1

Książka

Kucharska

Fundacja na rzecz poprawy jakości życia „OD-NOWA”

ul. Polska 8A 12-100 Szczytno NIP 5252393651 REGON 140947159

3

Spis treści

Wstęp ..................................................................................................................... 5

Przystawki ......................................................................................................... 6

Pasta curry ............................................................................................................. 7

Pasta z ciecierzycy ................................................................................................. 8

Pasta fasolowa ....................................................................................................... 8

Pasta czosnkowa .................................................................................................... 9

Surówka z czarnej rzepy , jabłek i marchewki .................................................... 14

Surówka z kalafiora ............................................................................................. 14

Surówka z czerwonej kapusty ............................................................................. 15

Słodko-kwaśna surówka z kapusty ..................................................................... 16

Sałatka owocowa ................................................................................................. 17

Zupy ................................................................................................................. 18

Zupa z dyni I ........................................................................................................ 19

Zupa z dyni II ...................................................................................................... 20

Zupa NIC ............................................................................................................. 20

Zupa meksykańska: ............................................................................................. 21

Zakwas Buraczany .............................................................................................. 22

Dania główne ................................................................................................... 24

Kartacze ............................................................................................................... 25

Curry z krewetkami lub kurczakiem ................................................................... 26

Pierogi z orzechami i śliwką ............................................................................... 27

Pierogi z kaszy gryczanej palonej i twarogu ....................................................... 28

Pierogi z botwinką Pani Zosi .............................................................................. 29

Nadziewane kalarepy .......................................................................................... 30

Racuchy z dyni. .................................................................................................. 31

Racuszki twarogowe ............................................................................................ 32

Fuczki z kiszonej kapusty.................................................................................... 32

4

Bojkowskie fuczki ............................................................................................... 33

Kotlety ziemniaczane z serem białym ................................................................. 34

Nalewki ............................................................................................................ 41

Nalewka z czarnej porzeczki ............................................................................... 42

Przepis na domowy cydr ..................................................................................... 43

Przepis na cydr musujący .................................................................................... 43

Nalewka z wiśni .................................................................................................. 44

5

Wstęp

Niniejsza książka jest podsumowaniem zajęć kulinarnych realizowanych

na terenie Gmin Jakubów, Kałuszyn i Dobre w ramach projektu „Jesień życia o

barwach lata z kulturą w tle” realizowanego ze środków Ministerstwa Rodziny,

Pracy i Polityki Społecznej -Rządowy Program Na Rzecz Aktywności

Społecznej Osób Starszych (ASOS).

Publikacja jest zbiorem może zapomnianych już i odłożonych na półkę

przepisów na przepyszne dania z produktów, które dostępne są w

przydomowych ogródkach i na lokalnych jarmarkach. Proste a jednocześnie

smaczne potrawy przygotowane wg prezentowanych przepisów zgromadzą przy

stole domowników i gości pozwalając im cieszyc się smakiem kuchni z każdego

prawie regionu naszego kraju. W publikacji nie zapomnieliśmy również o tych

smakoszach, którzy czerpią przyjemność z zabawy smakiem i eksperymentują

łącząc tradycyjne smaki z kuchnią współczesną. Nie zapomnieliśmy również i o

innej tradycji polskiego biesiadowania; uczta to nie tylko jedzenie-szczególne

miejsce na stołach zajmują nalewki. Aromatyczne, smakowe i lecznicze

właściwości tych trunków można wypróbować samodzielnie je przygotowując i

doglądając ich produkcji.

Niech ta książka będzie dla Państwa inspiracją w poszukiwaniu

zapomnianych smaków a i jednocześnie zachęta do podróży w świat pełen

smaków i aromatów.

Dziękujemy wszystkim uczestnikom projektu oraz wykładowcom Pani

Annie Kalata i Panu Sylwestrowi Karnas za udostępnienie różnych wspaniałych

przepisów i przetestowanie ich na zajęciach.

Życzymy miłej zabawy w kuchni

Smacznego!!

6

Przystawki

7

Pasta curry

Składniki:

250 g sera białego półtłustego

kawałek pora

2 ząbki czosnku

łyżeczka curry lub więcej

2 łyżki majonezu

sól

pieprz

Przygotowanie

1. Ser rozdrobnić dość mocno widelcem. Por pokroić w cieniutkie pół plasterki

lub drobniej.

2. Zmiażdżyć czosnek.

3. Składniki połączyć ze sobą, dodać curry, sól i pieprz. Zamiast pora można

dodać drobniutko pokrojoną czerwona paprykę.

4. Wszystko wymieszać i podawać na krakersach lub małych kromkach

ciemnego pieczywa

8

Pasta z ciecierzycy

Składniki:

250 g ciecierzycy

1 słoik pomidorów w puszcze

kilka suszonych pomidorów

1 papryka pieczona

100 – 150 ml oliwy

100 – 150 ml wody z gotowania

3 łyżeczki soli morskiej

Przygotowanie

1. Ciecierzycę namoczyć na 12 godz w wodzie. Ugotować do miękkości.

2. Paprykę opiec, zdjąć z niej skórę i przełożyć do miseczki.

3. Do blendera włożyć odcedzoną ciecierzycę, z której odlałam wcześniej

szklankę wody. Dodać pomidory z puszki, pomidory suszone, paprykę, obrane

ząbki czosnku, sól do smaku i miksuję. Po chwili dolać wodę, aby osiągnąć

rzadszą konsystencję i miksuję jeszcze kilkanaście sekund.

4. Pastę zostawić w melakserze na jakieś 1ę min dodać oliwę i miksować

Gotową pastę przekładam do słoików zakręcam i trzymam w lodówce. Z

powodzeniem postoją 7 dni.

Pasta fasolowa

Składniki:

Fasola – 2 puszki

Ser biały- 2 kostki

Oliwki czarne/zielone

Masło

Majonez

Przygotowanie

1. Fasolę odcedzić, zblendować z serem, masłem i majonezem, następnie

dodać do masy drobno pokrojone oliwki.

2. Podawać na krakersach lub małych kromkach ciemnego pieczywa

9

Pasta jajeczna do kanapek - 35 sztuk

Składniki:

3 cebule,

15 szt. jajek gotowanych,

3 łyżki majonezu dekoracyjnego,

sól, pieprz do smaku.

