1

KSIKA ABSTRAKTW

BOOK OF ABSTRACTS

Skad i redakcja: Paulina Frankiewicz i Natalia Karczewska

Konferencja Zlot Filozoficzny 2018/Philosophers' Rally 2018 - zadanie finansowane w ramach umowy nr 762/P-

DUN/2017 ze rodkw Ministra Nauki i Szkolnictwa Wyszego przeznaczonych na dziaalno upowszechniajc nauk.

Spis treci

WYKADY PLENARNE

Adam Andrzejewski, Estetyka i ontologia przedmiotw sztukopodobnych. .................................... 8

Witold Hensel, Scientific realism and eliminative materialism friends or foes? .......................... 8

Andrzej Indrzejczak, Beyond Logic - Recent Directions in Proof Theory. ...................................... 9

Aldona Pobojewska, Zawsze zwracam si do jednostki: dialog - narzdzie filozofowania 9

Natasza Szutta, Egzemplarystyczna teoria etyczna za i przeciw .................................................. 9

Alfredo Vernazzani, Visualizing Vision: Pictures and Visual Perception ...................................... 10

Zsfia Zvolenszky Inadvertently Created Fictional Characters and Authors Error. ................... 11

REFERATY UCZESTNIKW

Micha Banaszyk, Kategoria soborowoci a teologia polityczna rosyjskiego prawosawia. ........ 12

Maciej Bednarski Prba spojrzenia na Traktat jako na dzieo Rortyjskiego Ironisty. .................. 12

Marta Emila Bieliska, Nieorientowalne przestrzenie w kontekcie filozoficznym. ...................... 13

Krystian Bogucki, Fregowska zasada kontekstowoci. ................................................................. 13

Marcin Maria Bogusawski, Humanistyka jako parezja. ............................................................... 14

Ika Bukowska, Pierwotna a wspczesna koncepcja zoczynienia. ............................................... 14

Andrzej Bueczka, Hyperintesionality in Ockhams Semantics. .................................................... 15

Kamil Cekiera, Why Presentational Phenomenology Is Not Enough to Account for Philosophical

Intuition. ......................................................................................................................................... 15

Pawe Chrl, Autonomia podmiotowoci i jej spoeczne rda. ................................................... 16

Tadeusz Ciecierski, Utterances, sub-utterances and token-reflexivity. .......................................... 17

Elbieta Drozdowska, Many-worlds or many-minds? On the interpretation of quantum theory. . 17

Marta Dymek, When Politics Meets Fashion Polish Patriotic Wear. ....................................... 18

Dominik Dziedzic, Zastosowanie teorii prawdopodobiestwa do wyjanienia wybranych

przykadw analizy pojciowej. ..................................................................................................... 18

Maria Ebner, Wybrane odpowiedzi na argument sceptyczny. ........................................................ 19

Katarzyna Filutowska, Status prawdziwociowy narracji a problem post-prawdy. ...................... 20

Paulina Frankiewicz, Powie jako epicki eksperyment mylowy. ................................................ 21

Wioleta Gawe, Etyka rodowiskowa w dziaalnoci uniwersytetw. ............................................ 21

Micha Godziszewski, Why Tarski did not define the concept of truth - investigations on

nonstandard models and nonabsoluteness of satisfaction. ............................................................ 22

Filip Goaszewski, Fenomeny hermeneutyczne w fenomenologii Husserla. ................................. 23

Aleksandra Gomuczak, Wprowadzenie do teorii analizy parafrastycznej. .................................. 24

Ziemowit Gowin, Ethics of Rational Self-Interest and Humes Guillotine. ................................... 24

Wojciech Grabo, Aspekty normy problem holistycznego ujcia wzorca normatywnego w

wietle myli pnego Wittgensteina. ............................................................................................. 25

Marietta Gramczewska, Ekwiwokacja w filozoficznoprawnych rozwaaniach o godnoci. .......... 25

Artur Gunia, Perspektywy technologicznej osobliwoci a problem tosamoci osobowej. ........... 26

Paulina Gurgul, wiaty znakw Marcela Prousta: Gillesa Deleuzea odczytanie W poszukiwaniu

straconego czasu. ......................................................................................................................... 26

Pawe Gwiadziski, The Molyneux question and sensory substitution phenomena. Possible

answer or further complication?.................................................................................................... 27

Zofia Haza, XVII-wieczne podrczniki do logiki-Pierre Gassendi i Szkoa z Port Royal. .......... 28

Aleksandra Horowska, Problemy wykadni prawa w De legum interpretatione G.W. Leibniza. .. 29

Marcin Hylewski, Filozof prywatnie, czyli co ycie Karola Marksa mwi o jego filozofii. .......... 29

Jdrzej Janicki, Analiza porwnawcza antyesencjalistycznej i instytucjonalnej teorii sztuki. ...... 30

Mateusz Janiszewski, The Euthyphro Dilemma its origins, religious and legal occurrence and

critics. ............................................................................................................................................. 30

Stanisaw Jazdanowski, Filozofia Karla Rahnera zarys oglny. ................................................ 30

Jakub Jesiokiewicz, F.W. J Schelling i jego teoria wielkoci negatywnych w Abhandlungen zur

Erluterung des Idealismus der Wissenschaftslehre. ................................................................... 31

Augusta-Mary Joseph, Personhood and Cognitive Impairment. ................................................... 31

Maria Kdzielska, Znaczenie ekonomii w filozofii konserwatywnej Rogera Scrutona. ................. 32

Bartosz Kaluziski, Normatywno znaczenia i reguy konstytutywne. ........................................ 33

Pawe Karpiski, Gry, trwae dyspozycje i wychowanie obywatelskie. ......................................... 33

Filip Kawczyski, Double-grounding of meaning. ........................................................................ 34

Denis Kazankov, A suggested solution to the new riddle of induction. ......................................... 35

ukasz Koodziejczyk, G. W. Leibniza ujcie dowodu ontologicznego. ....................................... 35

Joanna Komorowska-Mach, Ukryte przekonania: racjonalny konstytutywizm a przypisywanie

sobie nastawie sdzeniowych. ...................................................................................................... 36

Anna Kope, Problem autokonstytucji na gruncie wspczesnej etyki cnt. ................................. 36

Artur Kosecki, Kazimierz Ajdukiewicz a program atwiej ontologii. ........................................ 37

Micha Kowalczyk, Midzy prawdomwstwem i transgresj parrhesia a postawa

nowoczesnoci w filozofii Michela Foucaulta. .............................................................................. 38

Wojciech Kozyra, Is Spinozas Ethics Autonomous in the Kantian Sense of the Term? ................ 38

Bartomiej K. Krzych, Maa suma pogldw politycznych Tomasza z Akwinu. Polityka a etyka w

wietle myli spoecznej o proweniencji arystotelesowsko-chrzecijaskiej. ................................ 39

Adam Pawe Kubiak, Does Error Size Make The Difference? Reconsidering Epistemic Reliability

of Neyman-Pearson Hypothesis Testing. ........................................................................................ 40

Maria Kubiak, Wiedza a wiadomo w epistemologii Karola Wojtyy. ........................................ 41

Katarzyna Ku, Bartosz Makiewicz, Mistrzowie szachowi czy towarzystwo wzajemnej adoracji?

O eksperckoci filozoficznej w wietle bada empirycznych. ........................................................ 41

Jan Kutnik, Dialogiczne wtki w myli Alberta Camusa. .............................................................. 42

Dorota Halina Kutya, Wyspy i ludzie nowej cywilizacji, czyli idee nowego wiata Floriana

Znanieckiego. ................................................................................................................................. 43

Krzysztof Lasak, Neuroplastyczno wobec problematyki tosamoci osobowej. ........................ 44

Kamil Lemanek, Semantic holism, closure, and complexity. ........................................................ 44

Karol Lenart, Dlaczego esencjalizm pociga za sob haecceityzm? ............................................. 45

Damian Luty, Realizm strukturalny a problem czasoprzestrzeni kosmologicznych. ..................... 45

Agata Machcewicz, Pojcie habitusu w ontologii i filozofii dziaania Arystotelesa. .................... 46

Piotr Makowski, Routines. ............................................................................................................. 46

Hanna Makurat, Pierwowzr i przekad jeden czy dwa byty? .................................................... 47

Marek Maraszek, Midzy Husserlem a Benjaminem historiozoficzne aspekty idei Europy

rodkowej. ...................................................................................................................................... 47

Maria Matuszkiewicz, Measurement-theoretic account of propositional attitudes and intentional

realism. ........................................................................................................................................... 48

Anna Magdalena Mazurek, Fenomenologia intuicji racjonalnej moliwoci i ograniczenia. ... 48

Szymon Mazurkiewicz, Are legal facts grounded in social facts? legal positivism and

metaphysical grounding. ................................................................................................................ 49

Sawomir Mijas, O etyce cnt, Kubie Rozpruwaczu i dwurzdowej marynarce. .......................... 50

Szymon Miko, Scientific discovery and social constructivism in light of Ludwik Fleck's thought

style. ............................................................................................................................................... 50

Alicja Neumann, In war, no one is prepared. Filozoficzna i psychologiczna analiza wyborw

moralnych w grze This War of Mine. ......................................................................................... 51

Julia Okoowicz, Maurice Blanchot podmiot (w) mierci. ......................................................... 52

Tommaso Ostillio, The Trigger Effect: Cognitive Biases and Fake News. .................................... 52

Magdalena Pacewicz, Animacja - symulacja witalnoci czy oywienie obrazu? ......................... 53

Micha Pelian, Staroytne arche cigle obecne przy opisie wspczesnego wiata. ...................... 54

Karolina Peka, Perspektywy futurologiczne o metodach prowadzenia namysu nad

przyszoci. ................................................................................................................................... 55

Iaroslav Petik, Formal notion of belief and phenomenology of mind. ........................................... 55

Marta Pietraszek, Jeli wszystko jest wzgldne, to take fakt, e wszystko jest wzgldne, jest

wzgldny. Czy relatywizm globalny umar? ................................................................................... 56

Andrzej Porbski, Rozwaania o formalizacji zda w kontekcie problemu terminw pustych. ... 56

Agnieszka Proszewska, Czy A-teoria ma szanse by waciw teori czasu? Wyzwania

metodologiczne zwolennikw tensowych teorii czasu. ................................................................... 57

Tomasz Puczyowski, Imiona i zdania fikcjonalne a implikatury konwersacyjne. ........................ 57

Anna Rocawska, Akceptowalno niepodanych skutkw w dziaaniu pastwa. ....................... 58

Wiktor Rorot, Tre przestrzenna dowiadcze percepcyjnych Evans, Grush i przetwarzanie

predykcyjne. ................................................................................................................................... 59

Joanna Ruczaj, Wymiary mioci przypadek Hioba i Abrahama. ............................................... 59

