Kryteria oceniania z fizyki klasa VIII - rok szkolny 2018/2019Nauczyciel realizujący: mgr Stanisława Szajna

Kursywą oznaczono treści dodatkowe.

Kontrakt uczeń - nauczyciel z fizyki na rok szkolny 2018-2019I. Kryteria oceniania z fizyki

Ocenie podlegają: sprawdziany, kartkówki, prace domowe, ćwiczenia praktyczne, praca ucznia na lekcji, prace dodatkowe oraz szczególne osiągnięcia.I. Sprawdzian przeprowadza się w formie pisemnej, a ich celem jest sprawdzenie wiadomości i umiejętności ucznia z zakresu danego działu.

• Sprawdzian planuje się na zakończenie każdego działu.• Uczell jest informowany o planowanym sprawdzianie z tygodniowym wyprzedzeniem w dzienniku elektronicznym- terminarz.• Przed każdym sprawdzianem nauczyciel podaje jego zakres programowy.• Zasady ich poprawy oraz sposób przechowywania prac klasowych są zgodne z WSO.• Sprawdzian umożliwia sprawdzenie wiadomości i umiejętności na wszystkich poziomach wymagań edukacyjnych, od koniecznego do wykraczającego.• Zadania ze sprawdzianu są przez nauczyciela omawiane.

2. Kartkówki przeprowadza się w formie pisemnej, a ich celem jest sprawdzenie wiadomości i umiejętności ucznia z zakresu programowego• Nauczyciel nie ma obowiązku uprzedzania uczniów o terminie i zakresie programowym kartkówki.• Kartkówka jest tak skonstruowana, aby uczeń mógł wykonać wszystkie polecenia w czasie nie dłuższym niż 15 minut.o Zasady przechowywania kartkówek, sprawdzianów reguluje statut szkoły.

3. Praca domowa jest pisemną lub ustną formą ćwiczenia umiejętności i utrwalania wiadomości zdobytych przez ucznia podczas lekcji.• Pisemna pracę domową uczeń wykonuje w zeszycie albo w formie zleconej przez nauczyciela.• Przy wystawianiu oceny za pracę domową nauczyciel bierze pod uwagę samodzielność i poprawność jej wykonania.

4. Aktywność i praca ucznia na lekcji• Raz w semestrze uczeń może być nieprzygotowany do lekcj i (np. brak przyrządów, zeszytu, brak zadania) -zgłasza to przed lekcją. Brak ten jest odnotowany wdzienniku elektronicznym jako "bz".Ocenę z aktywności może otrzymać uczeń, który jest np. zaangażowany w pracę na lekcj i lub inne formy pracy edukacyjnej.

5. Ćwiczenia praktyczne obejmują zadania praktyczne, które uczeń wykonuje podczas lekcji. Oceniając je, nauczyciel bierze pod uwagę:• wartość merytoryczną,• dokładność wykonania polecenia,• staranność,• w wypadku pracy w grupie stopień zaangażowania w wykonanie ćwiczenia.

6. Szczególne osiągnięcia uczniów, w tym udział w konkursach przedmiotowych, szkolnych i międzyszkolnych, są oceniane jeśli uczeń zajmie 1,11,11I miejsce lubwyróżnienie

l

II. Zasady uzupełniania braków i poprawiania ocen

I. Oceny ze sprawdzianów poprawiane są na poprawkowych sprawdzianachw terminie dwóch tygodni po omówieniu sprawdzianu i wystawieniu ocen.

2. Jeżeli uczeń otrzymał negatywną ocenę z pracy domowej, ćwiczenia praktycznego powinien uzupełnić braki w terminie podanym przez nauczyciela.J. Uczeń może uzupełnić braki np. wynikające z nieobecności drogą indywidualnych konsultacji z nauczycielem po uprzednim umówieniu się - zgoda pisemna rodzica na

pozostanie po lekcjach ucznia! uczennicy.