Przygotowanie

1. Cebulę pokroić w kostkę i wraz z pokrojonymi w kostkę jajkami oraz

tłuszczem zszatkować w blenderze, ale nie na jednolitą masę.

2. Doprawić do smaku solą i pieprzem.

3. Przełożyć do naczynia z którego potem będzie masa serwowana. Naczynie

przykryć i włożyć do lodówki na parę godzin. Podawać z ciemnym żytnim

pieczywem.

Pasta czosnkowa

Składniki:

2 serki topione

1 łyżka masła

8 zielonych oliwek

2 ząbki czosnku

Pieprz

Przygotowanie

1. Wszystkie składniki zblendować – poza oliwkami. Te drobno pokroić i

dodać do gotowej masy.

2. Podawać na krakersach lub małych kromkach ciemnego pieczyw

10

Kiszka kartoflana

Składniki:

3 kg ziemniaków

2 jajka

0,5 kg cebuli

60 dag boczku

60 dag podgardla

20 dag smalcu

10 dag mąki

Jelita

Przyprawy: sól, pieprz, majeranek

Przygotowanie

1. Cebulę pokroić w kostkę i podsmażyć na smalcu.

2. Podgardle pokroić w kostkę i stopić do skwarek.

3. Skwarki przepuścić przez maszynkę o drobnych oczkach.

4. Ziemniaki zetrzeć na drobnej tarce dodać jajka, cebulę , boczek, skręcone

skwarki i przyprawy .

5. Wymieszać całą masę i luźno nadziewać jelita.

6. Tak przygotowaną kiszkę kartoflaną gotować na wolnym ogniu w dużej

ilości wody ok. 40 min lub piec w piekarniku (tylko przed włożeniem do

piekarnika należy kiszki nakłuć aby nie popękały). Piec na złoty kolor.

11

Jaja faszerowane w skorupkach

Składniki na 6 porcji:

6 jaj ugotowanych na twardo

2 łyżeczki posiekanego koperku

2 łyżeczki posiekanej natki pietruszki

1 mała cebulka przesmażona na oleju

2 łyżki masła

sól i pieprz

3 łyżki bułki tartej

1 łyżka klarowanego masła lub olej do smażenia

Przygotowanie

1. Jaja ugotować na twardo, ostudzić, nie obierać.

2. Każde jajo przeciąć ostrym nożem wzdłuż na połówki, uważając by nie

uszkodzić skorupki.

3. Łyżeczką ostrożnie wyjąć jaja ze skorupek.

4. Posiekać i wymieszać z zieleniną, masłem i śmietaną.

5. Doprawić solą i pieprzem.

6. Farszem napełnić skorupki.

7. Panierować w bułce tylko od strony farszu. Smażyć na złoto na rozgrzanym

maśle klarowanym.

12

Pasztet z groszku i szynki Pani Zosi

Składniki

szynka drobiowa 30 dag

groszek zielony 60 dag

masło 1/4 kostki

mąka 3 łyżki

mleko 1 szklanka

bułka czerstwa 1 szt

jajka 4 szt

sól i pieprz do smaku

Przygotowanie

1. Bułkę namoczyć w odrobinie mleka, następnie odcisnąć i zmielić razem z

szynką

2. Stopić 1 łyżkę masła, dodać mąkę- zasmażyć po czym wlać gorące mleko.

Doprawić do smaku i mieszając gotować powoli około 10 minut po czym

ostudzić. Resztę masła stopić, dodać groszek, posolić i dusić przez 15 minut,

następnie zmiksować.

3. Dodać 2 żółtka, wystudzoną zasmażkę i pianę ubitą z 2 białek. Pozostałe 2

żółtka i pianę ubitą z 2 białek, namoczoną bułkę dodać do masy z szynki i

lekko wymieszać.

4. Formę keksową wyłożyć papierem do pieczenia. Wylać masę groszkową,

następnie masę szynkową. Górę nakryć papierem do pieczenia i piec w

temperaturze 180 stopni około 45 minut.

Smacznego! Zofia Kaczmarczyk

13

Surówka z marchwi z orzechami 15 porcji

Składniki:

5 szt średnich marchwi

1 szklanka orzechów włoskich

½ szklanki jogurtu naturalnego

2 łyżki majonezu

2 ząbki czosnku

2 jabłka winne

Natka pietruszki, sól

Przygotowanie

1. Orzechy zalać wrzątkiem, po kilku minutach odcedzić i zdjąć skórkę.

2. Marchew i jabłka zetrzeć na tarce o grubych oczkach.

3. Jogurt wymieszać z majonezem, dodać wyciśnięty przez praskę czosnek, sól

i dokładnie wymieszać.

4. Składniki połączyć i posypać natką pietruszki

Smacznego! Ania Kalata

14

Surówka z czarnej rzepy , jabłek i marchewki

Składni

1 bulwa czarnej rzepy średniej wielkości

2 słodkie jabłka

2 marchewki

2 łyżki jogurtu naturalnego albo majonezu

Przygotowanie

1. Czarną rzepę ,marchew i jabłka obieram ze skórki.

2. Ścieram na tarce o dużych oczkach.

3. Dodaję jogurt naturalny albo majonez, mieszam i gotowe :)

Smacznego ! Ania Kalata

Surówka z kalafiora

Składni

• 1 średni kalafior

• 1 ogórek szklarniowy długi

• 1 pęczek koperku lub dwa zależnie od wielkości

• 100-200 ml soku jabłkowego

• sól, pieprz ,majonez ,miód do smaku,

Przygotowanie:

1. Kalafiora myję, obieram z zewnętrznych liści i bardzo drobno siekam.

Przekładam do dużej miski i lekko solę. Mieszam.

2. Ogórka obieram ze skóry (skórę można zostawić jak lubicie, ale może być

woskowana) i ścieram na tarce o grubych oczkach. Dokładam do kalafiora.

3. Koperek siekam i dodaję do warzyw.

4. Mieszam dokładnie dłońmi, ugniatając. Dolewam tyle soku, żeby surówka

była soczysta. Do smaku doprawiam solą, pieprzem, ewentualnie słodem w

postaci miodu lub syropu daktylowego i czubata łyżką majonezu.

