Krztusiec - jedna choroba wiele problemów

NZOZ Poradnia Specjalistyczna „Gemini”

lek. med. Alfred Rajczyk

ŻYCHLIN, 18 LUTY 2017 R.

Przeźrocza na podstawie prezentacji dr hab. n med. Ewa Majda-Stanisławska Klinika Chorób zakaźnych Dzieci UM Łódź

Definicja krztuśca wg WHO 2000

• Kaszel napadowy trwający > 21 dni,

• Powiązanie epidemiologiczne (kontakt z chorym na krztusiec),

• lub rozpoznanie w oparciu o badania mikrobiologiczne lub PCR.

TRUDNE ROZPOZNANIE CHOROBY NA PODSTAWIE OBJAWÓW KLINICZNYCH

Kolejność objawów w krztuścu

Działanie toksyny krztuścowej i hemaglutyniny włókienkowej na nabłonek urzęsiony dróg oddechowych

TRUDNE ROZPOZNANIE CHOROBY NA PODSTAWIE BADAŃ DIAGNOSTYCZNYCH

Testy diagnostyczne w rozpoznawaniu krztuśca

•Hodowla - wymaz z nosogardła, miarodajny tylkow ciągu dwu pierwszych tygodni kaszlu,

•PCR – wymaz z nosogardła, miarodajny w pierwszych3 tygodniach kaszlu, możliwe wyniki fałszywie dodatnie(zanieczyszczenie próbki) i fałszywie ujemne ( wymazpobrany zbyt płytko lub zbyt późno),

•Testy serologiczne

Optymalny czas wykonania testów diagnostycznych

w krztuścu

Prawidłowa technika pobierania materiału bakteriologicznego do hodowli i badania PCR przy podejrzeniu krztuśca

Hodowla pałeczek krztuśca – karkołomne wyzwanie

Testy serologiczne w diagnostyce krztuśca -przeciwciała dla toksyny krztuścowej

•IgA – wysokie miana dowodzą zakażenia,•IgG – czterokrotny wzrost miana w dwóch próbkach pobranych w odstępie 2-4 tygodni dowodzi zakażenia,

Możliwe także oznaczenie w/w przeciwciał dla hemaglutyniny włókienkowej i dla pertaktyny

– podobna interpretacja wyników

Wskazana ostrożna interpretacja u osób niedawno szczepionych!

NIEOPANOWANA SYTUACJA EPIDEMIOLOGICZNA KRZTUŚCA

NIESATYSFAKCJONUJĄCA SKUTECZNOŚĆ SZCZEPIEŃ OCHRONNYCH

Zaraźliwość krztuśca

• Przypadki krztuśca zgłaszane do CDC w latach 1922-2014

Zapadalność na krztusiec w Europie w roku 2010 z podziałem na grupy wiekowe

Liczba przypadków krztuśca w Europie w roku 2010 z podziałem na grupy wiekowe (n=8 903)

KASZEL - TO KRZTUSIEC CZY JEGO POWIKŁANIA?Krztusiec – koinfekcja z wirusami oddechowymi

Podobne objawy – inny czynnik etiologiczny: Mycoplasma pneumoniae, Chlamydophilapneumoniae, Bordetella parapertussis

• Jeżeli kaszel jest napadowy, duszący, z charakterystycznym świszczącymwdechem przypominającym pianie koguta - możemy być niemal pewni, żeto koklusz. Zwłaszcza, jeśli napady kaszlu zdarzają się po kilkanaście razy nadobę, są niezwykle męczące, kończą się dusznościami, a nawetwymiotami, może dojść też do mimowolnego oddania moczu lub stolca.Taki kaszel jest charakterystycznym symptomem krztuśca.

• Faza napadowego kaszlu może trwać nawet 10 tygodni.

• U dzieci najmłodszych kaszel może nie występować. Zamiast kaszlu możesię pojawić: kichanie, łzawienie, napady utrudnionego oddechu(duszności), bezdechy.

KRZTUSIEC - TRUDNE LECZENIE CZY STOSUJEMY PROFILAKTYKĘ POEKSPOZYCYJNĄ?

W terapii krztuśca niezbędne jest podawanie antybiotyków, które zniszcząpałeczki krztuśca.

Chory powinien pozostawać w domu, odpoczywać i zadbać o lekkostrawną,bogatą w witaminy dietę. Lekarz przepisze też zapewne środki łagodzącekaszel. Pod wpływem terapii choroba powinna się cofać, choć pokasływaniemoże się utrzymywać przez wiele tygodni.

Napady kaszlu utrzymują się przez kilka tygodni, a potem stopniowo ustępują.Ale kaszel może jeszcze powracać nawet przez kilka miesięcy, zanim całkiempozwoli o sobie zapomnieć. Jest więc nie tylko męczący dla dziecka i jegorodziny, ale także groźny.

Zaraźliwość krztuśca

•Około 80-90% pacjentów samoistnie pozbędzie się pałeczekkrztuśca z jamy nosowo-gardłowej w czasie 3-4 tygodni odpoczątku kaszlu,

•Małe, nieszczepione i nieleczone dzieci pozostają zaraźliwedla otoczenia > 6 tygodni,

•Po 5 pełnych dniach leczenia makrolidem chory przestajebyć zaraźliwy dla otoczenia.