[II. Ocena szkolna przeliczenie procentowe w pracach pisemnych

ocena niedostateczna - 0%-35%ocena dopuszczająca - 36%-50%ocena dostateczna - 51%-75%ocena dobra - 76~'ó-85%ocena bardzo dobra - 86~'ó-99%ocena celująca 100%

r Ocena=-=o_w~a.::d.::ze=-:.I__ --1_._---,O=-c=-e:..:l.:..:la::....::.o.:..:w.:..:a::..d:..:z:..:e:..:.::2-+__ ---=O:..:c:..:e:.:.n:::a:..:o:::....:.w.:..:a:..:d:.:z:.:e:..:3==--_---1I e Zadania domowe • kartkówki • sprawdziany

• Aktywność • Szczególne• Ćwiczenia osiągnięcia

praktyczne

Wymagania na poszczególne oceny

konieczne podstawowe rozszerzające dopełniające

2

dopuszczający dostateczny dobry bardzo dobry

II III IV

OZDZIAŁ I. ELEKTROSTATYKA i PRĄD ELEKTRYCZNY

Uczeń• demonstruje zjawisko elektryzowania

ciał przez potarcie

Uczeń• opisuje budowę atomu• wyjaśnia. na czym polega zjawisko

Uczeń• opisuje jakościowo oddziaływanie

ładunków jednoimiennych

Uczeń• analizuje kierunek przemieszczania się

elektronów podczas elektryzowania

konieczne

dopuszczający

• wymienia rodzaje ładunków elektry-cznych

• wyjaśnia, jakie ładunki się odpychają,a jakie przyciągają

• podaje jednostkę ładunku• demonstruje zjawisko elektryzowania

ciał przezdofyk ciałem naelektryzowanym• podaje jednostkę ładunku elektrycznego• podaje przykłady przewodników i izo-

latorów• rozróżnia materiały, dzieląc je na

przewodniki i izolatory• wykazuje doświadczalnie, że ciało

naelektryzowane przyciąga drobneprzedmioty nienaelektryzowane

• wymienia źródła napięcia• stwierdza, że prąd elektryczny płynie

tylko w obwodzie zamkniętym• podaje przykłady praktycznego wyko-

rzystania przepływu prądu w cieczach• podaje przykłady przepływu prądu

w zjonizowanych gazach, wykorzy-stywane lub obserwowane w życiucodziennym

• wyjaśnia, jak należy się zachowywaćw czasie burzy

• wymienia jednostki napięcia i natężeniaprądu

• rozróżnia wielkości dane i szukane• wskazuje formy energii, na jakie jest

zamieniana energia elektryczna• wyjaśnia, w jaki sposób oblicza się pracę

prądu elektrycznego• wyjaśnia, w jaki sposób oblicza się moc

podstawowe

Wymagania na poszczególne oceny

rozszerzające

dostateczny

II

elektryzowania ciał przez potarcie• wyjaśnia, od czego zależy siła elektry-

czna występująca między naelektryzo-wanymi ciałami

•• opisuje elektryzowanie ciał przez dotykciałem naelektryzowanym

• wyjaśnia, na czym polega zjawiskoelektryzowania ciał

• wyjaśnia różnicę między przewodni-kiem a izolatorem

• opisuje przemieszczanie się ładunkóww przewodnikach pod wpływemoddziaływania ładunku zewnętrznego

• stosuje pojęcie indukcji elektrostatycznej• informuje, że siły działające między

cząsteczkami to siły elektryczne• opisuje przepływ prądu w przewodnikach

jako ruch elektronów• rysujeschematy obwodów elektrycznych,

stosując umowne symbole graficzne• odróżnia kierunek przepływu prądu od

kierunku ruchu elektronów• wyjaśnia, jak powstaje jon dodatni,

a jak - jon ujemny• wyjaśnia, na czym polega przepływ

prądu elektrycznego w cieczach• wyjaśnia, na czym polega jonizacja

powietrza• wyjaśnia, na czym polega przepływ

prądu elektrycznego w gazach• definiuje napięcie elektryczne• definiuje natężenie prądu elektrycznego• posługuje się pojęciem mocy do

obliczania pracy wykonanej (przez

dobry

III

i różnoimiennych• przelicza podwielokrotności jednostki

ładunku• stosuje zasadę zachowania ładunku

do wyjaśniania zjawiska elektryzowaniaciał przez potarcie

• stosuje zasadę zachowania ładunkudo wyjaśniania zjawiska elektryzowaniaciał przez dotyk ciałem naelektryzo-wanym

• opisuje budowę elektroskopu• wyjaśnia, do czego służy elektroskop• opisuje budowę metalu (przewodnika)• wykazuje doświadczalnie różnice między

elektryzowaniem metali i izolatorów• wyjaśnia, w jaki sposób ciało naele-

ktryzowane przyciąga ciało obojętne• wyjaśnia, na czym polega zwarcie• buduje proste obwody elektryczne

według zadanego schematu• opisuje doświadczenie wykazujące, że

niektóre ciecze przewodzą prąd ele-ktryczny

• wyjaśnia, do czego służy piorunochron• posługuje się pojęciem napięcia ele-

ktrycznego jako wielkości określającejilość energii potrzebnej do przeniesieniojednostkowego ładunku w obwodzie