15

Surówka z czerwonej kapusty

Składniki

czerwona kapusta

1 cebula;

1 jabłko;

natka pietruszki;

ok. 4 łyżek oleju;

1 łyżka cukru;

sól;

pieprz;

sok z cytryny lub kwasek cytrynowy.

Przygotowanie:

1. Kapustę szatkujemy, wrzucamy do garnka i zalewamy wodą. Gotujemy do

momentu, aż kapusta będzie miękka (ok.15min.). Pod koniec gotowania

dodajemy odrobinę kwasku.

2. Kapustę wykładamy na sito.

3. Do miski trzemy obrane jabłko, cebulę kroimy w kosteczkę.

4. Dodajemy posiekaną natkę pietruszki.

5. Dorzucamy kapustę i przyprawy, do tej surówki dodajemy sporo cukru,

wtedy smak jest idealny.

Smacznego! Ania Kalata

16

Słodko-kwaśna surówka z kapusty

Składniki

1/2 główki białej kapusty

1 średnia lub duża marchew

1/2 łyżki soli

1/2 szklanki cukru

1/2 szklanki octu

1/2 szklanki oleju do sałatek o neutralnym smaku

1 duży ząbek czosnku

Przygotowanie:

1. Do garnka wsypuję cukier i sól, wlewam olej z octem i dodaję drobno

posiekany lub przeciśnięty przez praskę czosnek.

2. Mieszając, podgrzewam na średnim ogniu, aż cukier się rozpuści, a zalewa

będzie gorąca (wyłączam, gdy pojawią się pierwsze bąble od gotowania).

3. I tę gorącą, słodko-kwaśną zalewę dodaję do poszatkowanej kapusty.

4. Dokładne mieszam tak, by każda kapuściana nitka pokryła się zalewą –

mieszam przez jakieś 2 minuty, aż kapusta lekko „siądzie”. Pod wpływem

temperatury od zalewy staje się miękka (ale nadal jest jędrna) i nabiera

apetycznego połysku.

Smacznego Ania Kalata

17

Sałatka owocowa

Składniki

2 - kiwi

2 - banany

2 - pomarańcze

½ puszki - brzoskwinii z puszki

1 kiść - winogron bezpestkowych

1 - jabłko

1 - gruszka

2 – mandarynk

2 limonki

Przygotowanie:

1. Przygotować owoce. Kiwi, jabłko, gruszkę i brzoskwinie pokroić w kostkę,

banany w półplasterki, winogrona i mandarynki przekroić na pół.

2. Z pomarańczy wyciąć filety.

3. Z limonki wycisnąć sok.

4. Wszystko przełożyć do miski, wlać odrobinę zaprawy z brzoskwiń

18

Zupy

19

Zupa z dyni I

Składniki (na 6 porcji)

1 kg świeżej dyni,

2 l bulionu warzywnego,

100 ml śmietany kremówki,

1 cebula,

2 ząbki czosnku,

2 łyżki masła,

2-3 ziemniaki,

szczypta mielonej gałki muszkatołowej,

świeżo zmielony czarny pieprz i sól

starty świeży imbir

Przygotowanie:

1. Dynię obierz ze skóry, pozbądź się pestek i pokrój ją w kostkę. Następnie

obierz i pokrój w kostkę ziemniaki.

2. W garnku rozgrzej masło, dodaj drobno posiekane cebulę i czosnek

przeciśnięty przez praskę. Całość zeszklij. Następnie dodaj dynię i ziemniaki.

Na koniec wlej do garnka bulion oraz starty imbir i całość gotuj pod

przykryciem na małym ogniu ok. 40 minut.

3. Lekko przestudzoną zupę zmiksuj na gładki krem i dopraw do smaku solą,

pieprzem oraz gałką muszkatołową. Następnie wlej śmietankę i zagotowuj.

Zupę podaną w półmiskach można posypać posiekanym szczypiorkiem

20

Zupa z dyni II

Składniki

80 dag dyni

1 l mleka

Sól i cukier do smaku

Przygotowanie

1. Pokroić dynię – wyciąć ziarna i gąbczasty miąższ z wnętrza .

2. Cienko obrać i pokroić w kostkę lub zetrzeć na tarce.

3. Ugotować w niewielkiej ilości wody lekko osolonej do miękkości.

4. Odcedzić i zmiksować lub przetrzeć przez sito.

5. Mleko zagotować i połączyć z zmiksowaną dynią.

6. Aby zupa była bardziej pożywna można na mleku ugotować lane kluski i

dodać zmiksowaną dynię.

Zupa NIC

Składniki

4 szklanki mleka

4 jajka

4 łyżki cukru

pół laski wanilii

Przygotowanie

1. Mleko zagotować razem z pokrojona wanilią. Białka ubić z łyżką cukru na

sztywna pianę. Do wrzącego mleka wkładać łyżką porcje piany. Po minucie

odwracać i gotować 2 minuty pod przykryciem. Wyjąć gotowe pianki.

2. Żółtka utrzeć z łyżką cukru na gęsty kogiel -mogiel. Wlewać strumieniem

gorące mleko, nie przerywając ubijania. Mieszać na małym ogniu, aż masa

zgęstnieje (nie wolno jej zagotować, bo się zwarzy !!!). Schładzać, cały czas

ubijając.

3. Zupę rozlać na talerze. Do każdej porcji delikatnie włożyć kilka pianek.

21

Zupa meksykańska

Składniki:

pęczek pietruszka

przyprawa do zup-maga

liść laurowy

zioła prowansalskie

pieprz

papryka czerwona

pomidory krojone w puszce-2 szt.

papryka słodka mielona- opakowanie

czosnek

cebula

1 puszka czerwonej fasoli

1 puszka białej fasoli

rosół

Mały koncentrat pomidorowy lub passata

Przygotowanie

1. Zawartość puszek wraz z wodą wlać do dużego garnka (fasola czerwona,

biała, kukurydza, pomidory).

2. Dolewamy około 0,75l rosołu i ewentualnie dodajemy kostki do smaku, sól,

pieprz, ziarenka smaku, ziele angielskie liść laurowy oraz pół opakowania

papryki słodkiej. Gotujemy na małym ogniu.

