Iwona Adamczewska iwonaad@op.pl Zespół Szkół Zawodowych w Ozorkowie Magiczne światy w poezji Marii Pawlikowskiej-Jasnorzewskiej konspekt lekcji.

Cele edukacyjne:

• zapoznanie z sylwetką poetki, zwanej gwiazdą poezji polskiej • poznanie na kilku przykładach poezji Marii Pawlikowskiej-Jasnorzewskiej • poznanie niezwykłej rodziny Kossaków, ich wielkich zasług dla literatury i sztuki

polskiej • samodzielne analizowanie i interpretowanie tekstu poetyckiego • pobudzenie do wzruszeń i refleksji nad sensem życia, rolą miłości w życiu człowieka,

nieuchronnością przemijania. Cele operacyjne:

• kształcenie umiejętności samodzielnego interpretowania tekstów poetyckich, dostrzegania ich niejednoznaczności, symboliczności;

• kształcenie umiejętności dostrzegania związku pomiędzy biografią artysty a jego dziełami;

• kształcenie umiejętności twórczego myślenia; • rozwijanie umiejętności przekładu intersemiotycznego (interpretacja plakatów); • kształcenie umiejętności recytacji tekstów poetyckich; • kształcenie umiejętności pracy w grupie; • kształcenie umiejętności prezentacji wyników własnej pracy w sposób jak najbardziej

atrakcyjny i przykuwający uwagę odbiorcy; • zaangażowanie intelektualne i emocjonalne jak największej liczby uczniów; • dostarczenie uczniowi możliwości wystąpienia w procesie lekcyjnym w roli badacza,

wykonawcy; • kształcenie umiejętności jasnego, logicznego wypowiadania się; • kształcenie umiejętności formułowania wniosków, syntetyzujących sądów;

Metody lekcji:

• metoda posteru • biogram • przekład intersemiotyczny • metoda tekstu przewodniego • analiza tekstu

Formy pracy:

• praca w grupach Środki dydaktyczne:

• foliogramy portretów Marii Pawlikowskie – Jasnorzewskiej • foliogramy kilku obrazów Juliusza Kossaka i Wojciecha Kossaka • zdjęcia poetki i jej rodziny • plakat ilustrujący drzewo genealogiczne rodziny Kossaków • teksty wierszy Marii Pawlikowskiej - Jasnorzewskiej z tomu „Niebieskie migdały”,

„Pocałunki”, „Surowy jedwab”

• Magdalena Samozwaniec” Madzia i Maria” • Kazimierz Wyka –„Odeszli” • album z dziełami Juliusza Kossaka • ryciny mody obowiązującej w latach dwudziestych i trzydziestych XX wieku

• płyta z muzyką instrumentalną Kittaro • kartony, pisaki, kredki, farby

Tok lekcji

1. Wyjaśnienie celu lekcji. Prezentacja materiału dotyczącego rodziny Kossaków.

przedstawienie na plakacie najsłynniejszych członków rodziny: Juliusza Kossaka, Wojciecha Kossaka, Marii Pawlikowskiej, Magdaleny Samozwaniec, Zofii Kossak- Szczuckiej i ich wkładu w rozwój polskiej sztuki i literatury

przedstawienie atmosfery panującej w domu Kossaków, przyjaciół rodziny i znajomych, którzy mieli znaczny wpływ na kształtowanie się osobowości poetki, Marii Pawlikowskiej-Jasnorzewskiej

przedstawienie sylwetki poetki i jej niebanalnego życia, ze szczególnym zwróceniem uwagi na różne etapy twórczości.

odwołanie do tekstów poetyckich lub fragmentów wspomnień Magdaleny Samozwaniec, Marii Pawlikowskiej-Jasnorzewskiej, czytanych przez dwie uczennice

zgromadzenie i zaprezentowanie różnych portretów rodzinnych, reprodukcji obrazów obu Kossaków, foliogramów

Podział uczniów na grupy, przydzielenie im konkretnych zadań do wykonania na bazie wybranych tekstów poetyckich. Grupa pierwsza: Wiersze: „Barwy”, „Na niebieskiej łące” z tomiku „Niebieskie migdały” Grupa druga: „Magnolia”, „Pyszne lato” z tomiku „Niebieskie migdały” Instrukcje dla uczniów z grupy pierwszej i drugiej:

• określ tematykę obu wierszy; • wskaż podmiot liryczny ; • oddaj w formie obrazu tematykę wiersza, ze szczególnym zwróceniem uwagi na

kolorystykę; • odnajdź w tekście odwołania do realiów dnia codziennego; • sformułuj wnioski podsumowujące waszą prezentację wierszy z uwzględnieniem

wyżej wymienionych wskazówek.; Grupa trzecia: Wiersze: „Wybrzeże”, „Portret”, „Zmierzch na morzu” z tomiku” Pocałunki” Grupa czwarta: Wiersze „”Miłość”, „Fotografia”, „Gwiazdy spadające” z tomiku „ Pocałunki” Instrukcje dla grupy trzeciej i czwartej:

• określ tematykę poszczególnych wierszy; • określ, na czym polega mistrzostwo formy; • odnajdź w każdym tekście puentę; • sformułuj wnioski podsumowujące waszą wypowiedź z uwzględnieniem wyżej

wymienionych punktów.