• przelicza wielokrotności i podwielokro-tności jednostek napięcia elektrycznegoi natężenia prądu elektrycznego

• przelicza wielokrotności i podwielokro-tności jednostek pracy i mocy

• przelicza dżule na kilowatogodziny,

dopełniające

bardzo dobry

IV

ciał przez potarcie• bada za pomocą próbnika napięcia

znak ładunku zgromadzonego nanaelektryzowanym ciele

• analizuje kierunek przemieszczania sięelektronów podczas elektryzowaniaciał przez potarcie i dotyk

• posługuje się pojęciem ładunku elektry-cznego jako wielokrotności ładunkuelementarnego

• opisuje przemieszczanie się ładunkóww izolatorach pod wpływem oddziały-wania ładunku zewnętrznego

• wyjaśnia, dlaczego ciała naelektryzo-wane przyciągają nienaelektryzowaneprzewodniki

• wyjaśnia, dlaczego ciała naelektryzo-wane przyciągają nienaelektryzowaneizolatory

• wskazuje analogie mięozy zjawiskami,porównując przepływ prądu z przepły-wemwody

• wykrywa doświadczalnie, czy danasubstancja jest izolatorem, czy prze-wodnikiem

• przewiduje wynik doświadczeniawykazującego, że niektóre cieczeprzewodzą prąd elektryczny

• opisuje przesyłanie sygnałów z narządówzmysłu do mózgu

• rozwiązuje zadania, wykorzystującpojęcie pojemności akumulatora

• analizuje schemat przedstawiającywielkości natężenia prądu elektry-cznego oraz napięcia elektrycznego

3

konieczne

dopuszczający

urzqdzeń elektrycznych• wymienia jednostki pracy i mocy• nazywa przyrzqdy służqce do pomiaru

napięcia elektrycznego i natężeniaprqdu elektrycznego

• określa zakres pomiarowy miernikówelektrycznych (woltomierzai amperomierza)

• podaje przykłady równoległego połq-czenia odbiorników energii elektrycznej

podstawowe

Wymagania na poszczególne oceny

rozszerzające

dostateczny

II

urzqdzenie)• oblicza kosztzużytej energii elektrycznej• porównuje pracę wykonanq w tym

samym czasie przez urzqdzenia o różnejmocy

• określa dokładność mierników elektry-cznych (woltomierza i amperomierza)

• mierzy napięcie elektryczne i natężenieprqdu, elektrycznego, włqczajqcodpowiednio mierniki do obwodu

• podaje niepewność pomiaru napięciaelektrycznego i natężenia prqduelektrycznego

• wyjaśnia, jakie napięcie elektryczneuzyskujemy, gdy baterie połqczymyszeregowo

dobry

III

a kilowatogodziny na dżule• stosuje do obliczeń zwiqzki między

pracq i mocq prqdu elektrycznego• rozwiqzuje proste zadania, wykorzy-

stujqc wzory na pracę i moc prqduelektrycznego

• rysuje schemat obwodu służqcego dopomiaru napięcia elektrycznegoi natężenia prqdu elektrycznego

• montuje obwód elektryczny wedługpodanego schematu

• stosuje do pomiarów miernik uniwersalny• oblicza moc żarówki na podstawie

pomiarów• rysuje schemat szeregowego połqcze-

nia odbiorników energii elektrycznej• rysuje schemat równoległego połqcze-

nia odbiorników energii elektrycznej

dopełniające

bardzo dobry

IV

spotykane w przyrodzie i wykorzystywa-ne w urzqdzeniach elektrycznych

• analizuje schemat przedstawiajqcymoc urzqdzeń elektrycznych

• analizuje koszty eksploatacji urzqdzeńelektrycznych o różnej mocy

• wymienia sposoby oszczędzania energiielektrycznej

• wymienia korzyści dla środowiska natu-ralnego wynikajqce ze zmniejszeniazużycia energii elektrycznej

• planuje doświadczenie, którego ceiemjest wyznaczenie mocy żarówki

• projektuje tabelę pomiarów• zapisuje wynik pomiaru, uwzględniajqc

niepewność pomiaru• uzasadnia, że przez odbiorniki połqczo-

ne szeregowo płynie prqd o takimsamym natężeniu

• wyjaśnia, że napięcia elektryczne naodbiornikach połqczonych szeregowosumujq się

