LOGISTYKA PRODUKCJI
description
Transcript of LOGISTYKA PRODUKCJI
AKADEMIA OBRONY NARODOWEJAKADEMIA OBRONY NARODOWEJAKADEMIA OBRONY NARODOWEJAKADEMIA OBRONY NARODOWEJ
11
LOGISTYKA PRODUKCJILOGISTYKA PRODUKCJI
dr inż. Andrzej KIJdr inż. Andrzej KIJ
TEMAT:TEMAT:
Modele przepływów Modele przepływów produkcjiprodukcji
AKADEMIA OBRONY NARODOWEJAKADEMIA OBRONY NARODOWEJ
2
TEMATYKA WYKŁADU:TEMATYKA WYKŁADU:
Typowe modele przepływów produkcji
Procesy aparaturoweProcesy obróbczo-montażoweLinie i gniazda produkcyjneKlasyfikacja zapasów w
przedsiębiorstwieZapasy produkcji w tokuIlościowe i wartościowe określenie
całkowitego stanu zapasów produkcjiZapasy wyrobów gotowych 2
AKADEMIA OBRONY NARODOWEJAKADEMIA OBRONY NARODOWEJ
LOGISTYKA PRODUKCJILOGISTYKA PRODUKCJI- typowe modele przepływów produkcyjnych.- typowe modele przepływów produkcyjnych.
Z punktu widzenia procesów logistycznych produkcji i stopnia złożoności nimi możemy wyróżnić procesy produkcyjne:
◦aparaturowe;◦obróbczo-montażowe;
AKADEMIA OBRONY NARODOWEJAKADEMIA OBRONY NARODOWEJLOGISTYKA PRODUKCJILOGISTYKA PRODUKCJI
- typowe modele przepływów produkcyjnych- typowe modele przepływów produkcyjnych
najczęściej spotykane rozwiązania procesów obróbczo-montażowych:◦linie potokowe stałe,
zsynchronizowane;◦linie potokowe stałe,
niezsynchronizowane;◦linie potokowe zmienne;◦gniazda podmiotowe o produkcji
powtarzalnej;◦gniazda o produkcji niepowtarzalnej.
AKADEMIA OBRONY NARODOWEJAKADEMIA OBRONY NARODOWEJ
Kryterium stałości przepływuKryterium stałości przepływu
Produkcja potokowa – kierunek przebiegu przedmiotów pracy pomiędzy stanowiskami jest stały – stanowiska pracy są rozmieszczone w kolejności odpowiadającej poszczególnym etapom przebiegu procesu.
Produkcja niepotokowa - kierunek przebiegu przedmiotów pracy pomiędzy stanowiskami jest zmienny – każde stanowisko pracy może współpracować z różnymi stanowiskami i kolejność operacji technologicznych jest zmienna.
AKADEMIA OBRONY NARODOWEJAKADEMIA OBRONY NARODOWEJ
6 / 19
PRZEPŁYW PRODUKCJIPRZEPŁYW PRODUKCJI
Formy organizacji procesu produkcyjnego
STACJONARNENIEPOTOKOWE
POTOKOWEGNIAZDOWE
W jednym zakładzie produkcyjnym, usługowym mogą współistnieć różne
formy organizacji procesu produkcyjnego
AKADEMIA OBRONY NARODOWEJAKADEMIA OBRONY NARODOWEJPRZEPŁYW PRODUKCJI
Formy organizacji procesu produkcyjnego
NIEPOTOKOWE
Cele form niepotokowych:Skoncentrować kwalifikacjeOsiągnąć wysokie wykorzystanie maszyn
Wady form niepotokowych:
Część stanowisk czeka na ukończenie prac na poprzednim
Współzawodnictwo o wykorzystanie zasobów – w efekcie przekazanie do magazynu
AKADEMIA OBRONY NARODOWEJAKADEMIA OBRONY NARODOWEJPRZEPŁYW PRODUKCJI
Formy organizacji procesu produkcyjnego
FORMY NIEPOTOKOWE A SPECJALIZACJA TECHNOLOGICZNA
Grupowanie stanowisk zgodnie z rodzajem wykonywanych przez nie funkcji.
Cechy formy niepotokowej uwzględniającej specjalizację technologiczną:
Zadanie przebywa w jednostce organizacyjnej chociaż nie jest ono w jakikolwiek sposób przetwarzany, przez czas znacznie dłuższy od czasu odpowiadającego pracochłonności zadania.
Stwarza problemy organizacyjne – szczególnie w przypadku kilku zadań o podobnym „ciągu” technologicznym
Wymaga śledzenia przebiegu każdego z zadań co stwarza problemy ze zbieraniem i przetwarzaniem danych. W efekcie prowadzi do zaniechania realizacji zadań sterujących – działanie odbywają się na zasadzie „wyjątku” lub „ gaszenia pożaru”
AKADEMIA OBRONY NARODOWEJAKADEMIA OBRONY NARODOWEJPRZEPŁYW PRODUKCJI
Formy organizacji procesu produkcyjnego
FORMY NIEPOTOKOWE A SPECJALIZACJA TECHNOLOGICZNA
Zalety specjalizacji technologicznej:
Elastyczność: łatwo można zmieniać kolejność i priorytety realizacji zadań.
Wysoki stopień wykorzystania wyposażenia produkcyjnego
Wysoka specjalizacja i duże umiejętności robotników
Łatwa kontrola wyników pracy w wyspecjalizowanej grupie robotników
Niedostępność pojedynczych zasobów dla realizacji procesu nie powoduje zatrzymania prac – inne zasoby są przecież dostępne
AKADEMIA OBRONY NARODOWEJAKADEMIA OBRONY NARODOWEJPRZEPŁYW PRODUKCJI
Formy organizacji procesu produkcyjnego
FORMY POTOKOWE
Cele organizacji potokowej:
Ulepszony przepływ materiału i przebieg prac
Węższe, bardziej specjalistyczne przygotowanie pracowników
Szybszy przyrost wartości dodanej i szybsze tempo realizacji prac
Zastosowanie form potokowych oznacza konieczność bezpośredniego przekazywania zadań po zakończeniu realizacji któregokolwiek z etapów.
