiekemmeerkunnendanzedenken.Zegevensomsveeltesnelop.Dusishetbelangrijkomhentelatenzienwateralgoedgaatenhoezedatkunnenbenutten.Levensechteprojecten,omdestudententelatenproevenvanwathentewachtenstaatzijnerallemaalmanierenwaaropwemethetbedrijfslevensamenwerken.Zokrijgendestudentennaaststageeengoedbeeldvanhuntoekomst.Houdtu,bijhetmakenvanuwlesmateriaal,rekeningmetrichtlijnenvanuitde‘overheid’(regering,provincie,gemeente,beroepsgroepen,…)overkunstencultuureducatie?Zoja,kuntueenvoorbeeldnoemen?Absoluut.ZoheeftonzeschoolonlangshetKwalificatiedossieraangepast.Enzittenwenuinhettweedejaarvandezegroteverandering.Houdtu,bijhetmakenvanuwlesmateriaal,rekeningmetrichtlijnenvanuitdeschool?Zoja,kuntueenvoorbeeldnoemen?Altijd.Weschrijvenonslesmateriaalaltijdingroepsverband.ErzitdanaltijdeenIVer(inhoudsverantwoordelijke)bijdieaangeeftwatdeleerdoelenzijn,hoewedieterugvindeninhetkwalificatiedossierenwaaromwezeopditmomentbehandelen.Ditvertalenwedannaareenopdracht.Hoegaatuommetniveauverschillenbinnendeopleiding?Voorbepaaldetheoretischevakkenhebbenwebijles.VoorstudentendieeenhogerniveauaankunnenisereenextraprogrammawatgekoppeldisaaneenHBOinEngeland.Studentenkunnenzelfextraprojectenindienendieheninteressantlijken.Zoalswedstrijden,workshopsofuitstapjes.Studentendienietpersehoeventedoublerenmaarwelachterlopenindestofkunneneendagdeelindeweekbegeleidtwordendooreengroepvakdocenten.Studentenhoevenalshetnietnodigisnietmeteentedoublerenmaarkunneneenkorteperiodevertragenomdanz.s.m.weerhetreguliereschooltrajectintegaan.

Hoezorgtuervoordathetleerprocesvandeleerlingenopgangblijft?Wehebbeneenportaalwaardeplanningopstaat.Deneemikindemodulewekelijksmethendoor.Tussendoorzijnerfeedbackmomentenenkleinedeadlinesomhentehelpenmetdeplanningendeadline-gerichttewerken.Studentenwaarmeehetgoedgaenthousiasmeerikenstudentendieachterlopenneemiksomsapartomwatmeertijdaanhentebestedenendingenopeenanderemaniertebenaderen.Welkeexcursiesophetgebiedvanbeeldendekunst&vormgevingwordeneropdezeschoolgeorganiseerd?InhettweedeleerjaargaanzijenkeledagennaarBerlijn.InhetvierdeleerjaargaanzijnaarhetRijksmuseum.InhetvierdejaargaanzijeenweeknaarFlorence.Watisopdezeschoolgebruikelijkvoorafgaandaaneenexcursie:gaanleerlingenzondervoorbereidendelessenofmetvoorbereidendelessenopeenexcursie?Ditisafhankelijkvanhetdocententeamwatmeegaat.Maardekunsttheoreticuszorgteraltijdvoordatdestudentenvoorafcollegeskrijgenoverdeplekwaarzijheengaan.Hetdocententeamdenktdanaltijdnaofeenopdrachtoplocatieofvoorafnodigisvoordegroep.Wemakenaltijdeenkleinegidsmetinformatieendenkennaovereenthuisopdracht.Watishetdoelvaneenexcursie?Isditterinspiratie,verdiepingetc.Berlijniseenreisvaninspiratieenkennismaking.Inhettweedejaarkomenstudentenineennieuweklasterecht.Berlijnzorgtervoordatzeelkaaropeenongedwongenmanierbeterlerenkennen.Daarbijzoekenwealtijdplekkenopdiepassenbijhunuitstroomprofiel.Florenceisechtterverdiepingenhetbelevenvananderetijden.VooraldestudentendienaarhetHBOgaanvindendezereiseenvandemooistemomentenvanhunschoolcarrière.HetRijksmuseumiseraltijdomhenmeetegevenwatwelerenindelesenhoediterinhetechtuitziet.Weproberenhetdantecombinerenmeteenkleinerententoonstellingindebuurt.Wewillenhiermeebereikendatzezelfvakernaarhetmuseumgaan.Inhetvierdejaarzienwedatzevakerzelfnaarhetmuseumgaan.