Jakub Rudnicki, Should We Treat Demonstrations as Features of Contexts? A Closer Look at the

Semantics of Demonstratives. ........................................................................................................ 60

Micha Sawczuk, Wrogie przejcie. Elementy krytycznej teorii kultury w koncepcjach ruchu

mskiego Redpill. ....................................................................................................................... 60

Paulina Seidler, Czym s przedmioty teoretyczne? ........................................................................ 61

Krzysztof Skowski, Intuicja jako uzasadnienie argumentacji lub jej przyczyna. Obrona

koncepcji intuicji Maxa Deutscha w kontekcie krytyki Tomasza Wysockiego. ............................. 62

Piotr M. Skowski, Kiedy wolno by hipokryt, czyli warunki prawomocnego uycia argumentu

tu quoque. ....................................................................................................................................... 62

Adrianna Senczyszyn, Some thoughts concerning the influence of anthropological literature on

Lockes theory of education ............................................................................................................ 63

Jdrzej Skibowski, Hermeneutyka antropogenii w Ksidze Rodzaju w oparciu o jungowsk

koncepcj archetypw. ................................................................................................................... 63

Magdalena Skoneczna, Kibuc: intencjonalna wsplnota i jej wartoci. ....................................... 64

Pavlo Sodomora, The teaching of St. Thomas Aquinas and its role in the development of

Ukrainian philosophical thought. .................................................................................................. 65

Szymon Sokoowski, Analiza wybranej twrczoci Julity Wjcik na gruncie filozofii

dowiadczenia Johna Deweya. ...................................................................................................... 65

Hanna Sokolska, Postawa bazna jako przejaw radykalnego racjonalizmu w twrczoci Leszka

Koakowskiego. .............................................................................................................................. 66

Nastazja Stoch, Do Classifier Languages Have No Count Nouns? ............................................... 66

Karol Suek Obraza uczu religijnych. Na granicy prawa i filozofii. ............................................ 67

Elbieta Szyngiel, Echa myli J. G. Fichtego oraz F.W. J. Schellinga w twrczoci J.

Sowackiego. .................................................................................................................................. 67

Martyna witczak-Borowy, The Dynamics Between the Internal and External Confucian and

Kantian Take on Moral Action. ...................................................................................................... 68

Maria Anna Szadkowska, Religia opium ludu? Czy zwikszona religijno moe ograniczy

poznanie? ....................................................................................................................................... 69

Wojciech Szuber, Nie-moliwe historie: motywacje do rozwaania sprzecznoci w

branchingowych modelach modalnoci. ........................................................................................ 69

Cezary J. Tajer, Pojcie prawdy w koncepcji naukoznawczej Ludwika Flecka. Prba nowego

spojrzenia na problem. ................................................................................................................... 70

Marcin Tomasiewicz, Cykliczny i linearny obraz dziejw w historiozofii XX wieku. .................... 70

Rafa Trycie, Personal identity. Toward a conclusive criterion of personal identity over time. 71

Olga Tunkiewicz, Zaburzenia funkcji jzyka u osb z ASD. .......................................................... 72

Ryszard Tuora, Kantowska teoria kategorii. .................................................................................. 72

Jorge Varela, The Critique of Dialectical Violence. ....................................................................... 73

Mieszko Wandowicz, Sposb postrzegania przeszoci jako wiato dla .

Przyczynek z odniesieniem do myli Parmenidesa z Elei (B3). ..................................................... 73

Mateusz Wako, Czy moliwa jest fenomenologia zorientowana hermeneutycznie? Szkic o modelu

fenomenologii zaproponowanym przez Martina Heideggera. ....................................................... 74

Agnieszka Waniewska, . Czy mier moe by pikna? Estetyka mierci w dzieach Oskara

Kolberga.74

Marta Wgrzyn, Ja Ty Dzieo jako rdo poznania. Midzy neokantyzmem a hermeneutyk.

........................................................................................................................................................ 75

Dawid Wincaw, Kady ma swoje pi minut. Znaczenie tzw. chwili kairotycznej w etyce

wspczesnej. .................................................................................................................................. 76

Grzegorz Wioczyk, Ku sobie ku innym. Z filozofii podmiotu. .................................................. 76

Jakub Wolak, Latour i hermeneutyka. Metafizyka aktora-sieci a pierwotne hermeneuein Grekw.

........................................................................................................................................................ 77

Tomasz Wysocki, The delusive benefit of the doubt: an argument from moral psychology against

scientific anti-realism. .................................................................................................................... 77

Monika Zalewska, Kelsen Unknown: Analysis of Psychological and Ethical Elements in

Philosophishen Grundlangen der Naturrechtslehre und des Rechtspositivismus. .................... 78

Jakub Zawia-Niedwiecki, A moe nie warto uczy etyki? Lekcje ze studiw lekarskich. ........... 78

Daniel Ziembicki, Struktura tematyczno-rematyczna wypowiedzenia a presupozycje wypowiedzi.

........................................................................................................................................................ 79

Tomasz Zyglewicz, Proleptic rationality and legal interpretation. ............................................... 79

Grzegorz Zyzik, Wsplna halucynacja wiata. Filozofia wedug Philipa K. Dicka. .................... 80

Alan ukowski, Jean-Jacques Burlamaqui i Anacharsis Cloots - rne koncepcje jurysprudencji

a pojcie suwerennoci. ................................................................................................................. 80

8

Zaproszeni Wykadowcy

Keynote Speakers

dr Adam Andrzejewski, Uniwersytet Warszawski

Estetyka i ontologia przedmiotw sztukopodobnych.

Celem, jaki stawiam sobie w moim wystpieniu jest sformuowanie nowej teorii przedmiotw

sztukopodobnych (resp. artifikowanych), ktra byaby neutralna wzgldem partykularnych definicji

sztuki. W szczeglnoci skupi si na zagadnieniach, takich jak: (1) indywidualizacja przedmiotw

sztukopodobnych; (2) relacja przedmiotw sztukopodobnych do dzieami sztuki oraz (3)

konceptualne ograniczenia zjawiska artyfikacji.

dr Witold Hensel, Uniwersytet w Biaymstoku

Scientific realism and eliminative materialism friends or foes?

According to scientific realism, mature scientific theories are approximately true literal descriptions

of a mind-independent world, which is a slightly roundabout way of saying that the entities posited

by our best science exist. Scientific realism combines two intuitive claims: that there is an objective

reality whose features we can discover and that mature scientific theories are the products of our

best epistemic practices. While scientific realists are happy to accept any ontological commitment

compatible with mature science, whenever a theory is seen to conflict with mature science, mature

science wins by default. Eliminative materialism asserts that folk psychology, or the nave theory

that forms the basis of our understanding of mind and behavior, will eventually be displaced by a

radically different and superior scientific theory. This claim is usually taken to mean that it is

possible, or indeed plausible, that beliefs and desires do not exist.

In the current philosophical climate, scientific realism is regarded as an eminently respectable

position, whereas eliminative materialism is a minority view that does not seem to merit

consideration. Yet both positions spring from the same sources the two intuitive claims mentioned

in the previous paragraph. In fact, on one way of looking at things, eliminative materialism is a

simple application of scientific realism to the domain of psychology. After all, what is says is that

the notions of belief and desire, which are part of our nave account of the mental, may collapse

when confronted with future scientific results. Shouldnt the scientific realist take this possibility

seriously?

But there is another way of looking at things. On this other way, eliminative materialism threatens

to undermine scientific realism by taking away one of its key elements: the notion of belief.

Although the term belief does not feature in the standard formulations of scientific realism, it

does play an important role in its justification. For example, the classic no-miracle argument for

scientific realism can be unpacked as follows: What accounts for a variety of scientists actions is

the fact that the scientists hold specific beliefs about the world and what accounts for the success of

those actions is that the beliefs are true. In other words, beliefs provide a link between scientific

theories and their practical consequences.

9

I am going to argue that scientific realism can, and probably should, be modified in such a way as to

accommodate a version of eliminative materialism.

Prof. dr hab. Andrzej Indrzejczak, Uniwersytet dzki

Beyond Logic Recent Directions in Proof Theory.

Proof Theory is one of the most important branches of logical investigations. It started with David

Hilbert's Program of formalization of mathematics and obtained its basic tools in the works of

Gerhard Gentzen. We briefly survey the history and aims of modern Proof Theory and focus on

some recent trends in its development. In particular, some results connected with the extension of its

applications beyond formal logic and mathematical theories will be presented.

Prof. dr hab. Aldona Pobojewska, Uniwersytet dzki

...zawsze zwracam si do jednostki: dialog - narzdzie filozofowania

Dialog, obok refleksji, jest podstawowym narzdziem filozofowania. W swoim

wystpieniu omawiam specyfik filozoficznego dialogu. Najpierw przedstawiam jego pierwowzr

dialog Sokratejski, a nastpnie dwa typy dialogu: intelektualny i egzystencjalny.

dr hab. Natasza Szutta, Uniwersytet Gdaski

Egzemplarystyczna teoria etyczna za i przeciw.

Egzemplaryzm Lindy Trinkaus-Zagzebski to jedna z najwieszych propozycji na rynku etycznych

idei. Jego pena wykadnia zostaa opublikowana w ubiegym roku w ksice pt. Exemplarist moral

theory (Zagzebski, 2017).

Zagzebski funduje swoj teori na podziwie wobec osobowych moralnych wzorcw [exemplars]

bohaterw, witych czy mdrcw. Budowania swojej teorii nie rozpoczyna jednak, jak czynio

wielu jej poprzednikw, od przygotowania konceptualnej bazy, definiujc podstawowe pojcie

etyczne (dobro/zo, cnota/wada, dobre/ze ycie). Uwaa, e to prowadzi jedynie do niekoczcych

si dyskusji, ktre wykluczaj uczynienie jakiegokolwiek kroku naprzd w kierunku odpowiedzi na

konkretne praktyczne pytania etyczne. A przecie etyka ma gwnie charakter praktyczny. Jej

zadaniem jest dawanie wskazwek w moralnym yciu odpowiadanie na pytania jak y?, co

czyni? oraz wskazywanie moralnie wartociowych cieek indywidualnego rozwoju.

Fundamentalne pojcia moralne zdaniem Zagzebski najlepiej definiowa w odniesieniu do

exemplars dobro moralne to co exemplars uznaj za dobro; cnota dyspozycja moralna, za

ktr cenimy exemplars; dobre ycie takie, ktrego pragn exemplars.

W moim wystpieniu przeanalizuj wady i zalety egzemplaryzmu jako teorii etycznej. Z jednej

strony zwrc uwag na jej istotny walor, jakim jest odwoanie si do emocji podziwu, ktra sama

w sobie jest motywacyjnie nieobojtna, prowadzi bowiem do wzbudzania pragnienia naladowania

ludzi wzbudzajcych podziw, stawania si lepszym czowiekiem, na co wskazuj liczne dane

empiryczne. Z drugiej strony wska jej saboci, jakimi s koowato tej teorii oraz problemy z

jej aplikacj do rnych dziedzin ludzkiego ycia (m.in. problemw bioetycznych czy

10

politycznych).

