KRAJOWEGO I ZAGRANICZNEGO RUCHU TURYSTYCZNEGO...Zakres poprzednich badań nie pozwolił jednak na...

BADANIE STRUKTURY UCZESTNIKÓW

KRAJOWEGO I ZAGRANICZNEGO

RUCHU TURYSTYCZNEGO

W WOJEWÓDZTWIE

ZACHODNIOPOMORSKIM W ROKU 2013

RAPORT Z BADAŃ

Szczecin – Nysa – Wrocław 2013

http://www.2ba.pl

- 2 -

©2013 2BA doradztwo strategiczne i Instytut Badawczy IPC Sp. z o.o.

„Badanie struktury uczestników krajowego i zagranicznego ruchu turystycznego w Województwie

Zachodniopomorskim w roku 2013 wraz z opracowaniem raportu z badań” opracowywał zespół ekspertów

konsorcjum 2BA doradztwo strategiczne i Instytut Badawczy IPC Sp. z o.o. w składzie:

Artur Kotliński – kierownik projektu badawczego, dyrektor zarządzający Instytutu Badawczego IPC

Sp. z o.o.,

Agnieszka Nowak – zastępca kierownika projektu badawczego, dyrektor zarządzający 2BA doradztwo

strategiczne,

Jarosław Sawicki – specjalista ds. badań jakościowych i ilościowych, dyrektor ds. badań Instytutu

Badawczego IPC Sp. z o.o.,

Leszek Nowak – specjalista ds. badań jakościowych, dyrektor zarządzający 2BA doradztwo

strategiczne,

dr Marcin Zieliński – ekspert 2BA doradztwo strategiczne,

dr Marcin Haberla – ekspert Instytutu Badawczego IPC Sp. z o.o.,

Leszek Piechocki – specjalista ds. badań 2BA doradztwo strategiczne,

Anna Gabory – specjalista ds. badań Instytutu Badawczego IPC Sp. z o.o.,

Żaneta Rosiak – manager ds. badań Instytutu Badawczego IPC Sp. z o.o.

Redakcja merytoryczna Raportu : Agnieszka Nowak 2BA doradztwo strategiczne

2BA doradztwo strategiczne

Podzamcze B10/17

48–300 Nysa

Tel.: 77 551 17 14

Instytut Badawczy IPC Sp. z o.o.

ul. A. Ostrowskiego 30

53–38 Wrocław

Tel.: 71 79 49 249

- 3 -

Spis treści

Spis treści ......................................................................................................................................................... 3 Wprowadzenie ................................................................................................................................................. 6 I. Metodologiczne założenia badania .......................................................................................................... 8

1. Metodologiczne założenia badania .................................................................................................. 8 2. Przedmiot i cele badania ................................................................................................................. 9 3. Zakres podmiotowy i przestrzenny badania .................................................................................. 11 4. Metody i techniki badacze ............................................................................................................. 15 5. Metoda doboru próby ................................................................................................................... 16 5.1 Metoda doboru próby w badaniu PAPI.......................................................................................... 17 5.2 Metoda doboru próby w badaniach IDI, TDI, EWS oraz panel ekspertów ...................................... 21 5.3 Metoda doboru próby w badaniu „Mystery Client” („Tajemniczy Klient”) .................................... 22 5.4 Metoda doboru próby w badaniu CATI .......................................................................................... 22 6. Realizacja badania ......................................................................................................................... 23

II. Wielkość i rozkład ruchu turystycznego w Województwie Zachodniopomorskim ................................... 26 1. Wielkość i rozkład ruchu turystycznego ......................................................................................... 26 1.1. Wielkość ruchu turystycznego ....................................................................................................... 26 1.2. Rozkład sezonowy ruchu turystycznego ........................................................................................ 29 1.3. Rozkład przestrzenny ruchu turystycznego .................................................................................... 32 2. Ruch turystyczny w Województwie Zachodniopomorskim na tle ruchu turystycznego w Polsce ... 36 3. Baza noclegowa Województwa Zachodniopomorskiego ............................................................... 41

III. Uczestnicy krajowego i zagranicznego ruchu turystycznego (wyniki badania PAPI) ........................... 44 1. Charakterystyka uczestnika ruchu turystycznego w Województwie Zachodniopomorskim ........... 45 1.1. Cechy demograficzne i społeczne uczestników krajowego i zagranicznego ruchu turystycznego,

w tym sylwetka badanych w życiu prywatnym .............................................................................. 45 1.1.1. Uczestnicy krajowego ruchu .......................................................................................................... 45 1.1.2. Uczestnicy zagranicznego ruchu .................................................................................................... 49 1.2. Cele przyjazdów do Województwa Zachodniopomorskiego .......................................................... 53 1.2.1. Uczestnicy krajowego ruchu .......................................................................................................... 53 1.2.2. Uczestnicy zagranicznego ruchu .................................................................................................... 54 2. Preferencje uczestników ruchu turystycznego ............................................................................... 54 2.1. Preferowany sposób organizacji przyjazdu .................................................................................... 54 2.1.1. Uczestnicy krajowego ruchu .......................................................................................................... 55 2.1.2. Uczestnicy zagranicznego ruchu .................................................................................................... 55 2.2. Preferowany sposób spędzania pobytu ......................................................................................... 56 2.2.1. Uczestnicy krajowego ruchu .......................................................................................................... 56 2.2.2. Uczestnicy zagranicznego ruchu .................................................................................................... 56 2.3. Preferowany środek transportu .................................................................................................... 57 2.3.1. Uczestnicy krajowego ruchu .......................................................................................................... 57 2.3.2. Uczestnicy zagranicznego ruchu .................................................................................................... 58 2.4. Preferowany typ noclegu............................................................................................................... 59 2.4.1. Uczestnicy krajowego ruchu .......................................................................................................... 59 2.4.2. Uczestnicy zagranicznego ruchu .................................................................................................... 60 2.5. Preferowana długość pobytu ......................................................................................................... 61 2.5.1. Uczestnicy krajowego ruchu .......................................................................................................... 61 2.5.2. Uczestnicy zagranicznego ruchu .................................................................................................... 62 2.6. Preferowana częstotliwość odwiedzin Województwa Zachodniopomorskiego ............................. 63 2.6.1. Uczestnicy krajowego ruchu .......................................................................................................... 63 2.6.2. Uczestnicy zagranicznego ruchu .................................................................................................... 63 2.7. Preferowany sposób wypoczynku i preferowane krainy geograficzne ........................................... 64 2.7.1. Uczestnicy krajowego ruchu .......................................................................................................... 64 2.7.2. Uczestnicy zagranicznego ruchu .................................................................................................... 65

- 4 -

3. Źródła informacji o Województwie Zachodniopomorskim i potrzeby informacyjne uczestnika ruchu turystycznego ...................................................................................................................... 67

3.1. Źródła informacji o Województwie Zachodniopomorskim ............................................................ 67 3.1.1. Uczestnicy krajowego ruchu .......................................................................................................... 67 3.1.2. Uczestnicy zagranicznego ruchu .................................................................................................... 68 3.2. Oczekiwania i potrzeby w zakresie informacji o Województwie Zachodniopomorskim ................. 68 3.3.1. Uczestnicy krajowego ruchu .......................................................................................................... 68 3.3.2. Uczestnicy zagranicznego ruchu .................................................................................................... 70 4. Wydatki uczestników ruchu turystycznego w Województwie Zachodniopomorski ....................... 71 4.1. Uczestnicy krajowego ruchu .......................................................................................................... 71 4.2. Uczestnicy zagranicznego ruchu .................................................................................................... 71 5. Zapotrzebowanie na ofertę turystyczną i określenie potencjalnego popytu .................................. 72 5.1. Najbardziej atrakcyjne miejsca Województwa Zachodniopomorskiego ......................................... 72 5.1.1. Uczestnicy krajowego ruchu .......................................................................................................... 72 5.1.2. Uczestnicy zagranicznego ruchu .................................................................................................... 75 5.2. Najpopularniejsze usługi ............................................................................................................... 76 5.2.1. Uczestnicy krajowego ruchu .......................................................................................................... 76 5.2.2. Uczestnicy zagranicznego ruchu .................................................................................................... 77 5.3. Ocena poszczególnych elementów oferty Województwa Zachodniopomorskiego ........................ 77 5.3.1. Uczestnicy krajowego ruchu .......................................................................................................... 77 5.3.2. Uczestnicy zagranicznego ruchu .................................................................................................... 79 5.4. Szacowanie możliwości powrotów ................................................................................................ 80 5.4.1. Uczestnicy krajowego ruchu .......................................................................................................... 80 5.4.2. Uczestnicy zagranicznego ruchu .................................................................................................... 80 5.5. Określenie popytu na nowe usługi i możliwości zwiększenia ruchu turystycznego poza sezonem . 80 5.5.1. Uczestnicy krajowego ruchu .......................................................................................................... 80 5.5.2. Uczestnicy zagranicznego ruchu .................................................................................................... 82 6. Ocena nowej identyfikacji wizualnej Województwa Zachodniopomorskiego ................................ 84 6.1. Uczestnicy krajowego ruchu .......................................................................................................... 84 6.2. Uczestnicy zagranicznego ruchu .................................................................................................... 85 7. Wewnątrzregionalny ruch turystyczny

(mieszkańcy uczestnikami krajowego ruchu turystycznego) .......................................................... 86 7.1. Charakterystyka uczestnika ruchu turystycznego .......................................................................... 86 7.2. Cele przyjazdów do Województwa Zachodniopomorskiego .......................................................... 89 7.3. Preferencje uczestników ruchu turystycznego ............................................................................... 90 7.3.1. Preferowany sposób organizacji przyjazdu .................................................................................... 90 7.3.2. Preferowany sposób spędzania pobytu ......................................................................................... 91 7.3.3. Preferowany środek transportu .................................................................................................... 91 7.3.4. Preferowany typ noclegu............................................................................................................... 92 7.3.5. Preferowana długość pobytu ......................................................................................................... 93 7.3.6. Preferowany sposób wypoczynku ................................................................................................. 93 8. Podsumowanie badań uczestników krajowego i zagranicznego ruchu turystycznego .................... 95 8.1. Uczestnicy krajowego ruchu turystycznego ................................................................................... 95 8.2. Uczestnicy zagranicznego ruchu turystycznego.............................................................................. 96 8.3. Porównanie badań krajowego i zagranicznego ruchu turystycznego ............................................. 98 9. Porównanie wyników badań prowadzonych w latach 2009–2013 ............................................... 104 9.1. Uczestnicy krajowego ruchu turystycznego ................................................................................. 104 9.2. Uczestnicy zagranicznego ruchu turystycznego............................................................................ 106 10. Szacowanie wielkości wpływów z turystyki ................................................................................. 108

IV. Ruch turystyczny w atrakcjach Województwa Zachodniopomorskiego oraz w centrach i punktach informacji turystycznej (wnioski z badań IDI) ................................................................. 110

1. Opis realizacji badania ................................................................................................................. 110 2. Wielkość i rozkład przestrzenny ruchu turystycznego .................................................................. 111 3. Charakterystyka uczestników ruchu turystycznego ..................................................................... 113

- 5 -

4. Preferencje uczestników ruchu turystycznego ............................................................................. 114 5. Zidentyfikowanie źródeł informacji o regionie oraz diagnoza potrzeb informacyjnych

uczestników ruchu turystycznego ................................................................................................ 115 6. Określenie zapotrzebowania uczestników ruchu turystycznego na specyfikę oferty turystycznej 118 7. Poziom zaangażowania i współpracy w obsługę ruchu turystycznego i promocję turystyczną ..... 119

V. Jakość obsługi uczestników ruchu turystycznego w centrach i punktach informacji turystycznej Województwa Zachodniopomorskiego (wnioski z badania „Mystery Client” <”Tajemniczy Klient”>) .. 121

1. Opis realizacji badania ................................................................................................................. 121 2. Wizyta w charakterze „Tajemniczego Klienta” w centrach i punktach informacji turystycznej .... 122 2.1. Założenia wstępne przeprowadzenia wizyty ................................................................................ 122 2.2. Ocena wyglądu zewnętrznego i wewnętrznego ........................................................................... 123 2.3. Jakość obsługi uczestnika ruchu turystycznego w jednostkach informacji turystycznej ............... 127 2.4. Sumaryczna ocena wizyty w jednostkach informacji turystycznej ............................................... 130 3. Badanie metodą „Tajemniczego Klienta” za pomocą zapytania via e-mail ................................... 130 4. Podsumowanie badania .............................................................................................................. 132

VI. Jakość obsługi uczestnika ruchu turystycznego w opinii branży hotelarsko-gastronomicznej (raport z badania CATI) .................................................................................................................... 134

1. Opis realizacji badania ................................................................................................................. 134 2. Wyniki badania............................................................................................................................ 136 3. Podsumowanie badania .............................................................................................................. 142

VII. Wnioski i rekomendacje ekspertów (wnioski z badania TDI, panelu ekspertów oraz eksperckich wywiadów swobodnych)....................................................................................... 143

1. Opis realizacji badania ................................................................................................................. 143 2. Wnioski uczestników telefonicznych wywiadów pogłębionych (TDI) ........................................... 143 2.1. Wielkość i rozkład przestrzenny ruchu turystycznego (kontekst regionalny i odniesienie do sytuacji w kraju) .................................................................................................................................................... 143 2.2. Charakterystyka i preferencje uczestników ruchu turystycznego................................................. 144 2.3. Promocja i informacja turystyczna Województwa Zachodniopomorskiego

(kontekst regionalny i odniesienie do sytuacji w kraju) ............................................................... 146 2.4. Oferta turystyczna Województwa Zachodniopomorskiego (kontekst regionalny i odniesienie do sytuacji w kraju) ....................................................................................................................................... 148 2.5. Współpraca na rzecz rozwoju i promocji turystyki (kontekst regionalny i odniesienie

do sytuacji w kraju) ..................................................................................................................... 149 3. Wnioski uczestników paneli turystycznych .................................................................................. 150 3.1. Wielkość i rozkład przestrzenny ruchu turystycznego .................................................................. 150 3.2. Charakterystyka i preferencje uczestników ruchu turystycznego................................................. 150 3.3. Promocja i informacja turystyczna Województwa Zachodniopomorskiego ................................. 151 3.4. Oferta turystyczna Województwa Zachodniopomorskiego ......................................................... 152 3.5. Współpraca na rzecz rozwoju i promocji turystyki ....................................................................... 152 4. Uzupełnienie wniosków lokalnych ekspertów ............................................................................. 153 5. Podsumowanie badania .............................................................................................................. 154

VIII. Podsumowanie „Badania krajowego zagranicznego ruchu turystycznego w Województwie Zachodniopomorskim w 2013 r.” ........................................................................ 156

IX. Spis rysunków .................................................................................................................................. 159 X. Spis tabel ......................................................................................................................................... 162 XI. Literatura ........................................................................................................................................ 163 XII. Załączniki ......................................................................................................................................... 163

- 6 -

Wprowadzenie

Województwo Zachodniopomorskie jest jednym z liderów turystycznych w Polsce. Zgodnie z raportem

„Badanie struktury uczestników krajowego i zagranicznego w Województwie Zachodniopomorskim w 2012 r.”,

w 2011 r. region zajmował czwarte miejsce pośród innych województw pod względem liczby wypoczywających

turystów. Jednocześnie w Województwie Zachodniopomorskim udzielono największej liczby noclegów.

Cechami charakterystycznymi ruchu turystycznego w regionie są sezonowość i nierównomierne

rozmieszczenie. Ponadto baza noclegowa jest bardzo zróżnicowana pod względem standardu i jakości

świadczonych usług.

Zlecane od 2010 r. „Badanie struktury uczestników ruchu turystycznego w Województwie

Zachodniopomorskim” pokazuje, że oferta turystyczna regionu jest pozytywnie oceniana przez jej odbiorców.

Jednocześnie większość turystów preferuje wypoczynek typu „3 x S” (słońce, morze, plaża). Niepewność

pogody i przyzwyczajenia wypoczywających powodują, że zjawisko sezonowości determinuje działalność

w zakresie obsługi ruchu turystycznego w regionie. Zarówno przedstawicielom administracji regionalnej

i lokalnej, jak również zarządcom atrakcji i przedstawicielom branży hotelarsko-gastronomicznej zależy na

zwiększeniu ruchu turystycznego poza sezonem. Tegoroczne badania mają na celu pogłębienie wiedzy

dotyczącej rozkładu przestrzennego i czasowego ruchu turystycznego. Informacje uzyskane bezpośrednio od

turystów i innych grup objętych badaniami powinny dać odpowiedź na pytanie, jak minimalizować zjawisko

sezonowości.

Prace badawcze dotyczyły głównie uczestników krajowego i zagranicznego ruchu turystycznego (turystów,

jednodniowych odwiedzających oraz mieszkańców – uczestników wewnątrzregionalnego ruchu turystycznego).

Badanie metodą PAPI objęło łącznie 2200 turystów i jednodniowych odwiedzających, przebywających

w sezonie letnim na terenie Województwa Zachodniopomorskiego. W ubiegłorocznym badaniu po raz pierwszy

uwzględniono zarządców atrakcji turystycznych oraz pracowników centrów/punktów informacji turystycznej.

Grupa ta wzięła również udział w badaniu w tym roku. Zwiększono jednak wielkość próby w indywidualnych

wywiadach pogłębionych (IDI), które przeprowadzono z grupie 18 respondentów.

Zakres poprzednich badań nie pozwolił jednak na zaspokojenie wszystkich potrzeb w zakresie pozyskania

informacji, wpływających na wielkość i strukturę ruchu turystycznego. Nie uzyskano m.in. odpowiedzi na

pytanie, jak ruch turystyczny ocenia grupa, która ma znaczący udział w obsłudze turystów, tj. branża

hotelarsko-gastronomiczna. Dlatego w tegorocznym badaniu zaproponowano włączenie dodatkowych grup

respondentów oraz zastosowanie nowych technik gromadzenia danych. Pełniejszego obrazu ruchu

turystycznego w Województwie Zachodniopomorskim dostarczyły badania branży hotelarsko-gastronomicznej,

wywiady z osobami mającymi wpływ na rozwój turystyki w regionie i w kraju oraz badania funkcjonowania

centrów/punktów informacji turystycznej. Równolegle obok badania uczestników ruchu turystycznego

przeprowadzano badanie metodą „Mystery Client” („Tajemniczy Klient”) w centrach/punktach informacji

turystycznej. Wspomagane komputerowo wywiady telefoniczne (CATI) objęły podmioty istniejące w bazie

hotelarsko-gastronomicznej w Województwie Zachodniopomorskim. Telefoniczne wywiady pogłębione (TDI)

uzupełniały informacje uzyskane od zarządców atrakcji turystycznych oraz centrów/punktów informacji

turystycznej i zostały przeprowadzone z regionalnymi i krajowymi ekspertami turystycznymi. Na zakończenie

projektu badawczego zorganizowano dwa panele ekspertów, podczas których pogłębiano informacje zdobyte

za pomocą innych technik gromadzenia danych.

- 7 -

„Badanie struktury uczestników krajowego i zagranicznego w Województwie Zachodniopomorskim w roku

2013 wraz z opracowaniem raportu z badań” zostało zlecone konsorcjum firm: 2BA doradztwo strategiczne

i Instytut Badawczy IPC Sp. z o.o. Firma 2BA doradztwo strategiczne współpracowała z Województwem

Zachodniopomorskim przy realizacji zamówień „Badań struktury krajowego i zagranicznego ruchu

turystycznego w Województwie Zachodniopomorskim w 2010 r.” oraz „Programu rozwoju turystyki wodnej na

obszarze Pojezierza Drawskiego, Myśliborskiego, Wałeckiego i w dorzeczu Parsęty i Regi”. Eksperci tej firmy

mają blisko 20-letnie doświadczenie w turystyce, są autorami i współautorami wielu programów dotyczących

rozwoju i promocji turystyki oraz badań ruchu turystycznego. Instytut Badawczy IPC Sp. z o.o. posiada ponad

10-letnie doświadczenie na rynku badań społecznych i marketingowych. Eksperci Instytutu są członkami

gremiów w takich instytucjach, jak PTBRiO, PTS i PTE. Zespół Instytutu Badawczego IPC współpracował z 2BA

podczas realizacji „Badań struktury krajowego i zagranicznego ruchu turystycznego w Województwie

Zachodniopomorskim w 2010 r.” Konsorcjum 2BA doradztwo strategiczne i Instytut Badawczy IPC Sp. z o.o.

działają zgodnie z procedurami ochrony danych osobowych, tajemnicy statystycznej, a także zgodnie

z międzynarodowym kodeksem firm badawczych ESOMAR, dotyczącym przestrzegania standardów etycznych

w badaniach społecznych.

Projekt został zrealizowany zgodnie ze szczegółową metodologią badawczą, zaproponowaną w ofercie na

przeprowadzenie „Badania struktury uczestników krajowego i zagranicznego w Województwie

Zachodniopomorskim w roku 2013 wraz z opracowaniem raportu z badań”. Poniższy raport uwzględnia wyniki

wcześniej opisanych prac badawczych. Na wstępie zaprezentowano raport metodologiczny, zawierający

szczegółowe założenia procesu badawczego. Istotną częścią raportu jest omówienie wielkości i struktury ruchu

turystycznego, stanowiące wynik analiz danych zastanych (desk research). Kolejne rozdziały raportu odnoszą się

do celów i przedmiotu badania. Na zakończenie dokonano porównania wyników poszczególnych edycji

„Badania struktury uczestników krajowego i zagranicznego ruchu turystycznego w Województwie

Zachodniopomorskim” oraz opisano wnioski i rekomendacje.

- 8 -

I. Metodologiczne założenia badania

1. Metodologiczne założenia badania

Istnieje sieć wzajemnych powiązań pomiędzy potrzebami wynikającymi z ewaluacji regionalnych

strategicznych i operacyjnych dokumentów turystycznych a badaniami wielkości i struktury ruchu

turystycznego. Z jednej strony, przeprowadzane badania i ich wyniki pokazują efekty realizacji programów

strategicznych i operacyjnych. Z drugiej strony, w zagadnieniach i pytaniach badawczych należy uwzględnić

problemy dotyczące rozwoju, promocji turystyki i obsługi ruchu turystycznego, które są istotne z punktu

widzenia programowania rozwoju turystycznego regionu. Zależność pomiędzy badaniami ruchu turystycznego

a planowaniem strategicznym w Województwie Zachodniopomorskim pokazuje poniższy schemat.

Rysunek 1. Badania ruchu turystycznego w kontekście polityki turystycznej Województwa

Zachodniopomorskiego.

Źródło: Opracowanie 2BA doradztwo strategiczne.

- 9 -

Na wielkość, strukturę i jakość obsługi ruchu turystycznego ma wpływ wiele grup podmiotów. Same

badania turystów nie dają pełnego obrazu zjawisk związanych z ruchem turystycznym. Dlatego badaniami

zostali objęci również ci uczestnicy obsługi ruchu turystycznego, od których zależy to, czy turyści przyjadą,

a także ich liczebność i zadowolenie. Ten ostatni czynnik ma sprzyjać decyzji o ponownym odwiedzeniu

Województwa Zachodniopomorskiego. Dlatego też podczas tegorocznych badań została zweryfikowana jakość

obsługi uczestników ruchu turystycznego w centrach/punktach informacji turystycznej. Istotne było również

pozyskanie jak najpełniejszej informacji, która powinna umożliwić podjęcie działań ukierunkowanych na zmianę

modelu zachowań turystów. Było to przedmiotem wywiadów przeprowadzonych z przedstawicielami branży

hotelarsko-gastronomicznej oraz regionalnymi i krajowymi ekspertami ds. turystyki. Wśród badanych znaleźli

się również organizatorzy turystyczni. Tak wielokierunkowe podejście do procesu badawczego powinno

przynieść w efekcie pełen obraz sytuacji na rynku turystycznym Województwa.

Rysunek 2. Podmioty objęte badaniem ruchu turystycznego w Województwie Zachodniopomorskim.


2. Przedmiot i cele badania

Przedmiot badania obejmował przede wszystkim ruch turystyczny. Jest to „zjawisko społeczne polegające

na dobrowolnym i przestrzennym przemieszczaniu się ludzi na obszary i do miejscowości turystycznych”1.

Badaniu podlegał zarówno przyjazdowy ruch turystyczny (obejmujący osoby przyjeżdżające do Województwa

Zachodniopomorskiego z zewnątrz), jak też wewnątrzregionalny ruch turystyczny (obejmujący mieszkańców

Województwa Zachodniopomorskiego podróżujących po regionie w celach turystycznych).

1A. Kornak, Ekonomia turystyki, Państwowy Instytut Wydawniczy, Warszawa 1995, s. 5.

- 10 -

Przedmiotem badania było dokonanie możliwie pełnej charakterystyki krajowego i zagranicznego ruchu

turystycznego w Województwie Zachodniopomorskim w 2013 r., scharakteryzowanie profilu uczestnika ruchu

turystycznego, analiza atrakcyjności oferty turystycznej, ocena efektowności promocji turystycznej oraz

określenie możliwości rozwoju sektora turystycznego. Cel ten jest zbieżny w założeniami badań realizowanych

w latach 2010–2012 i potrzebami Zamawiającego. Zgodnie z wytycznymi zawartymi w „Opisie Przedmiotu

Zamówienia”, głównym celem badania było „oszacowanie wielkości ruchu turystycznego w Województwie

Zachodniopomorskim, określenie jego struktury i dynamiki oraz wpływu na gospodarkę turystyczną

województwa, jak również poznanie opinii i uzyskanie informacji od respondentów objętych badaniem IDI,

w zakresie przedmiotu zamówienia oraz funkcjonowania gospodarki turystycznej w województwie”2.

„Badanie struktury uczestników krajowego i zagranicznego ruchu turystycznego w Województwie

Zachodniopomorskim w 2013 r.” było kontynuacją badań zlecanych przez Urząd Marszałkowski Województwa

Zachodniopomorskiego od 2010 r. Jest to czwarta edycja badania. Zarówno cel główny, jak również cele

szczegółowe pokrywają się w dużej mierze z celami zdefiniowanymi w latach ubiegłych. Daje to możliwość

przeprowadzenia badania w taki sposób, aby postawione pytania badawcze i odpowiedzi uzyskane w trakcie

wieloletnich badań mogły być ze sobą porównane. Szczegółowe cele badania określone w „Opisie Przedmiotu

Zamówienia” zawiera poniższa tabela3.

Tabela 1. Szczegółowe cele „Badania struktury uczestników krajowego i zagranicznego ruchu turystycznego

w Województwie Zachodniopomorskim w 2013 r”.

Lp. Szczegółowe cele badania

1. Przeprowadzenie analizy wielkości i rozkładu przestrzennego ruchu turystycznego w Województwie Zachodniopomorskim.

2. Dokonanie charakterystyki uczestników ruchu turystycznego.

3. Zdefiniowanie preferencji uczestników ruchu turystycznego w okresie ostatnich dwóch lat.

4. Zidentyfikowanie źródeł informacji o regionie.

5. Zdiagnozowanie potrzeb informacyjnych uczestników ruchu turystycznego.

6. Określenie zapotrzebowania turystów na specyfikę oferty turystycznej.

7. Oszacowanie wydatków poniesionych przez uczestników ruchu turystycznego w Województwie Zachodniopomorskim.

8. Oszacowane wielkości wpływów z turystyki dla Województwa Zachodniopomorskiego, określenie potencjalnego wpływu.

9. Określenie sylwetki uczestnika ruchu turystycznego w jego życiu prywatnym, codziennym, w tym jego zwyczajów i zainteresowań, np. książka, film, teatr, podróże, hobby itp.

10. Poznanie opinii zarządców atrakcji turystycznych oraz pracowników centrów/punktów informacji turystycznej w miejscowościach objętych badaniem nt. ruchu turystycznego w Województwie Zachodniopomorskim.

Źródło: Specyfikacja Istotnych Warunków Zamówienia w postępowaniu na „Badania struktury krajowego

i zagranicznego w Województwie Zachodniopomorskim w 2013 r. wraz z opracowaniem raportu z badań”,

znak sprawy: WOiRZ:.II.272.21.2013.TK.

2Specyfikacja Istotnych Warunków Zamówienia w postępowaniu na „Badania struktury krajowego i zagranicznego ruchu

turystycznego w Województwie Zachodniopomorskim w 2013 r. wraz z opracowaniem raportu z badań”, znak sprawy:

WOiRZ:.II.272.21.2013.TK. 3Tamże.

- 11 -

W bazowych założeniach zostały wymienione trzy istotne problemy, o które należałoby rozszerzyć

problemy/szczegółowe cele badawcze. Takie działanie pozwoliło na pełniejszą realizację celu głównego badań.

Proponowane zagadnienia przedstawione są w poniższej tabeli.

Tabela 2. Dodatkowe problemy/szczegółowe cele badawcze.

Lp.

Sformułowanie

dodatkowego

zagadnienia

Metoda/ technika badawcza Uzasadnienie w kontekście realizacji celu głównego

badania

1. Promocja i wizerunek

Województwa

Zachodnio-

pomorskiego

(powiązanie z 4. i 5.

celem

szczegółowym).

PAPI – turyści,

IDI – pracownicy centrów/punktów „I”, zarządcy atrakcji turystycznych,

TDI – eksperci,

CATI – branża hotelarsko-gastronomiczna,

panel ekspertów.

ustalenie, jak turyści postrzegają i oceniają nowe logo (zastosowanie technik preferencji, klasyfikacji i skojarzeń),

poznanie opinii pracowników centrów/punktów IT, zarządców atrakcji turystycznych i przedstawicieli branży hotelarsko-gastronomicznej nt. strategii rebrandingowej w kontekście ewentualnego zwiększenia ruchu turystycznego.

2. Ocena jakości obsługi

ruchu turystycznego

w centrach/punktach

„I” oraz atrakcjach

turystycznych

(powiązanie z 10.

celem

szczegółowym).

„Mystery Client” – pracownicy centrów/punktów „I”, zarządcy atrakcji,

IDI – pracownicy centrów/punktów „I”, zarządcy atrakcji turystycznych.

obiektywna ocena poziomu obsługi turystów w wymienionych miejscach,

ocena wpływu jakości obsługi na poziom zadowolenia turystów i podjęcie decyzji co do ponownego odwiedzenia regionu/rezygnacji z ponownego przyjazdu,

porównanie oceny jakości obsługi, dokonanej w trakcie badania, z opiniami turystów i postrzeganiem jakości swojej pracy przez same zainteresowane podmioty.

3. Badanie poziomu

współpracy

i zaangażowania

w obsługę ruchu

turystycznego

(powiązanie z 10.

celem

szczegółowym).

IDI – pracownicy centrów/punktów „I”, zarządcy atrakcji turystycznych,

CATI – branża hotelarsko- gastronomiczna,

TDI – eksperci,

panel ekspertów.

poznanie i sformułowanie kluczowych problemów w zakresie wsparcia obsługi ruchu turystycznego,

poznanie oczekiwań branży turystycznej w zakresie współpracy,

identyfikacja barier we współpracy na rzecz poprawy jakości obsługi turystów i zwiększenia ruchu turystycznego,

określenie gotowości do współpracy i deklarowanego poziomu zaangażowania.

Źródło: Opracowanie 2BA doradztwo strategiczne i Instytut Badawczy IPC.

3. Zakres podmiotowy i przestrzenny badania

Zakres podmiotowy badań to:

turyści i jednodniowi odwiedzający krajowi, przebywający w okresie badania w celach turystycznych

na terenie Województwa Zachodniopomorskiego,

turyści i jednodniowi odwiedzający zagraniczni, przebywający w okresie badania w celach

turystycznych na terenie Województwa Zachodniopomorskiego,

mieszkańcy Województwa Zachodniopomorskiego, przebywający w celach turystycznych na terenie

regionu, poza miejscem zamieszkania.

Przyjęto następujące definicje turysty i jednodniowego odwiedzającego4:

4Specyfikacja Istotnych Warunków Zamówienia w postępowaniu na „Badania struktury krajowego i zagranicznego ruchu

turystycznego w Województwie Zachodniopomorskim w 2013 r. wraz z opracowaniem raportu z badań”, znak sprawy:

WOiRZ:.II.272.21.2013.TK.

- 12 -

Turysta to osoba, która przyjechała do Województwa Zachodniopomorskiego lub konkretnej miejscowości

objętej badaniem w celach: wypoczynkowych, leczniczych, krajoznawczych, religijnych, sportowych,

służbowych, rodzinnych, społecznych, politycznych lub innych (z wyjątkiem motywów zarobkowych) i która

spędziła w miejscu czasowego pobytu w Województwie Zachodniopomorskim, w konkretnej miejscowości,

przynajmniej jedną noc w publicznych lub prywatnych obiektach noclegowych, tj. w miejscowej bazie

zbiorowego lub indywidualnego zakwaterowania, u rodziny lub znajomych lub we własnych drugich

mieszkaniach/domach.

Odwiedzający jednodniowy to osoba, która przyjechała do Województwa Zachodniopomorskiego lub

konkretnej miejscowości objętej badaniem w celach: wypoczynkowych, leczniczych, krajoznawczych,

religijnych, sportowych, służbowych, rodzinnych, społecznych, politycznych lub innych (z wyjątkiem motywów

zarobkowych) i która spędziła w miejscu czasowego pobytu w Województwie Zachodniopomorskim,

w konkretnej miejscowości, mniej niż 24 godziny i nie korzystała z bazy noclegowej zbiorowego

i indywidualnego zakwaterowania, z gościnności rodziny/znajomych lub własnych drugich mieszkań/domów.

Oprócz turystów i jednodniowych odwiedzających badaniami zostały objęte następujące grupy:

zarządcy atrakcji turystycznych: przedstawiciele kierownictwa publicznych i prywatnych atrakcji

turystycznych, znajdujących się na obszarze objętym badaniem,

pracownicy centrów/punktów informacji turystycznej: przedstawiciele kierownictwa centrów,

znajdujących się na obszarze objętym badaniem,

przedstawiciele branży hotelarsko-gastronomicznej: reprezentanci obiektów należących do bazy

zbiorowego zakwaterowania Województwa Zachodniopomorskiego,

regionalni i krajowi eksperci ds. turystyki: przedstawiciele podmiotów zarządzających rozwojem,

promocją i wsparciem turystyki na poziomie Województwa Zachodniopomorskiego i Polski (np.

Zachodniopomorskiej Regionalnej Organizacji Turystycznej, Polskiej Organizacji Turystycznej itp).

Regionalnych i krajowych ekspertów należało objąć badaniem z następujących powodów:

wielkość, struktura i jakość obsługi ruchu turystycznego są powiązane również z działaniami

podmiotów reprezentowanych przez ekspertów,

z punktu widzenia charakterystyki ruchu turystycznego, bardzo istotne było również poznanie opinii

przedstawicieli wymienionych instytucji i organizacji,

badanie pozwoliło na zidentyfikowanie poglądów przedstawicieli wymienionych instytucji i organizacji

i ich oczekiwań w zakresie poprawy jakości i intensyfikacji ruchu turystycznego, z uwzględnieniem

posiadanej przez nich infrastruktury turystycznej i okołoturystycznej oraz oferty turystycznej,

badanie pozwoliło na porównanie informacji uzyskanych za pomocą innych technik gromadzenia

danych.