3. Mięso mielone podpiekamy na patelni wraz z całym opakowaniem

przyprawy meksykańskiej,

4. Dodajemy posiekaną cebulkę i smażymy kilka minut.

5. Następnie dodajemy pokrojoną drobno papryczkę i dalej smażymy, do

miękkości warzyw

6. Dodajemy pozostałą część słodkiej papryki, zioła prowansalskie, dokładnie

wymieszać

7. Przekładamy do garnka z gotującymi się pozostałymi składnikami

8. Następnie na patelnię wlewamy około szklankę wody i dodajemy 2 łyżeczki

koncentratu oraz przeciskamy 3 ząbki czosnku, doprowadzamy do wrzenia

i wlewamy do zupy.

9. Zupę doprawiamy do smaku solą, pieprzem i magii. Zupę posypujemy

zielona pietruszką.

22

Zakwas Buraczany

Zakwas buraczany jest pyszny, ale jest również bezcennym napojem

zdrowotnym i naturalnym probiotykiem! Genialny zakwas z buraków domowej

roboty wspaniale wzmacnia krew i odporność. To naturalny napój energetyczny.

Buraki są genialnym antyoksydantem i mają świetne działanie w

profilaktyce nowotworów. Dlatego trzeba pić sok z buraków oraz zakwas, który

ma jeszcze więcej prozdrowotnych właściwości. Zakwas z buraków oczyszcza i

wzmacnia krew (zwiększa liczbę czerwonych krwinek) i jest rewelacyjny w

profilaktyce i leczeniu niedokrwistości. Polecany przy przeziębieniach, ogólnym

osłabieniu oraz anemii. Obowiązkowy dla dzieci i dorosłych osłabionych po

leczeniu antybiotykami! Ponadto buraki obniżają poziom złego cholesterolu i

zwiększają odporność. Naukowcy twierdzą, że poprawiają również koncentrację

i przeciwdziałają miażdżycy. Świetnie odkwaszają organizm, spowalniają

procesy gnilne w jelitach oraz pomagają w wydalaniu kwasu moczowego z

organizmu (wspierają nerki, oczyszczają organizm). Zakwas z buraków w

naturalny sposób poprawia odporność. Przeciwdziała rozwojowi szkodliwych

bakterii i wspomaga pracę wątroby oraz nerek.

Ponadto buraki zawierają mnóstwo witamin (min A, C i z grupy B), a także

żelazo, potas, wapń, magnez czy kobalt. Ten ostatni jest niezbędnym minerałem

w procesie tworzenia czerwonych krwinek. Wszystko to przenika do zakwasu.

Sok i zakwas z czerwonych buraków jest zalecany w leczeniu niedokrwistości,

osłabieniu, anemii i w rekonwalescencji po chorobach.

Buraki zawierają bardzo dużo kwasu foliowego, który jest bezcenny dla kobiet

w okresie ciąży.

Zakwas z buraków jest też genialnym napojem energetycznym! W wyraźny

sposób dodaje nam energii i siły, wzmacnia kondycję fizyczną i wydolność

organizmu.

Zwłaszcza o tej porze roku warto pamiętać, że wszelkie kiszonki są dla nas po

prostu bezcenne! Zupełnie ich nie doceniamy, a przecież zdrowa kuchnia

chińska czy japońska nie mogą się bez nich obyć. Tam kisi się niemal wszystko!

Przecież tradycyjny sos sojowy czy zupa miso powstają na bazie fermetowanej

soi. Kapusta pekińska, rzodkiew, marchewka….

Współcześni naukowcy, lekarze i specjaliści do spraw zdrowego żywienia na

świecie coraz częściej podkreślają wagę spożywania kiszonek. I to codziennie!

Podczas procesu fermentacji powstaje kwas mlekowy, który oczyszcza

organizm i wzmacnia system odpornościowy. Dlatego do kiszonek trzeba

23

przyzwyczajać już najmłodsze dzieci, które zwykle w sposób naturalny po

prostu za nimi przepadają.

Kiszonki są w naszej diecie nieodzowne, jeśli dbamy o figurę oraz pragniemy

zachować młodość i witalność na długie lata. Zawarte w nich substancje

regulują florę bakteryjną w jelitach, wspomagają trawienie i wchłanianie

produktów przemiany materii, a także zmniejszają poziom szkodliwego

cholesterolu. Kiszonki regulują metabolizm i ułatwiają trawienie białek,

tłuszczów i węglowodanów. Wygładzają skórę, wzmacniają włosy i paznokcie.

A co najważniejsze zwiększają przyswajalność żelaza, dodając nam siły, energii

i witalności.

Składniki przepisu na zakwas z buraków

• 3 kg buraków ekologicznych obranych

• 3 litry wody przegotowanej i ostudzonej

• 1/2 główki czosnku

• skórka z 1 kromki razowego chleba na zakwasie.

• 1 czubata łyżki soli kamiennej

• 15 ziaren czarnego pieprzu w ziarnkach

• 5 listków laurowych

• 10-12 ziaren ziela angielskiego

Przygotowanie:

1. Buraki obieram ze skóry i kroję na cienkie plasterki.

2. Główkę czosnku przecinam na pół w poprzek.

3. Warzywa wkładam do kamionkowego, szklanego lub metalowego garnka.

4. Zalewam wodą, dodaję skórkę z chleba.

5. Dodaję ziele, listki laurowe, sól i mieszam.

6. Na wierzchu układam talerz, obciążam go i dociskam buraki do dna. Żaden

burak nie powinien pływać po powierzchni, ponieważ będzie pleśniał .

7. Kamionkowy garnek słój lub duży gar emaliowany przykrywam ściereczką

i odstawiam na 3-5 dn i. Gdy jest zimniej nawet na 10 dni.

8. Gotowy zakwas zlewam do słoików lub butelek, szczelnie zakręcam i

trzymam w lodówce.

24

Dania główne

25

Kartacze

Składniki:

2,5 kg ziemniaków

8-9 ziemniaków ugotowanych dużych

1 łyżka czubata mąki ziemniaczanej

Farsz

1 kg łopatki wieprzowej

pieprz ziołowy

sól

majeranek

cebula

Dodatkowo

boczek lub skwarki do polania

1 cebulka mała

Przygotowanie

1. Surowe ziemniaki zetrzeć na tarce, wylać na sitko żeby odciekły, soku nie

wylewać.