AKADEMIA OBRONY NARODOWEJAKADEMIA OBRONY NARODOWEJPRZEPŁYW PRODUKCJI
Formy organizacji procesu produkcyjnego
FORMY POTOKOWEWarunkiem prawidłowego funkcjonowania organizacji potokowej jest:
Znaczna stabilność popytu
Wyroby lub usługi muszą być znormalizowane
Dostawy materiałów muszą odbywać się o czasie i zgodnie ze specyfikacją
Wszystkie operacje zadania muszą być zdefiniowane
Wykonanie prac musi odpowiadać przyjętym normom jakości
Każdemu ze stanowisk pracy muszą być zapewnione sprawne maszyny i urządzenia
Obsługa eksploatacyjna musi mieć charakter wyprzedzający
Przeprowadzanie kontroli musi być włączone w sekwencję pozostałych operacji
Synchronizacja musi dotyczyć wszystkich stanowisk
AKADEMIA OBRONY NARODOWEJAKADEMIA OBRONY NARODOWEJPRZEPŁYW PRODUKCJI
Formy organizacji procesu produkcyjnego
FORMY POTOKOWE
Korzyści formy potokowej
Zmniejszenie robocizny bezpośredniej
Powtarzalność, dokładność, precyzja
Szybkie wychwytywanie odstępstw od norm
Minimalny poziom robót w toku
Zmniejszenie powierzchni magazynowych
Zmniejszenie zakresu transportu wewnętrznego
Uproszczenie kontroli
Natychmiastowe stwierdzenie wad
Dokładniejsze planowanie zapotrzebowania materiałowego
Szybszy zwrot inwestycji w maszyny i materiały
AKADEMIA OBRONY NARODOWEJAKADEMIA OBRONY NARODOWEJPRZEPŁYW PRODUKCJI
Formy organizacji procesu produkcyjnego
FORMY GNIAZDOWE
Próba połączenia zalet form niepotokowych i potokowych
1. Identyfikacja podobieństw zadań – tworzenie ich „rodzin”
2. Zasoby potrzebne do realizacji łączy się w „gniazda” lub „komórki”
Korzyści:
Łatwiejsze planowanie prac
Lepsze stosunki międzyludzkie
AKADEMIA OBRONY NARODOWEJAKADEMIA OBRONY NARODOWEJPRZEPŁYW PRODUKCJI
Formy organizacji procesu produkcyjnego
FORMY GNIAZDOWE
Implikacje techniczne
Implikacje społeczne
Implikacje kierownicze
AKADEMIA OBRONY NARODOWEJAKADEMIA OBRONY NARODOWEJPRZEPŁYW PRODUKCJI
Formy organizacji procesu produkcyjnegoFORMY GNIAZDOWE
Cechy skutecznej organizacji gniazd:
1. Zespół – grupa składa się z określonej liczby samodzielnie lub grupowo pracujących robotników
2. Wyrobu (zadania) – gniazda wykonują określoną „rodzinę” – zbiór wyrobów lub usług
3. Maszyny i urządzenia – gniazda wyposażone są w określony zestaw maszyn i urządzeń wykorzystywanych indywidualnie lub przez całą grupę robotników
4. Specjalizacja przedmiotowa – maszyny i urządzenia usytuowane są w przestrzeni zarezerwowanej dla danej grupy autonomicznej
AKADEMIA OBRONY NARODOWEJAKADEMIA OBRONY NARODOWEJPRZEPŁYW PRODUKCJI
Formy organizacji procesu produkcyjnego
FORMY GNIAZDOWE
Cechy skutecznej organizacji gniazd:
5. Cel – robotnicy w grupie autonomicznej mają wspólny cel produkcyjny
6. Niezależność – gniazda powinny być jak najbardziej niezależne od siebie
7. Rozmiary – powinno ograniczać się grupom możliwość zmniejszania liczby ich członków
AKADEMIA OBRONY NARODOWEJAKADEMIA OBRONY NARODOWEJPRZEPŁYW PRODUKCJI
Formy organizacji procesu produkcyjnego
FORMY GNIAZDOWEWybór rodziny wyrobów:
A. Jakie obciążenie dla gniazda?
B. Jakie zdolności i umiejętności?
C. Czy jest możliwe zorganizowanie gniazda przedmiotowego?
D. Czy niezbędne maszyny i urządzenia są dostępne lub możliwe do uzyskania?
AKADEMIA OBRONY NARODOWEJAKADEMIA OBRONY NARODOWEJPRZEPŁYW PRODUKCJI
Formy organizacji procesu produkcyjnego
FORMY GNIAZDOWE
Korzyści ze stosowania form gniazdowych
Skrócenie czasu przygotowania gniazda do pracy
Szybsze tempo uczenia się – krótsze czasy wykonania
Zwiększenie wydajności
Zwiększenie efektywności wykorzystania maszyn
Krótsze czasy transportu wewnętrznego
AKADEMIA OBRONY NARODOWEJAKADEMIA OBRONY NARODOWEJPRZEPŁYW PRODUKCJI
Formy organizacji procesu produkcyjnego
FORMY GNIAZDOWE
Korzyści ze stosowania form gniazdowych
Uproszczenie procedur planowania
Zmniejszenie zakresu magazynowania
Skrócenie cykli produkcyjnych
Prostsze zarządzanie
Lepsze stosunki międzyludzkie
AKADEMIA OBRONY NARODOWEJAKADEMIA OBRONY NARODOWEJ
LOGISTYKA PRODUKCJILOGISTYKA PRODUKCJI- typowe modele przepływów produkcyjnych- typowe modele przepływów produkcyjnych
Metody międzykomórkowego sterowania przepływem produkcji (najważniejsze):
◦taktu produkcji;◦okresu powtarzalności produkcji;◦programu i zapasów,◦poziomu minimum – maksimum
zapasów;◦poziomu zapasu krytycznego;◦wyprzedzeń.
AKADEMIA OBRONY NARODOWEJAKADEMIA OBRONY NARODOWEJ
Zagadnienia produkcji w łańcuchu podażyZagadnienia produkcji w łańcuchu podażyRÓŻNE WARIANTY TECHNOLOGII PRODUKCJIRÓŻNE WARIANTY TECHNOLOGII PRODUKCJI
Wytwarzanie komórkowe.Metoda ta dzieli produkcję między
zespoły odpowiedzialne za wytworzenie całego wyrobu bądź elementu
Stanowiska pracy ustawione są w kształcie litery U, tak aby każdy członek widział efekty działania zespołu.
Zadania produkcyjne różnią się między sobą, lecz robotnicy mają wszechstronne przygotowanie i mogą się podjąć każdego zadania w komórce
Wytwarzanie komórkowe
Stanowisko pracy
Taśma montażowa
AKADEMIA OBRONY NARODOWEJAKADEMIA OBRONY NARODOWEJ
Elementy składowe procesu Elementy składowe procesu produkcyjnegoprodukcyjnego
Fazy technologiczne:Faza przygotowawczaFaza wytwórczaFaza końcowa
Operacje:Operacja produkcyjnaOperacja technologicznaOperacja kontroliOperacja transportuOperacja magazynowania i składowania
AKADEMIA OBRONY NARODOWEJAKADEMIA OBRONY NARODOWEJ
DEFINIOWANIE PRZEDSIĘBIORSTWADEFINIOWANIE PRZEDSIĘBIORSTWAModele przedsiębiorstwa (I)Modele przedsiębiorstwa (I)
1. MODEL EKONOMICZNY (Teoria ekonomii)
przedsiębiorstwo to byt ekonomiczny opisywany w kategoriach efektywności użycia zasobów - różnicy między efektami i nakładami
różnice w podejściu do przedsiębiorstwa na gruncie poszczególnych kierunków i prądów w ekonomii - ekonomia klasyczna, ujęcie szumpeterowskie, (neo)instytucjonalne i in.
2. MODEL FINANSOWY(Analiza finansowa przedsiębiorstwa)
przedsiębiorstwo to system zasobów o określonej wartości, przekształcanych w strumienie finansowe
kapitał przedsiębiorstwa traktowany jest jako wartość, a nie jako zestaw materialnych czynników produkcji
cel firmy - maksymalizacja jej wartości w dłuższym okresie czasu
AKADEMIA OBRONY NARODOWEJAKADEMIA OBRONY NARODOWEJDEFINIOWANIE PRZEDSIĘBIORSTWADEFINIOWANIE PRZEDSIĘBIORSTWAModele przedsiębiorstwa (II)Modele przedsiębiorstwa (II)
3. MODEL PRODUKCYJNY -Technologiczny (Nauki techniczne)
przedsiębiorstwo to układ techniczny przetwarzający energię i materię w produkt o założonych parametrach użytkowych
przedsiębiorstwo nie wytwarza wartości dodanej lecz musi najpierw wyprodukować dobra lub usługi
4. MODEL ORGANIZACYJNY (Organizacja i zarządzanie)
przedsiębiorstwo to jednostka zorganizowana - szczególny przypadek instytucji podlegającej zasadom racjonalnej organizacji
występują PROCESY DECYZYJNE - kluczowa przesłanka uznania modelu organizacyjnego za wiodący w formułowaniu interdyscyplinarnych podstaw nauki o przedsiębiorstwie
AKADEMIA OBRONY NARODOWEJAKADEMIA OBRONY NARODOWEJDEFINIOWANIE PRZEDSIĘBIORSTWADEFINIOWANIE PRZEDSIĘBIORSTWAModele przedsiębiorstwa (III)Modele przedsiębiorstwa (III)
5. MODEL CYBERNETYCZNY (Cybernetyka, logistyka)
przedsiębiorstwo to układ złożony, podobny do żywego organizmu, kierujący się kryterium najdłuższego zachowania przy życiu
traktowane jako system względnie odosobniony w otoczeniu, posiadający szereg wewnętrznych, oddziaływujących na siebie podsystemów
6. MODEL SOCJOPSYCHOLOGICZNY - Behawioralny (Socjologia, psychologia)
przedsiębiorstwo to system społeczny - jednostki, grupy, ich zachowania, motywacje, wzajemne relacje itp.