Przedstawicieli branży hotelarsko-gastronomicznej należało objąć badaniem z następujących powodów:

wnioski z zeszłorocznych badań pokazują, że obraz przedstawicieli tej branży jest przedstawiony

z perspektywy turystów oraz pracowników centrów/punktów informacji turystycznej i zarządców

atrakcji turystycznych, brakuje natomiast opinii samych zainteresowanych nt. ruchu turystycznego

w regionie,

objęcie badaniem tej grupy pozwoliło na poznanie jej oczekiwań w zakresie wsparcia obsługi ruchu

turystycznego, a także pomysłów na zwiększenie ruchu turystycznego,

opinie dotyczące modelu zachowań turystów oraz działań na rzecz wsparcia ruchu turystycznego

stanowiły dopełnienie informacji pozyskanych podczas przeprowadzania badań metodami IDI i PAPI

nt. oceny infrastruktury turystycznej i oferty turystycznej.

- 13 -

Obszar przestrzenny badania to Województwo Zachodniopomorskie. Na podstawie analizy potrzeb

w zakresie informacji o ruchu turystycznym zostały wytypowane miejsca realizacji badania. Można wyodrębnić

cztery główne podobszary – części regionu, których udział jest kluczowy w strukturze ruchu turystycznego.

Tabela 3. Podobszary objęte badaniem.

Lp. Podobszar – części regionu Miejscowości znajdujące się w podobszarach – częściach regionu

1. Miasta Szczecin, Koszalin

2. Pas nadmorski Świnoujście, Międzyzdroje, Niechorze, Kołobrzeg, Mielno, Darłowo

3. Środkowa część Województwa

Zachodniopomorskiego

Złocieniec, Szczecinek, Czaplinek

4. Południowa część Województwa


Cedynia, Barlinek, Drawno, Wałcz

Źródło: Specyfikacja Istotnych Warunków Zamówienia w postępowaniu na „Badania struktury krajowego

i zagranicznego ruchu turystycznego w Województwie Zachodniopomorskim w 2013 r. wraz z opracowaniem

raportu z badań”, znak sprawy: WOiRZ:.II.272.21.2013.TK.

Badania uczestników krajowego i zagranicznego ruchu turystycznego były prowadzone w pobliżu atrakcji

turystycznych, w poszczególnych miejscowościach, charakteryzujących się największym natężeniem ruchu

turystycznego.

Tabela 4. Punkty badań ruchu turystycznego w Województwie Zachodniopomorskim.

Lp. Miejscowość Punkty badań

1.

Szczecin

Wały Chrobrego,

Zamek Książąt Pomorskich (w tym Centrum Informacji Kulturalnej i Turystycznej na Zamku),

okolice Bazyliki Katedralnej Św. Jakuba i Plac Orła Białego (bezpośrednie sąsiedztwo),

Centrum Informacji Turystycznej, ul. Jana z Kolna (Budynek Żeglugi Szczecińskiej),

Jasne Błonia i Park Kasprowicza (okolice bezpośrednio za Urzędem Miasta Szczecin),

okolice jez. Głębokie, w tym Park Linowy,

okolice jez. Dąbie,

punkt widokowy z 22. piętra, z kawiarni „Caffe 22” w centrum Szczecina (słynna kawiarnia, licznie odwiedzana przez turystów krajowych i zagranicznych z uwagi na rozległy widok na całe miasto).

2.

Koszalin

Góra Chełmska w Koszalinie,

Park Linowy AVANA,

okolice Dworca PKP i przystanków dla busów, okolice Katedry i Rynku Staromiejskiego (Muzeum, Domek Kata, Katedra, Ratusz, Kaplica Św. Gertrudy, Mury Miejskie),

Zespół Parków Miejskich,

przystań w Jamnie (miejscowość w granicach adm. miasta).

3.

Świnoujście

Wybrzeże Władysława IV na odcinku od przeprawy promowej do ul. Marynarzy (po drodze Plac Rybaka, na którym jest Muzeum Rybołówstwa Morskiego),

promenada na odcinku od ul. Chrobrego do ul. E Gierczak,

plaża, wejścia na plażę (na wysokości ul. E. Gierczak i Trentowskiego),

przeprawa promowa na wyspie Wolin (promy Karsibór),

latarnia morska, Fort Wschodni (wyspa Wolin),

stacja końcowa Uznamskiej Kolejki Uzdrowiskowej.

4.

Międzyzdroje

molo,

Promenada Gwiazd,

obiekty Wolińskiego Parku Narodowego: Zagroda Pokazowa Żubrów oraz Muzeum Przyrodnicze z żywymi bielikami w wolierach.

5.

Niechorze

okolice Latarni Morskiej,

okolice punktu informacji turystycznej przy głównej ulicy,

dworzec Gryfickiej Kolei Wąskotorowej,

http://pl.wikipedia.org/wiki/Muzeum_Przyrodnicze_Woli%C5%84skiego_Parku_Narodowego

http://pl.wikipedia.org/wiki/Bielik

- 14 -

Muzeum Rybołówstwa Morskiego.

6.

Kołobrzeg

promenada przebiegająca wzdłuż części uzdrowiskowej miasta, licznie odwiedzanej przez turystów krajowych i zagranicznych,

okolice latarni morskiej, port,

rynek,

park linowy,

fortyfikacje twierdzy w Kołobrzegu,

okolice Pałacu Brunszwickich,

Dźwirzyno.

7.

Mielno

nadmorska promenada,

plaża,

ul. B. Chrobrego,

Park Dworski.

8.

Darłowo

okolice Zamku Książąt Pomorskich w Darłowie,

rynek w Darłowie, ul. Powstańców Wielkopolskich,

port,

plaża,

okolice latarni morskiej w Darłówku.

9.

Złocieniec

rynek,

okolice Pałacu Myśliwskiego,

stanica wodna,

okolice informacji turystycznej.

10.

Szczecinek

okolice wyciągu do nart wodnych,

Przystań Tramwaju Wodnego,

ratusz i okolice,

spichlerz i okolice,

Parsęcko (osada słowiańska).

11.

Czaplinek

w samym Czaplinku: starówka, deptak oraz ulica 5 pomostów, na której znajduje się parę największych ośrodków wypoczynkowych (np. Drawtur i Kusy Dwór),

wieś Stare Drawsko, Muzeum „Zamek Drahim" w ruinach zamku w Starym Drawsku,

Drawski Park Krajobrazowy (np. wieża widokowa Spyczyna Góra, pola namiotowe leżące na szlaku kajakowym rzeki Drawy, nieprzerwana „karawana” kajaków, w tym duża ilość gości zagranicznych, głównie z Niemiec).

12.

Cedynia

Grodzisko,

okolice Muzeum Regionalnego,

klasztor cysterski – hotel i klasztor Cedynia,

Góra Czcibora – symboliczne miejsce pamięci bitwy pod Cedynią z 972 r.,

wieża widokowa, ok. 150 m od rynku, przy ul. Kościuszki.

13. Barlinek rynek,

okolice punktu IT,

ośrodek Janowo,

kąpielisko miejskie,

ul. Jeziorna.

14. Drawno siedziba Drawieńskiego Parku Narodowego,

przystań wodna Drawieńskiego Parku Narodowego,

„Spichlerz” – punkt informacji turystycznej,

stanica wodna.

15. Wałcz COS,

Plac Wolności,

Aleja Aten Wałeckich,

MOSIR,

Most Wiszący,

park linowy w Rudnicy,

Muzeum Wału Pomorskiego przy ul. Wojska Polskiego.


- 15 -

Badanie metodą IDI oraz „Mystery Client” („Tajemniczy Klient”) zostały przeprowadzone na terenie

ww. miejscowości. Wizyty w centrach i punktach informacji turystycznej objęły 16 jednostek.

Tabela 5. Centra i punkty informacji turystycznej objęte badaniem metodą „Mystery Client”.

Lp. Miejscowość Centrum/punkt informacji turystycznej

1. Szczecin Centrum Informacji Turystycznej (MOSIR Szczecin) w Szczecinie, ul. Jana z Kolna 7 (nabrzeże przy Ładodze) Centrum Informacji Kulturalnej i Turystycznej (Zamek) w Szczecinie, ul. Korsarzy 34

2. Koszalin Regionalne Centrum Informacji Turystycznej, Stowarzyszenie Gmin i Powiatów Pomorza Środkowego w Koszalinie, ul. Dworcowa 11–15

3. Świnoujście Centrum Informacji Turystycznej w Świnoujściu, Plac Słowiański 6/1

4. Międzyzdroje Punkt Informacji Kulturalno-Turystycznej w Międzyzdrojach ul. Boh. Warszawy 20

5. Niechorze Punkt Informacji Turystycznej w Niechorzu Muzeum Rybołówstwa Morskiego, al. Bursztynowa 28

6. Kołobrzeg Centrum Promocji i Informacji Turystycznej w Kołobrzegu, Plac Ratuszowy 2/1

7. Mielno Biuro Promocji i Informacji Turystycznej Gminy Mielno, ul. Lechitów 2

8. Darłowo Centrum Informacji Turystycznej w Darłowie, ul. Rynkowa 5

9. Złocieniec Punkt Informacji Turystycznej w Złocieńcu, ul. Czaplinecka 3

10. Szczecinek Szczecineckie Centrum Informacji Turystycznej zarządzane przez Szczecinecką Lokalną Organizację Turystyczną, ul. Boh. Warszawy 6 A

11. Czaplinek Centrum Turystyki Lokalna Organizacja Turystyczna Czaplinek, ul. Rynek 1

12. Cedynia Punkt Informacji Turystycznej przy Muzeum Regionalnym w Cedyni, Plac Wolności 4

13. Barlinek Centrum Informacji Turystycznej w Barlinku, ul. Paderewskiego 7

14. Drawno Centrum Informacji Turystycznej „Spichlerz" w Drawnie, ul. Jeziorna 2

15. Wałcz Centrum Informacji Turystycznej w Wałczu, Wałeckie Centrum Kultury, Plac Zesłańców Sybiru 3


Obszarem wywiadów CATI z przedstawicielami branży hotelarsko-gastronomicznej był obszar

Województwa Zachodniopomorskiego. Cześć wywiadów TDI również objęła ekspertów z regionu. Jedynie 3 z 7

wywiadów TDI zostały przeprowadzone z ekspertami krajowymi.

4. Metody i techniki badacze

Dobór metod i technik badawczych był zdeterminowany postawionymi celami i zakresem przedmiotowym

badania. Nie bez znaczenia był fakt, że miejscem przeprowadzenia badania był teren Województwa

Zachodniopomorskiego. Zgodnie z „Opisem Przedmiotu Zamówienia”, zakres podstawowych metod i technik

badawczych obejmował: analizę danych zastanych (desk research), bezpośrednie wywiady kwestionariuszowe

(PAPI) z uczestnikami krajowego i zagranicznego ruchu turystycznego oraz indywidualne wywiady pogłębione

(IDI) z zarządcami atrakcji turystycznych, a także pracownikami centrów/punktów informacji turystycznej.

Tabela 6. Podstawowe metody i techniki badawcze.

Lp. Metoda/technika badawcza Uzasadnienie techniki w kontekście celów badania

1. Desk research Analiza danych zastanych pozwoli na oszacowanie ruchu turystycznego, zmian

przestrzennych w ruchu turystycznym Województwa Zachodniopomorskiego, jego

struktury na tle Polski oraz pozostałych województw. Dane wtórne stworzą tło i

podstawę do badań pierwotnych, a także będą bazą do prognozowania zmian co do

wielkości i struktury ruchu turystycznego w następnych latach.

2. PAPI z uczestnikami

krajowego i zagranicznego

ruchu turystycznego

Bezpośrednie wywiady kwestionariuszowe PAPI z turystami pozwolą na dokładne

zdiagnozowanie modelu zachowań i preferencji uczestników ruchu turystycznego.

Dzięki temu badaniu będzie możliwe poznanie postaw, opinii i wiedzy turystów oraz

odwiedzających, a także stworzenie szczegółowych profili gości przebywających

w różnych rejonach Województwa Zachodniopomorskiego.

- 16 -

3. IDI z zarządcami atrakcji

turystycznych oraz

pracownikami

centrów/punktów informacji

turystycznej

Wywiady pogłębione z zarządcami atrakcji turystycznych oraz pracownikami

centrów/punktów informacji turystycznej pozwolą przede wszystkim na określenie

zmian w zakresie ruchu turystycznego w Województwie Zachodniopomorskim,

a także służyć będą wypracowaniu sposobów na zwiększenie atrakcyjności

turystycznej Województwa Zachodniopomorskiego.


Aby jeszcze pełniej zrealizować cele badawcze, zastosowano dodatkowe metody i techniki badawcze:

wspomagane komputerowo wywiady telefoniczne (CATI) z przedstawicielami branży hotelarsko-

gastronomicznej, badanie metodą „Mystery Client” („Tajemniczy Klient”) w centach/punktach informacji

turystycznej, telefoniczne wywiady pogłębione (TDI) z regionalnymi i krajowymi ekspertami ds. turystyki oraz

panel ekspertów. Dodatkowo przeprowadzono wywiady eksperckie i wywiady swobodne (EWS)

z przedstawicielami centrów/punktów informacji turystycznej, którzy nie zostali uwzględnieni w wywiadach IDI.

Tabela 7. Dodatkowe metody i techniki badawcze.

Lp. Metoda/technika badawcza Uzasadnienie w kontekście celów badania

1. CATI z przedstawicielami

branży hotelarsko-

gastronomicznej

Badanie z przedstawicielami branży hotelarsko-gastronomicznej pozwoli na

pogłębienie analizy ruchu turystycznego z punktu widzenia podmiotów, które

bezpośrednio obsługują turystów przyjeżdżających do Województwa


2. „Mystery Client”

(„Tajemniczy Klient”)

Populację stanowią centra i punkty informacji turystycznej na terenie badanych

miejscowości Województwa Zachodniopomorskiego. Badanie „Mystery Client”

pozwoli na zbadanie w centrach i punktach informacyjnych jakości obsługi, która ma

niezwykle istotny wpływ na opinie turystów nt. regionu.

3. TDI z regionalnymi i

krajowymi ekspertami ds.

turystyki

Proponowana optymalna wielkość próby: 7 wywiadów (4 na poziomie regionalnym

i 3 na poziomie ponadregionalnym).

4. Panel ekspertów Populację stanowią eksperci zajmujący się tematyką turystyki: przedstawiciele branży

hotelarsko-gastronomicznej, przedstawiciele pracowników centrów/punktów IT,

zarządców atrakcji turystycznych, regionalni i krajowi eksperci ds. turystyki. Panel

ekspercki pozwoli na zebranie opinii specjalistów, swoiste podsumowanie badania

oraz doprecyzowanie rekomendacji do dalszych działań Zarządu Województwa

Zachodniopomorskiego w zakresie wsparcia rozwoju i promocji turystyki w regionie.


5. Metoda doboru próby

Metoda doboru próby w „Badaniach struktury krajowego i zagranicznego ruchu turystycznego

w Województwie Zachodniopomorskim w 2013 r.” różni się od tych, jakie zostały zastosowane w latach

poprzednich. Wynika to zarówno ze zmiany struktury badanej populacji turystów i odwiedzających, a także

z rezygnacji w badaniu z określonych technik gromadzenia informacji i uwzględnienia nowych metod i technik

badawczych. Poniżej znajduje się charakterystyka metody doboru próby, uwzględniająca podmiot badania oraz

zaproponowane metody i techniki badawcze.

- 17 -

5.1 Metoda doboru próby w badaniu PAPI

W „Badaniach struktury krajowego i zagranicznego ruchu turystycznego w Województwie

Zachodniopomorskim w 2013 r.” zostało zaplanowane przeprowadzenie bezpośrednich wywiadów

kwestionariuszowych PAPI z 2200 respondentami – osobami przebywającymi w celach wypoczynkowych,

leczniczych, krajoznawczych, religijnych, sportowych, służbowych, rodzinnych, społecznych i innych na terenie

Województwa Zachodniopomorskiego.

Minimalna wielkość próby badawczej zakładała udział w badaniach respondentów z obu grup, według

następującego podziału:

minimum 1100 respondentów krajowych,

minimum 1100 respondentów zagranicznych.

Badaniami zostali objęci uczestnicy krajowego i zagranicznego ruchu turystycznego (turyści, jednodniowi

odwiedzający oraz mieszkańcy w ramach wewnątrzregionalnego ruchu turystycznego), przebywający

w 15 miejscowościach Województwa Zachodniopomorskiego. W badaniu w 2010 r. zastosowano dobór próby

warstwowo-losowy (warstwy to miejscowości – destynacje objęte badaniem), w którym wielkość próby w

poszczególnych destynacjach była uzależniona od wielkości rejestrowanego ruchu turystycznego. Taki dobór

próby spowodował, że miejscowości o małym ruchu turystycznym miały niewielki udział w próbie badawczej

(dla przykładu, w Cedyni zostało wykonanych tylko 10 pomiarów). W latach następnych dobór próby został

zmodyfikowany w ten sposób, iż destynacje o najmniejszym rejestrowanym ruchu turystycznym miały większy

udział w próbie, niż wynikałoby to z przyjętego warstwowania losowego proporcjonalnego.

Metoda doboru próby powinna się odnosić do danych dotyczących ruchu turystycznego. Według danych

Głównego Urzędu Statystycznego (GUS-u) Województwo Zachodniopomorskie odwiedziło w 2012 r. 1 998 674

turystów, korzystających z bazy zbiorowego i indywidualnego zakwaterowania, w tym 1 536 066 turystów

polskich i 462 608 turystów zagranicznych. Obszar objęty badaniem wybrała zdecydowana większość populacji

turystów: 74,6% turystów polskich i aż 92,6% turystów zagranicznych.

Statystyki GUS-u nie uwzględniają jednak jednodniowych odwiedzających ani nie pokazują

wewnątrzregionalnego ruchu turystycznego, co było również przedmiotem tegorocznych badań. GUS

w gromadzonych danych uwzględnia również mieszkańców Województwa Zachodniopomorskiego, jednak nie

wyróżnia ich w liczbie osób korzystających z obiektów zakwaterowania. Prowadzone statystyki nie uwzględniają

również takich turystów, którzy nocują u rodziny, znajomych lub we własnych (drugich) domach.

Analizując dane statystyczne w kontekście doboru próby, należy wziąć pod uwagę również jednodniowych

odwiedzających. Są to zarówno mieszkańcy Województwa Zachodniopomorskiego, jak również odwiedzający

zewnętrzni. W 2010 r. jednodniowi odwiedzający stanowili 27,8% ogółu populacji objętej „Badaniem struktury

uczestników krajowego i zagranicznego ruchu turystycznego”. Z powodu braku danych statystycznych, należy

przyjąć założenie, że jednodniowi odwiedzający stanowią średnio około ¼ regionalnego ruchu turystycznego

(ich udział w ruchu turystycznym może się wahać, w zależności od wielu czynników).

- 18 -

Odnosząc się do wymaganej liczby badanej populacji i rozkładu przestrzennego badania, należy podkreślić,

że w 2013 r. uległa zwiększeniu liczba punktów badań (z 9 do 15). Jeśli przyjąć dobór próby adekwatny do tego

z 2010 r., mogłoby się okazać, że w destynacjach o najmniejszym rejestrowanym ruchu turystycznym wielkość

próby byłaby tak mała, że nie można byłoby w żaden sposób odnieść wyników badań do ogółu odwiedzających

te miejsca (tabela 8).

Tabela 8. Metoda doboru próby oparta na warstwowaniu według udziału w ruchu turystycznym.

Miejscowości5

Liczba korzystających z noclegów w 2012 r.

Udział korzystających z noclegów w 2012 r. w %

Liczebność warstwy

Ogó

łem

Tury

ści p

ols

cy

Tury

ści

zagr

anic

zni

Ogó

łem

Tury

ści p

ols

cy

Tury

ści

zagr

anic

zni

Tury

ści p

ols

cy

Tury

ści

zagr

anic

zni

Szczecin 371 712 240 137 131 575 23,6% 21,0% 30,7% 230 338

Koszalin 48 207 43 105 5 102 3,1% 3,8% 1,2% 41 13

Świnoujście 183 357 103 344 80 013 11,6% 9,0% 18,7% 99 205

Międzyzdroje 119 026 81 678 37 348 7,6% 7,1% 8,7% 78 96

Niechorze (Gmina Rewal) 134 420 117 876 16 544 8,5% 10,3% 3,9% 113 42

Kołobrzeg 422 791 293 532 129 259 26,9% 25,6% 30,2% 295 335

Mielno 132 071 122 929 9 142 8,4% 10,7% 2,1% 118 23

Darłowo 101 269 91 415 9 854 6,4% 8,0% 2,3% 88 25

Złocieniec 5 579 4 469 1 110 0,4% 0,4% 0,3% 4 3

Szczecinek 13 641 12 371 1 270 0,9% 1,1% 0,3% 12 3

Czaplinek 8 590 7 907 683 0,5% 0,7% 0,2% 8 2

Cedynia 3 986 1 215 2 771 0,3% 0,1% 0,6% 1 7

Barlinek 10 261 8 571 1 690 0,7% 0,7% 0,4% 8 4

Drawno 1 274 1 142 132 0,1% 0,1% 0,0% 1 0

Wałcz 18 281 16 475 1 806 1,2% 1,4% 0,4% 16 5

Razem w miejscowościach objętych badaniem

1 574 465

1 146 166

428 299

100,0% 100,0% 100,0% 1 100 1 100

Województwo Zachodniopomorskie

1 998 674

1 536 066

462 608

Udział korzystających z noclegów na obszarze objętym badaniem w skali regionu

78,8%

74,6%

92,6%

Źródło: Opracowanie 2BA doradztwo strategiczne na podstawie www.stat.gov.pl.

a. Metoda doboru próby uczestników krajowego ruchu turystycznego

Metoda doboru próby badania struktury uczestników krajowego ruchu turystycznego w badaniu PAPI

w 2013 r. zakładała dobór warstwowo-losowy nieproporcjonalny. Warstwy zostały nałożone na miejscowości

objęte badaniem, natomiast dobór respondentów nastąpi w sposób losowy. Poniżej przedstawiono rozkład

pomiarów w poszczególnych destynacjach. Należy podkreślić, że najważniejsze destynacje pod względem

wielkości ruchu turystycznego w danych obszarach regionu miały większy udział w próbie badawczej, jednak

różnice pomiędzy destynacjami o największym i najmniejszym ruchu turystycznym nie są tak duże, jak

w przypadku badania w 2010 r.

5W przypadku Kołobrzegu, Darłowa, Szczecinka i Wałcza podawane dane odnoszą się do miast i gmin wiejskich.

- 19 -

Tabela 9. Metoda doboru próby uczestników krajowego ruchu turystycznego (dobór warstwowo-losowy

nieproporcjonalny), proponowana dla badania PAPI w 2013 r.

Lp. Miejscowość Liczba wywiadów PAPI

1. Szczecin 100

2. Koszalin 100

3. Świnoujście 100

4. Międzyzdroje 50

5. Niechorze 50

6. Kołobrzeg 100

7. Mielno 50

8. Darłowo 50

9. Złocieniec 50

10. Szczecinek 100

11. Czaplinek 50

12. Cedynia 50

13. Barlinek 100

14. Drawno 50

15. Wałcz 100

Razem 1 100


Próba do badań struktury krajowego ruchu turystycznego została dobrana pod względem dwóch

następujących cech: płci i wieku respondentów. Szczegółowy podział struktury próby według wymienionych

cech odpowiadał strukturze populacji generalnej, tj. ludności Polski w wieku określonym dla próby badawczej,

w przedziale 18–65 lat. Osoby należące do wszystkich przedziałów wiekowych będą miały szanse znaleźć się

w próbie badawczej proporcjonalnie do ich udziału w populacji dorosłych Polaków.

Tabela 10. Założona struktura próby uczestników krajowego ruchu turystycznego.

Lp.

Miejscowości

Licz

ba

wyw

iad

ów

18-24 25-29 30-39 40-49 50-59 60-65

Ko

bie

ty

Mę

żczy

źni

Ko

bie

ty

Mę

żczy

źni

Ko

bie

ty

Mę

żczy

źni

Ko

bie

ty

Mę

żczy

źni

Ko

bie

ty

Mę

żczy

źni

Ko

bie

ty

Mę

żczy

źni

1. Szczecin 100 7 7 6 6 12 12 9 9 11 11 5 5

2. Koszalin 100 7 7 6 6 12 12 9 9 11 11 5 5

3. Świnoujście 100 7 7 6 6 12 12 9 9 11 11 5 5

4. Międzyzdroje 50 3 4 3 3 6 6 5 5 6 5 3 2

5. Niechorze 50 3 4 3 3 6 6 5 4 6 5 3 2

6. Kołobrzeg 100 7 7 6 6 12 12 9 9 11 11 5 5

7. Mielno 50 3 4 3 3 6 6 5 4 6 5 3 2

8. Darłowo 50 3 4 3 3 6 6 5 4 6 5 3 2

9. Złocieniec 50 3 4 3 3 6 6 5 4 6 5 3 2

10. Szczecinek 100 7 7 6 6 12 12 9 9 11 11 5 5

11. Czaplinek 50 3 4 3 3 6 6 5 4 6 5 3 2

12. Cedynia 50 3 4 3 3 6 6 5 4 6 5 3 2

13. Barlinek 100 7 7 6 6 12 12 9 9 11 11 5 5

14. Drawno 50 3 4 3 3 6 6 5 4 6 5 3 2

15. Wałcz 100 7 7 6 6 12 12 9 9 11 11 5 5

Łącznie 1 100 73 81 66 66 131 132 103 96 125 117 59 51


- 20 -

Dobór próby badawczej pod względem cech demograficznych nie był stosowany w latach poprzednich, tym

razem jednak uwzględniono określenie profilu uczestnika ruchu turystycznego. Scharakteryzowanie próby pod

względem cech demograficznych może być przyczynkiem do dalszego pogłębiania informacji dotyczących

turystów i odwiedzających, przebywających w Województwie Zachodniopomorskim.

b. Metoda doboru próby uczestników zagranicznego ruchu turystycznego

Metoda doboru próby badania struktury uczestników zagranicznego ruchu turystycznego również zakłada

dobór warstwowo-losowy nieproporcjonalny. Warstwy zostały nałożone na miejscowości objęte badaniem,

natomiast dobór respondentów nastąpił w sposób losowy, nieproporcjonalny, by zwiększyć ilość respondentów

w mniejszych miejscowościach, kosztem większych ośrodków. Taka procedura pozwoliła uzyskać większe ilości

badanych w mniejszych miejscowościach i wyciągnąć trafniejsze wnioski. W trakcie analizy zostały zastosowane

procedury ważenia próby, by osiągnąć strukturę i wielkość ruchu odpowiadające strukturze i wielkości ruchu

w rzeczywistości. Miało to zapewnić ponowną reprezentatywność próby, pomimo nadreprezentatywności

destynacji o proporcjonalnie mniejszym ruchu turystycznym. Taką samą procedurę zastosowano w analizie

wyników badań krajowego ruchu turystycznego.

Struktura próby uwzględniała dobór pod względem jednej cechy, a mianowicie płci respondentów. Mając

na względzie analizę zagranicznego ruchu turystycznego w rejestrowanej bazie noclegowej, w przypadku

miejscowości znajdujących się w środkowej i południowej części Województwa Zachodniopomorskiego

dostosowano liczebność przypadającą na poszczególne miejscowości do realnych możliwości zrealizowania

próby. W tym przypadku proponowana liczba respondentów wynosi od 30 do 70. Poniższa tabela prezentuje

podział próby ze względu na destynacje i płeć respondentów.

Tabela 11. Metoda doboru próby uczestników krajowego ruchu turystycznego (dobór warstwowo-losowy

nieproporcjonalny), proponowana dla badania PAPI w 2013 r.

Lp. Miejscowości Liczba

wywiadów PAPI

Kobiety Mężczyźni

1. Szczecin 140 73 67

2. Koszalin 110 57 53

3. Świnoujście 130 68 62

4. Międzyzdroje 100 52 48

5. Niechorze 70 36 34

6. Kołobrzeg 110 57 53

7. Mielno 90 47 43

8. Darłowo 70 36 34

9. Złocieniec 30 16 14

10. Szczecinek 50 26 24

11. Czaplinek 30 16 14

12. Cedynia 30 16 14

13. Barlinek 40 21 19

14. Drawno 30 16 14

15. Wałcz 70 36 34

Łącznie 1 100 572 528

Źródło: Opracowanie Instytut Badawczy IPC.

- 21 -

Zgodnie z przyjętymi założeniami struktura próby badawczej miała pozwolić na realizację większej liczby

wywiadów w środkowej i południowej części Województwa Zachodniopomorskiego. Środkowa część regionu to

pas pojezierzy, ciągnący się od Pojezierza Szczecineckiego (Szczecinek), poprzez Pojezierze Drawskie (Złocieniec,

Czaplinek), Pojezierze Wałeckie (Wałcz), Równinę Drawską i dorzecze Drawy (Drawno), Pojezierze

Choszczeńskie (Barlinek) i Pojezierze Myśliborskie (Cedynia). Przyjmując takie podejście, na obszarze pojezierzy

zrealizowano 800 wywiadów z uczestnikami krajowego i zagranicznego ruchu turystycznego, czyli 36,3% próby

badawczej. W pasie nadmorskim przeprowadzono 970 wywiadów, co stanowi 44% próby badawczej.

Zwiększenie liczby wywiadów w środkowej i południowej części regionu nastąpiło przede wszystkim kosztem

miast oraz pasa nadmorskiego, pomimo zwiększenia liczby destynacji objętych badaniem w tej części regionu.

Tabela 12. Liczebność wywiadów przypadających na poszczególne obszary – części Województwa


Lp. Podobszar – części regionu

Liczba wywiadów PAPI przypadająca na podobszar – część regionu

Uczestnicy krajowego

ruchu turystycznego

Uczestnicy zagranicznego

ruchu turystycznego

Uczestnicy ruchu

turystycznego łącznie

1. Miasta 200 250 450

2. Pas nadmorski 400 570 970

3. Środkowa część

Województwa


200 110 330

4. Południowa część

Województwa


300 170 470


5.2 Metoda doboru próby w badaniach IDI, TDI, EWS oraz panel ekspertów

Indywidualne wywiady pogłębione (IDI) objęły 18 przedstawicieli zarządzających atrakcjami turystycznymi

oraz pracowników centrów/punktów informacji turystycznej na terenie Województwa Zachodniopomorskiego.

Metoda IDI była stosowana podczas dwóch ostatnich edycji „Badania struktury uczestników krajowego

i zagranicznego ruchu turystycznego w Województwie Zachodniopomorskim” (w latach 2011 i 2012). Adresat

wywiadów był również ten sam. Dbając o reprezentatywność wszystkich destynacji objętych badaniem

(15 miejscowości w 4 podobszarach – częściach regionu), wspólnie z Zamawiającym została ustalona lista

respondentów – uczestników badania IDI. Był to zatem dobór celowy, zakładający, że w wywiadach weźmie

udział 8 przedstawicieli centrów/punktów informacji turystycznej oraz 10 zarządców atrakcji turystycznych.

Ustalenia te miały na celu uniknięcie sytuacji, w której zaproszeni zostaliby respondenci, którzy uczestniczyli

w poprzednich edycjach badania.

Istotną okolicznością podczas realizacji tegorocznego badania była zmiana jego struktury przestrzennej,

tj. objęcie badaniem większej liczby destynacji. Telefoniczne wywiady pogłębione i eksperckie wywiady

swobodne uzupełniały indywidualne wywiady pogłębione o bardziej szczegółowe informacje. Zastosowanie

tych technik gromadzenia danych miało umożliwić pełniejszą realizację celów badawczych. Przeprowadzono

7 telefonicznych wywiadów pogłębionych z regionalnymi i krajowymi ekspertami ds. turystyki. Również tutaj

miał miejsce dobór celowy: eksperci zostali wskazani przez Zamawiającego. Panel ekspertów miał pozwolić na

zebranie opinii specjalistów, swoiste podsumowanie badania oraz doprecyzowanie rekomendacji do dalszych

działań Zamawiającego. Zaplanowana została organizacja dwóch paneli: w Szczecinie i w Koszalinie.

Zaproponowano w nim udział minimum 5 ekspertów.

- 22 -

Eksperckie wywiady swobodne zostały przeprowadzone dodatkowo, w ramach realizacji badań innymi

metodami. Włączenie tego rodzaju wywiadów do badań było motywowane dwojako: z uwagi na poszerzony

zakres terytorialny badania istniało ryzyko pominięcia w wywiadach lokalnych ekspertów, którzy mogli wnieść

do badań wiele cennych informacji. Ponadto duże zróżnicowanie obszaru objętego badaniem wymagało

pogłębienia informacji uzyskanych innymi metodami. Zgodnie z przyjętym założeniem eksperckie wywiady

swobodne zostały przeprowadzone z przedstawicielami kierownictwa centrów/punktów informacji turystycznej

w tych destynacjach, w których nie zaplanowano indywidualnych wywiadów pogłębionych. Łącznie

przeprowadzono 5 eksperckich wywiadów swobodnych. Wnioski z tych badań uzupełniły raport

z telefonicznych wywiadów pogłębionych.

5.3 Metoda doboru próby w badaniu „Mystery Client” („Tajemniczy Klient”)

Populację tego badania stanowią centra/punkty informacji turystycznej, znajdujące się na terenie

badanych miejscowości Województwa Zachodniopomorskiego. Badanie „Mystery Client” („Tajemniczy Klient”)

zostało wykonane na próbie obejmującej 16 centrów i punktów informacji turystycznej. Dobór próby był

następujący:

w badaniu w Szczecinie uwzględniono dwa centra informacji turystycznej: Miejskie Centrum Informacji

Turystycznej prowadzone przez Miejski Ośrodek Sportu i Rekreacji w Szczecinie i Centrum Informacji

Turystycznej „Zamek” (Zamek Książąt Pomorskich w Szczecinie, Instytucja Kultury Samorządu

Województwa Zachodniopomorskiego),

w Kołobrzegu i Świnoujściu miejscem przeprowadzenia badania była główna siedziba Centrum

Informacji Turystycznej (w Świnoujściu dodatkowo jest prowadzony sezonowy punkt przy

promenadzie, podobnie w Kołobrzegu, gdzie funkcjonują dodatkowo 2 punkty),

w Darłowie badanie przeprowadzano w siedzibie Darłowskiej Lokalnej Organizacji Turystycznej, która

prowadzi powiatowe Centrum Informacji Turystycznej, oraz w punkcie informacji turystycznej

w Darłówku,

punkt informacji turystycznej w Cedyni znajduje się przy Muzeum Regionalnym i nie działa regularnie,

nie było więc możliwości przeprowadzenia w nim pełnego badania metodą „Mystery Client” (nie

odbyła się wizyta w charakterze „tajemniczego klienta”, zostało wysłane natomiast zapytanie e-mail).

Metoda badania zakładała osobistą wizytę w centrum/punkcie oraz wysłanie zapytania e-mail.

