Lekcje z Gdynią w tle

Lekcje z Gdynią w tlepraca zbiorowa

Gdynia2012

Copyright c© 2012 by Gdyński Ośrodek Doskonalenia Nauczycieli

Redakcja:Elżbieta Wójcik

Konsultacja metodyczna:Elżbieta Mazurek

Projekt okładki:Anna Tarasiewicz

Korekta:Janina Małas

Skład:Zbigniew Mielewczyk

Druk:Format XL, www.formatxl.pl

Spis treści

I. Wstęp

Judyta ŚliwińskaSpojrzenie na edukację regionalną . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 9

II. W przedszkolu

Anna Kotowicz, Elżbieta CzykierJakie ryby są w herbie Gdyni? . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 17

Małgorzata WereszczyńskaMuszelki z gdyńskiej plaży . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 21

Ewa Marlena WłochNasza Gdynia . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 24

Joanna WoźnickaGdyński brzeg Bałtyku . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 28

Magdalena Tuszyńska, Krystyna Kościńska, Jadwiga CałusHerb Gdyni . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 30

Jolanta Kruk, Stefania Rąpała, Patrycja Szemis, Alicja ZawłockaWyruszamy na wyprawę po Gdyni . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 32

Jolanta Kruk, Stefania Rąpała, Patrycja Szemis, Alicja ZawłockaWycieczka do osady rybackiej na Oksywiu . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 35

Jolanta Kruk, Stefania Rąpała, Patrycja Szemis, Alicja ZawłockaMali gdyńscy artyści . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 37

Joanna KurekMoje miasto . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 39

III. W szkole podstawowej

Katarzyna KałużaPoznajemy herb i flagę Gdyni . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 43

Krystyna Ciesielska„A ja kocham moją Gdynię” . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 45

Liliana KoszałkaMoje miasto Gdynia . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 48

Katarzyna PołchowskaCzy znasz swoje miasto? . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 56

Hanna Szopińska-Pawełko, Balbina WawrzyniakGdynia tu mieszkam . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 59

Agnieszka GałęziewskaBezbłędnie o Gdyni . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 65

Agnieszka PieleszekModernizm gdyński . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 71

Małgorzata ZygmuntCzy znasz okolice szkoły i miejsce swojego zamieszkania (Karwiny, Wielki Kack)? . . . . . . 75

Jolanta GłodowskaCo wiemy o historii i ludziach zasłużonych dla Gdyni? . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 78

Stanisław KudławiecGdynia morską stolicą Polski? . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 81

Ewa MadziągGdynia moje miasto . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 84

IV. W gimnazjum

Iwona Chojnacka, Elżbieta CymerysRozprawa o rozprawce z Gdynią w tle . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 93

Aleksandra BlałtębergProud to be citizens of Gdynia what are your feelings? . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 97

Daria SzopaGdynia 2112 news from the future . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 101

Katarzyna KozeraWysiedlenia gdynian w czasie II wojny światowej . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 106

Małgorzata BalsewiczGdynia Europejską Stolicą Kultury 2026 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 110

Grażyna SzotrowskaSamorząd gminny w Gdyni . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 113

Anna MatuszakPoznawać inaczej . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 118

Daniela MaćkiewiczCzy wody powierzchniowe na terenie Gdyni są czyste? . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 123

Joanna GawronWybrane ośrodki kultu religijnego w Gdyni parafia NMP Królowej Polski . . . . . . . . . . . . 129

Ewa MadziągPoznajemy wybrane miejsca w Gdyni . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 132

V. W szkole ponadgimnazjalnej

Katarzyna SzmukstaŚladami Stefana Żeromskiego w Gdyni . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 139

Anna KulińskaA postcard from Gdynia . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 143

Anna KulińskaWhy is Gdynia a special place? . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 146

Helena KowalskaNazwy ulic w Gdyni . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 149

Izabela NiezgodaRezerwaty przyrody Gdyni . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 155

Wiesława Krysztofowicz, Ewa SzymczakWalory turystyczne Gdyni . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 161

Wiesława KrysztofowiczŚrodowisko przyrodnicze a działalność człowieka na przykładzie Gdyni . . . . . . . . . . . . . . . . 167

Iwona KotowskaFizjonomia i dzielnice funkcjonalne miasta na przykładzie Gdyni . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 170

Iwona KotowskaPrzyrodnicze i antropogeniczne atrakcje turystyczne na przykładzie Gdyni . . . . . . . . . . . . . . 174

Andrzej KołodkoRealizacja prezentacji multimedialnej w programie PowerPoint o ParkuNaukowo-Technologicznym w Gdyni . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 177

Waldemar KotowskiProcedury uruchamiania działalności gospodarczej i wspieranie przedsiębiorczościw Gdyni . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 181

Waldemar KotowskiIstota i struktura bezrobocia na przykładzie Gdyni . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 186

Krystyna SkalskaBadanie predyspozycji zawodowych w Pomorskim Miasteczku Zawodów w Gdyni . . . . . . . 192

Anna MaszkeOdnajdujemy obiekty znane z gdyńskich pocztówek . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 198

I

wstęp

Judyta Śliwińska

Spojrzenie na edukację regionalną

Edukacja jest sferą, która niemal bez reszty została zdominowana przez wartości, którychnośnikiem jest wiedza naukowa. W szkołach, podobnie jak w nauce, ścisłość i obiektywizmwyparły uczuciowość i wyobraźnię. W toku racjonalistycznego nauczania ginie właściwysens edukacji: chodzi tu o ludzką osobowość i indywidualność, które decydują o naszymczłowieczeństwie.

Postępująca specjalizacja wiedzy, formalizacja języka i nadmiar abstrakcyjnych pojęćpowodują, że pojawia się przepaść pomiędzy bogactwem osobistych doznań każdego czło-wieka a suchością formuł ich naukowego opisu.

Poznanie naukowe jest niewystarczające do znalezienia odpowiedzi na najbardziej pod-stawowe pytania o sens życia, istotę świata i podstawowe wartości ludzkie.

Nauczycielowi współczesnej szkoły potrzebna jest refleksja nad jego stosunkiem do sa-mego siebie, do ucznia i do otoczenia. Pozwoli mu to, w sposób bardziej świadomy niż todotychczas czynił, dokonywać wyborów zgodnych z wyznawanym przez siebie systememwartości, akceptowanym przez przełożonych i odbiorców (w tym wypadku dzieci, młodzież,rodziców).

Edukacja regionalna i regionalizm w nauczaniu to terminy pojawiające się w różnychopracowaniach metodycznych, skryptach, a także podstawie programowej kształcenia ogól-nego na poszczególnych etapach kształcenia. Często stosowane są synonimicznie. W tymmiejscu warto zastanowić się, czym są wymienione pojęcia i w jaki sposób ich obecnośćw programach nauczania wpływa na kształtowanie postaw i światopoglądu dziecka oraz mło-dego człowieka.

Jedno z najbardziej dostępnych i najczęściej wykorzystywanych źródeł pozyskiwania in-formacji Internet (Wikipedia) podaje:

edukacja regionalna dział edukacji obejmujący szeroki zakres zagadnień od na-uk humanistycznych przez społeczne po nauki przyrodnicze i techniczne, zajmującysię określonym regionem pojmowanym w mikroskali, odnoszącym się do gminy,parafii, powiatu i województwa. Zajmuje się związkami pomiędzy małą i wielką oj-czyzną.

Wielu znanych i uznanych badaczy (profesorowie: Jerzy Treder, Edward Breza, KazimierzKossak-Główczewski) zauważa, że problem regionalizmu we współczesnej szkole jest bar-dzo ważny i rozpatrywać go należy w odniesieniu do poszczególnych grup etnicznych (np.Ślązaków, Mazowszan czy Kaszubów) lub określonego terytorium zamieszkanego przez róż-ne grupy.

O tym, jak słabo tematyka regionalizmu została spopularyzowana przez środki masowe-go przekazu, w jak niewielkim stopniu została przełożona na konkretne działania, świadczy

9

I. Wstęp

chociażby fakt, że przeciętny obywatel ma problemy ze sformułowaniem uproszczonej defini-cji regionalizmu. Najczęściej bywa on utożsamiany z prowincjonalizmem, zaściankowością,posługiwaniem się gwarą czy wreszcie brakiem wykształcenia. Kulturę regionalną niektórzysą skłonni traktować jako wypaczoną kulturę narodową. Nie biorą pod uwagę tego, że kulturanarodowa sięga korzeniami do kultur regionalnych, z nich bierze swą siłę, kształt i charakter,dzięki zróżnicowaniu i różnorodności tworzy spójną całość.

Problematyka edukacji regionalnej, według mnie, nie doczekała się jeszcze wnikliwe-go i szczegółowego opracowania z kilku przyczyn. Profesor Kazimierz Kossak-Główczewskiuważa, że jedną z nich była sytuacja polityczna w kraju po drugiej wojnie światowej. Stwier-dza m.in., że „negowano wręcz wartości edukacyjne regionu, przedstawiając je jako wstecznekulturowo i prowadzące jednocześnie do separatyzmów politycznych. Jeżeli zajmowano sięw kraju, w okresie po drugiej wojnie światowej, problemami regionu w nauczaniu, to jedyniew kontekście tzw. regionalizacji nauczania lub wpływów regionalizmów, np. językowych, nanegatywne wyniki nauczania”1).

Czym zatem jest regionalizm? Spróbujmy przyjrzeć się bliżej niektórym definicjom.Warto nadmienić, że zostały wybrane ze słowników, leksykonów itp., których wydanie mia-ło miejsce 10–20 lat temu, aby pokazać, że zagadnienie nie jest nowe, jednakże zmienia sięspojrzenie na nie, jest uaktualniane i wkomponowywane w codzienne działania szkół czystowarzyszeń.1. Regionalizm prąd społeczno-kulturalny dążący do odnowy, zachowania i propagowa-

nia kultury dawnych obszarów; ruch regionalny2).2. Regionalizm kultura danego regionu; zespół cech charakterystycznych dla danego re-

gionu3).3. Regionalizm (łac. regionalis = dotyczący okolicy), ruch społeczno-kulturalny, dążący

do zachowania cech kultury danego obszaru, do pogłębiania wiedzy o tej kulturze, do jejrozwoju i odnowy; kultura danego regionu; zespół cech charakterystycznych dla danegoregionu4).

4. Nazwa regionalizm pojawiła się u schyłku XIX wieku we Francji jako określenie zro-dzonego na prowincji ruchu kulturalnego i społecznego, zdążającego do częściowegouniezależniania się od ośrodka centralnego (…). Regionalizm rozpoczyna się zawsze oduświadomienia pewnej społeczności terytorialnej jej odrębności, a dokonują tego pisa-rze, intelektualiści (…). Pojęcie literatury regionalnej zakłada jej związek z określonąprzestrzenią geograficzną. Związek ten może być rozumiany dwojako. Po pierwsze jako wpływ tej przestrzeni na specyficzność powstającej w jej obrębie literatury, przyczym ta specyficzność może być zarówno spontaniczna, jak i wymuszona, zracjonalizo-wana określoną polityką kulturalną czy zapotrzebowaniem czytelniczym. Po drugie

1) K. Kossak-Główczewski, Pytania o niektóre aspekty niezależnej edukacji regionalnej, [w:]Edukacja regionalna, pod red. B. Śliwerskiego, s. 153.

2) Leksykon PWN , Warszawa 1972, s. 986.

3) Mały słownik języka polskiego, Warszawa 1995, s. 776.

4) Słownik wyrazów obcych PWN , wyd. poprawione i uzupełnione, Warszawa 1991, s. 731.

10


jako wpływ określonej przestrzeni na typ komunikacji literackiej, która jest obojętna naspecyficzność literatury, jej semantykę, wartość5).

Istotę regionalizmu oddają następujące opinie:1) regionalizm to pogłębiony patriotyzm,2) regionalizm jest to idea o wielkich walorach wychowawczych, zdolna mobilizować ludzi

do pracy nad sobą i dla społeczeństwa,3) regionalizm to żywy nurt tworzenia, idący z przeszłości w przyszłość6).

Osobiście byłabym skłonna pojmować regionalizm (i jego edukacyjne przejawy) jako głębokipatriotyzm, gdyż przez umiłowanie tego, co bliskie, łatwiej pojmować wagę spraw ogólnych.

W ścisłym związku z pojęciem regionalizmu pozostaje określenie „małe ojczyzny”. Na-zwa następuje zwykle w kontekście rozważań nad związkiem historii Polski z dziejami danejspołeczności etnicznej lub danego obszaru.

Małe ojczyzny tworzą ludzie sami. To obszar bez granic administracyjnych i politycz-nych, to najbliższe każdemu otoczenie z jego historią i kulturą, z ludzkimi działaniami dlajego dobra.

Ksiądz Pasierb powiedział: „Małe Ojczyzny uczą żyć w Ojczyznach wielkich, w wiel-kiej ojczyźnie ludzi. Kto nie broni i nie rozwija tego, co bliskie trudno uwierzyć, żeby byłzdolny do wielkich uczuć w stosunku do tego, co wielkie i największe w życiu i na świecie”7).

Ze słowami tymi od wielu lat świetnie korespondują działania szkół, instytucji, stowa-rzyszeń propagujące edukację regionalną gdyńską. Odbywa się szereg konkursów doty-czących naszego miasta, jego historii i dnia dzisiejszego.

Rok 1995 przyniósł wiele zmian w postrzeganiu edukacji regionalnej. Przyczyniła się dotego broszura8) napisana przez Danutę Grabowską9), a skierowana do nauczycieli i dyrekto-rów szkół podstawowych, średnich i ośrodków kształcenia.

W słowie wstępnym autorka odwołuje się do Ustawy o systemie oświaty (z dn.7.09.1995), w której stwierdza się, że „oświata służy rozwijaniu u młodzieży poczucia odpo-wiedzialności, miłości ojczyzny oraz poszanowania dla dziedzictwa kulturowego, przy jed-noczesnym otwarciu się na wartości kultur Europy i świata”.

Celem tej broszury jest zwrócenie uwagi na rangę kształcenia i wychowania regionalne-go, na poznawanie dziedzictwa kulturowego, które kształtuje kulturę współczesną i postawywobec „małych ojczyzn”.

Przekazywanie dziedzictwa kulturowego winno odbywać się przez poznawanie najbliż-szego środowiska, własnego regionu. Na każdym etapie edukacji, stosując metody i formypracy dostosowane do rozwoju psychicznego i fizycznego odbiorcy, nauczyciel może kształ-tować odpowiednie postawy i osobowość dziecka.

Warto zwrócić uwagę na kilka wymiarów wartości regionu i postawy regionalnej. Pierw-szym z nich jest wspólnota. Poczucie własnej odrębności, specyfiki danego środowiska

5) Vademecum polonisty. Słownik literatury XX wieku, Wrocław 1995, s. 925.6) W. Gębik, Regionalizm a współczesność, TRZZ, 1965.7) ks. J.S. Pasierb, Skąd powiał największy wiatr, „Pomerania” 1989, nr 10.8) Broszura nosi tytuł „Dziedzictwo kulturowe w regionie. Założenia programowe”, wydana została

17 października 1995 r., nr programu DKO-4030/50/95/ER.9) ówczesną podsekretarz stanu w Ministerstwie Edukacji Narodowej.

11

I. Wstęp

(w tym wypadku Gdyni) jest obroną przed uniformizmem. Drugi aspekt to tzw. poczuciezakorzenienia. Człowiek tylko wtedy może czuć się podmiotem, a nie przedmiotem, kiedyma oparcie w historii swojego narodu, w poczuciu wspólnoty etnicznej i geograficznej. Roz-budzanie w uczniach dążności do samookreślenia się, do poczucia własnej tożsamości jestjednym z celów edukacji regionalnej. Uczeń powinien zostać wyposażony w pełnię wiedzyo tradycjach, zwyczajach i związkach panujących na danym terytorium.Na przestrzeni lat w rozmaity sposób określano Gdynię. Najczęściej pojawiają się: dawna wioska rybacka port miasto z morza i marzeń.

Mieszkańcy Gdyni I poł. XX w., przed budową portu, posługiwali się językiem starków kaszubskim, językiem polskim bądź niemieckim. Pieczołowicie kultywowali tradycje i zwy-czaje wyniesione z domu rodzinnego. Napływ z różnych regionów Polski pracowników dobudowy portu zaowocowałmieszaniem się kultur, gwar, sprzyjał wytworzeniu specyfiki miej-sca.

Po okresie reform, w tym także na niwie edukacji, zauważyć można większe otwarcieszkół na środowisko, najbliższe otoczenie. Umocnienie pracy szkoły w tradycji lokalnej, czer-panie z niej, sprzyja wypracowaniu w porozumieniu ze wszystkimi podmiotami szkoły własnych programów nauczania, wychowawczych, profilaktyki. Otoczenie bowiem dzieckaczy młodego człowieka najpierw treściami mu bliskimi (bo wyniesionymi z domu rodzinne-go) i w oparciu o nie poszerzanie i budowanie jego światopoglądu to m.in. zadania edukacjiregionalnej.

Warto w tym miejscu przyjrzeć się schematowi funkcjonowania jednostki we wszech-świecie, aby zrozumieć, że dobrze pojęta edukacja regionalna jest dobrodziejstwem, a nieprzyczynkiem do unifikacji, jest źródłem holistycznego kształcenia, a nie ograniczania prze-kazywanych treści.

wszechświatświat

Europa, UEkraj, naród

miasto, region

podw

órko, szkoła, parafiarodzina, dom

jednostka

12


Pytania, które w tym momencie mogą się pojawić, to: jak edukację regionalną realizują gdyń-scy nauczyciele, w czym i gdzie znajdują oparcie i wsparcie, ale też co stanowi przeszkodęw jej prawidłowej realizacji.

Aby odpowiedzieć na powyższe pytania, wykorzystam przeprowadzone na przestrzeniwielu lat rozmowy i obserwacje dotyczące edukacji regionalnej w Gdyni:1) Urząd Miasta wspiera szkoły w organizowaniu konkursów dotyczących Gdyni i regionu

(obejmuje je swoim patronatem, sponsoruje lub współfinansuje nagrody);2) nauczyciele działający aktywnie na niwie regionalnej nominowani są do Nagrody Pre-

zydenta Miasta Gdyni;3) w Gdyni są nauczyciele, którzy otrzymali prestiżowy tytuł „Nauczyciel Roku” m.in. za

propagowanie wartości i treści regionalnych (konkurs organizowany przez Rotary Clubi Urząd Miasta);

4) działa szereg instytucji, stowarzyszeń, dzięki którym obraz historyczny i współczesnyGdyni obecny jest w szkołach; są to m.in.: Towarzystwo Miłośników Gdyni (m.in. wydawanie „Rocznika Gdyńskiego”, liczne

wystawy) Towarzystwo Starych Gdynian Muzeum Miasta Gdyni (Domek Abrahama, liczne wystawy przedstawiające Gdynię

w różnych jej odsłonach) wystawy w Gemini Gdyński Oddział Zrzeszenia Kaszubsko-Pomorskiego Ośrodek Kultury Kaszubsko-Pomorskiej Zespół Pieśni i Tańca „Gdynia” Chór „Dzwon Kaszubski” szkolne i przedszkolne zespoły propagujące kulturę regionu kwartalnik „Gdinsko Kleka”, w którym pojawiają się artykuły dotyczące postaci za-

służonych dla Gdyni, działań podejmowanych przez szkoły, związanych z edukacjąregionalną;

5) nauczyciele opracowują programy własne dotyczące Gdyni i regionu;6) w programach wychowawczych oraz profilaktyki pojawia się tematyka gdyńska i mor-

ska;7) w szkołach pielęgnowane są zwyczaje związane z regionem (m.in. podczas uroczystości,

świąt itp.).Jakie są przeszkody? Myślę, że nadal w niektórych nauczycielach drzemie obawa przed za-szufladkowaniem i postrzeganiem ich tylko w aspekcie regionalizmu. Kolejny problem tobrak zwartych publikacji na powyższy temat.

Co prawda Gdyński Ośrodek Doskonalenia Nauczycieli intensywnie stara się wypełnićtę lukę i w „Gdyńskim Kwartalniku Oświatowym” drukowane są scenariusze związane z edu-kacją regionalną, jednak jest to nadal temat niewyczerpany. Opracowanie scenariuszy zajęć,wskazanie właściwych środków dydaktycznych, możliwości wykorzystania istniejącej bazyw Gdyni to zadania stawiane przed bardziej doświadczonymi nauczycielami.

Gdynia wypracowała swoiste spojrzenie na edukację regionalną i jej miejsce w kształce-niu dzieci i młodzieży. Z jednej strony głęboko osadzona w historii małej wioski rybackiej,z drugiej sięga ku przyszłości, wykorzystując wszelkie możliwe dziedziny współczesnej

13

I. Wstęp

dydaktyki i metodologii nauczania. W naszym mieście edukacja regionalna obecna jest pod-czas zajęć lekcyjnych i realizowana w sposób naturalny; nie jest to okazjonalne, sporadycz-ne przygotowanie uroczystości czy lekcji, a stałe, świadome działanie zmierzające przedewszystkim do: pokazania dnia wczorajszego i dzisiejszego Gdyni, rozbudzania zainteresowania historią miasta i regionu, realizacji programów wychowawczych i profilaktyki, w których umieszczono zagadnie-

nia dotyczące związku jednostki z miastem, jej zaangażowania w budowanie współcze-snego wizerunku Gdyni,

poszukiwania płaszczyzn do wielokulturowego działania, nastawionego na przenikaniesię kultur różnych regionów naszego kraju,

budowania więzi emocjonalnej z miastem, uczenia patriotyzmu lokalnego, opartego przede wszystkim na oddolnych działaniach

społeczeństwa, zaszczepiania w młodym pokoleniu współodpowiedzialności za rozwój Gdyni.

Uważam, że niewiele jest miast na mapie Polski, w których z sukcesem udaje się łączyćróżne kultury, tworząc spójną i wyrazistą jedność.

Judyta ŚliwińskaZespół Szkół nr 11 w Gdyni

14

II

w przedszkolu

Anna Kotowicz, Elżbieta Czykier

Jakie ryby są w herbie Gdyni?

Informacja wstępna: zajęcia edukacyjne dla dzieci 4-letnich.

Temat: Jakie ryby są w herbie Gdyni?

Cel główny: zapoznanie z rybą żyjącą w Bałtyku śledziem.

Cele szczegółowe

Dziecko potrafi: rozpoznać śledzia wśród innych ryb, wskazać środowisko życia śledzia, wymienić elementy budowy śledzia (łuski, ogon, płetwy), wskazać części ciała ryby na rysunku, powiedzieć, skąd biorą się ryby na naszym stole, opisać herb Gdyni, rozpoznać herb Gdyni wśród innych herbów, wykleić szablon śledzia (plastelina, kolorowy papier).

Metoda pracy: projekt edukacyjny.

Harmonogram działań

Działania Odpowiedzialni Termin

Gromadzenie informacji nt. śledzia. rodzice, dzieci 1 XI – 14 XI 2011(2 tygodnie)

Kolekcjonowanie ilustracji oraz różnychegzemplarzy herbu Gdyni.

rodzice, dzieci, nauczyciele 1 XI – 14 XI 2011

Wycieczka na halę rybną, wyszukiwanie stoiskhandlowych ze śledziem.

nauczyciele, pracownicyprzedszkola, rodzice

1 XI – 14 XI 2011

Wycieczka do Muzeum Miasta Gdyni. nauczyciele, pracownicyprzedszkola, rodzice

15 XI – 30 XI(2 tygodnie)

Wycieczka do Akwarium Gdyńskiego. nauczyciele, pracownicyprzedszkola, rodzice

15 XI – 30 XI(2 tygodnie)

Wizyta na kutrze rybackim, rozmowa z rybakiemnt. połowu śledzia, oglądanie sieci służących dopołowu ryb.

nauczyciele, pracownicyprzedszkola, rodzice

1 XII – 7 XII(tydzień)

1 Lekcje z Gdynią w tle 17

II. W przedszkolu

Przygotowywanie w domu z rodzicami potrawz ryb, wspólna degustacja w przedszkolu.

rodzice, dzieci, nauczyciele 7 XII 2011

Kryteria i sposoby oceniania:

nagradzanie emblematem Złota rybka za każde wykonane zadanie, na zakończenie projektu wręczenie wszystkim dzieciom proporczyków z herbem Gdyni.

Formy prezentacji:

wystawa zgromadzonych herbów, prezentacja zebranych ilustracji, plansz, turniej wiedzy (dzieci z rodzicami) nt. życia śledzia oraz herbu Gdyni, degustacja potraw ze śledzia.

Anna Kotowicz, Elżbieta CzykierPrzedszkole nr 43 w Gdyni

Załączniki

Karta pracy nr 1

Zakreśl śledzia wśród innych ryb.

18

Jakie ryby są w herbie Gdyni?

Karta pracy nr 2

Wskaż środowisko życia śledzia.

Karta pracy nr 3

Połącz w pary takie same gatunki ryb.

Grafiki pochodzą z portalu

1* 19

II. W przedszkolu

Karta pracy nr 4

Wyklej sylwetę śledzia.

Karta pracy nr 5

Odszukaj i zakreśl herb Gdyni.

20

Małgorzata Wereszczyńska

Muszelki z gdyńskiej plaży

Informacja wstępna: scenariusz zajęć dla grupy 4-latków.

Temat: Muszelki z gdyńskiej plaży.

Cele ogólne: liczenie z wymienianiem kolejnych liczebników głównych w zakresie pięciu, podejmowanie zabaw inicjowanych przez nauczyciela, rozwijających zainteresowania

dzieci, określanie miejsca zamieszkania i poznawanie swojej miejscowości.

Przewidywane osiągnięciaDziecko: słucha wiersza recytowanego przez nauczyciela i wypowiada się na temat jego treści, ćwiczy spostrzegawczość i pamięć wzrokową, skupia uwagę na wykonywanym zadaniu, prawidłowo przelicza w zakresie pięciu, wymienia nazwę miasta, w którym mieszka, i morza, nad którym jest położone.

Metody pracy: czynna, samodzielnych doświadczeń, zadań stawianych do wykonania.

Formy pracy: zbiorowa, indywidualna.

Pomoce dydaktyczne: muszle z brystolu w czterech wzorach, muszelki dla każdego dzieckaw dwóch wielkościach i w trzech kolorach, koperty, kaseta z nagraniem odgłosów morza,ilustracje przedstawiające plaże różnych stron świata, mapa Polski, magnetofon, tamburyno,chusta animacyjna, piasek z plaży, karty pracy.

Przebieg zajęć

1. Zabawa integrująca „Morskie fale” (wg Pedagogiki Zabawy KLANZA) z wykorzy-staniem chusty animacyjnej i muzyki z odgłosami morza.Przebieg zabawy:Uczestnicy zabawy stoją w kole, trzymając chustę za uchwyty. Poruszają nią, wywołu-jąc „sztorm na morzu” mocne potrząsanie. Na hasło „cisza na morzu” delikatnieporuszają chustą.

21

II. W przedszkolu

2. Oglądanie ilustracji przedstawiających plaże w różnych zakątkach świata (plaże egzo-tyczne i plaże nad Bałtykiem wśród ilustracji plaża w Gdyni) swobodne wypowiedzidzieci na temat ilustracji, znalezienie ilustracji przedstawiającej plażę w Gdyni (orienta-cja na mapie Polski wskazywanie przez dzieci Morza Bałtyckiego i Gdyni). Oglądaniepiasku przyniesionego przez nauczyciela próby określenia właściwości piasku.

3. Recytacja przez nauczyciela wiersza S. Szuchowej pt. „Morskie muszelki” (w tle odgłosymorza z kasety magnetofonowej):

Ile wody! Ile piasku!Mruży oczy Jaś od blasku.Tu muszelka... tam muszelka...Będzie z tego radość wielka.Ta muszelka jest różowa...Inną niesie fala nowa.Koło bosych nóżek rzucii do morza szumiąc wróci...

4. Rozmowa na temat treści wiersza i sposobu spędzania czasu na plaży (opalanie się, za-bawy piaskiem, szukanie muszelek, kąpiel w morzu).Nauczyciel kieruje pytania do całej grupy, np.:

Gdzie można znaleźć muszle, muszelki? Co je wyrzuca na brzeg? Co się tworzy na morzu?

5. Zabawa matematyczna „Muszelki”.Każde dziecko otrzymuje kopertę, w której znajdują się muszelki w dwóch wielkościachi w trzech kolorach. Zadaniem dzieci jest ułożenie ich przed sobą i podzielenie, kolejno:• wg wielkości,• wg koloru.

Dzieci wybierają muszelki, o które prosi nauczycielka, i przeliczają je, używając odpo-wiednich liczebników głównych.

6. Zabawa doskonaląca spostrzegawczość „Odszukaj muszelkę”.Nauczycielka rozkłada muszle (cztery wzory) w różnych widocznych częściach sali: napółce, pośród zabawek, na parapetach itp. W rytmie akompaniamentu tamburyna dziecispacerują po sali „plaży” w dowolnych kierunkach. Na hasło: „szukamy muszelek”każde dziecko musi odnaleźć dla siebie dowolną muszelkę i zająć miejsce przed nauczy-cielką. Następnie nauczycielka informuje dzieci, że będą biegały przy akompaniamencietamburyna po sali, a na słowa „odszukaj muszelkę” muszą stanąć przy takiej samej, ja-ką trzymają w ręku. Podczas gdy dzieci poruszają się po sali, nauczycielka przyczepiawzory czterech muszelek w różnych częściach sali, potem zamienia je miejscami.

7. Karty pracy „Korale z muszelek” dzieci łączą ze sobą takie same muszelki, potemdowolnie je kolorują (karta pracy w załączniku).

8. Podziękowanie dzieciom za wspólną zabawę i pracę, prezentacja prac w kąciku dla ro-dziców.

Małgorzata WereszczyńskaZespół Wczesnej Edukacji nr 1, Przedszkole nr 50 w Gdyni

22

Muszelki z gdyńskiej plaży

Załącznik

Karta pracy„Korale z muszelek”

23

Ewa Marlena Włoch

Nasza Gdynia

Informacje wstępne: obydwa poniższe zajęcia są integralną całością. Młodsze dzieci, zanimwykonają pracę plastyczną, powinny poznać omawiany temat wielozmysłowo. W wypadkucharakterystycznychmiejsc rodzinnego miasta najlepiej zrobić to podczas wycieczki. Następ-ne zajęcia są utrwalaniem zdobytych podczas niej wiadomości.

Scenariusz I

Grupa dzieci 5-letnich.

Temat: Nasza Gdynia wycieczka.

Cel ogólny:

kształtowanie u dzieci poczucia przynależności społecznej oraz postawy patriotycznej.

Przewidywane osiągnięcia

Dziecko: zna nazwę miasta, w którym mieszka, poznaje historię swojego miasta, poznaje charakterystyczne miejsca swojego miasta: ulicę Starowiejską, Domek Abraha-

ma, Sea Towers, zwiedza Muzeum Miasta Gdyni Domek Abrahama, wie, kto to był Abraham i o co walczył, przestrzega umów dotyczących właściwego zachowania się podczas przejazdu środkami

komunikacji miejskiej, podczas zwiedzania muzeum i spaceru, porównuje stare i nowoczesne budynki, dostrzega różnice w budowie i wyglądzie starych

oraz nowych budynków i ulic.

Forma pracy: zbiorowa.

Metody pracy: czynna, słowna, oglądowa.

24

Nasza Gdynia

Przebieg wycieczki

1. Pogadanka z dziećmi dotycząca zachowania się podczas wycieczki.Ustalenie zasad bezpieczeństwa w trakcie przejazdu środkami komunikacji miejskiej,podczas spaceru ulicami miasta, zasad odpowiedniego zachowania podczas zwiedzaniamuzeum z przewodnikiem.

2. Przejazd dzieci autobusem z przedszkola na ulicę Władysława IV.Podczas jazdy dzieci przyglądają się mijanym budynkom i ulicom, wymieniają swojespostrzeżenia, nazywają znane sobie miejsca.

3. Przejście ulicą Starowiejską do Domku Abrahama.4. Obejrzenie budynku muzeum.

Dzieci opisują wygląd domu, określają i nazywają jego wielkość, wysokość, kształt da-chu, ilość okien, próbują określić jego wiek (stary) uzasadniając swój wybór.

5. Zwiedzanie Domku Abrahama.Dzieci zwiedzają muzeum z przewodnikiem, poznają postać Antoniego Abrahama i hi-storię powstania Gdyni. Oglądają sprzęty i eksponaty zgromadzone w pomieszczeniachDomku Abrahama.

6. Spacer ulicą Starowiejską w stronę morza.Dzieci dostrzegają budowę nawierzchni ulicy, poznają nazwę „bruk”. Przyglądają się wi-docznemu w perspektywie ulicy budynkowi Sea Towers, porównują jego wygląd z ma-łym i starym Domkiem Abrahama, przy którym stoją. Opisując budynki, używają okre-śleń: stary nowy nowoczesny, mały duży, niski wysoki itp.

7. Powrót trolejbusem do przedszkola.

Scenariusz II

Grupa dzieci 5-letnich.

Temat: Stara i nowa Gdynia makieta, zajęcia plastyczne.

Cele ogólne:

kształtowanie u dzieci poczucia przynależności społecznej oraz postawy patriotycznej; wprowadzanie dzieci w świat wartości estetycznych i rozwijanie umiejętności wypowia-

dania się przez sztuki plastyczne.

Przewidywane osiągnięcia

Dziecko: zna nazwę miasta, w którym mieszka, nazywa niektóre, charakterystyczne miejsca swojego miasta ulica Starowiejska, Do-

mek Abrahama, Sea Towers,

25

II. W przedszkolu

porównuje różne budynki, dostrzega różnice w budowie i wyglądzie starych oraz nowychbudynków i ulic,

oddaje w pracy plastycznej wiedzę o wyglądzie swojego miasta w przeszłości i dzisiaj, rozwija umiejętności plastyczne, doskonali sprawność manualną, współdziała w zespole.

Formy pracy: indywidualna, zespołowa, zbiorowa.

Metody pracy: czynna, słowna, oglądowa.

Pomoce: zdjęcia i pocztówki przedstawiające charakterystyczne miejsca w Gdyni, brystol,kartoniki, arkusze kolorowego papieru, kolorowa krepina, kartonowe rurki, nożyczki, klej,farby plakatowe, pędzle, kubki z wodą, płyta CD z podkładem muzycznym do zabawy ru-chowej.

Przebieg zajęć

1. Zabawa integracyjna „Iskierka” (Pedagogika Zabawy KLANZA).Dzieci stają w kręgu przyjaźni, trzymając się za ręce, prowadzący puszcza iskierkę uściskiem dłoni partnera z prawej strony, który przekazuje ją dalej, tak aby reszta niewidziała uścisku. Zabawa kończy się, gdy iskierka wróci do prowadzącego.

2. Wypowiedzi dzieci na temat wycieczki.Dzieci wypowiadają się na temat wycieczki do Domku Abrahama. Swoimi słowami opi-sują eksponaty, pomieszczenia oglądane w muzeum. Wymieniają postać Abrahama i jegozasługi dla Gdyni.

3. Oglądanie zdjęć i pocztówek przedstawiających współczesną Gdynię.Dzieci wybierają z rozłożonych zdjęć i obrazków te budynki, które obejrzały podczaswycieczki, nazywają je Domek Abrahama, Sea Towers.

4. Porównanie Domku Abrahama i Sea Towers.Dzieci opisują słowami wygląd Domku Abrahama i Sea Towers, używając określeń wy-sokości, wielkości, wieku, porównują je (niski wysoki, wielopiętrowy, mały wielki,stary nowy, nowoczesny itp.). Dzielą się wiadomościami na temat sposobu budowaniamałych i wielkich budowli.

5. Zabawa ruchowa „Małe i wielkie budynki”.Dzieci przy akompaniamencie muzyki chodzą po sali. Na przerwę w muzyce zatrzymująsię i słuchają dźwięków pianina. Wysokie dźwięki dzieci unoszą się na palcach nóg,podnoszą wysoko ręce naśladując wysokie budynki, dźwięki niskie dzieci przyku-cają, kładą ręce, złożone na kształt daszku, na głowie naśladują małe, stare domki.Zabawę powtarzamy 2–3 razy.

6. Omówienie pracy plastycznej.7. Podzielenie dzieci na 4 zespoły i przydział pracy:

Zespół I Domek Abrahama. Oklejanie pudełka papierem, pomalowanie, naklejaniedachu z czerwonego brystolu, naklejanie okien, drzwi.

26

Nasza Gdynia

Zespół II Sea Towers. Oklejanie pudełek wież szarym papierem, naklejanie okien,przyklejenie płaskiego dachu.

Zespół III ulica Starowiejska. Wycinanie z szarego papieru „kamieni”, naklejanie ichna kształt ulicy na arkuszu brystolu, malowanie trawników.

Zespół IV drzewa, krzewy. Oklejanie kartonowych rurek brązową krepiną, konstru-owanie koron drzew i krzewów z zielonej krepiny.

8. Praca zespołowa przy stolikach.9. Wspólne połączenie poszczególnych elementów. Ocena efektów.

10. Wspólne recytowanie wiersza E. Szelburg-Zarembiny „Powrót”:

Tutaj był ugór, pusty brzeg,na którym rosły liche zboża,skubały trawę stadka kózi dął, zawodził wiatr od morza.

Teraz jest Gdynia, wielki port ramiona swe rozkłada,by wpływał w nie, wypływał z nichokrętów huf nie lada.

11. Podziękowanie za dobrą pracę. Prezentacja makiety w holu przedszkola.

Ewa Marlena Włochdoradca metodyczny wychowania przedszkolnego

Zespół Wczesnej Edukacji nr 1, Przedszkole nr 50 w Gdyni

27

Joanna Woźnicka

Gdyński brzeg Bałtyku

Informacje wstępne: scenariusz cyklu zajęć realizowanych metodą projektu edukacyjnego;czas realizacji dwa tygodnie.

Temat: Gdyński brzeg Bałtyku.

Cele główne:

poznanie życia zwierząt morskich; wdrożenie rodziców do czynnego udziału w pozyskiwaniu informacji o morzu i jego

mieszkańcach.

Cele szczegółowe

Dziecko potrafi: rozpoznać zwierzęta morskie wśród innych zwierząt; wskazać środowisko, w którym żyją zwierzęta morskie; nazwać elementy budowy ryby; współpracować z rodzicami przy tworzeniu pracy przestrzennej.

Metody i formy pracy: projekt edukacyjny.

Tabela projektu

OBSZAR DZIAŁANIA DZIAŁALNOŚĆCZAS

REALIZACJI

I. Zainteresowaniedzieci tematemprojektu.

1. Opowiadanie nauczyciela: „Bal Flądry”. pierwszy dzień

II. Poszukiwanieinformacji.

2. Poszukiwanie informacji przy pomocy rodzicówna temat morza i jego mieszkańców filmy, al-bumy, książki, czasopisma, zdjęcia itp.

pierwszy tydzień

28

Gdyński brzeg Bałtyku

III. Gromadzenieinformacji.

3. Gromadzenie eksponatów związanych z Bałty-kiem.

pierwszy tydzień

4. Wysłuchanie legend związanych z Morzem Bał-tyckim.

podczas trwaniaprojektu

5. Zorganizowanie kącika morskiego. po tygodniu

6. Wycieczka do Akwarium Gdyńskiego i uczest-nictwo w zajęciach „Mieszkamy nad Bałty-kiem”.

pierwszy dzieńdrugiegotygodnia

IV. Wykorzystanieinformacji.

7. „Rybka” składanie sylwety ryby w całość. Za-poznanie z budową ryby. Nazwanie poszczegól-nych elementów budowy zewnętrznej ryby.

drugi dzieńdrugiegotygodnia

8. „Mieszkańcy morza” oglądanie albumów itp.z ilustracjami ryb bałtyckich. Wykonanie pracplastycznych sylwet zwierząt morskich przyużyciu farb, plasteliny, krepiny itp.

trzeci dzieńdrugiegotygodnia

9. „Rośliny morskie” wykonanie roślin morskichw formie przestrzennej przy udziale rodzicówi dzieci.

czwarty dzieńdrugiegotygodnia

10. „Akwarium morskie” stworzenie „akwariumna sucho”. Wykorzystanie sylwet zwierząt i ro-ślin morskich.

piąty dzieńdrugiegotygodnia

V. Prezentacjawiadomości.

11. Zaprezentowanie „Akwarium morskiego”w przedszkolu.

po dwóchtygodniach

Joanna WoźnickaPrzedszkole nr 4 w Gdyni

29

Magdalena Tuszyńska, Krystyna Kościńska, Jadwiga Całus

Herb Gdyni

Informacja wstępna: scenariusz zajęć realizowanych metodą projektu edukacyjnego.