Następstwem zakażenia może być zapalenie ucha środkowego, płuc, spowolnienie wzrostu dziecka, a także

zaburzenia w rozwoju fizycznym i umysłowym.

Profilaktyka poekspozycyjna

•Stosowana do 21 dni po kontakcie,

•Zapobiega rozprzestrzenianiu się zakażeń pałeczką krztuśca,

•Dawki i leki takie same jak w leczeniu choroby,

Komu w szczególności należy proponować profilaktykę poekspozycyjną?

•Dzieciom < 1 roku życia,

•Osobom z zaburzeniami odporności,

•Pacjentom z przewlekłymi chorobami płuc, niewydolnością oddechową,

•Chorym na mukowiscydozę,

•Kobietom w ciąży,

•Pracownikom służby zdrowia.

• Co to znaczy ekspozycja na krztusiec?

•Przebywanie „twarzą w twarz” z osobą chorą nakrztusiec w odległości ≤ 3 stopy (91,44cm),

•Bezpośredni kontakt z wydzieliną dróg oddechowychosoby chorej na krztusiec (np. bronchoskopia, chustkihigieniczne, dzielenie naczyń do jedzenia i picia),a także badanie jamy nosowo-gardłowej przez lekarza.

Leczenie krztuśca i profilaktyka poekspozycyjnakrztuśca u dzieci

• Czas włączenia leczenia?• Niemowlęta leczy się w okresie do 6tygodni od pojawienia się kaszlu.• Chorych po ukończeniu 1 roku życia –do 3tygodni od początku kaszlu. • Jakim antybiotykiem? Jak długo?• Erytromycyna przez 14 dni Azytromycyna przez 5dni, klarytromycyna

przez 7dni.• Azytromycynę stosuje się z wyboru u niemowląt;

dzieciom z tej grupy wiekowej nie należy natomiast podawać erytromycyny i klarytromycyny.

• Alternatywnie u dzieci od 2 miesiąca życia klotrimoksazol.

TiwariT, 2005 CDC guildelines

Leczenie i profilaktyka poekspozycyjna krztuśca u dorosłych

Azytromycyna 500 mg w pojedynczej dawce w pierwszym dniu , następnie 250 mg co 24 godz. od drugiego do piątego dnia,

•Klarytromycyna 500 mg co 12 godzin przez 7 dni,

•Erytromycyna 500 mg co 6 godz. przez 14 dni,

•Alternatywnie, w przypadku nietolerancji lub nadwrażliwości na makrolidy klotrimoksazol 960 mg co 12 godzin przez 14 dni.

TiwariT, 2005 CDC guidelines

Krztusiec - podsumowanie problemów

• –Nierozpoznawanie

• –Niezgłaszanie podejrzanych przypadków

• –Niediagnozowanie

• –Nieizolowanie chorych

• –Niepełne i nieterminowe szczepienia ochronne

• –Nieprawidłowe leczenie

• –Niestosowanie profilaktyki poekspozycyjnej

• http://journals.lww.com/pidj/Abstract/2015/09000/Pertussis_Across_the_

• Chodorowska Małgorzata. „Kuklińska D.: Krztusiec u młodzieży i osób dorosłych.”Epidemiol 55 (2001): 189-195.

• Jóźwik H. „Wysocki J.: Krztusiec–nadal aktualny problem kliniczny.” Lek 6 (2000): 72-76.

• Moes-Wójtowicz Alicja, Bolesław Kalicki, and Anna Jung. „Krztusiec–choroba, która nie dajeo sobie zapomnieć.”Pediatria i Medycyna Rodzinna 4 (2012): 335-340.

• Mrozińska Maria, and Ewa Mik. „Profilaktyka krztuśca.”

• http://szczepienia.pzh.gov.pl/main.php?p=3&id=80

• Lutyńska, Anna, et al. „Badania genetycznej zmienności szczepów Bordetella pertussisw aspekcie wzrostu zachorowań na krztusiec.” Probl Hig Epidemiol93 (2012): 599-604.

• Kardas-Sobantka, Dorota, et al. „Charakterystyka dzieci z rozpoznanym zakażeniem pałeczkąkrztuśca.” Przegl Epidemiol 54 (2000): 357-365.

• Piotrowska-Depta, Maria, and Janina Piotrowska-Jastrzębska. „Krztusiec–choroba nie tylkodzieci, aktualne strategie jej zapobiegania.” Pediatria i Medycyna Rodzinna 5.4 (2009):240-244. Rorat,

• Marta, et al. „Przydatność badań serologicznych w analizie zachorowań na krztusiecw ognisku epidemiologicznym.” Pediatria Polska 88.1 (2013): 14-19.

• Krztusiec - jedna choroba wiele problemów dr hab. n med. Ewa Majda-Stanisławska KlinikaChorób zakaźnych Dzieci UM w Łodzi.

Dziękuję za uwagę