Dr.des. Alfredo Vernazzani, Ruhr-Universitt Bochum

Visualizing Vision: Pictures and Visual Perception.

There seems to be some close relation between pictures or pictorial artifacts such as paintings

or photographs and visual experience. There are at least three kinds of intuitions that express this

point. Firstly, defenders of perceptive theories of pictures usually claim that pictures require a

properly working visual system (e.g. Gombrich 1961). Secondly, some philosophers have stressed

that the very nature of perceptual representation is, in a sense, pictorial or iconic (e.g. Block 2014;

Burge 2010; Carey 2009; Crane 2009). Thirdly, some philosophers argue for (Crane 2009) or

against (No 2012) some sort of phenomenological similarity between seeing and pictures. Friends

of the latter claim contend that seeing the world is, in a sense, phenomenologically similar to seeing

a picture.

These different intuitions point to different sorts of questions, but they all seem to suggest that, in

some sense, we might be able to learn something about seeing through pictures (e.g. Argenton 2008;

Arnheim 1966). Indeed, few philosophers (e.g. Crane 2009) have exploited the comparison between

pictures and perceptual states to tell us something about the latter. What is left underdetermined,

however, is the following question: Under what conditions can pictures tell us something about

seeing? I will provide an answer to this question. In particular, I will argue that independently

from the exact nature of pictures (e.g. Kulvicki 2006) , we do not need to answer positively the

question of representational formats. Drawing on examples from the sciences, like convergent

evolution and the nature of light, I highlight the important role of analogies in scientific

investigation (e.g. Achinstein 1968; Hesse 1966). Even when two phenomena are different in

kind, phenomenological similarities may warrant the adoption of similar methods and conceptual

tools, such that not only we can sometimes generate reliable predictions and descriptions of

two distinct kinds of targets, but also, and most interestingly, identify the analogys limits. I

will show that this is the case of visual perception and pictures by countering some worries raised

by No (2007, 2012).

I will then try to clarify the epistemic status of pictures as instruments for understanding seeing. I

will suggest that pictures can be taken as models of perceptual experience (e.g. Gelfert 2016;

Morgan & Morrison 1999; Weisberg 2013). Framing the issue in these terms will enable me to put

to rest the mismatch worry, i.e. the claim that, since pictures and perception do not have the same

properties, the former cannot be used to infer something about the latter. Quite the contrary, models

introduce deliberate distortions, falsities that happen to be revealing in different ways (e.g. Elgin

2017; Wimsatt 2007). I conclude the talk suggesting that pictures, and in particular artistic pictures,

can help us revealing or pointing attention to relatively neglected aspects of visual experience,

like expressive qualities (e.g. Argenton 2008) and the constitutive role of attention in seeing (e.g.

Nanay 2016).

11

prof. Zsfia Zvolenszky,

Department of Analytic Philosophy, Institute of Philosophy, Slovak Academy of Sciences,

Bratislava, Slovakia, SASPRO/Marie Curie COFUND Scheme

Department of Logic, Institute of Philosophy, Etvs Lornd University (ELTE), Budapest,

Hungary

Inadvertently Created FIctional Characters and Authors Error.

According to artifactualism about fictional characters (fictional artifactualism, for short) Prince

Bolkonsky and Natasha Rostova in Tolstoys War and Peace are abstract artifacts created by

Tolstoys activities. But can authors create their fictional characters unintentionallyinadvertently?

And is it problematic if fictional artifactualists allow the possibility of such inadvertent creation

phenomena? Reflecting on recent responses, I will follow up on prior arguments of mine to the

conclusion that in the light of the possibility that authors can be in error, fictional artifactualists

need not be afraid of making room for inadvertently created fictional characters

12

Referaty Uczestnikw

Contributed Papers

Micha Banaszyk, Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu

Kategoria soborowoci a teologia polityczna rosyjskiego prawosawia. .

W swoim referacie chciabym przybliy problematyk zwizan z analiz idei spoeczno-

politycznych, jakie wyksztaciy si w obrbie rosyjskiego krgu kulturowego, ze szczeglnym

uwzgldnieniem teologicznego kontekstu rozwoju tyche. Pojcie soborowoci funkcjonujce w

prawosawnej teologii, a spopularyzowane przez A. Chomiakowa, doczekao si pniej licznych

rozwini i interpretacji wrd mylicieli rosyjskich. Jednym z nich by Mikoaj Bierdiajew

przypatrujc si temu, jak w obrbie jego filozofii owo pojcie zostao zaadaptowane, rwnie w

czci powiconej myli spoeczno-politycznej, mona dostrzec do kontrowersyjn tez, ktra

pozornie wydaje si by sprzeczna z zamysem jej autora. Jednake przy jednoczesnym powoaniu

si na teori cywilizacji Feliksa Konecznego oraz skonfrontowaniu jej z mesjanistycznymi ideami

innych mylicieli rosyjskich, uzyskuje do siln argumentacj przemawiajc za totalitaryzmem

kryjcym si pod tym pojciem.

Maciej Bednarski

Prba spojrzenia na Traktat jako na dzieo Rortyjskiego Ironisty.

W niniejszym wystpieniu chciabym przedstawi prb naszkicowania perspektywy

interpretacyjnej dla Traktatu Logiczno-Filozoficznego opartej na fragmentach ram pojciowych oraz

idei rozwijanych przez Richarda Rortyego, zwaszcza w jego dziele Przygodno, Ironia i

Solidarno. Zaczynajc w punkcie, w ktrym zostawiaj nas zwolennicy terapeutycznego

odczytania Wittgensteina (tak zwani stanowczy czytelnicy), tacy jak Diamond czy Conant i ktry

jest osi ich sporu z pozostaymi stanowiskami interpretacyjnymi, postaram si pokaza, jak

korzystajc z poj wprowadzonych przez Rortyego mona nie tylko wzmocni pozycj

Witggensteinowskich terapeutw, ale rwnie rozbudowa j jako interpretacj ironistyczn (by

moe nawet zbliajc j do odczytania pragmatystycznego). Sprbuj zatem przedstawi Traktat

jako manifest radykalnego ironisty jako radykalne odrzucenie nie tylko konkretnego pretendenta

do miana sownika finalnego, ale odrzucenie caego sposobu mylenia charakterystycznego dla

czsto podkrelanej przez Rortyego metafizycznej linii Platon Kant. Jest wic bardziej

radykalnym odrzuceniem ni by przewidywa to Rorty, gdy nie korzysta dla celu refutacji z

13

nowego, wprowadzonego przez siebie sownika, ale, jak bd stara si wykaza, wycofuje si take

z tego, dajc caym tekstem jedyny przykad wyraenia tego, co niewyraalne.

Marta Emila Bieliska, Uniwersytet Jagielloski

Nieorientowalne przestrzenie w kontekcie filozoficznym.

Wikszo sporw w filozofii przestrzeni dotyczy debaty midzy podejciami relacyjnymi i

absolutnymi. Oczywicie ten podzia nie jest monolityczny i mona wskaza wiele rnych

pogldw odnoszcych si do natury przestrzeni, szczeglnie w aspekcie ontologicznym. W caej

tej dyskusji brakuje jednak midzy innymi wtku, ktry dotykaby zagadnienia orientowalnoci

przestrzeni, a ktrego obecno jest uzasadniona przez wspczesn fizyk.

Po przytoczeniu podstawowych, historycznych i wspczesnych pogldw na natur przestrzeni,

zostanie przedstawiona definicja orientacji przestrzeni liniowej oraz nie-orientowalnych rozmaitoci

rniczkowych. Takie rozwaania s uzasadnione w kontekcie fizycznym, gdy przestrzenie

euklidesowe stanowi lokalnie dobre przyblienie geometrii naszej przestrzeni, za m.in. butelka

Kleina (przykad przestrzeni nie-orientowalnej) jest jednym z moliwych rozwiza rwna

Einsteina.

Okazuje si, e rozwaanie niektrych sporw filozoficznych w kontekcie orientowalnoci i nie-

orientowalnoci (a nie relacyjnoci i absolutnoci), przynosi ciekawe rezultaty. Przykadami takich

rozumowa mog by pewne argumenty z korespondencji Leibniza z Clarkem, argument Kanta z

nieprzystajcych odpowiednikw, czy te rozprawa Blacka o zasadzie identycznoci

nieodrnialnych. Wyjtkowo nie-orientowalnych przestrzeni polega na niemoliwoci okrelenia

globalnie (tj. w stosunku do caej przestrzeni) orientacji danego przedmiotu. Z drugiej strony

rozmaitoci rniczkowe s lokalnie euklidesowe, czyli powinny mie zadane dwie orientacje. Czy

zatem mona powiedzie o rce istniejcej w takiej przestrzeni, e jest prawa lub lewa? Co si

stanie jeeli bdziemy rozwaa t rk lokalnie? Co jeeli pozwolimy si jej porusza po

przestrzeni? Podczas wystpienia zostan rozwaone rne odpowiedzi na te pytania oraz ich

konsekwencje dla wspomnianych argumentw.

Krystian Bogucki, Uniwersytet Warszawski

Fregowska zasada kontekstowoci.

Zasada kontekstowoci (dalej jako ZK) zostaa sformuowana przez Gottloba Fregego we wstpie

do Grundlagen der Arithmetik w nastpujcy sposb: o znaczenie sowa trzeba pyta w kontekcie

zdania, nie z osobna, jednake bd nie pojawia si ona w jego pniejszych pismach, bd

pojawia si w marginalnej roli, co skonio niektrych komentatorw do przypuszczenia, e filozof

z Jeny nie uznawa j w gwnym okresie swojej twrczoci za obowizujc (A. Gut; T. Janssen;

F. J. Pelletier). Jej rozumienie do dzisiaj pozostaje wysoce kontrowersyjne, cho jako najbardziej

standardow interpretacj moemy uzna t, i zasada ta wyraa pierwszestwo znaczenia sdu

przed znaczeniem jego skadnikw. Sowa maj znaczenia na mocy zda, w ktrych si pojawiaj, a

wic s logicznie wtrne wobec znaczenia caoci, w ktrych s zawarte (Z. Szabo; M. Dummet).