Uitgewerkte observatieformulieren studenten

Observatieformulieren:Houdingengedragleerling

Naamleerling:Vince.Klas:Variabel.Vak:Product,Media&Ruimte.Datum:5-9Karakterschetsleerling(maakhierjouwaantekeningen,uiteindelijkwerkjeditdigitaaluitopeenapartformulier).Feitelijkewaarneming:Praatrustigmet1lln.Beweegtrustig.Interpretatie:Stille,sociale,behulpzamelln.Conclusie:Klopt.

Z=ZelfstandigwerkenM=LuistertnaarmuziekA=ZondertzichafP=PraatmetmedeleerlingSo=Stelteenvraagaandocent(overow)S=Stelteenvraag(geenverbandmetow)F=Friemeltaanobject

L=IsluidruchtigH=Steekthandop(eigeninitiatief)K=KijktomzichheenBo=Gaatbewegen(lopenvooropdracht)B=Gaatbewegen(lopenapartvanopdracht)W=KrijgteenwaarschuwingO=…………………….(overigopvallendgedrag)

05min P,Achterlaptopaanhetwerk.10min Haaltietsuittas.P.Helptmedeleerling.Leunen.15min P,samenmet1llnoplaptop,leunenvoorover.20min Geeftuitlegaanmedeleerling.Kijktoptelefoon.25min Weeropeigenlaptop.Laatietszien.Helptweeropanderelaptop.30min Lacht,helptmedeleerling.Praattegenandereleerlingdievoorbijkomtlopen.

Kijktoptelefoon.

Conclusie(Maakhierjeaantekeningen,werkjeconclusieenjeinterpretatiesuiteindelijkdigitaaluitopeenapartformulier)Dezejongenbleefergconstantinzijngedrag.Hijwasvoortdurendsamenaanhetwerken/pratenmeteenvanzijnmede-studentes.Hierinbleefhijergrustig.Totdateenjongendiehijkendelangskwamlopen.Ikdenkdathijhetvoornamelijkprettigvondmethaartewerkenendaarookbijbleef.Hijlijktverderwelcontactmetdegroep,maarzondertzichbinnenhetklaslokaalhiervanaf.

Naamleerling:Muhammed.Klas:Variabel.Vak:Product,Media&Ruimte.Datum:5-9.Karakterschetsleerling(maakhierjouwaantekeningen,uiteindelijkwerkjeditdigitaaluitopeenapartformulier).Feitelijkewaarneming:Zitachterlaptop.Typt.Kletstmetspecifiekclubjemeisjes.Interpretatie:Lichtelijkstoer,sociaal.Conclusie:Dachteerstdathijveelzelfstandigerwerkte.Begonlatertepraten.

Z=ZelfstandigwerkenM=LuistertnaarmuziekA=ZondertzichafP=PraatmetmedeleerlingSo=Stelteenvraagaandocent(overow)S=Stelteenvraag(geenverbandmetow)F=Friemeltaanobject

L=IsluidruchtigH=Steekthandop(eigeninitiatief)K=KijktomzichheenBo=Gaatbewegen(lopenvooropdracht)B=Gaatbewegen(lopenapartvanopdracht)W=KrijgteenwaarschuwingO=…………………….(overigopvallendgedrag)

05min Z.K,P,Bo(helptmedeleerling).10min P(Helptmedeleerling).Kletsen&lachen.Afstandelijkehouding.Leunen.15min Reageertafwijzendopmedeleerling,steedsmeerllnkomenerbij.F.20min Doetzijnhaargoed.P.Lacht,reageertopietsdatmedeleerlinglaatzien.25min Laatietszienaanandermeisje.Vergelijktscherm.Leuntoverdreven.Lacht.