5.4 Metoda doboru próby w badaniu CATI

Jak podaje GUS w raporcie „Turystyka w Województwie Zachodniopomorskim w 2012 r.”, na koniec 2012 r.

w regionie funkcjonowało 870 turystycznych obiektów zbiorowego zakwaterowania, w tym 222 obiektów

hotelowych6:

13,1% hoteli,

1,3% pensjonatów,

4,4% innych obiektów hotelowych,

1,7% schronisk,

41,8% ośrodków wczasowych,

4,8% ośrodków kolonijnych,

5,9% ośrodków szkoleniowo-wypoczynkowych,

6Turystyka w Województwie Zachodniopomorskim w latach 2010–2012, pod red. Renaty Wronkowskiej, Urząd Statystyczny

w Szczecinie, Informacje i opracowania statystyczne, Szczecin 2013, s. 3.

Oprócz obiektów zbiorowego zakwaterowania, w regionie funkcjonuje 349 obiektów indywidualnego zakwaterowania.

- 23 -

3,4% zespołu domków turystycznych,

5,2% kempingów,

4,2% pól biwakowych,

8,3% zakładów uzdrowiskowych,

5% pozostałych turystycznych obiektów noclegowych,

0,9% innych obiektów.

Zaplanowane zostało przeprowadzenie co najmniej 200 wywiadów z przedstawicielami turystycznych

obiektów zbiorowego i indywidualnego zakwaterowania. Struktura próby odzwierciedliła strukturę populacji

pod względem rodzaju obiektu oraz ich rozmieszczenia na terenie Województwa Zachodniopomorskiego.

Tabela przedstawia strukturę próby ze względu na liczbę przedsiębiorców w sekcji I w statystykach GUS-u.

Tabela 13. Założona struktura próby przedstawicieli branży hotelarsko-gastronomicznej.

Lp. Powiat Ilość wywiadów

1. Powiat białogardzki 1

2. Powiat drawski 6

3. Powiat kołobrzeski 36

4. Powiat koszaliński 27

5. Powiat sławieński 20

6. Powiat szczecinecki 3

7. Powiat świdwiński 2

8. Powiat wałecki 3

9. Powiat m. Koszalin 2

10. Powiat choszczeński 1

11. Powiat gryficki 30

12. Powiat myśliborski 2

13. Powiat pyrzycki 1

14. Powiat stargardzki 3

15. Powiat łobeski 1

16. Powiat m. Szczecin 8

17. Powiat goleniowski 2

18. Powiat gryfiński 3

19. Powiat kamieński 30

20. Powiat policki 2

21. Powiat m. Świnoujście 17

Łącznie 200

Źródło: Instytut Badawczy IPC na podstawie www.stat.gov.pl.

6. Realizacja badania

Badanie zostało zrealizowane zgodnie z harmonogramem projektu „Badanie struktury uczestników

krajowego i zagranicznego ruchu turystycznego w Województwie Zachodniopomorskim w roku 2013, wraz

z opracowaniem raportu z badania”. Krótki termin realizacji narzucał reżim czasowy. Badania były

przeprowadzone za pomocą poszczególnych technik gromadzenia informacji w następujących terminach:

- 24 -

badanie PAPI uczestników krajowego i zagranicznego ruchu turystycznego w dniach 12–31 sierpnia

2013 r.,

badanie „Mystery Client” w dniach 12–31 sierpnia 2013 r.,

indywidualne wywiady pogłębione odbyły się pomiędzy 15 sierpnia a 6 września 2013 r. (w tym

samym czasie realizowane były również eksperckie wywiady swobodne),

badanie CATI było realizowane od 2 do 6 września 2013 r.,

telefoniczne wywiady pogłębione i panele ekspertów, jako dodatkowe i uzupełniające techniki

gromadzenia danych, zostały przeprowadzone do 30 września 2013 r.

Proces badawczy przebiegał zgodnie z założeniami metodologicznymi, w ścisłej współpracy

z Zamawiającym. Z uwagi na charakter, miejsce i czas przeprowadzenia badanie wymagało konsultowania na

bieżąco istotnych uwarunkowań jego realizacji. W raporcie metodologicznym zaproponowany został schemat

współpracy przy realizacji zamówienia.

Rysunek 3: Schemat realizacji badania.


Założenia realizacji włączały w proces badawczy przedstawicieli lokalnych struktur zarządzania rozwojem

i promocją turystyki oraz obsługą ruchu turystycznego na obszarze objętym „Badaniem struktury

uczestników krajowego i zagranicznego ruchu turystycznego w Województwie Zachodniopomorskim”. Znalazło

to m.in. wyraz w przeprowadzeniu dodatkowych eksperckich wywiadów swobodnych z przedstawicielami

kierownictwa centów i punktów informacji turystycznej, w rozmowach z przedstawicielami branży turystycznej

oraz wizji lokalnej na obszarze realizacji badania. Takie podejście miało na celu optymalne pogłębienie

informacji w zakresie natężania, struktury i charakteru ruchu turystycznego w regionie oraz sprzyjało określeniu

jego potencjału rozwojowego.

- 25 -

Podstawową metodą zbierania informacji od uczestników krajowego i zagranicznego ruchu turystycznego

było badanie ankietowe, wykonane metodą PAPI. Badanie było realizowane w oparciu o zaproponowany

kwestionariusz, z przewagą pytań zamkniętych, z zastosowaniem skal i pytań macierzowych, co postawiło

respondenta w sytuacji wyboru. Sposób pozyskiwania informacji w przypadku badania PAPI zakładał

bezpośredni kontakt z respondentem za pośrednictwem ankieterów (face to face). Zaletą realizacji badania

metodą PAPI była możliwość scharakteryzowania modelu zachowań turysty, jego preferencji, lojalności,

oczekiwań wobec oferty turystycznej regionu i jej oceny w naturalnym środowisku – miejscu realizacji pobytu

turystycznego. Dla badania metodą PAPI przeprowadzono badanie pilotażowe, które określiło m.in.

zrozumiałość dla respondenta pytań zawartych w kwestionariuszu, skuteczną realizację celów badawczych,

wyczerpujący charakter wywiadu i jego spójność. Po dokonaniu pilotażu narzędzie zostało zmodyfikowane,

z zachowaniem jego struktury i celów badawczych.

Sposób realizacji badania był zgodny z założeniami metody doboru próby. Badany był co piąty respondent,

co zwiększyło wiarygodność badania oraz szansę na to, że każdy uczestnik spełniający kryteria określone

w „Opisie Przedmiotu Zamówienia” i w raporcie metodologicznym może znaleźć się w próbie badawczej.

Zrealizowano zaplanowaną wielkość próby badawczej (2240 wywiadów, w tym 1120 z uczestnikami krajowego

i 1120 z uczestnikami zagranicznego ruchu turystycznego). Taka wielkość próby w przypadku uczestników

krajowego ruchu turystycznego pozwoliła na otrzymanie wyników obarczonych maksymalnym błędem

statystycznym na poziomie 3% (przy poziomie ufności: 0,95, wielkość populacji ok. 1,4 mln osób, szacowana

wielkość frakcji: 0,5). W przypadku uczestników zagranicznego ruchu wielkość próby pozwoliła na otrzymanie

wyników obarczonych maksymalnym błędem statystycznym na poziomie 3% (przy poziomie ufności:

0,95, wielkość populacji ok. 450 tysięcy osób, szacowana wielkość frakcji: 0,5).

Badania ilościowe, tj. wywiady z uczestnikami krajowego i zagranicznego ruchu turystycznego oraz

przedstawicielami branży hotelarsko-gastronomicznej były przeprowadzane przez zespół 25 ankieterów,

koordynatorów terenowych. Badania nadzorowali kierownik i zastępca kierownika projektu badawczego.

Badanie metodą indywidualnego wywiadu pogłębionego (IDI) zostało zrealizowane zgodnie z przyjętymi

założeniami. Zrealizowano łącznie 18 wywiadów, które przebiegały według ustalonego wcześniej scenariusza.

Czas przeprowadzenia wywiadu wynosił ok. 60 minut. Również telefoniczny wywiad pogłębiony (TDI) i panel

ekspertów przebiegały zgodnie z ustalonym scenariuszem, który w części pokrywał się z dyspozycjami do IDI.

Badanie TDI i panel ekspertów zostały poszerzone o zagadnienia, które pogłębiały i uzupełniały o ekspercką

wiedzę informacje uzyskane innymi technikami gromadzenia danych. Przeprowadzono łącznie 7 wywiadów.

Badanie metodą „Mystery Client” zostało zrealizowane w 16 centrach/punktach informacji turystycznej za

pomocą kwestionariusza oceny. Wymienione badania jakościowe realizował zespół 5 ankieterów – specjalistów

ds. badań jakościowych. Badania nadzorowali kierownik i zastępca kierownika projektu badawczego.

- 26 -

II. Wielkość i rozkład ruchu turystycznego w Województwie

Zachodniopomorskim

Analizę wielkości i struktury ruchu turystycznego oparto przede wszystkim na danych Głównego Urzędu

Statystycznego (GUS-u). W momencie opracowywania raportu dostępne były tylko dane za pierwszy kwartał

2013 r., dlatego przedstawione poniżej informacje statystyczne odnoszą się do 2012 r. Mając na względzie

zapewnienie ciągłości analizy, dokonano wieloletnich porównań danych dotyczących wielkości i struktury ruchu

turystycznego w Województwie Zachodniopomorskim. Również badania prowadzone przez Instytut Turystyki

odnoszą się do danych archiwalnych: aktualnie są dostępne komunikaty z badań za trzy kwartały 2012 r. Rok

2012 był rokiem szczególnym. Organizacja ME „Euro 2012” wpłynęła na wzrost zainteresowania Polską, co

znalazło odzwierciedlenie w statystykach obrazujących ruch turystyczny w ubiegłym roku. Dla Województwa

Zachodniopomorskiego rok 2013 również był wyjątkowy. „Zlot Wielkich Żaglowców” i związana

z rebrandingiem regionu kampania „Pomorze Zachodnie” zapewniły intensywną obecność w mediach.

Wymienione wydarzenia nie pozostają bez wpływu na charakter ruchu turystycznego w regionie.

1. Wielkość i rozkład ruchu turystycznego

1.1. Wielkość ruchu turystycznego

Porównując dane dotyczące wielkości i natężenia ruchu turystycznego, przeanalizowano dane statystyczne

z lat 2009–2012. Przyjęcie takiego okresu w analizie wynika z faktu, że Województwo Zachodniopomorskie

prowadzi „Badanie struktury uczestników krajowego i zagranicznego ruchu turystycznego” od 2010 r.

Prezentacja zmian zachodzących w ruchu turystycznym pozwoli lepiej zdiagnozować badane zjawiska. Na

przestrzeni czterech ostatnich lat wzrosła liczba osób korzystających z obiektów zbiorowego zakwaterowania.

Największy wzrost odnotowano w liczbie turystów zagranicznych. Stanowią oni 23,5% korzystających z bazy

noclegowej Województwa Zachodniopomorskiego. Wzrasta także liczba udzielonych noclegów. Należy

stwierdzić, że po spadku w 2010 r. ruch turystyczny w Województwie Zachodniopomorskim wykazuje

tendencję wzrostową. Największa dynamika jest widoczna w przypadku liczby noclegów udzielonych turystom

zagranicznym (wzrost o 23,7% w stosunku do 2009 r.) i odsetka obcokrajowców w bazie noclegowej

zbiorowego zakwaterowania (wzrost o 13,9% w stosunku do 2013 r.).

Tabela 14. Wielkość ruchu turystycznego w obiektach zbiorowego zakwaterowania w Województwie

Zachodniopomorskim w latach 2009–2012.

Lata Liczba

korzystających z noclegów

Korzystający z noclegów turyści

zagraniczni

Korzystający z noclegów

turyści polscy

Udzielone noclegi

Noclegi udzielone turystom

zagranicznym

Noclegi udzielone turystom polskim

2009 1 772 654 400 717 1 371 937 9 766 489 2 013 915 7 752 574

2010 1 746 810 377 939 1 368 871 9 445 058 2 008 067 7 436 991

2011 1 863 559 401 654 1 461 905 9 928 007 2 234 941 7 693 066

2012 1 942 882 456 598 1 486 284 10 656 514 2 491 317 8 165 197

Zmiana 2012/2009 109,6% 113,9% 108,3% 109,1% 123,7% 105,3%


Według analiz prowadzonych przez Urząd Statystyczny w Szczecinie wzrasta liczba korzystających

z noclegów w różnego rodzaju obiektach hotelowych. Spada natomiast liczba korzystających z noclegów

w motelach, a także pozostałych obiektach zbiorowego zakwaterowania. Prawie ¾ obcokrajowców korzystało

- 27 -

z noclegów w obiektach hotelowych, a większość wybierała hotele o średnim standardzie. Zmniejszyła się liczba

gości zagranicznych w zakładach uzdrowiskowych7.

Średnia długość pobytu w bazie noclegowej zbiorowego zakwaterowania w 2012 r. wynosiła 5,5 doby.

Średnia długość pobytu obcokrajowców i turystów polskich sytuuje się na zbliżonym poziomie. Z tabeli

15 wynika, że długość pobytu turystów polskich nieco spadła, zaś zagranicznych dość znacznie wzrosła.

Tabela 15. Średnia długość pobytu w bazie noclegowej zbiorowego zakwaterowania w latach 2009–2012.

Lata Średnia długość pobytu

Średnia długość pobytu turystów zagranicznych

Średnia długość pobytu turystów polskich

2009 5,5 5,1 5,7

2010 5,4 5,3 5,4

2011 5,3 5,6 5,3

2012 5,5 5,5 5,5

Zmiana 2012/2009 99,6% 108,6% 97,2%


„W 2012 r. sprawozdawczością objęto również turystyczne obiekty indywidualnego zakwaterowania, tj.

pokoje gościnne i kwatery agroturystyczne, które posiadały co najmniej 10 miejsc noclegowych”8. Zmieniło to

statystyczny obraz ruchu turystycznego w Województwie Zachodniopomorskim. W tabeli 16 została

przedstawiona wielkość ruchu w rejestrowanej bazie noclegowej w Województwie Zachodniopomorskim

z uwzględnieniem obiektów indywidualnego zakwaterowania. Oddzielnie zaprezentowano liczbę

korzystających i udzielonych noclegów w obiektach indywidualnego zakwaterowania (tabela 17).

Tabela 16. Wielkość ruchu turystycznego w obiektach zbiorowego i indywidualnego zakwaterowania

w Województwie Zachodniopomorskim w latach 2009–2012.

Lata Liczba



zagraniczni


turyści polscy

Udzielone noclegi


zagranicznym


2009 1 772 654 400 717 1 371 937 9 766 489 2 013 915 7 752 574

2010 1 746 810 377 939 1 368 871 9 445 058 2 008 067 7 436 991

2011 1 863 559 401 654 1 461 905 9 928 007 2 234 941 7 693 066

2012 1 998 674 462 608 1 536 066 10 936 992 2 523 621 8 413 371


Tabela 17. Wielkość ruchu turystycznego w obiektach indywidualnego zakwaterowania w Województwie

Zachodniopomorskim w latach 2010–2012.

Lata Kategoria obiektu

Liczba korzystających

z noclegów


zagraniczni


turyści polscy

Udzielone noclegi


zagranicznym

Noclegi udzielone

turystom polskim

2010 Pokoje gościnne

23 063 1 673 21 390 107 548 7 971 99 577

2011 43 930 4 992 38 938 229 783 23 706 206 077

2012 51 243 5 762 45 481 261 280 30 865 230 415

2010 Kwatery agrotury-styczne

1 075 74 1 001 5 971 160 5 811

2011 3 147 217 2 930 14 220 1 283 12 937

2012 4 549 248 4 301 19 198 1 439 17 759


7„Turystyka w Województwie Zachodniopomorskim w latach 2010-2012” pod red. Renaty Wronkowskiej, Urząd

Statystyczny w Szczecinie, Informacje i opracowania statystyczne, Szczecin 2013, ss. 16-18. 8Tamże, s. 22.

- 28 -

W 2012 r. z noclegu w obiektach indywidualnego zakwaterowania korzystało łącznie 55 792 gości, z czego

49 782 turystów polskich. W obiektach tych udzielono 280 478 noclegów, w tym 248 174 Polakom. Należy mieć

świadomość, że nie jest to pełny obraz ruchu turystycznego w obiektach indywidualnego zakwaterowania.

Zdaniem GUS popularność tych obiektów będzie wzrastać. Według danych statystycznych w 2012 r. z obiektów

indywidualnego zakwaterowania skorzystało o 18,5% więcej gości, niż w 2011 r. Uwzględnienie tych danych jest

istotne, ponieważ nocujący w nich turyści stanowią podmiot badania. Na podstawie danych o rejestrowanym

ruchu turystycznym można stwierdzić, że w obiektach noclegowych indywidualnego zakwaterowania

zatrzymuje się 2,8% z ogółu korzystających i jednocześnie 3,2% turystów polskich.

Tabela 18: Obcokrajowcy w obiektach bazy noclegowej według narodowości w latach 2009–2012.

Lp. Kraj/lata 2009 2010 2011 2012 Udział w ogóle

korzystających w 2012 r.

1. Niemcy 296 058 280 159 293 419 352 584 76,2%

2. Dania 39 298 33 921 32 556 33 947 7,3%

3. Szwecja 16 376 13 720 13 836 14 635 3,2%

4. Norwegia 6 185 5 387 5 819 7 630 1,6%

5. Rosja 2 820 3 089 4 516 5 792 1,3%

6. Niderlandy (Holandia) 6 185 5 699 6 283 5 676 1,2%

7. Wielka Brytania 4 414 4 357 4 321 4 436 1,0%

8. Francja 2 649 3 196 3 232 3 850 0,8%

9. Włochy 2 510 2 519 3 175 3 066 0,7%

10. Ukraina 1 689 1 833 2 709 2 831 0,6%

11. Czechy 1 696 2 201 2 394 2 830 0,6%

12. Belgia 2 028 2 036 2 221 2 176 0,5%

13. Finlandia 1 484 2 058 7 248 2 083 0,5%

14. Stany Zjednoczone Ameryki 1 475 1 630 1 375 1 890 0,4%

15. Hiszpania 1 244 1 964 2 130 1 790 0,4%

16. Litwa 1 587 1 644 1 917 1 652 0,4%

17. Szwajcaria 1 607 1 102 1 140 1 280 0,3%

18. Irlandia 722 709 667 1 187 0,3%

19. Austria 1 594 1 039 1 204 1 116 0,2%

20. Kanada 316 455 440 1 003 0,2%

21. Białoruś 616 672 994 709 0,2%

22. Słowacja 433 530 544 513 0,1%

23. Grecja 277 416 692 417 0,1%

24. Japonia 278 374 468 397 0,1%

25. Estonia 276 268 421 342 0,1%

26. Węgry 427 348 559 329 0,1%

27. Łotwa 168 248 378 299 0,1%

28. Portugalia 158 151 487 228 0,0%

29. Słowenia 102 89 215 207 0,0%

30. Luksemburg 183 164 116 170 0,0%

31. Cypr 18 134 43 78 0,0%

32. Malta 19 13 24 6 0,0%

33. Pozostałe kraje 5 825 5 814 6 111 7 459 1,6%

Razem 400 717 377 939 401 654 462 6089 100,0%


9Wartość ta uwzględnia obcokrajowców korzystających z bazy noclegowej indywidualnego zakwaterowania.

- 29 -

Jak wspomniano wcześniej, turyści zagraniczni mają duży udział w ogóle odwiedzających Województwo

Zachodniopomorskie i korzystających z obiektów noclegowych zbiorowego i indywidualnego zakwaterowania.

Tabela 18 przedstawia strukturę obcokrajowców w bazie noclegowej zbiorowego i indywidualnego

zakwaterowania, przy czym korzystający z pokoi gościnnych i kwater agroturystycznych są uwzględnieni tylko

w danych za 2012 r. Wśród turystów zagranicznych zdecydowanie dominowali Niemcy, którzy stanowili 76,2%

ogółu turystów (w 2011 r. udział tej nacji wynosił 74,13%). Można stwierdzić, że liczba Niemców

odwiedzających Województwo Zachodniopomorskie systematycznie wzrasta (o 19,1% w porównaniu do

2009 r.). Drugą pod względem liczebności nacją są Duńczycy, a trzecią Szwedzi. Liczebność turystów tych

narodowości zmalała jednak w porównaniu do 2009 r. (o 13,6% w przypadku gości z Szwecji i 10,6% z Dani).

Turyści zagraniczni najchętniej odwiedzali powiat kołobrzeski (29,1% obcokrajowców odwiedzających

Województwo Zachodniopomorskie), Szczecin (28,8%) oraz Świnoujście (16,5%).

Na zakończenie należy odnieść się do szacunków Instytutu Turystyki. W raporcie z „Badania struktury

uczestników krajowego i zagranicznego ruchu turystycznego w Województwie Zachodniopomorskim w 2012

r.”10

znajduje się informacja o wielkości krajowych i zagranicznych przyjazdów do regionu za trzy pierwsze

kwartały 2012 r. Zgodnie z danymi Instytutu Turystyki za pełny rok, w 2012 r. do Województwa

Zachodniopomorskiego przyjechało 3,1 mln turystów krajowych (z czego 1,6 mln stanowiły podróże

długookresowe i 1,5 mln podróże krótkookresowe). Dla porównania, w 2010 r. region odwiedziło łącznie 3,9

mln turystów polskich. Jako miejsce pobytu długookresowego Województwo wybrało 2,2 mln rodaków,

a krótkookresowego – 1,7 mln. Cytowane dane świadczą o spadku liczby turystów krajowych, odwiedzających

region11

. Wyniki badań ankietowych Instytutu Turystyki pokazują, że Województwo Zachodniopomorskie

należało do jednych z najczęściej odwiedzanych regionów w Polsce. W 2012 r. przyjechało tutaj 1,5 mln

obcokrajowców12

. Niestety, od 2013 r. Instytut nie prowadzi systematycznych badań i analiz, jak to miało

miejsce w latach poprzednich, stąd zakres dostępnych informacji jest ograniczony. Pracownia Badań

Społecznych porównała w raporcie z „Badania struktury uczestników krajowego i zagranicznego ruchu

turystycznego w Województwie Zachodniopomorskim” dane dotyczące liczby podróży długo-

i krótkookresowych w latach 2009 i 2012. Z analizy tych danych wynika, że rośnie liczba turystów krajowych

i zagranicznych, którzy odwiedzili region. Podróże są jednak coraz krótsze.

Statystyczny obraz ruchu turystycznego w Województwie Zachodniopomorskim pokrywa się

z obserwacjami i opiniami ekspertów. Zarówno przedstawiciele centrów i punktów informacji turystycznej, jak

również zarządcy atrakcji turystycznej twierdzą zgodnie, że ruch turystyczny w regionie systematycznie rośnie.

Wzrost ten dotyczy w szczególności turystów zagranicznych.

1.2. Rozkład sezonowy ruchu turystycznego

Cechą charakterystyczną ruchu turystycznego w Województwie Zachodniopomorskim jest jego

nierównomierny rozkład w skali roku. Tak zwana sezonowość widoczna jest zarówno w strukturze bazy

noclegowej, jak również w funkcjonowaniu destynacji turystycznych regionu. Zjawisko sezonowości w tym

przypadku oznacza, że ruch turystyczny osiąga swoje ekstremum w czasie letnich wakacji (lipiec i sierpień).

Dotyczy to zwłaszcza tych miejscowości w pasie nadmorskim, których oferta obejmuje wypoczynek typu

10

„Badanie struktury uczestników krajowego i zagranicznego ruchu turystycznego w Województwie Zachodniopomorskim

w 2012 r.”, raport z badania, PBS na zlecenie Urzędu Marszałkowskiego Województwa Zachodniopomorskiego, Sopot 2012,

s. 30. 11

Dane opublikowane na stronie Instytutu Turystyki, http://www.intur.com.pl/statystyka.htm. 12

W. Bartoszewicz, T. Skalska, Zagraniczna turystyka przyjazdowa do Polski w 2012 r., Instytut Turystyki na zlecenie

Ministerstwa Sportu i Turystyki, Warszawa 2013.

- 30 -

„słońce, morze, plaża”. Przyczynami nierównomiernego rozkładu ruchu turystycznego są zmienność pogody,

krótki sezon turystyczny, a także przyzwyczajenia uczestników ruchu turystycznego. W dalszym ciągu wielu

turystów i odwiedzających, w szczególności goście z Polski, decydują się na urlop w Województwie

Zachodniopomorskim w sezonie letnim, chociaż potencjalnie mogliby wybrać inny termin. Również część

usługodawców jest przyzwyczajona do takiego rozkładu ruchu turystycznego i w swojej aktywności koncentruje

się na miesiącach letnich, ograniczając (bądź nawet zawieszając) działalność w okresie od jesieni do wiosny.

Problem sezonowości ruchu turystycznego w mniejszym stopniu dotyczy miast (Szczecin, Koszalin) oraz

uzdrowisk (Kołobrzeg, Świnoujście). Władze nadmorskich miejscowości i zarządcy zlokalizowanych w nich

atrakcji turystycznych podejmują wiele działań, mających na celu zminimalizowanie sezonowego rozkładu

ruchu turystycznego. Za pomocą kampanii informacyjno-perswazyjnych podejmowane są próby wpływania na

zmianę modelu zachowań uczestników ruchu turystycznego. Działania te zaczynają przynosić rezultaty. Analiza

rozkładu ruchu turystycznego w obiektach zbiorowego zakwaterowania na przestrzeni ostatnich czterech lat

pokazuje, że w 2012 r. wskaźnik sezonowości uległ zmniejszeniu w stosunku do roku poprzedniego.

Tabela 19. Wskaźnik sezonowości ruchu turystycznego w Województwie Zachodniopomorskim

w latach 2009 –2012.

Lata

2009

2010

2011

2012

Wskaźnik sezonowości ruchu turystycznego w Województwie Zachodniopomorskim

35,6%

34,6%

35,0%

33,7%


Pozytywne zmiany dostrzec można analizując rozkład ruchu turystycznego w Województwie

Zachodniopomorskim w ciągu roku. Dane odnoszące się do lat 2009–2012 wyraźnie pokazują dynamikę

wzrostu ruchu turystycznego w obiektach zbiorowego zakwaterowania w miesiącach poza sezonem letnim.

W styczniu 2013 r. do regionu przyjechało o 22,1% turystów więcej, niż w analogicznym okresie 2009 r.

Znaczący wzrost dotyczy również marca i września (odpowiednio o 20,3% i 18,4%). Prezentowane dane dotyczą

ruchu turystycznego w obiektach zbiorowego zakwaterowania.

Tabela 20. Rozkład ruchu turystycznego w Województwie Zachodniopomorskim w ciągu roku

w latach 2009 –2012.

Lp. Miesiące/ liczba korzystających z

noclegów w latach 2009 2010 2011 2012

Zmiana 2012/2009

1. Styczeń 69 920 68 646 70 836 85 379 122,1%

2. Luty 78 406 73 109 83 478 85 310 108,8%

3. Marzec 88 784 90 945 96 483 106 767 120,3%

4. Kwiecień 108 006 108 697 117 239 125 390 116,1%

5. Maj 156 573 150 021 151 428 161 598 103,2%

6. Czerwiec 195 391 198 792 216 161 205 702 105,3%

7. Lipiec 321 101 322 631 353 530 338 233 105,3%

8. Sierpień 309 129 282 363 299 575 315 837 102,2%

9. Wrzesień 158 922 157 027 169 058 188 098 118,4%

10. Październik 121 724 121 487 125 155 139 404 114,5%

11. Listopad 90 776 96 324 97 768 106 644 117,5%

12. Grudzień 73 922 76 768 82 848 84 520 114,3%

Razem 1 772 654 1 746 810 1 863 559 1 942 882 109,6%


- 31 -

Niemniej problem sezonowości jest nadal istotny. W 2012 r. w miesiącach wakacyjnych Województwo

Zachodniopomorskie odwiedziło 33,7% ogółu turystów, którzy przyjechali do regionu w ciągu całego roku

(w tym 35,6% polskich i 27,5% zagranicznych). Dla porównania, w czerwcu Województwo Zachodniopomorskie

za cel podróży wybrało 10,6% turystów, zaś we wrześniu tylko 9,7%. Najmniej turystów odwiedza region

w miesiącach zimowych. Dotyczy to zwłaszcza turystów zagranicznych, którzy chętnie przyjeżdżają

w miesiącach wiosennych (marzec, kwiecień) oraz jesiennych (wrzesień, październik, listopad). Dla przykładu,

we wrześniu 2012 r. w Województwie Zachodniopomorskim przebywało 12,1% obcokrajowców i 8,9% turystów

krajowych. Prezentowane na poniższym wykresie dane odnoszą się do ruchu turystycznego w obiektach

zbiorowego zakwaterowania.

Rysunek 4. Rozkład ruchu turystycznego w Województwie Zachodniopomorskim w poszczególnych

miesiącach 2012 r.


Sezonowość ruchu turystycznego w Województwie Zachodniopomorskim jest widoczna w strukturze bazy

noclegowej. W 2012 r. 52% obiektów bazy noclegowej zbiorowego i indywidualnego zakwaterowania działało

sezonowo. W przypadku miejsc noclegowych ten odsetek jest jeszcze większy.

Tabela 21. Wskaźnik sezonowości bazy noclegowej zbiorowego zakwaterowania Województwa

Zachodniopomorskiego w latach 2009–2012.

Lata Udział obiektów sezonowych Udział noclegowych miejsc

sezonowych

2009 54,8% 59,8%

2010 50,7% 56,1%

2011 52,5% 57,0%

2012 52,8% 68,9%

Zmiana 96,2% 115,2%


- 32 -

Na zakończenie analizy rozkładu ruchu turystycznego należy odnieść się do danych za pierwsze półrocze

2013 r. Porównując liczbę turystów i udzielonych noclegów w okresie styczeń–czerwiec z analogicznym

okresem w 2012 r., można zauważyć, że ruch turystyczny w Województwie Zachodniopomorskim wykazuje

tendencję wzrostową. Zmalała liczba gości z Polski (o 2081 osób w stosunku do 2012 r.). Wzrosła natomiast

liczba turystów zagranicznych. Wzrost ten jest znaczący (o 24 226 osób wobec analogicznego okresu w 2012 r).

Krajowy i zagraniczny ruch turystyczny w pierwszej połowie 2013 r. w porównaniu do sytuacji z 2012 r.

przedstawia tabela 22. Tym razem porównanie dynamiki ruchu turystycznego dotyczy łącznie obiektów

zbiorowego i indywidualnego zakwaterowania.

Tabela 22. Ruch turystyczny w Województwie Zachodniopomorskim w pierwszym półroczu 2013 r.

w porównaniu z analogicznym okresem w 2012 r.

Miesiące/

korzystający i udzielone

noclegi

Liczba korzystających z

noclegów


turyści zagraniczni


turyści polscy

Udzielone noclegi ogółem


zagranicznym

Udzielone noclegi

turystom polskim

Pierwsze półrocze 2012 r.

1. Styczeń 85 992 18 242 67 750 363 291 96 990 266 301

2. Luty 85 801 19 541 66 260 424 619 119 847 304 772

3. Marzec 107 506 29 755 77 751 520 432 189 393 331 039

4. Kwiecień 127 240 32 408 94 832 613 041 183 147 429 894

5. Maj 164 427 39 957 124 470 853 257 213 921 639 336

6. Czerwiec 210 207 43 655 166 552 1 246 066 247 413 998 653

Razem 781 173 183 558 597 615 4 020 706 1 050 711 2 969 995

Pierwsze półrocze 2013 r.

1. Styczeń 90 406 20 574 69 832 398 845 114 336 284 509

2. Luty 92 654 23 543 69 111 461 321 141 924 319 397

3. Marzec 112 068 34 378 77 690 564 759 207 824 356 935

4. Kwiecień 119 345 31 975 87 370 585 918 181 326 404 592

5. Maj 171 357 46 360 124 997 888 726 245 144 643 582

6. Czerwiec 217 488 50 954 166 534 1 246 087 276 276 969 811

Razem 803 318 207 784 595 534 4 145 656 1 166 830 2 978 826

Zmiana 2013/2012 102,8% 113,2% 99,7% 103,1% 111,1% 100,3%


1.3. Rozkład przestrzenny ruchu turystycznego

Rozkład przestrzenny ruchu turystycznego w Województwie Zachodniopomorskim jest nierównomierny,

podobnie jak rozkład w skali roku. W 2012 r. największa liczba turystów odwiedziła powiat kołobrzeski (24,2%

ogółu gości korzystających z bazy noclegowej), Szczecin (19,1%), powiat kamieński (10,5%) i powiat gryficki

(8,5%). W tych powiatach udzielono również największej liczby noclegów.

- 33 -

Interesujących wniosków dostarcza analiza dynamiki turystów korzystających z bazy noclegowej

zbiorowego zakwaterowania w latach 2009–2012. Największy przyrost gości odnotowały następujące powiaty:

łobeski, policki, m. Świnoujście, stargardzki, m. Koszalin, kołobrzeski, sławieński i szczecinecki. Najwięcej

turystów ubyło w powiatach: pyrzyckim, choszczeńskim, myśliborskim, goleniowskim, białogardzkim,

gryfińskim i drawskim. Rozkład przestrzenny ruchu turystycznego w Województwie Zachodniopomorskim

w latach 2009–2012 przedstawia poniższa tabela.

Tabela 23: Rozkład przestrzenny ruchu turystycznego w Województwie Zachodniopomorskim

w latach 2009–2012 (liczba korzystających z noclegów).

Lp. Powiaty/lata Liczba korzystających z noclegów Dynamika

2012/2009 2009 2010 2011 2012

1. Białogardzki 8 997 7 101 7 669 7 420 82,5%

2. Choszczeński 11 075 8 008 7 526 8 294 74,9%

3. Drawski 18 927 18 164 13 713 15 668 82,8%

4. Goleniowski 40 621 40 366 41 383 32 757 80,6%

5. Gryficki 176 223 175 762 170 739 164 516 93,4%

6. Gryfiński 29 625 26 635 24 732 24 437 82,5%

7. Kamieński 208 475 175 038 217 554 203 584 97,7%

8. Kołobrzeski 399 780 410 242 428 751 470 333 117,6%

9. Koszalin 38 943 40 865 42 477 48 195 123,8%

10. Koszaliński 132 207 115 850 142 387 140 315 106,1%

11. Łobeski 724 590 2 233 3 273 452,1%

12. Myśliborski 22 319 21 660 21 596 17 924 80,3%

13. Policki 24 372 39 977 41 075 56 340 231,2%

14. Pyrzycki 377 422 320 236 62,6%

15. Sławieński 108 136 104 128 112 483 124 276 114,9%

16. Stargardzki 25 400 30 103 33 466 33 405 131,5%

17. Szczecin 354 234 364 441 376 021 370 955 104,7%

18. Szczecinecki 16 260 17 778 18 721 17 878 110,0%

19. Świdwiński 13 280 12 616 13 961 12 503 94,1%

20. Świnoujście 118 729 115 702 123 220 166 958 140,6%

21. Wałecki 23 950 21 362 23 532 23 615 98,6%

Razem 1 772 654 1 746 810 1 863 559 1 942 882 109,6%


Najwięcej turystów zagranicznych odwiedziło następujące powiaty: kołobrzeski (29,1% obcokrajowców

przyjeżdżających do Województwa Zachodniopomorskiego), w tym Kołobrzeg, Szczecin (28,8%), Świnoujście

(16,5%) i kamieński (9,8%). Najmniej obcokrajowców zdecydowało się na przyjazd do następujących powiatów:

łobeskiego, pyrzyckiego, choszczeńskiego i białogardzkiego. Z noclegów w obiektach indywidualnego

zakwaterowania turyści najchętniej korzystali w następujących powiatach: m. Świnoujściu, koszalińskim,

kołobrzeskim i kamieńskim. Goście zagraniczni najczęściej wybierali tego typu noclegi w Świnoujściu

i w powiecie drawskim. Najwięcej noclegów obcokrajowcom udzielono w powiecie kołobrzeskim,

m. Świnoujściu kamieńskim i gryfickim.