2. Ugotowane ziemniaki zmielić przez maszynkę. Surowe dobrze odcisnąć przez

gazę, wymieszać z ugotowanymi, odlać sok ziemniaczany, a krochmal który tam

został, dodać do ziemniaków, lekko posolić i wyrobić ciasto, dodać 1 łyżkę

mąki ziemniaczanej.

3. Mięso pokroić na kawałki, ugotować jak na pasztet z warzywami, zmielić przez

maszynkę, dodać startą cebulę, sól, pieprz, troszkę roztartego majeranku, jajko,

wyrobić farsz.

4. Formować kartacze jak dłoń, nadziewać mięsem.

5. Gotować w lekko osolonej wodzie, 20-25 minut.

6. Polać skwarkami i przesmażoną cebulą.

Uwaga: druga wersja kartaczy: mięso mielimy jak na mielone, doprawiamy,

nadziewamy surowym(są jeszcze lepsze)

26

Curry z krewetkami lub kurczakiem

Składniki na 2 PORCJE

250 g krewetek (lub kurczak krojony w kostkę)

1 łyżka czerwonej pasty curry (lub drobno starte: ząbek czosnku, kawałek

imbiru, posiekany kawałeczek cebuli i posiekana chili)

1/2 łyżki oleju kokosowego (lub innego roślinnego)przyprawy: szczypta

mielonego cynamonu, kurkumy, gałki muszkatołowej

200 ml mleka kokosowego

300 g pomidorków koktajlowych

1/2 łyżeczki brązowego cukru

dla chętnych: szczypta pieprzu cayenne

limonka do skropienia

garść liści bazylii

do podania: 100 g ryżu

Przygotowanie

1. Ugotować ryż w lekko osolonej wodzie. Krewetki rozmrozić jeśli były mrożone

(np. w chłodnej wodzie), oczyścić, pozostawić ogonki.

2. Na patelni podgrzać pastę curry z olejem. Chwilę podsmażyć mieszając

drewnianą łyżką. Włożyć krewetki i smażyć po ok. 1 minucie z każdej strony,

dodać przyprawy, wymieszać i smażyć jeszcze przez pół minuty.

3. Wlać mleko kokosowe i zagotować. Gotować przez ok. 2, 5 minuty, w połowie

gotowania dodać pokrojone na połówki i posypane cukrem pomidorki. Skropić

limonką, posypać bazylią i opcjonalnie szczyptą pieprzu cayenne. Podawać z

ryżem.

27

Pierogi z orzechami i śliwką

Składniki na ok 45 pierogów

2 szklanki mąki pszennej

1 żółtko

300 g suszonych wędzonych śliwek

100 g orzechów włoskich

3 łyżki miodu

sól

Przygotowanie:

1. Z mąki, żółtka, szczypty soli i 3/4 szklanki wrzącej wody

zagniatamy ciasto, musi być sprężyste, gładkie i lśniące, bez jakichkolwiek

śladów mąki, nie może się również rwać i kleić, jeśli ciasto jest dobrze

wyrobione nie potrzebujemy już mąki do podsypywania, wystarczy silikonowa

stolnica i pójdzie jak z płatka, ciasto przykrywamy ściereczką i odkładamy

2. Śliwki zalewamy ciepłą woda i odstawiamy na 10 minut, następnie

odcedzamy i siekamy, dorzucamy grubo posiekane orzechy, dodajemy miód i

mieszamy do powstania pasty, jednak z wyraźnymi kawałkami owoców i

orzechów

3, Ciasto rozwałkowujemy, bardzo cienko, na stolnicy, wykrawamy kółka o

średnicy przeciętnej szklanki, na środek układamy małą łyżeczkę farszu,

zlepiamy dobrze brzegi, a następnie opuszkami formujemy karbowany brzeg,

odkładamy pierogi na tace i przykrywamy ściereczką

4. Pierogi gotujemy partiami ok 3-4 minut od wypłynięcia w lekko osolonym

wrzątku

5. Ugotowane pierogi podajemy z sosem, można podać również z masłem i

cukrem waniliowym

28

Pierogi z kaszy gryczanej palonej i twarogu

Składniki porcja na ok. 60 pierogów

Na ciasto:

1 kg mąki

2 jajka

2 łyżka oleju rzepakowego

1 łyżka soli

2 szkl. ciepłej wody

Na nadzienie:

2 szkl. kaszy gryczanej palonej

0,5 kg twarogu tłustego wiejskiego

3 ząbki czosnku, sól, pieprz, chili, gałka muszkatołowa,

1 kg cebuli

0,5 l. oleju rzepakowego (do smażenia)

Przygotowanie:

1. Zagotować wodę, wsypać do niego kaszę, sól, 2 łyżki oleju ,trochę cukru.

2. Doprowadzić do wrzenia i gotować na małym ogniu, aż kasza będzie

miękka, a woda w nią całkowicie wsiąknie. Kaszę można ugotować

wcześniej, zawinąć w gazetę i koc i zostawić na noc, by pozostała lekko

ciepła.

3. Ser rozkruszyć i wymieszać z kaszą, dodać sól i pieprz. Masa powinna być

klejąca, doprawić do smaku. Cebulę posiekać w kostkę, usmażyć na oleju

rzepakowym na złoty kolor. Do masy dodać połowę usmażonej cebuli.

Resztę zostawić do polania pierogów.

4. Mąkę wsypujemy do miski, dodajemy sól. Powoli wlewamy ciepłą wodę i

mieszamy widelcem albo łyżką, Wbijamy jajko i dodajemy olej. Następnie

w miarę wyrabiamy ciasto rękoma aż uzyska elastyczną konsystencję (gdy

jest zbyt suche zwiększamy stopniowo ilość wrzątku).

5. Wkładamy ciasto do folii spożywczej i umieszczamy w lodówce, aby

odpoczęło. Wyciągamy z lodówki ciasto i rozwałkowujemy je po kawałku

najcieniej ok.2mm. Wykrajamy kółka od formy, nakładamy farsz i lepimy

pierogi.