Temat: Herb Gdyni.

Cel główny:

zapoznanie dzieci 5-letnich z herbem Gdyni.

Cele szczegółowe

Dziecko potrafi: powiedzieć, w jakim mieście mieszka; pokazać Gdynię na mapie Polski; powiedzieć, co to jest herb; rozpoznać herb Gdyni; opisać herb Gdyni, stosując poprawne formy gramatyczne; odróżnić śledzia od flądry; stosować różne techniki plastyczne przy wykonywaniu herbu Gdyni.

Wprowadzenie tematu:

wycieczka do Urzędu Miasta i zwrócenie uwagi na wygląd herbu Gdyni; zapoznanie z „Legendą o flądrze bałtyckiej”; zaciekawienie dzieci tematem: „Jakie ryby mogą być w herbie naszego miasta?”

Stworzenie siatki pojęć:

Gdynia:• herb• morze• ryby• moje miasto.

Harmonogram działań:

Działania Odpowiedzialni Termin

Wywieszenie na tablicy dla rodziców ogłoszenia, że za-czynamy temat „Herb Gdyni” i poproszenie o współpracęw tym zakresie.

nauczyciel 01.03.2012

30

Herb Gdyni

Wycieczka do Urzędu Miasta Gdyni. Zwrócenie uwagi nacharakter budynku i widniejący na nim herb.Słuchanie „Legendy o flądrze bałtyckiej”.

nauczyciel, rodzic, opie-kunowie wycieczki,dzieci

02.03.2012

Zbieranie informacji w domu, przez dzieci i rodziców(Internet, książki, czasopisma, opowieści dziadków, rodzi-ców itp.). Przypominanie dzieciom o zadaniu.

nauczyciel, rodzic,dziecko

2 tygodnie

Przynoszenie do przedszkola plakatów, ilustracji, obraz-ków, wydrukowanych informacji, okazów związanychz tematem.Oglądanie ich, zawieszenie na specjalnych tablicach.

nauczyciel, rodzic,dziecko

1 tydzień

Zajęcia dydaktyczne nt. „Gdynia moje miasto” pozna-nie historii Gdyni, zapoznanie się z mapą Polski. Zazna-czenie chorągiewką Gdyni.Poznanie ryb bałtyckich. Rozróżnianie flądry i śledzia. Napodstawie zgromadzonych informacji rozwiązanie proble-mu „Dlaczego w herbie mamy też miecz?”.

nauczyciel, dzieci następne2 tygodnie

Wycieczka do Muzeum Miasta Gdyni, Akwarium Gdyń-skiego, na plażę miejską.

nauczyciel, rodzic, opie-kunowie wycieczki

kwiecień

Wykonanie pracy plastycznej różnymi technikami pt.„Herb Gdyni”.

nauczyciel, dziecko maj

Kryteria oceniania

Wszystkie działania dzieci są chwalone. Szczególne nagradzane wesołymi buźkami. Nakoniec każde dziecko otrzymuje naklejkę z herbem Gdyni.

Prezentacja projektu

Wystawa prac plastycznych pt. „Herb Gdyni”, zaproszenie do oglądania dzieci z przedszkolai rodziców.

Magdalena Tuszyńska, Krystyna Kościńska, Jadwiga CałusPrzedszkole nr 43 w Gdyni

31

Jolanta Kruk, Stefania Rąpała, Patrycja Szemis, Alicja Zawłocka

Wyruszamy na wyprawę po Gdyni

Informacja wstępna: scenariusz zajęć dla dzieci 5-6-letnich.

Temat: Wyruszamy na wyprawę po Gdyni.

Cele ogólne:

wychowanie rodzinne, obywatelskie i patriotyczne; wspieranie dzieci w rozwijaniu czynności intelektualnych, które stosują w poznawaniu

i rozumieniu siebie i swojego otoczenia.

Cele operacyjne

Dziecko potrafi: wymienić nazwę swojego miasta; wskazać na mapie Polski położenie Gdyni; opisać wybrane instytucje, zabytki i miejsca związane z Gdynią; wymienić bogactwa płynące z morza.

Metody pracy:

słowna (rozmowa, piosenka, opowiadanie), oglądowa (pokaz, obserwacja), czynnościowa (zadania stawiane do wykonania).

Formy pracy:

zbiorowa, zespołowa.

Pomoce dydaktyczne:

płyta z piosenką „Wyruszamy na wyprawę” muz. J. Partyka, sł. M. Barańska; mapa Polski; obrazy, zdjęcia, ilustracje przedstawiające charakterystyczne miejsca w Gdyni; kartki do origami, pudełka po zapałkach, kamyki, muszelki, kawałki bursztynu, patyki,

piasek; chusta animacyjna; płyta z muzyką relaksacyjną.

32

Wyruszamy na wyprawę po Gdyni

Przebieg zajęć

1. Powitanie dzieci, wprowadzenie do tematu zajęć przy piosence „Wyruszamy na wypra-wę”.

2. Zaznaczenie na mapie Polski miejsca położenia Gdyni.

3. „Wyprawa po mieście”.Dzieci, spacerując po sali, zatrzymują się przy kolejnych stacjach wyprawy, gdzie zdoby-wają, przy pomocy nauczyciela, informacje na temat charakterystycznychmiejsc naszegomiasta.

Osada rybackaDo najstarszych mieszkańców Gdyni należeli m.in. rybacy. Łowili oni dorsze i śledzie,głównie z łodzi wiosłowych. Do dziś z osady rybackiej na Oksywiu tak jak dawniej wy-pływają w morze rybacy od pokoleń trudniący się tym rzemiosłem. Morze i jego darystanowią nadal źródło pożywienia i utrzymania dla gdynian.

Port morskiGdynia ze względu na swoje położenie została wybrana jako najlepsze miejsce do budo-wy polskiego portu morskiego. Szczególne miejsce w rozwoju portu zajmuje BałtyckiTerminal Kontenerowy. Zbudowano go na terenie dawnego portu drzewnego na Obłużuw 1976 r. Terminal umożliwia transport towarów drogą morską i lądową na terenie Polskii innych krajów.

Akwarium GdyńskieAkwarium Gdyńskie należy do wielkich atrakcji turystycznych naszego miasta. Jego za-daniem jest gromadzenie, badanie i eksponowanie okazów roślin i zwierząt morskichz różnych stref geograficznych. Umieszczone są one w specjalnych akwariach umożli-wiających zwiedzającym bezpośrednią obserwację. Dużym zainteresowaniem cieszą sięzajęcia edukacyjne dla dzieci i młodzieży, których organizatorem jest Akwarium.

Bulwar NadmorskiReprezentacyjną częścią miasta, najchętniej odwiedzaną przez turystów i mieszkańcówGdyni jest bulwar Nadmorski. Jest to szczególne miejsce służące do wypoczynku, relak-su i zabawy w najbliższym sąsiedztwie pięknego, nadmorskiego krajobrazu. W pobliżuznajduje się jedyny w swoim rodzaju skwer Kościuszki i basen jachtowy.

4. Praca w zespołach podsumowanie i utrwalenie wiadomości zdobytych podczas wy-prawy:

1 zespół składanie statków metodą origami;

2 zespół działania matematyczne, np. dodawanie i odejmowanie w zakresie 10 z wy-korzystaniem pudełek kontenerów;

3 zespół układanie kompozycji „Dno morskie” z wykorzystaniem materiału przyrod-niczego (muszelki, piasek, kamyki);

4 zespół wyszukiwanie przedmiotów ukrytych w pojemniku z piaskiem (muszelki, ka-myki, kawałki bursztynu, patyki), określanie ich wyglądu i właściwości.


II. W przedszkolu

5. Zabawa ruchowa z chustą animacyjną pt. „Morskie fale” inspirowana muzyką relaksa-cyjną.

Jolanta Kruk, Stefania Rąpała, Patrycja Szemis, Alicja ZawłockaPrzedszkole nr 48 w Gdyni

Literatura

Barańska M., A może pójdziemy nad morze?, HARMONIA, Gdańsk 2009

Małkowski K., Bedeker gdyński, OSKAR, Gdańsk 2001

Muchacka B., Zabawy badawcze w edukacji przedszkolnej, Wydaw. Nauk. Akademii Pedag., Kra-ków 2001

Program edukacji regionalnej „Mieszkamy nad morzem”, oprac. J. Kruk, P. Szemis

34


Wycieczka do osady rybackiejna Oksywiu

Informacja wstępna: scenariusz zajęć dla dzieci 5-6-letnich.

Temat: Wycieczka do osady rybackiej na Oksywiu.

Cele ogólne:

wychowanie rodzinne, obywatelskie i patriotyczne; kształtowanie umiejętności społecznych dzieci: porozumiewania się z dorosłymi i dzieć-

mi, zgodnego funkcjonowania w zabawie i sytuacjach zadaniowych.

Cele operacyjne

Dziecko potrafi: wyjaśnić zasady bezpiecznego poruszania się w ruchu drogowym; wskazać, jak prawidłowo zachować się w środkach komunikacji miejskiej; wyróżnić cechy charakterystyczne krajobrazu nadmorskiego; opowiedzieć, na czym polega praca rybaka; nazwać narzędzia pracy rybaka; dzielić się spostrzeżeniami z wycieczki; ilustrować ruchem treść opowiadania.

Metody pracy:

słowna (rozmowa, piosenka, opowiadanie); oglądowa (pokaz, obserwacja); czynnościowa (zadania stawiane do wykonania).

Formy pracy:

indywidualna, zbiorowa.

Pomoce dydaktyczne:

lornetki, latarki, pojemniki do przenoszenia eksponatów, aparat fotograficzny; płyta z muzyką A. Vollenweidera.

2* 35

II. W przedszkolu

Przebieg zajęć

1. Zapoznanie dzieci z tematem i celem wycieczki, przypomnienie zasad bezpiecznego po-ruszania się w ruchu drogowym oraz właściwego zachowania w czasie korzystania ześrodków transportu komunikacji miejskiej.

2. Spacer do osady wyznaczonym szlakiem.3. Przywitanie się z morzem piosenką „Morze, nasze morze…”, podziwianie nadmorskie-

go krajobrazu (wydmy, rokitnik, żarnowiec).4. Oczekiwanie na rybaków wracających z połowu, wypatrywanie ich przez lornetkę, za-

bawa z latarkami (nadawanie sygnałów świetlnych).5. Obserwacja pracy rybaków (wyciąganie łodzi na brzeg, segregowanie ryb, suszenie sie-

ci…)6. Spotkanie z rybakiem na łodzi słuchanie morskich opowieści, wykonanie pamiątko-

wego zdjęcia do kroniki przedszkolnej.7. Ćwiczenia grafomotoryczne na piasku.8. Spacer brzegiem morza słuchanie odgłosów morza, zbieranie ciekawych okazów przy-

rodniczych (muszle, kamienie, bursztyn, korzenie drzew), zabawy na plaży.9. Powrót do przedszkola, wzbogacenie kącika morskiego o eksponaty przyniesione z wy-

cieczki.10. Zabawa metodą Orffa i Labana „Osada rybacka” do muzyki A. Vollenweidera.


36


Mali gdyńscy artyści

Informacja wstępna: scenariusz zajęć dla dzieci 5–6-letnich.

Temat: Mali gdyńscy artyści.

Cel ogólny:

rozwijanie wrażliwości i umiejętności plastycznych.

Cele operacyjne

Dziecko potrafi: wyjaśnić zasady bezpiecznego poruszania się w ruchu drogowym, opowiedzieć, jak prawidłowo zachować się w środkach komunikacji miejskiej, wyróżnić cechy charakterystyczne krajobrazu nadmorskiego, tworzyć pracę plastyczną inspirowaną odgłosami morza, dzielić się spostrzeżeniami z wycieczki.

Metody pracy:

słowna (pogadanka, rozmowa), oglądowa (pokaz, obserwacja), czynnościowa (zadania stawiane do wykonania).

Formy pracy:

indywidualna, zespołowa.

Pomoce dydaktyczne:

albumy marynistyczne przyniesione przez dzieci, sztalugi, kartki, pastele.

Przebieg zajęć

1. Zainteresowanie dzieci tematem zajęć poprzez oglądanie albumów marynistycznych.

2. Przypomnienie zasad bezpiecznego poruszania się w ruchu drogowym oraz właściwegozachowania w czasie korzystania ze środków transportu komunikacji miejskiej.

37

II. W przedszkolu

3. Wyjazd z przedszkola dojazd do Liceum Plastycznego w Gdyni Orłowie.

4. Spotkanie z przyszłymi artystami, oglądanie prac uczniów liceum, zapoznanie z różnymitechnikami plastycznymi oraz warsztatem pracy malarza.

5. Wspólne wyjście z młodzieżą na plażę w Orłowie.

6. Plener malarski pt. „O czym szumi morze?” pobudzanie wyobraźni poprzez wsłuchi-wanie się w odgłosy morza, inspirowanie małych artystów przez ich starszych kolegów,wykonanie prac plastycznych pastelami.

7. Prezentacja wykonanych prac, nadawanie tytułów.

8. Stworzenie galerii prac dzieci na terenie przedszkola.

9. Zaproszenie gości z Liceum Plastycznego na otwarcie galerii.


38

Joanna Kurek

Moje miasto

Informacja wstępna: scenariusz zajęć dla dzieci 5–6-letnich i rodziców.

Temat: Moje miasto.

Cel ogólny:

kształtowanie u dzieci poczucia przynależności społecznej (do rodziców, grupyrówieśniczej, wspólnoty narodowej) oraz postawy patriotycznej.

Cele operacyjne

Dziecko potrafi: wymienić podstawowe informacje o miejscu zamieszkania, wskazać ciekawe miejsca w Gdyni, wykonać pracę plastyczną dowolną techniką.

Metody pracy:

słowna (rozmowa, piosenka, opowiadanie); oglądowa (pokaz, obserwacja); czynnościowa (zadania stawiane do wykonania).

Formy pracy:

zbiorowa, zespołowa.

Pomoce dydaktyczne:

prezentacja multimedialna przygotowana przez nauczycielkę; arkusze papieru, farby, pędzle, szmatki; CD z nagraniem odgłosów znad morza; kartki z hasłami do zabawy dramowej oraz z zagadkami, koszyczki.

Przebieg zajęć

1. Powitanie dzieci i rodziców na wspólnym spotkaniu „Morska fala”. Cała grupa sie-dzi w kole (dzieci na przemian z rodzicami), trzymając się za ręce. Prowadzący zajęcia

39

II. W przedszkolu

„puszcza iskierkę na zasadzie fali, czyli przez ściśnięcie i jednoczesne uniesienie dło-ni sąsiada. Ten z kolei przekazuje uścisk dalej, unosząc do góry dłoń osoby siedzącejobok”1).

2. Prezentacja multimedialna „Gdynia moje miasto” pokaz slajdów przedstawiającychhistorię Gdyni, jej najciekawsze zakątki, miejsca, które warto zobaczyć, wraz z krótkimkomentarzem nauczycielki.

3. Rozmowa na temat pokazu, dzielenie się własnymi spostrzeżeniami, doświadczeniamiprzez dzieci i rodziców na temat Gdyni.

4. Zabawa ruchowa „Spacer po Gdyni” dzieci wspólnie z rodzicami spacerują po uli-cach Gdyni w rytm muzyki, na przerwę w muzyce dzieci i rodzice wypatrują ciekawychmiejsc w Gdyni.

5. „Zgaduj-zgadula” rozwiązywanie zagadek o Gdyni. Rodzice i dzieci siedzą w kręguna dywanie. Prowadzący ma w koszyczku kartki z zagadkami o Gdyni. Dzieci losujązagadki dla rodziców. Odpowiedzi nagradzane są brawami.

6. Zabawa relaksacyjna „Autobus” dzieci wraz z rodzicami ustawieni w parach w roz-sypce na dywanie. Dziecko siedzi do rodzica tyłem. Rodzic wykonuje masażyk zgodniez instrukcją prowadzącego, później następuje zamiana dziecko wykonuje masażyk ro-dzicowi2).

7. Zabawa dramowa „Co robię w Gdyni?” dzieci wraz z rodzicami siedzą w kręgu,losują hasło, które mają zaprezentować wraz z rodzicem, wczuwając się w rolę.

8. Działalność plastyczna podanie tematu pracy plastycznej, omówienie różnorodnychtechnik, które można wykorzystać podczas pracy (malowanie farbami akwarelowymi,plasteliną, kaszą, techniki collage).

9. Zaproszenie do stołów, praca w zespołach (dziecko rodzic) przy stołach. Wspólneporządkowanie stanowisk po skończonej pracy.

10. Prezentacja prac dzieci i rodziców, omówienie, przygotowanie wystawy prac dla całegoprzedszkola.

11. Podziękowanie dzieciom i rodzicom za wspólnie spędzony czas.

Joanna KurekPrzedszkole nr 48 w Gdyni

Literatura

Bogdanowicz M., Okrzesik D., Opis i planowanie zajęć według Metody Ruchu Rozwijającego WeronikiSherborne, Wydawnictwo Harmonia, Gdańsk 2006

Bogdanowicz M., Rymowanki przytulanki, FOCUS, Gdańsk 2002

1) M. Bogdanowicz, D. Okrzesik, Opis i planowanie zajęć według Metody Ruchu RozwijającegoWeroniki Sherborne, Wydawnictwo Harmonia, Gdańsk 2006, s. 24.

2) M. Bogdanowicz, Rymowanki przytulanki, FOCUS, Gdańsk 2002, s. 41.

40

III

w szkolepodstawowej

Katarzyna Kałuża

Poznajemy herb i flagę Gdyni

Informacje wstępne: scenariusz zajęć dla 6–7-latków; czas 45 min.

Temat: Poznajemy herb i flagę Gdyni.

Cel ogólny: kształtowanie szacunku dla tradycji, wzmocnienie więzi z regionem.

Cele szczegółowe

Uczeń potrafi: wskazać na mapie Morze Bałtyckie i Gdynię, swobodnie wypowiadać się na zadany temat, określić słownie i graficznie herb i flagę Gdyni.

Metody pracy:

burza mózgów, skojarzenia, praktyczna, odkrycie.

Formy pracy:

indywidualna, w parach i grupach.

Środki dydaktyczne:

piosenka „Morze, nasze morze” (magnetofon) lub inna nt. morza, mapa geograficzna Polski, wydrukowane w kolorze herb i flaga Gdyni, najlepiej formatu A4, elementy herbu Gdyni: czerwone kartki papieru z naniesioną linią herbu, żółte kart-

ki z narysowanymi rybkami i białe kartki z mieczem (przygotowane do wycięcia dlauczniów),

magnesy, flagi Gdyni gotowe do pokolorowania, kolorowanka nt. Gdyni.

43


Przebieg lekcji

Nauczyciel: wita uczniów (1 min); odtwarza piosenkę pt. „Morze, nasze morze” w celu wprowadzenia kontekstu lekcji

(2 min); elicytuje słowo „Gdynia”, zadając pytania do piosenki, pokazując Morze Bałtyckie na

mapie geograficznej Polski i pytając o znane dzieciom miasta nadmorskie (2 min); prosi chętne osoby o wskazanie na mapie Morza Bałtyckiego i Gdyni; pyta dzieci: „Co wiecie o Gdyni?”, elicytując w ten sposób pojęcie flagi i herbu miasta

(5 min); proponuje uczniom, aby w grupach 4-osobowych spróbowali ułożyć herb Gdyni z wycię-

tych wcześniej elementów; pomaga dzieciom stworzyć prawidłowy herb w taki sposób,aby to one same wpadły na prawidłowe ułożenie znaków celem ćwiczenia jest zapo-znanie się z herbem Gdyni metodą odkrycia, a także ćwiczenie motoryki ręki (10 min);

przypina do tablicy prawidłowy herb Gdyni, grupy sprawdzają swoje prace i przyklejająwycięte elementy (5 min);

pyta uczniów, co mogą oznaczać poszczególne elementy herbu, elicytując, a następnietłumacząc jego symbolikę (5 min);

przypomina, że oprócz herbu miasto ma też swoją flagę; przypina flagę Gdyni na tabli-cy, zadając pytania o jej symbolikę (np. kolor niebieski morze, niebo); prosi uczniówo pokolorowanie w parach flagi Gdyni, co pomoże im utrwalić sobie jej wygląd (10 min);

podsumowując lekcję, przypomina położenie Gdyni na mapie, sprawdza, czy uczniowiepamiętają symbolikę herbu i flagi Gdyni (5 min).

Zadanie dodatkowe, jeśli zostanie czas: dzieci kolorują obrazek związany z Gdynią (poniżej).

Źródło: http://chomikuj.pl/Kolorowanki_/3+KOLOROWANKI+tematyczne/POLSKA*2c+Europa*2c+*c5*9awiat/Polska/miasta+i+regiony+Polski/Polska+p*c3*b3*c5*82nocna+-+kolorowanka

Katarzyna KałużaZespół Szkół nr 2 w Redzie

44

Krystyna Ciesielska

„A ja kocham moją Gdynię”

Informacja wstępna: scenariusz zajęć dla uczniów klasy III.

Temat: „A ja kocham moją Gdynię”.

Cel ogólny: wspomaganie wszechstronnego rozwoju ucznia i poczucia przynależności doregionu.

Cele szczegółowe

Uczeń potrafi: wskazywać Gdynię na mapie Polski, pisać wielką literą nazwy ulic, wymienić główne ulice Gdyni, opowiadać o ciekawych miejscach w Gdyni, układać wyrazy według alfabetu, śpiewać piosenkę o swoim mieście, opisywać słowami herb Gdyni, wyróżnić herb Gdyni wśród herbów innych miast.

Metody pracy:

słowne: pogadanka, praca z tekstem, działań praktycznych.

Formy pracy: indywidualna, grupowa.

Środki dydaktyczne: mapa fizyczna Polski, kartony z nazwami ważniejszych ulic miasta,szablony herbu Gdyni, ilustracje, zdjęcia, foldery o Gdyni, wykaz herbów miast, brystol,środki plastyczne.

Środki multimedialne: komputery z dostępem do Internetu.

Przebieg zajęć

1. Opisanie i ustalenie położenia naszego miasta na mapie Polski: określanie położenia geograficznego (północ Polski, nad morzem), wyszukiwanie Gdyni na mapie, czytanie nazw miast sąsiadujących z Gdynią, przy-

pomnienie miast Trójmiasta.

45


2. Wyjaśnianie zaprezentowanego hasła „Gdynia moje miasto” (pogadanka z wykorzy-staniem pytań kluczowych): Czy potrafimy wyjaśnić znaczenie tych słów? Dlaczego możemy mówić „moja Gdynia”? Czy jest to trafne określenie i dlaczego? Co jest najpiękniejsze w naszym mieście? Co zmienilibyśmy, by Gdynia była jeszcze piękniejsza?

3. Po czym rozpoznamy Gdynię wśród innych miast? opisywanie słowami herbu Gdyni, wskazywanie herbu Gdyni wśród herbów innych miast, kolorowanie szablonu herbu naszego miasta.

4. Głośne czytanie nazw głównych ulic Gdyni zaprezentowanych na tablicy magnetycznej: przypomnienie pisowni nazw ulic wielką literą, układanie nazw ulic według alfabetu zapisywanie w zeszytach, głośne odczytywanie wykonanego ćwiczenia, sprawdzanie poprawności wykonania.

5. Prezentacja ilustracji, folderów, zdjęć z ważnymi miejscami w mieście (pomniki, miejscapamięci narodowej, plaża): omawianie, wyszukiwanie ciekawostek, dzielenie się wrażeniami.

Przerwa organizacyjna na przejście do pracowni komputerowej.

6. Praca przy komputerze: wyszukiwanie w Internecie informacji o Gdyni z wykorzystaniem wyszukiwarki in-

ternetowej: www.google.pl (dobieramy czas pracy przy komputerze do sprawnościinformatycznej uczniów).

7. Po zakończeniu pracy rozmowa ukierunkowana pytaniami: Co już wiemy o Gdyni? Jakie nowe wiadomości zdobyliśmy? Jakie poznaliśmy ciekawostki? O czym musimy pamiętać, mówiąc o Gdyni? Dlaczego musimy dbać o nasze miasto? Jak rozumiemy określenie: świadomy gdynianin?

Powrót do klasy.

8. Praca w grupach wykonanie plakatu pod hasłem „Gdynia miasto dla turystów” z za-stosowaniem różnych technik plastycznych: przypomnienie, co to jest plakat i czym się charakteryzuje, przydzielenie obowiązków w grupie, sprawdzanie realizacji tematu, ocenianie prac i wybór najciekawszych, wystawa prac.

46

„A ja kocham moją Gdynię”

9. Układanie rymowanek o Gdyni, głośne ich recytowanie.Przykładowe rymowanki:

Gdynia jest zielona i pięknaTurystom z zachwytu aż serce pęka.

Kocham Gdynię mojąA władze się o Nią dwoją i troją.

A ja kocham moją GdynięBo ma w swojej nazwie dynię.

Gdynia to miasto mojeWciąż wzbogaca progi swoje.

Zapraszamy, zapraszamy!Same cuda i dziwy w naszej Gdyni mamy!

Do Gdyni turystów zapraszamy!Ponieważ wiele tu cudnych miejsc mamy!

Przyjeżdżaj, turysto, właśnie do Gdyni!Bo żadne miasto szczęśliwszym Cię nie uczyni!

10. Śpiewanie piosenki pt. „A ja kocham moją Gdynię...”Gdzieś w Paryżu czy w LondynieMoże nawet lepiej byćA ja kocham moją GdynięTylko w Gdyni pragnę żyć.

11. Ewaluacja zajęć:Czy dzisiejszy temat był ciekawy?Co nowego dowiedzieliśmy się o Gdyni?Które zadanie było najciekawsze?O czym musimy pamiętać, będąc gdynianami?

12. Ocena pracy uczniów.

Krystyna Ciesielskadoradca metodyczny edukacji wczesnoszkolnej

Szkoła Podstawowa nr 42 w Gdyni

47

Liliana Koszałka

Moje miasto Gdynia

Informacja wstępna: scenariusz zajęć dla klasy III.

Rodzaj edukacji: społeczna.

Treści podstawy programowej: zna najbliższą okolicę, jej ważniejsze obiekty, tradycje; wie,w jakim regionie mieszka; orientuje się w tym, że są ludzie szczególnie zasłużeni dla miej-scowości, w której mieszka; wyszukuje w tekście potrzebne informacje i w miarę możliwościkorzysta ze słowników i encyklopedii; uważnie słucha wypowiedzi i korzysta z przekazywa-nych informacji; pod kierunkiem nauczyciela korzysta z podręczników oraz innych środkówdydaktycznych.

Temat: Gdynia moje miasto: położenie, historia i ludzie szczególnie zasłużenidla rozwoju miejscowości.

Cele ogólne:

określenie położenia Gdyni; zapoznanie uczniów z postaciami, które w szczególny sposób przyczyniły się do budowy

i rozwoju miasta: Antoni Abraham, Tadeusz Wenda, Jan Radtke, Eugeniusz Kwiatkow-ski, Kazimierz Porębski;

zaznajomienie z historią miejscowości.

Cele operacyjne

Uczeń powinien: wskazać położenie swojej miejscowości, wymienić postacie, które w szczególny sposób przyczyniły się do budowy i rozwoju

Gdyni, wymienić w kolejności litery alfabetu, wskazać źródła informacji na dany temat, wiedzieć, co to jest plan miasta i do czego służy, opisać podstawowe fakty związane z historią Gdyni, rozwiązać zagadki, odnaleźć Gdynię na mapie Polski i określić jej położenie, napisać imiona i nazwiska oraz nazwy ulic, miejscowości, mórz i krain geograficznych

wielką literą, swobodnie wypowiadać się na podany temat,

48

Moje miasto Gdynia

odszukać według alfabetu określone hasło, wyszukać w podanym tekście niezbędne informacje i sporządzić krótką notkę, przedstawić zebrane informacje w formie wypowiedzi ustnej: spójnej, logicznej i zrozu-

miałej dla słuchaczy, ułożyć według alfabetu nazwiska, czytać ze zrozumieniem i dopasować odpowiednie notki do postaci, posługiwać się planem miasta, przedstawić w kilku zdaniach historię Gdyni, uzupełnić tekst z lukami.

Cele wychowawcze:

kształtowanie szacunku wobec dorobku przeszłych pokoleń ludzi tworzących „Polskęmorską”;

kształtowanie potrzeby ochrony środowiska nadmorskiego i dbałości o stan czystościmiasta;

kształtowanie umiejętności współdziałania w grupie.

Czas trwania: 2 x 45 min.

Metody nauczania:

podające: słowna pogadanka, opowiadanieoglądowa pokaz;

problemowa (poszukująca); praktyczna; waloryzacyjna metoda o charakterze ekspresyjnym.

Formy organizacyjne:

indywidualna, grupowa, zbiorowa.

Środki dydaktyczne: zagadki, mapa Polski, albumy o Gdyni, m.in. S. Kitowskiego i M. So-kołowskiej „Ulice Gdyni. O historii i patronach” (5 egzemplarzy), zdjęcia osób, które przy-czyniły się do budowy i rozwoju Gdyni: Antoniego Abrahama, Tadeusza Wendy, EugeniuszaKwiatkowskiego, Kazimierza Porębskiego, Jana Radtkego; paski papieru w pięciu kolorach;zdjęcia miasta z okresu międzywojennego (np. z kalendarzy), plan miasta (5 egzemplarzy);karty pracy.



Przebieg zajęć

Wprowadzenie

1. Nauczyciel czyta zagadki, a ich rozwiązania zapisuje na tablicy (większość zagadek za-czerpnięto z książki pod redakcją C. Cyrańskiego „Zagadki dla najmłodszych”, wydaw-nictwo MAC EDUKACJA S.A., Kielce 1996):

Spokojne jest gładkie niczym tafla szklana. MORZEA w gniewie huczących kłębi się bałwanach.

Ma mostek, choć to nie rzeka. STATEKPrzybija, gdy wraca z daleka.Ma dziób, nie dziobie wcale,pruje nim morskie fale.

Gdzie dniem i nocą huk roboty, STOCZNIAsyczą palniki, walą młoty,zgrzytają świdry, piły zębate,a mocne ręce budują statek.

Płyną pod banderą daleko od brzegu. OKRĘTYNaszych morskich granic dniem i nocą strzegą.

W małym domku same szyby. AKWARIUMW środku woda a w niej ryby.

Gdy w wakacje słońce mocniej praży, PLAŻAkażdy marzy, aby leżeć lub bawić się na...

Każdy statek do niego zawinie, PORTkiedy jego rejs przeminie.

Następnie nauczyciel pyta uczniów, z czym kojarzą się im te słowa. Z jaką miejscowo-ścią?Rozwiązanie to „GDYNIA”.

2. Odszukanie na mapie Polski Gdyni. Uczniowie udzielają odpowiedzi na następujące py-tania:• Gdzie leży Gdynia? W jakiej części Polski? (na północy)• Nad jakim morzem? (Morzem Bałtyckim)• W jakiej krainie geograficznej? (Pobrzeżu Gdańskim)• W jakim województwie? (pomorskim)• Jakie miasta z nią sąsiadują? (Rumia, Sopot, Gdańsk)

Część główna

3. Swobodne wypowiedzi uczniów na temat miasta: dotyczące krajobrazu, zabytkowych, ciekawych i ważnych miejsc dla mieszkańców; zwrócenie uwagi na stan czystości miasta, podkreślenie roli mieszkańców w tej kwe-

stii.

50

Moje miasto Gdynia

Przerwa śródlekcyjnaZabawa „Reklamuję swoją miejscowość” uczniowie przez chwilę zastanawiają się, w jakisposób zareklamować swoją miejscowość turystom:

przedstawienie reklamy przez chętne dzieci (indywidualnie lub w grupie), rozmowa na temat walorów miejscowości ujętych w poszczególnych prezentacjach.

4. Postawienie problemu: Co wiecie na temat historii naszego miasta i ludzi, którzy je bu-dowali? Chętni uczniowie dzielą się swoją wiedzą.

5. Zapoznanie się uczniów z postaciami w szczególny sposób zasłużonymi dla Gdyni (Ta-deusz Wenda, Eugeniusz Kwiatkowski, Jan Radtke, Antoni Abraham, Kazimierz Poręb-ski): uczniowie wybierają paski w pięciu kolorach, tworząc w ten sposób grupy; każda grupa losuje kartę pracy z innym imieniem i nazwiskiem (karta nr 1), a na-

stępnie szuka informacji w książce „Ulice Gdyni. O historii i patronach” lub ency-klopedii, robiąc notatki.

Przerwa

6. Omówienie i prezentacja swojej wiedzy przez poszczególne grupy (każda po kolei): uczniowie wybierają zdjęcie, które przedstawia ich postać, przyczepiają je do tablicy

i piszą jej imię i nazwisko; po tym następuje krótkie jej omówienie i przedstawienie, z wykorzystaniem pytań

pomocniczych umieszczonych w karcie pracy nr 1.7. Uzupełnienie karty pracy nr 2:

zadaniem uczniów jest najpierw wpisanie według alfabetu imion i nazwisk, a na-stępnie dobranie odpowiedniej notki i wklejenie jej we właściwą rubrykę;

odczytanie przez dzieci uporządkowanych informacji.8. Postawienie problemu: W jaki sposób honoruje się osoby, które zrobiły coś szczególne-

go, przyczyniły się do czegoś ważnego? uczniowie udzielają odpowiedzi, np.: stawia się im pomniki, nadaje różnym obiek-

tom ich imiona, nazywa ulice, skwery, parki; każda z grup otrzymuje plan Gdyni i kartę pracy nr 3. Jej zadaniem jest wpisanie

według alfabetu nazw ulic (Abrahama, Kwiatkowskiego itd.), a następnie ich odszu-kanie na planie i zapisanie, w jakich dzielnicach Gdyni się znajdują.

9. Krótkie opowiadanie nauczyciela o historii Gdyni poparte zdjęciami z okresu między-wojennego oraz albumami, z uwzględnieniem postaci, o których była mowa wcześniej.

Zakończenie

10. Zadanie pracy domowej uzupełnienie tekstu z lukami wyrazami z ramki w odpowiedniej formie (karta pracy

nr 4).

Ewaluacja

Uczniowie siadają w kręgu. Nauczyciel wybiera jedną osobę, która wciela się w postać tu-rysty z Zakopanego i chce się czegoś dowiedzieć na temat historii Gdyni, jej budowniczych

3* 51


i ciekawych miejsc do obejrzenia. Turysta zadaje pytania, a pozostali uczniowie udzielają muodpowiedzi.

Liliana KoszałkaSzkoła Podstawowa nr 40 w Gdyni

Załączniki

KARTA PRACY NR 1 grupa „zielonych”

Eugeniusz Kwiatkowski

1. W jakichlatach żył?

2. Kim był?Czym sięzajmował?

3. Jaki był jegowkładw budowęi rozwój Gdyni?

52

Moje miasto Gdynia

KARTA PRACY NR 2

Imię i nazwisko ucznia . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

Wpisz postacie w kolejności alfabetycznej, a następnie dobierz do nich odpowiednie notkii wklej je we właściwe rubryki.

Nazwisko i imię Dokonania tej postaci dla Gdyni

53


(1869–1923) Obrońca polskości Kaszub. Po za-ślubinach Polski z morzem osiadł w Gdyni w dom-ku przy ul. Starowiejskiej 30. Został radnym gmin-nym i gorąco popierał budowę w Gdyni portu han-dlowego oraz przekształcenia wsi w miasto.

(1872–1933) Szef Departamentu dla Spraw Mor-skich, wiceadmirał Polskiej Marynarki Wojennej.Organizował polską administrację morską. Gorą-co popierał wybudowanie w Gdyni portu wojen-nego i handlowego oraz Szkoły Morskiej w Tcze-wie.

(1888–1974) Budowniczy Gdyni, minister prze-mysłu i skarbu. Wznowił ciągnące się prace przybudowie portu. Zamówił we Francji pierwsze stat-ki handlowe. Dzięki jego działaniom Gdynia roz-wijała się błyskawicznie.

(1864–1948) Twórca projektu i budowniczy portumorskiego w Gdyni. Dokonał wyboru miejsca nabudowę przyszłego portu i wykonał projekt. Kie-rował budową do 1932 r. Potem pracował w Urzę-dzie Morskim w Gdyni.

(1872–1958) Pierwszy polski wójt Gdyni. Wi-dział Gdynię wielkim miastem portowym wtedy,gdy politycy jeszcze o tym nie myśleli. Bardzo do-bry gospodarz miasta, który dbał o jego rozwój.

54

Moje miasto Gdynia

KARTA PRACY NR 3


Wpisz ulice w kolejności alfabetycznej, a następnie napisz, w jakiej dzielnicy Gdyni się znaj-dują. Skorzystaj z planu miasta.

Nazwa ulicy Dzielnica Gdyni

KARTA PRACY NR 4


Uzupełnij tekst właściwymi wyrazami z ramki w odpowiedniej formie.

Trójmiasto północ port nowoczesne pomorskie admirałinżynier wieś Oksywie

Gdynia to miasto leżące na .. .. .. . .. .. . .. .. . .. .. .. . .. Polski nad Morzem Bałtyckim w województwie

. .. .. . .. .. .. . .. .. . .. .. .. . .. .. . .. .. . .. . . Razem z Gdańskiem i Sopotem tworzy tzw. . .. .. .. . .. .. . .. .. . .. .. .. . .. .. . .. .. .. . . .Najwcześniejsza wzmianka o Gdyni (w zapisie Gdina), która należała wówczas do pa-

rafii .. .. . .. .. . .. .. .. . .. .. . .. .. . .. .. .. . , pochodzi z 1253 roku. Duże znaczenie dla rozwoju miejscowościmiało połączenie kolejowe miast Pomorza Zachodniego z Gdańskiem utworzone w 1870 ro-

ku. Do XX wieku Gdynia była niewielką .. .. . .. .. .. . .. .. . .. .. . .. .. .. . . rybacką. Jednak decyzja sejmu

z 1922 roku o budowie . . .. .. . .. .. .. . .. .. . .. .. . .. . handlowego oraz wojennego i rybackiego sprawiła,

że Gdynia w szybkim tempie przekształciła się w .. . .. .. . .. .. .. . .. .. . .. .. .. . .. .. . .. .. miasto. Dlatego już10 lutego 1926 roku otrzymała prawa miejskie.

Za największych budowniczych Gdyni uważa się ministra Eugeniusza Kwiatkowskiego,

. .. .. . .. .. .. . .. .. . .. .. .. . .. .. . .. .. . . Kazimierza Porębskiego oraz . .. . .. .. .. . .. .. . .. .. .. . .. .. . .. .. .. . Tadeusza Wendę.Wspaniały rozwój Gdyni trwał aż do wybuchu II wojny światowej w 1939 roku.

55

Katarzyna Połchowska

Czy znasz swoje miasto?

Informacje wstępne: scenariusz projektu dla klasy III, czas realizacji ok. 3 tygodni.

Temat: Czy znasz swoje miasto?

Cel główny: poznanie swojej miejscowości i zaprezentowanie jej uroku oraz zabytków kole-gom z zagranicy.

Cele szczegółowe

Uczeń potrafi: wskazać Gdynię na mapie Polski i Europy, wskazać 3 wybrane miejsca na planie Gdyni, rozpoznać 5 charakterystycznych miejsc Gdyni na podstawie fotografii, wymienić po 2 atrakcje z każdego rozdziału stworzonego przewodnika, wyszukać potrzebne informacje z pomocą dorosłego, napisać kilka zdań na dany temat, zaprezentować wyniki pracy swojej oraz pracy grupy, ocenić swoją pracę.

Metoda pracy: projekt edukacyjny.

Forma realizacji: wykonanie przewodnika po Gdyni (burza mózgów, a następnie dyskusjakierowana i wybór tej formy prezentacji informacji o Gdyni).