- 34 -

Porównanie liczby udzielonych noclegów z liczbą turystów korzystających z obiektów noclegowych

zbiorowego zakwaterowania pozwala oszacować średnią długość noclegów w poszczególnych powiatach.

Najwyższą średnią długość pobytu w 2012 r. odnotowano w powiecie sławieńskim (8,7 doby), następnie w

kołobrzeskim (7,8 doby) i Świnoujściu (7,2 doby). Najkrócej trwały pobyty w powiecie polickim (1,4 doby),

Koszalinie (1,4 doby), goleniowskim (1,4 doby) i Szczecinie (2,0 doby), przy średniej 5,5 doby dla Województwa


Tabela 24. Rozkład przestrzenny ruchu turystycznego w Województwie Zachodniopomorskim

w latach 2009–2012 (liczba udzielonych noclegów).

Lp. Powiaty/lata Liczba udzielonych noclegów Dynamika

2012/2009 2009 2010 2011 2012

1. Białogardzki 17 902 14 146 15 540 17 461 97,5%

2. Choszczeński 22 009 21 747 21 998 21 515 97,8%

3. Drawski 87 934 65 585 60 732 67 989 77,3%

4. Goleniowski 50 800 50 588 46 190 47 194 92,9%

5. Gryficki 1 156 267 1 112 892 1 065 870 1 047 801 90,6%

6. Gryfiński 77 293 68 260 60 580 51 781 67,0%

7. Kamieński 1 263 901 1 087 532 1 259 224 1 306 380 103,4%

8. Kołobrzeski 3 211 567 3 188 614 3 450 566 3 647 384 113,6%

9. Koszalin 66 991 61 019 61 681 69 022 103,0%

10. Koszaliński 881 701 777 436 879 787 942 100 106,9%

11. Łobeski 3 547 2 124 3 909 7 797 219,8%

12. Myśliborski 53 111 49 088 48 171 37 236 70,1%

13. Policki 42 942 68 358 62 868 80 457 187,4%

14. Pyrzycki 731 595 749 552 75,5%

15. Sławieński 947 577 940 819 921 832 1 076 435 113,6%

16. Stargardzki 71 259 68 868 72 392 83 781 117,6%

17. Szczecin 618 362 722 996 703 460 724 904 117,2%

18. Szczecinecki 48 534 52 059 54 623 47 759 98,4%

19. Świdwiński 77 881 80 242 80 701 81 115 104,2%

20. Świnoujście 981 405 938 661 971 449 1 206 134 122,9%

21. Wałecki 84 775 73 429 85 685 91 717 108,2%

Razem 9 766 489 9 445 058 9 928 007 10 656 514 109,1%


Nierównomierne jest również rozłożona baza noclegowa Województwa Zachodniopomorskiego. Różnice

w wielkościach obiektów znajdujących się w poszczególnych powiatach pokrywają się z rozkładem

przestrzennym ruchu turystycznego w regionie. Najwięcej obiektów zbiorowego zakwaterowania znajduje się

w pasie nadmorskim, w powiatach kołobrzeskim (141), gryfickim (131) i kamieńskim (127). W wymienionych

powiatach znajduje się 53,1% obiektów bazy noclegowej regionu (obiekty zbiorowego zakwaterowania).

Najmniej obiektów noclegowych znajduje się w powiatach pyrzyckim i białogardzkim. Największa średnia

gęstość bazy noclegowej dotyczy Świnoujścia, powiatu kołobrzeskiego i Szczecina. Najwyższy wskaźnik

wykorzystania miejsc noclegowych występuje w powiecie kołobrzeskim (61,1% ogółu miejsc noclegowych)13

.

13

Turystyka w Województwie Zachodniopomorskim w latach 2010–2012, pod red. Renaty Wronkowskiej, Urząd Statystyczny

w Szczecinie, Informacje i opracowania statystyczne, Szczecin 2013, ss. 19–21.

- 35 -

W powiecie kołobrzeskim znajduje się również największa liczba miejsc noclegowych regionu (23 701), co

stanowi 28,4% ich ogółu. Najwięcej całorocznych obiektów posiada powiat kołobrzeski (8,2% obiektów

zbiorowego zakwaterowania Województwa Zachodniopomorskiego), następnie Świnoujście (6,8%), powiat

kamieński (5,1%) i gryficki (4,7%). W powiecie gryfickim znajduje się natomiast aż 10,2% obiektów sezonowych,

jakimi dysponuje region14

.

Jeśli chodzi o obiekty indywidualnego zakwaterowania, najwięcej miejsc noclegowych w tego typu

obiektach odnotowano w 2012 r. w powiatach położonych w pasie nadmorskim: kołobrzeskim, koszalińskim,

Świnoujściu, kamieńskim i gryfickim (81,8% ogółu miejsc noclegowych indywidualnego zakwaterowania).

Tabela 25 przedstawia rozkład ruchu turystycznego w Województwie Zachodniopomorskim, w poszczególnych

powiatach, w podziale na obiekty zbiorowego i indywidualnego zakwaterowania.

Tabela 25. Rozkład przestrzenny ruchu turystycznego w Województwie Zachodniopomorskim w 2012 r.,

w podziale na obiekty zbiorowego i indywidualnego zakwaterowania.

Lp Powiaty

Obiekty zbiorowego i indywidualnego zakwaterowania

Obiekty zbiorowego zakwaterowania Obiekty indywidualnego zakwaterowania

Korzystający Udzielone noclegi Korzystający Udzielone noclegi

Ogółem Turyści zagra-niczni

Ogółem Turystom

zagranicznym

Ogółem Turyści zagra-niczni

Ogółem Turystom zagranicz-

nym

1. Białogardzki 7 420 919 17 461 2 014 – – – –

2. Choszczeński 8 294 440 21 515 1 429 75 4 606 22

3. Drawski 15 668 1 518 67 989 2 345 2 303 560 5 287 1 538

4. Goleniowski 32 757 560 47 194 1 303 333 70 3 147 867

5. Gryficki 164 516 18 484 1 047 801 152 789 5 730 231 33 536 1 247

6. Gryfiński 24 437 3 759 51 781 9 843 233 40 3 036 797

7. Kamieński 203 584 44 790 1 306 380 244 864 6 889 256 34 865 1 156

8. Kołobrzeski 470 333 132 725 3 647 384 1 079 876 7 399 127 35 935 833

9. Koszalin 48 195 5 102 69 022 9 266 12 – 34 –

10. Koszaliński 140 315 12 920 942 100 90 760 9 174 75 40 999 578

11. Łobeski 3 273 47 7 797 164 – – – –

12. Myśliborski 17 924 2 297 37 236 5 854 – – – –

13. Policki 56 340 6 734 80 457 10 063 110 5 493 60

14. Pyrzycki 236 67 552 184 – – – –

15. Sławieński 124 276 9 903 1 076 435 80 310 4 468 136 24 697 967

16. Stargardzki 33 405 4 168 83 781 19 288 964 1 4 472 1

17. Szczecin 370 955 131 575 724 904 226 856 757 – 4 509 –

18. Szczecinecki 17 878 1 690 47 759 4 149 286 – 1 422 –

19. Świdwiński 12 503 1 211 81 115 6 833 247 18 650 42

20. Świnoujście 166 958 75 547 1 206 134 538 942 16 399 4 466 86 152 24 165

21. Wałecki 23 615 2 142 91 717 4 185 413 21 638 31

Razem 19 428 802 456 598 10 656 514 2 491 317 55 792 6 010 280 478 32 304

Źródło: Opracowanie 2BA doradztwo strategiczne na podstawie na podstawie danych Urzędu Statystycznego

w Szczecinie.

14

Na podstawie danych Urzędu Statystycznego w Szczecinie.

- 36 -

2. Ruch turystyczny w Województwie Zachodniopomorskim na tle

ruchu turystycznego w Polsce

Województwo Zachodniopomorskie należy do najpopularniejszych turystycznych regionów w Polsce.

Świadczy o tym potencjał mierzony wielkością bazy noclegowej i ruchu turystycznego. Pod tym względem

region od lat należy do ścisłej czołówki. W 2012 r. odwiedziło go 8,8% ogółu osób korzystających z bazy

noclegowej w Polsce, co dawało czwartą pozycję w kraju (po województwie małopolskim, mazowieckim

i dolnośląskim). Blisko 10% turystów zagranicznych (9,2%) wybrało Województwo Zachodniopomorskie za cel

podróży. Średnia długość pobytu w ośrodkach z bazy noclegowej w skali kraju wynosi 2,7 doby, zaś

w Województwie Zachodniopomorskim – 5,5 doby. O silnym udziale regionu w ruchu turystycznym świadczy

wartość wskaźnika intensywności ruchu turystycznego (wskaźnik Schneidera), który jest najwyższy w Polsce (na

100 mieszkańców w 2012 r. przypadało 116 turystów). Dane o liczbie turystów korzystających z obiektów

turystycznych i liczbie udzielonych noclegów w poszczególnych województwach są zawarte w tabeli 26.

Tabela 26. Ruch turystyczny w Województwie Zachodniopomorskim w 2012 r. na tle ruchu turystycznego

w Polsce i w innych regionach15

.

Województwo/ 2012 r. Liczba



turyści zagraniczni


turyści polscy

Udzielone noclegi


zagranicznym


Łódzkie 1 129 924 155 397 974 527 2 137 220 323 135 1 814 085

Mazowieckie 3 375 976 1 076 866 2 299 110 5 898 844 1 963 925 3 934 919

Małopolskie 3 470 259 1 071 793 2 398 466 9 563 909 2 485 970 7 077 939

Śląskie 1 852 825 286 849 1 565 976 4 631 977 564 598 4 067 379

Lubelskie 691 298 105 015 586 283 1 531 607 152 806 1 378 801

Podkarpackie 730 177 76 515 653 662 2 284 453 147 661 2 136 792

Podlaskie 534 734 135 898 398 836 984 939 186 111 798 828

Świętokrzyskie 440 403 29 128 411 275 1 347 481 64 036 1 283 445

Lubuskie 645 597 179 902 465 695 1 310 365 258 259 1 052 106

Wielkopolskie 1 616 540 269 669 1 346 871 2 954 451 516 434 2 438 017

Zachodniopomorskie 1 998 674 462 608 1 536 066 10 936 992 2 523 621 8 413 371

Dolnośląskie 2 186 248 483 946 1 702 302 5 718 092 1 128 799 4 589 293

Opolskie 260 469 35 222 225 247 613 049 81 787 531 262

Kujawsko-pomorskie 841 474 90 060 751 414 3 145 503 200 945 2 944 558

Pomorskie 1 872 589 360 994 1 511 595 6 400 863 890 260 5 510 603

Warmińsko-mazurskie 988 201 159 432 828 769 2 555 145 388 252 2 166 893

Polska 22 635 388 4 979 294 17 656 094 62 014 890 11 876 599 50 138 291


15

Prezentowane dane odnoszą się zarówno do ruchu turystycznego w obiektach zbiorowego, jak i indywidualnego

zakwaterowania. Zarówno Główny Urząd Statystyczny (GUS) w Banku Danych Lokalnych, jak również autorzy cytowanego

opracowania Turystyka w Województwie Zachodniopomorskim w latach 2010–2012 nie dzielą danych za 2012 r. dot. ruchu

turystycznego w skali kraju podług dwóch kategorii obiektów noclegowych.

- 37 -

Region jest niekwestionowanym liderem pod względem liczby udzielonych noclegów (17,6% noclegów

udzielonych w Polsce, w tym 21,2% obcokrajowcom). Schemat na rysunku 5 obrazuje procentowy udział ruchu

turystycznego w regionie w krajowym ruchu turystycznym pod względem liczby udzielonych noclegów.

Rysunek 5. Udział Województwa Zachodniopomorskiego w krajowym ruchu turystycznym pod względem

liczby udzielonych noclegów w obiektach noclegowych zbiorowego i indywidualnego zakwaterowania.


Interesujących spostrzeżeń dostarcza analiza dynamiki ruchu turystycznego w latach 2009–2012.

Największy wzrost liczby gości odnotowały następujące województwa: małopolskie (wzrost o 27,6% w 2012 r.

w odniesieniu do 2009 r.), łódzkie (22,3%), podlaskie (22,1%) i dolnośląskie (21,3%). Województwo

Zachodniopomorskie jest na dziewiątym miejscu w rankingu województw (wzrost o 12,8%, przy wzroście liczby

turystów w krajowej bazie noclegowej o 17%).

Jeszcze mniejsza jest dynamika zagranicznego ruchu turystycznego. Największy wzrost liczby

obcokrajowców zaobserwować można w województwach: podlaskim (97,3%), pomorskim (41,7%), kujawsko-

pomorskim (37,9%), łódzkim (34,5%) i mazowieckim (34%). W Województwie Zachodniopomorskim stale rośnie

liczba gości zagranicznych, jednak w porównaniu z innymi regionami wzrost ten wynosi jedynie 15,4%.

- 38 -

Liczba udzielonych noclegów również bardziej dynamicznie rośnie w innych województwach. Największy

wzrost odnotowały: małopolskie (20,2%), dolnośląskie (20,1%), mazowieckie (19,5%) i świętokrzyskie (19,3%).

W Województwie Zachodniopomorskim liczba noclegów udzielonych turystom zagranicznym wzrosła na

przestrzeni ostatnich czterech lat o 25,3% (szósta pozycja w Polsce), podczas gdy największą dynamiką wzrostu

w tej kategorii mogą wykazać się następujące województwa: podlaskie (74,6%), pomorskie (43,5%),

mazowieckie (34,6%) i kujawsko-pomorskie (30,4%). Analiza przytaczanych danych pozwala zauważyć, że duży

wzrost odnotowały województwa, na terenie których organizowane były ME „Euro 2012” (dolnośląskie,

mazowieckie, pomorskie). Ruch turystyczny wyraźnie wzrósł jednak również w tych województwach,

które do tej pory zajmowały dalsze miejsca pod względem udziału w krajowym ruchu turystycznym (wykres na

rysunku 6).

Rysunek 6. Dynamika rozwoju ruchu turystycznego w Województwie Zachodniopomorskim

w latach 2009–2012 w porównaniu z innymi województwami.


Województwo Zachodniopomorskie prezentuje się bardzo dobrze pod względem wskaźników natężania

(wskaźnik gęstości i rozwoju bazy noclegowej, funkcji turystycznej Bareteje’a). W regionie przypadały średnio

5,2 miejsca noclegowe na 1 km2 powierzchni (drugie miejsce w Polsce po województwie małopolskim, przy

średniej krajowej wynoszącej 2,2 miejsca noclegowego na 1 km2). Województwo Zachodniopomorskie ma

najniższą w kraju wartość wynikającą z przeliczenia liczby turystów korzystających z bazy noclegowej na jedno

miejsce noclegowe (16,7 wobec 34,5 w Polsce). Korzystna jest relacja liczby miejsc noclegowych regionu do

liczby mieszkańców (wskaźnik Bareteje’a), która wynosi 7,0 i jest najwyższa w Polsce (średnia krajowa to 1,8).

- 39 -

W 2012 r. Województwo Zachodniopomorskie posiadało 12,9% ogólnych zasobów bazy noclegowej kraju

(trzecia pozycja w Polsce) oraz 17,8% łącznie oferowanych turystom miejsc noclegowych (pierwsza pozycja).

Mniej korzystnie wypada porównanie pod względem całorocznych obiektów i miejsc noclegowych. W regionie

znajdowało się 7,1% obiektów i 11,2% miejsc noclegowych o charakterze całoroczny, co dawało piąta i trzecią

pozycję w Polsce. Województwo Zachodniopomorskie posiada 26,2% ogółu turystycznych obiektów

sezonowych w Polsce oraz 31,4% noclegowych miejsc sezonowych. Pod tym względem charakterystyka

potencjału noclegowego jest podobna jak w województwie pomorskim, w którym znajduje się 26,4% obiektów

sezonowych i 24,7% sezonowych miejsc noclegowych.

Średnie wykorzystanie bazy noclegowej w Województwie Zachodniopomorskim w 2012 r. wynosiło 44,0%,

co daje regionowi pierwszą lokatę w kraju (dla porównania, średnie wykorzystanie bazy noclegowej w Polsce to

33,6%). Pozostałe województwa (w tym małopolskie, mazowieckie i dolnośląskie) mają niższe wykorzystanie

bazy noclegowej, niż omawiany region.

Tabela 27 prezentuje potencjał noclegowy w Województwie Zachodniopomorskim w porównaniu do

pozostałych regionów w Polsce.

Tabela 27. Baza noclegowa Województwa Zachodniopomorskiego w 2012 r. w porównaniu z bazą noclegową

w Polsce16

.

Województwo/ 2012 r.

Obiekty

łącznie

Obiekty

całoroczne

Obiekty

sezonowe

Miejsca

noclegowe

ogółem

Miejsca

noclegowe

całoroczne

Miejsca

noclegowe

sezonowe

Łódzkie 373 330 43 23 237 19 432 3 805

Mazowieckie 466 423 43 45 764 41 749 4 015

Małopolskie 1 400 1 163 237 84 713 73 783 10 930

Śląskie 617 566 51 44 155 40 651 3 504

Lubelskie 336 221 115 19 561 12 632 6 929

Podkarpackie 452 346 106 24 205 19 411 4 794

Podlaskie 243 177 66 12 409 8 722 3 687

Świętokrzyskie 206 175 31 13 157 10 843 2 314

Lubuskie 307 200 107 20 505 10 837 9 668

Wielkopolskie 703 528 175 42 278 29 575 12 703

Zachodniopomorskie 1 219 470 749 119 967 51 229 68 738

Dolnośląskie 946 890 56 59 072 54 684 4 388

Opolskie 120 97 23 7 873 5 496 2 377

Kujawsko-pomorskie 333 244 89 26 559 18 136 8 423

Pomorskie 1 275 522 753 92 541 38 433 54 108

Warmińsko-mazurskie 487 277 210 39 437 20 694 18 743

Polska 9 483 6 629 2 854 675 433 456 307 219 126


16

Podane dane uwzględniają obiekty zbiorowego i indywidualnego zakwaterowania.

- 40 -

Dynamika rozwoju bazy noclegowej Województwa Zachodniopomorskiego w latach 2009–2012 wypada

dobrze na tle innych regionów. W 2012 r. liczba obiektów turystycznych wzrosła o 45,3%, w porównaniu

z 2009 r. Większy wzrost odnotowały tylko trzy województwa: małopolskie (56,6%), łódzkie (54,2%) i pomorskie

(53,2%). Wolniej rosła względem innych regionów liczba całorocznych obiektów noclegowych. Największy

wzrost tego typu obiektów odnotowały następujące województwa: kujawsko-pomorskie (64,2%), opolskie

(53,9%), podkarpackie (45,8%) i lubuskie (44,8%). Dynamika wzrostu całorocznych obiektów noclegowych

w Województwie Zachodniopomorskim wynosi 29,9%. Największy przyrost miejsc noclegowych odnotowały

województwa: łódzkie (28,4%), małopolskie (23,1%), świętokrzyskie (20,3%) i dolnośląskie (15,5%).

W analizowanym regionie wzrost ten jest na poziomie 9,6%. Liczba całorocznych miejsc noclegowych

najdynamiczniej wzrastała w następujących województwach: kujawsko-pomorskim (o 39,0%), opolskim

(29,1%), podkarpackim (25,1%) i lubuskim (22,2%). Dynamika wzrostu całorocznych miejsc noclegowych

w Województwie Zachodniopomorskim wynosi 14,3%. Omawiane dane prezentuje wykres na rysunku 7.

Rysunek 7. Dynamika rozwoju bazy noclegowej Województwa Zachodniopomorskiego w latach 2009–2012

w porównaniu z innymi województwami.


- 41 -

3. Baza noclegowa Województwa Zachodniopomorskiego

W 2012 r. w Województwie Zachodniopomorskim znajdowało się 870 obiektów noclegowych, w tym 470

całorocznych. Obiekty całoroczne stanowiły 47,2% ogółu bazy noclegowej zbiorowego zakwaterowania regionu.

„Pomorze Zachodnie” oferowało swoim gościom 111 533 miejsc noclegowych, z czego 31,1% stanowiły

całoroczne miejsca noclegowe. Analizując dynamikę zmian w rozwoju bazy noclegowej Województwa

Zachodniopomorskiego w latach 2009–2013 można zauważyć wzrost liczby obiektów, szczególnie całorocznych

(o 8,7%).

Z danych przedstawionych w tabeli 27 wynika, że zmalała liczba obiektów sezonowych (o 1,2%), natomiast

liczba sezonowych miejsc noclegowych rośnie szybciej niż liczba miejsc ogółem (17,3% w stosunku do 1,9%).

Niepokojącym zjawiskiem jest spadek całorocznych miejsc noclegowych na przestrzeni ostatnich czterech lat

o 21,1%. Jest to potwierdzeniem mocnego wpływu zjawiska sezonowości i występowania popytu na wyjazdy do

Województwa Zachodniopomorskiego w sezonie letnim. Jeszcze bardziej dobitnie o sezonowości bazy

turystycznej regionu świadczy uwzględnienie w analizie obiektów noclegowych indywidualnego

zakwaterowania – na 1219 obiektów bazy noclegowej regionu aż 749 (61,4%) stanowią obiekty sezonowe.

Udział sezonowych miejsc noclegowych wynosi 57,3% (uwzględniając miejsca w obiektach indywidualnego

zakwaterowania).

Tabela 28. Baza noclegowa Województwa Zachodniopomorskiego w latach 2009–2012.

Lata Obiekty

łącznie

Obiekty

całoroczne

Obiekty

sezonowe

Miejsca

noclegowe

ogółem

Miejsca

noclegowe

całoroczne

Miejsca

noclegowe

sezonowe

2009 839 379 460 109 506 43 993 65 513

2010 816 402 414 106 483 46 781 59 702

2011 845 401 444 106 676 45 863 60 813

2012 870 411 459 111 533 34 697 76 836

Zmiana 2012/2009

103,7% 108,4% 99,8% 101,9% 78,9% 117,3%

Łącznie w obiektami noclegowymi indywidualnego zakwaterowania

2012 1 219 470 749 119 967 51 229 68 738


- 42 -

W strukturze bazy noclegowej Województwa Zachodniopomorskiego przeważają ośrodki wczasowe (321

obiektów) i hotele (101). Ośrodki wczasowe oferują 46 772 miejsc noclegowych, co stanowi 41,9% miejsc

noclegowych regionu. Hotele Województwa Zachodniopomorskiego posiadają łącznie 14 562 miejsc

noclegowych, co stanowi 13,1% miejsc noclegowych regionu. Inne obiekty hotelowe stanowią 8,4% bazy

noclegowej regionu, a zakłady uzdrowiskowe dysponują zasobami 8,3% miejsc noclegowych (tabela 29).

Tabela 29. Obiekty bazy noclegowej Województwa Zachodniopomorskiego w 2012 r. według kategorii.

Kategoria obiektu Obiekty

łącznie

Obiekty

całoroczne

Obiekty

sezonowe

Miejsca

noclegowe

ogółem

Miejsca

noclegowe

całoroczne

Miejsca

noclegowe

sezonowe

Hotele 104 103 1 14 562 14 308 254

Motele 3 3 0 166 166 0

Pensjonaty 32 20 12 1 463 1 046 417

Inne obiekty hotelowe 83 72 11 4 858 4 302 556

Domy wycieczkowe 1 1 0 116 116 0

Schroniska 1 0 1 31 0 31

Schroniska młodzieżowe 3 2 1 160 105 55

Szkolne schroniska młodzieżowe 21 11 10 1 748 728 1 020

Ośrodki wczasowe 321 85 236 46 772 12 925 33 847

Ośrodki kolonijne 22 2 20 5 364 230 5 134

Ośrodki szkoleniowo-wypoczynkowe 49 30 19 6 531 3 867 2 664

Hostele 5 4 1 623 614 9

Domy pracy twórczej 1 1 0 52 26 26

Zespoły domków turystycznych 61 4 57 3 846 308 3 538

Kempingi 27 1 26 5 771 150 5 621

Pola biwakowe 33 0 33 4 655 0 4 655

Zakłady uzdrowiskowe 40 40 0 9 266 8 539 727

Pozostałe obiekty niesklasyfikowane 63 32 31 5 549 1 575 3 974

Razem obiektów noclegowych

zbiorowego zakwaterowania 870 411 459 111 533 49 005 62 528

Pokoje gościnne 314 36 278 7 777 1 858 5 919

Kwatery agroturystyczne 35 23 12 657 366 291

Razem obiektów noclegowych zbiorowego i indywidualnego zakwaterowania 1 219 470 749 119 967 51 229 68 738


Analizując bazę noclegową Województwa Zachodniopomorskiego należy prześledzić dynamikę jej rozwoju.

Podobnie jak we wcześniejszej części raportu, przyjęto w porównaniach okres 2009–2012. Tym razem, mając

na względzie duże zróżnicowanie potencjału poszczególnych kategorii obiektów noclegowych, dane są

prezentowane w wartościach bezwzględnych, nie procentowych. W porównaniu z 2009 r. najwięcej przybyło

zespołu domków turystycznych (25 obiektów), hoteli (17 obiektów) oraz ośrodków szkoleniowo-

wypoczynkowych (14 obiektów). Najbardziej ubyło ośrodków wczasowych (25 obiektów) i ośrodków

kolonijnych (10 obiektów). W kategorii obiektów całorocznych najbardziej dynamicznie rozwija się segment

- 43 -

hoteli (od 2009 r. przybyło 18 tego typu obiektów). W połowie 2012 r. w Województwie Zachodniopomorskim

znajdowały się 3 hotele 5-gwiazdkowe, 21 hoteli 4-gwiazdkowych, 37 hoteli 3-gwiazdkowych, 22 hotele

2-gwiazdkowe, 14 hoteli 1-gwiazdkowych oraz 7 hoteli w trakcie kategoryzacji. W Szczecinie na 49 obiektów

noclegowych 19 stanowią hotele. W hotelach przybyło również najwięcej miejsc noclegowych (o 4173 miejsc

od 2009 r). Duży przyrost odnotowano w ośrodkach szkoleniowo-wypoczynkowych (o 1445 miejsc),

kempingach (o 1713 miejsc), zespołach domków turystycznych (o 1188 miejsc) i innych obiektach hotelowych

(o 1181 miejsc). Najbardziej ubyło miejsc noclegowych w ośrodkach wczasowych (5995 miejsc) oraz ośrodkach

kolonijnych (o 1450 miejsc). W bazie całorocznej najdynamiczniej przybywa miejsc w hotelach (o 4215 miejsc

od 2009 r.). Spada natomiast liczba miejsc całorocznych w zakładach uzdrowiskowych (o 1609 miejsc).

Takie zmiany pokazują, że systematycznie wzrasta zapotrzebowanie na obiekty hotelowe (co potwierdza

dynamiczny rozwój tego segmentu). Ubytek obiektów i miejsc noclegowych w kategorii ośrodków wczasowych i

kolonijnych świadczy o tym, że turyści poszukują obiektów noclegowych o wyższym standardzie. Jednocześnie

ruch turystyczny w ośrodkach wczasowych jest nadal duży i obiekty te cieczą się dużym zainteresowaniem.

Struktura bazy noclegowej w podziale na powiaty została omówiona w punkcie „Rozkład przestrzenny

ruchu turystycznego w Województwie Zachodniopomorskim”. Wskaźnik rozwoju bazy noclegowej

w poszczególnych powiatach wskazuje, czy turystyka ma charakter całoroczny, czy sezonowy. Najwyższy

wskaźnik występował w 2012 r. w Koszalinie, Szczecinie, powiecie goleniowskim i polickim. Najniższe wartości

osiągnął on w następujących powiatach: drawskim, sławieńskim, gryfickim i pyrzyckim, co świadczy o dużym

stopniu sezonowości. Największa liczba miejsc noclegowych w przeliczeniu na liczbę mieszkańców znajduje się

w powiecie kamieńskim. Powiat kołobrzeski charakteryzuje się największym wykorzystaniem miejsc

noclegowych (61,1% w porównaniu do 44,0% dla Województwa Zachodniopomorskiego).

Podsumowując, ruch turystyczny w rejestrowanej bazie noclegowej Województwa Zachodniopomorskiego

wykazuje tendencję wzrostową. Rozwija się również sama baza noclegowa, w szczególności obiekty hotelowe,

których systematycznie przybywa. W porównaniu z innymi województwami dynamika wzrostu

w Województwie Zachodniopomorskim nie należy do najwyższych. Ruch turystyczny i baza noclegowa w innych

województwach rozwijają się mocniej. Region w dalszym ciągu utrzymuje jednak pozycję lidera pod względem

liczby udzielonych noclegów.

- 44 -

III. Uczestnicy krajowego i zagranicznego ruchu turystycznego

(wyniki badania PAPI)

Rozdział ten jest raportem z „Badania struktury uczestników krajowego i zagranicznego ruchu

turystycznego w Województwie Zachodniopomorskim w roku 2013”. Badania metodą PAPI przeprowadzono na

próbie badawczej uczestników krajowego i zagranicznego ruchu turystycznego, którzy przebywali w regionie

w okresie pomiędzy 12 i 31 sierpnia 2013 r. w 15 destynacjach. Raport jest przedstawiony w układzie

odpowiadającym postawionym celom badawczym. Zawiera wnioski zbiorcze z badań, prowadzonych oddzielnie

dla uczestników krajowego i zagranicznego ruchu turystycznego (wyniki dotyczące realizacji poszczególnych

celów badawczych zostały przedstawione zgodnie z podziałem na gości polskich i obcokrajowców). Osobno

zaprezentowane zostały wybrane wnioski z badań prowadzonych w grupie mieszkańców, jako uczestników

krajowego ruchu turystycznego. Badanie to było realizowane na podstawie załączonego kwestionariusza.

Analizując wyniki badań, należy mieć na uwadze, że tegoroczne wywiady prowadzone były nieco inaczej,

niż w latach poprzednich. W latach 2010–2011 badania zostały zrealizowane w sezonie letnim i poza nim.

W 2012 r. czas przeprowadzenia wywiadów ograniczono do sezonu letniego, a w zasadzie do jego drugiej

połowy. Nie pozostało to bez wpływu na wyniki badań.

- 45 -

1. Charakterystyka uczestnika ruchu turystycznego w Województwie

Zachodniopomorskim

1.1. Cechy demograficzne i społeczne uczestników krajowego i zagranicznego

ruchu turystycznego, w tym sylwetka badanych w życiu prywatnym

1.1.1. Uczestnicy krajowego ruchu

Struktura uczestników krajowego ruchu turystycznego w Województwie Zachodniopomorskim w 2013 r.

jest bardzo zróżnicowana. Co piąty badany jest mieszkańcem regionu, na terenie którego było przeprowadzane

badanie. Uczestnikom wewnątrzregionalnego ruchu turystycznego poświęcony zostanie osobny punkt.

Z Wielkopolski pochodziło 17,2% badanych, a 13,2% było mieszkańcami województwa lubuskiego. Dolnoślązacy

należą do grupy, która chętnie odwiedza Województwo Zachodniopomorskie. W badaniu mieszkańcy tego

regionu reprezentowali czwarte pod względem liczebności województwo. Z województwa mazowieckiego

przyjechało 7,1% respondentów, 5,8% badanych mieszka na terenie województwa kujawsko-pomorskiego,

5,0% w województwie pomorskim, a 4,9% w województwie śląskim. Odpowiedzi na pytanie odmówiło 3,7%

badanych. Pozostałe województwa reprezentowane były mniej licznie. Najmniej osób przyjechało do

Województwa Zachodniopomorskiego z podlaskiego.

Rysunek 8. Województwo zamieszkania uczestników krajowego ruchu turystycznego (n=1 120).

Źródło: Opracowanie 2BA doradztwo strategiczne na podstawie badań PAPI.

Miejsce zamieszkania uczestnika krajowego ruchu turystycznego w największym stopniu wpływało na

preferencje i zachowania osób zamieszkujących region i podróżujących po jego terenie w celach turystycznych.

Mieszkańcy ościennych regionów (województwa lubuskie i wielkopolskie) częściej decydują się na pobyt

weekendowy (w pasie nadmorskim, na pojezierzach), szczególnie w celach związanych z wypoczynkiem

i turystyką aktywną. Mieszkańcy wymienionych regionów oraz Dolnego Śląska potrafią spontanicznie

przyjechać na imprezę, nie mając zorganizowanego noclegu (np. próbując przenocować na plaży). Coraz

częściej na krótkie pobyty, nie tylko weekendowe, decydują się również mieszkańcy bardziej oddalonych

- 46 -

województw. Skracanie się pobytów jest widoczne w średniej, zadeklarowanej przez uczestników badania

długości pobytu.

Struktura doboru próby uczestników krajowego ruchu turystycznego zakładała dobór proporcjonalny pod

względem dwóch cech demograficznych: wieku i płci. Badanie zostało zrealizowane zgodnie z przyjętymi

założeniami: kobiety stanowiły 51,5%, a mężczyźni 48,5% respondentów. Struktura wiekowa badanych

prezentowała się następująco: 24,4% osób w wieku 30–39 lat, 22,0% w wieku 50–59 lat, 18,5% w wieku 40–49

lat, 14,5% w wieku 20–24 lat, 12,5% w wieku 25–59 lat i 10,0% w najstarszej grupie wiekowej, w przedziale od

60 do 65 roku życia. Różnice w odpowiedziach udzielanych przez przedstawicieli obu płci, należących do

różnych kategorii wiekowych, nie były istotne statystycznie (są na granicy błędu statystycznego). Nie można

stwierdzić zależności pomiędzy płcią i wiekiem respondenta a jego zachowaniami, preferencjami czy

potrzebami.

Rysunek 9. Struktura demograficzno-społeczna uczestników krajowego ruchu turystycznego – wiek

(n=1 120).


W związku małżeńskim lub partnerskim pozostawało 50,9% uczestników krajowego ruchu turystycznego.

Nieco ponad ⅓ (33,9%) deklarowała stan wolny, 7,7% stanowili rozwodnicy lub osoby w separacji, zaś 7,5%

wdowy lub wdowcy. Stan cywilny badanych nie wpływał w istotny sposób na udzielane odpowiedzi.

Rysunek 10. Struktura demograficzno-społeczna uczestników krajowego ruchu turystycznego – stan cywilny

(n=1 120).