głównym aktywem przedsiębiorstwa są LUDZIE
AKADEMIA OBRONY NARODOWEJAKADEMIA OBRONY NARODOWEJDEFINIOWANIE PRZEDSIĘBIORSTWADEFINIOWANIE PRZEDSIĘBIORSTWAModele przedsiębiorstwa (IV)Modele przedsiębiorstwa (IV)
7. MODEL PRAWNY (Prawo cywilne, prawo handlowe)
przedsiębiorstwo to szczególny podmiot praw i obowiązków
forma i ustrój przedsiębiorstwa są zawsze określone w danym systemie prawnym
8. MODEL (ASPEKT) ETYCZNY (Etyka biznesu, socjologia kultury)
analiza zachowań w przedsiębiorstwie pod kątem obowiązujących w społeczeństwie norm moralnych i wzorców akceptowanych zachowań
AKADEMIA OBRONY NARODOWEJAKADEMIA OBRONY NARODOWEJDEFINICJA PRZEDSIĘBIORSTWADEFINICJA PRZEDSIĘBIORSTWA((przykład - S. Sudołprzykład - S. Sudoł))
PRZEDSIĘBIORSTWO TO JEDNOSTKA - PODMIOT PROWADZĄCY DZIAŁAŁNOŚĆ GOSPODARCZĄ
motywowaną chęcią uzyskania korzyści majątkowych
mającą na celu zaspokojenie potrzeb innych podmiotów życia społecznego
realizowaną poprzez wytwarzania produktów i/lub świadczenie usług
wykonywaną samodzielnie na ryzyko właściciela(i)
AKADEMIA OBRONY NARODOWEJAKADEMIA OBRONY NARODOWEJ
ATRYBUTY WSPÓŁCZESNEGO PRZEDSIĘBIORSTWA (I)ATRYBUTY WSPÓŁCZESNEGO PRZEDSIĘBIORSTWA (I)
Atrybuty przedsiębiorstwa to jego stałe specyficzne cechy odróżniające przedsiębiorstwo od innych jednostek
1. Przedsiębiorstwo jest powołane do prowadzenia działalności w sposób trwały (przez dłuższy czas)
2. Służy otoczeniu - dynamiczny, otwarty system, nastawiony na uczenie się
3. Wymienia produkty z otoczeniem w drodze transakcji kupna –sprzedaży
4. Posiada pochodzące od właściciela(i) zasoby kapitałowe (dobra materialne oraz wartości niematerialne i prawne), a także nazwę i reputację firmy (goodwill)
AKADEMIA OBRONY NARODOWEJAKADEMIA OBRONY NARODOWEJ
Typy organizacji produkcjiTypy organizacji produkcji
Typ organizacji produkcji – system organizacji produkcji na
stanowiskach roboczych obejmujący zespół stosowanych
środków i metod produkcji wyrobów, określany przez
stopień specjalizacji poszczególnych stanowisk.
AKADEMIA OBRONY NARODOWEJAKADEMIA OBRONY NARODOWEJ
Wyróżnia się stanowiska robocze o:masowym typie organizacji produkcji – wykonywanie
tylko jednej, ściśle określonej części i operacjiseryjnym typie organizacji produkcji – okresowe
wytwarzanie oznaczonej serii jednakowych wyrobów- wielkoseryjne (2 do 5-10 operacji)- średnioseryjne (5 do 25 operacji)- małoseryjne (25 do 50-100 operacji)
jednostkowym typie organizacji produkcji – niepowtarzające się lub powtarzające się nieregularnie wykonywanie nieograniczonej liczby operacji
AKADEMIA OBRONY NARODOWEJAKADEMIA OBRONY NARODOWEJModele procesowe systemu Modele procesowe systemu informacyjnego - założeniainformacyjnego - założenia
32
• każdą organizację można (należy) uznać za odrębny przypadek, gdyż będąc w interakcji z otoczeniem podległa ciągłemu procesowi dostosowań i modyfikacji procesów decyzyjnych,
• gdy poddamy obserwacji i analizie (ograniczonej do przepływów informacji) funkcje i strukturę organizacji to otrzymamy „model fizyczny” systemu informacyjnego,
• procesy przetwarzania realizowane przez dany system informatyczny są wyrażone (algorytmizowane) jego „modelem logicznym” (stanowiącym również metodę projektowania systemu informatycznego),
• modele (fizyczny i logiczny) mogą być przedstawione za pomocą zbiorów diagramów funkcjonalnych i strukturalnych.
AKADEMIA OBRONY NARODOWEJAKADEMIA OBRONY NARODOWEJModel fizyczny Model fizyczny
przedsiębiorstwa przedsiębiorstwa w łańcuchu logistycznymw łańcuchu logistycznym
33
AKADEMIA OBRONY NARODOWEJAKADEMIA OBRONY NARODOWEJModel logiczny procesu Model logiczny procesu „sterowanie potrzebami „sterowanie potrzebami
materiałowymi”materiałowymi”
34
AKADEMIA OBRONY NARODOWEJAKADEMIA OBRONY NARODOWEJOgólny model przepływów Ogólny model przepływów materiałowych w sieci materiałowych w sieci
logistycznejlogistycznej
35
AKADEMIA OBRONY NARODOWEJAKADEMIA OBRONY NARODOWEJModel logiczny „sterowania Model logiczny „sterowania
przepływami materiałowymi” w przepływami materiałowymi” w sieci logistycznejsieci logistycznej
36
AKADEMIA OBRONY NARODOWEJAKADEMIA OBRONY NARODOWEJModel logiczny „centrum Model logiczny „centrum
dystrybucji” w sieci dystrybucji” w sieci logistycznejlogistycznej
37
AKADEMIA OBRONY NARODOWEJAKADEMIA OBRONY NARODOWEJModel strategii ATPModel strategii ATP
Availableto PromiseAvailableto Promise
38
• “nadwyżki ilości wyrobów (produkowanych w fabrykach sieci logistycznej)” są określone w planowaniu centralnym (SCP), w którym “lokalizacjom fabryk” („źródła dostawy”) przyporządkowano „ilości produkcji” i „terminy realizacji”.
• „nadwyżki ilości wyrobów” (Available to Promise) są ilościami wyrobów dla obsługi, prognozowanych, przyszłych, zleceń kontrahentów.
ZAŁOŻENIAZAŁOŻENIA
AKADEMIA OBRONY NARODOWEJAKADEMIA OBRONY NARODOWEJ
39
Model procesowy strategii ATP – Model procesowy strategii ATP – proces „prognoza potrzeb i proces „prognoza potrzeb i
lokalizacjalokalizacjazleceń produkcji”zleceń produkcji”
AKADEMIA OBRONY NARODOWEJAKADEMIA OBRONY NARODOWEJModel procesowy strategii ATP – Model procesowy strategii ATP – proces „potwierdzania zleceń i proces „potwierdzania zleceń i utworzenia planu dystrybucji utworzenia planu dystrybucji
wyrobów”wyrobów”
40
AKADEMIA OBRONY NARODOWEJAKADEMIA OBRONY NARODOWEJ
41
Zapasy to (w Zapasy to (w uproszczeniu):uproszczeniu):
wartość lub ilość surowców, komponentów, dóbr użytkowych, półproduktów i wyrobów gotowych, które są przechowywane lub składowane w celu zużycia w razie zaistnienia takiej potrzeby.