Ustalenie kontraktu

Realizacja projektu:

Zadania do zrealizowaniaOsoba

odpowiedzialnaTermin

realizacji

1. Praca z mapą każda grupa otrzymuje fizycznąmapę Europy, fizyczną mapę Polski oraz ksero mapykonturowej Polski.Zadania:• Odszukajcie Gdynię na mapie Polski i Europy oraz

zaznaczcie na mapie konturowej.• Krótko opiszcie położenie Gdyni w Polsce i w Euro-

pie.

uczniowie podczaszajęć

56

Czy znasz swoje miasto?

2. Praca z planem Gdyni wspólne zbiorowe omó-wienie oznaczeń na planie miasta oraz sposobu korzy-stania z niego, a następnie praca w grupach.Zadanie:• Odszukajcie Witomino, ulicę Stawną i budynek na-

szej szkoły.

uczniowiei nauczyciel

podczaszajęć

3. Oglądanie przewodników i albumów o Gdyni, omó-wienie, w jaki sposób są tam prezentowane informacjeo mieście.


podczaszajęć

4. Burza mózgów jakie rozdziały powinien zawieraćnasz przewodnik. Grupowanie pokrewnych tematówi wybór 5 najważniejszych rozdziałów.


podczaszajęć

5. Zadanie domowe zebranie informacji wraz z ro-dzicami (z przewodników, folderów, Internetu, rozmówz mieszkańcami itp.) na dany temat (każda grupa do-staje inny temat). Najpierw uczniowie wraz z rodzica-mi wyszukują informacje, następnie udają się na spacerpo Gdyni i wykonują zdjęcia ważnych obiektów.Tematy dla grup:• Miejsca, które warto zobaczyć, gdzie wybrać się na

spacer.• Kino i teatr.• Obiekty sportowe i rekreacyjne na 4 pory roku.• Miejsca, które warto zwiedzić (muzea, zabytki, po-

mniki).• Co daje nam morze?Zadanie:• Przygotuj krótką informację na dany temat w formie

pisemnej i dołącz zdjęcia najciekawszych miejsc lubobiektów.

uczniowiei rodzice

całytydzień

6. Zabawa Zgadnij, jakie to miejsce.Rozwiązywanie zagadek słownych lub obrazowych natemat Gdyni.


podczaszajęć

7. Zabawa pantomimiczna Co można robić w Gdyniw weekend?


57


8. Praca w grupach przygotowanie rozdziału doprzewodnika na podstawie materiałów zebranych z ro-dzicami.Zadania:• Przeczytajcie po kolei swoje notatki oraz obejrzyjcie

przyniesione zdjęcia.• Pogrupujcie informacje i wybierzcie te najczęściej

powtarzające się lub najważniejsze.• Na wspólnej kartce wypiszcie najważniejsze miejsca

i krótko je opiszcie.• Po sprawdzeniu i poprawieniu dołączcie zdjęcia.


9. Sprawdzanie i poprawianie błędów. uczniowiei nauczyciel

podczaszajęć

10. Prezentacja pracy grup pokazanie i omówieniekolejnych rozdziałów przewodnika, ocena pracy wła-snej i kolegów.


11. Zabawa utrwalająca zdobyte informacje Quizo Gdyni.


podczaszajęć

12. Połączenie elementów w całość i wysłanie gotowe-go przewodnika kolegom we Francji.


podczaszajęć

Katarzyna PołchowskaSzkoła Podstawowa nr 12 w Gdyni

58

Hanna Szopińska-Pawełko, Balbina Wawrzyniak

Gdynia tu mieszkam

Informacja wstępna: scenariusz lekcji przyrody dla klasy IV.

Temat: Gdynia tu mieszkam.

Cele główne:

wzbudzenie zainteresowania Gdynią, poszerzenie wiedzy i słownictwa związanego z Gdynią i tematyką morską, rozwijanie percepcji wzrokowej i koordynacji wzrokowo-ruchowej.

Cele szczegółowe

Uczeń potrafi: wskazać i zaznaczyć na mapie Trójmiasto, Morze Bałtyckie i Zatokę Gdańską, rozpoznać zwierzęta zamieszkujące Bałtyk, wymienić zabytki Gdyni oraz ludzi zasłużonych dla miasta, nazwać dzielnice Gdyni, przyporządkować im ich źródłosłów.

Formy i metody pracy:

praca indywidualna i w grupach, ćwiczenia, praca z mapą, działania plastyczne.

Materiały:

mapa konturowa Polski, szablon rybki, wykreślanka, krzyżówki, szablony (w załącznikach).

Przebieg lekcji

1. Tu mieszkam. Na schematycznej mapie Polski (powieszonej na tablicy) uczniowie za-znaczają i podpisują: Gdańsk, Sopot, Gdynię, Zatokę Gdańską i Morze Bałtyckie.

59


2. „Kolorowe rybki” uczniowie obrysowują i wycinają szablon rybki, wpisują swojeimiona i tak przygotowane wizytówki przyczepiają pod nazwą naszego miasta.

3. Do Gdyni! Nauczyciel proponuje uczniom wyprawę do mariny w Gdyni. Środek trans-portu uczestnicy poznają po odszukaniu i połączeniu prostymi liniami podanych parpunktów (załącznik nr 1).

4. W podwodnym świecie Bałtyku. W ramkę wpisano nazwy zwierząt zamieszkującychmorskie wody Bałtyku. Uczniowie muszą je odszukać w wykreślance i otoczyć pętlą(załącznik nr 2).

5. Spacerkiem po skwerze Kościuszki. Oczom dzieci ukazały się... Aby dowiedzieć się,co zobaczyły dzieci, nauczyciel dzieli klasę na dwie grupy: dziewczynek i chłopców.Każdej grupie przekazuje do rozwiązania krzyżówkę z hasłem (załącznik nr 3).

6. Sławni gdynianie. Dzieci podczas swej wycieczki dowiadują się o ludziach, dzięki któ-rym nasze miasto rozwijało się. Zadaniem uczniów jest dobrać w pary nazwiska znanychludzi z informacjami o nich (załącznik nr 4).

7. Poznajemy dzielnice Gdyni. Uczniowie dowiadują się, że nazwa naszego miasta pocho-dzi od słów „Gdinam”, „ad Gdinam”, co oznacza błoto, trzęsawisko i pojawiła się po razpierwszy pod datą 1253 r. Obecnie Gdynia podzielona jest na 22 dzielnice.Zadaniem uczniów jest połączenie nazw dzielnic z tablicami informującymi, skąd po-chodzą ich nazwy (załącznik nr 5).

8. Na pożegnanie. Na zakończenie wycieczki po Gdyni uczestnicy wesoło krzyknęli… Że-by dowiedzieć się co, należy rozwiązać krzyżówki (załącznik nr 6).

Hanna Szopińska-Pawełko Szkoła Podstawowa nr 40 w GdyniBalbina Wawrzyniak doradca metodyczny ds. świetlic szkolnych

Szkoła Podstawowa nr 40 w Gdyni

Literatura

Szopińska-Pawełko H., Mała historia Gdyni, Wydawnictwo IPJ, Wejherowo 2009

60

Gdynia tu mieszkam

Załącznik nr 1

A B C D E F G H I J K L M N O P R S T1 · · · · · · · · · · · · · · · · · · ·2 · · · · · · · · · · · · · · · · · · ·3 · · · · · · · · · · · · · · · · · · ·4 · · · · · · · · · · · · · · · · · · ·5 · · · · · · · · · · · · · · · · · · ·6 · · · · · · · · · · · · · · · · · · ·7 · · · · · · · · · · · · · · · · · · ·8 · · · · · · · · · · · · · · · · · · ·9 · · · · · · · · · · · · · · · · · · ·

10 · · · · · · · · · · · · · · · · · · ·11 · · · · · · · · · · · · · · · · · · ·12 · · · · · · · · · · · · · · · · · · ·13 · · · · · · · · · · · · · · · · · · ·14 · · · · · · · · · · · · · · · · · · ·15 · · · · · · · · · · · · · · · · · · ·

10A-11E 10A-14E 2L-11L11F-1F 11E-11S 10L-10R14E-14P 1F-10K 2L-10R10F-10K 14P-11S

Załącznik nr 2

dorsz, śledź, makrela, łosoś, turbot, szprot, troć, sieja, chełbia, flądra, omułek,morświn, foka, belona

A T R O Ć G F L Ą D R A A SO M U Ł E K D M O R Ś W I NT A R F R R J I G J S I D CU K D B I I D F I R Z R F HR R R O Ł O S O Ś O P F O EB E Ł N T T T E L G R G K ŁO L D O R S Z B E L O N A BT A C F D D S W D H T F D IM N S I E J A W Ź B D R J A

61


Załącznik nr 3

KRZYŻÓWKA DLA DZIEWCZYNEK

1

2

3

4

5

6

7

8

9

10

1. Najwyższy stopień oficerski w ma-rynarce wojennej.

2. Żeglarska piosenka.3. Gdańsk, Sopot, Gdynia.4. Dowódca statku lub jachtu.5. Duży statek morski.6. Wielki zamknięty obszar wodny.7. Dzielnica, której nazwa pochodzi

od imienia Witom.8. Tylna część statku lub łodzi.9. Mała rybka o grzbiecie brunatno-

zielonym i srebrzystych bokach.10. Zespół ludzi pracujących na statku.

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . trzymasztowy żaglowiec, obecnie statek-muzeum.

KRZYŻÓWKA DLA CHŁOPCÓW

1

2

3

4

5

6

7

8

9

10

1. Flaga znak przynależności pań-stwowej statku.

2. Malownicza dzielnica Gdyni, totam znajduje się gdyńskie molo.

3. Zamiast kości ma ości.4. Najstarsza dzielnica Gdyni.5. Urwisty brzeg morski.6. Bardzo mocna lina trzymająca stat-

ki przy nabrzeżu.7. Wbija się w dno i utrzymuje statek

na miejscu.8. Gdańsk, Sopot, Gdynia.9. Zakład zajmujący się budową, re-

montem i konserwacją statków.10. Tworzy się na powierzchni morza.

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . okręt wojenny, obecnie muzeum.

62

Gdynia tu mieszkam

Załącznik nr 4

EUGENIUSZKWIATKOWSKI

„KRÓL KASZUBÓW”

WOJCIECHSZCZUREK

PIERWSZY WÓJT GDYNI

ANTONIABRAHAM

OBECNY PREZYDENTGDYNI

JAN RADTKEKIEROWAŁ BUDOWĄ

PORTU W GDYNI

TADEUSZ WENDAPOMYSŁODAWCA

BUDOWY PORTU W GDYNI

Załącznik nr 5

OKSYWIE

ORŁOWO

GRABÓWEKKACK

CISOWAWITOMINO

NAZWISKO ADLER(ADLER Z NIEMIECKIEGO

ORZEŁ)

RZEKA PŁYNĄCAWŚRÓD CISÓW

DRZEWO GRABOXIHOVED –

GŁOWA WOŁU

IMIĘ WITOM RZEKA KACZA

63


Załącznik nr 6

1

2

3

4

5

6

7

8

9

10

11

12

1. Ryba morska, doskonale smakuje wędzona.2. Inaczej busola.3. Lekki statek żaglowy.4. Jego pomnik stoi na placu Kaszubskim.5. Nasze morze.6. Najdłuższa gdyńska ulica.7. Jest nim „Dar Pomorza”.8. Legendarne drzewo Gdyni.9. Mieszkanki oceanów, mórz, jezior i rzek.

10. Członek załogi statku lub okrętu.11. Płat płótna rozpinany w czasie wiatru na maszcie i rejach łodzi lub statku.12. Jest nim „Błyskawica”.

64

Agnieszka Gałęziewska

Bezbłędnie o Gdyni

Informacje wstępne: scenariusz lekcji języka polskiego dla klasy V, czas trwania do45 minut.

Temat: Bezbłędnie o Gdyni regionalna lekcja ortografii.

Cel ogólny: utrwalanie zasad ortograficznych.

Cele szczegółoweUczeń potrafi: poprawnie zapisać wyrazy z trudnością ortograficzną związane z Gdynią, wyrazy ozna-

czające mieszkańców miast, rozpoznać nazwy najsłynniejszych zabytków Gdyni, wypowiadać się na określony temat.

Metoda pracy: ćwiczenia praktyczne.

Materiały dydaktyczne: herb Gdyni, plansze z nazwami własnymi, magnesy, karty pracy,słowniki ortograficzne.

Przebieg lekcji

1. Nauczyciel rozpoczyna rozmową z uczniami na temat ich spacerów po rodzinnym mie-ście Gdyni. Po tym następują wypowiedzi chętnych uczniów.

2. Na tablicy nauczyciel zapisuje nazwy własne: Pomorze, Gdańsk, Gdynia, Sopot. Pytauczniów, czy te nazwy są im znane. Prosi o podanie nazw mieszkańców tych miast i re-gionów. Wyjaśnia zasadę pisowni.

3. Nauczyciel umieszcza na tablicy plansze z członami nazw własnych: Morze Bałtyckie,Dar Pomorza, Domek Abrahama, ORP Błyskawica, Dworzec Morski (załącznik nr 1).Prosi uczniów o połączenie wyrazów we właściwą nazwę. Uczniowie indywidualniepodchodzą do tablicy. Po połączeniu wszystkich nazw nauczyciel wspólnie z uczniamiwyjaśnia ich znaczenie.

4. Uczniowie zostają podzieleni na 4 grupy. Każda dostaje kartę pracy ze zdjęciami za-bytków i ich opisami (załącznik nr 2, źródło: www.gdynia.pl). Zadaniem uczniów jestpołączenie odpowiedniego zdjęcia z opisem. Nauczyciel nadzoruje pracę uczniów.



5. Uczniowie pozostają w tych samych grupach. Kolejnym zadaniem jest rozwiązanie krzy-żówki (załącznik nr 3). Po rozwiązaniu zadania przedstawiciel grupy prezentuje efektypracy.

Proponowana praca domowa: Ułóż zdania z podanymi wyrazami: Gdynia, morze, muszla,bursztyn, plaża.

Uwaga: herb Gdyni umieszczony zostanie na gazetce ściennej.

Ewaluacja: Wyrażenia związane z Gdynią znajdą się w treści dyktanda pisanego po kilkujednostkach lekcyjnych dotyczących ortografii.

Agnieszka GałęziewskaSzkoła Podstawowa nr 13 w Gdyni

Załącznik nr 1

MorzeBałtyckieDomekAbrahama

66


DarPomorzaORPBłyskawicaDworzecMorski

4* 67


Załącznik nr 2

Zabytki

Niezwykła budowla wznosi się około trzystu metrów od brzegu w GdyniBabich Dołach. Została wybudowana przez władze hitlerowskie w czasieII wojny światowej.

W połowie lat dziewięćdziesiątych wysadzono resztki mola prowadzą-cego do budynku i od tego momentu nie pełni on żadnej roli. Kilkakrotniebył tłem lub miejscem wydarzeń w polskich filmach oraz serialach tele-wizyjnych. Obecnie jest podziwiany przez żeglarzy i miłośników ptaków,których wiele rzadkich gatunków upodobało sobie to odludne i tajemniczemiejsce.To jedyny zachowany polski okręt zbudowany przed II wojną światową,a jednocześnie najstarszy obecnie na świecie niszczyciel. Od roku 1976 za-stąpił on w roli okrętu-muzeum inny niszczyciel ORP Burza i od tegoczasu jego pokład zwiedziło ponad 5,5 miliona osób. Okręt-muzeum jestczęścią gdyńskiego Muzeum Marynarki Wojennej.

Niezwykłe znaczenie i zasługi okrętu podkreśla fakt, że 28 czerwca1987 r., w półwiecze służby pod biało-czerwoną banderą, został uhonorowa-ny najwyższym odznaczeniem bojowym Krzyżem Złotym Orderu VirtutiMilitari. W całej historii Marynarki Wojennej RP jest to jedyne tego rodzajuwydarzenie. Order znajduje się na wystawie muzealnej pod pokładem.Został zakupiony w 1929 r. ze składek mieszkańców Pomorza na potrze-by Szkoły Morskiej w Gdyni. Jego przygoda jako jednostki szkoleniowejzakończyła się w 1982 r., kiedy został przekazany Centralnemu MuzeumMorskiemu. Obecnie jest to statek-muzeum, który każdego roku przyciągatysiące turystów.W samym centrum Gdyni, przy ul. Starowiejskiej stoi dom, w którym w la-tach 1920–1923 mieszkał kaszubski działacz Antoni Abraham. Dziś miesz-czą się w nim dodatkowe sale ekspozycyjne Muzeum Miasta Gdyni, w któ-rych oglądać można wystawę „Zanim powstało miasto. Jak dawniej miesz-kano”. Wystawa pokazuje, jak żyło się tu sto lat temu, jak prowadzono dom,jak pracowano, spędzano czas wolny, a także z jakich przedmiotów korzy-stano każdego dnia.Pierwsza wzmianka o tym najstarszym w Gdyni kościele pochodzi z ok.1224 r. Jest on malowniczo położony nad samym morzem w dzielnicy Oksy-wie, dziś znanej głównie z Akademii Marynarki Wojennej. Przez stuleciaświątynia ta służyła przede wszystkim ludziom morza i im też poświęco-ne są tablice pamiątkowe wewnątrz świątyni. Szczególnie interesujące jestsanktuarium, nazywane Małym Panteonem Marynarki Wojennej.

68


69


Załącznik nr 3

Krzyżówka

1

2

3

4

5

6

7

1. Miasto leżące między Gdańskiem a Gdynią.2. Nazwisko patrona Teatru Miejskiego w Gdyni.3. Wspólna nazwa dla Gdańska, Gdyni i Sopotu.4. Dworzec ..., można tu podziwiać najpiękniejsze jednostki pasażerskie pływające pod

wszystkimi banderami świata.5. Kamień, kopalna żywica drzew iglastych, a w rzadszych przypadkach żywicujących

liściastych drzew, inaczej jantar.6. ... Bałtyckie.7. Ptak zamieszkujący nad Morzem Bałtyckim, a także nad ujściami rzek i brzegami

jezior.

Rozwiązaniem hasła jest nazwa krainy historyczno-geograficznej obejmującej północnączęść Polski, położonej nad Morzem Bałtyckim.

70

Agnieszka Pieleszek

Modernizm gdyński

Informacje wstępne: scenariusz lekcji języka polskiego dla klasy V, czas realizacji:45 min. Przeprowadzona lekcja była częścią międzyprzedmiotowego projektu edukacyjnegopt. Jak to jest zbudowane? Najciekawsze domy świata. Poprzedzona była wycieczką eduka-cyjną Gdyński Szlak Modernizmu oraz lekcją historii na temat różnych stylów w architekturze.

Temat: Modernizm gdyński.

Cele główne:

pobudzanie postaw kreatywnych ucznia w procesie zdobywania umiejętności i groma-dzenia wiedzy;

uczenie istnienia w kulturze, przede wszystkim w jej wymiarze symbolicznym i aksjo-logicznym, tak by stawała się wewnętrzną i osobistą własnością dziecka;

zastosowanie w praktyce wiedzy z różnych dziedzin; rozwijanie współpracy i umiejętności planowania działań.

Cele szczegółowe

Uczeń potrafi: zaprezentować wyniki swojej pracy; wytłumaczyć, czym charakteryzuje się modernizm gdyński; wskazać przykładowy budynek; opisać budynek modernistyczny lub przedmiot codziennego użytku pochodzący ze zbio-

rów zwiedzanego muzeum; napisać sprawozdanie z wycieczki; zaprojektować plakat.

Formy pracy: indywidualna, grupowa.

Przebieg lekcji

I. Faza wprowadzająca 5 minut.

Wprowadzenie w sytuację problemową. Nawiązanie do wycieczki i przypomnienie najważ-niejszych cech gdyńskich budynków modernistycznych.

71


II. Faza realizacyjna 25 minut.

1. Dobieranie wyrazów bliskoznacznych do słowa dom:dom, gmach, budynek, willa, kamienica, blok.

2. Rozdanie kart pracy. Dopasowywanie opisów budynków zwiedzanych podczas wyciecz-ki do zdjęć (załącznik nr 1).Odpowiedzi: 1D, 2A, 3C, 4B.

3. Podział klasy na grupy i przydzielenie następujących zadań:Grupa1 (trzy osoby)Napisz krótkie sprawozdanie z wycieczki Gdyński Szlak Modernizmu.Grupa 2 (trzy osoby)Opisz wybrany eksponat, który znajduje się w zwiedzanym ostatnio Minimuzeum Mo-dernizmu.Grupa 3 (cztery osoby)Zaprojektuj plakat informujący o tym, czym jest modernizm gdyński.Grupa 4 (trzy osoby)Krótko opisz budynek Akwarium Gdyńskiego (załącznik nr 2).Nauczyciel na bieżąco kontroluje pracę grup, poprawia ewentualne błędy.

III. Podsumowanie i prezentacja 10 min.

Każda grupa prezentuje wyniki swojej pracy. Powstaje w ten sposób gazetka ścienna pt. Mo-dernizm gdyński.

IV. Zakończenie i zapisanie pracy domowej 5 min.

Powtórzenie i zapisanie zwrotów, których wielokrotnie używał przewodnik wycieczki: białaarchitektura, słoneczne miasto, polskie marzenie, okno na świat.

Napisz pięć zdań o tym, jak architekci modernistyczni wyobrażali sobie Gdynię. Użyjpowyższych zwrotów.

Agnieszka PieleszekAmerykańska Szkoła Podstawowa z Wykładowym Językiem Angielskim w Gdyni

72

Modernizm gdyński

Załącznik nr 1

A. B.

C. D.

1. Budynek zaprojektowany przez Romana Piotrowskiego jako siedziba Zakładu Ubezpie-czeń Społecznych, zrealizowany w latach 1935–36. Jeden z symboli modernistycznejarchitektury Gdyni. Wyróżnia się poprzez zestawienie brył o różnych wysokościach i wy-eksponowanie zaokrąglonej części. Posiada charakterystycznedla stylu duże okna, gład-ką elewację i prostą formę. Elewację na parterze obłożono płytami z czarnego granitu,z którym kontrastują płyty jasnego piaskowca na górnych kondygnacjach. Po wojnie bu-dynek był siedzibą Polskich Linii Oceanicznych.

2. Budynek zaprojektowany został przez inż. architekta Stanisława Ziołowskiego. Jest tonajwiększy budynek mieszkalny międzywojennejGdyni, a jego długość wzdłuż ul. 3 Ma-ja wynosi ponad 90 metrów. Ma nowoczesną konstrukcję, od strony ul. 3 Maja zwracauwagę półokrągła wieżyczka-nadbudówka, charakterystyczna dla architektury Gdyni.Swym kształtem przypomina okręt. Był to pierwszy nowoczesny apartamentowiecw Polsce. Posiada schody z „duszą”, oświetlające wnętrze budynku „kosmiczne oko”,jego hol zdobi mozaika z płytek terakotowych. Wewnątrz znajduje się minimuzeumzałożone przez mieszkańców budynku.

3. Luksusowa kamienica zaprojektowana przez Zbigniewa Kupca w 1936 r. z uwzględnie-niem zasady planu otwartego i wolnego. Trzypiętrowa od Słowackiego, od Armii Krajo-wej ma cztery piętra, narożnik zaś jest o jedną kondygnację wyższy. Charakter tej budowlinadają m.in. piony okien narożnikowych przeszklone ogrody zimowe. Każde z tychokien składa się z 15 osobnych szyb. Na dachu znajdował się taras.

73


4. Kompleks budynków o charakterystycznej bryle powstał w latach 1936–38 wg projektuJerzego Müllera i Stefana Reychmana. Zwraca uwagę unikalna konstrukcja głównej ha-li łukowej, która uważana jest za jeden z ciekawszych budynków architektury polskiejokresu międzywojennego. Obiekt to jeden z wielu zabytków Gdyni, który do dzisiaj pełniswą pierwotną funkcję.

Źródło informacji oraz zdjęć: http://modernizmgdyni.pl

Załącznik nr 2

http://modernizmgdyni.pl

74

Małgorzata Zygmunt

Czy znasz okolice szkołyi miejsce swojego zamieszkania(Karwiny, Wielki Kack)?

Informacje wstępne: scenariusz lekcji przyrody lub godziny wychowawczej dla klasy V;czas trwania: 1 godz. lekcyjna.

Temat: Czy znasz okolice szkoły i miejsce swojego zamieszkania (Karwiny, Wiel-ki Kack)?

Cele ogólne:

zainteresowanie uczniów okolicą, poznanie walorów miejsca zamieszkania.

Cele szczegółowe

Uczeń potrafi: rozpoznać zbiorowiska leśne okolicy, opisać formy terenu na podstawie obserwacji, nazwać lokalny ciek wodny, obserwować otaczający teren, wyciągać wnioski, orientować się w przestrzeni geograficznej.

Metody i techniki pracy:

pogadanka, praca indywidualna.


arkusz zadań testowych (w załączniku).

Przebieg lekcji:

podanie tematu, omówienie celów lekcji;

75


informacja NaCoBeZu (na co będę zwracać uwagę), np.:• umiejętność określania położenia obiektów względem innych obiektów, posługując

się nazwami kierunków,• znajomość nazw ulic, przy których zlokalizowane są instytucje, z których dziecko

korzysta (szkoła, przedszkole, kościół, przychodnia, biblioteka itp.) w dzielnicy za-mieszkania;

krótka pogadanka o pobliskim terenie; rozdanie zestawów zadań; rozwiązywanie zadań; podanie skali ocen do testu, np.:

liczba trafnychodpowiedzi

ocena

12 znasz okolicę znakomicie11–10 bardzo dobrze9–8 dobrze7–6 słabo, obserwuj, chodząc po okolicy, mijane obiekty5–4 niewystarczająco, warto poświęcić czas, aby poznać ją lepiej

3 i mniej koniecznie musisz poznać ją lepiej, żeby się nie zgubić

Podsumowanie i ocena pracy uczniów na lekcji.

Po rozwiązaniu zadań z karty pracy uczniowie sami dokonują oceny na podstawie odpowiedziudzielonych przez nauczyciela.

Otrzymane wyniki można skomentować, a otrzymane oceny wykorzystać do ocenianiabieżącego.

Małgorzata Zygmuntdoradca metodyczny geografiiZespół Szkół nr 13 w Gdyni

76

Czy znasz okolice szkoły i miejsce swojego zamieszkania (Karwiny, Wielki Kack)?

Załącznik

KARTA PRACY

Czy znasz okolice szkoły i miejsce swojego zamieszkania (Karwiny, Wielki Kack)?

1. W której części miasta leżą dzielnice Gdyni Karwiny i Wielki Kack?a) północnej, b) wschodniej, c) południowej, d) zachodniej.

2. Na obrzeżach naszego osiedla znajduje się objęty ochroną las. Jaką nazwę nosi?a) Nadmorski Park Krajobrazowy, b) Trójmiejski Park Krajobrazowy,c) Kaszubski Park Krajobrazowy, d) Słowiński Park Narodowy.

3. Wśród drzew okolicy szkoły dominują:a) sosna i świerk, b) buk i świerk, c) sosna i buk, d) buk i klon.

4. Który z wymienionych rezerwatów przyrody położony jest na północ od budynkuszkoły?a) Kacze Łęgi, b) Łęg nad Swelinią, c) Kępa Redłowska, d) Zajęcze Wzgórza.

5. W pobliżu przychodni lekarskiej przepływa niewielki ciek wodny. Jak brzmi jegonazwa?a) Swelinia, b) Cisowa, c) Kacza, d) Źródło Marii.

6. Najstarszą szkołą w Wielkim Kacku i na Karwinach jest placówka zlokalizowana przyulicy:a) Staffa, b) Starodworcowej, c) Chwaszczyńskiej.

7. Ulica Chwaszczyńska, przy której zlokalizowana jest nasza szkoła, stanowi drogęwylotową z Gdyni w kierunku:a) Pruszcza Gdańskiego, b) Żukowa i Kartuz, c) Wejherowa, d) Tczewa i Malborka.

8. Dokąd prowadzi linia kolejowa, nad którą zbudowany jest wiadukt na ulicyWielkopolskiej?a) do Gdańska, b) do Helu, c) do Kościerzyny, d) do Słupska.

9. Ile cmentarzy położonych jest na terenie dzielnic Karwiny i Wielki Kack?a) żaden, b) 1, c) 2, d) 3.

10. Który z wymienionych pieszych szlaków turystycznych nie przebiega w sąsiedztwienaszej szkoły?a) niebieski Kartuski, b) czarny Zagórskiej Strugi,c) czerwony Wejherowski, d) żółty Wzgórzami Trójmiasta.

11. Jaka instytucja ma swoją siedzibę na parterze wieżowca stojącego w sąsiedztwieszkoły?a) poczta, b) przychodnia lekarska, c) kiosk, d) biblioteka publiczna.

12. Jakie numery mają trolejbusy i autobusy, którymi można dojechać spod szkoły docentrum Gdyni?a) 23, 172, R, b) 23, 31, 180, c) 31, 180, 181, d) 23, 27, 181.

ODPOWIEDZI:1. c; 2. b; 3. c; 4. a; 5. d; 6. b; 7. b; 8. c; 9. c; 10. a; 11. d; 12. a.

77

Jolanta Głodowska

Co wiemy o historii i ludziachzasłużonych dla Gdyni?

Informacje wstępne: scenariusz lekcji powtórzeniowej z historii lub zajęć koła historyczne-go; czas trwania 2 godziny lekcyjne.

Temat: Co wiemy o historii i ludziach zasłużonych dla Gdyni?

Cele główne:

kształtowanie więzi ze środowiskiem lokalnym, rozbudzanie postaw patriotycznych.

Cele szczegółowe

Uczeń potrafi: określić dzieje najbliższej okolicy pod względem historycznym, zinterpretować przynależność do regionu, z którego pochodzi, opowiedzieć losy obywateli zasłużonych dla Gdyni, określić pochodzenie nazwy miasta, wymienić ważne wydarzenia z dziejów Gdyni.

Formy pracy:

grupowa, zbiorowa.

Metody pracy:

gra dydaktyczna „Kółko i krzyżyk”, gra dydaktyczna: „Jeden z 10”.


tabela do gry „Kółko i krzyżyk”, przykładowe pytania do gry, krzyżówka.

78

Co wiemy o historii i ludziach zasłużonych dla Gdyni?

Przebieg zajęć

1. Podział uczniów na 2 grupy (jeśli zespół klasowy jest duży, to dzielimy go na czteryczęści). Każda grupa wybiera lidera.

2. Gra „Kółko i krzyżyk”.Przygotowujemy tabelę z numerami od 1 do 16. Pod każdą liczbą kryją się pytania (najle-piej trzy, bo jeśli grupa odpowie źle, to można do tego numeru wrócić). Znakiem jednejgrupy jest kółko, a drugiej krzyżyk. Drużyna wybiera numer pytania, jeśli odpowie nanie, to numer zamienia się na znak grupy. Wygrywa ten zespół, który pierwszy ułożycztery znaki w linii poziomej, pionowej lub po skosie. Jeśli żadnej drużynie nie uda sięułożyć w ten sposób swojego znaku, to wygrywa ta drużyna, która zdobędzie najwięcejpunktów.

Tabela1 2 3 45 6 7 89 10 11 1213 14 15 16

Przykładowe pytania:1. Podaj dokładną datę uzyskania przez Gdynię praw miejskich.

a) 28 III 1945 b) 10 II 1920 c) 10 II 19262. Jak nazywa się pierwsza dzielnica, którą przyłączono do Gdyni?

a) Chylonia b) Oksywie c) Grabówek3. Do którego zaboru trafiła Gdynia w 1772 roku?

a) rosyjskiego b) pruskiego c) austriackiego4. Jak nazywał się pierwszy wójt Gdyni?

a) Jan Radtke b) Tadeusz Wenda c) Eugeniusz Kwiatkowski5. Podaj dokładną datę wyzwolenia Gdyni spod okupacji hitlerowskiej.

a) 28 III 1945 b) 10 II 1926 c) 28 III 19446. Kim była Danuta Baduszkowa?

a) prezydentem miasta b) dyrektorem Teatru Muzycznego c) marynistką7. W którym roku pojawiła się pierwsza wzmianka o Gdyni?

a) 1253 b) 1429 c) 13628. Jak nazywa się obecny prezydent Gdyni?

a) Bronisław Komorowski b) Tadeusz Szczurek c) Wojciech Szczurek9. Gdzie znajduje się najstarszy kościół w Gdyni?

a) przy ulicy Świętojańskiej b) na Grabówku c) na Oksywiu10. Od kogo pochodzi nazwa ulicy Świętojańskiej?

a) Jana Radtkego b) Jana Nepomucena c) Jana z Różęcina11. W którym roku miały miejsce w Gdyni tzw. wypadki grudniowe?

a) 1970 b) 1980 c) 198112. Do którego z wymienionych zakonów należała Gdynia?

a) jezuitów b) kartuzów c) franciszkanów

79


13. Ile dzielnic liczy Gdynia?a) 22 b) 15 c) 21

14. Jak nazywał się inżynier odpowiedzialny za budowę portu w Gdyni?a) Eugeniusz Kwiatkowski b) Tadeusz Wenda c) Tadeusz Kwiatkowski

15. Czyj pomnik znajduje się na placu Kaszubskim w Gdyni?a) Eugeniusza Kwiatkowskiego b) Tadeusza Wendy c) Antoniego Abrahama

16. Jak nazywał się dowódca, który bronił Kępy Oksywskiej w czasie II wojny świato-wej?a) Jan Radtke b) Stanisław Dąbek c) Karol Borchardt

3. Ułożenie pytań do krzyżówki, której hasłem będzie: GDYNIA.

4. Sprawdzenie krzyżówki. Wyznaczenie dwóch uczniów, z których jeden rysuje swojąkrzyżówkę na tablicy, a drugi ją rozwiązuje.

5. Gra dydaktyczna „Jeden z 10”.Każdy z uczniów dostaje trzy szanse. Nauczyciel po kolei zadaje pytanie każdemuuczniowi (może wykorzystać pytania z pierwszej gry albo z krzyżówek uczniów). Je-śli uczeń odpowie prawidłowo, dostaje punkt, jeśli nie traci jedną z trzech szans. Popierwszej rundzie to uczniowie wskazują, kto ma odpowiadać następny. Pytania zadawa-ne są tak długo, aż zostanie trzech najlepszych uczniów. Oni dostają nowe szanse, a te,które im zostały, są zamieniane na punkty. Wygrywa ten, który ostatni straci szanse.

6. Uczniowie dzielą się spostrzeżeniami na temat tego, która metoda ułatwiła im utrwaleniemateriału.

Jolanta GłodowskaSzkoła Podstawowa nr 26 w Gdyni

Bibliografia

Encyklopedia Gdyni, Gdynia 2006

Kitowski S., Sokołowska M., Ulice Gdyni. O historii i patronach, Gdynia 2001

Ostrowska E., Gdynia. Miasto i ludzie, Gdynia 2006

Pawlik I., Kudławiec S., Mała historia Gdyni, Gdynia 2008

80

Stanisław Kudławiec

Gdynia morską stolicą Polski?

Informacja wstępna: scenariusz zajęć koła regionalnego/historycznego dla szkół podstawo-wych (lub gimnazjum).

Temat: Gdynia morską stolicą Polski?

Cel ogólny: propagowanie wśród uczniów wiedzy z zakresu dziejów Gdyni i problematykiwspółczesności miasta.

Cele szczegółowe

Uczeń potrafi: opisać, na czym polega specyfika miasta, wyjaśnić związek pomiędzy genezą miasta (budową portu) i jego początkowym charak-

terem a obecną specyfiką ekonomiczną i kierunkami rozwoju, określić czynniki wpływające na morski charakter miasta, argumentować własne zdanie na określony temat.

Metody i środki dydaktyczne:

„burza mózgów”, praca w grupach; rozmowa nauczająca z użyciem foliogramów lub ilustracji, sondaż, praca z wykorzy-

staniem planu miasta, materiału ikonograficznego (zdjęcia archiwalne oraz fotografiawspółczesna), źródeł tekstowych (wycinki z prasy lokalnej);

środki multimedialne (zaleca się przeprowadzić zajęcia w czytelni lub w sali z dostępemdo komputera i Internetu);

metoda „za i przeciw”.

Czas pracy: 2 godziny lekcyjne.

Wprowadzenie

Proponuję wyjaśnienie metodą „burzy mózgów” sformułowania autorstwa Sławomira Ki-towskiego „Gdynia z morza i marzeń” oraz dyskusję, która ostatecznie pozwoli ustalić zakresznaczeniowy określenia „morski charakter” miasta Gdyni w pierwszych latach jego istnienia.Dyskusję możemy rozwinąć pytaniem: Co wpływało na morski charakter miasta?

(budowa portu oraz bazy dla Marynarki Wojennej, tworzenie zaplecza szkoleniowego przeniesienie Szkoły Morskiej z Tczewa do Gdyni…)



Przed rozpoczęciem dyskusji można zaprezentować zdjęcia archiwalne z lat międzywojen-nych przedstawiające prace przy budowie portu wraz z jego etapami budowy, miejsca uzdro-wiskowe w Orłowie, gdyńską plażę zapełnioną wypoczywającymi ludźmi itp. (tu skorzystaćmożna również ze zdjęć zawartych w opracowaniach Sławomira Kitowskiego: Port Gdynia,Miasto z morza i marzeń; a także z: Modernizm w Europie. Modernizm w Gdyni. Architekturalat międzywojennych i ich ochrona, Encyklopedia Gdyni).

Oczekiwać można, iż wypowiedzi uczniów pozwolą przybliżyć najważniejsze aspektydecydujące o morskiej specyfice (dogodne położenie, zatrudnienie, charakter uzdrowiskowyi wypoczynkowy, który miał rozwinąć turystykę morską, żeglugę itp.)

Rozwinięcie

Powrót do współczesności:1. Analiza na płaszczyźnie gospodarczej miasta.

Uczniowie w ośmioosobowych grupach przeprowadzają sondaż wśród swoich rodzicówi dziadków na temat ich miejsc pracy (nazwy firm, zakładów, instytucji) oraz próbująwspólnie w grupie określić ich specyfikę ze względu na płaszczyznę działalności gospo-darczej.

Informacje na temat charakteru i miejsca pracy rodziców i dziadków pozwalajązwrócić uwagę uczniów na rodzinne tradycje związane z wykonywaniem zawodu lub ichbrak. Uczniowie w grupach tworzą listy zawodów i przedsiębiorstw (osobno rodziców,osobno dziadków), wyodrębniając te zawody i przedsiębiorstwa, które bezpośrednio lubpośrednio związane były i są z gospodarką morską. Podczas tworzenia tych list niezbędnajest współpraca i pomoc nauczyciela.

Na podstawie sondażu wszystkich grup nauczyciel sporządza na tablicy ogólną li-stę firm, zakładów, instytucji, które mają charakter typowo morski (stocznie, port, MIR,Radmor i inne) oraz innych firm gdyńskich reprezentowanych przez rodziców i dziad-ków.

Na koniec tej części zajęć należy dokonać podsumowania, wymieniając nazwyi określając lokalizację tych zakładów, które bezpośrednio związane są z gospodarkąmorską.

Z udziałem nauczyciela i pod jego kierownictwem należałoby przeprowadzić krótkądyskusję odnośnie liczby funkcjonujących obecnie przedsiębiorstw i instytucji o charak-terze morskim i ewentualnie wyjaśnić przyczyny ograniczania zatrudnienia.

2. Analiza na płaszczyźnie związanej ze sportem i rozrywką.Na podstawie wycinków prasowych (np. „Wiadomości Gdyńskich”, „Gazety Świętojań-skiej”) i zdjęć uczniowie (tym razem w mniejszych grupach, 4-osobowych) przygotowująrelacje reporterskie z imprez kulturalnych i próbują określić ich specyfikę (podobnie jakw poprzednim ćwiczeniu można na podstawie selekcji charakteru imprez wyodrębnić teważne i o charakterze morskim, np. The Tall Ships Races). Posiłkując się Internetem,uczniowie w 2-osobowych grupach wyszukują informacje na temat najważniejszych im-prez morskich organizowanych w Gdyni.

Wykorzystując zebrane informacje, uczniowie mogą przygotować i zaprezentowaćnotatki dotyczące najważniejszych imprez rozrywkowych i sportowych o charakterzemorskim.

82

Gdynia morską stolicą Polski?