Grupa piąta:. Wiersze: „Dąb samotnik”, „Kobieta, która czeka” Grupa szósta: Wiersze:„Drzewo genealogiczne”, „Łzy” Instrukcje:

• określ temat poszczególnych wierszy; • odnajdź w tekstach odwołania do świata przyrody i określ, jaką pełnią funkcję. • wyjaśnij w oparciu o Słownik Wyrazów Obcych termin ”palingeneza”i spróbuj określić,

jaki system religijny był bliski Marii Pawlikowskiej Jasnorzewskiej; • Sformułuj wnioski podsumowujące waszą prezentację wierszy.

Prezentacja wyników pracy poszczególnych grup będzie poprzedzona recytacją przy wtórze instrumentalnej muzyki wybranych wierszy przez jedną z uczennic. Powinno to wprowadzić wszystkich uczestników lekcji w odpowiedni nastrój. Część podsumowująca lekcję. Wnioski z lekcji:

a. wskazanie, na czym polega oryginalność poetki na arenie polskiej poezji? (poetka miłości zmysłowej, odwaga w prezentowaniu kobiecego punktu widzenia, kobiecej wrażliwości)

b. zmysłowość poezji Marii Pawlikowskiej Jasnorzewskiej c. zainteresowanie religią Dalekiego Wschodu; wiara w palingenezę d. wskazanie ugrupowań poetyckich dwudziestolecia międzywojennego bliskich poetce

z podaniem motywacji własnych sądów / Skamandryci i poeci z kręgu Awangardy Krakowskiej/

Praca domowa: Przygotuj zaproszenie na wieczór poetycki z Marią Pawlikowską – Jasnorzewską, zwracając uwagę na to, by w sposób jak najbardziej oryginalny i ciekawy zachęcało do pójścia na spotkanie z twórcą.. 6. Dokonanie ewaluacji lekcji w postaci ankiety dla uczniów. Ankieta ewaluacyjna.

1. Czy sięgniesz jeszcze kiedyś do innych wierszy Marii Pawlikowskiej Jasnorzewskiej? Tak nie wiem nie

2. Czy, Twoim zdaniem, lekcja zrealizowała swój główny cel, jakim było zapoznanie z sylwetką twórczą Marii Pawlikowskiej Jasnorzewskiej? Tak nie wiem nie

3. Które elementy lekcji uważasz za szczególnie ciekawe i dlaczego? …………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………

4. Jakie elementy lekcji nie podobały Ci się? Umotywuj swój sąd. …………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………

5. Zaznacz na niżej podanej skali Twoją ocenę lekcji, pamiętając ,iż „1” znaczy lekcja nie podobała mi się, a „6 ” bardzo się podobała. 1 2 3 4 5 6

Analiza ankiety ewaluacyjnej przeprowadzonej w klasie V-ej Technikum Odzieżowego po

lekcji na temat poezji Marii Pawlikowskiej Jasnorzewskiej. Ankieta była przeprowadzona wśród 20 uczennic dobranych przypadkowo.

1. Szesnaście uczennic (80%) odpowiedziało, że sięgnie jeszcze kiedyś do poezji Marii Pawlikowskiej Jasnorzewskiej.

2. Cztery uczennice (20%) odpowiedziały „nie wiem”, żadna z nich nie wybrała odpowiedzi „nie”

3. Wszystkie uczennice biorące udział w ankiecie odpowiedziały, że ich zdaniem na lekcji został zrealizowany główny cel, jakim było zapoznanie z sylwetką twórczą Marii Jasnorrzewskiej.

4. Za najbardziej ciekawe elementy lekcji młodzież uznała: • przedstawienie wierszy za pomocą rysunku – 10 odpowiedzi (50% ankietowanych) • czytanie wierszy - 1 odpowiedź (5% ankietowanych) • przemyślana lekcja – 3 odpowiedzi (15% ankietowanych) • w przystępny, a przy tym niebanalny sposób przedstawiła temat „ odpowiedzi- 4

odpowiedzi (20% ankietowanych) • Dwie osoby nie odpowiedziały na to pytanie.

5. 90% ankietowanych (18 osób) stwierdziło, że lekcja nie miała, ich zdaniem żadnych

minusów. Zdaniem dwóch uczniów lekcja była zbyt krótka 6. Na skali zaznaczona następujące oceny: • 75 % ankietowanych 15 uczennic) zaznaczyło liczbę „5”na skali • 20% ankietowanych (4 uczennice) zaznaczyły liczbę „6” na skali • 5 % ankietowanych (jedna uczennica) oceniła lekcję na „4”

Myślę, że taki sposób ewaluacji lekcji pozwala uczniom w sposób obiektywny i bezpieczny ocenić lekcję, a dla nauczyciela jest źródłem wiedzy o mocnych i słabych stronach swojej pracy.