6. Gotowe wrzucamy na osolony wrzątek i gotujemy od momentu wypłynięcia

ok. 2-3 minuty. Podawać polane cebulką usmażoną na oleju.

29

Pierogi z botwinką Pani Zosi

Składniki

Ciasto na pierogi:

3 szklanki mąki

szklanka gorącej wody

płaska łyżeczka soli

2 łyżki roztopionego masła

Farsz:

pęczek botwinki

2 ząbki czosnku

ok. 150 gram fety

ok. 100 g białego sera

pieprz

szczypiorek

10 dkg pokrojonego w drobną kostkę boczku

łyżka masła

Przygotowanie:

1. Botwinkę drobno pokroić (łodyżki i liście) i wrzucić na rozgrzaną patelnię

z masłem i boczkiem.

2. Smażyć około 10 minut, dodać przeciśnięte przez praskę ząbki czosnku,

doprawić pieprzem.

3. Dodać posiekany szczypiorek, drobno pokrojoną fetę - wymieszać i zdjąć

z palnika.

4. Składniki na ciasto włożyć do miski miksera z hakami albo wyrobić

ręcznie gładkie, elastyczne ciasto.

5. Ciasto rozwałkować na blacie podsypanym mąką, wykrajać szklanką

kółka - lekko je rozciągać na dłoni, nakładać po łyżeczce farszu i zlepiać

brzegi.

6. W dużym garnku zagotować wodę z solą, wrzucić pierogi i gotować ok. 4

minut.

Smacznego! Zofia Kaczmarczyk

30

Nadziewane kalarepy

Składniki

4 średniej wielkości kalarepki

30 dag mielonego mięsa (wieprzowego lub drobiowego)

5 dag wędzonego surowego boczku

mała cebula

1 jajko

2 łyżki drobno posiekanej natki pietruszki

2 łyżki koncentratu pomidorowego

1 łyżka pasty gulaszowej

1 łyżka oleju

sól

świeżo zmielony czarny pieprz

Przygotowanie:

1. Kalarepki obierz, odetnij górną "czapeczkę", wydrąż wnętrze używając

ostrego noża i łyżeczki, tak by otrzymać "miseczkę", której ścianki mają

około 1 cm grubości. Odetnij dół kalarepki, by stała stabilnie. Miąższ pokrój

na drobną kostkę.

2. Obraną cebulę drobno posiekaj, boczek pokrój na drobną kostkę.

3. Na rozgrzany olej wrzuć cebulę, lekko posól i cały czas mieszając smaż, aż

się lekko zeszkli (zajmie Ci to około 2 minut), dodaj boczek oraz połowę

miąższu kalarepki i smaż, aż boczek zacznie się rumienić. Zestaw z ognia do

lekkiego przestudzenia.

4. Do mięsa dodaj jajko oraz natkę pietruszki, dopraw solą i pieprzem.

5. Przecier pomidorowy i pastę gulaszową wymieszaj ze szklanką wody.

6. Do mięsa dodaj podsmażoną cebulę z boczkiem i dokładnie wymieszaj.

7. Mięsem nadziej kalarepki, ułóż w naczyniu żaroodpornym, pomiędzy nie

powkładaj pozostały miąższ kalarepek. Zalej sosem.

8. Zapiekaj pod przykryciem w piekarniku rozgrzanym do 180 stopni przez 40-

50 minut - aż kalarepki będą miękkie, ale jędrne, na 10 minut przed końcem,

odkryj naczynie, by potrawa ładnie się przyrumieniła.

31

Racuchy z dyni.

Są delikatne w smaku i konsystencji,

pięknie pachną i wybornie smakują.

Składniki na około 12 sztuk:

300 g dyni

1,5-2 szklanki mąki pszennej

1 jajko

3/4 szklanki zsiadłego mleka

1 łyżeczka sody oczyszczonej

duża szczypta soli

olej do smażenia

cukier puder do oprószenia

racuchów

Przygotowanie

1. Dynię kroimy na mniejsze kawałki, obieramy (najlepiej obieraczką do

warzyw) i ścieramy na tarce o małych oczkach.

2. Dodajemy zsiadłe mleko, jajko, sól, sodę i mąkę. Jeśli mleko jest gęste,

wystarczy 1,5 szklanki mąki. W przeciwnym razie mąki dodajemy więcej.

3. Ciasto mieszamy. Musi być gęste.

4. Niewielkie placuszki kładziemy łyżką lub zwilżonymi dłońmi na

rozgrzanym oleju. Spłaszczamy z wierzchu, żeby racuszki nie były zbyt

grube.

5. Smażymy z obu stron na ciemnozłoty kolor. Wykładamy na ręcznik

papierowy, żeby pozbyć się nadmiaru oleju.

6. Racuchy obficie posypujemy cukrem pudrem lub polewamy śmietaną. W

zasadzie nic więcej nie jest potrzebne, ale świetnie pasuje do nich miód,

prażone jabłka lub dżem pomarańczowy.

32

Racuszki twarogowe

Składniki:

0,6 kg twarogu,

1,2 kg ugotowanych ziemniaków,

1/3 szklanki śmietany,

2 łyżeczki masła,

4 jaja,

5 łyżek mąki,

Olej do smażenia

Przygotowanie

1. Twaróg rozgnieść widelcem .

2. Ziemniaki przecisnąć przez praskę.

3. Połączyć oba składniki, dodać śmietanę, masło, żółtka , mąkę i ubitą pianę z

białek. Całość dobrze wymieszać.

4. Formować placuszki, kłaść na rozgrzany tłuszcz i smażyć lekko rumieniąc.

5. Podawać z surówkami lub na słodko np. z musem jabłkowym.

Fuczki z kiszonej kapusty

Składniki

60 dkg odciśniętej kapusty kiszonej

40 dkg mąki

mleko lub wody

2 jaja

sól i pieprz do smaku

opcjonalnie: kminek i cząber

śmietana

Przygotowanie

Wyrabiamy ciasto naleśnikowe, dokładamy do niego kapustę pokrojoną i

smażymy.