Zakończenie

W podsumowaniu należałoby wspólnie znaleźć odpowiedź na pytanie postawione w tema-cie zajęć: Gdynia stolicą morską Polski? Odpowiedzi można szukać w dyskusji, na podsta-wie której gromadzone są argumenty „za” lub „przeciw”. Bez względu na jej wynik należyzwrócić uwagę uczniów na fakty: „Gdynia żeglarską stolicą Polski”, „Gdynia stolicą tradycjimorskich”. W oparciu o te kategorie tematyczne nauczyciel proponuje (pozostawiając ucznio-wi wybór jednego z ww. tematów) wykonać pracę w dowolnej formie literackiej (reportaż,notatka, rozprawka w przypadku uczniów gimnazjalnych) lub plastycznej (kolaż, album czywystawa klasowa bądź szkolna; praca grupowa).

Stanisław KudławiecSzkoła Podstawowa nr 40 w Gdyni

5* 83

Ewa Madziąg

Gdynia moje miasto

Informacje wstępne: scenariusz lekcji matematyki z elementami oceniania kształtującegodla klasy szóstej. W zależności od programu nauczania należy go zrealizować w czasie lek-cji powtórzeniowej przed sprawdzianem na zakończenie II etapu edukacyjnego. Proponujęzastosować pracę w parach lub w grupach, ponieważ dla pojedynczego ucznia zakres prze-widzianych zadań może okazać się zbyt pracochłonny.

Temat: Gdynia moje miasto powtórzenie wiadomości przed sprawdzianemszóstoklasisty.

Cele lekcji

Uczeń potrafi: wykonywać działania w zbiorze liczb wymiernych, zastosować cechy podzielności liczb do rozwiązywania zadań, odczytywać dane przedstawione w formie tabeli, wykresu, obliczać pola figur, obliczać objętość graniastosłupa.

Na co będę zwracała uwagę:

na sposób rozwiązywania problemu, na opis strategii postępowania przy rozwiązywaniu problemów, na sposób prezentacji, na samoocenę pracy grupy.

Czas zajęć: 2 godziny lekcyjne.

Pomoce dydaktyczne: zestaw zadań wydrukowany na kolorowych kartkach (każda grupama inny kolor).

Przebieg lekcji

Faza wstępna

Przed rozpoczęciem pracy należy poinformować uczniów, na co będzie zwracało się uwagęw toku lekcji oraz co będzie podlegało ocenie po jej zakończeniu.

W zależności od poziomu umiejętności matematycznych uczniów dzielimy klasę na parylub grupy 3–4-osobowe.

84

Gdynia moje miasto

Faza zasadnicza

Przedstawiciel każdej grupy wybiera jedno spośród zadań, które są rozłożone na biurku.Uczniowie w parach lub grupach rozwiązują zadania. Gdy grupa rozwiąże zadanie, se-

kretarz przychodzi z nim do nauczyciela, który na bieżąco sprawdza tempo pracy, udzie-lając informacji zwrotnej. Różna trudność zadań i niejednakowa sprawność matematycznauczniów powodują, że nauczyciel w trakcie lekcji może dokonać analizy poszczególnychrozwiązań.

Podsumowanie

Po rozwiązaniu przez poszczególne grupy zadań nauczyciel komentuje pracę zgodnie z zało-żeniami podanymi na początku lekcji. Uwzględniając motywacyjną funkcję oceniania, wy-stawia pozytywne oceny, biorąc pod uwagę samoocenę grupy i ocenę proponowaną poszcze-gólnym jej członkom.

Zadania

1. Wykonaj obliczenia. Powtarzający się wynik to rok pojawienia się w dokumentachpierw-szej wzmianki o Gdyni.a) 2369 + 1523 =b) 179 · 7 =c) 4913 : 17 =d) 3062− 1809 =

2. Gdynia otrzymała prawa miejskie 10 lutego 1926 roku. Oblicz, ile od tego czasu minęłomiesięcy.

3. Na plaży wykopano dół o wymiarach 3 m × 200 cm × 40 dm w kształcie prostopadło-ścianu. Jeden metr sześcienny piasku waży 1,6 tony. Ile wywrotek o ładowności 3 tonpotrzeba do wywiezienia tego piasku?

4. Prostokątny plac przed pomnikiem Harcerzy ma wymiary 14,5 m × 21 m.Oblicz, ile płytek chodnikowych w kształcie kwadratu o boku 50 cm znajduje się na tymplacu.

5. Kasia uczęszcza na zajęcia do Teatru Muzycznego „Junior” w soboty i niedziele. Wy-chodzi z domu o godzinie 9.35. Do domu wraca o godzinie 15.25.a) Ile czasu poświęca w tygodniu na te zajęcia?b) Jaką część tygodnia stanowi czas poświęcony na te zajęcia?

6. Janek i Zbyszek jeździli na bulwarze Nad-morskim na rolkach. Na pokonanie 180 mchłopcy potrzebowali dwóch minut. Jakądrogę pokonają w czasie 512 godziny, jeżelibędą poruszać się z taką samą prędkością?

7. Firma Krawczyk szyje żagle o kształcieprzedstawionym na rysunku.Przyjmując, że bok kratki jest równy 0,5 m,oblicz, ile płótna zużyto na uszycie dwunastużagli.

85


8. Długość ścieżki rowerowo-komunikacyjnej położonej wzdłuż al. J. Piłsudskiego odul. Bema do ul. Krasickiego wynosi 600 m. Na mapie odcinek łączący te ulice ma długość4 cm. W jakiej skali wykonano tę mapę?

9. Ewa umówiła się z koleżankami na placu Kaszubskim w niedzielę na godzinę 1600, alekoleżanki spóźniły się. Kasia przyszła tylko kwadrans później, Sylwia spóźniła się aż302 sekund, spóźnienie Moniki wynosiło 0,15 h, a Małgosi 1120 doby. W jakiej kolejnościi o której godzinie przyszły koleżanki Ewy na spotkanie?

10. Wzdłuż pasa zieleni na ulicy Chwaszczyńskiej postanowiono posadzić w równych odle-głościach krzewy bukszpanów. Odcinek, na którym należy posadzić krzewy, ma długość36,8 m, a odległość między dwoma sąsiednimi bukszpanami powinna wynosić 1,6 m.Ile krzewów zostanie posadzonych po jednej stronie pasa zieleni?

11. W hotelu Gdynia znajduje się basen. Wymiary niecki basenu są następujące:25 m × 12,5 m. Zakładając, że głębokość basenu wynosi 1,1 m, oblicz, ile litrów wodyjest w tym basenie, gdy napełnimy go do 34 wysokości.

12. Tabela przedstawia dzielnice Gdyni w 2010 roku.

DzielnicaLudnośćogółem

Powierzchniaw km2

Gęstośćzaludnienia

Babie Doły 2 303 2,28 1 008Oksywie 15 232 3,53 4 320Obłuże 19 431 3,64 5 335Pogórze 14 071 2,28 6 166Cisowa 13 073 5,76 2 270Pustki Cisowskie-Demptowo 8 732 14,53 601Chylonia 25 599 3,98 6 429Leszczynki 8 910 2,70 3 296Grabówek 9 959 4,00 2 490Działki Leśne 8 687 2,00 4 344Śródmieście 13 721 12,61 1 088Kamienna Góra 4 270 0,63 6 767Wzgórze św. Maksymiliana 12 323 1,71 7 206Redłowo 8 052 2,83 2 847Orłowo 7 167 4,44 1 614Mały Kack 7 895 8,49 929Wielki Kack 10 719 14,91 719Karwiny 10 983 3,28 3 354Dąbrowa 14 701 5,33 2 760Witomino Radiostacja 10 485 5,04 2 079Witomino Leśniczówka 8 904 3,25 2 744Chwarzno-Wiczlino 7 234 27,93 259Gdynia ogółem 242 451 135,14 1 794

http://www.gdynia.pl/wszystko/o/gdyni/liczby

86

Gdynia moje miasto

Na podstawie danych przedstawionych w tabeli odpowiedz na pytania:a) Która z dzielnic ma największą powierzchnię?b) W której dzielnicy mieszka najwięcej ludzi, a w której najmniej?c) Wymień dzielnice, w których gęstość zaludnienia jest mniejsza niż 1000 osób.d) Wymień dzielnice, w których mieszka mniej niż 10000 osób.

13. Wykonaj działania. Otrzymane wyniki pomnóż, a dowiesz się, ile pomników przyrodybyło w Gdyni w 2005 roku.

21

2· 114+ 8,1− 1,02 · 5 =

25− 8,4 · 123=

14. Diagram przedstawia ilość mieszkań oddanych do użytku w latach 2000–2005 w Gdyni.

Korzystając z wykresu, rozwiąż zadania:a) W którym roku oddano do użytku najwięcej mieszkań, a w którym najmniej?b) O ile zmalała liczba oddanych mieszkań w roku 2005 w porównaniu z rokiem 2000?c) O ile więcej oddano mieszkań do użytku w 2003 w porównaniu z rokiem poprzed-

nim?15. Oblicz:

a) iloczyn liczb: 73691 i 48b) różnicę liczb: 1716 i 751c) sumę liczb: 6342 i 126153d) iloraz liczb: 4208 i 8

Zapisz kolejno cyfry setek z wyników zadań: a, b, c, d.Uzupełnij zdanie, wpisując w miejsce kropek otrzymaną liczbę czterocyfrową.Gdynia została wyzwolona 28.03. . . . . . . roku.

87


16. Dyrektor Muzeum Miasta Gdyni zakupił farbę za 274 zł, czyli siódmą część środkówprzeznaczonych na remont. Ile liczą środki przeznaczone na remont?Wynik to rok, w którym decyzją Naczelnika Państwa Józefa Piłsudskiego powstała Ma-rynarka Polska, czyli Polska Marynarka Wojenna.

17. Uzupełnij brakujące lata wydarzeń w odpowiednim zapisie.

Zapis rzymski Wydarzenie Zapis arabski

MCMXX Tadeusz Wenda wskazuje Gdynię jako miejsce budowyprzyszłego portu.

Budowa mola w Orłowie o długości 420 m. 1934

Oddanie do użytku Teatru Muzycznego, drugiej co dowielkości sceny muzycznej w Polsce.

1979

MCMXCIII Odsłonięcie pomnika Ofiar Grudnia’70.

Inauguracja Sceny Letniej Teatru Miejskiego na plażyw Orłowie.

1996

18. Oblicz wartość wyrażenia, wynikowi przyporządkuj odpowiednią literę. Zapisz oblicze-nia. Odczytaj słowo.

12

341

235

1835

6− 56: 11

2=

M C M

−2 2 34

73− 1,75 · 137· 2 =

Ś I H5

8

7

8

9

80,8 :4

5+1

8−(

1

2

)2

=E C R

2,1 2,5 0,61,6 + 0,4 · 11

4=

I S O

14 6 102 + {2 + [2 + (2 + 2)]− 2} − 2 =

Z W B

2,2 0,3 0,580,4 + 0,6 · 0,3 =

K R Ó

117

2431

392

347

8− 238· 113=

J O Y

Książę . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . I podarował zakonowi Norbertanek z Żukowa wioskę,z której powstała Gdynia.

88

Gdynia moje miasto

19. Rozwiąż krzyżówkę, a dowiesz się, kto zainspirowany Gdynią napisał książkę „Wiatr odmorza”.

1

2

3

4

5

6

7

8

9

10

11

12

13

14

1. Graniastosłup prosty, którego wszystkie ściany są kwadratami.2. Przykładem tej bryły jest piramida.3. Odcinek łączący środek okręgu z punktem na okręgu.4. Może być taneczna lub geometryczna.5. Graniastosłup lub ostrosłup, który w podstawie ma wielokąt foremny.6. Odcinek, który łączy dwa wierzchołki wielokąta, ale nie jest jego bokiem.7. Inaczej iloczyn.8. Czworokąt, który ma dwie pary boków równych i równoległych.9. Może być arytmetyczne lub algebraiczne.

10. Część bagietki.11. Brana u krawca.12. Ostrosłup ma tylko jedną.13. Ich suma w trójkącie wynosi 180◦.14. W kole najdłuższa ... to średnica.

Ewa Madziągdoradca metodyczny matematyki

Zespół Szkół nr 14 w Gdyni

89

IV

w gimnazjum

Iwona Chojnacka, Elżbieta Cymerys

Rozprawa o rozprawcez Gdynią w tle

Informacja wstępna: lekcja powtórzeniowa w klasie III.

Temat: Rozprawa o rozprawce z Gdynią w tle.

Cele ogólne: kształtowanie świadomości funkcji językowych, poznanie i tworzenie form wypowiedzi.

Cele szczegółoweUczeń potrafi: stosować zasady organizacji tekstu, tworzyć plan twórczy własnej wypowiedzi, uczestniczyć w dyskusji, wysławiać się precyzyjnie, wykorzystywać wiedzę z życia i literatury w tworzeniu tekstu, dokonywać wyboru propozycji.

Metody i formy pracy: burza mózgów, dyskusja, metoda problemowa; praca indywidualna,praca w grupie.

Środki dydaktyczne: karty pracy.

Czas: 90 min.

Przebieg lekcji

Etap lekcji Czas Czynności/Zadania

Zaangażowanie 10′ Przedstawienie celów lekcji, przypomnienie zasad pracy w grupie.Podział klasy na 6 grup.Rozdanie kart pracy i wyjaśnienie zadań.

Badanie 40′ Uczniowie w grupie wypełniają otrzymane karty pracy (załączniknr 1). Każda z grup analizuje inny temat (załącznik nr 2).

93

IV. W gimnazjum

Prezentacja 30′ Sprawozdawcy poszczególnych grup prezentują wyniki pracy ze-społu. Nauczyciel na tablicy (podczas prezentacji) uzupełnia sche-mat metodą burzy mózgów (załącznik nr 3), weryfikując ewentu-alne błędy i uzupełniając treści.

Refleksja 10′ Nauczyciel omawia wykonanie zadań przez grupy, ocenia pracę.Jeszcze raz, wykorzystując zebrane informacje dotyczące rozpraw-ki jako formy wypowiedzi pisemnej, przypomina zasady jej reda-gowania.Zapisanie zadania domowego: Napisz rozprawkę, wykorzystującmateriały zebrane w swojej karcie pracy.

Uwagi Kartę pracy, która jest podstawą pracy domowej, otrzymuje każdyuczeń, ale uzupełnia ją, pracując w grupie.Zaproponowane tematy losują liderzy grup i wpisują do karty pra-cy.Grupy powinny być tak dobrane, by znaleźli się w nich uczniowieo różnym poziomie wiedzy i umiejętności.

Iwona Chojnacka doradca metodyczny języka polskiegoGimnazjum nr 11 w Gdyni

Elżbieta Cymerys doradca metodyczny języka polskiegoZespół Szkół nr 7 w Gdyni

Załącznik nr 1

KARTA PRACY

I Cechy rozprawki

II Zasady stylu i języka

94

Rozprawa o rozprawce z Gdynią w tle

III Temat

IV Teza

V Argumenty Przykłady

1. 1.

2. 2.

3. 3.

VI Podsumowanie

VII Zakończenie

95

IV. W gimnazjum

Załącznik nr 2

PROPONOWANE TEMATY ROZPRAWEK

1. Czy w Gdyni mieszka się „wygodnie”?2. Dlaczego warto urlop spędzić w Gdyni?3. Czy Gdynia jest miastem nauki i techniki?4. Czy Gdynia jest miastem „z morza i marzeń”?5. Czy w Gdyni można się nie nudzić?6. Czy słusznie w latach 30. XX w. nazywano Gdynię oknem Polski na świat?

Załącznik nr 3

W formie zdań rozkazujących zapisz zasady tworzenia rozprawki (uczniowie zgłaszają pro-pozycje, nauczyciel zapisuje je na tablicy).

Pamiętaj o tezie.

96

Aleksandra Blałtęberg

Proud to be citizens of Gdynia what are your feelings?

Informacja wstępna: scenariusz cyklu lekcji języka angielskiego.

Topic: Proud to be citizens of Gdynia what are your feelings?

Level: can be adapted to any level of English.

Objectives:

As a result of completing this unit, students will be able to... learn/revise the topic-realted vocabulary such as: national symbols, national emblem,

coat of arms, shield, scales, fin, attitude, fatherland, anthem etc. practise describing and recognising nouns and adjectives practise using the language to express their opinion build up their social awarness understand the importance of our national symbols gain an understanding of the term: ‘patriot’, ‘patriotism’ and ‘local patriotism’ compile a list of suggestions, on how to demonstrate patriotism nowadays and practise

respect for the national symbols share their personal reactions to what they have learned in group and whole-class

discussions

Interactions: T-S, S-T, S-S closed pairs/mingles, groups.

Materials, equipment: pictures showing the emblems of Gdynia, copies of the optional ‘coatof arms’ exercise (one to each student), copies of the filling gap exercise (one for each pair ofstudents), slips of paper with a definition of the word ‘patriot’ (one for each group of four),bilingual dictionaries, monolingual dictionary of English, computers (optional)

Methods: problem solving, communicative approach.

Anticipated problems: students may need to be given vocabulary to make them speak; theymay find difficult talking about the ways we can express our patriotism nowadays may needsome tips from the teacher.


IV. W gimnazjum

Procedure

Lesson 1

I. Warm up:

• Teacher: When you think ‘Gdynia’/about Gdynia what words/pictures come to yourmind then?

T. writes down students’ answers on the board then asks students:• What is an adjective? (a word that describes a noun)• What is a noun?• Put the words into the correct groups:

nounsnames names names

adjectives otherof of of

people places things

II. Main part symbols of Gdynia1. What are the symbols of Gdynia?

Coat of armsFlag

T. asks students to describe the coat of arms and the flag in their own words. The coatof arms of Gdynia consists of two golden/yellow fishes (impaled with a white sword) ona red shield. The flag blue and white horizontal stripes etc.Optional activity students label the picture using dictionaries or the words givenin the box.

SCALES SWORD FISHES FIN SHIELD TAIL

98

Proud to be citizens of Gdynia what are your feelings?

2. Pair work: Students answer the questions:• Are the symbols important? Why?• Can the flag or the coat of arms be put anywhere?• In what way should we ‘treat’ the symbols of our city/country?

T. gives students the vocabulary they need or/and they use dictionaries.3. Teacher asks students:• What do you call a person who respects the national symbols of his/her country?

(A patriot)• What is patriotism?

Pair work: S. Complete the gaps with one word a noun or an adjectivePatriotism denotes 1 and supportive attitudes to a 2 , by individuals andgroups. The ‘fatherland’ (or ‘motherland’) can be a 3 or a 4 but patriotismusually applies to a nation and/or a nation 5 . Patriotism covers such attitudesas: 6 in its achievements and culture, the desire to preserve its character andthe basis of the 7 and identification with other members of the 8 .

from: Wikipedia, the Free Encyclopedia (http://en.wikipedia.org)

Answers: 1) positive 2) ‘fatherland’ 3) region 4) city 5) state 6) pride 7) culture8) nation

4. Group work (groups of 4/5) Students answer the question/complete the table:What can we be proud of?

as Gdynia/Tricity/Pomeranian regioncitizens

as Poles

Homework

Students collect different pictures and information connected with the items talked aboutduring the lesson: symbols of Gdynia, things/people/places we are proud of.

Lesson 2

I. Warm up

• Teacher: What is ‘patriotism’? What does the word patriotism mean?Students give their answers/read the text/exercise completed during the previous lesson.• Teacher asks: Who can we call a patriot?

GROUP WORK (groups of 4): Students rearrange words written on the slips of paper tomake a definition.A PERSON WHO LOVES THEIR COUNTRY AND IF NECESSARY WILL FIGHTFOR IT

‘A person who loves their country and, if necessary, will fight for it.’Cambridge International Dictionary of English , Cambridge University Press 1999(T. may use any monolingual dictionary of English in order to make a definition.)

Optional definition ‘A person who loves their country’.

6* 99

IV. W gimnazjum

• Teacher: What do you call a person who loves the region/city/village they live in? (A localpatriot)

II. Main part

GROUP WORK:1. Students answer the questions:• In what ways did people (Poles/citizens of Gdynia) express their patriotism in the

past?• How can we express our patriotism nowadays? What can we do?

2. Project: ‘PROUD TO BE CITIZENS OF GDYNIA’Groups of students make posters/brochures including the information and pictures they

collected (previous lesson homework): symbols of Gdynia people, places and things we are proud of patriotic deeds todayOptional activity: in a computer room students can make their projects multimedia presentations using computers and computer software.

Lesson 3

Students complete their projects and present them to their colleagues and the teacher.

Aleksandra Blałtębergdoradca metodyczny języka angielskiego

Gimnazjum nr 4 w Gdyni

100

Daria Szopa

Gdynia 2112 news from the future

Informacja wstępna: scenariusz bloku zajęć z języka angielskiego dla klasy III.

Temat: Gdynia 2112 wieści z przyszłości (Gdynia 2112 news from the future).

Cele ogólne:

doskonalenie umiejętności językowych w zakresie mówienia oraz pisania; poszerzanie wiedzy z zakresu mediów (prasa); kształtowanie umiejętności pracy w grupie.

Cele szczegółowe

Uczeń potrafi: opisać przyszłe wydarzenia, używając czasu Future Simple; opisać wygląd miasta, używając słownictwa związanego z miastem (np. nazwy budyn-

ków, miejsc użyteczności publicznej) oraz przyimków (np. za, obok, pomiędzy); wymienić cechy charakterystyczne strony tytułowej gazety oraz artykułu prasowego; stworzyć stronę tytułową gazety w języku angielskim; napisać krótki, prosty artykuł prasowy w języku angielskim.

Metody i formy pracy:

słowne: dyskusja, wykład, burza mózgów, kula śniegowa; oglądowe: prezentacja strony tytułowej gazety; praktyczne: tworzenie strony tytułowej gazety; praca w grupach.

Materiały dydaktyczne:

tablica, magnesy, zdjęcia różnych miejsc w Gdyni; strony tytułowe gazet; materiały plastyczne (papier, magazyny, klej, nożyczki).

Czas trwania: dwie jednostki lekcyjne.

101

IV. W gimnazjum

Lekcja 1:

Lp. Część lekcji Schemat zadania Osiągnięcie

1. Część wstępna Powitanie.

Zagadka związana z tematem lekcji: nauczyciel dzieli uczniów na grupy,każda otrzymuje rebus, jego rozwiąza-nie łączy się z tematem lekcji (załącz-nik nr 1).

Uczeń rozwiązujerebus i identyfikujetemat zajęć.

Zapoznanie uczniów z celem lekcji.

2. Część główna Dyskusja Czy lubisz swoje miasto?Co podoba/nie podoba ci się w Gdyni?

Uczeń przedstawiai uzasadnia swojąopinię.

Ćwiczenie leksykalne obejmujące słow-nictwo związane z miastem: nauczyciel przypina do tablicy zdję-cia różnych miejsc w Gdyni (np. skwe-ru Kościuszki, przystani jachtowej itp.)oraz plansze z angielskimi nazwamiobiektów, uczniowie podchodzą do ta-blicy i dopasowują obrazki i plansze dosiebie.

Uczeń nazywaobiekty związanez miastem.

Burza mózgów Jakie inne słowa, któ-rych nie wymieniono w poprzednimćwiczeniu, kojarzą ci się z miastem?

Uczeń wyliczaobiekty związanez miastem.

Podział klasy na grupy.

Ćwiczenie pisemne (załącznik nr 2).

Prezentacja prac przez uczniów.

Uczeń opisuje wy-gląd miasta, uży-wając poznanychwyrazów.

3. Część końcowa Ćwiczenie (załącznik nr 3).

Prezentacja prac przez uczniów.

Uczeń projektujemapę i opisuje ją.

Lekcja 2:

Lp. Część lekcji Schemat zadania Cel zadania

1. Część wstępna Powitanie.

Zapoznanie uczniów z tematem i celemzajęć nauczyciel wiesza na tablicykilka różnych stron tytułowych gazet.Uczniowie próbują odgadnąć temat lek-cji.

Uczeń określa tematzajęć na podstawiewizualnych podpo-wiedzi.

102


2. Część główna Metoda kuli śniegowej nauczycieldzieli uczniów na pary. Uczniowie usta-lają, jakimi cechami wyróżnia się tytu-łowa strona gazety oraz artykuł praso-wy. Następnie pary łączą się w czwórki,czwórki w ósemki itd. i ustalają wspól-ną definicję, którą zapisują na tablicy.

Uczeń wymieniacechy strony tytuło-wej gazety, definiujepojęcie artykułuprasowego.

Podział klasy na grupy.

Ćwiczenie (załącznik nr 4).

Prezentacja pracy uczniów.

Uczeń redagujekrótki, prosty ar-tykuł prasowy orazstronę tytułową ga-zety.

3. Część końcowa Umieszczenie prac uczniów na ściennejgazetce w sali lekcyjnej.

Daria SzopaGimnazjum nr 4 w Gdyni

Załącznik nr 1

Hasła rebusu: przyszłość, miasto, port, ryba.

Załącznik nr 2

Grupa I: Wyobraź sobie, że jest rok 2112, a Gdynia jest terroryzowana przez Godzillę, mor-skiego potwora, który zwabiony gwiazdami światowej muzyki na Festiwalu Heinekena prze-prowadził się z Japonii nad Morze Bałtyckie. Używając czasu przyszłego, opisz w paru zda-niach, jak będzie wyglądać miasto. Jak będą zachowywać się jego mieszkańcy? Jak będziewyglądać życie gdynian w roku 2112?

Grupa II: Wyobraź sobie, że jest rok 2112, a Gdynia jako jedyne miasto na świecie nawiązałakontakt z cywilizacją pozaziemską, która pragnie wybudować w niej galaktyczny ośrodekwypoczynkowy dla kosmitów. Używając czasu przyszłego, opisz w paru zdaniach, jak będziewyglądać miasto. Co się w nim zmieni? Kim będą jego mieszkańcy?

103

IV. W gimnazjum

Grupa III: Wyobraź sobie, że jest rok 2112, a Morze Bałtyckie właśnie wyschło, odsłaniającogromne pustynne dno. Gdynia, wzorem Las Vegas, buduje na nim miasto kasyn, neonówi drogich hoteli. Używając czasu przyszłego, opisz w paru zdaniach, jak będzie wyglądaćmiasto. Jak zmieni się życie gdynian?

Grupa IV: Wyobraź sobie, że jest rok 2112. Wskutek ocieplenia klimatu podniósł się poziommórz i oceanów, a Gdynia znalazła się pod wodą. Naukowcy budują podwodne miasto, dziękiktóremu życie w Gdyni pod powierzchnią morza jest nadal możliwe. Używając czasu przy-szłego, opisz w paru zdaniach, jak będzie wyglądać podwodne miasto. Jak zmieni się życiegdynian?

Załącznik nr 3

Grupa I: Stwórz mapę ulicy Świętojańskiej w roku 2112, nawiązując do wydarzeń przed-stawionych w poprzednim ćwiczeniu. Pomyśl, jakie sklepy czy punkty usług powinny się naniej znaleźć. Przedstaw reszcie klasy mapę, używając słów i zwrotów takich jak: pomiędzy,obok, za (between, next to, behind) itd.

Grupa II: Stwórz mapę okolic orłowskiego mola w roku 2112, nawiązując do wydarzeń przed-stawionych w poprzednim ćwiczeniu. Pomyśl, jakie obiekty czy budynki powinny się na niejznaleźć. Przedstaw reszcie klasy mapę, używając słów i zwrotów takich jak: pomiędzy, obok,za (between, next to, behind) itd.

Grupa III: Stwórz mapę skweru Kościuszki w roku 2112, nawiązując do wydarzeń przedsta-wionych w poprzednim ćwiczeniu. Pomyśl, jakie sklepy i obiekty powinny się na nim zna-leźć. Przedstaw reszcie klasy mapę, używając słów i zwrotów takich jak: pomiędzy, obok, za(between, next to, behind) itd.

Grupa IV: Stwórz mapę ulicy 10 Lutego, nawiązując do wydarzeń przedstawionych w po-przednim ćwiczeniu. Przedstaw reszcie klasy mapę, używając słów i zwrotów takich jak:pomiędzy, obok, za (between, next to, behind) itd.

Załącznik nr 4

Grupa I: Nawiązując do wydarzeń z ćwiczenia z poprzedniej lekcji, napisz krótki artykułprasowy o ostatnim ataku Godzilli, która zakłóciła przebieg Festiwalu Heinekena. Następniesporządź stronę tytułową gazety; pamiętaj o tytule gazety oraz tytule artykułu, dacie i ewen-tualnej fotografii/ilustracji.

104


Grupa II: Nawiązując do wydarzeń z ćwiczenia z poprzedniej lekcji, napisz krótki artykułprasowy o spotkaniu władz Gdyni oraz przedstawicieli obcych, którzy postanowili zbudowaćw Orłowie galaktyczne spa. Następnie sporządź stronę tytułową gazety; pamiętaj o tytule ga-zety oraz tytule artykułu, dacie i ewentualnej fotografii/ilustracji.

Grupa III: Nawiązując do wydarzeń z ćwiczenia z poprzedniej lekcji, napisz krótki artykułprasowy o otwarciu najdroższego kasyna na świecie, które miało miejsce w Gdyni. Wspomnijo pikiecie przeciwników „gniazda rozpusty”, którzy wywołali zamieszki na ulicach miasta.Następnie sporządź stronę tytułową gazety; pamiętaj o tytule gazety oraz tytule artykułu, da-cie i ewentualnej fotografii/ilustracji.

Grupa IV: Nawiązując do wydarzeń z ćwiczenia z poprzedniej lekcji, napisz krótki artykułprasowy o podwodnym wyścigu rybich zaprzęgów na cześć 186. rocznicy nadania praw miej-skich. Następnie sporządź stronę tytułową gazety; pamiętaj o tytule gazety oraz tytule arty-kułu, dacie i ewentualnej fotografii/ilustracji.

105

Katarzyna Kozera

Wysiedlenia gdynianw czasie II wojny światowej

Informacja wstępna: scenariusz zajęć kółka historycznego.

Temat: Wysiedlenia gdynian w czasie II wojny światowej.

Cel ogólny:

przybliżanie wiedzy historycznej przez poznawanie dziejów konkretnych osób i rodzinnaszej „małej ojczyzny”.

Cele szczegółowe

Uczeń potrafi: przyswoić wiedzę o wysiedleniach na Pomorzu w czasie II wojny światowej (ze szcze-

gólnym uwzględnieniem Gdyni), wyszukać wiadomości o życiu codziennym pod okupacją niemiecką, zanalizować tekst źródłowy.

Metoda i forma pracy:

analiza tekstu źródłowego.


kopia ogłoszenia prezydenta policji Gotenhafen z 15 X 1939 r., fragmenty relacji Anny Grzywacz, Mariana B. Przyklanga oraz Ryszarda Markiewicza,

ze strony internetowej Stowarzyszenia Gdynian Wysiedlonych (www.sgw.com.pl), plany miasta Gdyni.

Czas zajęć: 1 godzina lekcyjna.

Struktura i opis zajęć

I. Wprowadzenie

1. Rozdajemy uczniom plany miasta Gdyni i prosimy o odnalezienie placu Gdynian Wy-siedlonych. Informujemy, że pod tabliczką z nazwą placu znajduje się ogromna tablica

106

Wysiedlenia gdynian w czasie II wojny światowej

z ogłoszeniem prezydenta policji Gotenhafen z 15 X 1939 r. w języku polskim i niemiec-kim. Takimi ogłoszeniami oplakatowana była Gdynia w 1939 r. W ten sposób informo-wano ludność o przymusie opuszczenia miasta.

2. Kopie ogłoszenia rozdajemy uczniom (materiał pomocniczy nr 1) i dokonujemy jegoanalizy.

II. Rozwinięcie

1. Opowiadamy uczniom, jaki los spotkał Polaków z Pomorza wymordowywanie inte-ligencji polskiej (Piaśnica), wywózki do obozów koncentracyjnych (w szczególności doStutthofu), a także przymusowe wysiedlenia (materiał pomocniczy nr 2).

2. Informujemy uczniów, że w 1997 r. powstało Stowarzyszenie Gdynian Wysiedlonych.Zrzesza ono osoby, które przeżyły wysiedlenia i są ich ofiarami. Wiele z nich pamiętawysiedlenia, inni znają je z opowieści rodzinnych, bo sami byli wtedy małymi dzieć-mi. Stowarzyszenie zostało założone dla obrony praw wysiedlonych i szerzenia prawdyo tych wydarzeniach.

3. Rozdajemy uczniom fragmenty wspomnień Anny Grzywacz, Mariana B. Przyklangaoraz Ryszarda Markiewicza, wydrukowanych ze strony internetowej StowarzyszeniaGdynian Wysiedlonych (www.sgw.com.pl). Analizujemy ich relacje wg następują-cych zagadnień: w jaki sposób dokonywano wysiedlenia w jakich warunkach odbywała się podróż do miejsca docelowego jak wyglądało życie codzienne pod okupacją niemiecką co wysiedleni zastali po powrocie do domu.

Porównujemy wspomnienia z tekstem ogłoszenia prezydenta policji Gotenhafen z 15 X1939 r. Zwracamy uwagę na rozbieżności między źródłem aktowym a relacją ustnąświadków wydarzeń.

III. Zakończenie

Próbujemy wypunktować elementy wspólne dla wszystkich wspomnień. Z relacji tych wyła-nia się obraz człowieka i jego osobistych tragedii. O ileż łatwiej zapamiętać fakty, gdy zzabezdusznej statystyki wyłania się konkretny człowiek wynędzniały, osierocony, okradzio-ny nie tylko z przedmiotów najpotrzebniejszych do życia, ale i z marzeń. Rozmowa, lekturapamiętników, dzienników i autobiografii może być najskuteczniejszą metodą uczenia się hi-storii.

Materiał pomocniczy nr 1 dostępny na stronie głównej Stowarzyszenia Gdynian Wysie-dlonych zakładka: wysiedlenia.

Materiał pomocniczy nr 2

Historykom udało się ustalić, że wysiedleń dokonywano na dwa sposoby. Część miała cha-rakter „dziki”, nielegalny i chaotyczny, część odbywała się w majestacie „prawa”, w ramachplanowych akcji administracji niemieckiej. Nas interesować będą wysiedlenia z Pomorza, zeszczególnym uwzględnieniem Gdyni.

107

IV. W gimnazjum

Wysiedlenia pierwszego rodzaju odbywały się zwykle wg następującego schematu:imiennie wzywano konkretne osoby do opuszczenia miejscowości, dając zwykle na spako-wanie 24 godziny; zabrać można było jedynie trochę żywności i odzieży.

11 X 1939 r. Himmler rozpoczął planową akcję wysiedlania Polaków i Żydów z terenuGdańska, Gdyni i Poznania, którą rozpoczęto w Gdyni Orłowie. Uprawniona do jej przepro-wadzenia została służba bezpieczeństwa (SD). Na te tereny zamierzano przywieźć Niemcówz państw bałtyckich. 30 X 1939 r. wydał nowe rozporządzenie, zgodnie z którym od listopa-da 1939 r. do lutego 1940 r. wysiedleni mieli zostać wszyscy Żydzi, elementy wrogo uspo-sobione spośród ludności polskiej i wszyscy Polacy z Pomorza, którzy napłynęli tam z tzw.Kongresówki. Na naradzie wyższych dowódców SS i policji z Generalnego Gubernatorstwa(GG), Pomorza, Śląska i Wielkopolski, 8 XI 1939 r., ustalono, że do końca 1940 r. z ziempolskich włączonych do Rzeszy wysiedli się do Generalnego Gubernatorstwa milion osób,w tym 400 tysięcy z Pomorza.

15 XI 1939 r. Richard Hildebrandt (dowódca SS i policji w Okręgu Rzeszy Gdańsk-PrusyZachodnie) uznał, że dodatkowo wysiedlić należy rodziny Polaków zamordowanych w czasieakcji eksterminacyjnej dokonanej na początku okupacji (mordy w Piaśnicy). W tym okresiewysiedlenia przebiegały wg następującego schematu. Rozpoczynano je rano, dając zaskoczo-nym od dziesięciu minut do godziny czasu na spakowanie. Każdy mógł zabrać 50 kilogramówbagażu i 200 złotych na osobę (Polacy), a 50 złotych na osobę Żydzi. Klucze należało prze-kazać policji niemieckiej. Wysiedlonych umieszczano w obozach przejściowych, a następniewywożono w bydlęcych wagonach do GG. 8 I 1940 r. w Berlinie ustalono nowe zasady, wgktórych wysiedleni mogli zabrać żywność wystarczającą na dziesięć dni podróży, a kobietyi dzieci miały być przewożone w wagonach osobowych. Kierowano ich do obozów przesie-dleńczych, w których niektórzy przebywali do końca wojny z powodu odmowy władz GGprzyjmowania dalszych transportów.

W 1940 r. Forster (gauleiter gdański) postanowił wywieźć do GG pozostałych miesz-kańców Gdyni i większych miast pomorskich. W maju 1940 r. deportowano do Lublina 7000osób z Gdyni, Gdańska, Grudziądza, Tczewa, Torunia i Wejherowa, a we wrześniu i paździer-niku 1940 r. wysiedlono 22.000 gdynian. Do listopada 1940 r. planowe wysiedlenia z OkręguRzeszy Gdański-Prusy Zachodnie do GG objęły około 30.700 osób. W listopadzie 1940 r.w Gdańsku utworzono Centralę Przesiedleńczą. Odtąd wysiedleńcy mieli być poddani selek-cji w stałych obozach zbiorczych w Toruniu, Potulicach i Tczewie, a stamtąd przewiezienido GG. Od listopada 1940 r. do marca 1941 r. w ramach tej akcji wywieziono 10.500 osóbz Pomorza. W marcu 1941 r. wstrzymano wywozy do GG i zaczęto dokonywać wysiedleńwewnętrznych oraz wywozów na roboty do Rzeszy. W latach 1941–1942 na Pomorzu wysie-dlono w ten sposób 19.000 osób. „W styczniu 1943 r. na Pomorzu zakończono wysiedlaniePolaków związane z koniecznością osadzenia tu Niemców ze wschodu”. W sumie liczbę wy-siedlonych na Pomorzu ocenia się od 120.000 do 170.000 osób.

Na terenie Gdyni oraz całego Pomorza Gdańskiego dokonywano także eliminacji fizycz-nej Polaków należących do tzw. warstwy kierowniczej w ramach akcji Intelligenzaktion, doktórej wytyczne opracował 7 XI 1939 r. Reinhard Heydrich. W Gdyni w czasie masowycharesztowań trwających od 14 do 30 XI 1939 r. zatrzymano 20.000 mężczyzn. W sumie od paź-dziernika 1939 r. do początku 1940 r. w Puszczy Darżlubskiej, niedaleko Piaśnicy, na obsza-rze 250 km2 zamordowano 12.000–14.000ofiar, w tym około 1400 gdynian. Intelligenzaktion

108

Wysiedlenia gdynian w czasie II wojny światowej

realizowano również poprzez osadzanie ludzi w obozach. Jak pisze Danuta Drywa „szcze-gólną funkcję w eliminowaniu społeczeństwa polskiego z tego terenu powierzono obozowiStutthof, który powstał 2 IX 1939 r. (...)”. Wiemy, że trafiło do niego 110.000 osób z wielukrajów europejskich, z czego 65.000 pozostało w nim na zawsze. „Podanie dokładnej liczbyosadzonych w obozie gdynian uniemożliwia brak pełnej dokumentacji z lat 1939–1940” pisze dr Drywa.

Katarzyna KozeraGimnazjum nr 4 w Gdyni

Na podstawie:

Drywa D., Więźniowie z Gdyni i okolic w obozie Stutthof w latach 1939–1940, (w): Wysiedlenia Pola-ków z Gdyni w latach 1939–1945 przez okupanta niemieckiego. Materiały z sesji popular-nonaukowych 19 XI 2002 r. i 2 XII 2003 r., nr 1–2, Gdynia 2006

Gąsiorowski A., Wysiedlenia z ziem zachodnich Rzeczypospolitej w okresie okupacji niemieckiej(ze szczególnym uwzględnieniem Pomorza), (w:) Wysiedlenia Polaków z Gdyni w la-tach 1939–1945 przez okupanta niemieckiego. Materiały z sesji popularnonaukowych19 XI2002 r. i 2 XII 2003 r., nr 1–2, Gdynia 2006

Grot E., Gdynianie zamordowani w Piaśnicy, (w): Wysiedlenia Polaków z Gdyni w latach 1939–1945przez okupanta niemieckiego. Materiały z sesji popularnonaukowych 19 XI 2002 r. i 2 XII2003 r., nr 1–2, Gdynia 2006

109

Małgorzata Balsewicz

Gdynia Europejską StolicąKultury 2026

Informacje wstępne: scenariusz lekcji wychowawczej dla klasy III/lekcji wiedzy o społe-czeństwie dla klasy II gimnazjum w przededniu rocznicy nadania Gdyni praw miejskich;czas trwania: 1,5 godziny.