Takie odczytanie czynioby z ZK tez semantyczn. W paragrafie 62 Grundlagen der Arithmetik ZK

zyskuje swoje najsynniejsze zastosowanie. Frege prbujc wyjani swoje twierdzenie, e liczby

14

s przedmiotami, a nie pojciami oraz i posiadaj obiektywne znaczenie (Bedeutung), ktrym s

przedmioty pisze co nastpuje: Trzeba jednak rozpatrywa zawsze pene zdanie. Waciwie tylko

w nim sowa maj znaczenie. Obrazy wewntrzne, ktre nam przy nich majacz, mog nie

odpowiada logicznym skadnikom sdu. Wystarczy, jeeli zdanie jako cao ma sens; dziki temu

take jego czci nabieraj treci. Cytat ten wskazuje, e niewyobraalno treci sowa nie jest

jeszcze powodem, by odmawia mu znaczenia albo by wycofywa je z obiegu. Nie mona

odrzuci twierdzenia, e liczebniki maj znaczenie tylko na tej podstawie, e nie moemy

wyobrazi sobie niektrych liczb. Fragment ten sugeruje metodologiczne odczytanie ZK, zgodnie z

ktrym semantyk, aby ustali znaczenie danego wyraenia, powinien bada wkad, jaki wnosi ono

do zdania i nie powinien opiera si na swoich wczeniejszych wyobraeniach co do treci danego

pojcia bd jej braku (R. Stainton, O. Linnebo).

W swoim wystpieniu postaram si ustali: i) czy powinnimy uznawa ZK za tez

metodologiczn, epistemologiczn czy te semantyczn; ii) rol ZK we wczesnym okresie

twrczoci Frege; iii) relacj ZK do zasady kompozycyjnoci; iv) rol ZK w pniejszym okresie

twrczoci Fregego (jeeli tak posiada).

Marcin Maria Bogusawski, Uniwersytet dzki

Humanistyka jako parezja.

W swojej ksice powiconej naukom humanistycznym proponowaem, by humanistyk rozumie

jako swoisty rodzaj praktyki, ktrej skuteczno pynie z tego, e jest nieobiektywistyczna

i performatywna: odsania, cho zawsze tylko czciowo, sensy, ktre wprowadza do przestrzeni

publicznej, oddziaujc na inne praktyki wsplnotowe. Twierdziem rwnie, e o tym, jak istotny

jest praktyczny i krytyczny wymiar humanistyki przekona mona si zwaszcza w sytuacjach

skrajnych, co zilustrowaem odwoaniem si za Tadeuszem Kroskim do utrzymanych w

ramach ideologii nazistowskiej prac historyka Josefa Strzygowskiego.

Kontynuujc rozwaania nad swoistoci humanistyki chciabym przyjrze si jej przez pryzmat

pojcia parezji rekonstruowanego przez Michela Foucaulta. Bd przekonywa, e swoisto

humanistyki polega na tym, i jest ona praktyk parezji, w ramach ktrej splata si to, co polityczne

oraz to, co indywidualne; to, co teoretyczne i to, co praktyczne.

Ika Bukowska

Pierwotna a wspczesna koncepcja zoczynienia.

Karl Jaspers opisa przeomowy okres w staroytnoci i nazwa go wiekiem osiowym. Wystpia

wtedy znaczca zmiana w paradygmacie mylowym, pojawili si pierwsi filozofowie, Budda, w

Biblii spisano dylemat Hioba. Przejcie to mona oglnie nazwa zmian od mylenia mitycznego

do bardziej teoretycznego.

W swoim wystpieniu chciaabym skonfrontowa dwie koncepcje zoczynienia. Pierwsz sprzed

wieku osiowego, a drug wspczesn. Starsza koncepcja zakada, e kara popeniona za czyn jest

nieuchronna, zo jest naruszeniem sfery sacrum, co skutkuje bosk ingerencj w sfer profanum.

Moe to susznie kojarzy si bardziej z zasadami fizyki, ni z zasadami moralnymi. Taka wizja

moe si wiza z kompulsywnym strachem przed siami wyszymi/przyrody; a take ze

15

szczegow klasyfikacj rzeczywistoci, ktra odrzuca wszelkie niepasujce elementy (np. trudne

do sklasyfikowania zwierzta, osoby o innej orientacji seksualnej, osoby chore).

Wspczesna teoria za kadzie nacisk przede wszystkim na intencj sprawcy, a rda za upatruje

si w jego chorobie psychicznej, rodowisku, zej woli. Wiele czynw, ktre dla naszych przodkw

byy zasadami boskimi, dzi s traktowane jak zasady higieny.

Co ciekawe, w naszym jzyku nadal pozosta lad po pradawnym obrazie rzeczywistoci. Wci

uywamy takich sformuowa jak brudne pienidze, czyste intencje, splamiony honor.

Metafory te odnosz si wszake do aspektu moralnego.

Bibliografia:

Dodds Eric, Grecy i irracjonalno, Homini, 2002.

Douglas Mary, Czysto i zmaza, PIW, 2007.

Jaspers Karl, O rdle i celu historii, Biblioteka Europejska, 2005.

Lakoff George, Johnson Mark, Metafory w naszym yciu, Aletheia, 2011.

Ricoeur Paul, Symbolika za, Aletheia, 2015.

Andrzej Bueczka, Uniwersytet Jagielloski

Hyperintesionality in Ockhams Semantics.

This paper is motivated by a strong belief in the so-called logica perennis - perennial/lasting logic.

In other words the belief in the relevance of the study of the history of (philosophical) logic for

anyone interested in (philosophical) logic as such. One of the hottest topics in the recent years of

research in philosophical logic is the phenomenon of hyperintensionality our ability to distinguish

between logically equivalent truths or falsehoods. It is often connected with the impossible worlds

semantics semantics which enables us to grasp logical relations holding between inconsistent

propositions, especially ones where the terms naming contradictory objects are involved. As it

happened, such terms naming contradictory, thus impossible objects were also considered by

medieval logicians. Now we usually speak of square circles, then the most common example was

the Chimera. In my paper I want to focus on semantics for such terms as offered by William

Ockham, one of the greatest medieval logicians. In several places Ockham deals with the logical

analysis of such terms. The goal is to check whether his statements are consistent whether we can

speak of a hyperintensional part of his semantics. If so, how we can assess his analysis how it

fares against contemporary developments.

Kamil Cekiera, Uniwersytet Wrocawski

Why Presentational Phenomenology Is Not Enough to Account for Philosophical Intuition.

One of the major debates in contemporary metaphilosophy concerns the nature and epistemic status

of intuition. According to one of the popular views, what distinguishes intuition from other

propositional attitudes is the particular phenomenology associated with it presentational

phenomenology (PP for short). Just as perceptual experiences give us an immediate insight into the

concrete world, proponents of PP argue, intuitive experiences give us the (intellectual) insight into

the abstract one. Moreover, ones intuition is prima facie justified because of its phenomenological

character. Elijah Chudnoff, one of the most influential promoter of such a stance, claims that there

16

are two basic features of PP: for subject S and intuition that p, firstly, something has to seem to S

that p and, secondly, this seeming has to occur in a way that makes S aware of the truth-maker for p

(Chudnoff 2013: 37). Such a view has far-reaching consequences: if philosophical intuitions are

justified through their distinctive phenomenology then much of the theoretical literature treating

intuition as doxastic attitudes is misguided, not to mention that any attempt to test intuitions by

empirical means would be a waste of time. However, in my talk I am going to argue that this view is

mistaken. In most of the traditional examples of philosophical intuition nothing similar to PP can be

found. While some may claim that everyday instances of type-1 intuitions, characterised as quick,

spontaneous, unreflective and highly-fallible may somehow meet the conditions of PP, type-2

intuitions, conscious, effortful and controlled are the ones that are of use to philosophy. As a result,

the final conclusion is that although PP may be a useful indicator of some intuitions, it does not

provide an explanation for the nature of philosophical intuition.

Bibliografia:

Chudnoff E. (2013): Intuition, Oxford University Press.

Pawe Chrl

Autonomia podmiotowoci i jej spoeczne rda.

Wiek XX po Kancie przynosi zerwanie z podejciami substancjalistycznymi postrzegajcymi

jednostk jako wyizolowany byt. Samoodniesienie i normy moralne stanowi istotny komponent

podmiotowoci stanowicy racje do dziaania. U Kanta podmiot znajduje rdo norm w samym

sobie, w oderwaniu od spoeczestwa.

Wspczenie wiele teorii humanistycznych spaszcza ludzk podmiotowo, sprowadzajc j do

wypadkowej struktury spoecznej. Jednak w przedstawianym przeze mnie punkcie widzenia,

jednostka co prawda ksztatuje si w relacji do innych, ale zachowuje wiksze pole autonomii

sprawczej.

Teoria Korsgaard jest prb wyjanienia, skd si bierze autonomiczno refleksji. Normy s

rozumiane nie tylko jako zewntrzne uoglnione spostrzeenia, a s takimi jako przyczynowe

rdo zobowizania (ideay, z ktrymi si utosamiamy, pole spoeczne). Zarazem my sami je

ustanawiamy jako konstytutywne dla nas. Mamy wic do czynienia z refleksyjnoci

(autonomiczno) zanurzon w wiecie (przyczyna).

Odpowiada to take podstawowemu zamysowi Taylora, ktry human agency wyjania poprzez

autokreacj we wsplnocie, posugujc si take heideggerowskim terminem zanurzenia w wiecie.

Kauffman z kolei mwi o sprzeniu zwrotnym midzy przyzwyczajeniami habitusem

(determinizm spoeczny) a refleksyjnoci (inicjatywa jednostki) w okrelaniu tosamoci

jednostki.

Na podstawie teorii wybranych mylicieli, mona zarysowa model ludzkiej podmiotowoci,

uwzgldniajcy jego autonomiczn sprawczo w powizaniu ze spoeczn internalizacj norm i

znacze spoecznych.

Bibliografia:

Archer Margaret, Czowieczestwo. Problem sprawstwa.

Kauffman Jean- Claude, Ego. Socjologia jednostki: inna wizja czowieka i konstrukcji podmiotu.

Korsgaard Christine, The sources of normativity.

Taylor Charles, rda podmiotowoci. Narodziny tosamoci nowoczesnej.

17

Tadeusz Ciecierski, Uniwersytet Warszawski

Utterances, sub-utterances and token-reflexivity.

According to the token-reflexive account (Reichenbach (1947), Gracia-Carpintero (1998))

indexicals and demonstratives are token-reflexive expressions. As such, at the level of logical form

they are disguised descriptions that employ complex demonstratives or special quotation-mark

names adducing particular tokens of the appropriate expressions-types. For instance, if now is the

indexical in question, it is either a disguised description like: (the x)(x is the time when this token

is uttered or: (the x)(x is the time when now is uttered, respectively1. Last but not least,

token-reflexivists maintain that sentences containing indexicals and demonstratives have special

token-reflexive truth conditions. In my paper, in the first place, I would like to contrast two

interpretations of the idea of token-reflexive truth conditions. The utterance approach claims that

token-reflexive truth conditions adduce to tokens of entire utterances. The sub-utterance approach

maintains that token-reflexive truth conditions adduce to tokens of the particular indexical words

used in the utterance. Secondly, I would like to pose a problem connected with the fact that certain

utterances are contextually distributed that shows that neither of the two approaches is correct. The

problem, I believe, shows that the only viable version of the token-reflexive account must somehow

take into the account the referential intentions of the speaker of the context.