AKADEMIA OBRONY NARODOWEJAKADEMIA OBRONY NARODOWEJ
42
Zarządzanie zapasami odnosi się do:Zarządzanie zapasami odnosi się do:
metod umożliwiających utrzymywanie zapasów surowców, części, półproduktów lub wyrobów gotowych w ilości pozwalającej zapewnić maksymalny poziom obsługi klienta przy minimalnych kosztach.
AKADEMIA OBRONY NARODOWEJAKADEMIA OBRONY NARODOWEJ
43
ZARZĄDZANIE ZAPASAMI - ZARZĄDZANIE ZAPASAMI - klasyfikacjaklasyfikacja
Np. w przedsiębiorstwie produkcyjnym:Surowce,Komponenty i podzespoły,Wyroby gotowe,Dobra użytkowe
Z punktu widzenia wykorzystania zapasów w całym łańcuchu dostaw można je podzielić na:
Zapasy podstawowe (surowce, komponenty i podzespoły oraz półprodukty i wyroby gotowe);
Zapasy pomocnicze (wszelkiego rodzaju produkty potrzebne w przedsiębiorstwie);
AKADEMIA OBRONY NARODOWEJAKADEMIA OBRONY NARODOWEJ
44
ZARZĄDZANIE ZAPASAMI - celeZARZĄDZANIE ZAPASAMI - cele
Do celów zarządzania zapasami należą:Zapewnienie wymaganego poziomu
obsługi klientów wewnętrznych i zewnętrznych z uwzględnieniem jakości i stosunku do całości (odsetka) zrealizowanych zamówień;
Monitorowanie bieżącego i przyszłego zapotrzebowania na wszystkie dobra konieczne dla uniknięcia nadwyżek oraz wąskich gardeł w produkcji;
Minimalizowanie kosztów poprzez zmniejszanie różnorodności zapasów, ustalanie ekonomicznych wielkości zamawianych partii i analizowanie kosztów tworzenia i utrzymywania zapasów.
AKADEMIA OBRONY NARODOWEJAKADEMIA OBRONY NARODOWEJ
45
Do najważniejszych czynników determinujących właściwą wielkość zapasów przedsiębiorstwa należą:
Popyt na wyrób gotowy, w którego skład wchodzą zakupione dobra zaopatrzeniowe;
Polityka zapasów w przedsiębiorstwie; Stosowane metody produkcji:
- produkcja jednostkowa,- produkcja seryjna,- montaż lub obróbka;
Rodzaj popytu na daną pozycję zapasów:- niezależny - zależny;
Poziom obsługi klienta, tj. wymagany stopień dostępności z zapasu (straty w wyniku opóźnień w produkcji, szpitale).
liczba przypadków zaspokojenia popytu na dany produktliczba przypadków zaspokojenia popytu na dany produktDostępność Dostępność == liczba przypadków zgłoszenia popytu na dany produktliczba przypadków zgłoszenia popytu na dany produkt
AKADEMIA OBRONY NARODOWEJAKADEMIA OBRONY NARODOWEJ
46
Klasyfikacja zapasów w przedsiębiorstwieKlasyfikacja zapasów w przedsiębiorstwie
46
KRYTERIA PODZIAŁU ZAPASÓW:KRYTERIA PODZIAŁU ZAPASÓW:
•etap przepływu przedmiotów w przedsiębiorstwieetap przepływu przedmiotów w przedsiębiorstwie materiałowe materiałowe (obejmujące materiały, półwyroby, wyroby w kooperacji, itp.)(obejmujące materiały, półwyroby, wyroby w kooperacji, itp.) produkcji w toku produkcji w toku (obejmujące wyroby niewykończone będące w trakcie wykonywania)(obejmujące wyroby niewykończone będące w trakcie wykonywania) wyrobów gotowych wyrobów gotowych (obejmujące wyroby finalne i części zamienne)(obejmujące wyroby finalne i części zamienne)
•miejsce powstania zapasów miejsce powstania zapasów zapasy powstające w komórkach I stopnia zapasy powstające w komórkach I stopnia (w gniazdach i liniach)(w gniazdach i liniach) zapasy powstające między komórkami I i wyższego stopnia zapasy powstające między komórkami I i wyższego stopnia
(między gniazdami, liniami, oddziałami)(między gniazdami, liniami, oddziałami) bieżącebieżące zabezpieczającezabezpieczające cykliczne cykliczne
–operacyjne operacyjne (obejmujące wyroby znajdujące się w danej chwili na stanowisku (obejmujące wyroby znajdujące się w danej chwili na stanowisku roboczym)roboczym)
–międzyoperacyjne międzyoperacyjne (obejmujące wyroby znajdujące się pomiędzy (obejmujące wyroby znajdujące się pomiędzy stanowiskami)stanowiskami)
–transportowetransportowe–obrotoweobrotowe–kompensacyjnekompensacyjne–awaryjneawaryjne
pozacyklicznepozacykliczne•funkcję, jaką pełnią zapasy funkcję, jaką pełnią zapasy
bieżącebieżące zabezpieczającezabezpieczające
AKADEMIA OBRONY NARODOWEJAKADEMIA OBRONY NARODOWEJ
4747
Klasyfikacja zapasów produkcyjnychKlasyfikacja zapasów produkcyjnychZapasy
produkcyjne
Zapasy produkcji
(zpt)Zapasy materiałowe
(zm)Zapasy wyrobów gotowych
(zwg)
bieżące (zmb) zabezpieczają
ce (zmz)międzykomórk
owe (zmk)wewnątrzkomó
r-kowe (zwk)bieżące
(zwg)zabezpieczają
ce (zwgz)
bieżące (zmkb)
zabezpieczaj
ące (zmkz)cykliczne (zwkc)
pozacykliczn
e (zwkp)
operacyjne (zcop)
międzyoperacy
jne (zcm)
obrotowe (zo)transportowe (zt)kompensacyjne (zk)awaryjne (za)
AKADEMIA OBRONY NARODOWEJAKADEMIA OBRONY NARODOWEJ
48
Zapasy materiałoweZapasy materiałowe
48
zm max
z mb
z mz
Zm min
td td ∆td tz
zm
s
zm
śr
czas
wielkość zapasów
zm max – zapas maksymalny
zm min – zapas minimalny
zmśr – zapas średni
zms – zapas sygnalizacyjny (alarmowy)
zm śr = zm min + ½ zmb
zm śr = zmz + ½ zmb
lub
AKADEMIA OBRONY NARODOWEJAKADEMIA OBRONY NARODOWEJ
49
Zapasy produkcji w tokuZapasy produkcji w toku
49
zmk max
z mk
bz m
kz
Zmk min
td td
Zm
k śr
czas
wielkość zapasów
zmk – zapas międzykomórkowy
zmkb – zapas międzykomórkowy bieżący równy wielkości partii produkcyjnej o liczebności n sztuk zmkz – zapas międzykomórkowy zabezpieczający
td – okres czasu pomiędzy spływem kolejnych partii produkcyjnych detalu (w produkcji rytmicznej jest to okres powtarzalności)
zmk śr = zmkz + ½ zmkb
zmkb = n oraz za zmks = k*npo podstawieniu
tp – okres czasu pomiędzy pobieraniem kolejnych grup detali (zespołów) do dalszej obróbkin – liczba sztuk
p – liczba sztuk detali pobieranych jednorazowo do dalszej obróbki
tpp
td
zmk śr = n(k+ 1/2)
AKADEMIA OBRONY NARODOWEJAKADEMIA OBRONY NARODOWEJ
50
Zapasy wewnątrzkomórkoweZapasy wewnątrzkomórkoweZapasy wewnątrzkomórkowe to przeciętna liczba danych Zapasy wewnątrzkomórkowe to przeciętna liczba danych
wyrobów znajdujących się w określonej komórce wyrobów znajdujących się w określonej komórce produkcyjnej I-go stopnia w trakcie ich obróbkiprodukcyjnej I-go stopnia w trakcie ich obróbki
Zapasy pozacykliczne
Zapasy międzyoperacyjne
Zapasy operacyjne
Rys. Schemat rozmieszczenia zapasów wewnątrzkomórkowych w linii produkcyjnej
•Cykliczne •Pozacykliczne
AKADEMIA OBRONY NARODOWEJAKADEMIA OBRONY NARODOWEJ
51
Zapasy cykliczneZapasy cykliczne
Zapasy cykliczne obejmują te detale (zespoły), które Zapasy cykliczne obejmują te detale (zespoły), które aktualnie biorą udział w realizowanym cyklu produkcyjnymaktualnie biorą udział w realizowanym cyklu produkcyjnym
Zwkc = cizgi
zwkc – zapasy wewnątrzkomórkowe cykliczne
ci – cykl produkcyjny wyrobu i w danej komórce produkcyjnej I-go stopnia
zgi – zadanie godzinowe dla wyrobu i
W produkcji rytmicznej powtarzalnej (potokowej) wielkość partii produkcyjnej n równa się:
n = xpzg
xp – okres powtarzalności w określonej komórce produkcyjnej
zwkc = nci
xp
zgi = ci
xp
ci
xp
to przeciętna liczba partii produkcyjnych danego wyrobu znajdującego się w komórce w okresie powtarzalności
AKADEMIA OBRONY NARODOWEJAKADEMIA OBRONY NARODOWEJ
52
Zapasy cykliczneZapasy cykliczne
ci
xp1 xp2
Okresy powtarzalności z napełnieniem produkcji
Partia 1
Partia 2
Partia 3
Partia 4
Partia 5
Schemat ilustrujący liczbę partii produkcyjnych jednocześnie w okresie powtarzalności przy napełnieni produkcji
AKADEMIA OBRONY NARODOWEJAKADEMIA OBRONY NARODOWEJ
53
Zapasy cykliczneZapasy cykliczne
Rys. Zapas obrotowy miedzy dwoma operacjami
- operacyjne – obejmujący wyroby aktualnie obrabiane na stanowiskach
- międzyoperacyjne – są to wyroby oczekujące na dalszą obróbkę w ramach następnych operacji i obejmują zapasy: obrotowe, transportowe, kompensacyjne, awaryjne.