Temat: Gdynia Europejską Stolicą Kultury 2026.

Cele szczegółowe

Uczeń potrafi: poszukiwać pod kierunkiem nauczyciela w zasobach Internetu informacji na zadany

temat, dokonać wyboru potrzebnych wiadomości oraz materiału ilustracyjnego, wymienić festiwale, spotkania, imprezy kulturalne cyklicznie odbywające się w Gdyni, wymienić najważniejsze gdyńskie zabytki, muzea, wskazać miejsca wypoczynku, rekreacji oraz miejsca godne pokazania szerokiemu gre-

mium odbiorców komunikatu, graficznie przedstawić uzasadnienie podanego problemu, tezy.

Metody pracy:

aktywizujące: portfolio, mapa pamięci, plakat, rozmowa kierowana, burza mózgów, praca z materiałem zebranym (ilustracyjnym).

Formy pracy:

indywidualna, grupowa, zbiorowa.

110

Gdynia Europejską Stolicą Kultury 2026

Środki dydaktyczne

Strony internetowe:• www.gdynia.pl zakładki:

Wszystko o Gdyni: Nagrody i wyróżnienia; Gdyński modernizm; kampanie promo-cyjne

Wypoczynek i rekreacja: Gdynia turystyczna, Przewodnik po Gdyni, Kultura (kul-turalna Gdynia)

Galeria zdjęć• http://opener.pl/pl

• http://www.ckgdynia.pl/mod/news/id/302

• http://www.fpff.pl

• http://nagrodaliterackagdynia.pl

• http://raportfestival.pl

• http://www.trojmiasto.pl/festiwal-teatrow-muzycznych

• http://kultura.trojmiasto.pl/Festiwal-Teatrow-Muzycznych-

na-polmetku-n32.537.html

• http://www.gdyniadesigndays.eu

• http://kolosy.pl/geneza.php

• http://www.bfpm.webd.pl

• http://zagle.miasto.gdynia.pl

• http://www.gdyniasailingdays.org

• http://www.muzeummw.pl

• http://www.gdynskie-muzeum-motoryzacji.pl

• http://www.muzeumgdynia.pl

• http://www.cmm.pl

• http://www.akwarium.gdynia.pl

• plan Gdyni• Sławomir Kitowski, Gdynia. Pejzaż nadmorski I, Sławomir Kitowski, Gdynia. Pejzaż

nadmorski II• http://pl.wikipedia.org/wiki/Europejska_Stolica_Kultury

• http://www.poland.gov.pl/Europejska,Stolica,Kultury,,ESK,

2016,10.675.html

Flamastry, teczka z koszulkami, 6 dużych arkuszy papieru, brystol, klej, nożyczki.

Przygotowanie do lekcji

Około trzech tygodni przed planowaną lekcją nauczyciel dzieli klasę na cztero-sześciooso-bowe zespoły i poleca zebranie wiadomości oraz materiałów dotyczących następujących ka-tegorii: grupa I gdyńskie muzea i gdyńskie zabytki, grupa II gdyńskie placówki edukacyjne i ich sukcesy, grupa III imprezy, spotkania cyklicznie odbywające się w Gdyni, grupa IV międzynarodowe i ogólnopolskie festiwale odbywające się w Gdyni,

111

IV. W gimnazjum

grupa V nagrody dla Gdyni, grupa VI miejsca w Gdyni przeznaczone do uprawiania sportów, rekreacji, wypoczyn-

ku.Zebrane materiały uczniowie umieszczają w teczkach i oddają nauczycielowi do wglądu orazoceny na tydzień przed planowaną lekcją.

Przebieg lekcji

Faza wprowadzająca1. Czynności organizacyjne: sprawdzenie obecności, podanie tematu, faz i celów lekcji.2. Nauczyciel omawia ocenione teczki z materiałami, informując uczniów, że zostaną one

wykorzystane do stworzenia plakatu promującego Gdynię.3. Grupy wybierają lidera sprawozdawcę.

Faza realizacyjna1. Nauczyciel przedstawia uczniom ideę Europejskiej Stolicy Kultury, korzyści, jakie mogą

wypłynąć dla miasta, regionu i kraju. Zapoznaje uczniów z krótkimi wizytówkami dwóchmiast polskich Krakowa i Wrocławia, które zostały wskazane przez Unię Europejskąjako Europejskie Stolice Kultury.

2. Poszczególne grupy przedstawiają zebrane materiały ukazujące walory Gdyni jako miej-sca z dynamicznie rozwijającą się sferą kultury, nauki, rekreacji i sportu.

3. Grupy wykonują mapę pamięci zbierają materiał do plakatu promującego Gdynię jakoEuropejską Stolicę Kultury.

4. Po upływie 15 minut liderzy grup prezentują wykonane mapy pamięci i zawieszają najednej ścianie.

Faza podsumowująca1. Uczniowie wybierają najważniejsze elementy wyróżniające oraz promujące Gdynię i wy-

konują plakaty.

Małgorzata BalsewiczGimnazjum nr 4 w Gdyni

112

Grażyna Szotrowska

Samorząd gminny w Gdyni

Informacje wstępne: lekcja wiedzy o społeczeństwie klasa II lub III (w zależności odprzyjętego przez szkołę programu).

Temat: Samorząd gminny w Gdyni.

Cel ogólny:

porządkowanie wiedzy na temat własnej gminy.

Cele szczegółowe

Uczeń potrafi: wymienić najważniejsze wydarzenia z historii własnego miasta, wymienić z imienia i nazwiska włodarzy miasta z okresu jego najnowszej historii, wymienić kompetencje i zadania wybranych wydziałów i biur Urzędu Miejskiego

w Gdyni oraz podać ich lokalizację, odnaleźć w źródłach potrzebne informacje dotyczące funkcjonowania urzędów i insty-

tucji w Gdyni, uświadomić sobie, jaki wpływ na władzę ma każdy z nas, ocenić swoją pracę, scharakteryzować pracę kolegów.

Metoda pracy: elementy wykładu.

Formy pracy: grupowa, praca z tekstem, prezentacja multimedialna.

Środki dydaktyczne: rzutnik, komputer, kserokopie, łącze internetowe.

Przebieg lekcji

UWAGA! Na tydzień przed planowanymi zajęciami nauczyciel dzieli klasę na 3 zespołyi przydziela im zadania do wykonania:

Zespół 1 jego zadaniem będzie przygotowanie prezentacji multimedialnej (2–3-minutowej)na temat historii Gdyni i historii rozwoju samorządności miejskiej. Warto uczniom wyja-śnić, że ich prezentacja będzie jedynie wprowadzeniem do zajęć, dobrze byłoby umówić się


IV. W gimnazjum

z uczniami na wcześniejszy pokaz wyniku ich poszukiwań. Prezentacja powinna składać sięz trzech zasadniczych elementów: okres przedwojenny, czasy PRL, czasy najnowsze: prezy-dentura Franciszki Cegielskiej, prezydentura Wojciecha Szczurka.

Zespół 2 sporządza listę adresów poszczególnych wydziałów UM, uczniowie w dowolnejformie (np. prezentacji multimedialnej) podają swoim kolegom wiedzę na temat najważniej-szych organów władz miasta, biur i wydziałów. Kilka z nich powinni omówić od strony zadań,czym te instytucje się zajmują, jakie sprawy może tam załatwić mieszkaniec miasta. Następ-nie tworzą mapę wykaz lokalizacji poszczególnych placówek.

Zespół 3 na podstawie strony internetowej Urzędu Miasta Gdyni (lub przeprowadzonegowywiadu z jednym z radnych, np. z okręgu wyborczego szkoły) nakreśla kierunki rozwojumiasta. Uczniowie powinni pamiętać o wykorzystywanych przez Gdynię środkach unijnychdla podniesienia poziomu życia mieszkańców.

Wprowadzenie

1. Czynności organizacyjne: sprawdzenie obecności, podanie tematu i celów lekcji.2. Uczniowie przy pomocy nauczyciela przypominają sobie ostatnią lekcję „Władza cen-

tralna a samorząd terytorialny”, np. wg schematu (rekapitulacja wtórna): wyjaśniają termin samorząd, decentralizacja władzy, przedstawiają ideę samorządności, wymieniają rodzaje samorządów i podają przykłady takich samorządów:◦ terytorialne (gminny, powiatowy, wojewódzki)◦ specjalne (samorząd zawodowy)◦ inne (samorząd uczniowski).

3. Nauczyciel wprowadza w formie rozmowy nauczającej z elementami wykładu treścizwiązane z realizacją nowego tematu wg schematu (plansza, tablica), który uczniowieuzupełniają i przepisują do zeszytu.

RODZAJE GMIN I ICH WŁADZEWIEJSKIE• wójt• rada gminy

MIEJSKO-WIEJSKIE• burmistrz• rada miasta

MIEJSKIE(powyżej 100 tys. mieszkańców)

• prezydent• rada miasta

4. Nauczyciel zadaje pytanie wprowadzające do głównego nurtu lekcji związanego z Gdy-nią: Do którego rodzaju gminy należy Gdynia?

Realizacja tematu

1. Nauczyciel prosi uczniów (ucznia) o przedstawienie krótkiej historii miasta Gdyni i hi-storii rozwoju samorządności w tym mieście.

114


2. Po zakończonejprezentacji pyta o termin ostatnich wyborów samorządowych,o frekwen-cję, a także wyniki ostatnich wyborów z 2010 r. (jakie ugrupowanie wygrało wyboryw naszym mieście, jaki był wynik Wojciecha Szczurka w skali całego kraju). Jeśli tychtreści uczniowie nie pamiętają, warto skorzystać z wiadomości zamieszczonych na stro-nie internetowej www.gdynia.pl wybory. W sali lekcyjnej wyposażonej w środkiaudiowizualne i bezpośrednie łącze internetowe uczniowie odczytują treści wyświetlanena tablicy, a w innym przypadku korzystają z przygotowanej kserokopii (załącznik nr 1).

3. Nauczyciel prosi o przedstawienie swojego zagadnienia uczniów z zespołu 2, pracują-cych nad poznaniem specyfiki funkcjonowania urzędów naszego miasta „Mapa lokali-zacji wydziałów i biur Urzędu Miejskiego w Gdyni”. Uczniowie omawiają, jakie sprawyi gdzie można załatwić. Określają zadania wybranych wydziałów (załącznik nr 2).Po skończonej prezentacji warto wywołać dyskusję na temat doświadczeń z najbliższegootoczenia ucznia związanych z poziomem usług poszczególnych urzędów i wydziałówwładz naszego miasta.

4. Nauczyciel prosi o zaprezentowanie wykonania zadania przez zespół 3 ze szczególnymuwzględnieniem wykorzystania przez miasto środków unijnych, które świadczy o pręż-ności władz Gdyni (wszystkie niezbędne informacje znajdują się na stronie głównej Urzę-du Miejskiego w Gdyni, adres strony internetowej www.gdynia.pl/urząd za-kładka: kierunki rozwoju miasta oraz środki unijne).Po prezentacji uwagę uczniów można skierować na jedną z zakończonych (lub nie) in-westycji w Gdyni. Można pokusić się o ocenę tej inwestycji oczami młodych obywatelinaszego miasta, wnieść uwagi lub inne propozycje rozwiązań.

Podsumowanie

1. Formą podsumowania może być list do władz miasta wysłany drogą mailową na zakoń-czenie zajęć ([email protected]) oceniający oczami uczniów jedną z inwestycjimiasta w najbliższej okolicy. (Moi uczniowie najczęściej oceniają budowę boiska przyszkole, które jest wspaniałe: duże, oświetlone, ogrodzone, ale niestety… nie można z nie-go korzystać ze względu na wadliwie wykonane drenaże i brak murawy a tym samymwystawiają władzom miasta negatywną ocenę tej inwestycji).

2. Zadanie domowe. Odpowiedz na pytania: Które z zadań gminy uznajesz za najważniejsze? Uzasadnij swoją wypowiedź. Jakie umiejętności udało ci się zdobyć na lekcji? Jak oceniasz swój udział w pracy zespołowej? Co konkretnie było twoim zadaniem?

Grażyna Szotrowskadoradca metodyczny historii i WOS

Gimnazjum nr 4 w Gdyni

7* 115

IV. W gimnazjum

Załącznik nr 1

Wyniki wyborów w Gdyni: Szczurek miażdży rywali.Samorządność ma zdecydowaną większość

Dodane 2010-11-22 15.18, komentarzy 31 Kategorie: Wiadomości Miejsce:Trójmiasto, Chylonia, Leszczynki, Grabówek, Śródmieście, Oksywie, Pogórze, BabieDoły, Gdynia, Redłowo, Orłowo, Mały Kack, Wielki Kack, Dąbrowa, Karwiny,Witomino, Chwarzno, Tagi: wyniki wyborów w gdyni, wyniki wyborówsamorządowych, wyniki w gdyni, wyniki do rady miasta, wojciech szczurek, jacekurban, wiesław byczkowski, andrzej różański,

Miażdżąca przewaga Wojciecha Szczurka, który otrzymał aż 87,39 procentgłosów. Drugi Wiesław Byczkowski nie przekroczył nawet 7 proc. głosów.Samorządność zdobyła 21 z 28 mandatów w Radzie Miasta.

ZOBACZ WYNIKI WYBORÓW PARLAMENTARNYCH 2011!

Wynik Samorządności nie jest zaskakujący. Ostatnie sondaże opublikowanew piątek, 19 listopada dawały Wojciechowi Szczurkowi 80 proc. głosów.Rzeczywistość prześcignęła sondaże i wynik ten jest jeszcze lepszy. WojciechSzczurek zgarnął aż 87,39 procent głosów (80.345)!

Drugie miejsce zajął Wiesław Byczkowski, kandydat Platformy Obywatelskiejz zaledwie 6,51 proc. głosów, trzecie Andrzej Różański z Sojuszu LewicyDemokratycznej z 3,67 proc. głosów, a czwarte Jacek Urban z komitetuNasza Gdynia, który zdobył 2,43 proc. głosów. Frekwencja wyborczawyniosła 46,93 proc.

Wyniki na prezydenta w Gdyni po zliczeniuwszystkich głosów:— Wojciech Szczurek: 87,39 proc.— Wiesław Byczkowski: 6,51 proc.— Andrzej Różański: 3,67 proc.— Jacek Urban: 2,43 proc.

Szczurek – 87,37%Byczkowski – 6,45%Różański – 3,72%Urban – 2,46%

Wojciech Szczurek — jest absolwentemprawa na Uniwersytecie Gdańskim, gdzieuzyskał tytuł doktora. W latach 1989–1994był sędzią Sądu Rejonowego w Gdyni, w latach1991–1998 był przewodniczącym gdyńskiejRady Miasta, jednocześnie reprezentującmiasto w Sejmiku Województwa Gdańskiego.Od 1998 roku jest prezydentem Gdyni.

źródło: www.mmtrojmiasto.pl, www.gdynia.pl wybory

116


Załącznik nr 2

LOKALIZACJA WYDZIAŁÓW UM GDYNI

Lokalizacja pierwsza

Urząd Miasta Gdyni, al. Piłsudskiego 52/54:• Sala Obsługi Mieszkańców• Biuro Prezydenta• Biuro Rady Miasta• Zespół Prasowy• Urząd Stanu Cywilnego• Wydział Architektoniczno-Budowlany• Wydział Budżetu• Wydział Dochodów• Wydział Geodezji• Wydział Informatyki• Wydział Kadr i Szkoleń• Wydział Księgowości Urzędu• Wydział Organizacyjny• Wydział Inwestycji• Wydział Polityki Gospodarczej i Nieruchomości• Wydział Spraw Obywatelskich• Wydział Spraw Społecznych• Wydział Urbanistyki

Lokalizacja druga

Urząd Miasta, ul. 10 Lutego 24:• Biuro Rozwoju Miasta• Wydział Budynków• Wydział Edukacji• Wydział Integracji Europejskiej• Wydział Kultury• Wydział Nadzoru Właścicielskiego• Wydział Środowiska• Wydział Zdrowia

Lokalizacja trzecia

ul. Zakręt do Oksywia 10:• Straż Miejska

Lokalizacja czwarta

ul. Partyzantów 42:• Wydział Administracyjny

Lokalizacja piąta

ul. Władysława IV 12/14:• Wydział Zarządzania Kryzysowego i Ochrony Ludności

117

Anna Matuszak

Poznawać inaczej

Informacja wstępna: scenariusz zajęć terenowych.

Temat: Poznawać inaczej.

Cele ogólne:

kształtowanie tożsamości terytorialnej, patriotyzmu lokalnego; kształtowanie odpowiedzialności za miejsce zamieszkania; przedstawienie walorów turystycznych miasta, ze szczególnym uwzględnieniem walo-

rów kulturowych.

Cele szczegółowe

Uczeń potrafi: posługiwać się planem miasta; określać położenie wybranych obiektów terenowych na planie; opisywać trasę wg przyjętych kryteriów z wykorzystaniem planu miasta, materiałów źró-

dłowych, obserwacji bezpośrednich; pozyskiwać informacje; wykorzystywać informacje, na podstawie których rozpoznaje i nazywa wybrane obiekty

kulturowe; analizować i systematyzować informacje; publicznie prezentować wyniki pracy własnej i zespołu.

Metody pracy:

gra dydaktyczna, praca z planem miasta, obserwacje bezpośrednie, pozyskiwanie i analiza informacji, metoda projektu.

Formy pracy:

zespołowa, prezentacja wyników.

118

Poznawać inaczej


plan centrum Gdyni, zadania dla grup, kartki formatu A4, teczki tekturowe na materiały będące jednocześnie podkładkami, materiały źródłowe.

Czas gry: około 2–3 godzin.

Przebieg zajęć

• Spotkanie wstępne przy Sea Towers.• Tworzenie grup, liczebność 4–6 osób.• Każda grupa otrzymuje plan miasta oraz zadania do wykonania.• O wyznaczonym czasie wszyscy spotykają się w ustalonym miejscu, np. przy Sea To-

wers.

Po powrocie do szkoły rezultaty pracy grup mogą być zaprezentowane na forum klasy lubszkoły w formie ustalonej przez uczestników.

Zadania dla grup (każde na oddzielnej kartce):

Grupa I

Zorientujcie plan miasta i zaznaczcie punkt, w którym stoicie.a) Przeczytajcie wszystkie zadania i zastanówcie się, jak je zrealizować. Kto będzie co ro-

bił? Kto pytał, kto notował, a kto rysował trasę? W związku z tym:b) Poszukajcie na planie miejsc, do których macie dotrzeć (także położenie punktu kontak-

towego).

Zadania:

1. Jakiego typu zbiory znajdują się w Muzeum Miasta Gdyni na ul. Zawiszy Czarnego 1?2. Ile kosztuje bilet ulgowy dla młodzieży w Waszym wieku? Czy muzeum czynne jest

codziennie? W który dzień wstęp jest wolny?3. Jakiego typu obiekty znajdują się w Muzeum Marynarki Wojennej na ulicy o tej samej

nazwie?4. Z jakich czasów pochodzą eksponaty znajdujące się w muzeum?5. Przy nabrzeżu na skwerze Kościuszki stoi Okręt Muzeum Błyskawica. Na jakich wodach

walczył okręt w czasie II wojny światowej? Co jest widoczne na pokładzie okrętu, a comożemy podziwiać w jego wnętrzu?

Rysujcie na planie miasta trasę, którą idziecie. Zaznaczcie strzałką kierunek marszu.Po wykonaniu zadania zgłoście się w punkcie kontaktowym oznaczonym X na planie miasta.

119

IV. W gimnazjum

Grupa II



towego).

Zadania:

Kościół Najświętszej Marii Panny Królowej Korony Polskiej znajduje się przy ul. Armii Kra-jowej 26.1. W którym roku rozpoczęto budowę kościoła? Kto był ofiarodawcą placu pod budowę

kościoła i plebanii?2. Jaka jest data konsekracji kościoła? Z jakim wydarzeniem historycznym kojarzy Wam

się ta data?

Przy ul. Armii Krajowej stoi kościół Najświętszego Serca Pana Jezusa.3. Kto był budowniczym i przewodniczącym parafialnego komitetu od początku aż do cał-

kowitego zakończenia budowy?4. Kiedy był konsekrowany kościół? Jakie wydarzenie w dziejach Polski miało miejsce

w roku 966?5. Z czego zrobiona jest mozaika na zewnętrznej ścianie północnej (od strony ul. Batore-

go)?6. Dlaczego organy znajdujące się w kościele przedstawiają tak dużą wartość?


Grupa III



towego).

Zadania:

Ulica Antoniego Abrahama nosi nazwę od imienia i nazwiska Kaszuba, Antoniego Abraha-ma.1. Gdzie w Gdyni znajduje się jego podobizna? Czy jest to obraz, płyta pamiątkowa, po-

mnik?2. Na ul. Starowiejskiej 30 znajduje się Domek Abrahama. W którym roku został wybudo-

wany? Co się w nim obecnie mieści?3. Z którego roku jest płyta poświęcona A. Abrahamowi znajdująca się na tej samej ulicy?

120

Poznawać inaczej

4. Na placu Kaszubskim znajduje się pomnik ku czci A. Abrahama. Jaki napis widnieje napomniku?

5. Dlaczego Antoni Abraham zapisał się grubą czcionką na kartach historii Gdyni? Jaki byłcel jego działalności?

Narysujcie na planie miasta trasę, którą idziecie. Zaznaczcie strzałką kierunek marszu.Po wykonaniu zadania zgłoście się w punkcie kontaktowym oznaczonym X na planie miasta.

Grupa IV



towego).

Zadania:

Przy ul. 10 Lutego stoi pomnik Eugeniusza Kwiatkowskiego.1. Dlaczego E. Kwiatkowski był człowiekiem szczególnie zasłużonym dla Gdyni?2. Jaki napis został wykuty na cokole pomnika?3. Dlaczego w nazwie ulicy, na której stoi pomnik, widnieje data 10 lutego? Idźcie do OM

PTTK, który znajduje się przy ul. 3 Maja, tam udostępnią Wam źródła, w których znaj-dziecie odpowiedź.

Przy ul. Waszyngtona, niedaleko multikina znajduje się tablica upamiętniająca miejsce za-mieszkania Tadeusza Wendy.4. Kim był T. Wenda? Jaki napis widnieje na tablicy?

Przy wejściu do Dworca Morskiego znajduje się również tablica poświęcona inż. T. Wendzie.5. Czy napis widniejący na tablicy dostarczył nam więcej informacji o życiu i pracy inż.

T. Wendy?

Przy alei Jana Pawła II stoi pomnik Kazimierza Porębskiego.6. Przeczytajcie napis na pomniku. Dlaczego K. Porębskiego nazywamy „ojcem chrzest-

nym Gdyni”?


Grupa V



towego).

121

IV. W gimnazjum

Zadania:

Na Wzgórzu św. Maksymiliana, przy alei Jana Pawła II stoi pomnik Ofiar Grudnia’70.1. O czym nas informuje napis zamieszczony na pomniku?2. Poszukajcie na planie miasta drugiego pomnika poświęconego ofiarom Grudnia’70.3. Przy jakiej alei znajduje się pomnik?4. Podejdźcie do pomnika i przeczytajcie napis.5. Dla upamiętnienia jakich tragicznych wydarzeń postawiono pomniki?


Anna MatuszakGimnazjum nr 16 w Gdyni

122

Daniela Maćkiewicz

Czy wody powierzchniowena terenie Gdyni są czyste?

Informacja wstępna: scenariusz zajęć koła chemicznego.

Temat: Czy wody powierzchniowe na terenie Gdyni są czyste?

Cel główny:

poznanie jakości wód powierzchniowych znajdujących się w pobliżu szkoły lub miejscazamieszkania.

Cele szczegółowe

Uczeń potrafi: dokonać pomiaru zapachu wody, zaklasyfikować badaną wodę powierzchniową do odpowiedniej klasy czystości (wg za-

pachu), dokonać pomiaru wartości pH badanych próbek wody, uzasadnić wyniki swoich pomiarów możliwymi przyczynami zakwaszenia wód natural-

nych, wykryć obecność azotanów (III) w badanych próbkach wody, oznaczyć ilościowo zawartość jonów chlorkowych w wodzie pochodzącej z różnych źró-

deł.

Metody pracy:

słowna pogadanka, dyskusja, praktyczna ćwiczenia uczniowskie.

Pomoce dydaktyczne:

1. Woda z różnych źródeł: ze stawu, strumyka, rzeki, morska, wodociągowa, deszczowa.2. 5-procentowy roztwór kwasu solnego.3. 0,5-procentowy roztwór riwanolu.4. Roztwory chlorku sodu o stężeniach: 0,05 mol/dm3, 0,01 mol/dm3, 0,005 mol/dm3

i 0,001 mol/dm3.5. Roztwór azotanu (V) srebra o stężeniu 0,05 mol/dm3.6. Rozcieńczony roztwór kwasu azotowego (V).

123

IV. W gimnazjum

7. Woda destylowana.8. Papierki wskaźnikowe (o zawężonym zakresie pH i czułości co 0,5).9. Kolby stożkowe.

10. Cylindry miarowe.11. Probówki i statywy.12. Pipety.13. Bagietki.

Przebieg zajęć

1. Przedstawienie rodzajów zanieczyszczeń występujących w wodzie oraz wykazanie ichstopnia szkodliwości dla czystości środowiska naturalnego.

2. Omówienie zasad bhp, których należy przestrzegać podczas wykonywania doświadczeń.3. Przedstawienie tematów doświadczeń i omówienie instrukcji dotyczących badań jakości

próbek wody:a) określanie zapachu wody (załącznik nr 1),b) określanie pH wody (załącznik nr 2),c) wykrywanie azotanów (III) w wodzie (załącznik nr 3),d) oznaczanie zawartości jonów chlorkowych w wodzie (załącznik nr 4).

4. Wykonywanie doświadczeń.Uczniowie pracują w grupach 2–3-osobowych. Każda grupa bada przyniesioną próbkęwody różnego pochodzenia. Uczniowie wykonują doświadczenia zgodnie z instrukcjami(załączniki) pod kontrolą nauczyciela.

5. Po wykonaniu doświadczeń uczniowie wypełniają tabelę (załącznik nr 5).6. Analiza wyników, wyciągnięcie przez uczniów wniosków i ewentualne ich uzupełnie-

nie przez nauczyciela. Każda instrukcja do doświadczeń zawiera niezbędne informacjepozwalające określić jakość badanych wód.

7. Dyskusja dotycząca odpowiedzi na pytania:Która z próbek wody okazała się najczystsza?Skąd biorą się zanieczyszczenia i jaki jest ich wpływ na życie organizmów?

8. Zadanie domowe.Każda z grup opracowuje miniraport o stanie jakości swojej próbki wody.

Daniela Maćkiewiczdoradca metodyczny chemiiZespół Szkół nr 11 w Gdyni

124

Czy wody powierzchniowe na terenie Gdyni są czyste?

Załącznik nr 1

Określanie zapachu wody metodą organoleptyczną.

Do kolby wlej 100 cm3 wody i określ zapach. Wynik zanotuj w tabeli (załącznik nr 5).

InformacjeR zapach roślinny (siano, ziemia, torf, mech, kwiaty);G zapach gnilny (pleśń, siarkowodór, zbutwiały, feralny);S zapach specyficzny (chloru, fenolu, nafty, smoły).

Każdy zapach ma różną intensywność (w skali od 0 do 5) określaną na podstawie jego wy-czuwalności:0 brak zapachu;1 bardzo słaby;2 słaby;3 wyraźny;4 silny;5 bardzo silny;np. zapis 2R oznacza, że zapach miał intensywność słabą i należącą do grupy zapachów ro-ślinnych.

Woda wodociągowa może mieć zapach najwyżej 3R.Wody naturalne powierzchniowe mogą mieć zapach:klasy I do 2R;klasy II do 3R lub 2G;klasy III do 1S.

Załącznik nr 2

Określanie pH wody.

W badanej próbce wody zanurz papierek wskaźnikowy i jego barwę porównaj ze skalą nawzorcu. Wynik zanotuj w tabeli (załącznik nr 5).

Informacje1. Odczyn wód naturalnych nie jest ściśle obojętny i wartości pH zawarte są w przedziale

6,5–8,5. Spowodowane jest to różną zawartością rozpuszczonego dwutlenku węgla. Po-za tym pH wody zależy od obecności słabych kwasów organicznych i soli ulegającychhydrolizie.

2. Zakwaszenie wód naturalnych powodowane jest przez:a) bezpośredni opad do wód gazów zanieczyszczających powietrze (SOx, NOx) i kwa-

śnych deszczy,

125

IV. W gimnazjum

b) wymywanie szkodliwych substancji z otaczających terenów dzikich wysypisk śmiecii ich spływ do zbiorników wodnych.

3. Wody, które mają pH poniżej 6,5, odznaczają się właściwościami korozyjnymi oraz po-wodują obumieranie zwierząt wodnych. Do wód kwaśnych łatwo przechodzą jony metaliciężkich oraz jony glinu, które są toksyczne dla organizmów żywych.

4. Wody mogą mieć również odczyn zasadowy, który powodują:a) ścieki przemysłowe,b) pyły cementu, wapno palone,c) beztlenowy rozkład związków organicznych i powstawanie amoniaku oraz amin.

Załącznik nr 3

Wykrywanie azotanów (III) w wodzie.

Do probówki z wodą destylowaną i wodą badaną dodaj kilka kropel 0,5-procentowego roz-tworu riwanolu, a następnie kilka kropel rozcieńczonego kwasu solnego. Zaobserwuj zmianyzabarwienia. Wynik zanotuj w tabeli (załącznik nr 5).

InformacjeW probówce z wodą destylowaną nie zaobserwowano zmiany barwy. W probówce z badanąwodą, jeżeli stężenie azotanów (III) przekroczy 1 mg/dm3, po dodaniu riwanolu powstajeróżowoczerwone zabarwienie pochodzące od tworzącego się barwnika diazowego.

Azotany (III) są produktami pośrednimi w procesie utleniania amoniaku do kwasu azotowe-go (V). Źródłem azotu nieorganicznego są ścieki, spływy z nawożonej gleby, wody opadowei procesy biochemicznego rozkładu organicznych związków azotowych. Przeżyźnianie wódzwiązkami azotu powoduje gwałtowny rozwój roślin wodnych, tzw. eutrofizację. Jony azota-nowe (V) są najczęściej efektem mineralizacji martwych substancji organicznych (roślinnychi zwierzęcych).Woda używana do picia nie powinna zawierać zbyt dużo azotanów, gdyż dostają się one donaszych organizmów.Dopuszczalne stężenie azotanów w wodzie pitnej określa polska norma ok. 44 mg/dm3.Woda o dużej zawartości azotanów jest szczególnie niebezpieczna dla małych dzieci. Używa-na do przygotowywania pokarmów może spowodować sinicę (krew dziecka nie rozprowadzatlenu i dlatego wargi i skóra robią się sine). Dzieci dotknięte tą chorobą nazywa się niebie-skimi.

126

Czy wody powierzchniowe na terenie Gdyni są czyste?

Załącznik nr 4

Oznaczanie zawartości jonów chlorkowych w wodzie.

Przed zajęciami (dzień wcześniej) uczniowie przygotowują roztwory wzorcowe chlorku soduo różnym stężeniu jonów chlorkowych i po 1 cm3 wlewają do kolejnych probówek:1. probówka roztwór chlorku sodu 0,05-molowy,2. probówka roztwór chlorku sodu 0,01-molowy,3. probówka roztwór chlorku sodu 0,005-molowy,4. probówka roztwór chlorku sodu 0,001-molowy,5. probówka 1 cm3 badanej wody.

Do każdej z probówek dodaje się kilka kropel azotanu (V) srebra.

Obserwacje:W probówce 1. obserwuje się obfite wytrącanie osadu.W probówce 2. wytrąca się mniej osadu.W probówce 3. pojawia się tylko zmętnienie.W probówce 4. osad nie wytrąca się.

Wniosek:W wyniku reakcji między jonami srebra i jonami chlorkowymi wytrąca się biały, serowatyosad chlorku srebra.

Ag+ + Cl–→ AgCl↓Osad pod wpływem światła przyjmuje barwę fioletową w wyniku fotochemicznego rozkładutego związku.

Porównujemy ilość osadu wytrąconego w probówce 5. z przygotowanymi wzorcami i okre-ślamy stężenie jonów chlorkowych w badanej próbce.

Wynik zapisujemy w tabeli (załącznik nr 5).

InformacjeChlorki sodu i wapnia dostają się do wód w wyniku posypywania solą ulic w czasie zimy.Nadmierne stężenie soli niszczy faunę i florę oraz powoduje korozję instalacji przemysłowychzakładów produkcyjnych korzystających z wody, a także korozję budowli wodnych i urządzeńpływających, wodociągów i kanalizacji.

127

IV. W gimnazjum

Załącznik nr 5

Tabela wyników:

Pochodzeniewody

ZapachKlasa czystości

wg zapachuObecnośćchlorków

Obecnośćazotanów (III)

Otoczeniezbiornikawodnego

StawRzekaWoda morskaWoda wodociągowaWoda deszczowa

128

Joanna Gawron

Wybrane ośrodki kultu religijnegow Gdyni parafia NMPKrólowej Polski

Informacja wstępna: scenariusz katechezy.

Temat: Wybrane ośrodki kultu religijnego w Gdyni parafia NMP Królowej Pol-ski.

Cel ogólny:

zapoznanie z ośrodkami kultu religijnego działającymi na terenie Gdyni.

Cele szczegółowe

Uczeń potrafi: wymienić ośrodki kultu religijnego w Gdyni, przybliżyć ich historię, określić cel działania takich ośrodków, wymienić formy ich działalności, podać formy współpracy ze środowiskiem lokalnym (uroczystości o charakterze patrio-

tycznym i religijnym).

Metody i formy pracy:

burza mózgów, wywiad, prezentacja multimedialna, praca indywidualna, praca z całym zespołem klasowym, praca w grupach.

Czas: 45 minut.

Uwagi:

Materiały potrzebne do przeprowadzenia katechezy uczniowie zebrali wcześniej jako zadaniedomowe, które brzmiało: Przygotuj prezentację multimedialną dotyczącą dnia dzisiejszegoi historii parafii NMP Królowej Polski w Gdyni.


IV. W gimnazjum

Plan etapy katechezy

1. Wprowadzenie: modlitwa, czynności organizacyjno-porządkowe, nawiązanie do wcześniejszych katechez i do doświadczeń życiowych uczniów za-

interesowanie tematem katechezy.2. Rozwinięcie:

praca z całym zespołem klasowym metodą burzy mózgów wyjaśnienie pojęcia„kult religijny”,

uczniowie uzupełniają tabelę dotyczącą ośrodków kultu religijnego w Polsce i naświecie:

Miejsce kultu Patron Geneza kultu1. Częstochowa

POLSKA

1. Fatima

ŚWIAT

zawężenie tematyki do ośrodków kultu religijnego działających w Trójmieście, a na-stępnie w Gdyni,

wcześniej wybrani uczniowie prezentują w postaci prezentacji multimedialnej pa-rafię NMP Królowej Polski (jej historię, działalność, różne formy kultu religijnegooraz współpracę ze środowiskiem lokalnym uroczystości o charakterze patriotycz-nym i religijnym),

uczniowie przygotowują pytania, jakie chcieliby zadać proboszczowi swojej lub in-nej parafii w związku z omawianym tematem.

130

Wybrane ośrodki kultu religijnego w Gdyni parafia NMP Królowej Polski

3. Podsumowanie: prezentacja pracy uczniów, komentarz katechety.

4. Zapis do zeszytu stanowią notatki redagowane w czasie lekcji oraz pytania skierowanedo proboszcza parafii.

5. Zadanie domowe: Przeprowadź wywiad z proboszczem parafii oraz zapisz go w zeszycie.6. Ewaluacja zostanie przeprowadzona na następnej lekcji po sprawdzeniu pracy domowej.7. Modlitwa.

Joanna Gawrondoradca metodyczny religiiGimnazjum nr 11 w Gdyni

8* 131

Ewa Madziąg

Poznajemy wybrane miejscaw Gdyni

Informacje wstępne: proponowane zajęcia międzyprzedmiotowe należy traktować jakoprzykładowe i można je dowolnie modyfikować zależnie od potrzeb i możliwości organi-zacyjnych placówki. Dla potrzeb niniejszej publikacji wybrano miejsca znajdujące się w nie-wielkich odległościach od siebie i położonych w centrum Gdyni. Zajęcia przewidziane są dlauczniów klasy II gimnazjum do realizacji na godzinie do dyspozycji wychowawcy, historiilub matematyce. Do ich realizacji można dołączyć nauczycieli geografii, biologii, informatykioraz języka polskiego.

Ze względu na realizację zadań w terenie na ich przeprowadzenie przeznaczamy oko-ło 3 godzin. W przypadku dołączenia kolejnych nauczycieli ze swoimi zadaniami czas za-jęć można odpowiednio wydłużyć. Część umieszczonych w niniejszym opracowaniu zadańuczniowie mogą kontynuować w ramach projektów edukacyjnych. Zadanie pierwsze, doty-czące wyszukania nazw ulic, gdzie będą przeprowadzone obserwacje, i przygotowania pre-zentacji dotyczącej historii nazwy wybranej ulicy można potraktować jako wstępne, wcze-śniej przygotowane przez uczniów lub jako zadanie podsumowujące wyjście w teren.

W zależności od sposobu realizacji zajęć oceny za wykonanie zadań należy wykorzystaćdo indywidualnego oceniania bieżącego z przedmiotów, których dotyczą. Jakość pracy grupnależy skomentować w dowolnym czasie pracy wychowawczej (dotyczy to wychowawcy kla-sy) lub na lekcji z ocenianego przedmiotu (dotyczy to nauczyciela danego przedmiotu).

Temat: Poznajemy wybrane miejsca w Gdyni.

Cel ogólny:

wykorzystanie przedmiotowych umiejętności uczniów do rozwiązywania różnorodnych,praktycznych zadań tematycznie związanych z Gdynią.

Cele szczegółowe

Uczeń potrafi: wyszukać i wypisać nazwy ulic związanych z historią Gdyni, dla wybranej ulicy opracować uzasadnienie nadania jej nazwy, przygotować 3-minutową prezentację dotyczącą wybranej ulicy (praca w grupach), wykonywać działania na pierwiastkach i potęgach, obliczać pola wielokątów,

132

Poznajemy wybrane miejsca w Gdyni

obliczać objętości i pola powierzchni brył, rozpoznać na fotografii pomniki Gdyni.


karty pracy, plan Gdyni z naniesionymi punktami, które mają odwiedzić uczniowie, ankieta ewaluacyjna.

Przebieg zajęć

I. Wstęp

Polecenie zebrania materiałów z wykorzystaniem dostępnych źródeł (np. Internetu, rozmówz rodziną, literatury) i przygotowanie prezentacji dotyczącej uzasadnienia nadania nazwy wy-branej ulicy. Zadanie uczniowie realizują w grupie. W fazie wstępnej prezentują swoje zada-nie. Ze względu na liczne czekające ich zadania, należy przestrzegać czasu prezentacji.

II. Faza zasadnicza

Wyjście w teren i realizacja zadań przygotowanych na kartach pracy (w zależności od liczeb-ności klasy uczniowie mogą realizować materiał indywidualnie lub w grupach).

Poniżej zamieszczono zadania, z których organizator zajęć może przygotować karty pra-cy, uzupełniając je o zadania z edukacji, których nauczyciele będą włączeni do realizacjizajęć.

Domek Abrahama

Zadanie 1.

a) Znajdujecie się przed budynkiem Muzeum Miasta Gdyni, potocznie zwanym DomkiemAbrahama. Skąd ta nazwa?

b) Dlaczego ten budynek nie jest równoległy do ulicy Starowiejskiej?c) Wymieńcie wyróżnienia, jakie Gdynia otrzymała od Unii Europejskiej.

Zadanie 2.

Pierwsza wzmianka w dokumencie biskupa Wolimira o wsi Gdynia (w zapisie Gdina) poja-wiła się w roku MCCLIII. Ile lat upłynęło od tego momentu do uzyskania praw miejskich?Zapiszcie obliczenia.

Zadanie 3.