33

Bojkowskie fuczki

Składniki na 24 niewielkie kotlecików:

60 dkg ugotowanych ziemniaków (całych lub tłuczonych)

25 dkg twarogu

2 jajko

3 łyżki mąki pszennej (najlepiej krupczatki)

1łyżeczka pieprzu

2 płaskie łyżki majeranku

sól do smaku

bułki tarta do panierowania

olej do smażenia

Przygotowanie

1. Ziemniaki i twaróg mielimy.

2. Dodajemy jajko, mąkę, sól, pieprz i majeranek i dobrze mieszamy.

3. Nawilżonymi dłońmi formujemy podłużne kotleciki długości około 7 cm,

panierujemy w bułce tartej i smażymy na rozgrzanym oleju na złoty kolor.

34

Kotlety ziemniaczane z serem białym

Składniki

5-6 ziemniaków

1 kostka białego sera /250g/

1 jajko

2 łyżki mąki pszennej

1 cebula lub 2 łyżki prażonej

1 ząbek czosnku

majeranek

Przygotowanie

1. Ziemniaki obrać, ugotować.

2. Przecisnąć przez praskę ser i ziemniaki.

3. Wbić jajo, dodać usmażoną cebulkę, sól, pieprz, mąkę i roztarty czosnek.

4. Wszystko razem połączyć.

5. Lepić małe kotleciki, obtoczyć w bułce tartej i smażyć na rozgrzanym oleju

na złoty kolor.

6. Podawać z kleksem śmietany lub jogurtu.

35

Krokiety z ziemniaków

Składniki

1.5 kg ziemniaków ugotowanych

3 jajka

100g sera żółtego (najlepszy

parmezan)

Gałka muszkatołowa

Mąka

Sól

Bułka tarta

Przygotowanie

1. Ugotowane ziemniaki przecisnąć przez praskę wystudzić, dodać sól,

gałkę muszkatołową ,ser, 2 jajka – wszystko razem wyrobić na jednolita

masę .

2. Formować krokieciki w kształcie walca.

3. Obtoczyć w mące , jajku i bułce tartej .

4. Smażyć na mocno rozgrzanym tłuszczu na złoty kolor.

Smacznego Ania Kalata

36

Knedle z śliwkami –węgierki najlepsze (z brzoskwiniami,

truskawkami)

Składniki

600g ugotowanych ziemniaków

1 ¼ szklanki mąki pszennej

1 jajko

1 łyżka masła

szczypta soli

Przygotowanie

1. Ugotowane ziemniaki przeciskamy przez praskę lub przecieramy przez

sito. Do jeszcze ciepłych dodajemy łyżkę masła i zostawiamy, aby

całkowicie ostygły.

2. Zimne ziemniaki przekładamy na blat lub stolnicę, na środek wsypujemy

mąkę, dodajemy jajko i zagniatamy szybko ciasto. Powinno być jednolite

i lekko klejące.

3. Ciasto dzielimy na 3–4 części z każdej kręcimy gruby wałek (o średnicy

3–4 cm) i tniemy na mniejsze kawałki. Każdy kawałek rozpłaszczamy na

grubość ok. 4 mm, nadziewamy i zlepiamy. Następnie gotujemy w

osolonej wodzie przez 6 do 8 minut. Czas gotowania zależy od wielkości

knedli.

4. Podajemy ze śmietaną ,masłem wg uznania .

37

Kluski śląskie

Składniki

ziemniaki 1,4 kg

mąka ziemniaczana 300g

jajka 2 szt.

sól

Przygotowanie

1. Ugotować ziemniaki w osolonej wodzie pod przykryciem. Po

odparowaniu zemleć w maszynce lub dokładnie ugnieść tłuczkiem.

2. Przełożyć ziemniaki do miski, można wyjąć 1/4 ziemniaków i w to

miejsce umieścić mąkę, następnie z powrotem włożyć wyjęte ziemniaki,

dodać do tego wybite jajka.

3. Wyrabiać ciasto rękami, formować kulki średnicy 2,5 cm, lekko

spłaszczyć i zrobić wgłębienie.

4. Kluski śląskie gotować w osolonej wodzie, po wypłynięciu klusek na

powierzchnie dogotować jeszcze przez 3 min

38

Rolada ziemniaczana w waflu

Składniki

Ziemniaki około 1 kg

wafel -sztuk 4

olej do smażenia

cebula -0,20 dag

1 kg wędliny

30 dag -pieczarki

Przygotowanie

1. Przygotowujemy wafle.

2. Gotujemy ziemniaki.

3. Ugotowane ,gorące ziemniaki miksujemy mikserem aż do uzyskania

jednolitej konsystencji (można także przecisnąć ziemniaki, lecz ja

uważam że zmiksowane są lepsze -bardziej puszyste ).

4. Następnie smarujemy wafel przygotowanymi (ciepłymi) ziemniakami i

nakrywamy drugim waflem (ten też smarujemy choć nie musimy ).

5. Zwijamy wafel w roladę (możemy chwile odczekać pod wpływem

ciepłych ziemniaków wafel zmięknie i nie będzie pękał. Aby nasza

rolada była lepsza możemy do ciepłych ziemniaków wrzucić drobno

posiekane przesmażone mięsko i pieczarki.

39

Rolada serowa z pieczarkami

Składniki

35 dag łagodnego żółtego sera np. Gouda

30 dag pieczarek

35 dag filetów z piersi kurczaka

cebula

1/2 szklanki majonezu

3 jajka

olej do smażenia

sól

pieprz

Przygotowanie

1. Ser ścieramy na tarce o dużych oczkach. Wbijamy jajka i mieszamy z

majonezem.

2. Masę wlewamy na wyłożoną pergaminem blachę (25x40cm) i pieczemy

ok. 20 minut w temperaturze 180 °C.

3. Mięso myjemy, osuszamy i przekrawamy w poprzek na pół – płaty

rozbijamy. Oprószamy solą i pieprzem.

4. Cebulę obieramy i siekamy. Pieczarki oczyszczamy i kroimy w plastry.

Dusimy z cebulą na rozgrzanym oleju.

5. Na ciepłym serowym placku układamy mięso i przykrywamy warstwą

pieczarek.