m
iicop qz
1
Op.
1
Op. 2
Czas
n=1 T2=xOp. 2
Op. 1n=0,4 T1
I 1 – I
2
I2
I 1Maksymalny zapas obrotowy pomiędzy dwiema kolejnymi operacjami obliczmy porównując liczby wyprodukowanych wyrobów na sąsiednich operacjach w tym samym czasie.
Stanowisko robocze 1
Zapas obrotowy między operacjami 1i2
Stanowisko robocze 2
Lic
zba
wyk
onan
ych
det
ali
q – liczba elementów obrabianychm – liczba stanowisk obrabiających dany rodzaj elementu
111 mTI
212 mTI )( 21121max mmTIIzo
zo max – maksymalny zapas obrotowyI1 – liczba detali wykonanych na pierwszej operacjiI2 – liczba detali wykonanych na drugiej operacji do chwili ukończenia operacji pierwszejm1, m2 – możliwości produkcyjne stanowisk (szt/h)T1, T2 – całkowite czasy trwania operacji na partii detali w okresie powtarzalności
)(max mwwo mmTz
AKADEMIA OBRONY NARODOWEJAKADEMIA OBRONY NARODOWEJ
54
Zapasy transportowe Zapasy transportowe – wynikają z warunków przekazywania obrabianych – wynikają z warunków przekazywania obrabianych elementów z operacji na operację.elementów z operacji na operację.
T
Z t T – okres miedzy dwiema dostawami pakietu lub partii detali z jednej operacji na następnąτ – takt spływu jednej sztuki z produkcjiZt – zapas transportowy miedzy dwoma stanowiskami roboczymi
V m/min
L
t
l
Rys. Układ detali na transporterze
Zakładając że:L – odległość między dwoma stanowiskami roboczymi lub dwoma pozycjami V – szybkość poruszania się transporterai – liczba detali na transporterze między pozycjamit – czas przejazdu detalu na transporterze między stanowiskami roboczymi lub pozycjamil – odległość między detalami na transporterze
AKADEMIA OBRONY NARODOWEJAKADEMIA OBRONY NARODOWEJ
55
VL
t tVL ViL
l
IL
Z t Ponieważ można więc zapisaćt
VL
Z t
Zapasy kompensacyjne Zapasy kompensacyjne – tworzy się dla wyrównania doraźnych różnic w – tworzy się dla wyrównania doraźnych różnic w wydajności robotników w stosunku do normalnej, które mogą wyłonić się w wydajności robotników w stosunku do normalnej, które mogą wyłonić się w toku dnia roboczegotoku dnia roboczego
2
1iodch
k
tZ
2
1iodcht Suma maksymalnych odchyleń w rzeczywistym czasie
wykonania w stosunku do czasu normalnegoτ – takt spływu detali
Zapasy awaryjne Zapasy awaryjne – są to zapasy niezbędne dla zaniechania ciągłości – są to zapasy niezbędne dla zaniechania ciągłości produkcji na następnej operacji, w przypadku gdy poprzedzające stanowisko produkcji na następnej operacji, w przypadku gdy poprzedzające stanowisko robocze uległo awarii.robocze uległo awarii.
gawaw
a ztt
Z
Za – zapas awaryjnytaw – czas usunięcia awariiτ – takt spływu produkcjizg – zadanie godzinowe
AKADEMIA OBRONY NARODOWEJAKADEMIA OBRONY NARODOWEJ
56
Określenie całkowitego stanu zapasów produkcji w Określenie całkowitego stanu zapasów produkcji w tokutoku
IlościoweIlościowe
q
wkr
mkpt zzZ
Zmk – zapas międzykomórkowyZwk – zapasy wewnątrzkomórkower – liczba magazynów i składowisk międzykomórkowychq – liczba komórek produkcyjnych I-go stopnia biorących udział w realizacji procesu produkcyjnego danego detalu
)zx
cn()k
2
1(nZ
q
1jwk
pj
jji
r
1iipt jij
Zptij – zapas produkcji w toku określonego detalu wykonywanego w j komórkach produkcyjnych I-go stopnia oraz znajdującego się w i magazynach lub składowiskach międzykomórkowychni – liczba sztuk detali w partii produkcyjnej podlegającej magazynowaniu ik – współczynnik uwzględniający warunki przekazywania produkcji między komórkami zależny od przyjętej metody planowanianj – liczba sztuk detali w partii produkcyjnej wykonywanej w komórce produkcyjnejcj – cykl produkcyjny detalu w komórce produkcyjnejxp – okres powtarzalności komórki produkcyjnejzwkpj - zapasy pozacykliczne detalu w komórce produkcyjnej j
)zzc()k2
1n(Z
q
1jwkpgji
r
1iipt jjij
Zgj – zadanie godzinowe detalu
AKADEMIA OBRONY NARODOWEJAKADEMIA OBRONY NARODOWEJ
57
Określenie całkowitego stanu zapasów produkcji w Określenie całkowitego stanu zapasów produkcji w tokutoku
WartościoweWartościowe
iiii wiwkmkpt ka)zz(P
Ppt – wartość zapasów produkcji w toku detalu iZmk – wielkość zapasów międzykomórkowych detalu iZwk – wielkość zapasów wewnątrz komórkowych detalu ia – współczynnik narastania kosztów odniesionych do całego cyklu produkcyjnego detalu ikw – końcowy jednostkowy koszt własny detalu i
Wartość produkcji w toku odniesiona do wyrobu złożonego byłaby sumą wartości produkcji w toku poszczególnych elementów składowych tego wyrobu. Natomiast wartość produkcji w toku w przedsiębiorstwie byłaby sumą wartości produkcji w toku wszystkich produkowanych w nim wyrobów.