1The notation 'e'

is taken from Marciszewski (1980). It is tantamount to: '(the x)(x is a token of 'e' that occurs at the

location l and the time t)'

References: Garcia-Carpintero, M. (1998). Indexicals as Token-Reflexives, Mind 107: 529561.

Marciszewski, W. (1980) Wyraenia okazjonalne [Indexical expressions], [in:] Maa encyklopedia logiki [Concise

Encyclopedia of Logic], Ossolineum, p. 222.

Reichenbach, H. (1947). Elements of Symbolic Logic, Dave Publications.

Elbieta Drozdowska, Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawa II

Many-worlds or many-minds? On the interpretation of quantum theory.

In their 1988 paper Interpreting the Many-Worlds Interpretation, David Albert and Barry Loewer

examined the famous Everetts many-worlds interpretation of quantum mechanics and the way it

deals with quantum measurement problem. They identified its flaws and in an attempt to fix it, they

proposed a new interpretation, which they called the many-minds interpretation. The main point

of their new interpretation was to shift the point of branching from the external world to the mind of

the observer. By keeping the branching point in the external world, the many-worlds interpretation

encountered the problem of the observer being in a superposition with himself. To Albert and

Loewer, this seemed unacceptable, because the conscious observer never experiences a

superposition of belief regarding the outcome of an experiment. They proposed that instead of the

world splitting during a measurement, the mind of the observer splits into many minds where each

observes a different outcome, while the world remains in a superposition of states.

The aim of this presentation is to examine and compare the many-worlds and many-minds

interpretations.

18

Marta Dymek, Uniwersytet Warszawski

When Politics Meets Fashion Polish Patriotic Wear.

There are clothing brands which are associated with certain movements. Far-right and nationalist

groups appropriated names such as Lonsdale, Fred Perry or New Balance. For example the middle

letters NSDA on Lonsdale jumpers are supposed to bind to NSDAP Party and N on New Balance

sneakers stands for Nazi.

In Poland, like everywhere else, far-right movement grows in power. It is especially noticeable

during National Holidays the anniversary of the Warsaw Uprising or the Independence Day. In

the paper I shall argue how everyday aesthetics may combine with politics and influence each other.

My case study is Polish Patriotic Wear which, throughout everyday aesthetic choices, started to

shape identity of young Poles.

Recently far-right movements not only adapt certain brands to their philosophy. Together with the

spread of nationalist views among young people, more and more patriotic clothing companies

have emerged. Their products are not anymore a poor imitation of previously mentioned brands,

they offer a high-quality, well designed wear which link to the far-right historiosophyCursed

soldiers, Polish-Lithuanian Commonwealth, and strong despise for communism and the EU. Thanks

to these factors the brands found the way to various social groups. Moreover the slogans and

patriotic aesthetics hit the senses of all kinds of patriots people who just manifest love to their

country and far-rights who define themselves through the love and devotion to the motherland.

It is the case when politics is embodied in a piece of clothing, which is the simplest manifestation of

ones general outlook. This is why instead of wearing YOLO t-shirts young people switched to

clothes with white and red flags or the Anchor of the Polish Underground State. The phenomenon

of the Patriotic Wear is that its style is not inscribed to any subculture, it is the national aesthetics

and slogans that unite people wearing it.

Polish Patriotic Wear is undoubtedly a factor which participates in shaping-identity and decision-

making process of the new generation of Poles. I want to present how it has already influenced the

culture and how is used in politics.

Dominik Dziedzic, Uniwersytet Warszawski

Zastosowanie teorii prawdopodobiestwa do wyjanienia wybranych przykadw analizy

pojciowej.

W wystpieniu zaprezentowane zostanie zastosowanie teorii prawdopodobiestwa do redukcji

poj w sensie logicznym (L) do poj w sensie psychologicznym (P) w wybranych przykadach

analizy pojciowej, w ktrych istotn rol odgrywaj eksperymenty mylowe: w krytyce klasycznej

definicji wiedzy za pomoc przykadw Gettiera i w argumentacji Kripkego przeciwko

deskryptywnej teorii odniesienia.

Zarwno pojcia L, jak i P zdefiniowane zostan jako przedmioty teoretyczne bdce rezultatem

klasyfikacji (Goldman, 2010). I tak, zgodnie z zaoeniami wystpienia pojcia P dotycz procesw

lecych u podstaw kompetencji kognitywnych zwizanych z klasyfikowaniem (takich jak

kategoryzowanie, uczenie si czy komunikowanie), za pojcia L dotycz nastawie sdzeniowych,

a wic stanw umysowych nakierowanych na pewien sd (Machery, 2009). W zwizku z tym

teorie poj L to semantyczne teorie nastawie sdzeniowych, okrelajce konieczne i

19

wystarczajce warunki tosamoci poj, za teorie poj P to psychologiczne teorie kompetencji

kognitywnych, ktre za cel bior eksplikacj poj jedynie z pewnym prawdopodobiestwem.

Zwizane z tym rozrnienie na eksplikacje o charakterze probabilistycznym (illata) i eksplikacje o

charakterze logicznym (abstracta; Peijnenburg, 1999) stanowi bdzie kolejny element definicji

poj P i L.

W dalszej czci wystpienia powoam si na rezultaty bada filozoficzno-eksperymentalnych,

ktre sugeruj, e w wypadku wybranych przykadw analizy pojciowej rzetelnym sposobem

eksplikacji zdaje si by ten o charakterze probabilistycznym.

W celu wyjanienia wspomnianych rezultatw bada odwoam si do teorii prawdopodobiestwa, a

szczeglnie do metody Monte Carlo oszacowywania rozkadu prawdopodobiestwa a posteriori w

twierdzeniu Bayesa z uyciem acuchw Markowa (MCMC; np. MacKay, 2003). Metoda MCMC

zdaje si by rzetelnym modelem wnioskowania probabilistycznego nie tylko z formalnego punktu

widzenia, ale rwnie z psychologicznego, co potwierdzaj rezultaty bada eksperymentalnych w

psychologii, prowadzone na przykad nad heurystykami wydawania sdw (np. Dasgupta i in.,

2018). W wystpieniu zaproponowane zostan dalsze badania majce na celu zweryfikowanie, czy

przewidywania zwizane z metod MCMC sprawdz si rwnie w wybranych przykadach analizy

pojciowej.

Bibliografia:

Dasgupta, I., Schulz, E., Goodman, N. D., & Gershman, S. J. (2018). Remembrance of inferences past: Amortization in

human hypothesis generation. Cognition, 178, 6781. https://doi.org/10.1016/j.cognition.2018.04.017

Goldman, A. I. (2010). Philosophical Naturalism and Intuitional Methodology. Proceedings and Addresses of the

American Philosophical Association, 84(2), 115150. https://doi.org/10.2307/25769938

Machery, E. (2009). Doing without Concepts. Oxford University Press.

https://doi.org/10.1093/acprof:oso/9780195306880.001.0001

MacKay, D. J. (2003). Information Theory, Inference and Learning Algorithms. Cambridge: Cambridge University

Press.

Peijnenburg, J. (1999). Are there mental entities? Some lessons from Hans Reichenbach. Sorites, (11), 6681. Retrieved

from http://www.sorites.org/Issue_11/item07.htm

Maria Ebner, Uniwersytet Warszawski

Wybrane odpowiedzi na argument sceptyczny.

Celem referatu bdzie przedstawienie rnych odpowiedzi na argument sceptyczny i

zaproponowanie alternatywnego rozwizania poprzez odwoanie si do wynikw bada w ramach

filozofii eksperymentalnej wskazujcych na istnienie takiego rodzaju wiedzy, ktra nie pociga za

sob odpowiedniego przekonania.

Rozumowanie sceptyka ma nastpujc posta:

1. Nie wiem, e nie-H.

2. Jeli nie wiem, e nie-H, wwczas nie wiem, e Z.

A zatem

3. Nie wiem, e Z.

Gdzie H jest pewn sceptyczn hipotez, a Z przyjmowanym zazwyczaj za oczywisty sdem na

temat zewntrznego wiata.

Istniej rne drogi podwaenia sceptycznego argumentu: odrzucenie 1, 2 lub 3. Kartezjanista

bdzie twierdzi, e naley odrzuci 1 (a co za tym idzie 3), moorysta 3 (a co za tym idzie 1),

20

filozofowie negujcy zasad domknicia zaprzecz 2, a kontekstualista bdzie twierdzi, e po

wprowadzeniu sceptycznej hipotezy zmienia si kontekst stanowicy wyznacznik, jakie moliwoci

naley bra pod uwag (w separacji od filozoficznych scenariuszy obowizuje kontekst o niszych

standardach epistemicznych).

Moja odpowied jest kontekstualistyczna o tyle, e uznaje istnienie rnych poj wiedzy

znajdujcych zastosowanie w zalenoci od sytuacji; w sytuacji rozwaania wtpliwoci

sceptycznych zostaje wykorzystane pojcie wiedzy pozbawione towarzyszenia odpowiedniego

przekonania, a w zwykych kontekstach wiedza wymaga posiadania przekonania o okrelonej

treci. Zaproponowane rozwizanie wykorzystuje przy tym wyniki bada empirycznych, ktre w

niezgodzie z klasyczn definicj wiedzy mwi, e wiele osb jest skonnych przypisa w

pewnych wypadkach wiedz, a jednoczenie odmwi posiadania przekonania.

Katarzyna Filutowska, Uniwersytet Warszawski

Status prawdziwociowy narracji a problem post-prawdy.

Pojcie post-prawdy stao si popularne midzy innymi dziki opublikowanej po raz pierwszy w

2004 roku ksice Ralpha Keyesa pod tytuem The Post-Truth Era. Odnosi si ono do takiego

typu opisu rzeczywistoci, w ktrym obiektywne fakty i realne stany rzeczy maj zdecydowanie

mniejsze znaczenie w ksztatowaniu naszych opinii i obrazu wiata ni odwoywanie si do emocji,

uczu czy osobistych przekona odbiorcy. Post-prawda posuguje si alternatywn etyk i

alternatywnymi faktami, za jej zwolennicy czsto w ogle nie czuj potrzeby rozrniania

pomidzy prawd, kamstwem i fikcj. Inaczej mwic, ten rodzaj dyskursu pozostaje indyferentny

wzgldem kluczowej z punktu widzenia klasycznej, korespondencyjnej teorii prawdy opozycji

prawda-fasz. Jest to cecha, ktr John Searle uwaa za wyznacznik fikcji. Wedug Searle`a zdania,

z ktrych skada si fikcja nie zakadaj potwierdzania lub zaprzeczania tego, o czym mwi, ale s

pasoytnicze wobec zwykych illokucyjnych gier jzykowych (John R. Searle, The Logical

Status of Fictional Discourse [w:] New Literary History, 2/1975, s. 326).

