LOSY ŻOŁNIERZA I DZIEJE ORĘŻA POLSKIEGO W LATACH … · II połowie XVI wieku B. I połowie...

SZKOŁA PODSTAWOWA / ETAP WOJEWÓDZKI

2016

Imię i nazwisko: .........................................................................................................................

Szkoła: .......................................................................................................................................

Klasa: ..........................................................................................................................................

KOD ..................................................

Liczba uzyskanych punktów

..............................................

OGÓLNOPOLSKI KONKURS HISTORYCZNY

IM. MAJORA MARKA GAJEWSKIEGO

LOSY ŻOŁNIERZA I DZIEJE ORĘŻA POLSKIEGO

W LATACH 1531–1683. OD OBERTYNA DO WIEDNIA. RZECZPOSPOLITA OBOJGA NARODÓW

SZKOŁA PODSTAWOWA

Ogólnopolski Konkurs Historyczny im. majora Marka Gajewskiego

„Losy żołnierza i dzieje oręża polskiego w latach 1531–1683. Od Obertyna do Wiednia. Rzeczpospolita Obojga Narodów”.


1

Tablica do zadań 1.–4.

Zadanie 1. (0–1)

Podkreśl prawidłowe dokończenie zdania. Przedstawiona dynastia to

A. Osmanowie. B. Hohenzollernowie. C. Romanowowie. D. Habsburgowie.

Zadanie 2. (0–3)

Do każdego z podanych wydarzeń dopisz imię [imiona/numer] władcy, który w tym czasie panował

w Królewcu.

A. Zawarcie unii realnej polsko-litewskiej.

B. Koronacja królewska Jana II Kazimierza.

C. Podpisanie w Stambule pokoju wieczystego z Turcją.




2

Zadanie 3. (0–1)

Obejrzyj taśmę chronologiczną i podkreśl prawidłowe dokończenie zdania.

Kolorem szarym oznaczono na taśmie chronologicznej okres panowania

A. Joachima Fryderyka. B. Jana Zygmunta. C. Jerzego Wilhelma. D. Fryderyka Wilhelma.

Zadanie 4. (0–3)

Przeczytaj tekst i wykonaj polecenie.

Wojska polsko-litewskie liczące 24 tysiące regularnych żołnierzy oraz 10 tysięcy pospolitego ruszenia

i wspierane przez 2 tysiące Tatarów stoczyły trzydniową bitwę z armią szwedzko-brandenburską, liczącą

około 19. tysięcy regularnych żołnierzy. (...) Bitwę wygrali Szwedzi i Brandenburczycy, jednak armia

polsko-litewska nie została rozbita i zdołała w porę wycofać się na drugi brzeg Wisły (...). Zwycięstwo,

poza zajęciem Warszawy (...) niewiele dało Karolowi Gustawowi, który pomimo sojuszu z Brandenburgią,

nie był w stanie zapanować nad wzburzonym krajem.

Uzupełnij poniższy tekst – przyporządkuj do każdej części zdania właściwą odpowiedź spośród

oznaczonych literami A–C.

Przedstawione wydarzenia rozegrały się za panowania w Polsce 1. ______. Bitwa rozegrała się na terenie

2. ______. Sojusznikiem władcy szwedzkiego był 3. ______.

1. A. Zygmunta III Wazy B. Władysława IV C. Jana II Kazimierza

2. A. Wielkopolski B. Mazowsza C. Małopolski

3. A. Albrecht Fryderyk B. Jan Zygmunt C. Fryderyk Wilhelm

Zadanie 5. (0–1)

Przeczytaj tekst i podkreśl prawidłowe dokończenie zdania.

Sytuacja finansowa oraz polityczna wymusiła zawarcie pokoju na następujących warunkach: (...) Rosja

zrezygnowała z praw do Inflant i zapłaciła 200 tys. rubli odszkodowania, a król Polski, Władysław IV

Waza za 20 tys. rubli zrzekł się pretensji do tronu rosyjskiego oraz prawa używania tytułu cara.

Uzgodniono ponadto wymianę jeńców oraz powstawianie w przyszłości komisji dla rozgraniczenia ziem

między obu państwami. Ponadto podpisano umowę handlową otwierającą granicę dla kupców obu państw.

Przedstawiony tekst dotyczy traktatu zawartego w

A. Jamie Zapolskim. B. Dywilinie. C. Polanowie. D. Andruszowie.




3

Zadanie 6. (0–2)

Wskaż dwa wydarzenia, które rozegrały się wcześniej niż zawarcie ugody w Hadziaczu. Wypisz

właściwe litery.

A. Śmierć Bohdana Chmielnickiego.

B. Zawarcie rozejmu w Andruszowie.

C. Abdykacja króla Jana II Kazimierza.

D. Zwycięstwo Kozaków pod Korsuniem.

E. Klęska wojsk rosyjskich pod Cudnowem.

Litery: .......... ..........

Zadanie 7. (0–3)

Przeczytaj tekst i wykonaj polecenie.