- 47 -

Prawie połowa (45,0%) uczestników badania zadeklarowała posiadanie wyższego wykształcenia. Nieco

mniej (37,8%) legitymowała się średnim wykształceniem. Wykształcenie zawodowe posiadało 12,9%

respondentów, zaś zawodowe 4,4%. Wykształcenie badanych osób nie wpływało w istotny sposób na ich

zachowania i preferencje. Aktywność zawodową zadeklarowało 71,2% uczestników krajowego ruchu

turystycznego, zaś 28,8% zgłosiło pozostawanie bez zatrudnienia. Osoby pracujące podawały następujące

zawody: nauczyciel (7,7%), pracownik biurowy (5,0%), własna działalność (4,8%), konsultant i przedstawiciel

handlowy (po 4,0%), urzędnik i student (po 3,1%), leśnik (2,9%), elektryk, ekonomista i programista (po 2,5%)

oraz rzadziej inne zawody w łącznej liczbie 63.

Rysunek 11: Struktura demograficzno-społeczna uczestników krajowego ruchu turystycznego – wykształcenie

(n=1 120).


Największa liczba osób badanych to mieszkańcy dużych miast (22,0% z miast w przedziale 101–500 tys.

mieszkańców oraz 20,5% z miast powyżej 500 tys. mieszkańców). Z małych miast do 20 tys. mieszkańców

pochodzi 17,1% osób, ze średniej wielkości miast (w przedziale od 21 do 50 tys. mieszkańców) 14,9% osób, zaś

z miast liczących od 51 do 100 tys. mieszkańców – 14,0% uczestników badania. Na wsi mieszka z kolei 11,4%

respondentów. Nie można stwierdzić również istotnych zależności pomiędzy miejscem zamieszkania

respondenta a jego zachowaniami, preferencjami czy potrzebami.

Rysunek 12. Struktura demograficzno-społeczna uczestników krajowego ruchu turystycznego – miejsce

zamieszkania (n=1 120).


- 48 -

Charakterystykę uczestnika ruchu turystycznego uzupełnia opis jego sylwetki w życiu codziennym.

Badanych pytano o to, jak spędzają czas wolny. Największa liczba osób zadeklarowała spędzanie czasu z rodziną

(48,1%) oraz z przyjaciółmi (43,8%). Telewizję w wolnym czasie ogląda 24,6% respondentów, 24,5% uprawia

sport, 24,1% czyta książki. Hobby posiada 16,9% badanych. Najważniejsze zainteresowania Polaków

wypoczywających w Województwie Zachodniopomorskim są następujące: robótki ręczne, majsterkowanie,

rozwiązywanie krzyżówek, nauka języków, clubbing, Internet, spacery, gotowanie i pieczenie, robienie

przetworów, spędzanie czasu z dziećmi lub wnukami, kynologia, astrologia. Na wycieczki w wolnym czasie

jeździ 16,3% badanych, 14,5% oddaje się drobnym pracom domowym, 13,6% pielęgnacji ogródka, 10,5% chodzi

do kina lub teatru, a 7,4% na zakupy. Osoby wybierające odpowiedź „inne” podawały następujące formy

spędzania wolnego czasu: nauka, praca, brak wolnego czasu, nadrabianie zaległości w spaniu. Na to pytanie

można było udzielić maksymalnie 3 odpowiedzi (wyniki nie sumują się do 100%). Charakterystyka uczestnika

krajowego ruchu turystycznego pokazuje, że jest to najczęściej mieszkaniec dużego miasta, z wyższym lub

średnim wykształceniem, pracujący w sektorze publicznym lub posiadający własną działalność gospodarczą.

Osoba ta spędza aktywnie czas, ma przy tym wiele zainteresowań. Może być świadomym uczestnikiem ruchu

turystycznego, bardziej wymagającym i posiadającym większe oczekiwania, jeśli chodzi o ofertę turystyczną.

Rysunek 13. Struktura demograficzno-społeczna uczestników krajowego ruchu turystycznego – sylwetka

badanego w jego życiu prywatnym (n=1 120).


- 49 -

1.1.2. Uczestnicy zagranicznego ruchu

W próbie uczestników zagranicznego ruchu turystycznego przeważają Niemcy (61,0% badanych). Nie jest

to zaskoczeniem, ponieważ goście niemieccy od lat są najliczniejszą grupą wśród obcokrajowców

odwiedzających Województwo Zachodniopomorskie. Potwierdzają to również dane gromadzone przez GUS

(udział turystów z Niemiec w bazie noclegowej w 2012 r. wyniósł ponad ¾ wszystkich gości zagranicznych).

Drugą najliczniejszą grupą obcokrajowców byli Brytyjczycy. Udział tej nacji w próbie badawczej wyniósł w tym

roku 19,0% (w badaniach w 2012 r. przedstawiciele tego kraju stanowili drugą najliczniejszą grupę). Wśród

uczestników zagranicznego ruchu turystycznego stosunkowo licznie reprezentowani byli Holendrzy (2,2%)

i Francuzi (2,2%). Nacje te wyprzedziły Skandynawów, którzy licznie odwiedzają Województwo

Zachodniopomorskie (1,8% badanych pochodziło z Szwecji, 1,7% z Danii, a 1,4% z Norwegii). Dość licznie byli

reprezentowani Czesi (1,5%). Uczestnicy zagranicznego ruchu turystycznego pochodzili głównie z Europy,

jednak wśród badanych znaleźli się również przedstawiciele innych kontynentów: Amerykanie, Izraelczycy,

Japończycy, Egipcjanie oraz Australijczycy.

Rysunek 14. Kraj pochodzenia uczestników zagranicznego ruchu turystycznego (n=1 120).

Źródło: Opracowanie Instytut Badawczy IPC na podstawie badań PAPI.

Zgodnie z założeniami doboru próby, w badaniu zagranicznego ruchu turystycznego wzięło udział 52,0%

kobiet i 48,0% mężczyzn. Różnice w odpowiedziach udzielanych przez przedstawicieli obu płci nie były istotne

statystycznie (są na granicy błędu statystycznego). Nie można stwierdzić zależności pomiędzy płcią respondenta

a jego zachowaniami, preferencjami czy potrzebami.

- 50 -

W strukturze wiekowej uczestników zagranicznego ruchu turystycznego najliczniej reprezentowani są

respondenci w przedziale wiekowym 40–49 lat (29,6% badanych). Liczna była grupa nieco starszych osób,

w wieku 50–59 lat (21,7%) i 60–65 lat (15,2%). Goście zagraniczni w wieku do 40 lat stanowili łącznie ⅓

badanych (33,5%). Najmniej osób znajdowało się w przedziale wiekowym 18–24 lata. Wpływ na taką strukturę

wiekową badanych miał moment przeprowadzenia badania. Na podstawie wypowiedzi zarządców atrakcji

turystycznych oraz pracowników centrów/punktów informacji turystycznych można sądzić, że koniec wakacji to

czas zwiększonej aktywności turystów zagranicznych w wieku średnim i starszym, w szczególności Niemców.

Z pewnością znalazło to odzwierciedlenie w próbie badawczej. Wiek uczestników zagranicznego ruchu

turystycznego wpływa na zachowania i preferencje podczas pobytu w Województwie Zachodniopomorskim.

Osoby w najliczniej reprezentowanych kategoriach wiekowych częściej decydują się na nocleg w hotelu

i motelu. Najbardziej preferowaną formą wypoczynku jest zwiedzanie miejsc związanych z historią i kulturą.

Rysunek 15. Struktura demograficzno-społeczna uczestników zagranicznego ruchu turystycznego – wiek

(n=1 120).


Blisko połowa (47,4%) uczestników zagranicznego ruchu turystycznego pozostawała w związku małżeńskim

lub partnerskim. Pozostawanie w stanie wolnym zadeklarowało 39,7% badanych. Najmniej liczne były osoby

o statusie wdowy, wdowca i osoby rozwiedzione, w separacji. Stan cywilny badanych nie wpływał w istotny

sposób na udzielane odpowiedzi.

Rysunek 16. Struktura demograficzno-społeczna uczestników zagranicznego ruchu turystycznego – stan

cywilny (n=1 120).


- 51 -

Największa liczba uczestników badania (47,8%) deklarowała posiadanie wyższego wykształcenia. Nieco

mniej (44,3%) legitymowała się średnim wykształceniem. Osoby z wykształceniem zawodowym stanowiły tylko

6,1% próby, a z wykształceniem podstawowym – 1,8%. Poziom wykształcenia respondentów znalazł

odzwierciedlenie w wynikach badań, w szczególności w modelu zachowań i preferencjach. Im wyższe

wykształcenie, tym bardziej badani byli zainteresowani poznawaniem historii i kultury Województwa

Zachodniopomorskiego, interesowali się ofertą związaną z kulturą i rozrywką, a w wydatkach uwzględniali

bilety wstępu do muzeów i innych atrakcji.

Rysunek 17. Struktura demograficzno-społeczna uczestników zagranicznego ruchu turystycznego –

wykształcenie (n=1 120).


Obcokrajowcy odwiedzający Województwo Zachodniopomorskie to głównie mieszkańcy miast powyżej

500 tys. mieszkańców (53,0%). Licznie były osoby z miast posiadających od 101 do 500 tys. mieszkańców

(22,0%) oraz od 51 do 100 tys. mieszkańców (9,5%). Ze średniej wielkości małych miast oraz wsi pochodziła

najmniejsza liczba badanych osób (odpowiednio: 5,9%, 5,4% i 4,2%). Nie można stwierdzić również istotnych

zależności pomiędzy miejscem zamieszkania respondenta a jego zachowaniami, preferencjami czy potrzebami.

Rysunek 18. Struktura demograficzno-społeczna uczestników zagranicznego ruchu turystycznego – miejsce

zamieszkania (n=1 120).


- 52 -

Zdecydowana większość uczestników zagranicznego ruchu turystycznego jest aktywna zawodowo.

Odpowiedź „nie pracuję” wybrało 36,1% respondentów. Aktywność zawodowa nie wpływała istotnie na

udzielane odpowiedzi. Nie można stwierdzić zależności pomiędzy zawodem respondenta a jego zachowaniami,

preferencjami czy potrzebami.

Osoby pracujące podawały najczęściej następujące zawody: pracownik biurowy: 13,1%, robotnik

i nauczyciel (po 10,7%), sprzedawca (8,4%), barman/kelner (5,8%), inżynier (5,6%), informatyk (4,9%),

pielęgniarka (4,7%), właściciel firmy i urzędnik (po 4,4%), prawnik i księgowa (po 3,5%), kierowca (3,3%), lekarz

(3,0%), menadżer i bankowiec (2,6%), kucharz i piekarz (po 1,4%), elektryk (0,9%), policjant, dentysta i adwokat

(po 0,7%), woźny i listonosz (po 0,5%) oraz weterynarz, windykator i finansista (po 0,2%).

Ponad połowa osób odwiedzających Województwo Zachodniopomorskie (52,1%) najchętniej spędza czas

z rodziną, a nieco mniej z przyjaciółmi (46,4%). Sport uprawia 22,9% respondentów, 19,7% zajmuje się

pielęgnacją ogródka lub działki, 16,7% czyta książki, 15,3% ogląda telewizję, a 15,3% spędza wolny czas na

wycieczkach. Hobby posiada 14,2% badanych. Badani podawali następujące pasje: wędkowanie, jazda na

rowerze/kolarstwo, zainteresowanie historią, taniec, żeglarstwo, zainteresowanie muzyką, fotografia,

wyszywanie, gra w szachy. Co dziesiąty badany w wolnym czasie robi zakupy, 8,7% chodzi do kina lub teatru,

a 8,2% zajmuje się pracami domowymi. W kategorii „inne” pojawiały się następujące odpowiedzi: Internet, gry

komputerowe, spacery, imprezy, praca, szkoła. Uczestnicy zagranicznego ruchu turystycznego preferują

aktywny wypoczynek, a także wykazują zainteresowanie kulturą i historią. Swoje zainteresowania realizują

również podczas wyjazdów turystycznych. Struktura demograficzno-społeczna respondentów wskazuje, że są to

osoby o ustabilizowanej sytuacji życiowej, mieszkańcy dużych miast, świadomi uczestnicy ruchu turystycznego.

Posiadają wiele różnych zainteresowań. Chcą poznawać historię i kulturę odwiedzanego regionu. Na to pytanie

można było udzielić maksymalnie 3 odpowiedzi (wyniki nie sumują się do 100%).

Rysunek 19. Struktura demograficzno-społeczna uczestników zagranicznego ruchu turystycznego – sylwetka

badanego w jego życiu prywatnym (n=1 120).


- 53 -

1.2. Cele przyjazdów do Województwa Zachodniopomorskiego


Uczestnicy krajowego ruchu turystycznego przyjeżdżali w sezonie letnim 2013 r. do Województwa

Zachodniopomorskiego głównie na wypoczynek (tak odpowiedziało 32,0% osób). Był to przede wszystkim

wypoczynek nad morzem (172 odpowiedzi), na plaży (49), nad jeziorem (62), w lesie (43), nad rzeką (32). Co

piąty respondent przyjechał zwiedzać, czyli poznawać architekturę, kulturę i przyrodę regionu. Były to cele

związane z typową turystyką. Głównym celem przyjazdu licznej grupy (11,9%) były odwiedziny rodziny lub

znajomych. Uprawiać turystykę aktywną przyjechało 10,1% osób, w tym 29 osób turystykę wodną, 25 osób

turystykę rowerową, 20 osób turystykę pieszą, 17 osób nordic walking, 5 osób turystykę konną, 3 osoby jogging

i 3 osoby jogę na plaży.

W związku z okolicznościową imprezą odwiedziło Województwo Zachodniopomorskie 7,1% badanych.

Uczestnicy badania wymieniali następujące imprezy: imprezy na plaży, imprezy klubowe oraz „Interfolk”,

Festiwal Piosenki Morskiej, „Darłovia”, Koronacja Królowej Puszczy Barlineckiej, Plażowe Miasteczko, „Fama”,

„Regaeenwalde Festival”, Mistrzostwa Europy w Narciarstwie Wodnym, Spotkania z Kulturą Ukraińską. Co

szósty badany odwiedził miejsce pobytu w związku z pracą. Przyjazd w celu zdrowotnym zadeklarowało 5,0%

respondentów. Tranzytem na terenie regionu przebywało 2,2%, a na zakupy przyjechało 2,2% osób. Jako inny

cel respondenci podawali: „spontaniczny wyjazd nad morze”, „kolega mnie namówił”, „jest kilka celów, trudno

wybrać jeden”. Na to pytanie respondent mógł udzielić tylko jednej odpowiedzi.

Rysunek 20. Główny cel przyjazdu do Województwa Zachodniopomorskiego (n=1 120).


- 54 -


Głównym celem przyjazdu obcokrajowców do Województwa Zachodniopomorskiego w 2013 r. było

zwiedzanie (poznawanie architektury, historii i kultury regionu). Takiej odpowiedzi udzieliło 36,6% badanych.

Kolejnym istotnym powodem był wypoczynek (19,7%). Najczęściej był to wypoczynek nad morzem

(22 odpowiedzi), na plaży (22), nad wodą (14), nad rzeką, jeziorem (3) i w lesie (również 3). Turystykę aktywną

zamierzało uprawiać 13,0% respondentów, w tym 23 osoby zadeklarowały uprawianie turystyki rowerowej,

6 osób wybrało nordic walking i tyle samo spacery lub jogging. Stosunkowo najmniej osób przyjechało uprawiać

sporty wodne (taką odpowiedź wybrały jedynie 3 osoby). Tylko 8,2% obcokrajowców odwiedzających

Województwo Zachodniopomorskie wskazało na cel związany z poprawą zdrowia i rehabilitacją. Część

respondentów (6,1%) zamierzało odwiedzić rodzinę lub znajomych. Udział w imprezie zadeklarowało 4,3%

osób. Były to takie imprezy, jak zlot motocyklowy i Festiwal Reggae, ale też clubbing i nocne imprezy. Zaledwie

1,1% osób wybrało odpowiedź „inne”. Respondenci ci podawali specyficzne cele przyjazdu, jak: „okrążyć

Bałtyk”, „wziąć udział w polowaniu”, „aby odkupić dawny dom rodziców”. Inne cele (udział w szkoleniu, praca,

zakupy i tranzyt) miały mniejsze znaczenie. Jak widać, obcokrajowcy przyjeżdżają do Województwa

Zachodniopomorskiego głównie w celach związanych z typową turystyką. Na to pytanie respondent mógł

udzielić tylko jednej odpowiedzi.

Rysunek 21. Główny cel przyjazdu do Województwa Zachodniopomorskiego (n=1 120).


2. Preferencje uczestników ruchu turystycznego

2.1. Preferowany sposób organizacji przyjazdu

- 55 -


Co ósmy badany organizował indywidualnie swój przyjazd do Województwa Zachodniopomorskiego. Inna

instytucja organizowała wyjazd w przypadku 9,4% osób, za pośrednictwem zakładu pracy, szkoły lub uczelni

przyjechało 8,6% osób, a tylko 1,2% za pośrednictwem innego organizatora (najczęściej w charakterze

„organizatora” wymieniono rodzinę – 5 osób, znajomych – 5 osób, partnera – 3 osoby). Z usług biura podróży

skorzystało zaledwie 0,9% osób (zostały wymienione biura „Natura” i „Bis-Travel”). Na to pytanie respondent

mógł udzielić tylko jednej odpowiedzi.

Rysunek 22. Sposób organizacji przyjazdu do Województwa Zachodniopomorskiego (n=1 120).



Prawie ⅔ osób odwiedzających Województwo Zachodniopomorskie (65%) organizowało swój przyjazd

indywidualne. Za pośrednictwem innej instytucji przyjechało 12,9% badanych. Liczna grupa (11,9%) skorzystała

z oferty biura podróży (15 osób z tej grupy wskazała na biuro „Oeger Tours”, 3 osoby na „ATT Turistik”, 2 na BG,

1 na „Air Berlin”). Poprzez zakład pracy lub uczelnię wyjazd organizowało 7,2% respondentów. Odpowiedź

„inny organizator” wybrało 3,0% badanych. Dwie osoby skorzystały z usług armatora, tyle samo miało

zorganizowany wyjazd przez rodziców, pracodawcę lub znajomych. Na to pytanie respondent mógł udzielić

tylko jednej odpowiedzi.

Rysunek 23. Sposób organizacji przyjazdu do Województwa Zachodniopomorskiego (n=1 120).


- 56 -

2.2. Preferowany sposób spędzania pobytu


Pobyt w Województwie Zachodniopomorskim w towarzystwie rodziny wybrało 39,9% uczestników

krajowego ruchu turystycznego. Z przyjaciółmi przyjechało 27,2% badanych. Nieco ponad 20,0% udało się

w podróż samotnie, zaś 14,4% w grupie zorganizowanej. Średnia liczba osób podróżujących rodzinnie wynosi

2,5 osoby. Respondentowi spędzającemu czas z przyjaciółmi towarzyszyły średnio 3,0 osoby. Natomiast

liczebność zorganizowanej grupy to 31,1 osoby. Na to pytanie można było udzielić maksymalnie 2 odpowiedzi

(wyniki nie sumują się do 100%).

Rysunek 24. Sposób spędzania pobytu w Województwie Zachodniopomorskim (n=1 120).



Wakacje w Województwie Zachodniopomorskim obcokrajowcy spędzali przede wszystkim z rodziną

(40,0%) lub z przyjaciółmi (36,1%). Pobyt w zorganizowanej grupie zadeklarowało 17,0% respondentów.

Jedynie 16,5% uczestników zagranicznego ruchu turystycznego przyjechało do regionu samotnie. Średnia liczba

osób podróżujących rodzinnie wynosi 2,8 osoby. Respondentowi spędzającemu czas z przyjaciółmi towarzyszyły

średnio 3,3 osoby, natomiast liczebność zorganizowanej grupy wynosiła 27,9 osób. Na to pytanie można było

udzielić maksymalnie 2 odpowiedzi (wyniki nie sumują się do 100%).

Rysunek 25. Sposób spędzania pobytu w Województwie Zachodniopomorskim (n=1 120).


- 57 -

2.3. Preferowany środek transportu


Zdecydowana większość uczestników krajowego ruchu turystycznego (63,8%) podróżowała do

Województwa Zachodniopomorskiego samochodem osobowym (własnym, rodziny, przyjaciół, partnera,

służbowym). Pociągiem dostało się na miejsce pobytu turystycznego 15,1% badanych, 10,9% poruszało się

autokarem wycieczkowym, zaś 7,1% autobusem kursowym. Innym środkiem transportu był najczęściej

motocykl (6 osób), bus i rower (po 5 osób) i stop (4 osoby). Samolotem podróżowało zaledwie 1,2%

respondentów. Na to pytanie respondent mógł udzielić tylko jednej odpowiedzi.

Rysunek 26. Środek transportu w podróży do Województwa Zachodniopomorskiego (n=1 120).


Respondentów pytano również o najbardziej preferowany środek transportu, jakim chcieliby się poruszać

pomiędzy atrakcjami turystycznymi Województwa Zachodniopomorskiego. Prawie połowa zadeklarowała chęć

zwiedzania regionu samochodem. Co czwarty chciałby przemieszczać się samochodem, 16,9% osób

skorzystałaby z roweru, zaś 11,5% z pociągu. Inne preferowane środki transportu były następujące: bus (14

osób), motocykl (9 osób), pieszo (6 osób), inny zorganizowany transport (5 osób). Na to pytanie respondent


Rysunek 27. Preferowany środek transportu do zwiedzania atrakcji regionu (n=1 120).


- 58 -


Przeważająca część obcokrajowców odwiedzających Województwo Zachodniopomorskie (44,3%)

przyjechała tutaj samochodem osobowym (własnym, rodziny lub znajomych/przyjaciół). Prawie ¼

respondentów (24,8%) podróżowała autokarem wycieczkowym, zaś 11,8% odwiedziło region korzystając

z autobusu kursowego. Pozostałe środki transportu cieszyły się zdecydowanie mniejszym zainteresowaniem:

pociągiem przyjechało 6,4%, samolotem przyleciało 5,2%, promem lub statkiem przypłynęło 5,2% badanych.

W kategorii „inne” badani podawali: rower (14 osób), motocykl (3 osoby), autostop (2 osoby), camper i „na

nogach” – po 1 osobie. Na to pytanie respondent mógł udzielić tylko jednej odpowiedzi.

Rysunek 28. Środek transportu w podróży do Województwa Zachodniopomorskiego (n=1 120).


Goście zagraniczni najchętniej poruszaliby się pomiędzy atrakcjami regionu autobusem lub autokarem

wycieczkowym (takiej odpowiedzi udzieliło 40,4% osób). Samochodem zwiedzałoby okolicę 38,0%

respondentów, 11,6% z nich preferowałoby zwiedzanie na rowerze. Pociągiem po Województwie

Zachodniopomorskim poruszałoby się 7,8%. Pozostałe 2,2% skorzystałoby z innych środków transportu:

z roweru (16 osób), z motocykla (4 osoby), z łączonych form transportu, w zależności od miejsca i rodzaju

atrakcji (4 osoby). Na to pytanie respondent mógł udzielić tylko jednej odpowiedzi.

Rysunek 29. Preferowany środek transportu do zwiedzania atrakcji regionu (n=1 120).


- 59 -

2.4. Preferowany typ noclegu


Polacy podczas pobytu turystycznego w Województwie Zachodniopomorskim najczęściej wybierali nocleg

w ośrodku wczasowym i wypoczynkowym (22,1%) lub kwaterach prywatnych i pokojach gościnnych (20,3%).

Duża grupa uczestników krajowego ruchu turystycznego skorzystała z noclegu u rodziny lub znajomych (18,2%).

W obiektach hotelowych nocowało łącznie 31,7% badanych, w tym 13,5% w pensjonacie i 7,8% w hotelu. Pole

namiotowe lub kemping wybrało 6,2% osób, schronisko lub schronisko młodzieżowe 4,1% osób. Pobyt

w sanatorium lub ośrodku rehabilitacyjnym zadeklarowało 2,5% respondentów. Inny rodzaj noclegu wybrało

0,6% badanych. Był to nocleg na plaży (3 osoby), w internacie (2 osoby), własne mieszkanie (2 osoby).

W miejscu pobytu nie nocowało 4,7% badanych. Na to pytanie respondent mógł udzielić tylko jednej

odpowiedzi.

Rysunek 30. Preferowany rodzaj obiektu noclegowego, w którym zatrzymał się respondent (n=1 120).


Uczestnicy krajowego ruchu turystycznego wybierają najczęściej ekonomiczne obiekty turystyczne lub,

chcąc obniżyć koszty, korzystają z gościny rodziny i znajomych. Jeśli decydują się na pobyt w obiekcie

hotelowym, preferują standard ekonomiczny (średnia kategoria w badaniu wyniosła 2,6 gwiazdki). Goście

z Polski korzystający z bazy zbiorowego i indywidualnego zakwaterowania oraz innych typów noclegów zostali

zapytani też o preferencje dotyczące wyposażenia obiektu noclegowego. Dla ponad połowy (53,8%)

najistotniejsza jest osobna łazienka. Duża grupa badanych (20,1%) wybrała odpowiedź „inne elementy”.

Najczęściej wskazywanym „innym czynnikiem” była cena (125 osób). Istotna jest również bliskość morza (30

osób), położenie blisko sklepu spożywczego (23 osoby), możliwość palenia papierosów, miejsce na wózek dla

dzieci, możliwość grillowania. Bezpłatny parking był ważny dla 20,1% badanych. Restaurację i bar w miejscu

pobytu preferuje 17,2% respondentów, a 14,0% kuchnię lub aneks kuchenny. Telewizja kablowa ma istotne

znaczenie dla 11,2% osób, a 9,8% wybiera obiekty z basenem. Dla 7,1% miejsce pobytu musi posiadać

klimatyzację. Plac zabaw jest istotny dla 7,0% gości z Polski. Na to pytanie można było udzielić maksymalnie

3 odpowiedzi (wyniki nie sumują się do 100%).

- 60 -

Rysunek 31. Preferowane elementy wyposażenia obiektu wybieranego na nocleg (n= 1 067).



Osoby odwiedzające Województwo Zachodniopomorskie najczęściej wybierały nocleg w hotelu lub motelu

(28,7%). Nocleg w pensjonacie preferowało 22,6% badanych. W ośrodku wczasowym lub wypoczynkowym

zatrzymało się 9,5%. Nieco mniej turystów zagranicznych nocowało u rodziny lub znajomych (9,3%), schronisku

lub schronisku młodzieżowym (8,3%), pokojach gościnnych (7,7%). Zaskakująco mała liczba respondentów

wskazała na sanatorium lub ośrodek rehabilitacyjny (6,3%). Jeszcze mniej osób wybrało nocleg na polu

namiotowym lub kempingu (4,7%). Jako inne rodzaje noclegu były podawane: apartament, jacht, plaża, „na

dziko”, statek, własne mieszkanie. Na terenie Województwa Zachodniopomorskiego nie nocowało zaledwie

0,5% badanych (6 osób). Respondenci wybierający nocleg w hotelu lub motelu najczęściej wybierali obiekty

średniej klasy (średnia kategoria to 3 gwiazdki). Na to pytanie respondent mógł udzielić tylko jednej

odpowiedzi. Preferencje uczestników zagranicznego ruchu turystycznego w Województwie

Zachodniopomorskim są przedstawione na wykresie poniżej.

Rysunek 32. Preferowany rodzaj obiektu noclegowego, w którym zatrzymał się respondent (n=1 120).


- 61 -

Respondent korzystający z usług noclegowych został poproszony o wskazanie elementów wyposażenia,

branych pod uwagę przy wyborze miejsca zakwaterowania. Dla 58,4% respondentów najważniejsza była

osobna łazienka, dla 29,7% telewizja kablowa, satelitarna, dla 26,2% bezpłatny parking, dla 24,9% gastronomia

(restauracja, bar), dla 16,7% aneks kuchenny, dla 14,5% klimatyzacja, zaś dla 13,6% basen. Tylko 9,1% osób

wskazało na plac zabaw dla dzieci. Najczęściej wymienianym „innym czynnikiem” była atrakcyjna cena.

Uczestnicy zagranicznego ruchu turystycznego wskazywali również następujące determinanty wyboru miejsca

noclegu: cenę (27 osób) swobodę/wolność (4 osoby), bliskość morza (3 osoby), możliwość przebywania z psem

(2 osoby) oraz miłą atmosferę, możliwość leczenia, posiadanie przez obiekt własnego spa, sali gimnastycznej,

sprzętu sportowego, rekomendacje. Na to pytanie można było udzielić maksymalnie 3 odpowiedzi (wyniki nie

sumują się do 100%).

Rysunek 33. Preferowane elementy wyposażenia obiektu wybieranego na nocleg (n=1 114).


2.5. Preferowana długość pobytu


Goście z Polski w sezonie wakacyjnym przejeżdżają do Województwa Zachodniopomorskiego głównie na

okres 5–8 dni (taką odpowiedź wybrało 26,6% osób). Duża część badanych osób zdecydowała się na pobyt 2–4-

dniowy w tygodniu (23,0%). Na weekend do regionu przyjechało 20,9% osób. Pobyt weekendowy trwał średnio

2,2 doby. Dłuższy wyjazd (9 dni i więcej) zaplanowało 13,5% respondentów. Przez jeden dzień z noclegiem

w regionie przebywało 8,6% osób. Jednodniowi odwiedzający stanowili 7,4% badanej grupy. Na uwagę

zasługuje rozbieżność pomiędzy tą wartością a odpowiedzą na pytanie dotyczące wyboru miejsca pobytu (4,7%

wybrało odpowiedź „nie nocuję”). Te osoby, które spędziły jeden dzień bez noclegu i nie skorzystały z obiektu

noclegowego, zatrzymywały się przede wszystkim u rodziny lub znajomych lub spędzały czas na imprezie

(w klubie, na plaży itp). Średnia łączna długość pobytu uczestników badania wynosiła 4,3 doby (średnia dla

Województwa Zachodniopomorskiego według GUS-u to 5,5 doby). Na to pytanie respondent mógł udzielić

tylko jednej odpowiedzi.

- 62 -

Rysunek 34. Długość pobytu w Województwie Zachodniopomorskim (n= 1 120).



Uczestnicy zagranicznego ruchu turystycznego spędzili w Województwie Zachodniopomorskim najczęściej

5–8 dni (29,8% badanych). Nieco ponad ¼ (26,0%) preferowała pobyty 2–4 dniowe w środku tygodnia. Na

dłużej (9 dni i więcej) przyjechało 17,1% badanych. Weekend w regionie zdecydowało się spędzić 11,2%

turystów. Tylko 5,7% przyjechało na 1 dzień z noclegiem. Jednodniowi odwiedzający stanowili 10,2% ogółu

badanych osób. Na uwagę zasługuje rozbieżność pomiędzy tą wartością a odpowiedzią dotyczącą wyboru

miejsca pobytu (0,25% nienocujących w Województwie Zachodniopomorskim). Osoby deklarujące pobyt

krótszy niż 1 dzień z noclegiem zatrzymywały się przede wszystkim na jachcie, statku lub u rodziny/znajomych.

Średnia długość pobytu uczestników badania wynosiła 2,2 doby (dla porównania, średnia długość pobytu

w bazie noclegowej w statystykach GUS-u wynosi 5,5 doby). Na to pytanie respondent mógł udzielić tylko

jednej odpowiedzi.

Rysunek 35. Długość pobytu w Województwie Zachodniopomorskim (n= 1 120).


- 63 -

2.6. Preferowana częstotliwość odwiedzin Województwa



Po raz pierwszy Województwo Zachodniopomorskie odwiedziło 24,1% badanych gości z Polski. Po raz drugi

przyjechało 23,4% badanych, a 19,8% w regionie było więcej niż pięć razy. Trzeci raz gościło tutaj 17,8% osób,

zaś czwarty i piąty raz odpowiednio: 8,2% i 6,7% osób. Na to pytanie respondent mógł udzielić tylko jednej

odpowiedzi. Z danych wynika, że Polacy często odwiedzają Województwo Zachodniopomorskie (52,5% było

tutaj więcej niż po raz drugi). Z analizy zostali wyłączeni mieszkańcy regionu.

Rysunek 36. Częstotliwość przyjazdów do Województwa Zachodniopomorskiego (n=917).



Prawie ⅔ uczestników zagranicznego ruchu turystycznego (61,8%) przyjechało do Województwa

Zachodniopomorskiego po raz pierwszy. Drugi raz w regionie było 22,2% respondentów. Częstymi gośćmi

(ponad pięć wizyt) było 6,7% uczestników badania. Po raz trzeci w Województwie Zachodniopomorskim gościło

6,6% badanych osób, po raz czwarty 1,8%, zaś po raz piąty jedynie 0,9%. Na to pytanie respondent mógł

udzielić tylko jednej odpowiedzi.

Rysunek 37. Częstotliwość przyjazdów do Województwa Zachodniopomorskiego (n=1 120).


- 64 -

2.7. Preferowany sposób wypoczynku i preferowane krainy geograficzne


Uczestnicy krajowego ruchu turystycznego najbardziej preferują wypoczynek wakacyjny typu „słońce,

morze, plaża” w pasie nadmorskim (takiej odpowiedzi udzieliło 24,9% osób odwiedzających Województwo

Zachodniopomorskie w sezonie letnim w 2013 r). Coraz więcej naszych rodaków wypoczywa aktywnie (nad

morzem, mad jeziorami i rzekami), jak wynika z deklaracji uczestników badania (40,7% odpowiedzi). Prawie ⅓

respondentów wybiera zwiedzanie miejsc związanych z historią i kulturą (co dziesiąty badany jest

zainteresowany odwiedzeniem Szczecina). Na uwagę zasługuje duży odsetek badanych, którzy preferują

wypoczynek nad jeziorem (26,8%). Poznawaniem atrakcji przyrodniczych jest zainteresowane 24,5% osób.

Udział w imprezach i rozrywka są atrakcyjne dla 13,5% osób. Uczestnicy badania wymieniali następujące

imprezy: imprezy na plaży, imprezy klubowe oraz „Intefolk”, Festiwal Piosenki Morskiej, „Darłovia”, Plażowe

Miasteczko, „Fama”, „Regaeenwalde Festival”, Mistrzostwa Europy w Narciarstwie Wodnym. Kurację typu spa

& wellness preferuje 9,5% osób, zaś pobyt leczniczo-uzdrowiskowy 6,2% osób. Badani wskazywali ponadto na

integrację firmową (8 odpowiedzi) i grzybobranie (3). Z analizy wyłączono osoby podróżujące tranzytem. Na to

pytanie można było udzielić maksymalnie 3 odpowiedzi (wyniki nie sumują się do 100%).

Rysunek 38. Preferowany sposób wypoczynku w Województwie Zachodniopomorskim (n=1 081).


Wypoczynek aktywny i sport preferuje 40,7% osób. Poniżej są wymienione rodzaje aktywności.

Rysunek 39. Preferowany rodzaj wypoczynku aktywnego i sportu (n=440).