Czast1 t2 t3 t4 t5 t6
Cykl produkcyjny
0
k1
k2
2
1
P
Pa
P1 – pole pod krzywą czerwonąP2 – pole całego prostokąta
P1
AKADEMIA OBRONY NARODOWEJAKADEMIA OBRONY NARODOWEJ
58
Zapasy wyrobów gotowychZapasy wyrobów gotowych
58
zwg max
z wgb
z wgz
Zwg min
tw tw tw
Zw
g śr
czas
wielkość zapasów
k – współczynnik uwzględniający warunki odbioru i wysyłki nw – wielkość partii wysyłkowejZd – produkcja dzienna
zwgz = knw
Wielkość zapasu zabezpieczającego Wielkość zapasu bieżącego
zwgb = zd tw = nw
AKADEMIA OBRONY NARODOWEJAKADEMIA OBRONY NARODOWEJ
59
Systemy sterowania zapasami
to procedury postępowania, które
służą do określenia wielkości partii
zamówienia i/lub wyznaczenia
momentu złożenia zamówienia.
nie uwzględniają powiązań
pomiędzy poszczególnymi
asortymentami.
AKADEMIA OBRONY NARODOWEJAKADEMIA OBRONY NARODOWEJ
60
System dwóch worków dzieli zapas na dwie równe części1
pn
Q
AKADEMIA OBRONY NARODOWEJAKADEMIA OBRONY NARODOWEJ
61
System sztuka na sztukę pozwala na uzupełnianie zapasów w minimalnych
ilościachDotyczy zapasów utrzymywanych
na potrzeby remontów oraz napraw maszyn i urządzeń.
1pn
Q
AKADEMIA OBRONY NARODOWEJAKADEMIA OBRONY NARODOWEJ
62
System ciągłego przeglądu wykorzystuje stałą wielkość dostaw oraz zmienny okres
między zamówieniami.
pzZ
PZ z
222pz PZ
ic
kDQ s
ek
2
AKADEMIA OBRONY NARODOWEJAKADEMIA OBRONY NARODOWEJ
63
System okresowego przeglądu wykorzystuje zmienną wielkość dostaw oraz stały okres między poszczególnymi zamówieniami.
opzZ
PZ z
opz PZ 222
dZZQ max
AKADEMIA OBRONY NARODOWEJAKADEMIA OBRONY NARODOWEJ
64
System min-max wykorzystuje poziomy zapasu: maksymalny,
informacyjny i zabezpieczający.
infmax ZZQr dZZQ max
AKADEMIA OBRONY NARODOWEJAKADEMIA OBRONY NARODOWEJ
65
Modele optymalizacji zapasów
Zapasami w działalności gospodarczej są wszelkie aktywa przeznaczone do późniejszego wykorzystania.
Najczęściej rozważane są zapasy materiałowe (surowce, półprodukty, produkcja w toku, wyroby gotowe, części zamienne), ale mogą to być także aktywa finansowe czy zasoby siły roboczej.
Rozważamy problem utrzymywania zapasów materiałowych w działalności produkcyjnej lub handlowej, ale właściwa polityka zapasów odgrywa nie mniejszą rolę w działalności usługowej (przewozach pasażerskich, hotelarstwie, służbie zdrowia itp.)
AKADEMIA OBRONY NARODOWEJAKADEMIA OBRONY NARODOWEJ
66
Modele optymalizacji zapasów
Przyjmujemy, iż podmioty gospodarcze zmuszone są do gromadzenia zapasów materialnych.
Przypadki udanego wdrożenia systemu just-in-time należą do rzadkości.
Powody utrzymywania zapasów:1. Utrzymanie płynności procesu produkcji
pomiędzy wydziałami i stanowiskami;2. Wygładzanie produkcji związane ze zmianami
popytu (np. jego sezonowością);3. Korzyści skali (redukcja kosztów stałych
związanych z uruchomieniem nowej produkcji czy kosztów zmiennych poprzez upusty cenowe);
4. Redukcja ryzyka rynkowego poprzez poprawę poziomu obsługi i wizerunku firmy.
AKADEMIA OBRONY NARODOWEJAKADEMIA OBRONY NARODOWEJ
67
Modele optymalizacji zapasów
Utrzymywanie zapasów wiąże się z Utrzymywanie zapasów wiąże się z następującymi kosztami:następującymi kosztami:
1.1. koszty magazynowaniakoszty magazynowania (uznaje się je za proporcjonalne do wielkości zapasu)
a) koszt kapitału zamrożonego w zapasachb) podatki i ubezpieczeniac) koszty fizycznej obsługi magazynowanych
dóbrd) koszty związane z utratą wartości zapasów
ze względu na fizyczne i techniczne starzenie się
AKADEMIA OBRONY NARODOWEJAKADEMIA OBRONY NARODOWEJ
68
Modele optymalizacji zapasów
2.2. koszty odnowieniakoszty odnowienia (traktuje się je jako stałe względem wielkości partii zakupu lub produkcji)
a) koszt zamówieniab) koszt uruchomienia produkcji
3.3. koszty zakupu lub produkcji partii koszty zakupu lub produkcji partii zamówieniazamówienia
4.4. niewymierne koszty związane z niewymierne koszty związane z postrzeganiem nagromadzonych zapasów postrzeganiem nagromadzonych zapasów przez otoczenie rynkoweprzez otoczenie rynkowe (wysoki poziom zapasów jest traktowany jako sygnał niewłaściwego zarządzania i trudności w funkcjonowaniu firmy)
AKADEMIA OBRONY NARODOWEJAKADEMIA OBRONY NARODOWEJ
69
Modele optymalizacji zapasów
Optymalizacja zapasów polegać będzie nie na eliminacji zapasów w ogóle, ale na eliminacji zapasów zbędnych.
W zarządzaniu zapasami korzysta się z modeli zapasów (ang. inventory models), które dostarczają odpowiedzi na dwa zasadnicze pytania:
1. Kiedy należy odnowić zapas?2. W jakiej wysokości zapas ma być odnowiony?
Modele te dzieli się w zależności od ilości posiadanych informacji o popycie w horyzoncie planowania na:
modele deterministyczne (popyt znany); modele stochastyczne (popyt losowy).
Kryterium decyzyjnym dla wszystkich modeli jest minimalizacja kosztu utrzymywania zapasów.
AKADEMIA OBRONY NARODOWEJAKADEMIA OBRONY NARODOWEJ
70
Klasyczny model sterowania zapasami – model Willsona
Jest modelem optymalnej wielkości zmówienia.
Przyjmuje się założenie o równomiernym zużyciu zamawianego towaru i konstruuje funkcję kryterium w postaci kosztu całkowitego utrzymywania zapasów, na który składają się:
koszt odnowienia, koszt zakupu, koszt magazynowania.
AKADEMIA OBRONY NARODOWEJAKADEMIA OBRONY NARODOWEJ
71
Klasyczny model sterowania zapasami – model Willsona
gdzie D – popyt w ciągu roku;Q – wielkość partii zakupu;K – koszt odnowienia ponoszony D/Q razy
(koszt pojedynczego zamówienia);p – cena jednostkowa surowca;h – jednostkowy koszt magazynowania.