Hetman Stanisław Koniecpolski był magnatem pełną gębą. (...) Jedną z jego inicjatyw, pomysłem

wspartym przez Władysława IV, była budowa nad Dnieprem fortecy mającej kontrolować rosnącą swawolę

kozacką. [Twierdza] wystawiona nad pierwszym z dnieprowych porohów, była jedną z kresowych fortec

wystawianych w myśl hetmańskiego planu. (...) Hetman osobiście wybrał miejsce pod budowę na prawym

brzegu Dniepru, naprzeciwko ujścia Samary.

Uzupełnij poniższy tekst – przyporządkuj do każdej części zdania właściwą odpowiedź spośród

oznaczonych literami A–C.

Przedstawiona twierdza to 1. ______. Prace nad wzniesieniem twierdzy rozpoczęto w 2. ______. Twierdzę

określano „kluczem” do 3. ______.

1. A. Sicz B. Kudak C. Zbaraż

2. A. II połowie XVI wieku B. I połowie XVII wieku C. II połowie XVII wieku

3. A. Zaporoża B. Mołdawii C. Żmudzi

Zadanie 8. (0–3)

Podaj trzy postanowienia ugody zborowskiej zawartej z Kozakami.

- ........................................................................................................................................................................

........................................................................................................................................................................

- ........................................................................................................................................................................

....................................................................................................................................................................

- ........................................................................................................................................................................

.................................................................................................................................................................




4

Zadanie 9. (0–1)

Przeczytaj tekst i podkreśl prawidłowe dokończenie zdania.

W 1651 odniósł jedno z największych zwycięstw tej doby pod Łojowem. Zajął Kijów, przyszedł z pomocą

armii koronnej. Historia, wspomagana przez Sienkiewicza, miała jednak zapamiętać [go] nie jako

wielkiego wodza, a jako zdrajcę. (...) był inicjatorem zawarcia z Karolem X Gustawem układu

w Kiejdanach.

W tekście przedstawiono

A. Jana Karola Chodkiewicza.

B. Bohdana Chmielnickiego.

C. Jerzego Lubomirskiego.

D. Janusza Radziwiłła.

Zadanie 10. (0–2)

Przytocz zwrotkę hymnu polskiego, której treść nawiązuje do konfliktu zwanego potopem szwedzkim.

...........................................................................................

...........................................................................................

...........................................................................................

...........................................................................................

Zadanie 11. (0–3)

Oceń, czy poniższe zdania dotyczące Rzeczypospolitej Obojga Narodów w XVII wieku są prawdziwe.

Wstaw znak X we właściwe rubryki tabeli.

Prawda Fałsz

1. Korona i Litwa posiadały odrębne urzędy i wojsko.

2. Uchwalanie podatków na zaciąg wojska należało do uprawnień Sejmu.

3. Husaria to wojska autoramentu cudzoziemskiego w służbie Rzeczypospolitej.

Zadanie 12. (0–3)

Wypisz nazwy trzech krain geograficzno-historycznych, które wchodziły w skład koronnej części

Rzeczypospolitej Obojga Narodów.

Śląsk Małopolska Wołyń Żmudź Ziemia Smoleńska Podlasie

....................................................... ........................................................ ........................................................




5

Zadanie 13. (0–4)

Uporządkuj podane wydarzenia, wpisując na taśmę chronologiczną przyporządkowane im litery.

I.

A. Zawarcie pokoju w Oliwie.

B. Koronacja Jana II Kazimierza.

C. Najazd Jerzego Rakoczego na Polskę.

II.

A. Bitwa pod Połonką.

B. Przyłączenie Kijowa do Rosji.

C. Zawarcie ugody w Perejasławiu.

Zadanie 14. (0–1)

Obejrzyj ilustracje i podkreśl prawidłowe dokończenie zdania.

1.

2.

3.

4.

Ilustrację przedstawiającą rapier oznaczono numerem

A. 1. B. 2. C. 3. D. 4.




6

Zadanie 15. (0–1)

Podkreśl prawidłowe dokończenie zdania.

Czajka to

A. kozacka łódź bojowa.

B. futerał na strzały.

C. broń obuchowa.

D. okręt kaperski.

Mapa do zadań 16.–17.

Szlak bojowy wojsk Bohdana Chmielnickiego w latach 1648–1649.

Zadanie 16. (0–3)

Podaj nazwy miejscowości, w pobliżu których stoczono bitwy oznaczone na mapie numerami 1–3.

Odpowiedzi wybierz spośród: Beresteczko, Piławce, Batoh, Korsuń, Zborów.

Bitwa nr 1. – ...............................................................................

Bitwa nr 2. – ...............................................................................

Bitwa nr 3. – ...............................................................................

Zadanie 17. (0–1)

Podaj nazwę rzeki oznaczonej na mapie znakiem X.

....................................................................................................




7

Mapa do zadań 18.–19.

Rzeczpospolita Obojga Narodów w XVII wieku

Zadanie 18. (0–2)

Podkreśl prawidłowe dokończenia zdań.