Gdynia prowadzi ożywioną współpracę w wielu dziedzinach, m.in. kultury, sportu, edukacji,turystyki itp., z kilkoma miastami w ramach Gdyńskiego Koła Miast Siostrzanych. Po obli-czeniu wartości liczbowej wyrażenia dowiecie się, z iloma partnerami współpracuje Gdynia.Zapiszcie obliczenia.

133

IV. W gimnazjum

[(

√

11

2:√

0,375− (2,4)−1 : 212

)

·(√8−√2)

·(√2 +√8)

]

+ 3

Gdynia współpracuje z . . . . . . . . . . . . . . . . partnerami. Jednym z nich jest . . . . . . . . . . . . . . . .

Pomnik Abrahama

Zadanie 1.

a) Czym zasłynął w kwietniu 1919 roku Antoni Abraham?b) Kim był Hieronim Derdowski, autor słów wyrytych na cokole pomnika Abrahama?c) Ile lat minęło od założenia szpitala św. Wincentego a Paulo do momentu wystawienia

pomnika A. Abrahamowi? Zapiszcie obliczenia.

Zadanie 2.

Mając do dyspozycji 20-centymetrową linijkę, zmierzcie granitowy cokół pomnika. Obliczciemasę tego cokołu, jeżeli gęstość granitu wynosi 2,7g/cm3. Zapiszcie obliczenia.

Zadanie 3.

Jaś umówił się z Zosią pod pomnikiem Abrahama o godzinie 1700. Zagadał się z kolegamiprzy „Ankerze”. Na zegarze Urzędu Miejskiego zauważył, że jest 1649. Czy biegnąc ulicąŚwiętojańską z prędkością 8 km/h, zdąży na spotkanie?Do zadania należy dołączyć fragment planu Gdyni z zaznaczoną trasą oraz podaną skalą.

Teatr Muzyczny

Zadanie 1.

a) Obok teatru znajduje się fontanna, której szkic przedstawiono poniżej. Zmierzcie linijką20-centymetrową długość boku AB fontanny z dokładnością do 1 dm.

b) Obliczcie pole wielokąta, korzystając z rysunku. Boki wielokąta są równe. Odcinek pro-stopadły do AB jest równy 3,6 m. Zapiszcie obliczenia.

Szkic fontanny

.A B

c) Czy ta figura jest osiowosymetryczna? TAK NIE

Jeżeli tak, to ile ma osi symetrii? . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

d) Czy ta figura jest środkowosymetryczna? TAK NIE

134

Poznajemy wybrane miejsca w Gdyni

Zadanie 2.

Objętość jednej kropli deszczu wynosi 50 mm3. Ile kropli deszczu musi wpaść do fontan-ny, aby wypełnić ją do 1112 wysokości? Głębokość fontanny wynosi 0,6 m. Podajcie wynikw notacji wykładniczej. Zapiszcie obliczenia.

Zadanie 3.

a) Dlaczego Teatr Muzyczny nosi imię Danuty Baduszkowej?b) Jak nazywa się główna nagroda wręczana na Festiwalu Filmów Fabularnych w Gdyni?

Akwarium Gdyńskie

Zadanie 1.

Zasolenie wód Bałtyku wynosi 0,07%, a Morza Martwego 28%. Ile soli trzeba wsypać dowiadra (10 litrów) wody morskiej pobranej z Bałtyku, aby otrzymać wodę o takim zasoleniujak w Morzu Martwym? Gęstość wody morskiej wynosi 1025 kg/m3. Zapiszcie obliczenia.

Zadanie 2.

Kim były te osoby?

Eugeniusz Kwiatkowski . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

Marcin Brzeski . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

Karol Borchardt . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

Stanisław Dąbek . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

Zadanie 3.

W Akwarium Gdyńskim jest zbiornik, w którym znajduje się rekin czarnopłetwy rafowy,o następujących wymiarach: 3,45 m; 2000 mm; 14,5 dm. Ile szkła zużyto na wykonanie tegoakwarium? Zapiszcie obliczenia.

Bulwar Nadmorski

Zadanie 1.

Na bulwarze, który ma długość 1,8 km, jest 9 jednakowo odległych od siebie drabinek zej-ściowych. Jaka jest odległość między drugą a piątą drabinką? Zapiszcie obliczenia.

Zadanie 2.

W cukierni „Mariola” Zbyszek kupił dwa torty tej samej wysokości. Jeden z nich miał śred-nicę 20 cm, a drugi 30 cm. Po rozpakowaniu podzielił mniejszy na cztery równe części. Jakmusi podzielić drugi tort, aby przygotować jednakowe porcje dla wszystkich uczestnikówprzyjęcia urodzinowego? Ile osób zaprosił Zbyszek? Zapiszcie obliczenia.

Zadanie 3.

Na podstawie poniższego rysunku obliczcie, jaka jest wysokość krzyża (h) na KamiennejGórze. Zapiszcie obliczenia.

135

IV. W gimnazjum

.

h

90 m

30◦

Zadanie 4.

Podaj nazwy pomników przedstawionych na poniższych fotografiach.

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

III. Faza podsumowująca

W celu najlepszego wykorzystania zajęć nauczyciel powinien przygotować ankietę ewalu-acyjną, w której zapyta uczniów o ocenę prowadzonych zajęć. Powinien uwzględnić w niejzaobserwowane trudności, konflikty, pojawiające się problemy w komunikacji. Po przeanali-zowaniu ankiet należy udzielić uczniom informacji zwrotnej, a uwagi pojawiające się w an-kietach wykorzystać w kolejnych tego typu zajęciach.

Ewa Madziągdoradca metodyczny matematyki

Zespół Szkół nr 14 w Gdyni

136

V

w szkoleponadgimnazjalnej

Katarzyna Szmuksta

Śladami Stefana Żeromskiegow Gdyni

Informacje wstępne: propozycja lekcji wychowawczejw terenie lub wycieczki dydaktycznej „rajdu gdyńskiego” dla młodzieży starszych klas gimnazjum i klas I–III szkoły ponadgim-nazjalnej.

Osobiście polecam wycieczkę pod koniec klasy drugiej szkoły ponadgimnazjalnej wówczas może stać się ona wprowadzeniem do epoki dwudziestolecia międzywojennegoi lektury utworów Stefana Żeromskiego w klasie maturalnej.

Wycieczka/lekcja w terenie może być przeprowadzona w zależności od decyzji na-uczyciela w dwóch formach: dłuższej (część I) TRASA I krótszej (część II) TRASA II

Czas trwania: TRASA I: 4–5 godzin TRASA II: 2–3 godziny.

Temat: Śladami Stefana Żeromskiego w Gdyni.

Cel główny:

ukazanie związków Stefana Żeromskiego z Gdynią, fascynacji pisarza Wybrzeżem i ideąbudowania w Gdyni nowoczesnego portu II Rzeczpospolitej.

Cele szczegółowe

Uczeń potrafi: odnaleźć w Gdyni miejsca związane z pobytem S. Żeromskiego; cytować fragmenty Wiatru od morza S. Żeromskiego; interpretować fragmenty prozy pisarza o budowie portu gdyńskiego; aktywnie pracować w grupie.

Metody pracy:

poszukująca, podawcza.

Forma pracy:

grupowa.

139


Przebieg zajęć

1. Przygotowanie do zajęć np. praca w bibliotece szkolnej.

Zadanie domowe młodzież podzielona na 3 grupy przygotowuje krótkie informacje, wgzadań wcześniej rozdanych przez nauczyciela:

Grupa 1:

Stefan Żeromski w Gdyni (kiedy był tu po raz pierwszy, gdzie mieszkał, ile razy odwiedzałpolskie wybrzeże?)

Grupa 2:

Wiatr od morza S. Żeromskiego jako wyraz fascynacji pisarza polskim morzem i entuzjas-tycznego popierania idei budowy portu w Gdyni (gezeza utworu, cytowanie fragmentów do-tyczących Gdyni).

Grupa 3:

Domek Żeromskiego w Orłowie (orłowskie ślady Żeromskiego; tablica informacyjna znaj-dująca się przy Domku Żeromskiego).

2. Wybór przez nauczyciela trasy wycieczki.

Trasa I:

rejs statkiem po porcie gdyńskim (drogę na skwer Kościuszki rozpoczynamy spod po-mnika Stefana Żeromskiego na skrzyżowaniu ul. 10 Lutego i Świętojańskiej);

spacer brzegiem morza na trasie: bulwar Nadmorski w Gdyni plaża w kierunku Orłowa Klif Orłowski port rybacki w Orłowie Domek Żeromskiego molo w Orłowie.

Trasa II:

spacer brzegiem morza na trasie: pomnik Stefana Żeromskiego (skrzyżowanie ul. 10 Lu-tego i Świętojańskiej) bulwar Nadmorski w Gdyni plaża w kierunku Orłowa KlifOrłowski port rybacki w Orłowie Domek Żeromskiego molo w Orłowie.

3. Trasa I rajdu:

• Wyruszenie ze szkoły w kierunku pomnika Stefana Żeromskiego (skrzyżowanie ul.10 Lutego i Świętojańskiej); tu prezentacja grupy 1 dotycząca pobytu S. Żeromskiegow Gdyni.• Rejs statkiem po porcie (realizacja części I); tu przed rejsem prezentacja grupy 2: infor-

macje o Wietrze od morza S. Żeromskiego oraz odczytanie przygotowanych wcześniejprzez nauczyciela fragmentów tekstów z utworu lub wspomnień o pisarzu (fragmen-ty 1–4).• Spacer brzegiem morza na trasie: bulwar Nadmorski w Gdyni plaża w kierunku Orło-

wa Klif Orłowski port rybacki w Orłowie Domek Żeromskiego molo w Orłowie;tu prezentacja grupy 3: przedstawienie zdobytych informacji o orłowskich śladach pisa-rza; odczytanie tablicy informacyjnej znajdującej się przy Domku Żeromskiego, wizytaw Domku Żeromskiego i obejrzenie wystawy fotografii poświęconej pisarzowi, odczy-tanie fragmentu 5. przygotowanych tekstów.

140

Śladami Stefana Żeromskiego w Gdyni

4. Trasa II rajdu (realizacja części II):

• Wyruszenie ze szkoły w kierunku pomnika Stefana Żeromskiego (skrzyżowanieul. 10 Lutego i Świętojańskiej); tu prezentacja grupy 1 dotycząca pobytu S. Żeromskiegow Gdyni.• Spacer brzegiem morza na trasie: bulwar Nadmorski w Gdyni plaża w kierunku Orło-

wa Klif Orłowski port rybacki w Orłowie Domek Żeromskiego molo w Orłowie;tu podczas spaceru np. w czasie przerw na odpoczynek prezentacja grupy 2: infor-macje o Wietrze od morza S. Żeromskiego oraz odczytanie przygotowanych wcześniejprzez nauczyciela fragmentów tekstów z utworu lub wspomnień o pisarzu (fragmen-ty 1–4).• U celu wyprawy przy Domku Żeromskiego prezentacja grupy 3: przedstawienie zdoby-

tych informacji o orłowskich śladach pisarza; odczytanie tablicy informacyjnej znajdują-cej się przy Domku Żeromskiego, wizyta w Domku Żeromskiego i obejrzenie wystawyfotografii poświęconej pisarzowi, odczytanie fragmentu 5. przygotowanych tekstów.Po spacerze na orłowskim molo powrót do szkoły.

Katarzyna Szmukstadoradca metodyczny języka polskiegoX Liceum Ogólnokształcące w Gdyni

Bibliografia

Żeromski S., Wiatr od morza, rodział: Przy nowych fundamentach, Warszawa 1955

Chruściński K., Gdynia w literaturze 1918–1975, w: Dzieje Gdyni, red. R. Wapiński, Gdańsk 1980

Sokołowska M. (red.), Encyklopedia Gdyni, Gdynia 2006

Jabłoński H., Żeromski a Gdynia, Rocznik Gdyński nr 8, Gdynia 1988

Ciemiński R., Miasto z morza, Warszawa 1978

Załączniki fragmenty tekstów do cytowania:

Fragment 1

Powiedzą mi oczywiście, że to nie sprawa i zadanie poetów porty budować. Lecz trzeba tenport, jego obraz, jego niezbędną konieczność, jego narodowe widziadło w duszach ludzkichwykuwać, ryć w sercach, ciosać w granicie woli. Trzeba otoczyć to dzieło pospólną miłością.Trzeba je za dnia i nocy budować wszystkimi ziemiami i całym narodem.

S. Żeromski, Port w Gdyni, w: Pisarze polscy kresom wschodnim, Warszawa 1925, s. 5

141


Fragment 2

Jasnożółte przęsła grobli portowej werżnęły się w samoistny, samowładny i jednobarwnyprzestwór morza na sześćset metrów od brzegu. Poprzeczne ramię, na setkę metrów w po-przek a w kierunku Kępy Oksywia, zagrodziło zatokę. Między pale sosnowe łamacza fali,zabite w dno głębokie żelaznymi kafarami, wwaliły się istne góry głazów. Tysiące beczek ce-mentu skują kiedyś te głazy w jeden wał ostoi, niedostępny i niezdobyty dla najszaleńszejburzy. Tak to wdziera się, wtłacza i zachodzi w niczyją, bezpańską zatokę pierwszy port Rze-czypospolitej.

S. Żeromski, Wiatr od morza, rozdz. Przy nowych fundamentach, Warszawa 1955, s. 230

Fragment 3

Tam to właśnie, w tę prastarą kaszubską pażycę, gdzie niegdyś przelewało się morze, gdzieprzez wieki królowała niema głusza, gdzie leżała pustka ziewająca, a diabeł Smętek światełkaswoje, straszliwe dla ludzi, po nocy obnosił znowu na rozkaz ludzki morze ma się wrócić.Wlać się ma na dwa kilometry daleko w głąb lądu, znów się pod moreny posunąć na kilo-metr z górą wszerz się rozpostrzeć, na dziesięć metrów w głąb zapuścić. Ma sobą napełnićdoki uwiecznione cementem, omurowane i oskalone głazem ciosanym ma się potężnie roz-szerzyć w basen środkowy, o półkilometrze średnicy, w którym największy dreadnought o silemaszyn równej sile siedemnastu tysięcy koni obróci się dookoła swej osi.


Fragment 4

Ten niewysławionej piękności poemat, tworzony w drzewie, kamieniu, betonie i żelazie tenprzepotężny dramat ukazujący wydzieranie morzu jego wód, siły, głębi i władzy ta wspania-ła powieść o rozdarciu ramieniem człowieka dziejów ziemi i kisnącego ze stulecia na stuleciejej rozwoju, aby go w ciągu krótkich lat przekształcić na narzędzie własne, posłuszne woli ja-ko wół, koń i pies to nowe w polskiej lądowej duszy zatoczone dzieło stawało się w oczach,z dnia na dzień, ukazywało swe strofy nieznane.


Fragment 5

Pragnąłbym tam zamieszkać, o ile by mi zdrowie i zdrowie córki pozwoliło na dłużej, w naj-lepszych okolicznościach, na stałe.

fragment listu S. Żeromskiego do przyjaciela Bernarda Chrzanowskiego z marca 1919 roku,

w kolejnym liście z lutego 1920 roku pisze:Marzę o jakimś dworku willi nad morzem, gdyż właśnie nad morzem lekarze radzą mizamieszkać ze względu na serce i płuca.

Listy na podstawie: A. Janosz, Zamiary S. Żeromskiego osiedlenia się na polskim wybrzeżu. Pięć jegolistów do Bernarda Chrzanowskiego z lat 1919–1920, Rocznik Gdański 1958/59, t. 17/18, s. 313–318

142

Anna Kulińska

A postcard from Gdynia

Informacje wstępne: scenariusz lekcji języka angielskiego w szkole ponadgimnazjalnej/gimnazjum, poziom zaawansowania uczniów: A2.

Temat: A postcard from Gdynia.

Cel ogólny: doskonalenie umiejętności pisania pocztówki.

Cele szczegółowe

Po lekcji uczeń potrafi: rozpoznać i opisać charakterystyczne dla Gdyni miejsca i budynki, przedstawić atrakcje Gdyni, napisać pocztówkę uwzględniającą opis miejsca, poprawnie wykorzystać wprowadzone podczas lekcji słownictwo.

Metody pracy:

burza mózgów, pogadanka, rozmowa kierowana, praktyczna.

Formy pracy:

zbiorowa, grupowa, w parach, indywidualna.


ćwiczenia leksykalne, przykład pocztówki z Londynu, pocztówki z Gdyni (jedna na grupę) pocięte na tyle kawałków, ile osób ma być w grupie.

143


Przebieg zajęć

1. Powitanie.Ćwiczenie wprowadzające w temat lekcji oraz dzielące uczniów na grupy:Każdy uczeń otrzymuje kawałek pocztówki. Zadaniem uczniów jest odnalezienie pozo-stałych części. Uczniowie siadają w swoich „pocztówkowych” grupach.Przedstawiciel każdego zespołu krótko opisuje pocztówkę.

2. Ćwiczenie leksykalne.Każda z grup otrzymuje listę 15 miejsc (m.in. basen, centrum handlowe, lotnisko). Za-daniem uczniów jest zadecydowanie, czy te miejsca znajdują się w Gdyni, jeśli tak, toile i gdzie. Każda z grup prezentuje wyniki swojej pracy.

3. Praca w grupach burza mózgów.Dlaczego warto przyjechać do Gdyni? uczniowie nadal pracują w grupach. W ciągu3 minut mają wymienić (w formie listy) powody, dla których warto odwiedzić Gdynię.Przedstawiciele grup przedstawiają swoje pomysły.

4. Pocztówka z Londynu.Uczniowie pracują indywidualnie. Każdy otrzymuje tekst pocztówki z Londynu. Zadaniepolega na znalezieniu jak największej ilości punktów charakterystycznych dla Londynu,wymienionych w pocztówce.Sugerowane odpowiedzi: London Eye, Oxford Street, Natural History Museum, the tube,double-decker buses, the Tower, Tower Bridge, the Globe, weather.

5. Pocztówka z Gdyni.Uczniowie pracują w parach. Na przykładzie pocztówki z Londynu piszą pocztówkęz Gdyni. Nauczyciel monitoruje pracę uczniów i w razie potrzeby udziela wskazóweki pomocy. Uczniowie odczytują na głos swoje pocztówki.

Materiały do wykorzystania podczas lekcji:

Task 1

With your partner, decide whether we have these amenities in Gdynia. Where are theylocated?

swimming pool cathedralleisure centre museumfootball stadium undergrounddepartment store railway stationshopping centre airportmulti-storey car park casinoopera house job centreconcert hall

144

A postcard from Gdynia

Task 2

This is a handmade postcardfrom the art studio of

PlaceStampHere

Hi Kate,It’s great here in London! The city isawesome!We’ve already been to so many differentplaces.London Eye is the best one. It’s huge and theviews of London are marvelous.Yesterday we went shopping in Oxford Streetand we visited the Natural History Museum.We travel by tube it’s the fastest way to getaround. Double-decker buses are also cool!Tomorrow we are going to visit the Towerand Tower Bridge and in the evening we areseeing a play at the Globe Theatre.Bye for now,Love,Jack.P.S. It hasn’t rained at all since we arrived… I don’t know why they complain about theweather so much ;)

Anna Kulińskadoradca metodyczny języka angielskiego

Zespół Szkół Administracyjno-Ekonomicznych w Gdyni


Anna Kulińska

Why is Gdynia a special place?

Informacje wstępne: scenariusz lekcji języka angielskiego, poziom zaawansowaniauczniów: B1.

Temat: Why is Gdynia a special place?

Cele ogólne:

Doskonalenie sprawności mówienia, szczególnie: doskonalenie umiejętności wypowiadania i uzasadniania własnych opinii, doskonalenie umiejętności zadawania pytań.

Cele szczegółowe

Po lekcji uczeń potrafi: sformułować i zadać pytanie tak, aby uzyskać potrzebną informację, przedstawić własną opinię na konkretny temat, uzasadnić swoją opinię, poprawnie wykorzystać poznane podczas lekcji słownictwo.

Metody pracy:

pogadanka, dyskusja, wywiad, praktyczna.

Formy pracy:

zbiorowa, grupowa, praca w parach, indywidualna.


ćwiczenia leksykalne.

146

Why is Gdynia a special place?

Przebieg zajęć

1. Powitanie.Nauczyciel prowadzi z uczniami luźną rozmowę na temat życia w mieście jakie sąplusy i minusy, czy chcieliby zmienić miejsce zamieszkania itp. (ok. 3 min)

2. Ćwiczenie leksykalne.Uczniowie otrzymują kopię ćwiczenia. Pracując indywidualnie, uzupełniają słowaw zdaniach 1–6 oraz dopasowują zakończenia do zdań 7–10. W razie potrzeby nauczy-ciel przed przystąpieniem do wykonywania zadania wyjaśnia nieznane słówka z pole-cenia w zadaniu 1. Uczniowie odczytują swoje odpowiedzi. Omawiane są ewentualnewątpliwości i problemy.

3. Dyskusja w grupach.W grupach 3–4-osobowych uczniowie wykonują zadanie 2, polegające na zadecydowa-niu, czy zdania z zadania 1 są prawdziwe dla Gdyni. Nauczyciel monitoruje pracę grup.Po zakończeniu dyskusji w grupach opinie są prezentowane i krótko komentowane przezuczniów z pozostałych grup.

4. Praca w parach przygotowanie wywiadu.Uczniowie, pracując w parach, przygotowują 5–6 pytań dotyczących Gdyni, skupiającsię na tym, co jest w Gdyni ciekawego. Każdy uczeń w parze potrzebuje kopii pytań.Przykłady pytań:What is the most interesting place in Gdynia? Why do you think so?What makes Gdynia different from other cities?What events do you think make Gdynia famous?

5. Przeprowadzenie wywiadu.Uczniowie przeprowadzają wywiad z kilkoma osobami z klasy, zapisując odpowiedzi.Nauczyciel przypomina uczniom o konieczności uzasadnienia swojej odpowiedzi.

6. Zadanie domowe.Sporządzenie notatki z odpowiedzi uzyskanych podczas przeprowadzania wywiadu.

Materiały do wykorzystania podczas lekcji:

Task 1

Complete the sentences with these words: convenient, efficient, crowded, property prices,traffic, stressful, graffiti, rush hour, suburbs, public transport, commute, cosmopolitan.

1. Trying to get a seat on the bus during the . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . is a nightmare. Driving is

even more . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . the . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . is awful between 4 and 6.

2. There’s a real mix of people in this city. It is really . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

3. The walls in the town centre are covered in . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

4. I love it here. Everything I want is only five minutes away. It’s so . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

5. Everything is a bit more expensivehere and . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . are extremely high. A lot

of people have no choice but to live in the . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . and . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

to work.

9* 147


6. It’s easy to get around. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . is excellent it’s cheap and efficient.

Now choose the correct ending for each sentence.

7. People are always so busy. Everybody’s . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

8. The roads are terrible. I’m always getting . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

9. The underground system is impossible. I’m always . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

10. The city is so big. It took me ages to . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .a) getting lost.b) find my way round.c) stuck in traffic.d) rushing about all the time.

(na podstawie: English Vocabulary Organiser, Chris Gough, Thomson, 2002)

Task 2

Which of the 10 statements in task 1 are true about Gdynia. What makes you think so?Discuss.

Anna Kulińskadoradca metodyczny języka angielskiego


148

Helena Kowalska

Nazwy ulic w Gdyni

Informacja wstępna: scenariusz lekcji historii.

Temat: Nazwy ulic w Gdyni.

Cel ogólny:

poznawanie historii miasta, jego zabytków i pomników.

Cele szczegółowe

Uczeń potrafi: omówić dzieje Gdyni, wyjaśnić historię pomników zlokalizowanych na terenie Gdyni, rozpoznać na fotografii lokalnych patriotów, scharakteryzować ich biografie, wyjaśnić pochodzenie nazw, wykorzystać w praktyce topografię miasta.

Metoda pracy: grupowa.


Kitowski S., Sokołowska M., Ulice Gdyni. O historii i patronach, Gdynia 2001; rejestr na stronie internetowej Urzędu Miasta: „Zespoły i obiekty na terenie Gdyni wpi-

sane do rejestru zabytków nieruchomych” http://www.gdynia.pl/wszystko/

o/gdyni/historia/7186_.html; 9 kserokopii fotografii z ww. książki lub ww. strony internetowej; kilka uchwał nadania nazw ulic (można skserować w Urzędzie Miasta); po 6 karteczek z numerami od 1 do 5 (załącznik nr 1); rozsypanka 30 biogramów patronów ulic w Gdyni oraz 30 ich nazwisk (załącznik nr 2); plan Gdyni z zamazanymi nazwami ulic (można wydrukować z Internetu); magnesy; rozsypanka nazw ulic, przy których zlokalizowane są zabytki (załącznik nr 3), można

skorzystać z rejestru na stronie internetowej Urzędu Miasta; worek nieprzezroczysty; tabelka do oceniania (załącznik nr 4).

Czas realizacji tematu: 45 minut.

149


Przebieg lekcji

Rekapitulacja wtórna

Uczniowie wcześniej powinni zapoznać się z rejestrem na stronie internetowej Urzędu Mia-sta: „Zespoły i obiekty na terenie Gdyni wpisane do rejestru zabytków nieruchomych” (możnawykonać kserokopię i zostawić ją do wglądu w bibliotece szkolnej) oraz książką S. Kitow-skiego i M. Sokołowskiej „Ulice Gdyni. O historii i patronach”. Nauczyciel prosi wybranychuczniów o wylosowanie od jednej do trzech fotografii (mogą to być kserokopie fotografii za-mieszczonych na stronie rejestru lub w książce) odwróconych na biurku i powiedzenie o nichkilku słów. W ten sposób zorientuje się, czy znane im są treści zadane na lekcję.Czas rekapitulacji: 5 min.

Realizacja nowych treści

Nauczyciel wprowadza temat: Po odzyskaniu niepodległości przez Polskę w 1918 r. rozpo-czął się intensywny proces rozwoju Gdyni z racji wyboru tej wsi jako najlepszej lokalizacjiprzyszłego polskiego portu. W okresie dwudziestolecia międzywojennego w Gdyni mieszka-ło kilku lokalnych patriotów, ale też niemal codziennie przybywało jej nowych mieszkańców,w tym wielu znanych działaczy II RP, którzy chcieli związać swoje losy na stałe z tym mia-stem. W okresie PRL-u, mimo starań władz o jej deklasację w stosunku do Gdańska, Gdyniawciąż się rozwijała, także terytorialnie, co było spowodowane nieustannym wzrostem ludno-ści. Miasto w tym czasie stało się ważnym ośrodkiem działalności patriotycznej, szczególniezwiązanej z morzem i regionem. Z pewnością przełomowym wydarzeniem w powojennej hi-storii miasta były też Wydarzenia Grudniowe. Obecnie Gdynia należy nadal do największychi najlepiej rozwijających się miast w Polsce.

Nazwy ulicom w Polsce od okresu II RP nadaje miejski organ ustawodawczy. W Gdynijest to oczywiście Rada Miasta czyni to w drodze uchwały w czasie sesji Rady. Uchwałanadania nazwy ulicy zawiera uzasadnienie (nauczyciel podaje uczniom do obejrzenia kilkauchwał Rady Miasta w sprawie nadania nazw ulic). Coraz częściej miasta starają się uwzględ-niać przy nadawaniu nazwy ulicom lokalnych działaczy lub organizacje regionalne.Czas wprowadzenia: 5 min.

Praca w grupach

Nauczyciel informuje uczniów, że praca będzie punktowana, a następnie oceniona. Podajesposób oceniania.

Zadanie 1

• Podział klasy na pięć grup przez losowanie z woreczka karteczek z numerem (załączniknr 1) danej grupy.• Wybór przez grupę lidera.• Każda z grup otrzymuje po sześć nazwisk działaczy lokalnych będących patronami ulic

oraz ich biogramy (załącznik nr 2).• Zadanie polega na prawidłowym dopasowaniu nazwiska osoby z jej biogramem i gło-

śnym zaprezentowaniu pozostałym grupom rozwiązania zadania przez lidera grupy.Czas pracy: 10 min.

150

Nazwy ulic w Gdyni

Zadanie 2

• Nauczyciel przypina do tablicy magnesami plan Gdyni.• Każda grupa podchodzi do planu i w czasie 1 minuty dokonuje prawidłowego rozloko-

wania na nim swoich sześciu nazwisk patronów ulic.

Czas pracy: 5 min.

Zadanie 3

• Każdy uczeń z grupy podchodzi do nauczyciela i losuje po jednej nazwie ulicy z przygo-towanego zestawu (załącznik nr 3). Następnie uczniowie, mając do dyspozycji przygoto-wane przez siebie na tę lekcję materiały (zadanie domowe z poprzednich zajęć), zapisująna karteczce co najmniej jeden zabytek zlokalizowany przy tej ulicy. Nauczyciel spraw-dza wykonanie zadania.• Po sprawdzeniu poprawności wykonania zadania grupy na dużych kartkach przygotowu-

ją zestawy zabytków, które eksponują na tablicy (liderzy grup odczytują głośno):np. ul. Świętojańska pomnik Żeromskiego,

ul. 10 Lutego budynek Poczty Polskiej,ul. Przebendowskich willa „Weneda”.

Czas pracy: 10 min.

Nauczyciel na bieżąco wystawia punkty w tabelce (załącznik nr 4) za każde z zadań. Infor-muje uczniów o ilości zebranych przez grupę punktów przekładających się na oceny.

Czas oceniania: 2 min.

Rekapitulacja pierwotna

Uczniowie wymieniają, jakie jeszcze miejsca pamięci można by zlokalizować na terenie Gdy-ni.

Czas rekapitulacji: 5 min.

Zadanie domowe:

Zaplanuj trasę ciekawej wycieczki historycznej dla turysty spoza Gdyni, uwzględniając wy-losowaną przez Ciebie ulicę i jej zabytki lub pomniki.

Czas wyjaśnienia zadania domowego: 3 min.

Helena KowalskaTechnikum Chłodnicze w Gdyni

151


Załącznik nr 1

1 2 3 4 5

1 2 3 4 5

1 2 3 4 5

1 2 3 4 5

1 2 3 4 5

1 2 3 4 5

Załącznik nr 2

Antoni Abraham (1869–1923), żarliwy obrońca polskości Kaszub, delegat nakonferencję pokojową w Paryżu.

Teodor Józef Korzeniowski (1857–1924), wybitny polski pisarz marynista i publicystatworzący w języku angielskim, osiadł w Wielkiej Brytanii.

Michał Benisławski (1866–1933), inżynier, wybitny znawca zagadnień morskichi żeglugowych.

Karol Olgierd Borchardt (1905–1986), kapitan żeglugi wielkiej, nauczyciel akademickii wybitny pisarz marynista.

Franciszka Cegielska (1946–2000), prezydent Gdyni, poseł na sejm, minister zdro-wia.

Franciszek Sokół (1890–1956), działacz polityczny, komisarz rządu w Gdyniw okresie międzywojennym.

Bernard Chrzanowski (1861–1944), prawnik, działacz polityczny i oświatowy, wiel-ki entuzjasta Wybrzeża i spraw morskich.

Lucjan Cylkowski (1907–1944), nauczyciel i harcerz, komendant hufca gdyń-skiego Szarych Szeregów, szef łączności kurierskiej podod-działów północnych ZWZ-AK.

Ksawery Stanisław Czernicki (1882–1940), kontradmirał, szef służb Kierownictwa Mary-narki Wojennej.

Stanisław Dąbek (1892–1939), pułkownik, dowódca Lądowej Obrony Wybrze-ża we wrześniu 1939 r.

Kazimierz Demel (1889–1978), profesor, znakomity biolog, pionier polskich ba-dań na morzu, najwybitniejszy polski znawca flory i faunyBałtyku.

152

Nazwy ulic w Gdyni

Hieronim Derdowski (1852–1902), poeta kaszubski, humorysta, dziennikarz i wy-dawca prasy emigracyjnej w USA.

Antoni Ledóchowski (1895–1972), kapitan żeglugi wielkiej, wykładowca w SzkoleMorskiej w Tczewie, Gdyni i Szczecinie, świetny matematyk.

Aleksander Dulin (1885–1954), muzyk, dyrygent, kompozytor, zasłużony dlakultury muzycznej Gdyni, kapitan Marynarki Wojennej.

Wacław Gierdziejewski (1890–1939), członek Rady Głównej Ligi Morskiej i Kolo-nialnej.

Jan Grudziński (1907–1940), komandor, dowódca ORP „Orzeł”.

Izydor Gulgowski (1874–1925), nauczyciel, pisarz, etnograf kaszubski, twórcaMuzeum Kaszubskiego we Wdzydzach.

Antoni Suchanek (1901–1982), jeden z najwybitniejszych malarzy marynistów.

Zygmunt Horyd (1896–1939), komandor, inżynier budownictwa wodnego,brał udział w obronie Wybrzeża we wrześniu 1939 r.

Antoni Hryniewicki (1878–1946), położył podwaliny pod rozwój rybołówstwamorskiego kutrowego i dalekomorskiego.

Hilary Jastak (1914–2000), proboszcz parafii Najświętszego Serca Pana Je-zusa, honorowy obywatel Gdyni.

Władysław Kański (1900–1939), major artylerii, uczestnik obrony Gdyni i Oksy-wia we wrześniu 1939 r.

Tadeusz Apolinary Wenda (1863–1948), inżynier komunikacji, kierownik budowy portuw Gdyni, następnie urzędnik Urzędu Morskiego w Gdyni.

Konstanty Maciejewicz (1890–1972), kapitan żeglugi wielkiej, komendant „Lwowa”i „Daru Pomorza”, wykładowca i rektor Państwowej SzkołyMorskiej.

Jan Radtke (1872–1958), pierwszy po 140 latach polski wójt Gdyni.

Aleksander Majkowski (1876–1938), działacz społeczny, lekarz, publicysta i pisarzw języku kaszubskim.

Augustyn Necel (1902–1976), pisarz kaszubski, z zawodu rybak.

Tomasz Rogala (1860–1951), jeden z przywódców ruchu młodokaszubskie-go, brał udział w organizacji ruchu kaszubskiego na Pomorzu.

Marian Mokwa (1889–1987), artysta malarz, w tym marynista, podróżnik,działacz społeczny, jeden z jurorów konkursu przyznającegokaszubską nagrodę za wybitne zasługi dla kultury.

Janek Wiśniewski Postać symbolizująca zabitych w czasie wydarzeń Grud-nia’70.

153


Załącznik nr 3

ul. 10 Lutegoul. Piotra Skargiul. Starowiejskaul. Sienkiewiczaul. Orłowskaul. Sędzickiegoal. Zwycięstwaul. Przebendowskichul. Korzeniowskiegoul. Świętojańskaskwer Kościuszki

ul. Sieroszewskiegoul. Przemysłowaul. Tetmajeraul. I Armii Wojska Polskiegoul. Wójta Radtkegoul. Kasprowiczaul. Chylońskaal. Jana Pawła IIul. Morskaul. Jana z Kolnaul. Inżynierska

ul. 3 Majaul. Polskaul. Zawiszy Czarnegoul. Portowaplac Kaszubskiul. św. Mikołajaul. Abrahamaul. Celnaul. Śląskaul. Lubawska

Załącznik nr 4

Grupa

Zadanie1 2 3 4 5

1

2

3

Sumapunktówdla grupy

Ocena

154

Izabela Niezgoda

Rezerwaty przyrody Gdyni

Informacja wstępna: scenariusz zajęć pozalekcyjnych.

Temat: Rezerwaty przyrody Gdyni.

Cele ogólne: poznanie walorów przyrodniczych rezerwatów Gdyni; poznanie zagrożeń środowiska naturalnego rezerwatów wynikającychz sąsiedztwadziel-

nic miejskich; kształcenie obywateli świadomych destrukcyjnego wpływu człowieka na środowisko

i skutków antropogenicznego przekształcania ekosystemów.

Cele szczegółoweUczeń potrafi: wymienić formy ochrony przyrody w Polsce; przedstawić bioróżnorodność rezerwatów przyrody Gdyni; wyjaśnić pojęcia: rezerwat, bioróżnorodność, endemit, łęg, klif, reintrodukcja; analizować przyczyny i skutki zagrożeń środowiska; wymienić przykłady gatunków roślin i zwierząt zagrożonych wyginięciem; analizować rodzaje antropogenicznych przekształceń środowiska; podać propozycje działań, które wpłyną na poprawę stanu środowiska.

Metody pracy: obserwacyjna: obserwacja ekosystemów; słowna: pogadanka, dyskusja.

Formy pracy: grupowa realizacja przydzielonych zadań, opracowanie prezentacji multimedialnej.

Środki dydaktyczne: karty pracy ucznia, atlasy roślin i zwierząt, przewodnik terenowy: rezerwaty Gdyni, aparat fotograficzny, laptop i rzutnik multimedialny, podręcznik: Bartnik E., Lewiński W. (red.), Biologia 3. Zakres rozszerzony, OPERON,

Gdynia 2010 (s. 279–289).

155


Czas trwania:zajęcia w szkole 2 godziny lekcyjne,zajęcia terenowe 2 godziny lekcyjne.

Przebieg zajęć

Zajęcia w klasie faza wprowadzająca:

(1 godzina lekcyjna)1. Uświadomienie uczniom celów zajęć.2. Formy ochrony przyrody w Polsce.• Konserwatorska ochrona przyrody w Polsce:

obszarowe formy ochrony konserwatorskiej: parki narodowe, parki krajobrazo-we, obszary chronionego krajobrazu, rezerwaty przyrody;

obiektowe formy ochrony konserwatorskiej:ochrona gatunkowa objęcie ochroną wszystkich osobników danego gatunkuna obszarze całego państwaochrona indywidualna uznawanie danego obiektu za pomnik przyrody, sta-nowisko dokumentacyjne, użytek ekologiczny, zespół przyrodniczo-krajobra-zowy.

• Bierna i czynna ochrona przyrody w Polsce: ochrona bierna zaniechanie ingerencji w naturalne procesy przyrodnicze na

określonym obszarze, np. w rezerwatach ścisłych; ochrona czynna ingerencja człowieka w celu utrzymania chronionego obiektu

w formie zbliżonej do naturalnej np.: zalesianie, reintrodukcja.3. Rezerwaty przyrody Gdyni:• rezerwat Kępa Redłowska• rezerwat Kacze Łęgi• rezerwat Cisowa.

4. Zbiorowiska roślinne występujące na terenie rezerwatów przyrody Gdyni: buczyna pomorska: zbiorowisko leśne z przewagą buka zwyczajnego;w skład drze-

wostanu wchodzą również dęby: szypułkowy i bezszypułkowy, lipa drobnolistna,dzika czereśnia;

łęgi: zbiorowiska leśne występujące nad rzekami i potokami; w drzewostanie łęgówwystępują m.in.: olsza, topola, wierzba, wiąz, jesion, dąb.Na terenie rezerwatów występują łęgi: jesionowo-olszowy wiązowy.

5. Wyjaśnienie celu i sposobów dokumentowania pracy.6. Przypomnienie zasad zachowania na terenie objętym ochroną.7. Podział uczniów na 3 grupy.8. Przekazanie kart pracy uczniom (załącznik nr 1 i 2).

156


Zajęcia terenowe faza zasadnicza:

(2 godziny lekcyjne)1. Obserwacja bezpośrednia zbiorowisk roślinnych występujących na terenie rezerwatów

Gdyni.2. Rozpoznawanie gatunków roślin i zwierząt charakterystycznych dla badanego terenu

wykorzystanie kluczy i atlasów.3. Dokumentowanie obserwacji: wypełnianie kart pracy, wykonywanie zdjęć.

Zajęcia w klasie faza podsumowująca:

(1 godzina lekcyjna)1. Podsumowanie zajęć terenowych.2. Zebranie wyników pracy uczniów lider z każdej grupy przedstawia opracowaną na

podstawie karty pracy ucznia prezentację multimedialną.3. Podsumowanie pod kątem osiągnięcia celów zajęć; propozycje działań, które wpłyną na

poprawę stanu środowiska rezerwatów: budować ogrodzenia dźwiękochłonne wokół terenów o dużym natężeniu hałasu, zachowywać się cicho na terenie, gdzie żyją zwierzęta, uzupełniać drzewostan gatunkami typowymi dla rezerwatu, wyznaczyć ścieżki spacerowe w celu ograniczenia zadeptywania terenów leśnych, rozwijać edukację ekologiczną dotyczącą skutków rozkładu pozostawionych odpa-

dów.4. Ocena aktywności uczniów podczas zajęć i jej uzasadnienie.5. Ewaluacja zajęć obserwacja zaangażowania i poprawności wykonania powierzonych

uczniom zadań.