Odwoujc si do pogldw autorw takich jak Mark Richard, Graham D. Martin, Paul Ricoeur czy

Franklin R. Ankersmit omwi w referacie inne strategie, ktre wi si z fikcjonalizacj dyskursu

i rozwa te aspekty narracji, ktre zbliaj j do post-prawdy (np. niebezporednie lub przyblione

odniesienie, fabularyzacja dowiadczenia, mimetyczny charakter opowieci, problem tzw.

substancji narracyjnych w narracji historycznej etc.). Nawizujc do koncepcji Marie-Laure Ryan

sprbuj take odpowiedzie na pytanie, na czym moe polega prawda narracji.

Bibliografia:

Ankersmit, F. R., Narrative Logic. A Semantic Analysis of the Historian`s Language, 1983.

Black, M. The Prevalence of Humbug [w:] Philosophic Exchange, Vol. 13, Number 1/1982,.

Carr, D. Narrative and the Real Word: an Argument for Continuity, 1986.

Czarnocka, M. Droga do koncepcji prawdy symbolicznej, 2009.

Frankfurt, H. G., O wciskaniu kitu, 2008.

Kant, I. O domniemanym prawie do kamstwa z pobudek mioci wasnej, przekad A. Grzeliski, D. Pakalski [w:]

Filo-Sofija, nr 1/2002.

Keyes, Ralph, Czas postprawdy. Nieszczero i oszustwa w codziennym yciu, 2017.

Lynch, M. P., Truth in Context. An Essay on Pluralism and Objectivity, 1998.

Martin, G. D., A New Look at Fictional Reference, 1982.

21

McNeely F. K. Narrative Identity in Paul Ricoeur and Luce Irigaray: The Circularity Between Self and Other,

Michingan Technological University, 2010.

Post-truth, haso w English Oxford Living Dictionaries,

Richard, M. When Truth Gives Out, 2008.

Ricoeur, P. Czas i opowie, tom I, Intryga i historyczna opowie, przekad Magorzata Frankiewicz, Wydawnictwo

Uniwersytetu Jagielloskiego, Krakw 2008.

Riffaterre, M. Fictional Truth, 1990.

Ryan, Marie-Laure, Truth without scare quotes: Post-Sokalian genre theory, 1998.

Searle, J. The Logical Status of Fictional Discourse, 1975.

Paulina Frankiewicz, Uniwersytet dzki

Powie jako epicki eksperyment mylowy.

Myli si tylko obrazami. Jeli chcesz by filozofem, pisz powieci, pisa Albert Camus, literat i

filozof. Dzieo literackie bogate jest w, ujmowane zazwyczaj nie wprost, treci filozoficzne. Na

rzecz tej tezy przemawiaj wspczesne okolicznoci pokosiem poststrukturalizmu jest rozmycie

granic midzy literatur a dziedzinami takimi jak: antropologia, socjologia czy wanie filozofia.

Chociaby z tego powodu warto przyjrze si zalenociom na linii literatura - filozofia, a

konkretniej, utwr literacki - utwr filozoficzny.

Oferujc alternatywn rzeczywisto, w ktrej czowiek moe dowiedzie si wiele o swej naturze,

powie jest dzieem totalnym; konstruuje los na zamwienie - kontynuowa przywoan

wczeniej myl Camus. Prbujc spojrze na ten gatunek literacki z perspektywy filozofii

analitycznej, sdz, i mona go przyrwna do eksperymentu mylowego. Powie polega na

uczestnictwie i utosamieniu. Czytelnik po jej lekturze staje si bogatszy o dowiadczenia

wystpujcych w niej bohaterw. Dowiadczy ich, mimo e nie wydarzyy si one w jego

realnym wiecie. Idea powieci jest wic taka sama, jak w przypadku - upodobanej zwaszcza przez

filozofw analitycznych - metody naukowej: dzieo literackie powinno by medium adekwatnym

do rozstrzygania dylematw jednostki do tego stopnia, by ta nie musiaa ich przeywa na wasnej

skrze. Hipotetyczny scenariusz spisany na kartach powieci powinien wystarczy czytelnikowi do

tego, by poszukiwa odpowiedzi na fundamentalne pytania.

Do tej formy literackiej nierzadko uciekali si filozofowie kontynentalni. Do wymieni

powszechnie znanych przedstawicieli filozofii absurdu: Alberta Camusa, Franza Kafk czy Fiodora

Dostojewskiego. Utwory literackie pira autorw, ktrych nie nazwalibymy filozofami take

zmierzaj - a przynajmniej powinny - do rozstrzygnicia jakiego problemu. Nasuwa si zatem

pytanie: warto obj literatur namysem filozoficznym, czy raczej naleaoby j - jako nie

speniajc kartezjaskiego wymogu jasnoci i wyranoci - od filozofii odsun? I czy powie

jako narzdzie moe posuy nam do czego wicej ni do zaspokojenia estetycznej przyjemnoci

czy zapewnienia rozrywki?

Wioleta Gawe, Uniwersytet Ekonomiczny w Krakowie

Etyka rodowiskowa w dziaalnoci uniwersytetw.

Etyka rodowiskowa zajmuje si zagadnieniami zwizanymi z relacjami pomidzy jednostkami,

grupami spoecznymi a rodowiskiem naturalnym. Dbao o zasady etyki pozwala natomiast na

zachowanie rnorodnoci ekosystemw na Ziemi. Narodziny tej gazi etyki zwizane s z

22

zagroeniami dla rodowiska przyrodniczego, kiedy to etycy sformuowali wniosek, e etyka nie

moe ogranicza si do relacji midzyludzkich. Narodziny etyki rodowiska miay miejsce w latach

40. XX wieku, a jej inicjatorem by Aldo Leopold. Przedmiotem jej rozwaa s wartoci, normy

oraz imperatywy pozwalajce regulowa stosunek czowieka wobec rodowiska przyrodniczego. Za

zadanie przyjmuje rwnie wpywanie na zachowania ludzkie, a przede wszystkim na motywacj

do zachowa odpowiedzialnych wzgldem rodowiska. Sprowadza si zatem do obrony rodowiska

przed niszczc dziaalnoci czowieka, a take do obrony czowieka przed negatywnymi skutkami

degradacji rodowiska. Dy zatem do zachowania rwnowagi rodowiskowej, a jej idea wynika z

solidarnoci czowieka z natur.

Uczelnie wysze za porednictwem dziaalnoci naukowo-badawczej uczestnicz w procesie

ksztatowania postaw. W zglobalizowanym wiecie, gdzie rozwj nabra ogromnego tempa, troska

o rodowisko wydaje si by jeszcze waniejsza. Kady z nas powinien funkcjonowa ze

wiadomoci wpywu na rodowisko naturalne. Problem ten jest na tyle istotny, e zostao mu

powiconych szereg prac naukowych oraz wydarze (czcych czsto aspekty rozrywki z

elementami edukacyjnymi) majcych na celu jego popularyzacj w spoeczestwie. Istota uczelni w

zakresie ksztatowania wiadomoci wzgldem etyki rodowiska jest szczeglna. Z jednej strony

potrzebna jest edukacja w tym zakresie, z drugiej uczelnia swoimi zrachowaniami powinna

potwierdza trosk o rodowisko. Celem rozwaa jest prba okrelenia miejsca uczelni w

kontekcie etyki rodowiskowej i wytyczenie jej zada w tym zakresie.

Micha Godziszewski, Uniwersytet Warszawski

Why Tarski did not define the concept of truth - investigations on nonstandard models and

nonabsoluteness of satisfaction.

The so-called modeltheoretic method of characterizing the notion of truth consists in defining a

general notion of a model of a given formal language L, providing a definition of a binary relation

between models of L and the sentences of L, and finally singling out a concrete model as the

standard or the intended one and declaring that truth simpliciter (of sentences of L) should be

understood as truth in this model. Can we really treat this modeltheoretic definition of truth as the

definition of (mathematical) truth (say, at least with respect to the language of arithmetic)?

There are at least two serious problems with this method:

1. The first problem with this method is that it indeed relies on the concept of an intended or

standard structure (or the class of intended structures in case of some other theories, e.g. in the case

of set theory).

One of the arguments aiming at distinguishing the standard or intended model of Peano Arithmetic

relies on the Tennenbaums Theorem and related results. I will demonstrate how the mathematical

analysis of the Tennebaum-like phenomena in the context of a recently proposed modification of the

basic concepts of computable model theory supports the view that this cannot be achieved and that

not only the argument- from-Tennenbaums-theorem does not work, but that in the context of

computable quotient presentations of first-order structures the theorem itself simply does not hold.

2. The second one is that even having forgotten about the above, we might assume that our

metatheory can provide us with a determinate concept of the standard model. Then the question is:

does it follow that then the concept of truth is definite, complete, determinate or absolute?

Some researchers give a positive answer to the last question (see e.g. S. Feferman and D. Martin).

23

However, J. D. Hamkins and R. Yang proved (via generalization of the result of Krajewski) the so-

called nonabsoluteness of satisfaction theorem. I will demonstrate that Hamkins-Yang theorem can

be further strengthened and generalized, and argue how my results support the view that: a

philosophical commitment to the determinateness of the theory of truth for a structure cannot be

seen as a consequence solely of the determinateness of the structure in which that truth resides.

References:

Sol Feferman. Comments for EFI workshop meeting. pp. 1-9, 2013. Exploring the Frontiers of Incompleteness,

Harvard, August 31-September 1, 2013.

Joel David Hamkins, Ruizhi Yang, Satisfaction is not absolute, arXiv: https://arxiv.org/abs/1312.0670, pp. 34.

Stanisaw Krajewski, Mutually inconsistent satisfaction classes. Bull. Acad. Polon. Sci. Ser. Sci. Math. Astronom.

Phys., 22:983-987, 1974.

Donald A. Martin. Completeness or incompleteness of basic mathematical concepts, draft 3/15/12. Pages 1-26, 2012.

Exploring the Frontiers of Incompleteness, Harvard, April 4, 2012.

Filip Goaszewski, Uniwersytet Warszawski

Fenomeny hermeneutyczne w fenomenologii Husserla.

Tematem wystpienia bdzie zagadnienie fenomenw hermeneutycznych w filozofii Edmunda

Husserla. Pod pojciem fenomenw hermeneutycznych rozumiem przede wszystkim zjawiska

rozumienia oraz braku rozumienia. Interesuje mnie rwnie wica je relacja. Hermeneutyczna

krytyka Husserlowskiej fenomenologii wskazuje na postulat bezzaoeniowosi jako na

nierozwizywalny problem filozoficzny. Konieczno abstrahowania zarwno od uwiadomionych,

jak te nieuwiadomionych zaoe - wprowadzona wraz z aktem redukcji fenomenologicznej - stoi

w sprzecznoci z hermeneutycznym podejciem do interpretacji. Interpretowanie nigdy nie jest

wolne od jawnych, tudzie niejawnych zaoe, ktre przyjmuje interpretujcy. W myl owej

krytyki, opowiedzenie si po stronie fenomenologii miaoby zatem wyklucza moliwo

uprawiania filozofii hermeneutycznej.