Verandertietsopandermanslaptop.Doeteigenlaptopdicht.Steekthandenindelucht.F.

30min Laatmerkendathijietsvoorelkaarheeft.Juicht.Rektzichuit.Andervraagthemookomhulp.F(vingers).B.Blijfthangen.Ruimtspullenoptegelijkpraten.Gaatbijanderstaan.Gaatweeropplekzitten.

Conclusie(Maakhierjeaantekeningen,werkjeconclusieenjeinterpretatiesuiteindelijkdigitaaluitopeenapartformulier)Begonmeteenhardwerkendehouding.Laterginghijsteedsmeerkletsenmetklasgenoten.Sommigetrekjeswareneenbeetjemacho-achtig,zoalshetafstandelijkdoennaarmede-klasgenoten.Ofdemanierwaarophijzijneigenprestatiesbeloonde.Welwashijergbehulpzaamnaarhentoe.Veelwildeookzijnhulp.Ditwarenvoornamelijkmeisjes.

Kijkwijzer tentoonstelling HAARVoorbeeld van een MBO opdracht in een museum

Menselijk haar in mode en kunst

20 februari t/m 29 mei 2016

In het Centraal Museum Utrecht. In deze kijkwijzer nemen we je mee naar de tentoonstelling en vertellen over een aantal (kunst)werken of (haar)kunstenaars. Maar er is natuurlijk nog veel meer te zien! Kijk om je heen en laat je inspireren.

HAAR! Menselijk haar in mode en kunst

Iedereen heeft iets met haar. We houden van haar als het in het juiste model glanzend op ons hoofd zit. Maar een haar in onze soep vinden we smerig. In deze tentoonstelling zal je heen en weer geslingerd worden tussen die twee gevoelens. Want de harige vleeskleurige pumps van Zhu Tian roepen heel andere gevoelens bij je op, dan de transparante bijna doorschijnende kleding stukken van Helen Pynor.

Allebei gemaakt van echt mensenhaar, net als alle ander werken in de tentoonstelling.

Zhu Tian, Babe

Sexy stiletto’s? Waar denk jij aan bij een paar stiletto pumps? Je draagt ze vast niet als je een eind gaat wandelen. Stiletto’s horen bij een sexy imago. Maar zijn die stiletto’s wel zo sexy of hebben we dat met elkaar afgesproken?

Vroeg zich af wat er verborgen wordt in die sexy stiletto’s. Wat voor voeten zitten er eigenlijk in die stiletto’s? Met dat idee in haar achterhoofd maakte ze deze pumps. Sexy of niet?

Hoe bewaar jij een herinnering? Dat kan natuurlijk met een foto, maar misschien heb je ook nog wel een plukje haar uit je babytijd, of een lange afgeknipte vlecht van toen je voor het eerste je haar afknipte.

Veel van deze herinneringssieraden werden gemaakt volgens een vast patroon. Zo moest er altijd een treurwilg en een grafsteen of urn op te zien zijn.

?. SPOORZOEKEN

Loop naar de tafel en de kast die in opdracht van Wtewael zijn gemaakt. Deze tafel is ruim 300 jaar in het bezit van de familie gebleven. Bijzonder hè!

Deze zin was de inspiratie voor het atelier. De Belgische kunstenaar Sara Bomans borduurde met echt haar bovenstaande zin. De zin komt oorspronkelijk uit een brief die de oudoom van Sara naar huis stuurde.

Lees de beschrijving aan de muur en borduur zelf met echt haar. Ga rustig zitten en neem je tijd, als je gehaast en stresserig bent lukt het niet, dan breken de haren.

Zie je dit portret? En dit schilderijtje er naast?