Izabela Niezgodadoradca metodyczny biologii

V Liceum Ogólnokształcące w Gdyni

Bibliografia

Bartnik E., Lewiński W. (red.), Biologia 3. Podręcznik dla liceum ogólnokształcącego. Zakres rozsze-rzony, OPERON, Gdynia 2010

Bilińska A., Biliński W., Rośliny chronione w Polsce, VIDEOGRAF II, Katowice 2005

Młynarski M., Płazy i gady Polski. [Atlas], WSiP, Warszawa 1987

Żółkoś K., Meissner W., Przyrodnicze osobliwości rezerwatu „Kępa Redłowska”, WydawnictwoGdańskie, Gdańsk 2003

Informator: Ochrona przyrody w województwie pomorskim, Regionalne Centrum Edukacji Ekologicz-nej, Gdańsk 2000

Leksykony przyrodnicze: Drzewa, Ptaki lądowe, Świat Książki, Warszawa 1995

Leksykony przyrodnicze: Ssaki, Ptaki wodne, Płazy i gady, Owady, Motyle, Świat Książki, Warsza-wa 1996

Podręczny leksykon przyrodniczy Kwiaty leśne i łąkowe, HORYZONT Warszawa 2001

157


Załącznik nr 1

KARTA PRACY

Grupa . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

Członkowie grupy:

1. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 2. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 3. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

4. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 5. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 6. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

1. Teren badań:

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

2. Rodzaj zbiorowiska roślinnego:

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

3. Formy terenu dominujące w rezerwacie:

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

4. Procesy mające wpływ na rzeźbę obserwowanego terenu:

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

5. Flora rezerwatu rozpoznaj 5 gatunków roślin charakterystycznych dla rezerwatu.

Dominującegatunki drzew

Charakterystycznegatunki krzewów

Charakterystycznegatunki roślin

zielnych

Chronionegatunki roślin

6. Fauna rezerwatu rozpoznaj 5 gatunków zwierząt charakterystycznych dla rezerwatu.

Dominującegatunkissaków

Charakterystycznegatunkiptaków

Charakterystycznegatunki

płazów i gadów


bezkręgowców

Chronionegatunkizwierząt

7. Wymień 5 zagrożeń środowiska naturalnego rezerwatów wynikających z sąsiedztwa

dzielnic miejskich.

1. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 2. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 3. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

4. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 5. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

158


Załącznik nr 2

KARTA PRACY

Grupa . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

Członkowie grupy:

1. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 2. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 3. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

4. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 5. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 6. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

1. Teren badań:

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

2. Rodzaj zbiorowiska roślinnego:

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

3. Rozpoznaj i opisz formę terenu dominującą w rezerwacie.

Forma terenu . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

1. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 2. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 3. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

4. Procesy mające wpływ na rzeźbę obserwowanego terenu:

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

159


5. Flora rezerwatu rozpoznaj 5 gatunków roślin charakterystycznych dla rezerwatu.

Dominującegatunki drzew

Charakterystycznegatunki krzewów

Charakterystycznegatunki roślin

zielnych

Chronionegatunki roślin

6. Fauna rezerwatu rozpoznaj 5 gatunków zwierząt charakterystycznych dla rezerwatu.

Dominującegatunkissaków

Charakterystycznegatunkiptaków


płazów i gadów


bezkręgowców

Chronionegatunkizwierząt

7. Stałymi mieszkańcami dna Zatoki Gdańskiej są małże, których muszle można znaleźć

na plaży w obrębie rezerwatu. Rozpoznaj charakterystyczne dla rezerwatu gatunki.

A . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . B . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . C . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

D . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . E . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

8. Wymień 5 zagrożeń środowiska naturalnego rezerwatów wynikających z sąsiedztwa

dzielnic miejskich.

1. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 2. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 3. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

4. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 5. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

160

Wiesława Krysztofowicz, Ewa Szymczak

Walory turystyczne Gdyni

Informacja wstępna: scenariusz lekcji geografii.

Temat: Walory turystyczne Gdyni.

Cel ogólny:

poznanie walorów turystycznych miasta nadmorskiego na przykładzie Gdyni.

Cele szczegółowe

Uczeń potrafi: wymienić walory turystyczne z uwzględnieniem przyrodniczych i pozaprzyrodniczych, scharakteryzować walory turystyczne najkorzystniejsze dla rozwoju turystyki, korzystać z różnych dostępnych źródeł informacji (mapa turystyczna, informator o gdyń-

skich zabytkach, przewodnik turystyczny, strony internetowe).

Metody pracy:

operatywna (praca z materiałem źródłowym), praktyczna (zaplanowanie trasy wycieczki), problemowa (plakat).

Forma pracy: grupowa.


1) Flis J., Szkolny słownik. Terminy geograficzne, WSiP, Warszawa 1999;2) Kop J., Kucharska M., Szkurłat E., Geografia społeczno-ekonomiczna świata, WSiP,

Warszawa 2006;3) Małkowski K., Przewodnik turystyczny Gdyni, POLNORD, Gdańsk 2001;4) Mordawski J., Wiecki W., Geografia Polski, OPERON, Gdynia 2003;5) Sołtysik M.J., Hirsch R., Informator o gdyńskich zabytkach, UM Gdyni, Gdynia 2005;6) Nawigator turystyczny, UM Gdyni;7) plan Gdyni;8) foliogramy ilustrujące podział walorów turystycznych;9) fotografie wykonane przez uczniów.

Przewidywany czas realizacji: 1 godzina lekcyjna.



Na lekcji poprzedzającej nauczyciel podzielił klasę na 5 zespołów. Każda grupa otrzymałazakres tematyczny wycieczki, z której sporządziła dokumentację fotograficzną:

I grupa: Śladami starej Gdyni;II grupa: Rowerem po Gdyni;III grupa: Gdynia współczesna;IV grupa: Spacer po Trójmiejskim Parku Krajobrazowym,V grupa: Spacer wzdłuż wybrzeża.

Nauczyciel przedstawił pojęcia związane z turystyką, walorami turystycznymi.

Przebieg lekcji

1. Wprowadzenie

Nauczyciel kieruje pogadanką dotyczącą podziału walorów turystycznych, rozdaje każdejgrupie materiały. Zadaniem uczniów jest opracowanie tras jednodniowych wycieczek tury-stycznych w oparciu o rekonesans terenowy, własną wiedzę i przygotowany materiał źródło-wy.

2. Rozwinięcie

a) Uczniowie wyszukują w różnych materiałach źródłowych informacje potrzebne do opra-cowania wskazanej trasy tematycznej.

b) Tworzą plakat, uwzględniając: przebieg trasy na planie miasta, dokumentację fotograficzną, opis atrakcji turystycznych znajdujących się na szlaku wycieczki, długość trasy i czas zwiedzania.

c) Przygotowują krótką prezentację przebiegu trasy wycieczki, w której uzasadniają jejatrakcyjność turystyczną.

d) Nauczyciel monitoruje pracę grup i odpowiada na pytania związane z zadaniem.e) Przedstawiciele grup prezentują klasie wyniki pracy zespołowej.

3. Podsumowanie

a) Nauczyciel rozdaje kartę pracy Walory turystyczne Gdyni.b) Nauczyciel podsumowuje efekty pracy uczniów i ocenia ich pracę.

162


Karta pracy podsumowująca zajęcia

WALORY TURYSTYCZNE GDYNI

1. Trasa wycieczki (opis i mapa mentalna):

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

2. Charakterystyka położenia geograficznego:

• rzeźba terenu:. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

• położenie względem morza i charakter (rodzaj) wybrzeża:

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

• dostępność komunikacyjna:

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

• odległość od centrum Gdyni:

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

3. Zaznaczcie znakiem „×” formy terenu dominujące na wybranym obszarze.

klif pagórki wąwozy wzgórza morenowe skałki równinykotliny doliny plaża mierzeja

4. Które wydarzenia i procesy geologiczne wywarły, Waszym zdaniem, największywpływ na wybrany obszar? Zakreślcie je i uzupełnijcie zapis.

Fałdowania górskie

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

10* 163


Zlodowacenia

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

Rzeźbotwórcza działalność morza

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

Inne (jakie?)

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

Kiedy miały miejsce wybrane przez Was wydarzenia geologiczne?

Era . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Okres . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Czas (mln lat temu) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

5. Które procesy geologiczne kształtują obecnie powierzchnię tego obszaru?

Erozja powodowana przez: Wietrzenie:wody płynące mechanicznewiatr biologicznewody morskie chemicznewody opadowe

inne . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .Opiszcie, na czym polegają zaznaczone przez Was procesy oraz jakie skutki tych procesówmożna obserwować.. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

Opis uzupełnijcie rysunkami lub zdjęciami (nie zapomnijcie podpisać, co przedstawiają).

6. Jakiego rodzaju skały dominują na wybranym obszarze?

Rodzaje skał Nazwy skał Charakterystyka skał*

* Wpiszcie właściwe cechy: spójność skała lita, zwięzła, sypka; odporność na wietrzenie i erozję mała, średnia, duża.

164


7. Przedstawcie walory turystyczne wybranego obszaru:

Walory turystyczneprzyrodnicze pozaprzyrodnicze

8. Ocena zagospodarowania turystycznego terenu:

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

9. Które rodzaje turystyki dominują na obserwowanym terenie?

• ze względu na cel:wypoczynkowa poznawcza sportowa rodzinna

• ze względu na czas trwaniakrótkoterminowa (weekendowa) długoterminowa

• ze względu na formę organizacjiindywidualna zbiorowa zorganizowana zbiorowa niezorganizowana

10. W jaki sposób mieszkańcy wykorzystują naturalne formy terenu? Podajcie kilkaprzykładów:

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

11. Spróbujcie ocenić stopień zmian dokonanych przez człowieka. Które z niżej poda-nych określeń najlepiej charakteryzuje te zmiany? Zakreślcie je:

◦ ukształtowanie powierzchni całkowicie naturalne◦ nieznaczna ingerencja człowieka◦ w różnych miejscach widoczny wpływ działalności człowieka◦ na całym obszarze teren przekształcony◦ ukształtowanie powierzchni bardzo silnie przekształcone.

Jakie formy terenu powstały w wyniku działalności człowieka? Wypiszcie je:

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

165


Czy zmiany w ukształtowaniu powierzchni uważacie za korzystne z punktu widzenia miesz-kańców?. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

12. Świat roślin i zwierząt. Zakreślcie TAK, jeśli formacje roślinne i zwierzęta występująna wybranym obszarze oraz podajcie przykłady.

Lasy i zagajniki TAK/NIEPodstawowe gatunki drzew:

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

Rośliny chronione/osobliwości florystyczne TAK/NIE

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

Zwierzęta dzikie TAK/NIEW strefie falowania i przybrzeżnej:a) bezkręgowce

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

b) kręgowce

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

W części lądowej:a) bezkręgowce

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

b) kręgowce

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

Ślady zwierząt i ich szczątki (jakie?), wykonajcie rysunek.

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

Wiesława Krysztofowicz doradca metodyczny geografiiIX Liceum Ogólnokształcące w Gdyni

Ewa Szymczak Uniwersytet GdańskiIX Liceum Ogólnokształcące w Gdyni

166

Wiesława Krysztofowicz

Środowisko przyrodniczea działalność człowiekana przykładzie Gdyni


Temat: Środowisko przyrodnicze a działalność człowieka na przykładzieGdyni.

Cel ogólny:

poznanie zmian zachodzących w środowisku przyrodniczym pod wpływem działalnościczłowieka.

Cele szczegółowe

Uczeń potrafi: scharakteryzować wpływ człowieka na elementy środowiska naturalnego, ocenić aktualny stan środowiska przyrodniczego, wskazać skutki działalności antropogenicznej, zaprojektować działania zmierzające do ograniczenia negatywnych zmian związanych

z antropopresją.

Metody pracy:

operatywna praca z podręcznikiem, analiza treści map i planu miasta, pokaz, dyskusja.

Formy pracy:

indywidualna, grupowa.


Kop J., Kucharska M., Szkurłat E., Geografia fizyczna. Część I. Podręcznik; mapy tematyczne Polski;

167


plan Gdyni; karta pracy ucznia; strony internetowe, artykuły w prasie, pozycje książkowe.

Przewidywany czas realizacji: 1 godzina lekcyjna.

Przebieg lekcji

1. Wprowadzenie:

• Nauczyciel prowadzi pogadankę dotyczącą zjawiska antropopresji.• Uczniowie zapoznają się z fragmentem rozdziału podręcznika: „Antropogeniczne zmia-

ny w środowisku”.

2. Rozwinięcie:

a) Nauczyciel prezentuje foliogramy przedstawiające zmiany wywołane działalnością czło-wieka w atmosferze, hydrosferze, biosferze, litosferze i pedosferze.

b) Uczniowie na podstawie treści podręcznika i foliogramów omawiają konsekwencje dzia-łań człowieka.

c) Nauczyciel dzieli klasę na grupy, które wypełniają kartę pracy (w załączeniu) dla wybra-nych dzielnic Gdyni. Uczniowie korzystają z planu miasta, map tematycznych w atlasie,stron internetowych.

d) Poszczególne grupy prezentują sposób wypełnienia kart pracy.e) Uczniowie dyskutują na temat działań, które należy podjąć, aby ograniczyć negatywne

zmiany w środowisku przyrodniczym Gdyni wynikające z działalności człowieka. Na-uczyciel kieruje dyskusją.

f) Uczniowie ustnie formułują wnioski z dyskusji.

3. Podsumowanie:

Nauczyciel dokonuje podsumowania treści tematu i ocenia pracę uczniów na lekcji.

Wiesława Krysztofowiczdoradca metodyczny geografii

IX Liceum Ogólnokształcące w Gdyni

168

Środowisko przyrodnicze a działalność człowieka na przykładzie Gdyni

Załącznik

KARTA PRACY UCZNIATemat: Środowisko przyrodnicze a działalność człowieka

na przykładzie dzielnicy . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

1. Na podstawie planu Gdyni scharakteryzuj położenie geograficzne dzielnicy: . . . . . . . . . . . . . . . .

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

2. Na podstawie dostępnych źródeł informacji scharakteryzuj środowisko przyrodnicze

dzielnicy: . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

3. Podaj przykłady zmian w środowisku przyrodniczym dzielnicy wywołanych działalno-

ścią człowieka: . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

4. Zaproponuj działania zmierzające do poprawy stanu środowiska na terenie omawianej

dzielnicy: . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

169

Iwona Kotowska

Fizjonomia i dzielnice funkcjonalnemiasta na przykładzie Gdyni


Temat: Fizjonomia i dzielnice funkcjonalne miasta na przykładzie Gdyni.

Cele kształcenia wymagania ogólne (zgodne z podstawą programową):

• Korzystanie z różnych źródeł informacji geograficznej.• Identyfikowanie związków i zależności oraz wyjaśnianie zjawisk i procesów.• Stosowanie wiedzy i umiejętności geograficznych w praktyce.• Uczeń rozwija w sobie: ciekawość świata poprzez zainteresowanie własnym regionem.

Treści nauczania wymagania szczegółowe (zgodne z podstawą programową):

• Uczeń określa strukturę funkcjonalno-przestrzenną różnych miast i ocenia jej zmiany.• Uczeń wyjaśnia zmiany procesów urbanizacyjnych i osadnictwa wiejskiego, wiążąc je

z przemianami gospodarczymi i społecznymi w Polsce.

Metody pracy:

wykład, pogadanka, praca indywidualna i praca w parach.


plany Gdyni lub „Nawigator ucznia” (mapka i informator wydany przez Urząd MiastaGdyni),

opcjonalnie rzutnik multimedialny z planem miasta, karty pracy.

Przebieg lekcji

1. Sprawdzenie obecności, krótkie przypomnienie poprzedniej lekcji, na której była mowao: urbanizacji, definicji miasta, płaszczyznach urbanizacji. (ok. 5 minut)

170

Fizjonomia i dzielnice funkcjonalne miasta na przykładzie Gdyni

2. Wyjaśnienie uczniom istoty funkcji miast i funkcji dzielnic.Funkcja miasta czy funkcja dzielnicy to główne dziedziny działalności jej mieszkań-ców, od których zależy życie i rozwój miasta czy jego dzielnicy1).W podręcznikach do nauki geografii najczęściej wyróżnia się takie funkcje jak: admi-nistracyjna, przemysłowa, kulturalna, turystyczna, naukowa i oświatowa, uzdrowiskowaczy handlowa.W niniejszym scenariuszu zaproponowano funkcje dzielnic zgodne z występujący-mi w danej dzielnicy typami użytków miejskich.Na podstawie występowania odpowiedniego typu użytków miejskich można wyróżnićodpowiednią funkcję danej dzielnicy lub części miasta.

Na obszarze miast najczęściej wyróżnia się następujące kategorie użytków miejskich:tereny zabudowy mieszkaniowej,tereny przemysłowo-składowe,tereny komunikacyjno-transportowe,strefy usługowe,tereny rekreacyjno-wypoczynkowe. (ok. 5 minut)

3. W kolejnej części lekcji zadaniem uczniów (praca parami) jest próba rozpoznania po-szczególnych dzielnic Gdyni przedstawionych na mapie oraz podanie przykładów dziel-nic pełniących podane funkcje. (ok. 15 minut)

4. Wybrane pary prezentują swoje propozycje. Porównując przykłady dzielnic pełniącychodpowiednie funkcje, możemy wykorzystać rzutnik multimedialny, pokazując fotografiewybranych dzielnic, część z nich z pewnością nie będzie znana uczniom.Ważnym elementem tej części lekcji jest podkreślenie, że istnieją dzielnice, które mogąpełnić kilka funkcji i trudno nieraz jednoznacznie określić, która z nich jest dominująca.Podobnie jest w przypadku całych miast.W rozwoju historycznym miasta czy dzielnicy może też wystąpić zmiana funkcji, kiedyjedna zostaje zastąpiona inną. Jako przykład tego zjawiska (tzw. sukcesji funkcji) możnapodać Babie Doły, które jeszcze do niedawna, kiedy istniało tam lotnisko wojskowe, re-prezentowały typową funkcję strategiczną (wojskową), czy Chwarzno-Wiczlino pełniącekiedyś funkcje rolnicze. (ok. 15 minut)

5. W ostatniej części lekcji, po nagrodzeniu uczniów najbardziej aktywnych, dyktujemyzadanie domowe.W wielkich miastach jedną z dzielnic jest city (Central Business District CBD) dzielnica finansowo-administracyjno-handlowa.Cechy charakterystyczne CITY to: koncentracja banków, biur, domów handlowych, hoteli; bardzo mała liczba stałych mieszkańców i bardzo duża liczba zatrudnionych.

Czy Śródmieście Gdyni można uznać za CBD? Odpowiedź uzasadnij.

1) Maria Kiełczewska-Zaleska, Geografia osadnictwa. Zarys problematyki, Warszawa 1977.

171


KARTA PRACY UCZNIA

Dzielnice funkcjonalne Gdyni

Przykłady dzielnic, w których występuje:

funkcja mieszkaniowa

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

funkcja przemysłowo-składowa

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

funkcja komunikacyjno-transportowa

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

funkcja rekreacyjno-wypoczynkowa

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

funkcja usługowa

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

w tym funkcja administracyjna

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

Źródło: http://pl.wikipedia.org/wiki/Dzielnice_Gdyni; 20.12.2011 r.

Numerna

mapieDzielnica Gdyni

Babie Doły

Chwarzno-Wiczlino

Chylonia

Śródmieście

Wzgórze św. Maksymiliana

Witomino-Radiostacja

Obłuże

Pustki Cisowskie-Demptowo

Pogórze

Działki Leśne

Leszczynki

Mały Kack

Wielki Kack

Oksywie

Karwiny

Orłowo

Dąbrowa

Redłowo

Witomino-Leśniczówka

Grabówek

Cisowa

Kamienna Góra

172

Fizjonomia i dzielnice funkcjonalne miasta na przykładzie Gdyni

KARTA PRACY UCZNIA przykład wypełnienia

Dzielnice funkcjonalne Gdyni

Przykłady dzielnic, w których występuje:

funkcja mieszkaniowanp. Karwiny, Pustki Cisowskie, Orłowo

funkcja przemysłowo-składowanp. Śródmieście, Chylonia

funkcja komunikacyjno-transportowanp. Śródmieście, Leszczynki, Cisowa

funkcja rekreacyjno-wypoczynkowanp. Śródmieście, Orłowo, Babie Doły

funkcja usługowanp. Działki Leśne, Śródmieście,w tym funkcja administracyjnaŚródmieście

Źródło: http://pl.wikipedia.org/wiki/Dzielnice_Gdyni; 20.12.2011 r.

Numerna

mapieDzielnica Gdyni

1 Babie Doły

2 Chwarzno-Wiczlino

3 Chylonia

18 Śródmieście

22 Wzgórze św. Maksymiliana

21 Witomino-Radiostacja

12 Obłuże

16 Pustki Cisowskie-Demptowo

15 Pogórze

5 Działki Leśne

10 Leszczynki

11 Mały Kack

19 Wielki Kack

13 Oksywie

9 Karwiny

14 Orłowo

6 Dąbrowa

17 Redłowo

20 Witomino-Leśniczówka

7 Grabówek

4 Cisowa

8 Kamienna Góra

Iwona KotowskaIII Liceum Ogólnokształcące w Gdyni

173

Iwona Kotowska

Przyrodnicze i antropogeniczneatrakcje turystycznena przykładzie Gdyni


Temat: Przyrodnicze i antropogeniczne atrakcje turystyczne na przykładzieGdyni.


• Uczeń dokonuje obserwacji i pomiarów w terenie; potrafi korzystać z planów, map, foto-grafii, rysunków, wykresów, danych statystycznych, tekstów źródłowych oraz technologiiinformacyjno-komunikacyjnych w celu gromadzenia, przetwarzania i prezentowania in-formacji geograficznych.• Uczeń dostrzega i analizuje relacje między poszczególnymi elementami środowiska

przyrodniczego oraz działalnością człowieka w skali globalnej, regionalnej i lokalnej.• Uczeń rozwija w sobie: ciekawość świata poprzez zainteresowanie własnym regionem.


• Uczeń charakteryzuje wybrane obszary intensywnie zagospodarowywane turystyczniena świecie; identyfikuje skutki rozwoju turystyki dla środowiska przyrodniczego.• Uczeń ocenia możliwości rozwoju turystyki i rekreacji wynikające z uwarunkowań i na-

stępstw przyrodniczych, społeczno-ekonomicznych i kulturowych.

Metody pracy:

wykład, pogadanka, praca indywidualna i praca w parach.


opcjonalnie rzutnik multimedialny.

174

Przyrodnicze i antropogeniczne atrakcje turystyczne na przykładzie Gdyni

Przebieg lekcji

1. Sprawdzenie obecności, krótkie przypomnienie poprzedniej lekcji, na której była mowao roli turystyki w gospodarce państw świata (ok. 5 minut).

2. Wyjaśnienie uczniom istoty atrakcji turystycznej. Na podstawie kilku przykładów atrak-cji np. plaża, kanion, wodospad, muzeum, kościół, skansen uczniowie wyjaśniająróżnice między nimi, dzieląc je na przyrodnicze i antropogeniczne (ok. 5 minut).

3. W kolejnej części lekcji zadaniem uczniów (praca parami) jest wypisanie jak najwięk-szej liczby atrakcji przyrodniczych i antropogenicznych na terenie Gdyni (ok. 5 minut,jeśli pomysłów będzie na początku niewiele, można wydłużyć czas do 10 minut). Wartozwrócić uwagę, że park krajobrazowy czy rezerwat, mimo że obejmuje elementy środo-wiska przyrodniczego, został stworzony przez człowieka. Przedtem był to np. las, terazto park krajobrazowy.

4. Poszczególne pary prezentują swoje propozycje, nauczyciel zapisuje je na tablicyw dwóch kolumnach. Po wyczerpaniu się pomysłów, które zostały zapisane przezuczniów na kartkach, można dopisać te, które przyszły do głowy uczniom w tzw. między-czasie. Na zakończenie można podać kilka przykładów, które nie zostały przedstawione(lista wybranych atrakcji turystycznych znajduje się w załączniku do scenariusza). Może-my wykorzystać rzutnik multimedialny, pokazując fotografie wybranych atrakcji, częśćz nich z pewnością nie będzie znana uczniom (ok. 10–15 minut).

5. Wybór i uzasadnienie wyboru atrakcji turystycznej. W tej części uczniowie wybierająw tych samych parach 2 atrakcje turystyczne 1 przyrodniczą i 1 antropogeniczną, a na-stępnie tworzą ofertę zachęcającą do odwiedzenia Gdyni, wykorzystując wybraną atrak-cję jako główny, podstawowy argument. Kolejna para nie może wybrać atrakcji, które jużzostały wybrane. Po 10 minutach pary prezentują swoje pomysły mogą to być slogany,wiersze, projekty folderów, komiks itp. Formy oferty nie powinniśmy uczniom sugero-wać, zostawmy im zupełną dowolność.

Prezentacje ok. 5–10 minut.

Wariant do wyboru można zasugerować grupę docelową oferty np. rówieśnicyz Górnego Śląska, którzy zastanawiają się, czy warto odwiedzić Gdynię.

Zadanie domowe:

Wytycz na podstawie Nawigatora ucznia (mapka i informator wydany przez Urząd Mia-sta Gdyni) 1-dniową wycieczkę pieszą po Gdyni, licząc czas przemarszu, postoju i posiłkuw konkretnym miejscu.

Iwona KotowskaIII Liceum Ogólnokształcące w Gdyni

175


Załącznik

Wybrane atrakcje turystyczne Gdyni:

Akwarium Gdyńskie Morskiego Instytutu Rybackiego ORP Błyskawica Okręt Muzeum bulwar Nadmorski skwer Kościuszki Sea Towers molo w Gdyni Orłowie Tramwaj Wodny Gdynia-Jastarnia-Hel ulica Świętojańska wieża widokowa wzgórze Donas Centrum Nauki Experyment Kamienna Góra torpedownia w Babich Dołach Dar Pomorza oddział Centralnego Muzeum Morskiego Dom Żeromskiego w Orłowie Dom Abrahama oddział Muzeum Miasta Gdyni Dworzec Morski Zespół Hal Targowych Muzeum Miasta Gdyni wybrzeże klifowe ekspozycja plenerowa broni i uzbrojenia oddział Muzeum Morskiego Kolibki Adventure Park budynki architektury modernizmu.

176

Andrzej Kołodko

Realizacja prezentacjimultimedialnej w programiePowerPoint o ParkuNaukowo-Technologicznym w Gdyni

Informacje wstępne: plan metodyczny lekcji informatyki, zakres treści programowych dlatechnikum, klasa pierwsza, zakres podstawowy.

Wprowadzenie

Na wcześniejszych lekcjach uczniowie poznali zasady tworzenia prezentacji za pomocą pro-gramu PowerPoint z pakietu MS Office. W ramach przygotowania do zajęć zgromadzili zna-lezione przez siebie materiały z ważniejszych stron internetowych opisujących park technolo-giczny w Gdyni. Założony jest cykl 3 bloków po 2 godziny zajęć, w zakresie których ucznio-wie wyszukują informacje w portalach, następnie realizują prezentację (ten blok opisuje planmetodyczny) oraz modyfikują elementy multimedialne swoich prezentacji.

Temat: Realizacja prezentacji multimedialnej w programie PowerPoint o ParkuNaukowo-Technologicznym w Gdyni.

Podział uczniów na trzy grupy wg podanych tematów szczegółowych:1. Znaczenie Parku Naukowo-Technologicznego w Gdyni dla miasta i regionu.2. Wykorzystanie Parku Naukowo-Technologicznego w Gdyni w edukacji szkolnej.3. Park Naukowo-Technologiczny na tle innych parków w Polsce.

Czas: 90 min (2 × 45 min).

Treści nauczania wymagania szczegółowe wg podstawy programowej: wyszukiwanie, gromadzenie, przetwarzanie i selekcjonowanie informacji z różnych źró-

deł; opracowywanie za pomocą komputera: rysunków, tekstów, danych liczbowych, mo-tywów, animacji, prezentacji multimedialnych;

ocenia przydatność wyszukanych informacji i ich wiarygodność i gromadzi je na potrze-by realizowanych projektów z różnych dziedzin;

opracowywanie informacji za pomocą komputera, w tym: rysunków, tekstów, danychliczbowych, animacji, prezentacji multimedialnych i filmów;



tworzy rozbudowaną prezentację multimedialną na podstawie konspektu i przygotowujeją do pokazu, przenosi prezentację do dokumentu, prowadzi wystąpienie wspomaganeprezentacją;

wykorzystuje oprogramowanie dydaktyczne i technologie informacyjno-komunikacyjnew pracy twórczej i przy rozwiązywaniu zadań i problemów szkolnych.

Cele ogólne wg podstawy programowej: zdobywanie przez uczniów umiejętności wykorzystania posiadanych wiadomości pod-

czas wykonywania zadań i rozwiązywania problemów; bezpieczne posługiwanie się komputerem i jego oprogramowaniem, wykorzystanie sieci

komputerowej; wyszukiwanie, gromadzenie i przetwarzanie informacji z różnych źródeł; opracowywa-

nie za pomocą komputera: rysunków, tekstów, danych liczbowych, motywów, animacji,prezentacji multimedialnych.

Cele operacyjne/przewidywane osiągnięcia

Uczeń: wykorzystuje w praktyce pojęcie prezentacji multimedialnej; wykorzystuje narzędzie prezentacji multimedialnych; realizuje prostą prezentację w programie PowerPoint:• wstawia slajd tytułowy,• wstawia nowy slajd,• stosuje układ slajdu,• stosuje szablon projektu;

realizuje pokaz slajdów; dodaje obiekty graficzne i tekst do programu PowerPoint; stosuje umiejętność wyszukiwania, selekcjonowania i krytycznej analizy informacji; realizuje umiejętność pracy zespołowej; wyszukuje potrzebne informacje w sieci internetowej; kopiuje i edytuje informacje do edytora prezentacji; przestrzega prawa autorskiego i prawa cytatu w trakcie realizacji prac; modyfikuje istniejącą prezentację; dodaje animacje i szablony do prezentacji; pracuje w wielu programach jednocześnie (przeglądarka, Microsoft PowerPoint); uzupełnia i kopiuje wyszukane wiadomości (zdjęcia, tekst, rysunki); wkleja do edytora prezentacji skopiowane informacje; uporządkowuje slajdy w postaci tekstu, wstawia zdjęcia (formatuje je), zmienia czcionkę

(styl, krój rozmiar, kolor), formatuje styl i szablon slajdu.

Formy pracy: grupowa, zespołowa (3 grupy uczniów).

Środki dydaktyczne: tablica, zestaw komputerowy + program MS PowerPoint; czynna siećlokalna z materiałami dla uczniów, np. zebrane przez uczniów materiały na prezentację; dzia-łająca sieć Internet.

178

Realizacja prezentacji multimedialnej w programie PowerPoint o Parku Naukowo-Technologicznym w Gdyni

Metody pracy: podająca (omówienie, instruktaż), czynnościowa (ćwiczenia praktyczne),praktyczna.

Plan lekcji:

• Przywitanie, czynności wstępne.• Zapoznanie uczniów z tematem.• Przedstawienie uczniom celu lekcji.• Zrealizowanie poszczególnych etapów lekcji.• Powtórka wiadomości zdobytych na lekcji.

Przebieg lekcji

Faza wstępna

1. Sprawy organizacyjne.• Powitanie uczniów, sprawdzenie obecności, podanie tematu zajęć i zapisanie na ta-

blicy. Uczniowie zapisują temat w zeszytach.• Zaznajomienie uczniów z celami lekcji.

2. Powtórzenie wiadomości.I. Przypomnienie wiadomości o:

sposobie wyszukiwania informacji, selekcji i interpretacji pozyskanych infor-macji,

kopiowaniu, wklejaniu i edycji fragmentów tekstu oraz elementów graficznych, celowości tworzenia prezentacji multimedialnej, sposobie formatowania pola tekstowego, zdjęć, sposobie wyboru szablonów slajdów.

II. Teoretyczne wprowadzenie do lekcji.Przypomnienie zasad tworzenia prezentacji multimedialnej instruktaż nauczycie-la: dodawanie slajdów, wstawianie tła, osadzanie i formatowanie obiektów (WortArt, ClipArt, Autokształty, tekst

w polach tekstowych).

Część główna. Faza realizacyjna

Podział uczniów na trzy grupy. Każda grupa realizuje inny temat prezentacji.Nauczyciel wyjaśnia uczniom, że przed przystąpieniem do wykonywania prezentacji na-

leży ją dokładnie zaplanować, odpowiadając sobie na następujące pytania: Jaki jest cel prezentacji? Co chcę dzięki niej osiągnąć? Jakie mam zebrane dotychczas materiały na prezentację? Co chcę przekazać? Jak długa może być prezentacja?

11* 179


Po określeniu celu i treści uczniowie ustalają strukturę prezentacji, czyli realizują szkic konspekt prezentacji w oparciu o przygotowane na poprzednich zajęciach (oraz w miarę moż-liwości w domu) materiały zebrane z sieci Internet.

Uczniowie zastanawiają się nad ostatnim etapem przygotowywania prezentacji opra-cowaniem dokładnego scenariusza. Szczegółowe określenie wyglądu każdego slajdu pozwolizebrać i zgromadzić niezbędne informacje oraz elementy graficzne.

Uczniowie w trakcie realizacji swoich prezentacji przeglądają je w różnych widokach(widok konspektu, widok slajdu, widok sortowania slajdów). Słuchają nauczyciela omawia-jącego i przypominającego najważniejsze zasady przygotowania prezentacji.

Uczniowie otrzymują zadanie zaprojektowania prezentacji na podany temat, wykorzystu-jąc w tym celu co najmniej 10 slajdów (maks. 20 w tej fazie lekcji). W prezentacji umieszczajątakże dowolną ilość obiektów graficznych, niestandardowe tła, pamiętając o czytelności prze-kazu medialnego. Do każdego slajdu powinni w dalszym etapie lekcji blokowej zastosowaćanimację, przejście. W trakcie realizacji prezentacji muszą pamiętać o prawie cytatu i prawieautorskim.

Część końcowa. Podsumowanie lekcji

Uczniowie prezentują swoje prace, nauczyciel ocenia je. Podsumowanie wiadomości o two-rzeniu prezentacji oraz doborze treści do założonego tematu. Wyjaśnienie zakresu następne-go bloku w zakresie modyfikacji prezentacji o elementy multimedialne (przejścia slajdów,animacja slajdów). Częściowo praca może zostać zaproponowana jako zadanie domowe dlaucznia.

Propozycje źródeł do wykorzystania:

http://ppnt.pl/o-ppnt.html Gdynia

http://www.experyment.gdynia.pl/pl/dokumenty/main_page

http://www.gpnt.pl Gdański Park Naukowo-Technologiczny

www.ntpp.pl Park naukowo-technologiczny. Poznań

www.technopark.gliwice.pl Park Naukowo-Technologiczny Technopark Gliwice

Andrzej KołodkoTechnikum Transportowe w Gdyni

180

Waldemar Kotowski

Procedury uruchamianiadziałalności gospodarczeji wspieranie przedsiębiorczościw Gdyni

Motto lekcji: W Polsce 139 osób na 1000 w wieku produkcyjnym pracuje na własny rachu-nek, w Gdyni są to 203 osoby na 1000. Warto być przedsiębiorczym w Gdyni!

Temat: Procedury uruchamiania działalności gospodarczej i wspieranie przed-siębiorczości w Gdyni.


• Uczeń wyjaśnia zasady funkcjonowania przedsiębiorstwa.• Uczeń analizuje dostępność rynku pracy w odniesieniu do własnych kompetencji i pla-

nów zawodowych.


• Uczeń przedstawia cechy, jakimi charakteryzuje się osoba przedsiębiorcza.• Uczeń charakteryzuje otoczenie, w którym działa przedsiębiorstwo.• Uczeń opisuje procedury i wymagania związane z zakładaniem przedsiębiorstwa.• Uczeń dostrzega samozatrudnienie jako jedną z form przyszłej ścieżki zawodowej.

Metody pracy:

wykład, pogadanka, praca indywidualna.


komputer z dostępem do Internetu, rzutnik multimedialny, opcjonalnie formularz CEIDG-1 dla każdego ucznia.

181


Przebieg lekcji

1. Sprawdzenie obecności, krótkie przypomnienie poprzedniej lekcji, na której była mowao korzyściach i wadach prowadzenia własnej działalności gospodarczej (ok. 5 minut).

2. Przy wykorzystaniu komputera i rzutnika multimedialnego pokazanie uczniom stro-ny internetowej Gdyńskiego Centrum Wspierania Przedsiębiorczości zakładka Ewi-dencja działalności gospodarczej www.gdyniaprzedsiebiorcza.pl/x.php/

1,1496/Wpis-do-ewidencji-dzialalnosci-gospodarczej.html. Na-leży prześledzić z uczniami, jakie informacje są niezbędne do wypełnienia wnioskuCEIDG-1. W przypadku pytań wyjaśnić takie terminy jak: REGON, NIP, PKD rejestr jest również dostępny na stronie GCWP i przy użyciu rzutnika warto go pokazaćuczniom (ok. 18 minut).

3. Warto podkreślić, że w siedzibie GCWP w jednym miejscu można wykonać wszyst-kie formalnoprawne kroki niezbędne do założenia działalności gospodarczej, a więcoprócz wpisu do ewidencji działalności gospodarczej również zgłoszenie do ZUS,Urzędu Skarbowego czy Urzędu Statystycznego (ok. 2 minut).

4. W dalszej części lekcji rozdajemy uczniom kserokopię druku wniosku CEIDG, pro-sząc o jego wypełnienie. Oczywiście uczniowie próbują wypełnić wniosek, konsultująckwestie niejasne. Jeśli niemożliwe jest rozdanie każdemu uczniowi kserokopii wniosku,można pokazać poszczególne jego rubryki, wykorzystując dołączony na stronie GCWPzałącznik PDF (ok. 15 minut).

5. Ostatnie 5 minut rezerwujemy na objaśnienie zadania domowego. Polegać ma ono naprzygotowaniu przez uczniów listy instytucji wspierających biznes i ich krótkiej cha-rakterystyki tzw. instytucji okołobiznesowych działających w Gdyni lub też w Gdań-sku, ale przeznaczonych również dla mieszkańców Gdyni (najważniejsze instytucje scha-rakteryzowano w materiale dodatkowym dołączonym do tego scenariusza).Zadanie to można rozszerzyć o instytucje działające w zakresie pomocy w uzyskaniuśrodków finansowych na rozpoczęcie działalności gospodarczej, rozszerzenie zakresudziałalności lub inne inwestycje związane z prowadzoną działalnością. Są to takie in-stytucje jak: Pomorski Regionalny Fundusz Poręczeń Kredytowych Spółka z o.o. czyPomorski Fundusz Pożyczkowy Spółka z o.o.

Waldemar Kotowskidoradca metodyczny przedsiębiorczościIII Liceum Ogólnokształcące w Gdyni

182

Procedury uruchamiania działalności gospodarczej i wspieranie przedsiębiorczości w Gdyni

Materiał dodatkowy do lekcji

Gdyńskie CentrumWspierania Przedsiębiorczości

Siedziba: Gdynia, ul. 10 Lutego 24Zakres działania:— W siedzibie GCWP w jednym miejscu można zarejestrować działalność gospodarczą:wpis do ewidencji działalności gospodarczej, zgłoszenie do ZUS, Urzędu Skarbowego,Urzędu Statystycznego.

— Centrum oferuje obsługę merytoryczną dla osób niepełnosprawnych pragnących powrócić narynek pracy.

— Centrum poprzez współpracę z pomorskimi instytucjami otoczenia biznesu organizuje szkole-nia.

— Centrum zapewnia porady w zakresie dostępnych programów pomocowych dla przedsiębior-ców, możliwych źródeł finansowania działalności gospodarczej, oferty instytucji wspierającychprzedsiębiorczość.

— Centrum obsługuje portal biznesowy: www.gdyniaprzedsiebiorcza.pl.