W ramach tego wystpienia chciabym pokaza, e stosunek Husserla do zagadnie

hermeneutycznych jest bardziej skomplikowany. W szczeglnoci za, e tematyka rozumienia nie

jest czym, co wymyka si fenomenologicznej metodologii. Zaczn od przedstawienia kilku

interpretacji metody redukcji. Nastpnie skupi si na metodzie opisu fenomenologicznego i bd

prbowa wskaza rol, jak odgrywaj w nim fenomeny hermeneutyczne. Postaram si pokaza,

e fenomenologiczny opis, po pierwsze, nigdy nie jest wolny od zaoe, jest bowiem zawsze

prowadzony z wyranie okrelonej perspektywy. Po drugie, e fenomenolog musi by przynajmniej

czciowo wiadomym poczynionych zaoe. By moe fenomenologicznej bezzaoeniowoci

nie powinnimy wic odczytywa kluczem hermeneutycznym. Bd zwraca uwag na to, jak w

ramach opisu fenomenologicznego uobecnia si fenomen rozumienia oraz w jaki sposb jest on

powizany z tematem nierozumienia. W kontekcie tego drugiego zagadnienia szczeglnie

uyteczne okae si pojcie otwartego horyzontu, ktre Husserl stosowa, aby podkreli, e analiza

fenomenologiczna nigdy nie osiga kresu. Z biegiem czasu badany fenomen zawsze moe odsoni

szereg aspektw, ktre zostay pominite, i z tego wzgldu nigdy nie moemy mwi o rozumieniu

zupenym.

https://arxiv.org/abs/1312.0670

24

Aleksandra Gomuczak, Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu

Wprowadzenie do teorii analizy parafrastycznej.

Termin analiza parafrastyczna wprowadzony zosta przez Michaela Beaneya. Beaney wyrnia

trzy gwne modusy analizy: analiza regresywna, analiza dekompozycyjna i analiza

transformatywna, zwana te analiz interpretacyjn. Pierwszy rodzaj analizy polega na cofaniu

si do zasad, przesanek, przyczyn, dziki ktrym co moe zosta wyjanione. Drugi rodzaj

analizy polega na identyfikacji prostych czci tego, co zoone, a nastpnie na zbadaniu tych czci

oraz relacji pomidzy nimi. Ostatni rodzaj analizy polega na interpretacji danego zagadnienia

w ramach okrelonej struktury, innej ni ta, w ktrej zostao ono pierwotnie sformuowane.

Analiza parafrastyczna stanowi wariant analizy transformatywnej. Polega na przeformuowaniu

zdania nalecego do danego jzyka J w zdanie nalece do innego jzyka J*. Na znaczenie

parafraz zwrci wczeniej uwag Jan Woleski, ktry ponadto sam stosowa i rozwija t metod.

Beaney pokazuje, e z parafrazowaniem mamy do czynienia ju w analizach Fregego i Russella.

Woleski i Beaney podkrelaj globalno metody parafraz w ramach filozofii analitycznej. W

filozofii polskiej stosowanie tej metody zapocztkowa i rozwin Kazimierz Ajdukiewicz. Stosuje

on parafraz bardzo czsto, jednak nigdy nie poda jej cisej definicji. Metod t rozwija take

Leszek Nowak. W pracach Ajdukiewicza, Woleskiego, Nowaka i Beaneya znajduj si wstpne

rozwaania odnonie do tego, co nazwa mona teori analizy parafrastycznej. Moim celem jest

zebranie wyrnionych przez nich zaoe, ogranicze i moliwoci metody parafraz oraz

pokazanie jej potencjau metodologicznego.

Bibliografia:

Ajdukiewicz K., Jzyk i poznanie, t. I, Warszawa 2006

Ajdukiewicz K., Jzyk i poznanie, t. II, Warszawa 2006

Nowak L., Byt i myl: U podstaw negatywistycznej metafizyki unitarnej, t. I, Pozna 1998

Konfrontacje i parafrazy, red. K. astowski, L. Nowak, Warszawa Pozna 1979

The Analytic Turn. Analysis in Early Analytic Philosophy and Phenomenology, red. M.

Beaney, Routledge 2007

Woleski J., Filozoficzna szkoa lwowsko- warszawska, Warszawa 1985

Woleski J., Metamatematyka a epistemologia, Warszawa 1993

Ziemowit Gowin, Uniwersytet Warszawski

Ethics of Rational Self-Interest and Humes Guillotine.

David Humes guillotine, known also as Humes law, maintains that its impossible to draw ethical

conclusions from factual statements. Regardless of its possible interpretations, Humes guillotine

threatens, among others, cognitivists and moral realists (especially ethical naturalists). One of the

views vulnerable to Humes guillotine is Ayn Rands ethics of self-interest which derives the entire

moral sphere from the factual sphere, specifically from the nature of human beings and the

phenomenon of life.

My presentation consists of three parts. During the first one I will explain Humes guillotine and its

possible interpretations, regardless of historical doubts concerning Humes views on morality and

their alleged inconsistency. In the second part I will present some attempts at rejecting Humes law:

(1) the analysis of statements about goal-oriented actions which imply ought; (2) Alasdair

MacIntyres thesis on moral terms as being immanent in our language which evolved in the context

of thelos; (3) John Searles attempt to derive morality from institutional facts. I will argue that these

25

solutions are unsatisfactory. In the last part I will briefly show the main theses of Rands ethics and

then I will prove that the objectivist ethics albeit it prima facie doesnt disprove Humes law is

beyond the guillotines reach due to the ethics conditionality.

Wojciech Grabo, Uniwersytet Warszawski

Aspekty normy problem holistycznego ujcia wzorca normatywnego w wietle myli

pnego Wittgensteina.

Na gruncie polskiej teorii i filozofii prawa powszechnie przyjmuje si rozrnienie na normy

(wzorce normatywne) i przepisy prawne (samodzielne jednostki redakcyjne tekstu prawnego).

Jedna z najbardziej rozwinitych teorii wykadni prawa, teoria derywacyjna M. Zieliskiego,

zawiera jednak take postulat kadorazowego odtwarzania caociowego wzorca normatywnego

(tzw. ujcie holistyczne) w sytuacji stosowania prawa. Postulat ten wynika przede wszystkim z

zaoe dotyczcych przebiegu procesu interpretacji. Ujcie holistyczne byo niejednokrotnie

przedmiotem krytyki jako nieadekwatne pod wzgldem pragmatycznym, jednak teoria derywacyjna

nie doczekaa si jak dotd gruntownej modyfikacji w tym zakresie. W wystpieniu zaproponuj

posuenie si Wittgensteinowsk koncepcj postrzegania aspektw, wykorzystan w zbliony

sposb na gruncie filozofii nauki, jako dostarczajc adekwatnych narzdzi pojciowych do opisu

mechanizmu wyodrbniania relewantnych czci caociowo ujtej normy poprzez odczytanie

poszczeglnych przepisw.

Marietta Gramczewska, Uniwersytet Wrocawski

Ekwiwokacja w filozoficznoprawnych rozwaaniach o godnoci.

Pojcie godnoci jest terminem wieloznacznym i istotnie spornym. Uznanie wprowadzonych cech

rnicujcych zmierza w kierunku ekwiwokacji, ktra jest bdem logicznym zaburzajcym

ekonomi komunikacyjn. Struktura bdu opiera si na zmiennoci znacze jednego sowa w toku

jednej wypowiedzi. Dylematy godnoci ksztatuj si wok ograniczenia aksjologii prawa kosztem

ontycznej aktualizacji faktw spoecznych.

Celem referatu jest wyrnienie trzech konstruktw, ktre w zdecydowany sposb rekonstruuj

pojcie godnoci. Pierwszy, nawizuje do odczarowania wiata J. Habermasa. Drugi, pochodzc od

Deleuzea i Guattariego, analizuje ekonomi i precaria. Ostatni - za M. Foucault - prezentuje

czowieka jako niedawny wynalazek.

Przejcie do godnoci jako podstawy praw podmiotowych odbdzie si w kontekcie wiodcych

koncepcji filozoficznych:

Godno jako standardy i zasady (rules & policies) - R. Dworkina.

Godno jako relacja dobra wzgldem bytu - A. Gewirtha.

Godno jako oddziaujca na osobowo struktura bytu - T. Stycze.

Na tym etapie bdzie moliwe wnioskowanie o kontekstach bdu ekwiwokacji. Rnicowanie

godnoci jawi si jako wyzwanie dla teorii prawa oraz cigej aktualizacji adekwatnych podstaw

filozoficznych dla praktyki prawniczej.

26

Artur Gunia, Uniwersytet Jagielloski

Perspektywy technologicznej osobliwoci a problem tosamoci osobowej.

Czoowy transhumanista Ray Kurzweil w swoich futurystycznych prognozach przewiduje, e

technologiczna osobliwo (ang. singularity) nadejdzie do roku 2045. Bdzie to punkt w cywilizacji

czowieka, w ktrym postp techniczny stanie si tak szybki, e wszelkie ludzkie przewidywania

stan si nieaktualne. Wraz z nadejciem technologicznej osobliwoci przemianie ulegnie

cakowicie to co przez wieki okrelone byo jako natura czowieka. Zdaniem Kurzweila jest to

seksualno, duchowo, czy stosunek do wasnej mierci. Gwnymi wydarzeniami majcym do

tego doprowadzi bdzie stworzenie silnej sztucznej inteligencji przewyszajcej intelektualnie

ludzi, mocna symbioza mzg-komputer, a ostatecznie pena emulacja mzgu.

Transhumanista i etyk Nick Bostrom definiuje emulacj mzgu, zwan te transferem umysu, jako

wyprodukowanie inteligentnego programu poprzez zeskanowanie i cise odwzorowanie struktur

obliczeniowych ludzkiego mzgu. [...] Transfer umysu nie wymaga od nas zrozumienia, jak

funkcjonuje ludzkie poznanie ani jak zaprogramowa sztuczn inteligencj. Wymaga tylko tego,

bymy zrozumieli niskopoziomowe cechy funkcjonalne podstawowych elementw obliczeniowych

mzgu. Transfer umysu miaby by procesem skopiowania lub przeniesienia wiadomoci,

pamici czy odczu czowieka na trway nonik niebiologiczny.