2
QhDp
Q
DKKc
AKADEMIA OBRONY NARODOWEJAKADEMIA OBRONY NARODOWEJ
72
Klasyczny model sterowania zapasami – model Willsona
Stąd optymalna wielkość zamówienia wyraża się
wzorem Willsona:
Wówczas optymalna liczba zamówień wynosi:zaś optymalna długość cyklu zapasów (długość
okresu między zamówieniami) to:
022
h
Q
DK
Q
Kc
h
KDQ
2
Q
Dn
D
Q
nt
1
AKADEMIA OBRONY NARODOWEJAKADEMIA OBRONY NARODOWEJ
73
Przykład
Przedsiębiorstwo zużywa rocznie 50000 sztuk półproduktu R40 do produkcji własnej. Jednostkowa cena zakupu wynosi 10 zł. Koszty związane z obsługą zamówienia, niezależne od wielkości zamówienia, wynoszą 150 zł. Przedsiębiorstwo szacuje koszt własnego kapitału obrotowego na 13,5% w skali roku. Magazynowany towar jest ubezpieczany według stawki wynoszącej 0,125% wartości towaru miesięcznie. Ustalić optymalną wielkość zamówienia.
p = 10 złD = 50000K = 150 złh = 13,5%*10 zł + 12*0,125%*10 zł = 1,5 zł
AKADEMIA OBRONY NARODOWEJAKADEMIA OBRONY NARODOWEJ
74
Przykład
Wówczas:
31625,1
5000015022
h
KDQ
16n
dni 16roboczych dni 25016
1roku
16
1t
AKADEMIA OBRONY NARODOWEJAKADEMIA OBRONY NARODOWEJ
75
Model II - model z kosztami odłożonego popytu
W pewnych sytuacjach dopuszcza się występowanie odłożonego popytu, który nie jest tracony, lecz generuje odpowiednie koszty. Przyjmijmy
b – jednostkowy koszt odłożonego popytu (trudno wymierny koszt utraty dobrego imienia firmy i przyszłych zysków);
Q – rzeczywista maksymalna wielkość zapasu, Q0 – wielkość zamówienia (Q0 > Q).
AKADEMIA OBRONY NARODOWEJAKADEMIA OBRONY NARODOWEJ
76
Model II - model z kosztami odłożonego popytu
Wówczas dodatni poziom zapasu utrzymuje się w okresie , zaś w okresie występuje niedobór.
Przeciętny poziom zapasu wynosi , zaś przeciętny poziom popytu odłożonego to .
Stąd całkowity koszt magazynowania wyraża się wzorem:
0Q
Q
0
0
Q
2
Q
20 QQ
0
20
0
2
0 2
)(
2 Q
QQb
Q
QhDp
Q
DKKc
AKADEMIA OBRONY NARODOWEJAKADEMIA OBRONY NARODOWEJ
77
Model II - model z kosztami odłożonego popytu
Funkcja kryterium jest funkcją nieliniową dwóch zmiennych Q i Q0. Po wyliczeniu pochodnych cząstkowych i przyrównaniu ich do 0 otrzymujemy:
hb
bhKDQ
20
bh
b
h
KDQ
bh
bQ
2
0
AKADEMIA OBRONY NARODOWEJAKADEMIA OBRONY NARODOWEJ
78
Model II - model z kosztami odłożonego popytu
Jeżeli koszt odłożonego popytu został oszacowany prawidłowo, polityka zapasów zgodna z modelem uwzględniającym niedobór jest lepsza od polityki nie uwzględniającej niedoboru. Jeśli , to zbiega do z modelu I. Można więc przyjąć, że w modelu pierwszym, gdzie odłożony popyt jest wykluczony, przyjmuje się nieskończony koszt jednostkowy takiego popytu.
b0QQ
AKADEMIA OBRONY NARODOWEJAKADEMIA OBRONY NARODOWEJ
79
Przykład – cd.
Załóżmy, że w naszym przykładzie b = 0,5 zł. Wówczas:
63255,05,1
5,05,1150500020
Q
15815,05,1
5,06325
Q
dni 312508
1,8
6325
50000
0
tQ
Dn
AKADEMIA OBRONY NARODOWEJAKADEMIA OBRONY NARODOWEJ
80
Model III - model z dyskontem ilościowym
Częstą praktyką jest udzielanie dyskonta ilościowego, tj. obniżanie ceny jednostkowej wraz ze wzrostem wielkości zakupywanej partii. Zazwyczaj dostawca ustala przedziały ilościowe dla kolejnych progów cenowych, np.:
Przeciętnie spotyka się 3-5 przedziałów. Wówczas
12
11
dla
0 dla)(
QQp
QQpQp
2
)()(
QQhDQp
Q
DKKc
AKADEMIA OBRONY NARODOWEJAKADEMIA OBRONY NARODOWEJ
81
Model III - model z dyskontem ilościowym
Powyższa funkcja jest nieciągła, więc nie ma tu zastosowania rachunek pochodnych. W to miejsce stosujemy następujące postępowanie:
1. Dla najniższej proponowanej ceny wyznacza się Q*. Jeśli Q* zawiera się w przedziale ilości dla tej ceny, to jest to punkt, w którym funkcja celu osiąga minimum lokalne i globalne zarazem. Jeśli Q* jest za małe, to przechodzimy do punktu 2.
2. Obliczamy Q* dla kolejnej ceny. Jeśli zawiera się ono w przedziale dla tej ceny, to przechodzimy do punktu 3. Jeśli jest zbyt małe, to powtarzamy obliczenia dla kolejnych poziomów cen aż do uzyskania wartości zawierającej się w przedziale ilości dla danej ceny.
3. Dla znalezionej w poprzednim punkcie wielkości Q* oraz wszystkich dolnych granic przedziałów powyżej tej wartości obliczamy koszty całkowite KC. Najniższa wartość tych kosztów wskazuje optymalną wielkość zamówienia.
AKADEMIA OBRONY NARODOWEJAKADEMIA OBRONY NARODOWEJ
82
Przykład
Bar szybkiej obsługi zużywa tygodniowo 10 kartonów naczyń jednorazowych. Dostawca oferuje różne ceny jednostkowe kartonu naczyń w zależności od wielkości partii:
Kierownictwo baru szacuje koszty magazynowania na 18% wartości kartonu w skali roku. Koszt odnowienia K = 100 zł. Jaką partię kartonów powinno się zamawiać?
Wielkość zamówienia Cena jednostkowa
0-99 40 zł
100-249 39,6 zł
250-499 39 zł
500- 38 zł
AKADEMIA OBRONY NARODOWEJAKADEMIA OBRONY NARODOWEJ
83
Przykład
Popyt roczny = 10*52 = 520 kartonówJednostkowe koszty magazynowania zależą od ceny jednostkowej i wynoszą:
Cena jednostkowa Jednostkowy koszt magazynowania h
40 zł 7,2 zł
39,6 zł 7,13 zł
39 zł 7,02 zł
38 zł 6,84 zł
AKADEMIA OBRONY NARODOWEJAKADEMIA OBRONY NARODOWEJ
84
Przykład
1. Dla najniższej ceny
Wielkość ta nie zawiera się w przedziale ilości 2.
kartony 12384,6
520100221
h
KDQ
),500[
]499,250[kartony 12202,7
52010022
Q
].249,100[kartony 12113,7
52010023
Q
AKADEMIA OBRONY NARODOWEJAKADEMIA OBRONY NARODOWEJ
85
Przykład
3. KC(250) = 21366; wartość minimalna KC(500) = 21574;
KC( ) = 21453.
Stąd Q* = 250 i n* = 2.
3Q
AKADEMIA OBRONY NARODOWEJAKADEMIA OBRONY NARODOWEJ
86
Programowanie sieciowe
Programowanie sieciowe służy planowaniu i kontroli złożonych przedsięwzięć inwestycyjnych, naukowo-badawczych, remontowych i innych.
Podstawowym narzędziem analizy jest tu model sieciowy (sieć czynności), będący grafem skierowanym, acyklicznym, spójnym, obciążonym, o jednym wierzchołku początkowym i jednym końcowym.
Graf ten składa się z:wierzchołków oznaczających zdarzenia, tj. pewne
etapy realizacji przedsięwzięcia; łuków oznaczających poszczególne czynności
projektu.