- 65 -

Najbardziej preferowaną przez uczestników badania formą turystyki aktywnej i sportu była turystyka

wodna (tak odpowiedziało 45,2% osób, które wskazały odpowiedź „turystyka aktywna i sport”). Goście z Polski

najchętniej uprawiają turystykę kajakową (44,7% odpowiedzi w kategorii turystyka wodna), chętnie pływają (co

czwarta odpowiedź). Tyle samo uprawia żeglarstwo, zaś 7,5% respondentów preferuje surfing. Wielu

zwolenników znajduje turystyka rowerowa (40,7% osób spośród tych, które wskazały odpowiedź „turystyka

aktywna i sport”). Blisko ⅓ osób uprawiających turystykę aktywną preferuje z kolei spacery lub nordic walking

(odpowiednio: 30,7% i 28,4% odpowiedzi). Sporty ekstremalne wybiera 6,6% badanych, 5,9% turystykę wodną,

zaś 2,7% osób uprawia golf.

Rysunek 40. Preferowany rodzaj wypoczynku aktywnego i sportu – turystyka wodna (n=199).



Najchętniej wybieraną formą wypoczynku w Województwie Zachodniopomorskim jest wypoczynek typu

„słońce, morze, plaża” (taką odpowiedź wybrało 57,4% respondentów). Popularne jest zwiedzanie miejsc

związanych z historią i kulturą (44,9% odpowiedzi), poznawanie atrakcji przyrodniczych (22,2% odpowiedzi).

Obcokrajowcy są zainteresowani miastami, zarówno dużymi (Szczecinem, Koszalinem), jak również mniejszymi,

o bogatej historii i zasobnymi w zabytki. Wypoczynek aktywny i sport wybrało również 22,2% osób. Nad

jeziorem planowało wypoczywać 15,4% osób. Na pobyt leczniczo-uzdrowiskowy zdecydowało się 13,4%

badanych, a nieco mniej (11,5%) na kurację spa & wellness. Udział w imprezach i rozrywka są preferowane

przez 7,0% biorących w badaniu. Najczęściej był to wieczór spędzony w dyskotekach i na imprezach klubowych.

Cztery osoby wskazały konkretną imprezę: „Festival Reggae”, „UK Legends”, zlot motocykli. W kategorii „inny

rodzaj” uczestnicy badania podawali następujące formy: zakupy (10 osób – najczęściej pojawiająca się

odpowiedź), spędzanie czasu z rodziną (7 osób), sprawy biznesowe (4 osoby), szkolenie i przebywanie

w restauracjach (po 3 osoby). Pojawiały się również oryginalne odpowiedzi: „przejazd do Rosji”, „objechanie

Bałtyku”, „ślub w rodzinie”. Z analizy wyłączono osoby podróżujące tranzytem. Na to pytanie można było


- 66 -

Rysunek 41. Preferowany sposób wypoczynku w Województwie Zachodniopomorskim (n=1 114).


Osoby preferujące wypoczynek aktywny i sport najczęściej uprawiały w Województwie

Zachodniopomorskim turystykę rowerową (38,0% z tej grupy) oraz turystykę wodną (23,3%). Wypoczynek

aktywny w formie spaceru nordic walking wybrało 19,4%, zaś w formie turystyki pieszej 10,9% badanych.

Sporty ekstremalne, golf i turystyka konna cieszyły się najmniejszym zainteresowaniem. Inną formę turystyki

aktywnej i sportu wybrało 3,1% respondentów. Były to następujące formy aktywności: jogging, kitesurfing,

jachting, riding, rolki, siatkówka, diabolo, zwiedzanie na motorze.



- 67 -

3. Źródła informacji o Województwie Zachodniopomorskim i potrzeby

informacyjne uczestnika ruchu turystycznego

3.1. Źródła informacji o Województwie Zachodniopomorskim


Uczestnicy krajowego ruchu turystycznego przed przyjazdem do Województwa Zachodniopomorskiego

najczęściej kierują się opinią rodziny lub znajomych (na podstawie informacji z tego źródła decyzję o przyjeździe

do regionu podejmuje 43,0% badanych). Drugim najistotniejszym źródłem wiedzy jest doświadczenie

pozyskiwane podczas poprzednich pobytów (33,5% osób). Były to pobyty w ciągu ostatnich dwóch lat

(i wcześniej) w następujących miejscach: Świnoujście (115 osób), Kołobrzeg (93 osoby), Międzyzdroje (36 osób),

Darłowo (27 osób), Rewal–Niechorze–Pogorzelica (23 osoby), Drawno (16 osób), Barlinek (15 osób), Czaplinek

(12 osób), Mielno i Szczecinek (po 10 osób), Połczyn-Zdrój (5 osób), Dziwnów (3 osoby). Trzecim istotnym

źródłem informacji jest strona internetowa (25,0% wskazań). Podawane były strony internetowe destynacji, do

których udawali się badani, strony obiektów noclegowych, atrakcji, organizatorów turystyki (w tym spływów

kajakowych), centrów lub punktów informacji turystycznej. Najczęściej pojawiały się następujące strony:

Google (99 osób), Wikipedia (65 osób), Nocuj.pl (41 osób), Tanienoclegi.pl (35 osób), Noclegi.interia.pl

i Swinoujscie.pl (po 31 osób), E-nocleg.pl i Szczecin.eu (po 22 osoby), Klimatycznykolobrzeg.pl (17 osób),

Morzeprzygody.eu (16 osób), Stolicanordicwalking.pl (12 osób), Koszalin.pl (8 osób), Forum.gazeta.pl (6 osób).

Wiedzę z ulotek, folderów i publikacji promocyjnych czerpało 12,6% uczestników krajowego ruchu

turystycznego. Biuro turystyczne w poszukiwaniu informacji odwiedziło 8,2% osób. Z innego źródła informacji

skorzystało 7,1% respondentów. Wśród wymienianych pojawiały się następujące źródła: pracodawca (15 osób),

zaprzyjaźniony hotelarz (13 osób) oraz autorytet medyczny (10 osób). Dla 4,9% osób istotna była wiedza

przekazana przez informatorów turystycznych (osoby uczestniczące w badaniu kontaktowały się z centrami lub

punktami informacji turystycznej w regionie telefonicznie lub poprzez wysłanie zapytania via e-mail).

Uczestnicy badania czerpali również informację ze środków masowego przekazu (4,5% osób) oraz targów

turystycznych (2,9%). Były to targi turystyczne organizowane w Poznaniu, Warszawie i Berlinie.

Rysunek 43. Źródła informacji wpływające na decyzję o przyjeździe do Województwa Zachodniopomorskiego

(n=1 120).


- 68 -


Podejmując decyzję o przyjeździe do Województwa Zachodniopomorskiego obcokrajowcy najczęściej

kierują się opiniami rodziny lub znajomych (38,2% odpowiedzi) i doświadczeniami związanymi z wcześniejszej

wizyty w regionie (25,2% odpowiedzi). Uczestnicy badania odwiedzali w ciągu ostatnich dwóch lat następujące

miejsca w Województwie Zachodniopomorskim: Szczecin (83 osoby), Kołobrzeg (32 osoby), Świnoujście

(30 osób), Międzyzdroje (20 osób), Rewal (10 osób), Darłowo (8 osób), Mielno (6 osób), Koszalin i Szczecinek

(po 5 osób) oraz inne destynacje w regionie, szczególnie te zlokalizowane w pasie nadmorskim. Część

respondentów dobrze zna również inne regiony Polski: deklarowało pobyty w Warszawie, Krakowie, Gdańsku,

Poznaniu, Sopocie, Łebie i Ustce. Bardzo istotnym źródłem informacji są strony internetowe (taką odpowiedź

wybrało 23,8% badanych). Najczęściej były to następujące źródła internetowe: Google i Google Maps

(84 osoby), Hrs.com, Wzp.pl, Szczecin.eu, Facebook, Morzeprzygody.eu, Booking.com (po 2 osoby). Biuro

turystyczne w charakterze źródła informacji było istotne dla 15,4%, ulotki, foldery i publikacje dla 13,7%,

natomiast informacja turystyczna lub ambasada dla 5,1% obcokrajowców. Z informacji w mediach (radio, prasa,

telewizja) korzystało 3,9% respondentów. Zaledwie 1,2% badanych udała się po informację o regionie na targi

turystyczne. Były to targi „Tour Salon” oraz „ITB” Berlin. Co ósmy badany wybrał odpowiedź „inne źródło”, czyli

np.: praca (17 osób), lekarz (10 osób), szkoła (7 osób), uniwersytet/uczelnia (6 osób). Na to pytanie można było


Rysunek 44. Źródła informacji wpływające na decyzję o przyjeździe do Województwa Zachodniopomorskiego

(n=1 120).


3.2. Oczekiwania i potrzeby w zakresie informacji o Województwie

Zachodniopomorskim


Istotnym elementem badania było określenie zapotrzebowania turystów i odwiedzających na informację

o Województwie Zachodniopomorskim. Poznanie oczekiwań klientów oferty turystycznej regionu pozwoli

skuteczniej planować działania promocyjne. Dla uczestników krajowego ruchu turystycznego najistotniejsze

znaczenie ma wiarygodność informacji (takiej odpowiedzi udzieliło 21,3% badanych). Część osób (17,6%

- 69 -

badanych) nie potrafiła stwierdzić, dlaczego podane źródło ma dla nich znaczenie. Duża dostępność jest ważna

dla 10,1% respondentów. Duża część osób polega na własnym doświadczeniu (9,8%), zaś 4,9% na

doświadczeniu rodziny lub znajomych. Potrzebę zaufania do źródła informacji deklarowało 4,7% osób,

natomiast dla 3,5% jest istotna atrakcyjność przekazu. Polecenie przez innych (również użytkowników sieci

internetowej) jest istotne dla 3,2%. Część badanych (3,1%) korzysta z danego źródła, ponieważ jest wygodne,

inna część (2,9%) kieruje się jego popularnością. Dla 2,7% ważny okazuje się element zachęty, a dla 2,1%

szybkość sprawdzenia. Tyle samo osób polega na reklamie lub zostały zaproszone do odwiedzenia

Województwa Zachodniopomorskiego. Podawane były również następujące odpowiedzi dotyczące

preferowanych źródeł informacji: pewność źródła (1,7%), rzetelność informacji (1,7%), własne doświadczenie

(1,5%), „rodzina zaproponowała” i „oglądam TVN 24” (po 1,3%), „są aktualne”, „przekonałem się do nich

wcześniej” i „spodobało mi się” (po 1,1%), oficjalna strona internetowa (0,9%), „miejsce, do którego chętnie

wracam” (0,7%), „byłam wcześniej przejazdem”, „dużo informacji”, „rodzinne strony”, „ulotki ciekawe

i zachęcające”, „urzekł mnie krajobraz”, „wierzę w nie” (po 0,6%), „byłem wcześniej”, „mieszkałam wcześniej”,

„zadowolony klient”, „bo tak” (po 0,5%).

Dla uczestników krajowego ruchu turystycznego najważniejsze jest wiarygodne źródło, sprawdzone

informacje, bazujące głównie na własnym doświadczeniu lub poleceniu. Cenią sobie jednak również atrakcyjną

i zachęcającą formę przekazu. Popularność i dostępność informacji oraz szybkość sprawdzenia są istotne dla

osób korzystających z Internetu. Respondenci najczęściej poszukują informacji dotyczących zakwaterowania

(47,1% osób), dojazdu (31,4% osób), atrakcyjnych obiektów i miejsc (27,6% osób) oraz wyżywienia (21,3%

osób). Potrzebę uzyskiwania informacji o atrakcyjnych wydarzeniach zadeklarowało 18,3% badanych. Dla 15,9%

istotne są z kolei informacje o możliwościach wynajęcia sprzętu turystycznego, zaś 12,5% oczekuje informacji

dotyczących godzin otwarcia atrakcji i cen biletów. Pozostałe najbardziej oczekiwane informacje wiążą się

z innymi elementami oferty turystycznej Województwa Zachodniopomorskiego, takimi jak: trasy turystyczne,

oferta muzeów i galerii, prognoza pogody, transport publiczny, porównanie cen noclegów, atrakcje dla dzieci,

sklepy spożywcze, opiekunki dla dzieci. Na to pytanie można było udzielić maksymalnie 3 odpowiedzi (wyniki

nie sumują się do 100%).

Rysunek 45. Potrzeby informacyjne uczestnika ruchu turystycznego.


- 70 -


Przeważająca część uczestników zagranicznego ruchu turystycznego (⅔ badanych osób) nie potrafi

powiedzieć, dlaczego określone źródła informacji są dla nich istotne, i szczegółowo określić swoich potrzeb

informacyjnych (10,0%). Kolejne 10,0% korzysta z źródeł, które są łatwo dostępne, nie poświęca zbyt dużo

czasu na wyszukiwanie i selekcjonowanie informacji. Województwo Zachodniopomorskie odwiedza jednak

również grupa świadomych i dobrze przygotowanych obcokrajowców, którzy starannie dobierają i weryfikują

informacje o miejscu docelowym wyjazdu turystycznego. Badani podkreślili znaczenie wiarygodności źródła

informacji (9,0%), preferowali sprawdzone źródła (8,5%), jak i brali pod uwagę doświadczenie z wcześniejszych

pobytów w regionie (7,0%), np. strona internetowa obiektu, miasta, osobisty kontakt z właścicielami miejsca

zakwaterowania. Osoby odwiedzające Województwo Zachodniopomorskie cenią rzetelność informacji, jej

szczegółowość, interesujący charakter przekazu, intensywność zachęty do odwiedzenia danego miejsca (6,0%).

Dla wielu respondentów ważne jest, aby internetowe źródła informacji były wyczerpujące i dostępne,

szczególnie w ich języku. Uważają, że Internet jest najlepszym ze wszystkich źródeł informacji (najszybszym,

łatwo dostępnym, wygodnym). Użytkownicy Internetu śledzą fora internetowe, kierują się opiniami innych

osób, sami chętnie komentują i opisują własne doświadczenia. Oczekują większej dostępności informacji

w mediach społecznościowych. Dla obcokrajowców odwiedzających Województwo Zachodniopomorskie

najbardziej oczekiwana jest informacja dostarczana za pomocą nowoczesnych kanałów komunikacyjnych

(dotyczy to również uszczegółowienia wiedzy zgromadzonej na bazie wcześniejszych wizyt oraz rekomendacji

rodziny/znajomych).

Co szósty uczestnik badania poszukuje informacji dotyczących zakwaterowania, 47,5% sprawdza

możliwości dojazdu, zaś dla 29,9% ważne są informacje dotyczące wyżywienia w miejscu pobytu turystycznego.

Obcokrajowców interesuje to, co można zobaczyć, zwiedzić (23,1% odpowiedzi dotyczyło atrakcyjnych

obiektów i miejsc, 19,6% – szczegółów zwiedzania, w tym godzin otwarcia i cen biletów, zaś 12,2% –

atrakcyjnych wydarzeń). Co dziesiąty badany wyrażał zainteresowanie wynajęciem sprzętu sportowo-

turystycznego, a dla 5,2% istotne były inne informacje (np. dotyczące: usług zdrowotnych, rozrywki, połączeń

promowych, atrakcji dla dzieci, tras rowerowych, usług spa, punktów widokowych, historii). Na to pytanie


Rysunek 46. Potrzeby informacyjne uczestnika ruchu turystycznego.


- 71 -

4. Wydatki uczestników ruchu turystycznego w Województwie

Zachodniopomorski

4.1. Uczestnicy krajowego ruchu

Uczestnicy krajowego ruchu turystycznego zamierzali przeznaczyć na pobyt turystyczny w Województwie

Zachodniopomorskim średnio 385,70 zł. Ponieważ pobyt trwał średnio 4,3 doby, wydatki na jeden dzień pobytu

wynosiły 89,69 zł. Respondenci wydają pieniądze przede wszystkim na wyżywienie (69,9% osób)

i zakwaterowanie (62,8% osób). Jak się okazuje, ⅓ uczestników badania wydaje swój budżet na zabawę

i rozrywkę, 26,3% na bilety wstępu, zaś 24,5% na wydatki związane z transportem (dojazd do miejsca pobytu,

poruszanie się po terenie regionu). Inne wydatki ponosi 7,8% osób. Były to następujące kategorie: zakupy,

żywność, lekarstwa, pamiątki, odzież, alkohol, „przyjemności” oraz „nieprzewidziane wydatki”. Na to pytanie


Rysunek 47. Struktura wydatków uczestników ruchu turystycznego w Województwie Zachodniopomorskim

(n=1 120).


4.2. Uczestnicy zagranicznego ruchu

Średnie wydatki obcokrajowca podczas pobytu w Województwie Zachodniopomorskim wynosiły 933,50 zł.

Uczestnicy badania spędzali w regionie średnio 2,2 doby, a więc kwota przeznaczana na jeden dzień pobytu to

średnio 424,32 zł. Przy przeliczeniu na PLN uwzględniono średnie kursy walut w trzecim kwartale 2013 r.

- 72 -

Dla blisko ⅔ respondentów najważniejsze były wydatki związane z wyżywieniem, nieco ponad połowa

wydaje pieniądze głównie na zakwaterowanie. Istotnymi wydatkami są: zabawa (32,4% odpowiedzi), transport

(28,8%) i bilety wstępu (23,4%). Oprócz wymienionych kategorii obcokrajowcy ponoszą również inne wydatki

(5,0% odpowiedzi), głównie na zakupy, odnowę biologiczną, zabiegi zdrowotne, leczenie, pamiątki i odzież.

Pojawiła się również odpowiedź „wszystko dużo kosztuje”. Na to pytanie można było udzielić maksymalnie

3 odpowiedzi (wyniki nie sumują się do 100%).

Rysunek 48. Struktura wydatków uczestników ruchu turystycznego w Województwie Zachodniopomorskim

(n=1 120).


5. Zapotrzebowanie na ofertę turystyczną i określenie potencjalnego

popytu

5.1. Najbardziej atrakcyjne miejsca Województwa Zachodniopomorskiego


Uczestnicy krajowego ruchu turystycznego byli zainteresowani odwiedzeniem wielu atrakcji Województwa

Zachodniopomorskiego, również poza swoim miejscem pobytu. Przeważająca część badanych wykazała

zainteresowanie atrakcjami krajoznawczymi: antropogenicznymi i naturalnymi. Lasy i jeziora zamierzało

odwiedzić 11,2% osób, inne chciały zobaczyć różne zabytki regionu (m.in. kościoły, spichlerze, mury miejskie) –

6,9%, muzea, świadectwa sztuki regionalnej – 5,3%, latarnie morskie – 5,0%. Popularne były też miasta,

fortyfikacje, bunkry, schrony, grupy warowne, pałace, zamki i zabytkowe układy miejskie. Niektórzy

respondenci deklarowali chęć podróżowania po regionie, np. szklakiem fortyfikacji średniowiecznych, szlakiem

latarni morskich czy szlakiem Wału Pomorskiego.

Osoby odwiedzające region były zainteresowane atrakcjami i imprezami sportowymi, o czym świadczy

liczba osób wymieniających szlaki kajakowe i rowerowe jako atrakcje Województwa Zachodniopomorskiego (po

4,1% badanych). Odwiedzający planowali także zwiedzenie regionu na rowerze. Wreszcie pewna grupa osób

zamierzała odwiedzać centra rozrywki, centra handlowe, ośrodki spa, bądź brać udział w imprezach

kulturalnych, rozrywkowych lub sportowych. Badani wymieniali konkretne obiekty i imprezy, dlatego lista

najbardziej atrakcyjnych miejsc jest długa. Można zaobserwować zbieżność pomiędzy podawanymi przez

uczestników krajowego ruchu turystycznego atrakcjami turystycznymi regionu a celami i preferencjami

dotyczącymi form wypoczynku na terenie Województwa Zachodniopomorskiego.

- 73 -

Tabela 30: Najpopularniejsze atrakcje Województwa Zachodniopomorskiego (n=1 120)

Lp. Atrakcje Liczba

wskazań Udział w %

1. Jeziora i lasy 125 11,2%

2.

Zabytki różne (kościoły,

spichlerze, mury

miejskie)

77 6,9%

3. Muzea, sztuka regionalna 59 5,3%

4. Latarnie morskie 56 5,0%

5. Międzyzdroje i molo 49 4,4%

6. Spływy kajakowe 46 4,1%

7. Szlaki rowerowe 46 4,1%

8.

Rejs statkiem,

tramwajem wodnym,

wodolotem

45 4,0%

9. Latarnia w Gąskach 42 3,8%

10. Latarnia morska

w Świnoujściu 37 3,3%

11. Plaża, w Świnoujściu,

Międzyzdrojach 37 3,3%

12. Fortyfikacje, grupy

warowne 36 3,2%

13. Woliński Park Narodowy,

zagroda żubrów 36 3,2%

14. Baseny - aqua parki

(m.in. Gryfino) 35 3,1%

15. Przyroda, lasy 34 3,0%

16. Port 31 2,8%

17. Zamek Drahim, Stare

Drawsko 31 2,8%

18.

Wieże i tarasy widok.

(m.in. Bismarcka,

G. Chełmska)

28 2,5%

19. Zamek Książąt

Pomorskich w Szczecinie 26 2,3%

20. Park Miniatur Latarni 23 2,1%

21. Trzęsacz 23 2,1%

22. Wyspa Karsibór, Mysia,

Wolin 23 2,1%

23. Morze Bałtyckie, Zalew

Szczeciński 22 2,0%

24. Papiernia w Barlinku 20 1,8%

25. Papiernia w Koszalinie 20 1,8%

26. Jezioro Jamno, kanał 19 1,7%

27. Koszalin - amfiteatr,

katedra 19 1,7%

28. Mielno 19 1,7%

29. Promenada Gwiazd

w Międzyzdrojach 19 1,7%

30. Źródła solanki, studnie

artezyjskie 19 1,7%

31. Borne Sulinowo 17 1,5%

32. Kolejki i koleje

wąskotorowe 17 1,5%

33. Wioska Wikingów 17 1,5%

34. Berlin 16 1,4%

35. Rejs po Jeziorze Jamno 16 1,4%

36. Wały Chrobrego 16 1,4%

37. Ośrodek sportu

Bukowina COS 15 1,3%

38. Fort Gerharda, Fort

Anioła 14 1,3%

39. Połczyn Zdrój 14 1,3%

40. Starówki miast 14 1,3%

41. Pałace i zamki 14 1,3%

42. Kołobrzeg 13 1,2%

43. Pałac w Siemczynie 13 1,2%

44. Jezioro Turkusowe 12 1,1%

45. Muzeum Figur

Woskowych 11 1,0%

46. Wyciąg do nart wodnych 11 1,0%

47. Spa 11 1,0%

48. Mistrzostwa

w Narciarstwie Wodnym 10 0,9%

49. Oceanarium 10 0,9%

50. Bunkry, schrony 9 0,8%

51. Rynek 9 0,8%

52. Crossy 8 0,7%

53. Parki zdrojowe

i krajobrazowe 8 0,7%

54. Parki rozrywki,

tor gokartowy 8 0,7%

55. Katedra św. Jakuba 7 0,6%

56. Loty widokowe

samolotem 7 0,6%

57. Rezerwat (m.in.

Wrzosowiska Cedyńskie) 7 0,6%

58. Świnoujście 7 0,6%

59. Wał Pomorski 7 0,6%

60. Wycieczka na Bornholm 7 0,6%

- 74 -

62. Domy w kratę 6 0,5%

63. Góra Czcibora 6 0,5%

64. Krzywy las 6 0,5%

65. Muzeum Rybołówstwa 6 0,5%

66. Park Rudnica 6 0,5%

67. Szlak fortyfikacji 6 0,5%

68. Układ urbanistyczny

Szczecina 6 0,5%

69. Bazylika 5 0,4%

70. Galeria Kaskada 5 0,4%

71. Kościół Chrystusa Króla


72. Muzeum Oręża Polskiego 5 0,4%

73. Przeprawa promowa


74. Ratusz w Kołobrzegu 5 0,4%

75. Rejs promem do Szwecji 5 0,4%

76. Zamek w Darłowie 5 0,4%

77. Zawody strzeleckie,

wędkarskie 5 0,4%

78. Bunkier pod dworcem

głównym w Szczecinie 4 0,4%

79. Caffe 22 4 0,4%

80. Centrum Rozrywki

Rodzinnej 4 0,4%

81. Dolina Miłości 4 0,4%

82. Domek Kata 4 0,4%

83. Festyny i odpusty 4 0,4%

84. Klasztor w Cedyni 4 0,4%

85. Klify w Międzyzdrojach 4 0,4%

86. Koronacja Królowej

Puszczy Barlineckiej 4 0,4%

87. Muzeum Techniki

i Komunikacji 4 0,4%

88. Pałac w Gąskach 4 0,4%

89. Park Dinozaurów 4 0,4%

90. Park linowy w Koszalinie 4 0,4%

91. Planetarium 4 0,4%

9. Pomniki przyrody 4 0,4%

93. Wyspa Bielawa 4 0,4%

94. Chojna 3 0,3%

95. Falochron 3 0,3%

96. Jasne Błonia 3 0,3%

97. Kościół NMP w Mielnie 3 0,3%

98. Park Wieloryba 3 0,3%

99. Pomnik Ziemniaka 3 0,3%

100. Promenady 3 0,3%

101. Skansen Kultury

Jameńskiej 3 0,3%

102. Strzelnica 3 0,3%

103. Jezioro Dąbie 2 0,2%

104. Kawcza Góra 2 0,2%

105. Kolejowy most zwodzony

w Szczecinie 2 0,2%

106. Latarnia morska

w Kołobrzegu 2 0,2%

107. Puszcza Barlinecka 2 0,2%

108. Teatr 2 0,2%

109. Uzdrowiska 2 0,2%

110. Barlinek 1 0,1%

111. Cegielnia w Wałczu 1 0,1%

112. Drawieński Park

Narodowy 1 0,1%

113. Indiański Świat 1 0,1%

114. Jezioro Morzycko 1 0,1%

115. Jezioro Szmaragdowe 1 0,1%

116. Karsiborska Kępa 1 0,1%

117. Muzeum Broni 1 0,1%

118. Muzeum Energetyki 1 0,1%

119. Muzeum Włodzimierza

Wysockiego 1 0,1%

120. Park Kasprowicza 1 0,1%

121. Pokazy fajerwerków 1 0,1%

122. Pole golfowe 1 0,1%

123. Sarbinowo 1 0,1%

Razem 1653 147,6%


- 75 -


Obcokrajowcy wskazywali najczęściej atrakcje turystyczne, znajdujące się w ich miejscu pobytu. Można to

wytłumaczyć tym, że ⅔ uczestników zagranicznego ruchu turystycznego odwiedziło Województwo

Zachodniopomorskie po raz pierwszy. Badani najczęściej wymieniali (10 najważniejszych wskazań): latarnie

morskie (10,1%), plażę (9,4%), Zamek Książąt Pomorskich w Szczecinie (7,3%), zabytki historyczne i Morze

Bałtyckie (po 6,8%), muzea (6,4%), molo w Kołobrzegu (5,9%), kościoły/zabytkowe kościoły (5,3%),

miasta/zabytkowe układy miejskie/stare miasta (4,8%), Promenadę Gwiazd w Międzyzdrojach (3,5%).

Tabela 31. Najpopularniejsze atrakcje Województwa Zachodniopomorskiego (n=1 120).

Lp. Atrakcje Liczba

wskazań Udział w %

1. Latarnie morskie 113 10,1%

2. Plaża 105 9,4%

3. Zamek Książąt Pomorskich

82 7,3%

4. Zabytki historyczne 76 6,8%

5. Morze Bałtyckie 76 6,8%

6. Muzea 72 6,4%

7. Molo w Kołobrzegu 66 5,9%

8. Kościoły/zabytkowe kościoły

59 5,3%

9. Miasta/zabytkowe układy miejskie/stare miasta

54 4,8%

10. Promenada Gwiazd 39 3,5%

11. Port (morski, rybacki) 38 3,4%

12. Wały Chrobrego 31 2,8%

13. Park zdrojowy 31 2,8%

14. Mury miejskie, średnio-wieczne fortyfikacje

30 2,7%

15. Nie wiem 29 2,6%

16. Woliński Park Narodowy 24 2,1%

17. Fort Wschodni 23 2,1%

18. Wieże widokowe 22 2,0%

19. Ratusz 22 2,0%

20. Fortyfikacje 21 1,9%

21. Wydmy 19 1,7%

22. Bunkry 19 1,7%

23. Fort Anioła 17 1,5%

24. Muzeum Figur Woskowych

16 1,4%

25. Muzeum Rybołówstwa Morskiego

15 1,3%

26. Deptak 15 1,3%

27. Muzeum Oręża Polskiego 14 1,3%

28. Lasy 14 1,3%

29. Klify 14 1,3%

30. Wyspa Karsibór 13 1,2%

31. Szlaki rowerowe/turystyczne

13 1,2%

32. Kołobrzeg 13 1,2%

33. Latarnia w Niechorzu 12 1,1%

34. Zamek w Darłowie 11 1,0%

35. Góra Czcibora 11 1,0%

36. Fort Gerharda 11 1,0%

37. Szczecin 10 0,9%

38. Sanktuarium i wieża widokowa na Górze Chełmskiej

10 0,9%

39. Rejs statkiem pirackim 10 0,9%

40. Stare budowle/domy 9 0,8%

41. Spa 9 0,8%

42. Planetarium 9 0,8%

43. Fort Zachodni 9 0,8%

44. Nic 8 0,7%

45. Domek Kata 8 0,7%

46. Ruiny w Trzęsaczu 7 0,6%

47. Oceanarium 7 0,6%

48. Rynek kołobrzeski 6 0,5%

49. Plac Wolności w Szczecinie

6 0,5%

50. Parki rozrywki 6 0,5%

51. Krajobrazy/piękne widoki/natura

6 0,5%

52. Port w Świnoujściu 5 0,4%

53. Port jachtowy 5 0,4%

54. Podziemia Szczecina 5 0,4%

55. Osada Wikingów w Wolinie

5 0,4%

- 76 -

56. Budynek Straży 5 0,4%

57. Aquapark 5 0,4%

58. Zabytki militarne 4 0,4%

59. Turkusowe jezioro 4 0,4%

60. Port w Szczecinie 4 0,4%

61. Park linowy 4 0,4%

62. Pałac ślubów 4 0,4%

63. Katedra w Szczecinie 4 0,4%

64. Ruiny zamku 3 0,3%

65. Port wojenny 1 0,1%

66. Opactwo cystersów 1 0,1%

67. Muzeum Żeglugi 1 0,1%

68. Lapidarium 1 0,1%

69. Kościół Chrystusa Króla 1 0,1%

70. Gdańsk 1 0,1%

71. „Dom do góry nogami” 1 0,1%

Razem 1311 117,1%


5.2. Najpopularniejsze usługi


Goście z Polski byli zainteresowani przede wszystkim usługami związanymi z rekreacją i aktywnym

wypoczynkiem (tak odpowiedziało 57,5% osób), co może dziwić w kontekście wyników badań z poprzednich lat.

Tegoroczne badania potwierdzałyby tezę o wzrastającej aktywności uczestników krajowego ruchu

turystycznego: co dziesiąty rodak przyjechał do Województwa Zachodniopomorskiego w celu związanym

z turystyką aktywną i sportem, ten rodzaj turystyki był na drugim miejscu na liście preferowanych form

wypoczynku w regionie, a wśród planowanych do odwiedzenia atrakcji znalazły się obiekty i urządzenia

rekreacyjno-sportowe, szlaki rowerowe i kajakowe oraz imprezy sportowe. Nieco ponad połowa uczestników

badania zamierzała skorzystać z usług gastronomicznych, 41,3% w usług kulturalnych i rozrywkowych, a 15,9%

z usług handlowych. Usługi zdrowotne i rehabilitacyjne interesowały odsetek 14,8%. Udział w wycieczkach

zorganizowanych zadeklarowało 14,3% osób, a 10,7% planowało poruszać się transportem miejskim. Prawie co

dziesiąty badany zamierzał wziąć udział w wyjeździe zagranicznym. Respondenci wymieniali również inne

usługi: fryzjer, kosmetyczka, udział w spotkaniu firmowym, zakup biletów wstępu, organizacja spływu

kajakowego. Tylko 0,4% osób nie zamierzało skorzystać podczas pobytu w Województwie Zachodniopomorskim

z żadnych usług. Na to pytanie można było udzielić maksymalnie 3 odpowiedzi (wyniki nie sumują się do 100%).

Rysunek 49. Najpopularniejsze usługi Województwa Zachodniopomorskiego (n=1 120).


- 77 -


Uczestnicy zagranicznego ruchu turystycznego zamierzali przede wszystkim skorzystać z następujących

usług: gastronomia (65,8% osób), rekreacja i aktywny wypoczynek (51,0% osób) oraz kultura i rozrywka (47,9%

osób). Usługami zdrowotnymi było zainteresowanych 17,5% respondentów. Inne usługi cieszyły się mniejszą

popularnością: 11,9% osób zamierzało wziąć udział w wycieczkach zorganizowanych, 10,4% osób interesowało

się usługami handlowymi, a 6,7% osób planowało wyjazd zagraniczny. Z transportu miejskiego zamierzało

skorzystać 5,8% obcokrajowców. Niewielki odsetek uczestników badania (1,3%) nie zamierzało nabywać

żadnych usług. Część z nich było zainteresowanych innymi usługami, m.in. zwiedzaniem, spa dla zwierząt,

zabiegami fryzjersko-kosmetycznymi, usługami agencji towarzyskich, organizacją konferencji, usługami

związanymi z organizacją polowań. Na to pytanie można było udzielić maksymalnie 3 odpowiedzi (wyniki nie

sumują się do 100%).

Rysunek 50. Najpopularniejsze usługi Województwa Zachodniopomorskiego (n=1 120).


5.3. Ocena poszczególnych elementów oferty Województwa



Polacy oceniają ofertę turystyczną Województwa Zachodniopomorskiego dość dobrze (łączna średnia

ocena poszczególnych elementów oferty turystycznej wynosi 0,38, w skali od -1 do 1). Najkorzystniej wypadła

ocena nastawienia mieszkańców (średnia ocena to 0,60). Goście z Polski uważają, że łatwo jest znaleźć

informację o regionie i konkretnych miejscach (średnia ocena – 0,50). Jakość usług noclegowych została

oceniona na 0,48 (podobnie jak dostępność atrakcji turystycznych i łączna ocena atrakcyjności turystycznej

regionu). Stopień zaspokojenia swoich oczekiwań badani ocenili na 0,46. Najsłabiej została oceniona możliwość

zakupu pakietów (0,07). Osoby nabywające pakiety usług turystycznych oczekują podobnego poziomu

organizacji, jak np. na Południu Europy (taką opinię wyraził jeden z badanych). Aż ⅓ respondentów nie miała

jednak zdania na temat pakietów usług, nie potrafiła ich ocenić (np. nie miała doświadczeń w zakupie tego typu

oferty). Nisko zostały ocenione ilość atrakcji turystycznych, atrakcyjność i konkurencyjność cenowa noclegów

(0,24) oraz oznakowanie turystyczne (0,25). Ocena poszczególnych elementów oferty turystycznej dokonana

przez uczestników krajowego ruchu turystycznego jest zbieżna z zapotrzebowaniami (brakami), zgłaszanymi

w ramach odpowiedzi na inne pytania kwestionariusza.