Najwiksz wtpliwoci jest to, czy wraz z transferem umysu miaby dokona si transfer

tosamoci. Pomimo, e aktualnie transfer umysu jest jedynie kwesti teoretyczn, warto zgbi

ten problem na gruncie neuronaukowym, filozoficznym i etyczny. W swoim referacie uka rne

hipotetyczne perspektywy wdroenia transferu umysu oraz wynikajce z nich potencjalne

problemy odnoszce si do zachowania tosamoci osobowej.

Bibliografia:

Kurzweil, R. (2010). The singularity is near. Gerald Duckworth & Co.

Bostrom, N. (2016). Superinteligencja: scenariusze, strategie, zagroenia. Wydawnictwo Helion,

Gliwice.

Gunia, A. (2017). Osobliwo technologiczna (kapsuka). Filozofuj!, 18(6), 10.

Gunia, A. (2018). Wzmocnienie poznawcze jako podstawowy problem transhumanizmu. Zeszyty

Naukowe Towarzystwa Doktorantw UJ (w druku).

Merkle, R. (1993). Uploading: Transferring Consciousness from Brain to Computer. Extropy, 5, 5-

Dvorsky, G. (2004). Better living through transhumanism. HUMANIST-BUFFALO-, 64(3), 7-16.

Koch, C., & Tononi, G. (2008). Can machines be conscious?. Ieee Spectrum, 45(6).

Kutt, K., Gunia, A., & Nalepa, G. J. (2015). Cognitive enhancement: How to increase chance of survival in the jungle?.

In Cybernetics (CYBCONF), 2015 IEEE 2nd International Conference on (pp.293-298). IEEE.

Paulina Gurgul, Uniwersytet Jagielloski

wiaty znakw Marcela Prousta: Gillesa Deleuzea odczytanie W poszukiwaniu straconego

czasu.

Wrd krytyki proustowskiej przeomu I i II poowy XX wieku by wymieni choby Waltera

Benjamina, Rolanda Barthesa czy Georgesa Pouleta dzieo Gillesa Deleuzea Proust i znaki,

wydane w 1964, nastpnie poszerzone w 1972 roku, zajmuje miejsce wyjtkowe: otwiera nowy

27

kierunek interpretacji, przemieszczajc Prousta odbieranego jako wraliwego psychologa pamici

na pozycje filozoficzne.

Stosujc w swoim odczytaniu kategori znaku, Deleuze nie chce jednak wpisywa si w tradycj

semiotyki. Odegnujc si od analitycznego zaplecza, tworzy teori egzystencji polegajcej na

terminowaniu wrd znakw. W uniwersum W poszukiwaniu straconego czasu wyrnia cztery

wiaty znakw: wiatowoci, mioci, jakoci zmysowych oraz Sztuki. Tworz one hierarchi,

stanowic przestrze poszukiwania prawdy, pojtej nie jako abstrakcyjne idee intelektu, ale

esencje rzeczy. Nabywanie wiedzy polega na przebiegajcej w czasie interpretacji, ktra wynika nie

z woli podmiotu, lecz z przymusu znaku. Przywoujc konteksty idei platoskich i monadologii

Leibniza, myliciel wydobywa epistemologiczne wtki dziea Prousta, przyznajc twrczoci

artystycznej uprzywilejowan rol objawiania prawdy.

Analiza wykadni Deleuzea, skupiajcej si na problemie powstawania dziea sztuki, pozwoli

postawi pytanie o relacj filozofii i literatury, ich wzajemne powizania i granice ich

stosowalnoci.

Bibliografia:

A. P. Colombat, Deleuze and Signs [w:] Deleuze and Literature, red. I. Buchanan, J. Marks, Edinburgh University

Press, Edinburgh 2000.

G. Deleuze, Proust i znaki, prze. M.P. Markowski, sowo/obraz terytoria, Gdask 1999.

Ch. M. Drohan, The Search for Strange Worlds: Deleuzian Semiotics and Proust [w:] Becketts Proust/Deleuzes Proust,

red. M. Bryden, M. Topping, Palgrave Macmillan, Hampshire 2009.

J-J. Lecercle, Deleuze Reads Proust [w:] idem, Badiou and Deleuze. Read Literature, Edinburgh University Press,

Edinburgh 2010.

M. Proust, Pami i intelekt, prze. M.P. Markowski, "Literatura na wiecie" nr 01-02/1998 (318-319).

Pawe Gwiadziski, Uniwersytet Jagielloski

The Molyneux question and sensory substitution phenomena. Possible answer or further

complication?

Molyneux question is a thought experiment in which one is asked to imagine an adult person,

congenitally blind who is familiar with concepts of geometrical figures such as sphere or cube

(learned through touch). Then we are asked to imagine that this person, thanks to a miracle,

regained her sight and found herself in the room where a couple of such geometrical figures are

standing. Now the question is whether that person would be able to recognise and differentiate those

figures using only her newly acquired sensory modality. Molyneux with his question tries to tackle

the following problem: are geometric concepts tied to particular sense or independent of any of

them? Locke described this issue in IX Chapter of his work An Essay Concerning Human

Understanding.

Molyneux question is regarding the status of geometrical concepts, but could be extended and used

to consider aspects like spatiality. Western philosophy is dubbed the philosophy of sight, but

Molyneux question calls into question limits of sight dependent nature of concepts.

Locke and Molyneux both give a negative answer to the stated problem. In my presentation I would

like to argue however, that the phenomena of sensory substitution could be used as leverage in

nuancing this problem. Sensory substitution (SS) is a transposition of the characteristics of one

sensory modality into stimuli of another sensory modality using sensory substitution devices (SSD)

28

it is mostly used to aid blind people. I would like to compare case studies on SS with studies on

people who were congenitally blind, but regained sight after cataract surgery and discuss that in

context of research me and my team are currently conducting on Colorophone SSD and try to

consider the possibility of existence of transmodal spatial concepts or lack thereof.

Zofia Haza, Uniwersytet dzki

XVII-wieczne podrczniki do logiki-Pierre Gassendi i Szkoa z Port Royal.

Logika w wieku XVII dya do zerwania ze scholastyk i autorytetem Arystotelesa. Filozofia

miaa przy pomocy logiki ostatecznie rozstrzygn zagadnienia metafizyczne oraz da czowiekowi

wadz nad przyrod. Scholastyczn logik naleao przeanalizowa i przeformuowa tak, aby

suya XVII wiecznym celom. Std wzia si potrzeba napisania podrcznika do logiki, w ktrym

zawarta byaby prezentacja nowej metody. Chciaabym zwrci uwag na dwa takie podrczniki:

jeden autorstwa Pierrea Gassendiego, a drugi wsptworzony przez Arnaulda i Nicolea.

Autorzy Logiki z Port Royal uwaaj, e wyoenie dobrej metody jest kluczowe i krytykuj inne

dziay logiki, ktre s tradycyjnie do tej dyscypliny wczane. Wprawdzie w podrczniku moemy

znale czci powicone sylogistyce, rachunkowi zda, a nawet logice modalnej, ale towarzysz

im uwagi deprecjonujce logik formaln. Ca czwart cz swego dziea powicaj metodzie,

wykorzystujc reguy metodologiczne Kartezjusza oraz reguy dowodu Pascala. Nadrzdn staje si

dla nich zasada, e to, co jasno i wyranie poznane, musi by prawdziwe. Pozostae metody

omawiaj jedynie powierzchownie, nie uwaajc ich nawet za wice. Ich metoda nauk mocniej

nawizuje do teorii dowodu Pascala, ni do metody Kartezjusza. Przykady czerpi prawie

wycznie z matematyki. Opisan przez nich metod najtrafniej mona opisa, jako apriorystyczno-

dedukcyjn.

Mogoby si wydawa, e podrczniki do logiki tworzone w tym samym czasie, bd do siebie

podobne. Jednake ksika Gassendiego jest inna. atwo dajc si uchwyci rnic s obszerne

komentarze autora odnonie do filozofii antycznej, w szczeglnoci do Epikura oraz nieustanne

nawizania do XVII wiecznych przyrodoznawcw. Gassendi zachwyca si Galileuszem i

Kopernikask astronomi. W swej metodzie posuguje si przykadami tak, aby nie wykada

czystych regu, ale wzbogaca je o pynce z nich dla nauki korzyci. Dokadnie tak samo postpuje

Galileusz. Synteza i analiza to gwne narzdzia, ktre, w rnych konfiguracjach, mog prowadzi

do odkrywania, oceny lub wykadu. Wyoona w Logice metodologia ma przysuy si

badaniom naukowym. Empiryczne dane, ktre odbieramy zmysami, mog by poddawane

logicznej analizie w sposb prawidowy. Metoda Gassendiego jawi si jako hipotetyczno-

dedukcyjna, jednak w istocie mocno empiryczna. Krytyczne porwnanie tych XVII wiecznych

podrcznikw moe rzuci wicej wiata na logik tamtych czasw. Jest ona cile zwizana z

celem, jakiemu ma suy i chocia w efekcie nadal jest arystotelesowskim organonem, to, w

rkach rnych mylicieli, ma inne zastosowanie.

29

Aleksandra Horowska, Uniwersytet Wrocawski

Problemy wykadni prawa w De legum interpretatione G.W. Leibniza.

Celem przywiecajcym autorce niniejszego referatu jest prba prezentacji jednego z

najwaniejszych, take wspczenie, zagadnie filozofii prawa problemu wykadni

(interpretatio) prawa stanowionego (leges) w perspektywie jednej z wczesnych rozpraw

prawniczych G.W. Leibniza De legum interpretatione, rationibus, applicatione, systemate (ok.

1678 1679 r.; Mollat, s. 71 84). Na podstawie analizy tekstu niniejszej rozprawy, w powizaniu

z innymi pismami hanowerczyka oraz zaoeniami jego filozofii prawa, przedstawione zostan

gwne zaoenia i zasady wykadni prawa, m.in.: wykadnia (tego, co

wypowiedziane, i tego, co pomylane), konieczno interpretacji kadego przepisu, odkrycia racji

(rationes), ktrymi kieruje si prawodawca, rola definicji (w szczeglnoci realnych), czy wreszcie

potrzeba uwzgldnienia zasad prawa naturalnego (ius naturale) w rozumieniu przepisw prawa

stanowionego oraz prymat tego pierwszego w przypadku kolizji norm. Przedstawiana przez

Leibniza teoria interpretacji przepisw, ktra jak caa filozofia prawa niemieckiego myliciela

posiada swj gbszy, metafizyczny fundament, zestawiona zostanie ze wspczesnymi

koncepcjami wykadni jzykowej, funkcjonalnej i systemowej, co pozwoli na uwypuklenie

podobiestw i rnic pomidzy tymi perspektywami. Dokonana zostanie take prba odpowiedzi na

pytanie, na ile przedstawiona przez hanowerczyka koncepcja jest aktualna i mogaby by

zastosowana we wspczesnej wykadni prawa.

Marcin Hylewski, Uniwersytet lski

Filozof prywatnie, czyli co ycie Ka