• wyjaśnia, dlaczego przy równoległymłqczeniu odbiorników jest na nichjednakowe napięcie elektryczne

• wyjaśnia, dlaczego przy równoległymłqczeniu odbiorników prqd z głównegoprzewodu rozdziela się na poszcze-gólne odbiorniki (np. posługujqc sięanalogiq hydrodynamicznq)

4

Wymagania na poszczególne oceny

konieczne podstawowe rozszerzające

dopuszczający dostateczny dobry

II III

• ROZDZIAŁ II. ELEKTRYCZNOŚĆ i MAGNETYZM

Uczeń Uczeń• opisuje sposób obliczania oporu ele- • informuje, że natężenie prądu płyną- posługuje się pojęciem oporu elektry-

ktrycznego cego przez przewodnik (przy stałej cznego jako własnością przewodnika• podaje jednostkę oporu elektrycznego temperaturze) jest proporcjonalne do przelicza wielokrotności i podwielokro-• mierzy napięcie elektryczne i natężenie przyłożonego napięcia tności jednostki oporu elektrycznego

prądu elektrycznego • oblicza natężenie prądu elektrycznego stosuje do obliczeń związek między• zapisuje wyniki pomiaru napięcia elektry- lub napięcie elektryczne, posługując napięciem elektrycznym a natężeniem

cznego i natężenia prądu elektrycznego się proporcjonalnością prostą prądu i oporem elektrycznymw tabeli • buduje obwód elektryczny rysuje schemat obwodu elektrycznego

• odczytuje dane z wykresu zależności I(U) • oblicza opór elektryczny, wykorzystując sporządza wykres zależności natężenia• podaje wartość napięcia skutecznego wyniki pomiaru napięcia elektrycznego prądu elektrycznego od napięcia

w domowej sieci elektrycznej i natężenia prądu elektrycznego elektrycznegoporównuje obliczone wartości oporu• wymienia rodzaje energii, na jakie • oblicza opór elektryczny na podstawie elektrycznego

zamieniana jest energia elektryczna wykresu zależności I(U) wyjaśnia, do czego służy uziemienie• wymienia miejsca (obiekty), którym • rozpoznaje proporcjonalność prostą na opisuje zasady postępowania przy

szczególnie zagrażają przerwy w dosta- podstawie wykresu zależności I(U) porażeniu elektrycznymwie energii • wyjaśnia, dlaczego nie wolno dotykać rozwiązuje zadania, w których konieczne

• wyjaśnia, do czego służą bezpieczniki przewodów elektrycznych pod napięciem jest połączenie wiadomości o przepły-i co należy zrobić, gdy bezpiecznik • zapisuje dane i szukane w rozwiązywa- wie prądu elektrycznego i o cieplerozłączy obwód elektryczny nych zadaniach przewiduje, czy przy danym obciążeniu

• informuje, że każdy magnes ma dwa • wyjaśnia, do czego służą zasilacze bezpiecznik rozłączy obwód elektrycznybieguny awaryjne opisuje zasadę działania kompasu

• nazywa bieguny magnetyczne magne- • wskazuje skutki przerwania dostaw energii • opisuje zachowanie igły magnetycznejsów stałych elektrycznej do urządzeń o kluczowym w pobliżu przewodnika z prądeminformuje, że w żelazie występują do- znaczeniu opisuje wzajemne Oddziaływaniemeny magnetyczne • opisuje oddziaływanie magnesów magnesów z elektromagnesamipodaje przykłady zastosowania mag- • wskazuje bieguny magnetyczne Ziemi wyjaśnia działanie silnika elektrycznegonesów • opisuje działanie elektromagnesu prądu stałego

• demonstruje zachowanie igły • wyjaśnia rolę rdzenia w elektromagnesiemagnetycznej w pobliżu magnesu • opisuje budowę silnika elektrycznego

• opisuje budowę elektromagnesu• podaje przykłady zastosowania elektro-

Uczeń

dopełniające

bardzo dobry

IV

Uczeń• wyjaśnia, co jest przyczyną istnienia

oporu elektrycznego• wyjaśnia, co to jest opornik elektryczny;

posługuje sięjego symbolem graficznym• planuje doświadczenie, którego celem

jest wyznaczenie oporu elektrycznego• projektuje tabelę pomiarów• wyjaśnia, co to znaczy, że w domowej

sieci elektrycznej istnieje napięcieprzemienne

• rozwiązuje zadania, w których koniecznejest połączenie wiadomości o przepły-wie prądu elektrycznego ze znajomo-ścią praw mechaniki