- 78 -

Rysunek 51. Ocena poszczególnych elementów oferty turystycznej Województwa Zachodniopomorskiego

(n=1 120).


Rysunek 52. Ocena poszczególnych elementów oferty turystycznej Województwa Zachodniopomorskiego –

ocena średnia (n=1 120).


- 79 -


Uczestnicy zagranicznego ruchu turystycznego bardzo dobrze ocenili ofertę turystyczną Województwa

Zachodniopomorskiego. Nota wysoka była najczęściej wybierana przy ocenie każdego z elementów oferty

turystycznej Województwa Zachodniopomorskiego. Najlepiej osoby badane oceniały jakość usług noclegowych

(ocena średnia 0,71 w skali od -1 do 1), stopień zaspokojenia potrzeb (ocena średnia to 0,70) i ład estetyczny

(ocena średnia to 0,69). Stosunkowo najsłabiej została oceniona atrakcyjność i konkurencyjność cenowa

noclegów (ocena średnia to 0,49). Łączna ocena średnia elementów oferty turystycznej regionu wynosi 0,62.

Rysunek 53. Ocena poszczególnych elementów oferty turystycznej Województwa Zachodniopomorskiego

(n=1 120).


Rysunek 54. Ocena poszczególnych elementów oferty turystycznej Województwa Zachodniopomorskiego –

ocena średnia (n=1 120).


- 80 -

5.4. Szacowanie możliwości powrotów


Uczestnicy krajowego ruchu turystycznego są ogólnie zadowoleni z oferty turystycznej regionu i zamierzają

tu powrócić (91,0%). Osoby niezamierzające ponownie odwiedzić Województwa Zachodniopomorskiego

poproszono o podanie przyczyn niezadowolenia. Powody rezygnacji z ponownych odwiedzin są następujące:

wysokie ceny, niepewność, duży tłok, jakość wyżywienia (niezadowalająca, niespełniająca oczekiwań), oferta

niewarta swojej ceny (często taki argument podawali respondenci przebywający w destynacjach

nadbałtyckich), mało miejsca na plaży, słabo oznakowane i niezagospodarowane szlaki rowerowe i wodne

(„opis na papierze nie pokrywa się z rzeczywistością”), „ciągle mało atrakcji dla dzieci”, „organizator spływu

kajakowego nie dotrzymał umowy”, „nie byłem zadowolony z jakości obsługi w tym ośrodku”, „lubię odwiedzać

nowe miejsca”, „nad Bałtykiem jest coraz drożej”. Generalnie należy stwierdzić, że uczestnikom krajowego

ruchu turystycznego odpowiada oferta turystyczna Województwa Zachodniopomorskiego, mogą stać się

wiernymi klientami i często powracać (co też większość robi), generując tym samym dochody z turystyki dla

regionu. W przypadku uczestników wewnątrzregionalnego ruchu turystycznego uwzględniane były deklaracje

dotyczące podróżowania w celach turystycznych po regionie.


Zdecydowana większość uczestników zagranicznego ruchu turystycznego (94,4%) zamierza powrócić na

tereny Województwa Zachodniopomorskiego. Pozostałe 5,6% osób, które nie zamierza ponownie odwiedzić

regionu, podaje następujące powody: za daleko, za drogo, za zimno, za mało atrakcji, za dużo ludzi, tłum, jest

wiele innych miejsc do odwiedzenia oraz „nie jeździmy dwa razy w to samo miejsce”, „nie podoba mi się”,

„odczuwam niechęć Polaków”, „Polacy to antysemici”, „zatrułem się starą rybą”. Pomimo grupy osób

niezadowolonych (były to przede wszystkim osoby odwiedzające region po raz pierwszy), prawie 95,0%

badanych może w przyszłości generować dochody z turystyki dla Województwa Zachodniopomorskiego.

5.5. Określenie popytu na nowe usługi i możliwości zwiększenia ruchu

turystycznego poza sezonem


W celu zwiększania dochodów z turystyki dla Województwa Zachodniopomorskiego należy rozpoznać

zapotrzebowanie uczestników ruchu turystycznego na ofertę turystyczną. Co siódmemu Polakowi

przebywającemu w celach turystycznych niczego nie brakuje w ofercie turystycznej regionu. Wśród najczęściej

zgłaszanych braków i zapotrzebowania znalazły się: aquaparki i baseny, bardziej atrakcyjne ceny wyżywienia

i noclegu, autostrada, baseny termalne, więcej spokoju w miejscowościach nadmorskich, centra rozrywkowe

i handlowe chodniki bez zaparkowanych samochodów, czystsza plaża, galeria sztuki, lepiej oświetlone ulice,

lepsza oferta cenowa, łatwiejsza komunikacja, lepszy dojazd pociągiem lub autobusem, lepsze oznakowanie

zabytków (tablice, kierunki), poprawa stanu chodników, późniejsza cisza nocna, więcej rozrywki dla młodych

ludzi, więcej atrakcji na „niepogodę”, dla dzieci, więcej miejsc do uprawiania sportów, więcej dobrze

oznakowanych i zadbanych szlaków rowerowych i wodnych, więcej wiarygodnych informacji o sprawdzonych

organizatorach turystyki, bardziej zorientowani i pomocni pracownicy informacji turystycznej.

- 81 -

Uczestników krajowego ruchu turystycznego zapytano, jakiego rodzaju nowych atrakcji oczekują

w Województwie Zachodniopomorskim. Najbardziej oczekiwane przez badanych są centra rekreacyjno-

sportowe (tak odpowiedziało 38,8% osób) i parki rozrywki (34,1% osób). Zapotrzebowanie na pakiety usług –

ofertę sieciową zgłosiło 26,1% respondentów. Duża część badanych (22,5% osób) oczekuje więcej atrakcji dla

dzieci, co świadczy o dużym udziale w populacji turystów Województwa Zachodniopomorskiego rodzin

z dziećmi. Innego rodzaju oferty poszukuje 16,2% uczestników badania. Udzielane przez te osoby odpowiedzi

dotyczyły następującego rodzaju oferty: atrakcyjne obiekty sportowe, więcej miejsc parkingowych,

zintegrowany transport w miejscowościach turystycznych, cyklobusy, więcej pośredników w sprzedaży miejsc

noclegowych, imprezy sportowe dla profesjonalistów, imprezy muzyczne i festiwale, lepszy serwis plażowy. Na

to pytanie można było udzielić maksymalnie 3 odpowiedzi (wyniki nie sumują się do 100%).

Rysunek 55. Oczekiwane nowe usługi turystyczne w Województwie Zachodniopomorskim (n=1 120).

Źródło: Opracowanie 2BA doradztwo strategiczne na podstawie badań PAPI

Elementem badania popytu na nowe usługi było poznanie opinii respondentów na temat oferty pakietu –

oferty sieciowej. Pytano o to zarówno w kontekście znajomości tego typu oferty, chęci zakupu, jak również

możliwości przyciągnięcia w ten sposób nowej grupy klientów poza sezonem letnim. W punkcie 5,3 („ocena

poszczególnych elementów oferty turystycznej Województwa Zachodniopomorskiego”) poproszono również

uczestników badania o ocenę możliwości zakupu pakietu usług turystycznych regionu. Prawie połowa (44,8%)

uczestników krajowego ruchu turystycznego zdecydowałaby się na zakup pakietu usług w sytuacji otrzymania

bardziej korzystnej oferty cenowej za pobyt. Co czwartego badanego do zakupu tego typu oferty skłoniłyby

dodatkowe atrakcje w cenie pakietu, nieco mniej osób (23,9%) interesowałaby oferta „all-inclusive”. Co

dziesiąta osoba byłaby zainteresowana opieką dla dzieci w cenie pakietu. Odpowiedź „coś innego” wybrało

3,8% respondentów. Podawali oni następujące okoliczności: bezpłatny parking w hotelu, spa w cenie pakietu,

„nie jestem zainteresowany”, „nie wiem, co to jest”, „jest w ogóle coś takiego?”. Na to pytanie można było


- 82 -

Rysunek 56. Okoliczności zakupu pakietu usług turystycznych przez osoby odwiedzające Województwo

Zachodniopomorskie (n=1 120).


Dla Województwa Zachodniopomorskiego bardzo istotny jest rozwój oferty turystycznej w takim kierunku,

aby zwiększyć ruch turystyczny poza wysokim sezonem letnim. Uczestników badania pytano, w jakich

okolicznościach zdecydowaliby się odwiedzić region w innych porach roku, niż lato. Prawie jedna piąta (19,6%

osób) nie ma zdania w tej kwestii, 11,3% osób odpowiedziało „nic”, 10,0% przyjechałoby do regionu poza

sezonem w przypadku, jeśli otrzymałoby niższą cenę za pobyt. Więcej atrakcji skłoniłoby do przyjazdu 12,3%

osób, a lepsza pogoda zainteresowałaby 8,8% osób. Atrakcji typowo zimowych oczekuje 4,2% badanych. Część

respondentów (3,7%) uzależnia swój przyjazd poza sezonem letnim od większej dostępności połączeń

kolejowych i autobusowych. Uczestnicy badania oczekują większej ilości imprez kulturalnych, muzycznych,

plenerowych, rokowych, sportowych) poza sezonem, lepszej dostępności usług, krótszego czasu przejazdu,

oferty rabatowej, oferty sportów zimowych (lodowiska, trasy do narciarstwa biegowego, stoku narciarskiego,

rynny do jazdy na sankach), festiwali jesienią i zimą, odśnieżonych ścieżek rowerowych („a próbował Pan

jeździć tu w zimie na rowerze?”), miast nadmorskich żyjących przez cały rok („jesienią tutaj wszystko zamiera”),

term i basenów termalnych. Pojawiały się również odpowiedzi: „lubię region poza sezonem”, „przyjeżdżam tu

poza sezonem”, „jestem mieszkańcem regionu”, „na szczęście poza sezonem nie ma tu takiego tłoku jak

latem”, „region ma potencjał, aby rozwijać całoroczną ofertę dla turystów aktywnych, ale moim zdaniem brak

chęci, wszyscy koncentrują się głównie na sezonie letnim”. Ostatnia wypowiedź może wskazywać kierunek,

w jakim powinna rozwijać się oferta pozasezonowa Województwa Zachodniopomorskiego.


Obcokrajowcom odwiedzającym Województwo Zachodniopomorskie najbardziej brakuje następujących

elementów oferty turystycznej: obiektów typu „sport & spa”, agencji towarzyskich, aktywnych form spędzania

czasu, bezpłatnego WC, czystszych plaży, dobrych dróg, dobrych restauracji, gór, informacji w języku

niemieckim, internetu bezprzewodowego w lokalach gastronomicznych, informacji o obiektach historycznych,

koszernych restauracji, więcej obiektów kultury, imprez kulturalnych, lokali gastronomicznych sieciowych,

lotniska w Kołobrzegu, nowoczesnych marin, oznakowania szlaków rowerowych, lepszego oznakowania

centrów/punktów informacji turystycznej, placów zabaw dla dzieci, produktów regionalnych, regionalnego

jedzenia, sklepów otwartych przez 24 godziny, szlaków turystycznych (istniejących nie tylko na papierze,

w folderach i na mapach), tanich pól namiotowych, większej liczby unikatowych atrakcji turystycznych,

wyróżniających się eventów, zorganizowanego wyżywienia, jak i zorganizowanych form sportu.

- 83 -

Uczestników badania również pytano, jakiego rodzaju nowych atrakcji oczekują w Województwie

Zachodniopomorskim. Goście zagraniczni są najbardziej zainteresowani centrami rekreacyjno-sportowymi

(52,6% odpowiedzi), parkami rozrywki (42,4% odpowiedzi). Około ⅓ respondentów oczekuje oferty w formie

pakietów usług (oferta sieciowa, łącząca kilka usług różnych usługodawców, która jest obecnie dostępna np. dla

gości odpoczywających w Świnoujściu pod nazwą „Traumwoche”). Placów zabaw oczekuje tylko 15,6%

badanych, co pokazuje na udział w strukturze próby badawczej rodzin z dziećmi. W kategorii „coś innego”

obcokrajowcy podawali: dobre kluby, imprezy, festiwale, koncerty, muzea tematyczne, park linowy, więcej

obiektów typu spa & wellness o wysokim standardzie, a także więcej miejsc do robienia interesów o wysokim

standardzie. Na to pytanie można było udzielić maksymalnie 3 odpowiedzi (wyniki nie sumują się do 100%).

Rysunek 57. Oczekiwane nowe usługi turystyczne w Województwie Zachodniopomorskim (n=1 120).


Część uczestników badania deklarowała, że brakuje pakietów usług. Kolejne pytanie dotyczyło warunków

zakupu przez osoby odwiedzające Województwo Zachodniopomorskie tego typu oferty. Dla 51,8% uczestników

zagranicznego ruchu turystycznego motywacją do zakupu oferty sieciowej byłaby niższa cena usług w pakiecie.

Co trzecia osoba jest zainteresowana dodatkowymi usługami, 27,5% odpowiedzi wskazuje na pakiet „all-

inclusive (wszystko w cenie pakietu), dla 16,3% badanych istotne jest zapewnienie opieki nad dziećmi. Osoby

wybierające odpowiedź „coś innego” z reguły deklarowały brak zainteresowania tego typu ofertą, ponieważ

organizują swoje wyjazdy samodzielnie. Inni respondenci obawiają się, że taka oferta będzie zbyt droga i nie

będzie ich na to stać, inni wolą spontaniczne wyjazdy. Dla osób zainteresowanych pakietami usług ważne jest

również ubezpieczenie, a także dostępność w sprzedaży (obecnie trudno kupić pakiety w popularnych kanałach

dystrybucji). Na to pytanie można było udzielić maksymalnie 3 odpowiedzi (wyniki nie sumują się do 100%).

- 84 -


Zachodniopomorskie (n=1 120).

Źródło: Instytut Badawczy IPC na podstawie badań PAPI.

Obcokrajowców pytano również, w jakich okolicznościach zdecydowaliby się odwiedzić Województwo

Zachodniopomorskie poza sezonem letnim. Duża grupa badanych osób (12,6%) nie ma zdania w tej kwestii. Co

dziesiąty zdecydowałby się na urlop poza sezonem letnim, gdyby otrzymał atrakcyjną ofertę cenową, 8,0% nie

podróżuje poza sezonem letnim, 5,0% było w Województwie Zachodniopomorskim poza sezonem letnim

i uważa, że problemem jest niewielka dostępność atrakcji turystycznych, a 4,5% oczekuje organizacji imprez

kulturalnych i rozrywkowych również poza sezonem letnim. Pojawiają się również następujące odpowiedzi:

tańsze spa, auquapark, stok narciarski, cisza i spokój, gorące źródła, góry, jakieś atrakcje dla emerytów

i rencistów, lepsza organizacja imprez, imprezy na plaży, kosze i leżaki na plaży, więcej otwartych lokali

gastronomicznych, lepsza pogoda, molo (w Świnoujściu), więcej atrakcji sportowych (lodowiska, kryte baseny,

trasy do narciarstwa biegowego, bojery, zawody w sportach zimowych), obiekt typu „spa tropicana”, wody

termalne, atrakcyjna oferta pakietowa na czas zimowych wakacji.

6. Ocena nowej identyfikacji wizualnej Województwa


6.1. Uczestnicy krajowego ruchu

Prawie ⅓ uczestników krajowego ruchu turystycznego (29,6%) miała okazję zapoznać się przed udziałem

w badaniu z nowym logo Województwa Zachodniopomorskiego. Część badanych osób widziała spot reklamowy

w telewizji, inni zauważyli logo w publikacjach promocyjnych. Logo podoba się ponad połowie respondentów

(57,4%) spośród tych, którzy zadeklarowali jego znajomość. Przeciwnego zdania było 42,6% badanych. Co

trzecia osoba uczestnicząca w badaniu nie ma skojarzeń związanych z logo, pozostałe mają bardzo pozytywne

odczucia: dla 19,0% jest to znak „OK.” (pozytywna odpowiedź, „odhaczenie”, „tick”), 11,5% widzi w logo mewę

lub po prostu ptaka, zaś 9,7% kolorowe kwadraty. Co ósmemu badanemu logo kojarzy się z morzem, dla 5,4%

osób znak jest graficzną prezentacją regionu „Pomorze Zachodnie”, dla 5,1% osób kojarzy się z atrakcjami

wodnymi, 3,0% odczuwa przyjemne konotacje z przyrodą, wodą, słońcem, piaskiem, a 2,7% widzi w znaku linię

brzegową Województwa Zachodniopomorskiego. Respondenci mieli również następujące skojarzenia:

optymizm, dobry wybór, Windows 8, pozytywne wrażenie, piksele, pozytywnie „na tak”, „V” jak Victoria,

potłuczone szkło, tęcza, optymizm, znak graficzny firmy produkującej odzież sportową, bohomaz, wskazówki

- 85 -

zegara, latawiec, skrzydła, liść, postmodernizm, znak z korzyściami, logo programu integracyjnego w telewizji,

żagiel, Świnoujście, latarnia. Największa liczba badanych zapamiętała kolorowe kwadraty (26,0% znających

logo). Co ósmy badany nie zapamiętał nic szczególnego, 5,4% osób wskazało na kolory, 5,1% osób na ptaka, zaś

4,5% na literę „V”, ułożoną z kwadracików. Tylko 1,8% zapamiętało nazwę „Pomorze Zachodnie”.

6.2. Uczestnicy zagranicznego ruchu

W okresie realizacji badania nowe logo Województwa Zachodniopomorskiego nie było znane większości

uczestników zagranicznego ruchu turystycznego. Tylko 22,0% respondentów potwierdziło znajomość tego

znaku. Przeważająca część gości zagranicznych nie ma skojarzeń z logo (tak odpowiedziało 72% osób z grupy

znających logo). Inni podawali następujące skojarzenia: znak „OK.”, „tak”, „odhaczanie” (11,8%), Morze

Bałtyckie (3,7%), kolorowe kwadraty (2,4%), kształt wybrzeża Województwa Zachodniopomorskiego oraz morze

i przyroda (po 1,2%), kolorowe znaki na białym tle, bardzo przyjazny, dobrze się kojarzy (0,8%). Pozostałe

skojarzenia to: zieleń, skrzydła, „power”, okna, mewa, logo Nike, krajobraz Pomorza, kolory przyrody, logo

Polski, ciekawa całość, bliskość morza. Zdaniem obcokrajowców logo jest trudne do zapamiętania (tak

stwierdziło 56,5% osób z grupy znających logo). Respondenci najczęściej zapamiętywali zielono-niebieskie

kwadraty i kolorowe logo (po 9,3%), kolory (5,7%), kwadraty z nazwą regionu, nazwę Pomorze Zachodnie (po

0,8%). Logo podoba się 36,8% uczestników badania. Przeciwnego zdania było 63,2%.

- 86 -

7. Wewnątrzregionalny ruch turystyczny (mieszkańcy uczestnikami

krajowego ruchu turystycznego)

Jednym z zadań „Badania struktury uczestników krajowego i zagranicznego ruchu turystycznego

w Województwie Zachodniopomorskim w 2013 r.” było zdiagnozowanie wewnątrzregionalnego ruchu

turystycznego. Podmiotem badania byli również mieszkańcy regionu, przebywający w celach turystycznych

w wyznaczonych 15 destynacjach. Byli to zarówno turyści korzystający z bazy noclegowej (zbiorowego

i indywidualnego zakwaterowania) lub korzystający z gościny rodziny i znajomych, jak również jednodniowi

odwiedzający. Osoby mieszkające na terenie Województwa Zachodniopomorskiego stanowiły 18,1% próby

badawczej. Uczestnicy wewnątrzregionalnego ruchu turystycznego zostali scharakteryzowani pod względem

struktury demograficzno-społecznej, celu wyjazdu turystycznego oraz preferencji związanych z uprawianiem

turystyki na terenie regionu, w którym mieszkają.

7.1. Charakterystyka uczestnika ruchu turystycznego

Największa liczba mieszkańców Województwa Zachodniopomorskiego w okresie badania przebywała

turystycznie w Wałczu (20,2% tej grupy) i Barlinku (17,2%). Oba miasta miały duży udział w ogólnej próbie

badawczej (przebadano w nich 20,4% uczestników krajowego ruchu turystycznego w regionie w 2013 r.). Mniej

mieszkańców przebywało w celach turystycznych w destynacjach pasa nadmorskiego (najwięcej w Darłowie –

7,9% osób i Świnoujściu – 5,9% osób). Koszalin odwiedziło 5,4% mieszkańców, a Szczecin 4,9%. Najmniej

przedstawicieli tej grupy przebywało w Czaplinku, Międzyzdrojach, Niechorzu, Kołobrzegu i Mielnie (nie więcej,

niż 2,5% osób).

Rysunek 59. Miejsce turystycznego pobytu mieszkańców Województwa Zachodniopomorskiego (n=203).


- 87 -

W grupie mieszkańców przeważały kobiety (54,2% próby). Najliczniej reprezentowaną grupą wiekową były

osoby w wieku 40–49 lat (22,2%). Duży odsetek stanowili czterdziesto- i pięćdziesięciolatkowie (odpowiednio:

19,7% i 19,2%). Turystykę na terenie Województwa Zachodniopomorskiego uprawia 13,3% osób w wieku

60–65 lat. Najmniej liczną grupą są respondenci z dwóch najmłodszych grup wiekowych (po 12,3% osób w

wieku 18 –24 lat i 25–29 lat).

Rysunek 60. Struktura demograficzno-społeczna uczestników wewnątrzregionalnego ruchu turystycznego –

wiek (n=203).


Co czwarty uczestnik wewnątrzregionalnego ruchu turystycznego legitymował się wyższym

wykształceniem. Średnie wykształcenie posiadało 34,7% osób. Najmniejszą grupą byli respondenci

z wykształceniem zawodowym i podstawowym (odpowiednio 14,8% osób i 5,4% osób).


wykształcenie (n=203).


- 88 -

Blisko ¼ respondentów to mieszkańcy ośrodków miejskich w przedziale od 21 do 50 tys. ludności, nieco

ponad ⅕ to mieszkańcy wsi. Mieszkańcy dużych ośrodków miejskich (od 101 do 500 tys. ludności) stanowili

19,7% badanych. Są to osoby pochodzące z dwóch miast: Szczecina i Koszalina. Respondenci z miast do 20 tys.

ludności to 18,7% osób, zaś z miast do 100 tys. ludności stanowią 15,3% próby. Niewielki odsetek badanych

zadeklarował zamieszkiwanie w miastach powyżej 500 tys. ludności, jakich nie ma na terenie Województwa

Zachodniopomorskiego. Z pewnością osoby te miały na myśli Szczecin.


miejsce zamieszkania (n=203).


Prawie połowa badanych (47,8%) pozostaje w związkach formalnych lub nieformalnych, a 29,6% stanowią

osoby stanu wolnego. Respondenci posiadający status wdów lub wdowców oraz osób rozwiedzionych lub

w separacji byli reprezentowani mniej licznie (odpowiednio: 12,8% i 9,9%). Aktywność zawodową deklarowało

81,8% badanych. W tej grupie duży udział stanowili urzędnicy, nauczyciele, osoby prowadzące własną

działalność, menadżerowie, leśnicy, muzealnicy, a także studenci. Bez zatrudnienia pozostawało w momencie

przeprowadzenia badania 18,2% osób.

- 89 -

W życiu prywatnym uczestnicy wewnątrzregionalnego ruchu turystycznego spędzają przede wszystkim czas

z rodziną (47,3% osób) lub z przyjaciółmi (43,3% osób). Telewizję ogląda 23,2% respondentów, 21,7% czyta

książki, 20,7% uprawia sport, a 18,2% oddaje się pielęgnacji ogródka lub działki. Hobby posiada 17,2%

badanych. Wymieniali oni następujące zainteresowania: nauka języków, internet, spacery, spędzenie czasu

z dziećmi lub wnukami, rozwiązywanie krzyżówek, fitness, uczestnictwo w zawodach sportowych, historia

II wojny światowej, sztuka. Nieco ponad 15,3% przedstawicieli wewnątrzregionalnego ruchu turystycznego

uczestniczy w wycieczkach, 14,3% zajmuje się drobnymi pracami domowymi, do kina lub teatru chodzi 9,9%.

Robienie zakupów jest formą spędzania czasu w przypadku 5,4% badanych. Inne zajęcia dla 3,0% osób to:

wyjazd do SPA, nauka, praca, profesjonalny sport. Na to pytanie można było udzielić maksymalnie 3 odpowiedzi

(wyniki nie sumują się do 100%).


sylwetka badanego w jego życiu prywatnym (n=203).

Źródło: Opracowanie 2BA doradztwo strategiczne na podstawie badań PAPI

7.2. Cele podróży po Województwie Zachodniopomorskim

Cele turystycznych podróży uczestników wewnątrzregionalnego ruchu turystycznego są bardzo

zróżnicowane, jednak głównym celem w przypadku 28,1% osób był wypoczynek (nad wodą, w lesie).

Respondenci wypoczywali głównie nad jeziorem (19 osób), w lesie (14 osób), nad morzem, na plaży (13 osób),

we własnym domku letniskowym (10 osób), u rodziny na działce (1 osoba). Odwiedziny rodziny lub znajomych

były celem wyjazdu dla 18,7% respondentów. Poznawanie architektury, kultury i przyrody regionu stanowiło

motywację dla 17,2% osób, a 8,4% osób podróżowało po Województwie Zachodniopomorskim w związku

z pracą, udziałem w konferencji lub szkoleniu, 7,9% przyjechało na zakupy (głównie do Szczecina, Koszalina

i Wałcza), przy okazji uczestnicząc w imprezie lub odwiedzając rodzinę lub znajomych. Turystykę aktywną

przyjechało uprawiać w miejscu przeprowadzania badania 7,4% osób. Była to turystyka rowerowa (7 osób),

wodna (6 osób) i piesza (2 osoby). Tylko 12 respondentów (5,9%) brało przede wszystkim udział w imprezach,

takich jak: „Darłovia”, Koronacja Królowej Puszczy Barlineckiej, „Regaeenwalde Festival”, Mistrzostwa Europy

w Narciarstwie Wodnym, „Spotkania z kulturą ukraińską”, imprezy klubowe, koncerty organowe, wernisaż

Włodzimierza Wysockiego. Tranzytem przez miejsce przeprowadzania badania podróżowało 4,4% badanych

(najczęściej po drodze do destynacji nadmorskich). Poprawa zdrowia była celem przyjazdu 1,5% osób. Inne cele

dotyczyły m.in. pobytu w spa lub przyjazdu do rodziny w celu opieki nad wnukami. Na to pytanie respondent


- 90 -

Rysunek 64. Główny cel podróży po Województwie Zachodniopomorskim (n=203).


7.3. Preferencje uczestników ruchu turystycznego

7.3.1. Preferowany sposób organizacji podróży

Co ósmy uczestnik wewnątrzregionalnego ruchu turystycznego organizował swoją podróż indywidualnie,

w przypadku 10,3% osób organizatorem był głównie zakład pracy, zaś 6,9% skorzystało z usług innej instytucji.

Innym organizatorem (dla dwóch osób) była rodzina. Nikt nie podróżował z biurem podróży.

Rysunek 65. Sposób organizacji podróży po Województwie Zachodniopomorskim (n=203).


- 91 -

7.3.2. Preferowany sposób spędzania pobytu

Prawie połowa badanych (48,3% osób) spędzała czas w miejscu pobytu z rodziną. Nieco ponad

¼ podróżowała samotnie, zaś 20,7% organizowało swój wyjazd wspólnie z rodziną lub przyjaciółmi. Tylko 9,4%

podróżowało po Województwie Zachodniopomorskim w zorganizowanej grupie. Średnia liczba osób

w podróżującej wspólnie rodzinie wynosiła 2,4. Respondentowi spędzającemu czas z przyjaciółmi towarzyszyły

średnio 2,5 osoby, natomiast liczebność zorganizowanej grupy wynosiła średnio 18,8 osoby. Na to pytanie


Rysunek 66. Sposób spędzania pobytu w Województwie Zachodniopomorskim (n=203).


7.3.3. Preferowany środek transportu

Uczestnicy wewnątrzregionalnego ruchu turystycznego poruszali się po Województwie

Zachodniopomorskim przede wszystkim samochodem (77,3% osób). Z usług komunikacji kolejowej skorzystało

10,3% badanych, 6,4% przyjechało autokarem wycieczkowym, zaś 3,4% respondentów dostało się na miejsce

pobytu autobusem kursowym. Innym środkiem transportu był rower (3 osoby) i motocykl (2 osoby). Również

samochodem pomiędzy atrakcjami Województwa Zachodniopomorskiego chciałaby się przemieszczać

większość badanych (44,8%). Prawie co trzeci (27,6%) zadeklarował chęć skorzystania z roweru. Autobusem lub

autokarem wolałoby jeździć 14,3% respondentów. Część osób (3,0%) poruszałaby się pieszo (4 osoby) lub

motocyklem (2 osoby). Na te pytania respondent mógł udzielić tylko jednej odpowiedzi.

Rysunek 67. Środek transportu w podróży do Województwa Zachodniopomorskiego (n=203).


- 92 -

7.3.4. Preferowany typ noclegu

Mieszkańcy Województwa Zachodniopomorskiego zatrzymywali się przede wszystkim u rodziny lub

znajomych (27,6% osób) oraz w kwaterach prywatnych lub pokojach gościnnych (23,6% osób). W ośrodku

wczasowym bądź wypoczynkowym zatrzymało się 13,8% respondentów (głównie przebywających

w destynacjach nadmorskich). Z noclegu nie korzystało 12,3% badanych. Część osób nocowała na polu

namiotowym lub w domkach kempingowych (7,4%) oraz w schroniskach lub schroniskach młodzieżowych

(6,4%). Stosunkowo nieliczna grupa wybrała nocleg w obiektach hotelowych (5,9% w pensjonatach i 2,0%

w hotelach oraz motelach). Średnia kategoria obiektu hotelarskiego wynosiła trzy gwiazdki. Jedna osoba

nocowała we własnym domku letniskowym, a jedna w sanatorium lub ośrodku rehabilitacyjnym. Na to pytanie

respondent mógł udzielić tylko jednej odpowiedzi.

Wybierając typ obiektu noclegowego większość osób kieruje się możliwością posiadania osobnej łazienki,

a dla 20,7% osób najważniejsza jest cena noclegu. Dostępność baru lub restauracji determinuje wybór

w przypadku 16,3% badanych, 14,3% oczekuje bezpłatnego parkingu, zaś dla 13,8% istotna jest kuchnia lub

aneks kuchenny. Na dostęp do telewizji kablowej i satelitarnej zwraca uwagę 6,4% osób, a 5,4% na

funkcjonowanie klimatyzacji. Placu zabaw dla dzieci oczekuje 4,4% badanych. Tylko 3,0% osób wybrało basen.

Na to pytanie można było udzielić maksymalnie 3 odpowiedzi (wyniki nie sumują się do 100%).

Rysunek 68. Preferowany rodzaj obiektu noclegowego, w którym zatrzymał się respondent (n=203).


- 93 -

7.3.5. Preferowana długość pobytu

Uczestnicy wewnątrzregionalnego ruchu turystycznego spędzają w miejscu pobytu na terenie

Województwa Zachodniopomorskiego przede wszystkim weekend (tak odpowiedziało 28,1% tej grupy), przy

czym średnia długość pobytu weekendowego trwa 3,3 doby. Oznacza to, że jest to tzw. przedłużony weekend,

który zaczyna się pod koniec tygodnia lub kończy już na początku następnego. Krótkookresowe pobyty w ciągu

tygodnia preferuje 17,2% badanych. Na okres 5–8 dni przyjechało 16,7% respondentów, a 16,3% spędza

w miejscu pobytu jeden dzień z noclegiem. Jednodniowi odwiedzający stanowili 14,3% mieszkańców regionu.

Tylko 7,4% osób przebywa poza miejscem zamieszkania w celach turystycznych 9 dni i więcej. Średnia długość

pobytów w wewnątrzregionalnym ruchu turystycznym wynosi 3,5 doby. Część osób, które zadeklarowały

przebywanie krócej niż jeden dzień z noclegiem (2,0%), zatrzymywała się u rodziny lub znajomych. Na to

pytanie respondent mógł udzielić tylko jednej odpowiedzi.

Rysunek 69. Długość pobytu w Województwie Zachodniopomorskim (n= 203).


7.3.6. Preferowany sposób wypoczynku

Preferencje uczestników ruchu turystycznego dotyczyły wypoczynku w ciągu ostatnich dwóch lat.

Mieszkańcy Województwa Zachodniopomorskiego preferują na terenie własnego regionu przede wszystkim

wypoczynek nad jeziorem (tak zadeklarowało 43,3% osób). Wypoczynek aktywny i sport wybrało 36,5%

badanych. 74 osoby preferujące wypoczynek aktywny i sport uprawiają przede wszystkim turystykę rowerową

(47 osób z nich), turystykę pieszą (34 osoby), turystykę wodną (33 osoby), nordic walking (21 osób), 6 osób

wybrało turystykę konną, 1 osoba sporty ekstremalne i podobnie 1 osoba golf. Jak się okazuje, ⅔ amatorów

turystyki wodnej (22 osoby) uprawia kajakarstwo: 39,4% pływa, zaś 30,3% żegluje.

Wypoczynek typu „słońce, morze, plaża” jest ulubioną formą spędzania czasu na terenie regionu dla 38,1%

osób. Miejsca związane z historią i kulturą odwiedza 30,0% osób, a 19,2% osób odkrywa atrakcje przyrodnicze

Województwa Zachodniopomorskiego, 13,3% zadeklarowało udział w imprezach i rozrywce. Oprócz

wymienionych wcześniej imprez, podawane były przez pojedyncze osoby imprezy odbywające się w różnych

miejscach regionu, również w innych miesiącach roku. Kurację spa & wellness na terenie Województwa

Zachodniopomorskiego preferuje 8,4% badanych, zaś pobyt leczniczo-uzdrowiskowy 2,5% osób. Jako inny

rodzaj wypoczynku było podawane spędzanie czasu z rodziną i opieka nad wnukami. Na te pytania respondent


- 94 -

Rysunek 70. Preferowany sposób wypoczynku w Województwie Zachodniopomorskim (n=203).




Rysunek 72: Preferowany rodzaj wypoczynku aktywnego i sportu – turystyka wodna (n=33).


- 95 -

8. Podsumowanie badań uczestników krajowego i zagranicznego

ruchu turystycznego

8.1. Uczestnicy krajowego ruchu turystycznego

Uczestnikami krajowego ruchu turystycznego w Województwie Zachodniopomorskim w 2013 r. są przede

wszystkim mieszkańcy tego regionu (18,1% próby badawczej). Tradycyjnie licznie reprezentowane są również

województwa sąsiednie oraz Dolny Śląsk. Średni wiek uczestnika badania to 40,9 lat. Osoba ta pozostaje

przeważnie w związku (małżeńskim lub partnerskim), posiada wykształcenie wyższe (ewentualnie średnie),

mieszka w dużym mieście i jest aktywna zawodowo. Najczęściej wykonywanymi zawodami są: nauczyciel,

pracownik biurowy, własna działalność gospodarcza, konsultant, przedstawiciel handlowy, urzędnik, student,

leśnik, elektryk, ekonomista i programista. Charakterystyka uczestnika krajowego ruchu turystycznego wskazuje

na to, że posiada on ustabilizowaną sytuację życiową i zawodową, spędza aktywnie swój wolny czas, ma wiele

zainteresowań. Taka osoba może być świadomym uczestnikiem ruchu turystycznego, bardziej wymagającym

i posiadającym większe oczekiwania w stosunku do oferty turystycznej.