AKADEMIA OBRONY NARODOWEJAKADEMIA OBRONY NARODOWEJ
87
Programowanie sieciowe
Konstrukcja sieci czynności ma na celu ustalenie harmonogramu przedsięwzięcia, wyznaczenie charakterystyk czasowych zdarzeń i czynności oraz wytyczenie tzw. ścieżki krytycznej.
Ścieżka krytyczna jest to najdłuższy ciąg następujących po sobie czynności, tj. najdłuższa droga w grafie pomiędzy wierzchołkiem początkowym i końcowym. Ścieżka krytyczna wyznacza najkrótszy termin realizacji przedsięwzięcia.
AKADEMIA OBRONY NARODOWEJAKADEMIA OBRONY NARODOWEJ
88
Metoda ścieżki krytycznej
Metoda ścieżki krytycznej (ang. critical path method – CPM): zakłada, że obciążenia w grafie są zadane deterministycznie (są znane). Przyjmujemy dalej, że obciążenia te to czasy trwania czynności, tij.
AKADEMIA OBRONY NARODOWEJAKADEMIA OBRONY NARODOWEJ
89
Metoda ścieżki krytycznej
Charakterystyki czasowe zdarzeń: najwcześniejszy możliwy termin zaistnienia zdarzenia j:
gdzie i < j oraz zdarzenie i bezpośrednio poprzedza zdarzenie j; przyjmujemy .
najpóźniejszy dopuszczalny termin zaistnienia zdarzenia i:
gdzie j > i oraz zdarzenia j następują bezpośrednio po zdarzeniu i; dla zdarzenia końcowego przyjmujemy
Luz czasowy zdarzenia i:Luz czasowy wskazuje, o ile może opóźnić się zaistnienie
zdarzenia bez wpływa na termin realizacji całego projektu.
}{max 00iji
ij ttt
}{min 11ijj
ji ttt
10kk tt
01iii ttL
AKADEMIA OBRONY NARODOWEJAKADEMIA OBRONY NARODOWEJ
90
Metoda ścieżki krytycznej
najwcześniejszy możliwy termin rozpoczęcia czynności i-j wyznacza najwcześniejszy możliwy termin zajścia zdarzenia początkowego tej czynności, ; najpóźniejszy dopuszczalny termin zakończenia czynności i-j jest równy najpóźniejszemu dopuszczalnemu terminowi zajścia zdarzenia końcowego tej czynności, ;zapas całkowity (całkowita rezerwa czasu wykonania) czynności i-j definiuje się jako
Stanowi on rezerwę czasu, który może być wykorzystany dodatkowo na wykonanie czynności bez szkody dla projektu;
0it
1jt
ijijc
ji tttZ 01
AKADEMIA OBRONY NARODOWEJAKADEMIA OBRONY NARODOWEJ
91
Metoda ścieżki krytycznej
zapas swobodny czynności i-j
Informuje on, o ile można wydłużyć realizację czynności bez wpływu na zaistnienie jej zdarzenia końcowego.
zapas warunkowy czynności i-j
Wykorzystanie tej rezerwy czasu nie wpływa na zapasy czasu czynności poprzedzających.
ijijs
ji tttZ 00
ijijw
ji tttZ 11
AKADEMIA OBRONY NARODOWEJAKADEMIA OBRONY NARODOWEJ
92
Metoda ścieżki krytycznej
Wyznaczone terminy zajścia zdarzeń, terminy rozpoczęcia i zakończenia czynności składają się na plan wykonania projektu zwany harmonogramem projektu.
Na ścieżkę krytyczną składają się zdarzenia i czynności krytyczne.
Warunkiem koniecznym i dostatecznym tego, aby dana czynność była czynnością krytyczną jest .
Tym samym wydłużenie jakiejkolwiek czynności krytycznej o jednostkę powoduje opóźnienie terminu realizacji projektu o jednostkę.
Dla zdarzeń krytycznych zachodzi .
0c
jiZ
10ii tt
AKADEMIA OBRONY NARODOWEJAKADEMIA OBRONY NARODOWEJ
93
Metoda ścieżki krytycznej
Można zauważyć, że w sieci istnieje przynajmniej jedna ścieżka krytyczna. Może być ich więcej - w skrajnym przypadku każda ścieżka w grafie jest ścieżką krytyczną. Sytuacja ta oznacza konieczność natychmiastowego podjęcia realizacji poszczególnych czynności.
AKADEMIA OBRONY NARODOWEJAKADEMIA OBRONY NARODOWEJ
94
Metoda PERT
Metoda PERT (ang. program evaluation and review technique)
zdeterminowana struktura sieci, ale parametry sieci są zmiennymi losowymi;
ma zastosowanie przy projektowaniu procesów badawczo-rozwojowych, których przebiegu w czasie nie daje się do końca zaplanować;
opracowana w 1958 roku na potrzeby pocisku rakietowego POLARIS.
AKADEMIA OBRONY NARODOWEJAKADEMIA OBRONY NARODOWEJ
95
Metoda PERT
Zakłada się, że czasy trwania czynności mają rozkłady beta (a w szczególności rozkłady normalne). Dla każdej czynności podaje się następujące czasy trwania:
optymistyczny czas trwania czynności aij;
pesymistyczny czas trwania czynności b ij;
czas modalny (najbardziej prawdopodobny) mij.
Wówczas wyznacza się: wartość oczekiwaną czasu trwania czynności i-j ze
wzoru:
odchylenie standardowe czasu trwania czynności i-j ze wzoru:
6
4 ijijijeij
bmat
6ijij
ij
ab
AKADEMIA OBRONY NARODOWEJAKADEMIA OBRONY NARODOWEJ
96
Metoda PERT
Sieć czynności buduje się i analizuje podobnie jak w metodzie ścieżki krytycznej.
Niech T będzie zmienną losową oznaczającą czas trwania projektu. Możemy przyjąć, że T ~ N(te, ), gdzie
te - najwcześniejszy spodziewany czas zakończenia projektu będący suma wartości oczekiwanych czasów trwania czynności krytycznych, tj.
kryt. cz. ji
eij
e tt
AKADEMIA OBRONY NARODOWEJAKADEMIA OBRONY NARODOWEJ
97
Metoda PERT
– odchylenie standardowe najwcześniejszego czasu zakończenia projektu, przy założeniu niezależności czasów trwania poszczególnych czynności równe
Innymi słowy – wariancja najwcześniejszego czasu zakończenia przedsięwzięcia jest sumą wariancji czasów trwania czynności na ścieżce krytycznej.
kryt. cz.
2
jiij
AKADEMIA OBRONY NARODOWEJAKADEMIA OBRONY NARODOWEJ
98
Metoda PERT
Wówczas
Celem metody PERT jest przede wszystkim ocena prawdopodobieństwa zakończenia przedsięwzięcia w pewnym terminie dyrektywnym td
.:
gdzie - dystrybuanta standardowego rozkładu normalnego.
)1,0(~ NtT
Ze
edededed tt
Φtt
ZPtttT
PtTP )(
AKADEMIA OBRONY NARODOWEJAKADEMIA OBRONY NARODOWEJ
99
Przykład
Mając dane informacje o czasach
trwania poszczególnych czynności
projektu określić najwcześniejszy
spodziewany czas zakończenia
przedsięwzięcia oraz
prawdopodobieństwo dotrzymania
terminu dyrektywnego 20 dni.
AKADEMIA OBRONY NARODOWEJAKADEMIA OBRONY NARODOWEJ
100
Przykład
Czynność i-j
Oceny czasów trwania czynności w dniach
a m b
1-2 2 4 6
1-3 1 5 9
1-4 2 9 10
2-5 4 6 8
3-5 6 8 10
3-6 5 6 13
4-6 1 2 3
5-7 0 1 8
6-7 0 2 4
AKADEMIA OBRONY NARODOWEJAKADEMIA OBRONY NARODOWEJ
101
DZIĘKUJĘ ZA UWAGĘDZIĘKUJĘ ZA UWAGĘ
PYTANIA ?????PYTANIA ?????