• rozwiązuje zadania obliczeniowe,posługując się pojęciem sprawnościurządzenia

• wyjaśnia, do czego służą wyłącznikiróżnicowoprądowe

• oblicza, czy dany bezpiecznik wyłączyprąd, znając liczbę i moc włączonychurządzeń elektrycznych

• wyjaśnia, dlaczego w pobliżu magnesużelazo też staje się magnesemwyjaśnia, dlaczego nie mogą istniećpojedyncze bieguny magnetyczne

• wyjaśnia przyczynę namagnesowaniamagnesów trwałych

• opisuje doświadczenie, w którym energiaelektryczna zamienia się w energięmechaniczną

5

konieczne

dopuszczający

magnesów• informuje, że magnes działa na prze-

wodnik z prądem siłą magnetyczną• podaje przykłady zastosowania silników

zasilanych prądem stałym

Uczeń• wskazuje położenie równowagi ciała

w ruchu drgającymnazywa jednostki: amplitudy, okresui częstotliwościpodaje przykłady drgań mechanicznychmierzy czas wahnięć wahadła (np. dzie-sięciu), wykonując kilka pomiarówoblicza okres drgań wahadła, wykorzy-stując wynik pomioru czasuinformuje, że z wykresu zależności poło-żenia wahadła od czasu możnaodczytać amplitudę i okres drgańpodaje przykłady falodczytuje z wykresu zależności x(t)amplitudę i okres drgańodczytuje z wykresu zależności y(x)amplitudę i długość falipodaje przykłady ciał. które sążródłami dźwiękówdemonstruje dźwięki o różnych częstotli- •wościach (zwykorzystaniem drgającegoprzedmiotu lub instrumentu muzyczne-go)wytwarza dźwięk głośniejszy i cichszyod danego dźwięku za pomocą

podstawowe

Wymagania na poszczególne oceny

rozszerzające

dostateczny

II

dobry

III

ROZDZIAŁ III. DRGANIA i FALE

Uczeń• definiuje: amplitudę, okres i częstotliwość

drgań• oblicza średni czas ruchu wahadła na

podstawie pomiarów• wyznacza okres i częstotliwość drgań

ciężarka zawieszonego na sprężynie• wyznacza: amplitudę, okres i częstotliwość

drgań na podstawie wykresu zależnościpołożenlo od czasu

• wymienia różne rodzaje drgań• wskazuje punkty toru, w których wahadło

osiąga największą i najmniejszą (zerową)energię potencjalną grawitacji

• WSkazujepunkty toru, w których wahadłoosiąga największą i najmniejszą (zerową)energię kinetyczną

• opisuje falę, posługując się pojęciami:amplitudy, okresu, częstotliwości. pręd-kości i długości faliposługuje się pojęciem prędkościrozchodzenia się fali

• stwierdza, że prędkość rozchodzenia siędźwięku zależy od rodzaju ośrodka

• porównuje prędkości dźwiękóww różnych ośrodkach

Uczeń• opisuje ruch okresowy wahadła

matematycznego• zapisuje wynik obliczenia jako przybliżony• oblicza częstotliwość drgań wahadła• opisuje ruch ciężarka zawieszonego na

sprężynie• analizuje siły działające na ciężarek

zawieszony na sprężynie w kolejnychfazach jego ruchu

• wyjaśnia, dlaczego nie mierzymy czasujednego drgania, lecz 10, 20 lub 30drgań

• odczytuje z wykresu położenie wahadław danej chwili (i odwrotnie)

• wyjaśnia, na jakich etapach ruchuwahadła energia potencjalna rośnie,a na jakich - maleje

• wyjaśnia, na jakich etapach ruchuwahadła energia kinetyczna rośnie,a na jakich - maleje

• wskazuje punkty toru, w których ciałoosiąga największą i najmniejszą (zerową)energię kinetyczną

• stosuje do obliczeń zależność międzydługością fali. prędkością i okresem(wraz z jednostkami)

dopełniające

bardzo dobry

IV

Uczeń• wyznacza doświadczalnie kształt

wykresu zależności położenlo wahadłaod czasu

• analizuje przemiany energii w ruchuwahadła matematycznego, stosujączasadę zachowania energii

• analizuje przemiany energii w ruchuciała pod wpływem siły sprężystości(wagonik poruszający się bez tarcia popoziomym torze)