Op het doodsportret is de klein Arend geschilderd, hij overleed op 19 mei 1830. Een klein jaar later overleed ook zijn moeder. De vader van Arend liet als herinnering aan zijn vrouw en kind het kleine schilderijtje maken. De treurwilg is gemaakt van het haar van de moeder en het kind. Zo blijven die twee altijd samen.

Op de steen staat in oud Nederlands te lezen;

Hier rust, mijn dierbre Gaê // Aan gindsche Zij mijn Kind // Zij leven Zaam bij God om // nimmer weêr te Scheiden’.

Jan

Christiaan Houtenbos

Wie????? Zal je misschien denken. De Nederlandse haarkunstenaar Christiaan woont al jaren in New York en is een fenomeen. Alle grote namen voorzag hij van een meer dan goed gekapt hoofd; Doutzen Kroes, Michiel Huisman, Naomi Campbell en Kate Moss, maar ook Mick Jagger. Het block head kapsel van Grace Jones ken je misschien wel.

Kunstenaar of kapper? Charlie le Mindu weet de meest bizarre creaties met haar te maken. Dat blijft niet onopgemerkt, hij is de favoriete pruikenmaker van lady Gaga.

De stukken op de catwalk staan hier natuurlijk niet voor niks. In ieders stuk is menselijk haar verwerkt. Dat zie je soms niet direct, dus extra goed kijken!

Een losse haar die niet op iemands hoofd zit vinden we vaak maar vies. De kunstenaars in deze zaal gebruiken een enkele haar van zichzelf, vrienden of familie voor hun kunstwerken. Is die haar dan nog steeds zo vies?

Jenine Shereos verzameld niet het haar uit haar eigen borstel, maar van haar vrienden, familie en andere dierbaren. Als je het werk van Jenine en Masako vergelijkt zie jij dan verschil in kleur?

Jenine Shereos knoopt, naait en wikkelt met haar. Als je naar de nerven van een blad kijkt, snap je dan de keuze voor echt haar als materiaal voor het blad?

Hier zie je het 12 meter lange dagboek van de Japans/Amerikaanse Masako Takahasi. Twee jaar lang borduurde ze iedere dag met een eigen haar, in een zelf verzonnen taal, in haar dagboek. Voor ieder woord gebruikt ze één eigen haar. De lengte van het woord hangt dus af van de lengte van haar eigen haar.

In de 18e eeuw waren pruiken high fashion, maar helaas niet voor iedereen. Alleen de belangrijkste en rijkste mensen konden zo’n fel begeerd item betalen. De pruiken werden van verschillende soorten materialen gemaakt. De pruiken van mensen haar waren het kostbaarst.

?. SPOORZOEKEN

Loop naar de tafel en de kast die in opdracht van Wtewael zijn gemaakt. Deze tafel is ruim 300 jaar in het bezit van de familie gebleven. Bijzonder hè!

Lekkere dikke dekens Zoran Todrovic gebruikte menselijk haar voor dikke vilten dekens. Op de filmpjes zie je hoe dat in zijn werk gaat.

Knip een pluk(je) van je haar af en stop het in de box. Van dit verzamelde haar maakt Alix een kledingstuk wat in de collectie van het museum wordt opgenomen.

Door deze tentoonstelling hebben Alix en Zoran elkaar helemaal gevonden. Beiden maakten een kledingstuk voor elkaar. Alix maakte voor Zoran een bomberjack. Daar werkt ze aan op het filmpje. Zoran maakte deze jurk.

Als je even een stapje terug doet zie je het werk van Alix Bizet. Deze werken zijn gemaakt van handmatig gevilt haar. Hiervoor gebruikte ze verschillende technieken. Op het filmpje kan je zien hoe ze dat doet.

We zijn nu aan het einde van de tentoonstelling. Als je al die stukken uit de tentoonstelling ziet, vraag je je ondertussen misschien wel af waarom al dat menselijk haar wordt weggegooid. Je kan er zoveel mee doen! Heb jij al ideeën?