6. Zwijamy w roladę i zapiekamy 25 minut w temp. 180 °C.

40

Sójki Mazowieckie

Składniki

2 kg mąki,

4-5 łyżek oleju,

5 dag drożdży,

1 łyżeczka cukru,

duża szczypta soli,

Farsz:

2 szklanki kaszy jaglanej, 20 dag grzybów suszonych, 30 dag cebuli, 3

kg kwaszonej kapusty "prosto z beczki", ½ szk. oleju lnianego sól i

pieprz do smaku.

Przygotowanie

1. Drożdże rozkruszyć, dodać cukier, rozprowadzić letnią wodą, pozostawić

w ciepłym miejscu "aż się poruszą", wlać do wymieszanej z olejem i solą

mąki.

2. Ciasto wyrabiać długo i dokładnie, aż będzie ostawać od ręki.

3. Kaszę jaglaną ugotować na sypko.

4. Grzyby namoczyć na noc w wodzie i ugotować, a ostudzone pokroić w

drobne, cienkie paseczki lub zemleć na maszynce o grubych oczkach.

5. Kapustę ugotować mocno odcisnąć i pokroić na drobno.

6. Cebulę pokroić w kostkę i zeszklić na oleju lnianym.

7. Składniki połączyć ze sobą i doprawić solą i pieprzem naturalnym

czarnym.

8. Zrobić duże pierogi – sójki ,posmarować rozmąconym jajem i upiec na

złoty kolor.

41

Nalewki

42

Nalewka z czarnej porzeczki

Nalewka została opracowana w celu

utrwalenia leczniczych właściwości

czarnej porzeczki. W początkowym

okresie leżakowania nalewka ma

ciemnoczerwony kolor, który później

przechodzi w purpurowy. Ma korzystne

działanie w zaburzeniach trawienia,

nieżycie górnych dróg oddechowych i

bólu gardła a przy okazji doskonale

smakuje.

Składniki:

1 kg owoców czarnej porzeczki

1 litr spirytusu 70%

½ kg cukru

Przygotowanie:

1. Dojrzałe owoce umyć i oczyścić z ogonków i szypułek.

2. Zalać spirytusem i zostawić na miesiąc w ciepłym miejscu.

3. Po tym czasie zebrać nalew a owoce zasypać cukrem, co kilka dni potrząsać

słojem.

4. Po uzyskaniu syropu (trwa to około tygodnia, cukier musi całkowicie się

rozpuścić) zebrać syrop i zmieszać go z nalewem.

5. Po przefiltrowaniu rozlać do butelek.

6. Nalewka porzeczkowa jest najlepsza po półrocznym leżakowaniu.

43

Przepis na domowy cydr

Składniki:

15 kg jabłek

drożdże specjalistyczne

pożywka dla drożdży

Przygotowanie:

1. Sama produkcja cydru nie jest problematyczna. Najważniejszy jest

odpowiedni dobór jabłek. Najlepszy cydr otrzymamy wybierając 40% jabłek

kwaśnych i 60% jabłek słodkich.

2. Jabłka kroimy (nie obieramy ich ze skórki) i wyciskamy z nich sok w

sokowirówce.

3. Sok jabłkowy przelewamy do balonu, w jakim tradycyjnie produkuje się

wino, dodajemy namnożone drożdże i pożywkę.

4. Fermentacja powinna zachodzić w temperaturze 20-24 st. Celsjusza.

5. Po około dwóch tygodniach, kiedy trunek przestanie już pracować, zlewamy

go znad osadu soku i w chłodnym miejscu pozostawiamy na czas 2-3

tygodni.

6. Po upływie tego czasu cydr przelewamy do butelek. Nie musi dłużej

leżakować. Trunek jest gotowy do wypicia!

Przepis na cydr musujący

1. Jabłka i sok przygotowujemy w taki sam sposób jak w przypadku zwykłego

cydru.

2. Sok fermentujemy przez 7-10 dni w temperaturze ok. 24 st. Celsjusza.

3. Następnie przelewamy go do butelek. Najlepsze będą półlitrowe butelki do

piwa. Do każdej z nich dodajemy łyżeczkę cukru.

4. Kapslujemy butelki i odstawiamy na 3-5 dni w ciepłym miejscu (temp. ok.

24 st. Celsjusza). Cukier w reakcji z drożdżami zamieni się w delikatne

bąbelki.

5. Butelki przenosimy do chłodnego miejsca jeszcze na 3 tygodnie. Po upływie

tego czasu przyjemnie musujący cydr jest gotowy

44

Nalewka z wiśni

Składniki

1 – 1,5 kg

dojrzałych wiśni

500 ml spirytusu

95%

200 ml

przegotowanej

wody

0,5 kg cukru

Przygotowanie:

1. Wiśnie umyj i usuń z nich pestki

2. Spirytus wymieszaj z wodą, aby uzyskać alkohol o mocy ok. 70%

3. Wiśnie przełóż do słoja i zalej je spirytusem, a następnie odstaw w ciemne i

raczej ciepłe miejsce na ok. 6 tygodni. Co kilka dni wstrząśnij słojem, aby

zamieszać jego zawartością.

4. Po 6 tygodniach zlej płyn ze słoja do butelki i zasyp pozostałe w słoju

owoce cukrem.

5. Przez kolejne dni cukier będzie się rozpuszczał w owocach, tworząc syrop –

czyli drugą część naszej nalewki. Warto co jakiś czas potrząsnąć zawartością

słoja z owocami i cukrem. Kiedy cały cukier się rozpuści, połącz powstały z

niego syrop z uzyskanym wcześniej nalewem.

6. Rozlej nalewkę do butelek i odstaw na minimum miesiąc. Po tym czasie

możesz zlać klarowną część płynu do osobnych butelek.

7. Nalewka z wiśni pełne walory uzyskuje po ok. roku leżakowania, jednak

degustować można ją już po kilku tygodniach.

45

Nalewka z aronii

Składniki:

1,5 kg aronii

1,5 l wody

1,5kg cukru

4 dag kwasku cytrynowego

400 szt liści z wiśni

1 l spirytusu

Przygotowanie:

1. Wodę z aronią i liśćmi gotować 30 min. Zostawić na 12 godzin .

2. Następnie przecedzić, dodać do soku cukier i kwasek cytrynowy -

schłodzić i dodać spirytus

46

Autorzy:

Grupa z Dobrego:

Grupa z gminy Jakubów

47

Grupa z Kałuszyna