• wskazuje punkty toru, w których ciałoosiąga największą i najmniejszą (zerową)energię potencjalną sprężystości

• opisuje mechanizm przekazywaniadrgań z jednego do drugiego punktuośrodka w przypadku fal na napiętejlinie

• opisuje rozchodzenie się fali mecha-nicznej jako proces przekazywaniaenergii bez przenoszenia materii

• opisuje mechanizm przekazywaniadrgań z jednego do drugiego punktuośrodka podczas rozchodzenia się faldźwiękowych w powietrzu

• opisuje sposoby wytwarzania dźwiękuw instrumentach muzycznych, głośni-

6

konieczne

dopuszczający

dowolnego ciała drgającego lubinstrumentu muzycznego

• rozróżnia: dźwięki słyszalne, ultradźwiękii infradźwięki

• stwierdza, że fala elektromagnetyczna •może się rozchodzić w próżni

• stwierdza, że w próżni wszystkie rodzajefol elek1romagnetycznych rozchodząsię z jednakową prędkością

• podoje przykłady zjowiska rezonansumechanicznego

podstawowe

Wymagania na poszczególne oceny

rozszerzające

dostateczny

II

• wymienia wielkości fizyczne, od którychzależy wysokość dźwięku

• wytwarza dźwięki o częstotliwościwiększej i mniejszej od częstotliwościdanego dźwięku za pomocą dowol-nego ciało drgającego lub instrumentumuzycznego

• wymienia wielkości fizyczne, od którychzależy głośność dźwięku

• podaje przykłady żródeł: dżwiękówsłyszalnych, ultradźwięków i infradźwię-ków oraz ich zastosowoń

• wyjaśnia, że fale elektromagnetyczneróżnią się częstotliwością (i długością)

• podaje przybliżoną prędkość folelektromagnetycznych w próżni

• informuje, że każde ciało wysyłapromieniowanie cieplne

• opisuje doświadczenie ilustrującezjawisko ugięcia fali na wodzie

• opisuje doświadczenie ilustrującezjawisko rezonansu mechanicznego

dobry

III

• wyjaśnia, dlaczego dźwięk nie może sięrozchodzić w próżni

• oblicza czas lub drogę pokonywanąprzez dźwięk w różnych ośrodkach

• bada oscylogramy fal dźwiękowych(z wykorzystaniem różnych technik)

• porównuje dźwięki na podstawiewykresów zależności x(t)

• wyjaśnia, na czym polega echolokacjo• stosuje do obliczeń zależność między

długością foli, prędkością i okresem• informuje, że promieniowanie cieplne

jest folą elektromagnetyczną• stwierdza, że ciała ciemne pochłaniają

więcej promieniowania niż ciała jasneo opisuje doświadczenie ilustrujące

zjawisko interferencji fal na wodzie• wyjaśnia zjawisko interferencji fal• informuje, że zjawisko dyfrakcji

i interferencji dotyczy zarówno faldźwiękowych, jak ielektromagnetycznych

• wyjaśnia zjawisko rezonansumechanicznego

dopełniające

bardzo dobry

IV

kach itd.• samodzielnie przygotowuje komputer

do obserwacji oscylogramów dźwięków• rysuje wykresy fal dźwiękowych

różniących się wysokością• nazywa rodzaje fal elektromagnetycznych

(radiowe, mikrofale, promieniowaniepodczerwone, światło widzialne, promie-niowanie nadfioletowe, promieniowa-nie rentgenowskie i promieniowaniegamma)

• podoje przykłady zastosowaniaróżnych rodzajów fal elektromagnety-cznych

• informuje, że częstotliwość fali wysyłanejprzez ciało zależy od jego temperatury

• wyjaśnia, jakie ciało bardziej sięnagrzewają, jasne czy ciemne

• wyjaśnia zjawisko efektucieplarnianego

• wyjaśnia zjawisko dyfrakcji fali• wymienia cechy wspólne iróżnice

w rozchodzeniu się fal mechanicznychielektromagnetycznych

• wyjaśnia rolę rezonansu w konstrukcjiidziałaniu instrumentów muzycznych

• podaje przykłady rezonansu fal elektro-magnetycznych

7

Wymagania na poszczególne oceny

konieczne rozszerzającepodstawowe

dopuszczający dostateczny dobry

II III

ROZDZIAŁ IV. OPTYKA

Uczeń Uczeń Uczeń• wymienia przykłady ciał, które sq • demonstruje zjawisko prostoliniowego • przedstawia graficznie tworzenie cienia