Powiatowy Urząd Pracy

Siedziba: Gdynia, ul. Kołłątaja 8Zakres działania:— Udzielanie pomocy bezrobotnym i poszukującym pracy w znalezieniu pracy, a także praco-dawcom w pozyskaniu pracowników.

— Rejestrowanie bezrobotnych i poszukujących pracy, przedstawianie im propozycji zatrudnie-nia, szkolenia i innych form mających na celu ich aktywizację zawodową, a w razie brakutakich możliwości przyznawanie i wypłacanie uprawnionym zasiłków i innych świadczeń z ty-tułu bezrobocia.

— Inicjowanie tworzenia dodatkowych miejsc pracy poprzez refundowanie pracodawcy kosztówich wyposażenia lub doposażenia oraz udzielanie pomocy bezrobotnym w podejmowaniu dzia-łalności na własny rachunek, np. przyznawanie jednorazowo środków z Funduszu Pracy nauruchomienie działalności gospodarczej.

— Pozyskiwanie i gospodarowanie środkami finansowymi na realizację zadań z zakresu aktywi-zacji lokalnego rynku pracy.

— Prowadzenie poradnictwa zawodowego oraz informacji zawodowej dla bezrobotnych i poszu-kujących pracy.

183


Fundacja Gospodarcza

Siedziba: Gdynia, ul. Olimpijska 2Zakres działania:— Szkolenia i doradztwo dla osób rozpoczynających działalność gospodarczą i dla przedsiębior-ców.

— Szkolenia i doradztwo z zakresu przedsiębiorczości i orientacji zawodowej dla młodzieży szkol-nej, absolwentów, osób bezrobotnych i poszukujących pracy.

— Szkolenia spawalnicze i w zawodach budowlanych (organizowane przez działające w ramachFundacji Gospodarczej Polsko-Amerykańskie Centrum Szkoleń Zawodowych).

— Usługi informacyjne z zakresu podejmowania i wykonywania działalności gospodarczej, moż-liwości pozyskania wsparcia na realizację projektów ze środków publicznych itp.

Pomorski ParkNaukowo-Technologiczny

Zakres działania:— Ideą PPNT jest skoncentrowanie na niewielkiej powierzchni wielu czynników związanych z roz-wojem firm, ułatwiających prowadzenie działalności gospodarczej, transfer i wdrażanie tech-nologii.

— Tworzenie warunków do realizacji pomysłów opartych o wysoko zaawansowane technologie,głównie w dziedzinach biotechnologii i ochrony środowiska, informatyki, elektroniki i teleko-munikacji oraz wzornictwa przemysłowego.

PPNT jest atrakcyjny dla:• przedsiębiorców — niskie koszty oraz wygoda prowadzenia działalności;• studentów i absolwentów— możliwość założenia własnej firmy w przyjaznym otoczeniu, niskiekoszty oraz doradztwo naukowe i biznesowe;• mieszkańców regionu — korzystny klimat dla rozwoju kreatywności i aktywizacji społecznościregionalnej oraz nowe, stałe miejsca pracy;• gospodarki regionu — wzrost konkurencyjności, pobudzenie i restrukturyzacja gospodarkiregionalnej;• środowiska — rewitalizacja terenu, wsparcie dla firm zajmujących się ochroną środowiska.PPNT oferuje nowoczesną przestrzeń biurową i laboratoryjną, sale konferencyjne i wystawiennicze,prototypownie, przestrzeń rekreacyjną oraz usługi Centrum Nauki EXPERYMENT, RegionalnegoOśrodka Informacji Patentowej.

184

Procedury uruchamiania działalności gospodarczej i wspieranie przedsiębiorczości w Gdyni

AgencjaRozwoju Pomorza S.A.

Siedziba: Gdańsk, ul. Arkońska 6Zakres działania:— Wspieranie przedsiębiorczości.— Wspomaganie władz samorządowych w realizacji polityki regionalnej.— Wspieranie procesów inwestycyjnych.— Obsługa środków pomocowych Unii Europejskiej.— Promocja województwa pomorskiego.— Inicjowanie i uczestnictwo w projektach współpracy międzynarodowej.— Wdrażanie instrumentów finansowego wsparcia dla małych i średnich przedsiębiorstw.

Regionalna Izba GospodarczaPomorza

Siedziba: Gdańsk, ul. Dyrekcyjna 7Regionalna Izba Gospodarcza Pomorza jest organizacją samorządu gospodarczego, zrzeszającą nazasadzie dobrowolności przedsiębiorców prowadzących działalność gospodarczą na terenie woje-wództwa pomorskiego.Zakres działania:— Reprezentowanie i ochrona interesów gospodarczych członków w zakresie ich działalności wy-twórczej, handlowej, budowlanej lub usługowej, w szczególności wobec organów państwowych.

— Nawiązywanie współpracy, wymiana doświadczeń z krajowymi i zagranicznymi organizacjamizrzeszającymi przedsiębiorców.

— Kształtowanie i upowszechnianie zasad etyki w działalności gospodarczej, w szczególnościopracowywanie i doskonalenie norm rzetelnego postępowania w obrocie gospodarczym.

185

Waldemar Kotowski

Istota i struktura bezrobociana przykładzie Gdyni

Informacja wstępna: scenariusz lekcji przedsiębiorczości.

Temat: Istota i struktura bezrobocia na przykładzie Gdyni.

Treści:Aktywni i bierni zawodowo, bezrobocie, osoba bezrobotna, stopa bezrobocia, bezrobociefrykcyjne, strukturalne, cykliczne, sezonowe, skutki bezrobocia ekonomiczne i społeczne,sposoby walki z bezrobociem.

Ogólny cel edukacyjny zgodny z podstawą programową:Uczeń charakteryzuje mechanizmy funkcjonowania gospodarki i instytucji rynkowych orazrolę państwa w gospodarce; analizuje aktualne zmiany i tendencje w gospodarce świata i Pol-ski.

Przewidywane osiągnięciaUczeń: omawia mierniki i skutki bezrobocia dla gospodarki; wskazuje sposoby walki z bezrobociem; analizuje własne możliwości znalezienia pracy na rynku lokalnym, regionalnym, krajo-

wym i europejskim; wyszukuje oferty pracy, uwzględniając własne możliwości i predyspozycje.

Metody pracy: miniwykład, pogadanka, praca indywidualna, praca w parach.

Środki dydaktyczne: materiały dodatkowe dla ucznia.

Przebieg lekcji

1. W pierwszej części lekcji przy pomocy nauczyciela uczniowie poszukują odpowiedzina pytania, kim jest osoba bezrobotna i czym jest stopa bezrobocia. Aby zdefiniować te

186

Istota i struktura bezrobocia na przykładzie Gdyni

pojęcia, nieodzowne jest wyodrębnienie różnic w określeniach: aktywny i bierny zawo-dowo. W tej części lekcji można bazować na definicjach lub opisach w podręczniku (jeślitakie są w nim zawarte), można też przygotować dla uczniów odpowiedni słowniczek rozdać kserokopie (załącznik nr 1) lub wyświetlić przy pomocy rzutnika.

2. Następnie, wykorzystując materiał do ćwiczeń (załącznik nr 2), uczniowie powinni do-pasować, a przynajmniej spróbować dopasować poszczególne typy bezrobocia do odpo-wiadających im opisów i przykładów konkretnych osób, które mogą w Gdyni reprezen-tować dany typ bezrobocia. Na podstawie weryfikacji wykonanego zadania nauczycielwyjaśnia istotę poszczególnych typów bezrobocia, dodając do wymienionych w ćwicze-niu bezrobocie naturalne, można wykorzystać do tego drugą część słowniczka (załączniknr 1).

3. W drugiej części lekcji na bazie przygotowanego materiału do ćwiczeń (załącznik nr 3)z danymi dla Gdyni uczniowie obliczają stopę bezrobocia. Równocześnie możemysprawdzić odczytywanie i interpretację danych statystycznych, polecając wykonanie za-dań nr 2 i nr 3.

4. W kolejnej części, aby sprawdzić zrozumienie typów bezrobocia, możemy wykorzystaćdane dla Gdyni i polecić uczniom wykonanie zadania nr 4, 5 i 6.

5. Aby wykazać specyfikę naszego regionu, polećmy uczniom wykonać zadania nr 7, 8 i 9.Z pewnością wywiąże się dyskusja na temat sektorów, które są dominujące dla Gdy-ni. Warto zwrócić uwagę na duży udział sektora prywatnego i bardzo małych przedsię-biorstw, w których pracuje ok. 95% zatrudnionych w Gdyni.

Jako zadanie domowe polećmy, aby uczniowie wskazali metody, jakimi mogłoby posłużyć siępaństwo, ograniczając bezrobocie. Na następnej lekcji propozycje uczniów koniecznie nale-ży omówić, jednak niewskazane jest zajmowanie jednoznacznego stanowiska zarówno postronie obrońców polityki socjalnej, jak i zwolenników poglądów liberalnych.

Temat kolejnej lekcji:Ekonomiczne i pozaekonomiczne skutki bezrobocia.

Waldemar Kotowskidoradca metodyczny przedsiębiorczościIII Liceum Ogólnokształcące w Gdyni

Załącznik nr 1

SŁOWNICZEK

Z perspektywy rynku pracy całe społeczeństwo Polski możemy podzielić na dwie grupy:a) osoby w wieku produkcyjnym (od 18 do 60/65 roku życia),b) osoby poza ww. grupą.

187


Osoby w wieku produkcyjnym to jednostki, które zgodnie z prawem mogą podjąć pracę.Zdolność ta określona została przez przepisy Konstytucji (art. 65 ust. 3) i art. 190 Kodek-su pracy. Chociaż możliwe jest zatrudnianie osób, które ukończyły 16 rok życia, to zgod-nie z art. 70 Konstytucji osoby takie powinny wykonywać obowiązek szkolny i to eduka-cja powinna być ich priorytetem. Druga wartość przedziału wiekowego została wyznaczonaprzez przepisy Ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (m.in.art. 24), które ustalają wiek emerytalny dla mężczyzn na 65 lat, a dla kobiet na 60 (styczeń2012 r.).

Wśród grupy osób w wieku produkcyjnym możemy wyróżnić:a) osoby należące do zasobu siły roboczej, tj. aktywni zawodowo,b) osoby poza zasobem siły roboczej bierni zawodowo.

Grupy te różnią się motywacją do podejmowania pracy. Bierni zawodowo to osoby posiadają-ce wyłącznie własne niezarobkowe źródło utrzymania lub pozostające na utrzymaniu innychosób. Do grupy tej należą: emeryci; renciści; osoby uczące się; osoby, które zaniechały po-szukiwania pracy zniechęcone jego bezskutecznością lub ze względu na inne powody, w tymosobiste lub rodzinne. Nie zalicza się ich do bezrobotnych.

Osoby należące do zasobu siły roboczej dzielimy na:a) pracujące (zatrudnione),b) bezrobotne.

Bezrobotnym w Polsce jest osoba, która ukończyła 18 lat, a nie ukończyła 60 lat kobietalub 65 lat mężczyzna oraz: nie ma pracy, jest gotowa podjąć pracę (chce pracować), aktywnie poszukuje pracy.

Stopa bezrobocia to procentowy udział liczby bezrobotnych w liczbie ludności aktywnejzawodowo (tzn. pracującej i bezrobotnej).

Bezrobocie jest zjawiskiem społecznym polegającym na tym, że część ludzi zdolnych dopracy i deklarujących chęć jej podjęcia nie znajduje faktycznego zatrudnienia z różnych po-wodów.

Bezrobocie dobrowolne dotyczy sytuacji, w której osoba bezrobotna nie akceptuje oferowa-nej jej pracy, płacy albo warunków i okoliczności zatrudnienia.

Bezrobocie frykcyjne związane z przerwami w zatrudnieniu z powodu poszukiwania in-nej pracy lub zmianą miejsca zamieszkania, wynika z braku dostatecznej informacji na tematistniejących wolnych miejsc pracy, osób szukających pracy, oferowanych płac oraz z kosztówposzukiwań (pracy i pracowników).

188


Bezrobocie strukturalne wynika z niedopasowania kwalifikacji pracowników do nowejtechnologii i braku kompetencji, trudności w dostosowaniu się do zmian systemu produkcyj-nego. Ten rodzaj bezrobocia może mieć charakter dosyć trwały, ponieważ jego likwidacjawymaga zazwyczaj zmiany zawodu, kwalifikacji czy też miejsca zamieszkania.

Bezrobocie naturalne stanowi pewien nieunikniony dodatni poziom bezrobocia (2–6%) to-warzyszący normalnie rozwijającej się gospodarce. Wiąże się ono z naturalną dynamiką pro-cesów zachodzących na rynku pracy, czyli powstawania nowych i likwidowania już istnieją-cych miejsc pracy oraz ze zmianą aktywności siły roboczej. Obejmuje ono bezrobocie fryk-cyjne i strukturalne.

Bezrobocie cykliczne powstaje na skutek spadku zagregowanego popytu w gospodar-ce. W czasie kiedy występuje zapotrzebowanie na wytwarzane produkty, nie ma problemówz miejscami pracy. Kiedy jednak zapotrzebowanie to maleje, zaczynają się problemy z pracą.Producenci w celu zmniejszenia kosztów produkcji zwalniają pracowników.

Bezrobocie sezonowe ma cykliczny charakter i wynika z sezonowości produkcji, na ogółbezpośrednio lub pośrednio uzależnionej od warunków klimatycznych. Widoczne szczegól-nie w turystyce, budownictwie, rolnictwie.

Źródło: na podstawie www.bezrobocie.org.pl

Załącznik nr 2

Materiał do ćwiczeń

Do OPISU dopasuj odpowiedni termin oraz przykład osoby.

TERMINY:

Bezrobocie strukturalne Bezrobocie frykcyjne

Bezrobocie sezonowe Bezrobocie cykliczne (koniunkturalne)

OPISY

Bezrobocie, które pojawia się, gdy pracow-nicy tracą pracę ze względu na wprowadza-nie nowych, bardziej wydajnych technolo-gii.

Bezrobocie, które jest wynikiem występo-wania cykli koniunkturalnych w gospodar-ce recesji, kryzysów.

Bezrobocie, które pojawia się jako rezultatzmiany popytu na pracowników z przyczynzwiązanych z pogodą.

Bezrobocie, które występuje, gdy zmia-na pracy lub wejście na rynek pracy spo-wodowane jest obiektywnymi, osobistymiuwarunkowaniami, np. zmianą miejsca za-mieszkania.

189


PRZYKŁADY

Pan Adam, zajmujący się rozładunkiem towarów w firmie importującej między innymikawę, banany, orzeszki ziemne, stracił pracę w firmie, gdyż zakupiono nowy taśmociągkierowany komputerowo.

Pani Sabina straciła pracę w handlowej firmie eksportującej do krajów Europy Zachodnieji USA wyroby konstrukcyjne dla przemysłu stoczniowego z powodu ogólnego zmniejsze-nia obrotów w tych gospodarkach.

Pan Bartek, ubiegłoroczny absolwent Akademii Morskiej, do tej pory chodzi na rozmowykwalifikacyjne, jednak na razie nie może znaleźć pracy.

Pan Marek stracił pracę we wrześniu. Zatrudniony był w firmie zajmującej się wypoży-czaniem leżaków i parasoli przy gdyńskiej plaży.

Załącznik nr 3

Materiał do ćwiczeń

Struktura ludności w Gdyni na dzień 30 czerwca 2011 r.

1. Na podstawie danych z tabeli oblicz, ile wyniosła stopa bezrobocia ludności w Gdyni.

liczba ludności 247 300

liczba pracujących 98 895

liczba bezrobotnych 5 205

w tym kobiety 3 005

stopa bezrobocia w % . . . . . . . . . . . . . . .

Bezrobotniwg poziomu wykształcenia

%Bezrobotniwg wieku

%

wyższe 21,7 18–24 lata 11,1

policealne i średnie zawodowe 26,5 25–34 lata 33,1

średnie ogólnokształcące 13,6 35–44 lata 20,3

zasadnicze zawodowe 19,8 45–54 lata 21,6

gimnazjalne i poniżej 18,4 55 lat i więcej 13,9

2. Jakie wykształcenie daje najmniejsze szanse na znalezienie zatrudnienia w Gdyni?

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

3. Która grupa wiekowa jest najliczniejsza wśród bezrobotnych w Gdyni?

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

4. Jak nazywa się typ bezrobocia, który mogą reprezentować osoby z wykształceniem za-sadniczym i średnim zawodowym, takie jak spawacz, zbrojarz, na które brakuje dziśpopytu na rynku pracy?

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

190


5. Jak nazywałby się typ bezrobocia, który mógłby wystąpić w Gdyni w momencie, kiedyprzedsiębiorstwa odczułyby brak popytu na swoje wyroby wywołane ogólnym kryzysemgospodarczym?

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

6. Dlaczego w miesiącach letnich od czerwca do sierpnia bezrobocie w Gdyni spadaw stosunku do pozostałych miesięcy? Jak nazywa się ten typ bezrobocia?

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

Struktura pracującychw Gdyni w dniu 31 XII

2007 2010Zatrudnienie według wielkości zatrudnienia

i własności (stan w dniu 31.12.2010 r.)

w podmiotach zatrudniającychpowyżej 9 osób

69 890 68 225wielkość

zatrudnieniasektor

publicznysektor

prywatnyogółem %

Struktura zatrudnieniawg sektorów własności (w %)

Ogółem 521 34 946 35 467 100,0

sektor publiczny 42,0 35,9 > 9 osób 239 33 481 33 720 95,0

sektor prywatny 58,0 64,1 10–49 osób 186 1 257 1 443 4,1

Struktura zatrudnieniawg sekcji PKD (w %)

50–249 osób 69 182 251 0,7

Rolnictwo, leśnictwo,łowiectwo i rybactwo

0,6 0,3 < 250 osób 27 26 53 0,2

Przemysł, budownictwo 29,6 22,6

Usługi rynkowe 49,3 54,5

Usługi nierynkowe 20,5 22,6

7. Który sektor zatrudnienia Polskiej Klasyfikacji Działalności daje w Gdyni najwięcejmiejsc pracy?

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

8. W którym sektorze zanotowano największy wzrost zatrudnienia, a w którym największyspadek, biorąc pod uwagę sektory własności, jak i sektory PKD?

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

9. Które firmy, biorąc pod uwagę wielkość zatrudnienia, stwarzają w Gdyni największą licz-bę miejsc pracy?

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

10. Na przykładzie mieszkańców Gdyni podaj, jakie skutki niesie ze sobą zjawisko bezro-bocia.. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

11. Co można by zaproponowaćmieszkańcom Gdyni i instytucjom z terenu miasta (np. Urzę-dowi Pracy), aby zmniejszyć bezrobocie w naszym mieście?

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

191

Krystyna Skalska

Badanie predyspozycji zawodowychw Pomorskim Miasteczku Zawodóww Gdyni

Informacje wstępne: „Przedsiębiorcza Gdynia” to nowatorski, realizowany od 2011 r., pro-gram propagujący przedsiębiorczość wśród gdynian. W ramach tego programu funkcjonująm.in.: Gdyńskie Centrum Wspierania Przedsiębiorczości, Pomorskie Miasteczko Zawodów,Gdyńskie Targi Pracy, Pomorski Park Naukowo-Technologiczny, ogólnopolski konkurs „Biz-nesplan”, Międzynarodowe Forum Gospodarcze i inne.

Od momentu powstania Pomorskiego Miasteczka Zawodów nauczyciele i uczniowie Ze-społu Szkół Administracyjno-Ekonomicznych niejednokrotnie mieli okazję korzystać z reali-zowanych tu programów, zdobywając nowe umiejętności i wiedzę.

Aktywizacja zawodowa, przedsiębiorczość dla młodzieży szkolnej, zakładanie i prowa-dzenie działalności gospodarczej, diagnoza predyspozycji zawodowych to tylko niektórezadania realizowane w Pomorskim Miasteczku Zawodów.

„Badanie predyspozycji zawodowych” to działanie, którym zainteresowali się uczniowiei nauczyciele. Zajęcia w formie warsztatów z przedsiębiorczości i aktywizacji zawodowejmłodzieży szkolnej prowadziła Nina Wójcicka doradca zawodowy.

Scenariusz lekcji koncentruje się na pracy uczniów uczestniczących w zajęciach doty-czących tematu „Diagnoza predyspozycji zawodowych”.

Temat: Badanie predyspozycji zawodowych w Pomorskim Miasteczku Zawodóww Gdyni.

Cele zajęć

Uczeń potrafi: przedstawić podstawowe informacje o Gdyńskim Centrum Wspierania Przedsiębiorczo-

ści, w tym o Pomorskim Miasteczku Zawodów; podać przykłady inicjatyw podejmowanych w ramach programu „Przedsiębiorcza Gdy-

nia”; wykonać test badający predyspozycje zawodowe; przedstawić wyniki testu na wykresie; sformułować wnioski wynikające z przeprowadzonej diagnozy własnych predyspozycji

zawodowych.

192

Badanie predyspozycji zawodowych w Pomorskim Miasteczku Zawodów w Gdyni

Metody pracy:

praca z materiałami dostarczonymi przez Pomorskie Miasteczko Zawodów; przeprowadzenie testu i analiza wyników; przedstawienie diagnozy wynikającej z osiągniętych wyników.

Ważne pojęcia:

przedsiębiorczość, predyspozycje zawodowe, diagnoza wynikająca z predyspozycji zawodowych.

Materiały dydaktyczne:

profil zainteresowań karta odpowiedzi (załącznik nr 1), profil zainteresowań wykres (załącznik nr 2), interpretacja wyników testu (załącznik nr 3).

Proponowany przebieg zajęć:

nauczyciele, pracownicy Pomorskiego Miasteczka Zawodów wprowadzają ucznióww zagadnienia tematu lekcji;

poinstruowanie uczniów o celach przeprowadzanego testu i przygotowania diagnozy wła-snych predyspozycji zawodowych;

wykonanie testu i wykresu; przedstawienie własnej diagnozy w odniesieniu do otrzymanych przez uczniów wyni-

ków.

Wnioski

Zajęcia w dużym stopniu pomogły młodzieży w podjęciu decyzji o wyborze kierunku stu-diów. Potwierdziły w wielu przypadkach trafność wyboru, ale też zainspirowały do przemy-śleń.

Krystyna Skalskadoradca metodyczny przedmiotów zawodowych


W przygotowaniu scenariusza wykorzystałam materiały z zasobów Pomorskiego MiasteczkaZawodów oraz informacje ze strony internetowej:

Littauer F., Osobowość plus, Warszawa 1997Zeszyty informacyjno-metodyczne doradcy zawodowego, Warszawa 1997http://fungo.com.pl/projekty/projekty w fazie realizacji

http://www.gdynia.pl/dla/przedsiębiorców/5645_51.859.html


V.W

szkoleponadgim

nazjalnej

Załącznik nr 1

PROFIL ZAINTERESOWAŃ karta odpowiedzi

Imię i nazwisko . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

Wypełnij tabelę, zaznaczając w każdym okienku ten zawód, który bardziej się Tobie podoba. Dokonując wyboru, nie sugeruj sięswoimi predyspozycjami ani umiejętnościami, tylko tym, co się Tobie bardziej podoba. Nie myśl za dużo być może będzieszmusiał wybierać pomiędzy „dżumą a cholerą”.

⋄poziomo ⋆pionowo

M R H J W S K T P A

M ⋆monter⋄zegarmistrz

⋆kasjer⋄elektrome-chanik

⋆handel nie-ruchomościa-mi⋄radio/TVmechanik

⋆bibliotekarz⋄mechaniksamochodo-wy

⋆nauczyciel⋄elektryk

⋆pedagogw świetlicy⋄mechanikprecyzyjny

⋆ekspedient⋄hydraulik

⋆taksówkarz⋄mechanikprecyzyjny

⋆rolnik⋄mechaniksamochodo-wy

⋆muzyk⋄monter

R ⋆elektryk⋄księgowy

⋆księgowy⋄funkcjona-riusz banko-wy

⋆pracownikbiurowy⋄matematyk

⋆dziennikarz⋄księgowy

⋆inżynier⋄nauczycielrachunków

⋆pielęgniarka⋄kasjer

⋆przewodnik⋄nauczycielmatematyki

⋆kapitanokrętu⋄księgowy

⋆murarz⋄pracownikbanku

⋆rzeźbiarz⋄nauczycielrachunków

H ⋆mechaniksamolotowy⋄pracownikpoczty

⋆pracownikbanku⋄księgarz

⋆handel sklep z farba-mi⋄kasjer

⋆tłumacz⋄pracownikbiura

⋆dentysta⋄handelnieruchomo-ściami

⋆doradcasocjalny⋄kupiec

⋆handelprzenośny⋄handel,1001 drobia-zgów

⋆listonosz⋄urzędnik

⋆rybak⋄handel,sklep z far-bami

⋆tancerzbaletowy⋄sprzedawcaryb

J ⋆auto-mecha-nik⋄tłumacz

⋆księgowy⋄redaktor

⋆sprzedawca,handel ryba-mi⋄nauczycielj. polskiego

⋆pisarz⋄polityk

⋆sędzia⋄bibliotekarz

⋆ksiądz⋄dziennikarz

⋆polityk⋄pisarz

⋆kierowcadługodystan-sowy⋄nauczycieljęzyka

⋆leśniczy⋄księgarz

⋆artysta ma-larz⋄tłumacz

W ⋆radio/TVmechanik⋄nauczyciel

⋆nauczycielmatematyki⋄lekarz

⋆urzędnik⋄adwokat

⋆księgarz⋄aptekarz

⋆architekt⋄weterynarz

⋆pomoc do-mowa⋄inżynier

⋆portier ho-telowy⋄naukowiec

⋆pilot⋄sędzia

⋆ogrodnik⋄architekt

⋆kompozytor⋄dentysta

194

Badanie

predyspozycjizaw

odowych

wPom

orskimM

iasteczkuZ

awodów

wG

dyni

S ⋆hydraulik⋄doradcazawodowy

⋆nauczycielrachunków⋄ksiądz

⋆kupiec⋄pedagogw świetlicy

⋆polityk⋄doradcasocjalny

⋆aptekarz⋄pracownikprzedszkola

⋆przedszko-lanka⋄konsultantw urzędziepracy

⋆kelner⋄pomoc do-mowa

⋆maszynista⋄pielęgniarka

⋆pracownikbudowlany⋄przedszko-lanka

⋆chemik⋄pielęgniarka

K ⋆mechanikprecyzyjny⋄kelner

⋆matematyk⋄polityk

⋆pracownikpoczty⋄fryzjer

⋆nauczycieljęzyka⋄portierw hotelu

⋆lekarz⋄handelprzenośny

⋆pielęgniarz⋄ekspedient

⋆pracownikklubu mło-dzieżowego⋄przewodnik

⋆transporto-wiec⋄pracownikbiura podró-ży

⋆cieśla⋄pracownikklubu mło-dzieżowego

⋆grafikw biurzereklamowym⋄pomoc do-mowa

T ⋆kowal⋄maszynista

⋆pracownikbanku⋄transporto-wiec

⋆handel,1001 drobia-zgów⋄kierowcaautobusu

⋆nauczycielj. polskiego⋄taksówkarz

⋆weterynarz⋄pilot

⋆konsultanturzędu pracy⋄kierowcapogotowia

⋆pomoc do-mowa⋄listonosz

⋆kierowcaautobusu⋄kapitanstatku

⋆sadownik⋄kierowcadługodystan-sowy

⋆aktor⋄sternik

P ⋆elektrome-chanik⋄pracownikleśny

⋆nauczycielrachunków⋄cieśla

⋆księgarz⋄rolnik

⋆redaktor⋄leśniczy

⋆naukowiec⋄sadownik

⋆doradcazawodowy⋄murarz

⋆pracownikbiura podró-ży⋄ogrodnik

⋆sternik⋄kominiarz

⋆kominiarz⋄rybak

⋆poeta⋄pracownikbudowlany

A ⋆zegarmistrz⋄tancerz ba-letowy

⋆księgowy⋄śpiewak

⋆kasjer⋄rysownik,biuro rekla-mowe

⋆tłumacz⋄chemik

⋆adwokat⋄artysta ma-larz

⋆pracownikprzedszkola⋄muzyk

⋆fryzjer⋄poeta

⋆kierowcapogotowia⋄rzeźbiarz

⋆leśniczy⋄kompozytor

⋆śpiewak⋄aktor

Suma punktów

M R H J W S K T P A

⋄⋆

suma

12*195


Załącznik nr 2

PROFIL ZAINTERESOWAŃ wykres

Należy nanieść otrzymane wyniki na wykres.

M R H J W S K T P A

19 19

18 18

17 17

16 16

15 15

14 14

13 13

12 12

11 11

10 10

9 9

8 8

7 7

6 6

5 5

4 4

3 3

2 2

1 1

M R H J W S K T P A

196

Badanie predyspozycji zawodowych w Pomorskim Miasteczku Zawodów w Gdyni

Załącznik nr 3

INTERPRETACJA WYNIKÓW TESTU

Litery znajdujące się po obydwu stronach tabeli oznaczają grupy zawodów:M zawody, w których ważna jest sprawność manualna, wrażliwy dotyk, skoordynowaneużycie oczu i rąk, zwinność, wytrzymałość. Precyzyjne prace z użyciem narzędzi lub przy-rządów. Zawody: mechanik, rzemieślnik, stolarz, projektant.R obliczanie, działanie na liczbach, prowadzenie rachunkowości, obliczanie z dużą dokład-nością, umiejętności w dziedzinie arytmetyki, sporządzanie kalkulacji, wykresów, precyzyj-ne formułowanie i rozwiązywanie zadań statystycznych, przygotowanie sprawozdań finanso-wych, szacowanie, ocena kosztów, planowanie finansowe, rachunkowość. Zawody: ekono-mista, bankowiec, inspektor, przedsiębiorca prowadzenie działalności gospodarczej.H zdolność oceny możliwości ludzi, szybkie orientowanie się w sytuacji, realistyczna oce-na potrzeb, wpływanie na ludzi, wzbudzanie zaufania i lojalności, zachęcanie, przejrzystewyrażanie myśli, zmysł organizacyjny, dobra pamięć, koncentracja. Zawody: handlowiec,pracownik biurowy.J umiejętność posługiwania się słowami w mowie i piśmie, śmiałe występowanie przedgrupą, wrażliwość na nastroje widowni, prowadzenie wykładów, wyjaśnianie, instruowanie,reprezentowanie innych, tłumaczenie czyichś idei i języka. Zawody: tłumacz, nauczyciel,dziennikarz, spiker.W wyszukiwanie, badanie, wybitna inteligencja, upodobanie do zajmowania się ide-ami, koncepcjami, informacjami, okazywanie nieustannej ciekawości, chęć ciągłego rozwojui uczenia się, przeszukiwanie zbiorów danych, odkrywanie, stwierdzanie, określanie. Zawo-dy: historyk, biochemik, językoznawca, zawody związane z długim okresem kształcenia się.S sfera socjalna, bliski, ciepły kontakt z ludźmi, umiejętność nawiązywania kontaktówz nieznajomymi, uważne i dokładne słuchanie, intuicyjne rozumienie, delikatne wypytywa-nie, precyzyjna ocena nastrojów społecznych, pomaganie osobom z problemami psychiczny-mi, społecznymi, fizycznymi, zawodowymi. Zawody: doradca zawodowy, terapeuta, fizyko-terapeuta, pielęgniarka.K powierzchowny, zimny kontakt z ludźmi, wykonywanie poleceń, obsługiwanie lub po-maganie, świadczenie usług bez wchodzenia w bliższe relacje interpersonalne. Zawody: kel-ner, szatniarz.T praca związana z ciągłym ruchem, zmianą otoczenia, w terenie, dyspozycyjność, wy-trzymałość fizyczna, zdolności adaptacyjne, odporność na stres, łatwość nawiązywania kon-taktów, ciekawość świata i ludzi. Zawody: kierowca, pilot wycieczek, inne związane z trans-portem.P zawody wykonywane na wolnym powietrzu, uprawa i pielęgnacja roślin, hodowla i tre-sura. Zawody: rolnik, ogrodnik, agronom, sadownik.A kreatywność, tworzenie, wprowadzanie innowacji, oryginalność, duże zdolności koncep-cyjne, improwizowanie pod wpływem impulsu, komponowanie, nieustanne tworzenie. Zawo-dy: kompozytor, projektant, architekt.

Źródło: Kurs inspiracji zeszyty metodyczne doradcy zawodowego, Warszawa 1997

197

Anna Maszke

Odnajdujemy obiektyznane z gdyńskich pocztówek

Informacje wstępne: scenariusz zajęć terenowych przeznaczony dla uczniów OddziałuRewalidacyjno-Wychowawczego przy Specjalnym Ośrodku Szkolno-Wychowawczym nr 1w Gdyni. Są to uczniowie szkoły ponadgimnazjalnej z niepełnosprawnością intelektualnąw stopniu znacznym i głębokim oraz z niepełnosprawnościami sprzężonymi; grupa bardzozróżnicowana pod względem poziomu funkcjonowania. Założone cele nie będą realizowanew równym stopniu przez wszystkich uczniów.

Zajęcia poprzedza przeglądanie albumu Andrzeja Januszajtisa „Gdynia miasto zwró-cone ku morzu” i rozmowa kierowana w oparciu o album i gdyńskie widokówki (powiększo-ne do rozmiaru A4). Podsumowaniem zajęć będzie wspólne podziwianie fotografii z wyjściai rozmowa kierowana w oparciu o fotografie. Zdjęcia zostaną zaprezentowane na klasowejgazetce w celu utrwalenia obiektów i kształtowania pamięci autobiograficznej. Karty pracyz fotografiami obiektów warto zalaminować.

Przy omawianiu obiektów warto nawiązać do tytułu albumu „Gdynia miasto zwróco-ne ku morzu”. W przypadku „ławeczki pary Kaszubów” to zwrócenie ku morzu żony rybakai wypatrywanie kutra swojego męża, w przypadku „Sea Towers” to morskie wieże, stojąceprzy samym brzegu morza i pozwalające podziwiać morską perspektywę, „gdyńska fontan-na” natomiast powstała w miejscu, gdzie kiedyś docierały morskie fale.

Temat: Odnajdujemy obiekty znane z gdyńskich pocztówek.

Cel ogólny

Celem zajęć jest zapoznanie uczniów z trzema obiektami związanymi z Gdynią i znanymiz albumu i widokówek: „ławeczką pary Kaszubów”, „gdyńską fontanną” i „Sea Towers”.

Cele szczegółowe

Uczeń potrafi: skupić wzrok na fotografii, odnaleźć obiekt, gdy znajduje się w zasięgu wzroku, wskazać obiekt rzeczywisty (w sposób werbalny lub pozawerbalny), podać nazwę obiektu, opowiedzieć jeden szczegół związany z obiektem.

Metody pracy: podające, eksponujące, aktywizujące.

198

Odnajdujemy obiekty znane z gdyńskich pocztówek

Forma pracy: grupowa.

Środki dydaktyczne: album Andrzeja Januszajtisa pt. „Gdynia miasto zwrócone ku mo-rzu”, widokówki o Gdyni (małe i powiększone do formatu A4), fotografie obiektów, aparatfotograficzny.

NaCoBeZU: umiejętność wskazywania w sposób werbalny lub pozawerbalny poszukiwane-go obiektu.

Przebieg zajęć

• Przejazd autobusem na plac Kaszubski.• Przedstawienie fotografii „ławeczki pary Kaszubów”.• Poszukiwanie i wskazanie obiektu przez uczniów.• Przedstawienie krótkiej historii i zwrócenie uwagi na szczegóły obiektu, tj. hafty na czep-

cu staruszki, miejsce, które wskazuje staruszek itp.W 2006 roku na placu Kaszubskim stanął pomnik przedstawiający rybaka z żoną. Na ławecz-ce siedzi para trzymających się za ręce, pogodnych staruszków Kaszubów. Rozmawiająze sobą, a mężczyzna wskazuje palcem na położony nieopodal budynek kamienicę. JakubScheibe był człowiekiem bogatym. Mimo to, jak wszyscy mężczyźni w jego rodzinie, każdegodnia wypływał w morze i zarzucał sieci. Wkrótce ożenił się i postanowił zbudować dom dlaswojej rodziny. Projekt przygotował w 1928 roku architekt Wiktor Lorenz. Po kilku miesią-cach plan budynku uległ zmianie: na ostatniej kondygnacji dobudowano wysoki narożnik,z którego rozciągał się widok aż po Półwysep Helski. Stało się tak na prośbę żony Jakuba Elżbiety, która każdego dnia wypatrywała męża wracającego z połowów. Kamienica Ja-kuba Scheibe zyskała sobie przydomek „drapacza chmur”, z uwagi na niebywałą wysokośćbudynku. Rodzina Scheibów zamieszkuje w kamienicy do dziś.

Warto zwrócić uwagę uczniów na wysokość budynku, określanego dawniej jako „dra-pacz chmur”, ponieważ wraz z kolejnym poszukiwanym obiektem odnajdziemy współczesny„drapacz chmur” Sea Towers.• Wspólna fotografia przy obiekcie.• Przedstawienie fotografii kolejnego obiektu i polecenie uczniom rozglądania się i po-

szukiwania obiektu już podczas przejścia od placu Kaszubskiego w stronę Sea Towers.Obiekt widać z oddali.• Wskazanie obiektu przez uczniów.• Przejście w okolice wieżowca Sea Towers.• Przedstawienie krótkiej historii i zwrócenie uwagi uczniów na szczegóły, tj. elewację,

łączniki itp. Warto również podejść do głównego wejścia i chociaż przez chwilę dostrzecwystrój nowoczesnej klatki schodowej.

Sea Towers (ang. Morskie wieże) kompleks składający się z dwóch wieżowców o wspólnejpodstawie zlokalizowany w Gdyni. Najwyższy budynek mieszkalny. Wybudowany w miejscu,gdzie jeszcze do 1930 roku sięgało morze. Sea Towers to budynki o charakterze mieszkalnym

199


oraz usługowo-biurowym, które składają się z dwóch wież. Pierwsza posiada 29 kondygnacji,a druga 38. Na ostatnim piętrze znajduje się taras widokowy dostępny tylko dla mieszkań-ców i ich gości, z którego widać m.in. Zatokę Gdańską, Mierzeję Helską oraz znaczną częśćTrójmiasta. Jednym Sea Towers bardzo się podoba, inni ganią pomysł wybudowania tego„drapacza chmur”.• Wspólna fotografia przy obiekcie.• Przejście w okolice skweru Kościuszki.• Przedstawienie fotografii gdyńskiej fontanny.

Fontanna między skwerem Kościuszki a molo Południowym znajduje się w miejscu, gdziew czasach poprzedzających budowę portu był brzeg morza. Fontannę ustawiono tuż przedwojną. Obecny kształt uzyskała w 1974 roku. Zimą 2011 roku fontanna zyskała nową oprawępoprzez ledową iluminację świetlną.• Wskazanie przez uczniów obiektu.• Przedstawienie krótkiej historii.• Wspólna fotografia przy obiekcie.• Przejście na plac Kaszubski i powrót autobusem do szkoły.

Ewaluacja

Na kolejnych zajęciach przeprowadzone zostanie podsumowanie zajęć, w czasie któregosprawdzę, co uczniowie zapamiętali.• Uczniowie komunikujący się w sposób pozawerbalny (nadający komunikaty przy po-

mocy ruchu gałek ocznych) będą mieli za zadanie wskazanie obiektu w odpowiedzi napytanie: Która fotografia przedstawia… (w tym miejscu podana zostanie nazwa obiektu).Fotografie zostaną zaprezentowane w parach: jeden obiekt omawiany i jeden spoza listy.• Uczniowie komunikujący się w sposób pozawerbalny (przy pomocy gestów) będą mieli

za zadanie: odnalezienie fotografii obiektów spośród 3 z 6 kart pracy, odnalezienie fotografii obiektów w albumie, złożenie puzzli (fotografia obiektu pocięta na 2 lub 4 kawałki).• Uczniowie komunikujący się w sposób werbalny będą mieli za zadanie: podanie nazwy obiektu zaprezentowanego na fotografii, podanie jednego szczegółu z historii obiektu lub szczegółu opisu.

Uwieńczeniem zajęć będzie zawieszenie na gazetce klasowej fotografii uczniów przy po-szczególnych obiektach.

Anna MaszkeSpecjalny Ośrodek Szkolno-Wychowawczy nr 1 w Gdyni

200

Lekcje z Gdynią w tle

Documents

Transcript of Lekcje z Gdynią w tle