I. Obszar, na teren którego w 1620 roku wkroczyły wojska pod dowództwem hetmana Żółkiewskiego

oznaczono numerem

A. 1. B. 2. C. 3. D. 4.

II. Obszar zwany Inflantami Polskimi oznaczono na mapie numerem

A. 5. B. 6. C. 7. D. 8.




8

Zadanie 19. (0–1)

Podkreśl prawidłowe dokończenie zdania.

Obszar, który został zakreskowany na mapie, pozostawał w granicach Rzeczypospolitej Obojga Narodów

za panowania

A. Zygmunta Augusta.

B. Stefana Batorego.

C. Władysława IV.

D. Jana III Sobieskiego.

Zadanie 20. (0–2)

Spośród wydarzeń rozgrywających się w II połowie XVII wieku, oznaczonych literami A–D wybierz

wydarzenie chronologicznie pierwsze i wydarzenie chronologicznie ostatnie. W każdym wierszu tabeli

wybierz właściwą literę.

Wydarzenie chronologicznie pierwsze A B C D

Wydarzenie chronologicznie ostatnie A B C D

A. Bitwa pod Chocimiem.

B. Upadek Kamieńca Podolskiego.

C. Zawiązanie rokoszu Jerzego Lubomirskiego.

D. Koronacja Michała Korybuta Wiśniowieckiego.

Zadanie 21. (0–3)

Oceń, czy poniższe zdania dotyczące Jana Sobieskiego są prawdziwe. Wstaw znak X we właściwe

rubryki tabeli.

Prawda Fałsz

1. Za panowania Zygmunta III Wazy objął funkcję hetmana wielkiego koronnego.

2. Za panowania Jana II Kazimierza był jednym z członków stronnictwa

profrancuskiego w Polsce.

3. Za panowania Michała Korybuta Wiśniowieckiego rozgromił wojska tureckie

w bitwie pod Chocimiem.




9

Zadanie 22. (0–5)

Oceń, czy podane w ramce zdanie jest prawdziwe. Wstaw znak X we właściwą rubrykę tabeli.

Odpowiedź uzasadnij, budując dwa argumenty. Odwołaj się do wydarzeń historycznych [wojen,

bitew, traktatów].

Prawda Fałsz

W XVII wieku doszło do wzmocnienia pozycji Rzeczypospolitej Obojga Narodów

w rejonie Morza Bałtyckiego.

Argumenty:

- ........................................................................................................................................................................

........................................................................................................................................................................

........................................................................................................................................................................

........................................................................................................................................................................

........................................................................................................................................................................

.................................................................................................................................................................

- ........................................................................................................................................................................

........................................................................................................................................................................

........................................................................................................................................................................

........................................................................................................................................................................

........................................................................................................................................................................

.................................................................................................................................................................




10

Mapy / ilustracje opracowano na podstawie:

B. Bydoń, Z. Grabowski, P. Przeździecki, Dzieje oręża polskiego od rozkwitu do upadku, Wojskowe

Centrum Edukacji Obywatelskiej, Warszawa 2013, s. 75, 80, 84, 87, 88, 90–91, 164.

http://muzea.malopolska.pl/documents/26855/1579985/obraz_05.png/3f899710-0d00-4283-a1ba-

ea0bfc4108ee

J. Gierowski, J. Leszczyński, Historia dla klasy II liceum ogólnokształcącego, Państwowe Zakłady

Wydawnictw Szkolnych, s. 226.

Gimnazjum. Karty Pracy do wybranych map z Atlasu historycznego „Od starożytności

do współczesności”, część 2. Nowa Era, Warszawa, s. 22.

Teksty opracowano na podstawie:

B. Bydoń, Z. Grabowski, P. Przeździecki, Dzieje oręża polskiego od rozkwitu do upadku, Wojskowe

Centrum Edukacji Obywatelskiej, Warszawa 2013, s. 36.

http://www.muzeumwp.pl

http://www.polskieradio.pl/39/247/Artykul/176883




http://www.wilanow-palac.art.pl

http://www.kresy.pl/kresopedia,historia,rzeczpospolita

http://www.wilanow-palac.pl/wedzidlo_na_kozakow.html

http://muzea.malopolska.pl/documents/26855/1579985/obraz_05.png/3f899710-0d00-4283-a1ba-ea0bfc4108ee

http://muzea.malopolska.pl/documents/26855/1579985/obraz_05.png/3f899710-0d00-4283-a1ba-ea0bfc4108ee



http://www.wilanow-palac.art.pl/

http://www.kresy.pl/kresopedia,historia,rzeczpospolita

LOSY ŻOŁNIERZA I DZIEJE ORĘŻA POLSKIEGO W LATACH … · II połowie XVI wieku B. I połowie...

Documents

Transcript of LOSY ŻOŁNIERZA I DZIEJE ORĘŻA POLSKIEGO W LATACH … · II połowie XVI wieku B. I połowie...