źródłami światła rozchodzenia się światła i półcienia (przy zastosowaniu jednego• wyjaśnia, co to jest promień światła '. opisuje doświadczenie, w którym można lub dwóch źródeł światła)• wymienia rodzaje wiqzek światła otrzymać cień i półcień • rozwiqzuje zadania, wykorzystujqc• wyjaśnia, dlaczego widzimy • opisuje budowę i zasadę działania własności trójkqtów podobnych• wskazuje w otoczeniu ciała przezroczy- kamery obskury • opisuje jakościowo zjawisko załamania

ste i nie przezroczyste • opisuje różnice między ciałem przezroczy- światła na granicy dwóch ośrodków• wskazuje kqt padania i kqt załamania stym a ciałem nieprzezroczys1ym różniqcych się prędkościq rozchodzenia

światła • wyjaśnia, na czym polega zjawisko się światła• wskazuje sytuacje, w jakich można załamania światła • rysuje dalszy bieg promieni padajqcych

obserwować załamanie światła • demonstruje zjawisko załamania światła na soczewkę równolegle do jej osi• wskazuje oś optycznq soczewki na granicy ośrodków optycznej• rozróżnia po ksztatcie soczewki skupiajqcq • posługuje się pojęciami: ogniska • porównuje zdolności skupiajqce

i rozpraszajqcq i ogniskowej soczewki soczewek na podstawie znajomości ich• wskazuje praktyczne zastosowania • oblicza zdolność skupiajqcq soczewki ogniskowych (i odwrotnie)

soczewek • tworzy na ekranie ostry obraz przedmiotu • opisuje doświadczenie, w którym za• posługuje się lupq za pomocq soczewki skupiajqcej, pomoc q soczewki skupiajqcej otrzymu-• rysuje symbol soczewki i oś optycznq, odpowiednio dobierajqc doświadczal- jemy na ekranie ostry obraz przedmiotu

zaznacza ogniska nie położenie soczewki i przedmiotu • wyjaśnia zasadę działania lupy• wymienia cechy obrazu wytworzonego • nazywa cechy obrazu wytworzonego • rysuje konstrukcyjnie obraz tworzony

przez soczewkę oka przez soczewkę, gdy odległość przed- przez lupę• opisuje budowę aparatu fotograficznego miotu od soczewki jest większa od jej • nazywa cechy obrazu wytworzonego• wymienia cechy obrazu otrzymywanego ogniskowej przez lupę

w aparacie fotograficznym • rysuje promienie konstrukcyjne (wycho- • rysuje konstrukcyjnie obraz tworzony• posługuje się pojęciami kqta padania dzqce z przedmiotu ustawionego przed przez soczewkę rozpraszajqcq

i kqta odbicia światła soczewkq) • wyjaśnia pojęcia dalekowzroczności• rysuje dalszy bieg promieni świetlnych • nazywa cechy uzyskanego obrazu i krótkowzroczności

padajqcych na zwierciadło, zaznacza • wymienia cechy obrazu tworzonego • porównuje działanie oka i aparatukqt podania i kqt odbicia światła przez soczewkę rozpraszajqcq fotograficznego

• wymienia zastosowania zwierciadeł • wyjaśnia, dlaczego jest możliwe ostre • wyjaśnia działonie światełkapłaskich widzenie przedmiotów dalekich i bliskich odblaskowego

• opisuje zwierciadło wklęsłe • wyjaśnia rolę źrenicy oka • rysuje konstrukcyjnie obrazy pozome

dopełniające

bardzo dobry

IV

Uczeń• wyjaśnia powstawanie obszarów cienia

i półcienia za pomocq prostoliniowegorozchodzenia się światło w ośrodkujednorodnym

• buduje kamerę obskurę i wyjaśnia, doczego ten wynalazek słuźył w przeszłości

• wyjaśnia, dlaczego niektóre ciałowydajq się jaśniejsze, a inne ciemniejsze

• rysuje bieg promienia przechodzqcegoz jednego ośrodka przezroczystego dodrugiego (jakościowo, znajqc prędkośćrozchodzenia się światła w tych ośrod-kach); wskazuje kierunek załamania

• wyjaśnia, na czym polega zjawiskofatamorgany

• opisuje bieg promieni równoległych doosi optycznej, przechodzqcych przezsoczewki skupiajqcq i rozpraszajqcq

• rozróżnia soczewki skupiajqce i rozpra-szajqce, znajqc ich zdolności skupiajqce

• wyjaśnia pojęcia obrazu rzeczywistegoi obrazu pozornego

• rysuje konstrukcyjnie obrazy wytworzo-ne przez soczewkę w sytuacjachnietypowych (z zastosowaniem skali)

• rozwiqzuje zadania dotyczqce tworze-nia obrazu przez soczewkę rozpraszajqcq(metodq graficzną, z zastosowaniem skoli)

• wyjaśnia, w jaki sposób w oczachróżnych zwierzqt powstaje ostry obraz

• opisuje rolę soczewek w korygowaniu

8

II

konieczne

dopuszczający

• wymienia zastosowania zwierciadełwklęsłych

• opisuje zwierciadło wypukłe• wymienia zastosowania zwierciadeł

wypukłych• opisuje świal}o białe jako mieszaninę

barw (fal o różnych częstotliwościach)• wymienia podstawowe barwy światła• informuje, w jaki sposób uzyskuje się

barwy w telewizji kolorowej imonito-rach komputerowych

Wymagania na poszczególne oceny

podstawowe

dostateczny

II

• bada doświadczalnie zjawisko odbiciaświatła

• nazywa cechy obrazu powstałegow zwierciadle płaskim

'. posługuje się pojęciami ogniskai ogniskowej zwierciadła

• opisuje skupianie się promieniw zwierciadle wklęsłym

• posługuje się pojęciami ogniskapozornego i ogniskowej zwierciadła

• wymienia zastosowania lunety• wymienia zastosowania mikroskopu• demonstruje rozszczepienie światła

białego w pryzmacie (jako potwierdzenie,że światło białe jest mieszaninq barw)

• opisuje światło lasera jako światłojednobarwne

• demonstruje brak rozszczepienia światłalasera w pryzmacie (jako potwierdzenie,że światło lasera jest jednobarwne)

• informuje, że dodajqc trzy barwy:niebieskq, czerwonq izielonq,w różnych proporcjach, możemyotrzymać światło o dowolnej barwie

• informuje, że z podstawowych kolorówfarb uzyskuje się barwy w drukuidrukarkach komputerowych

rozszerzające

dobry

III

wytworzone w zwierciadle płaskim• rysuje konstrukcyjnie obrazy wytworzone

przez zwierciadła wklęsłe• wymienia cechy obrazu wytworzonego

przez zwierciadła wklęsłe• opisuje bieg promieni odbitych od

zwierciadła wypukłego• demonstruje powstawanie obrazów za

pomocq zwierciadła wypukłego• rysuje konstrukcyjnie obrazy wytworzone

przez zwierciadła wypukłe• wymienia cechy obrazu wytworzonego

przez zwierciadła wypukle• opisuje budowę lunety• opisuje budowę mikroskopu• opisuje zjawisko rozszczepienia światło

za pomoc q pryzmatu• wymienia barwę światła, która po przej-

ściu przez pryzmat najmniej odchyla sięod pierwotnego kierunku, oraz barwę,która odchyla się najbardziej

• wymienia zjawiska obserwowanew przyrodzie, a powstałe w wynikurozszczepienia światła

• bada za pomocq pryzmatu, czy światło,które widzimy, powstało w wynikuzmieszania barw

• informuje, że z połqczenia światłaniebieskiego izielonego otrzymujemycyjan, a z połqczenia światła niebies-kiego iczerwonego - magentę

• wymienia podstawowe kolory farb

dopełniające

bardzo dobry

IV

wad wzroku• analizuje bieg promieni wychodzqcych

z punktu w różnych kierunkach, a nastę-pnie odbitych od zwierciadło płaskiego

• opisuje zjawisko rozproszenia światłoprzy odbiciu od powierzchni chropowatej

• wyjaśnia powstawanie obrazupozornego w zwierciadle płaskim(wykorzystujqc prawo odbicia)

• analizuje bieg promieni wvchcdzqcvchz punktu w różnych kierunkach, a nastę-pnie odbitych od zwierciadła wklęsłego

• analizuje bieg promieni wychodzqcychz punktu w różnych kierunkach, o nastę-pnie odbitych od zwierciadła wypukłego

• opisuje powstawanie obrazu w luneCie• opisuje powstawanie obrazu

w mikroskopie• porównuje obrazy uzyskane w lunecie

imikroskopie• wyjaśnia, z czego wynika barwa

nie przezroczystego przedmiotu• wyjaśnia, z czego wynika barwo ciała

przezroczystego• wyjaśnia mechanizm widzenia barw• odróżnia mieszanie farb od składania

barw światła

9