Respondenci przyjeżdżali w sezonie letnim 2013 r. do Województwa Zachodniopomorskiego głównie

z zamiarem wypoczynku. Był to przede wszystkim wypoczynek nad morzem, na plaży lub nad jeziorem.

Ważnym celem przyjazdu do regionu rodaków jest poznawanie architektury, kultury i historii. Były to cele

związane z typową turystyką. Istotnym powodem przyjazdu są odwiedziny rodziny lub znajomych. Wzrasta

liczba turystów polskich przebywających w Województwie Zachodniopomorskim w celu uprawiania turystyki

aktywnej (jest to czwarty najczęściej wymieniany cel).

Większość Polaków organizuje samodzielnie swój wyjazd do regionu. Niewielki odsetek osób ma pobyt

organizowany przez innych organizatorów (zakład pracy, szkołę, rodzinę lub znajomych). Respondenci

wypoczywają w Województwie Zachodniopomorskim przede wszystkim z rodziną lub przyjaciółmi. Średnia

liczba osób podróżujących rodzinnie wynosi 2,5 osoby. Respondentowi spędzającemu czas z przyjaciółmi

towarzyszyły średnio 3,0 osoby, natomiast liczebność zorganizowanej grupy to 31,1 osoby. Zdecydowana

większość uczestników krajowego ruchu turystycznego przyjechała do regionu samochodem osobowym. Część

badanych podróżowała pociągiem. Również samochodem chcieliby się poruszać respondenci pomiędzy

atrakcjami turystycznymi Województwa Zachodniopomorskiego.

Polacy podczas pobytu turystycznego w regionie najczęściej wybierali nocleg w ośrodku wczasowym

i wypoczynkowym lub w kwaterach prywatnych i pokojach gościnnych. Duża grupa uczestników krajowego

ruchu turystycznego skorzystała z noclegu u rodziny lub znajomych. Około ⅓ osób wybrała nocleg w obiektach

hotelarskich (pensjonacie, hotelu i motelu). Goście z Polski w sezonie wakacyjnym przejeżdżają do

Województwa Zachodniopomorskiego średnio na 5–8 dni. Duża część badanych osób zdecydowała się na pobyt

2–4 dniowy w tygodniu lub wyjazd weekendowy. Pobyt weekendowy trwał średnio 2,2 doby. Średnia łączna

długość pobytu uczestników badania wynosiła 4,3 doby. Jednodniowi odwiedzający stanowili 7,4% badanej

grupy, z czego ¼ respondentów przyjechała do Województwa Zachodniopomorskiego po raz pierwszy.

Z udzielonych odpowiedzi wynika, że Polacy wielokrotnie odwiedzają Województwo Zachodniopomorskie (co

druga osoba przyjechała tutaj więcej niż drugi raz).

Rodacy najbardziej preferują wypoczynek wakacyjny typu „słońce, morze, plaża” w pasie nadmorskim.

Coraz więcej naszych rodaków wypoczywa aktywnie (nad morzem, mad jeziorami i rzekami). Tak zadeklarował

co czwarty badany. Prawie ⅓ respondentów wybiera zwiedzanie miejsc związanych z historią i kulturą. Na

- 96 -

uwagę zasługuje duży odsetek badanych, którzy preferują wypoczynek nad jeziorem. Najbardziej preferowaną

przez uczestników badania formą turystyki aktywnej i sportu była turystyka wodna. Goście z Polski najchętniej

uprawiają turystykę kajakową.

Uczestnicy krajowego ruchu turystycznego przed przyjazdem do Województwa Zachodniopomorskiego

najczęściej kierują się opinią rodziny lub znajomych. Drugim najistotniejszym źródłem wiedzy są doświadczenia

pozyskiwane podczas poprzednich pobytów. Istotnym źródłem informacji jest strona internetowa. Znaczna

część osób polega na własnym doświadczeniu lub na doświadczeniu rodziny i znajomych. Dla rodaków

najważniejsze jest wiarygodne źródło, sprawdzone informacje, bazujące głównie na własnym doświadczeniu

lub poleceniu. Cenią oni sobie jednak również atrakcyjną i zachęcającą formę przekazu. Respondenci najczęściej

poszukują informacji dotyczących zakwaterowania, dojazdu, atrakcyjnych obiektów i miejsc oraz wyżywienia.

Goście z Polski zamierzali przeznaczyć na pobyt turystyczny w Województwie Zachodniopomorskim średnio

385,70 zł. Ponieważ pobyt trwał średnio 4,3 doby, wydatki na jeden dzień pobytu wynosiły 89,69 zł.

Respondenci wydają pieniądze przede wszystkim na wyżywienie i zakwaterowanie.


Zachodniopomorskiego, również poza swoim miejscem pobytu. Przeważająca część badanych wykazała

zainteresowanie atrakcjami krajoznawczymi: antropogenicznymi i naturalnymi. Można zaobserwować

zbieżność pomiędzy podawanymi przez uczestników krajowego ruchu turystycznego atrakcjami turystycznymi

regionu a celami i preferencjami dotyczącymi różnych form wypoczynku na terenie Województwa

Zachodniopomorskiego. Goście z Polski byli zainteresowani przede wszystkim usługami związanymi z rekreacją

i aktywnym wypoczynkiem, co może dziwić w kontekście wyników badań z poprzednich lat. Tegoroczne

badania potwierdzałyby tezę o wzrastającej aktywności uczestników krajowego ruchu turystycznego (co

dziesiąty rodak przyjechał do Województwa Zachodniopomorskiego w celu związanym z turystyką aktywną

i sportem, ten rodzaj turystyki był na drugim miejscu na liście preferowanych form wypoczynku w regionie).

Polacy oceniają ofertę turystyczną Województwa Zachodniopomorskiego dość dobrze (łączna średnia

ocena poszczególnych elementów oferty turystycznej wynosi 0,38 w skali od -1 do 1). Najkorzystniej wypadła

ocena nastawienia mieszkańców. Generalnie należy stwierdzić, że uczestnikom krajowego ruchu turystycznego

odpowiada oferta turystyczna Województwa Zachodniopomorskiego, mogą stać się wiernymi klientami i często

powracać (co też większość już robi), generując tym samym dochody z turystyki dla regionu. Co siódmemu

Polakowi przebywającemu w celach turystycznych niczego nie brakuje w ofercie turystycznej regionu.

Uczestników krajowego ruchu turystycznego zapytano, jakiego rodzaju nowych atrakcji oczekują

w Województwie Zachodniopomorskim. Najbardziej oczekiwane przez badanych są centra rekreacyjno-

sportowe i parki rozrywki. Prawie połowa uczestników krajowego ruchu turystycznego zdecydowałaby się na

zakup pakietu usług w sytuacji otrzymania bardziej korzystnej oferty cenowej za pobyt.

8.2. Uczestnicy zagranicznego ruchu turystycznego

W próbie uczestników zagranicznego ruchu turystycznego przeważają Niemcy (61,0% badanych). Nie jest

to zaskoczeniem, ponieważ goście niemieccy od lat są najliczniejszą grupą wśród obcokrajowców

odwiedzających Województwo Zachodniopomorskie. Potwierdzają to również dane gromadzone przez GUS.

Drugą najliczniejszą grupą obcokrajowców byli Brytyjczycy (w badaniach w 2012 r. przedstawiciele tego kraju

stanowili również drugą najliczniejszą grupę). W strukturze wiekowej uczestników zagranicznego ruchu

turystycznego najliczniej reprezentowani są respondenci w przedziale wiekowym 40–49 lat, mieszkańcy miast

powyżej 500 tys. mieszkańców. Blisko połowa badanych pozostawała w związku (małżeńskim lub partnerskim).

- 97 -

Największa liczba respondentów deklarowała posiadanie wyższego wykształcenia. Nieco mniej osób

legitymowało się średnim wykształceniem. Zdecydowana większość obcokrajowców jest aktywna zawodowo.

Uczestnicy zagranicznego ruchu turystycznego preferują aktywny wypoczynek, również w życiu

prywatnym, codziennym wykazują zainteresowanie kulturą i historią. Swoje pasje realizują także podczas

wyjazdów turystycznych. Struktura demograficzno-społeczna respondentów wskazuje, że są to osoby

o ustabilizowanej sytuacji życiowej, mieszkańcy dużych miast, świadomi uczestnicy ruchu turystycznego. Chcą

poznawać historię i kulturę odwiedzanego regionu.

Głównym celem przyjazdu obcokrajowców do Województwa Zachodniopomorskiego w 2013 r. było

zwiedzanie (poznawanie architektury, historii i kultury regionu). Respondenci przyjeżdżają do Województwa

Zachodniopomorskiego głównie w celach związanych z typową turystyką. Prawie ⅔ osób odwiedzających

Województwo Zachodniopomorskie organizowało swój przyjazd indywidualne. Część skorzystała

z pośrednictwa innej instytucji lub biura podróży. Wakacje w Województwie Zachodniopomorskim

obcokrajowcy spędzali przede wszystkim z rodziną lub z przyjaciółmi. Więcej gości zagranicznych niż Polaków

przyjechało w ramach grupy zorganizowanej. Średnia liczba osób podróżujących rodzinnie wynosi 2,8 osoby.

Respondentowi spędzającemu czas z przyjaciółmi towarzyszyły średnio 3,3 osoby, natomiast liczebność

zorganizowanej grupy to 27,9 osób. Przeważająca część obcokrajowców odwiedzających Województwo

Zachodniopomorskie przyjechała tutaj samochodem osobowym. Prawie ¼ respondentów podróżowała

autokarem wycieczkowym.

Osoby odwiedzające Województwo Zachodniopomorskie najczęściej wybierały nocleg w hotelu, motelu lub

pensjonacie. Respondenci wybierający nocleg w hotelu lub motelu najczęściej decydowali się na obiekty

średniej klasy (średnia kategoria to 3 gwiazdki). Uczestnicy zagranicznego ruchu turystycznego spędzili

w Województwie Zachodniopomorskim najczęściej 5–8 dni. Nieco ponad ¼ preferowała pobyty 2–4 dniowe

w środku tygodnia. Jednodniowi odwiedzający stanowili 10,2% ogółu badanych osób. Średnia długość pobytu

uczestników badania w regionie wynosiła 2,2 doby. Prawie ⅔ uczestników zagranicznego ruchu turystycznego

przyjechało do Województwa Zachodniopomorskiego po raz pierwszy.

Najchętniej wybieraną przez obcokrajowców formą wypoczynku w Województwie Zachodniopomorskim

jest wypoczynek typu „słońce, morze, plaża”. Popularne jest zwiedzanie miejsc związanych z historią i kulturą.

Wypoczynek aktywny, sport preferowała ⅕ respondentów. Osoby preferujące wypoczynek aktywny i sport

najczęściej uprawiały w regionie turystykę rowerową oraz turystykę wodną.

Podejmując decyzję o przyjeździe do Województwa Zachodniopomorskiego, obcokrajowcy najczęściej

kierują się opiniami rodziny lub znajomych i doświadczeniami wyniesionymi z wcześniejszej wizyty w regionie.

Osoby odwiedzające Województwo Zachodniopomorskie cenią rzetelność informacji, jej szczegółowość,

interesujący charakter przekazu, jak i intensywność zachęty do odwiedzenia danego miejsca. Dla gości

zagranicznych najbardziej oczekiwana jest informacja dostarczana za pomocą nowoczesnych kanałów

komunikacyjnych. Co szósty uczestnik badania poszukuje informacji dotyczących zakwaterowania.

Średnie wydatki obcokrajowca odwiedzającego podczas pobytu w Województwie Zachodniopomorskim

wynosiły 933,50 zł. Uczestnicy badania spędzali w regionie średnio 2,2 doby, a więc kwota przeznaczana na

jeden dzień pobytu to średnio 424,32 zł. Dla blisko ⅔ respondentów najważniejsze były wydatki związane

z wyżywieniem, nieco ponad połowa wydaje pieniądze głównie na zakwaterowanie.

- 98 -

Obcokrajowcy byli zainteresowani odwiedzeniem atrakcji turystycznych znajdujących się w ich miejscu

pobytu. Można to wytłumaczyć tym, że ⅔ uczestników zagranicznego ruchu turystycznego odwiedziło

Województwo Zachodniopomorskie po raz pierwszy. Respondenci zamierzali przede wszystkim skorzystać

z usług gastronomicznych, usług dotyczących rekreacji i aktywnego wypoczynku oraz kultury i rozrywki.

Uczestnicy badania bardzo dobrze ocenili ofertę turystyczną Województwa Zachodniopomorskiego. Najlepiej

ocenili jakość usług noclegowych, stopień zaspokojenia potrzeb i ład estetyczny. Łączna ocena średnia

elementów oferty turystycznej regionu wynosi 0,62.

Zdecydowana większość uczestników zagranicznego ruchu turystycznego (94,4%) zamierza powrócić do

Województwa Zachodniopomorskiego. Obcokrajowcom najbardziej brakuje następujących elementów oferty

turystycznej: obiektów typu sport & spa, aktywnych form spędzania czasu, bezpłatnego WC, czystszych plaży,

dobrych dróg, dobrych restauracji, gór, informacji w języku niemieckim, internetu bezprzewodowego

w lokalach gastronomicznych, informacji o obiektach historycznych. Część uczestników badania uznała też, że

brakuje im pakietów usług.

8.3. Porównanie badań krajowego i zagranicznego ruchu turystycznego

Największe różnice w wynikach badań uczestników krajowego i zagranicznego ruchu turystycznego dotyczą

celów przyjazdu oraz preferencji. Dotyczy to przede wszystkim wyboru obiektu noclegowego, długości pobytu

oraz preferowanej formy wypoczynku, jak również częstotliwości przyjazdów do Województwa

Zachodniopomorskiego. Inna jest również ocena potencjału turystycznego regionu, w tym poszczególnych

elementów oferty turystycznej. Podobieństwa można dostrzec w charakterystyce przedstawicieli obu grup: są

to głównie osoby z dużych miast, pozostające w związkach i posiadające wyższe lub średnie wykształcenie.

Respondenci są aktywni zawodowo. Wolny czas spędzają głównie z rodziną i przyjaciółmi.

Głównym celem pobytu turystycznego obcokrajowców w Województwie Zachodniopomorskim jest

zwiedzanie (36,6%), podczas gdy uczestnicy krajowego ruchu turystycznego przyjeżdżają głównie na

wypoczynek (32,0%). Te dwa cele w przypadku obu grup zamieniły się jakby miejscami. Turystyka aktywna jest

bardziej istotna dla gości zagranicznych (13,0%), zaś dla Polaków ważniejszym celem są odwiedziny rodziny lub

znajomych (11,9%).

Rysunek 73. Główny cel przyjazdu do Województwa Zachodniopomorskiego – porównanie badań krajowego

i zagranicznego ruchu turystycznego.


- 99 -

Obie grupy samodzielnie organizowały swój przyjazd do Województwa Zachodniopomorskiego. Zarówno

uczestnicy krajowego i zagranicznego ruchu turystycznego spędzają w Województwie Zachodniopomorskim

czas z rodziną (odpowiednio: 39,9% i 40,0%). Więcej obcokrajowców spędza czas z przyjaciółmi (36,1%)

i w grupie zorganizowanej (17,0%). Polacy chętniej natomiast podróżują samotnie (21,3%). W grupie gości

zagranicznych większa jest średnia liczba członków rodziny i przyjaciół towarzyszących respondentowi (2,8 do

2,5 – w przypadku podróży rodzinnych i 3,3 do 3,0 – w przypadku grup przyjaciół). Większa liczba

obcokrajowców podróżuje w grupie zorganizowanej.

Rysunek 74. Sposób spędzania pobytu w Województwie Zachodniopomorskim – porównanie badań

krajowego i zagranicznego ruchu turystycznego.


Obie grupy respondentów przyjechały do Województwa Zachodniopomorskiego samochodem osobowym

(w przypadku Polaków odsetek korzystających z tego środka transportu był o prawie 20% większy). Również

dwukrotnie większa liczba gości z Polski podróżowała pociągiem (15,1%). W przypadku obcokrajowców ponad

dwukrotnie większy był natomiast odsetek respondentów, którzy przyjechali do regionu autokarem

wycieczkowym.

Rysunek 75. Środek transportu w podróży do Województwa Zachodniopomorskiego – porównanie badań



- 100 -

Obcokrajowcy wybierają przede wszystkim nocleg w obiektach hotelowych (hotelach, motelach

i pensjonatach, odpowiednio: 28,7% i 22,6%). Polacy są zainteresowani przede wszystkim noclegiem

w ośrodkach wczasowych i wypoczynkowych (22,1%), kwaterach i pokojach gościnnych, w tym

w gospodarstwach agroturystycznych (20,3%) oraz u rodziny i znajomych (18,2%). Porównywalna liczba

uczestników krajowego i zagranicznego ruchu turystycznego wybiera ośrodki wczasowe i wypoczynkowe. Obie

grupy miały podobne preferencje w zakresie wyposażenia wybranego obiektu noclegowego.

Rysunek 76. Preferowany rodzaj obiektu noclegowego, w którym zatrzymał się respondent – porównanie

badań krajowego i zagranicznego ruchu turystycznego.


Zarówno goście z Polski, jak i z zagranicy najbardziej preferują pobyty trwające 5–8 dni oraz 2–4 dni

w ciągu tygodnia (odsetek obcokrajowców jest jednak większy niż Polaków). Uczestnicy krajowego ruchu

turystycznego chętniej spędzają na terenie regionu weekendy (20,9%). Udział jednodniowych odwiedzających

jest większy wśród obcokrajowców, niż wśród Polaków (10,2% do 7,4%). Średnia łączna długość pobytu

uczestników krajowego ruchu turystycznego wynosiła 4,3 doby, zaś w przypadku obcokrajowców pobyt trwał

średnio 2,2 doby. Był więc prawie o połowę krótszy.

Rysunek 77. Długość pobytu w Województwie Zachodniopomorskim – porównanie badań krajowego i

zagranicznego ruchu turystycznego.


- 101 -

Blisko ⅔ obcokrajowców przyjechało do Województwa Zachodniopomorskiego po raz pierwszy, podczas

gdy dla ¼ Polaków tegoroczny przyjazd był pierwszą wizytą w regionie. Rodacy częściej odwiedzali

Województwo Zachodniopomorskie po raz trzeci, czwarty, piąty i kolejny, niż goście zagraniczni.

Rysunek 78. Częstotliwość przyjazdów do Województwa Zachodniopomorskiego – porównanie badań



Respondenci reprezentujący obie grupy najbardziej preferują wypoczynek typu „słońce, morze, plaża”

(w przypadku obcokrajowców znacząco wyższy jest odsetek osób zainteresowanych tą formą wypoczynku). Dla

gości kolejną istotną formą wypoczynku w Województwie Zachodniopomorskim jest zwiedzanie miejsc

związanych z historią i kulturą (44,9%), natomiast Polacy preferują wypoczynek aktywny i sport (w przypadku

tego rodzaju turystyki różnica w preferencjach pomiędzy obiema grupami jest bardzo duża, prawie

50-procentowa). Wypoczynek nad jeziorem wybiera więcej rodaków, niż obcokrajowców (26,8% do 15,4%).

Rysunek 79. Preferowany sposób wypoczynku w Województwie Zachodniopomorskim – porównanie badań

krajowego i zagranicznego ruchu turystycznego


- 102 -

Uczestnicy krajowego ruchu turystycznego zainteresowani byli bardziej turystyką aktywną i sportem

(40,7%), w szczególności turystyką wodną i rowerową. Wśród tej grupy bardziej popularna była turystyka konna

i sporty ekstremalne, natomiast uczestnicy zagranicznego ruchu turystycznego zamierzali uprawiać w pierwszej

kolejności turystykę rowerową, następnie wodną i nordic walking.

Rysunek 80. Preferowany rodzaj wypoczynku aktywnego i sportu – porównanie badań krajowego

i zagranicznego ruchu turystycznego.


Uczestnicy krajowego i zagranicznego ruchu turystycznego podejmując decyzję o przyjeździe do

Województwa Zachodniopomorskiego czerpali informacje z podobnych źródeł: polegali na opinii rodziny lub

znajomych i opierali się na doświadczeniach z wcześniejszych pobytów w regionie (odsetek Polaków w obu

przypadkach jest nieco większy). Obcokrajowcy częściej polegają na informacji uzyskanej w biurze podróży.

Podobne są również motywy wyboru określonego źródła. Goście zagraniczni poszukują przede wszystkim

informacji dotyczących zakwaterowania, dojazdu, wyżywienia, a następnie atrakcyjnych obiektów i miejsc. Dla

rodaków są także istotne informacje w zakresie zakwaterowania, dojazdu, atrakcyjnych obiektów i miejsc,

a dopiero później wyżywienia.

Goście z Polski zamierzali przeznaczyć na pobyt turystyczny w Województwie Zachodniopomorskim

średnio 385,70 zł, natomiast średnie wydatki obcokrajowca odwiedzającego region wynosiły 933,50 zł.


Zachodniopomorskiego, również poza swoim miejscem pobytu, natomiast goście zagraniczni koncentrują się na

atrakcjach w swoim miejscu pobytu. Polacy zamierzali skorzystać z następujących usług: rekreacja i aktywny

wypoczynek, gastronomia, kultura i rozrywka, usługi handlowe. W przypadku obcokrajowców kolejność

najbardziej popularnych usług jest nieco inna. Ta grupa była zainteresowana następującymi usługami:

gastronomia, rekreacja i aktywny wypoczynek, kultura i rozrywka, usługi zdrowotne i rehabilitacyjne. Goście

zagraniczni lepiej ocenili poszczególne elementy oferty turystycznej Województwa Zachodniopomorskiego, niż

goście Polscy (0,62 do 0,38). Rodacy niżej ocenili wszystkie elementy, tylko w przypadku nastawienia

mieszkańców regionu do turystów ocena ta jest zbieżna.

- 103 -

Rysunek 81. Ocena poszczególnych elementów oferty turystycznej Województwa Zachodniopomorskiego,

ocena średnia – porównanie badań krajowego i zagranicznego ruchu turystycznego.


Przedstawiciele obu grup deklarują odwiedzenie regionu w przyszłości. Obie grupy oczekują podobnych

nowych usług w miejscu spędzania urlopu: centrów rekreacyjno-sportowych i parków rozrywki. Co

dziewiątemu obcokrajowcowi niczego nie brakuje w ofercie turystycznej Województwa

Zachodniopomorskiego. W grupie Polaków odsetek ten jest większy: co trzeci rodak skarży się na braki

utrudniające wypoczynek. Lista tych niedostatków jest długa. Świadczy to o tym, że goszcząc częściej w regionie

turyści z Polski widzą więcej drobnych mankamentów.

Przedstawiciele obu grup skorzystaliby z oferty pakietów turystycznych, gdyby otrzymali niższą cenę za

pobyt oraz dodatkowe atrakcje w cenie pakietu. Goście polscy i zagraniczni zdecydowaliby się odwiedzić region

poza sezonem również w przypadku uzyskania korzystniejszej oferty cenowej, jak również atrakcyjnej oferty

usług dodatkowych. Dla obu grup istotne byłoby funkcjonowanie w Województwie Zachodniopomorskim

większej liczby całorocznych atrakcji, a także organizacja poza sezonem letnim interesujących imprez

kulturalnych, rozrywkowych i sportowych.

Z analizy porównawczej krajowego i zagranicznego ruchu turystycznego wynika, że Polacy są bardziej

krytyczni i surowiej oceniają ofertę turystyczną Województwa Zachodniopomorskiego. Z wypowiedzi

uczestników tegorocznego badania wynika, że zmieniają się preferencje i styl wypoczynku rodaków. Są bardziej

aktywni, mobilni i oczekują większej liczby atrakcji. Natomiast obcokrajowcy chcieliby, aby oferta turystyczna

była bardziej korzystna cenowo (dla wielu respondentów w Województwie Zachodniopomorskim jest zbyt

drogo). Oczekiwaliby lepszego dopasowania do swoich przyzwyczajeń, kultury, stylu życia (np. więcej informacji

i lepsza obsługa w ich ojczystym języku). Ta grupa również byłaby bardziej usatysfakcjonowana większą ilością

atrakcji turystycznych, w tym aktywnych form spędzania czasu. Oferta turystyczna regionu powinna nadążać za

zmieniającym się modelem zachowań uczestników ruchu turystycznego i ich rosnącymi wymaganiami.

- 104 -

W interpretacji wyników badań należy uwzględnić moment ich przeprowadzenia. Był to praktycznie koniec

sezonu letniego, kiedy rodziny z dziećmi kończyły swoje wakacje. Do Województwa Zachodniopomorskiego

zaczynają wówczas przyjeżdżać osoby zainteresowane bardziej zwiedzaniem i aktywnym wypoczynkiem.

Dotyczy to również gości zagranicznych.

9. Porównanie wyników badań prowadzonych w latach 2009–2013

W raporcie z „Badania struktury uczestników krajowego i zagranicznego ruchu turystycznego

w Województwie Zachodniopomorskim w 2012 r.” została przedstawiona analiza porównawcza wyników badań

z lat 2010–201217

. Edycje badań z lat 2012–2013 były przeprowadzone wyłącznie w sezonie letnim.

W przeciwieństwie do roku poprzedniego, tegoroczne badania objęły ostatnie dwa tygodnie sierpnia. Nie

pozostało to bez wpływu na model zachowań i preferencje osób odwiedzających region. Ponadto w tym roku

badaniami zostały objęte dodatkowe destynacje, w tym dwie nad Bałtykiem (Międzyzdroje i Mielno) oraz cztery

w pasie pojezierzy (Barlinek, Wałcz, Drawno, Złocieniec). Respondenci odwiedzający tę ostatnią część regionu

mają odmienne preferencje i oczekiwania w zakresie wyjazdów turystycznych.

9.1. Uczestnicy krajowego ruchu turystycznego

Od 2010 r. głównym celem przyjazdów do Województwa Zachodniopomorskiego jest wypoczynek (w tym

roku 32,0%). W latach poprzednich cel ten miał większe znaczenie dla respondentów, niż obecnie

(55,7% w 2010 r., 60,0% w 2011 r. i 60,7% w 2012 r.). Zdecydowanie wzrósł odsetek osób zainteresowanych

zwiedzaniem (do 20,0%), podczas gdy w 2012 r. w tym celu przyjechało zaledwie 1,9% badanych i cel ten

wykazywał tendencję spadkową. W 2013 r. na trzecim miejscu znalazły się odwiedziny rodziny lub znajomych

(11,9%), natomiast w latach poprzednich cel ten był na drugim miejscu (13,0% w 2010 r., 8,1% w 2011 r.

i 16,8% w 2012 r.). Wzrósł odsetek rodaków, którzy przejechali do regionu uprawiać turystykę aktywną (10,1%).

Dla porównania w 2012 r. zainteresowanych tą formą turystyki było jedynie 2,4% osób. W interpretacji celów

przyjazdu należy uwzględnić, że badania były przeprowadzane pod koniec sezonu letniego.

Na przestrzeni ostatnich czterech lat goście z Polski samodzielnie organizują przyjazdy do Województwa

Zachodniopomorskiego. W tegorocznych badaniach odsetek takich wyjazdów był mniejszy (80,0%), zaś od

2010 r. rósł (od 88,4% w 2010 r. do 93,0% w 2011 r.), aby minimalnie spaść w 2012 r. (92,4%). Wzrosło

znaczenie wyjazdów organizowanych przez inną instytucję oraz zakład pracy, szkołę lub uczelnię.

W poprzednich latach głównym środkiem transportu w podróży do Województwa Zachodniopomorskiego

był samochód osobowy (55,1% w 2010 r., 59,9% w 2011 r. i 70,06% w 2012 r.). W tym roku jest to również

najważniejszy środek transportu. Jego znaczenie jednak zmalało (do 63,8%). Systematycznie zmniejsza się liczba

osób korzystających z transportu kolejowego (z 35,0% w 2010 r., 26,3% w 2011 r., 24,4% w 2012 r. do 15,1%

w 2013 r.). Większy odsetek badanych przyjechał autokarem wycieczkowym (10,9%) i autobusem kursowym

(7,1%). W stosunku do lat ubiegłych zmieniła się waga przypisywana tym dwóm środkom transportu (w 2012 r.

3,8% przyjechało autobusem kursowym i zaledwie 0,7% autokarem wycieczkowym, ponadto z roku na rok

malała liczba osób podróżujących tym środkiem transportu).

17

„Badanie struktury uczestników krajowego i zagranicznego ruchu turystycznego w Województwie Zachodniopomorskim w

2012 r.”, raport z badania, PBS na zlecenie Urzędu Marszałkowskiego Województwa Zachodniopomorskiego, Spot 2012, s.

169–184.

- 105 -

W 2013 r. zmieniła się znacząco kolejność na liście trzech najbardziej preferowanych miejsc noclegowych

przez uczestników krajowego ruchu turystycznego. Rodacy najchętniej korzystali z noclegów w ośrodkach

wczasowych i wypoczynkowych (22,1%), kwaterach i pokojach gościnnych (20,3%), u rodziny lub znajomych

(18,2%) i w pensjonatach (13,5%). W latach poprzednich przeważał nocleg u rodziny lub znajomych (31,4%

w 2010 r., 22,8% w 2011 r. i 21,1% w 2012 r). Na drugim miejscu znalazł się również nocleg w kwaterach

prywatnych i pokojach gościnnych (20,4% w 2010 r., 20,0% w 2011 r. i 15,1% w 2012 r). W ubiegłym roku

wzrosła liczba respondentów korzystających z pensjonatów (z 12,1% w 2010 r. do 21,0% w 2012 r.). Był to trzeci

najbardziej preferowany obiekt. Ośrodek wczasowy i wypoczynkowy był piątym chętnie wybieranym obiektem

(9,1% w 2010 r., 12,2% w 2011 r. i 9,0% w 2012 r.).

Zmieniły się również preferencje dotyczące długości pobytów. Podobnie jak w ubiegłym roku, uczestnicy

krajowego ruchu turystycznego przyjeżdżali średnio na 5–8 dni, jednak odsetek tych podróży zmalał (z 36,8%

w 2012 r. do 26,6% w 2013 r). Na przestrzeni ostatnich lat zmniejszyła się liczba osób przyjeżdżających na 9 dni

i więcej (z 34,6% w 2010 r., 23,2% w 2012 r. do 13,5% w 2012 r.). W latach ubiegłych pobyty długookresowe

(9 dni i więcej) znajdowały się na drugim miejscu. W 2013 r. wzrosło znaczenie pobytów 2–4 dniowych w ciągu

tygodnia, pomiędzy poniedziałkiem a piątkiem (z 14,9% w 2010 r., 11,8% w 2011 r., 13,0% w 2012 r. do 23,0%

w 2013 r.). W tym roku respondenci częściej przyjeżdżali również w weekend (20,9%), zaś w latach poprzednich

malał udział pobytów (z 8,3% w 2010 r., 7,9% w 2011 r. do 4,3% w 2012 r). Wyniki tegorocznych badań

pokazują, że długość pobytów rodaków skraca się. Mniej jest podróży długookresowych na korzyść 2–4

dniowych w ciągu tygodnia i w weekendy.

W 2013 r. liczba osób odwiedzających Województwo Zachodniopomorskie po raz pierwszy jest na

podobnym poziomie, jak w 2012 r. (24,1% do 25,5%). W analizie wyników tegorocznych badań z szacowania

powrotów zostali wyłączeni uczestnicy wewnątrzregionalnego ruchu turystycznego, dlatego odsetek osób

odwiedzających region po raz drugi i kolejny był mniejszy niż w latach 2010–2011.

Tegoroczna edycja badania uzupełniła kafeterię preferowanych form wypoczynku w regionie

o wypoczynek nad jeziorem. Z tego względu możliwość porównania z wynikami badań z lat ubiegłych jest

ograniczona. Można jednak zaobserwować, że niezmiennie od lat rodacy najbardziej lubią wypoczynek bierny

typu „słońce, morze, plaża” (56,8% w 2010 r., 56,3% w 2011 r., 68,7% w 2012 r. i 44,9% w 2013 r). Przytoczone

dane wskazują jednoznacznie, że zdecydowanie mniej uczestników krajowego ruchu turystycznego chce

wypoczywać biernie. Jak wspomniano wcześniej, przy formułowaniu wniosków należy mieć na uwadze moment

przeprowadzenia badania. Na przestrzeni czterech ostatnich lat zmieniał się odsetek osób preferujących

wypoczynek aktywny i sport, który w tym roku znalazł się na drugim miejscu, po wypoczynku typu „słońce,

morze, plaża” (39,7% w 2010 r., 54,1% w 2011 r., 24,2% w 2012 r. i 40,7% w 2013 r). Po ubiegłorocznym spadku

zwiększyła się liczba osób zainteresowanych zwiedzaniem miejsc związanych z historią i kulturą (z 13,9%

w 2012 r. do 32,0% w 2013 r.). W latach 2010–2012 ten rodzaj turystyki wykazywał tendencję spadkową

(z 42,2% w 2010 r., 33,2% w 2011 r. do 13,9% w 2013 r.). Prawdopodobnie w tym roku na taki rozkład

odpowiedzi również wpłynął czas realizacji pomiarów. Nie można tego jednak jednoznacznie stwierdzić,

ponieważ pogoda sprzyjała wypoczynkowi na plaży. Pomimo tego Polacy chętnie zwiedzali region. W tym roku

na czwartym miejscu znalazł się wypoczynek nad jeziorem (26,8%), który nie występował w kafeteriach

w latach poprzednich. Wzrosła liczba respondentów odwiedzających atrakcje przyrodnicze (z 14,2% w 2012 r.

do 24,5% w 2013 r.), osiągając stan z 2010 r. (25,9%). Więcej Polaków preferuje pobyty spa & wellness (4,5%

w 2010 r., 3,2% w 2011 r., 4,2% w 2012 r., 9,5% w 2013 r.). W stosunku do roku ubiegłego zmalała natomiast

popularność imprez (z 24,7% do 13,5%).

- 106 -

Na przestrzeni ostatnich czterech lat Polacy niezmiennie polegają na opiniach rodziny lub znajomych.

W oparciu o to źródło podejmują decyzję o przyjeździe do Województwa Zachodniopomorskiego. W tym roku

dodano do kafeterii doświadczenia respondenta z jego wcześniejszych pobytów turystycznych na terenie

regionu. To źródło wiedzy o ofercie turystycznej regionu znalazło się na drugim miejscu (33,5%), przed stronami

internetowymi (25,0% w 2013 r. w porównaniu z 24,7% w 2010 r., 31,6% w 2011 r. i 41,9% w 2012 r).

W latach ubiegłych średnia ocena atrakcyjności oferty turystycznej Województwa Zachodniopomorskiego

była na podobnym poziomie (3,3 w 2010 r., 3,5 w 2011 r. i 3,4 w 2012 r.). Uwzględniając różnice w sposobie

obliczenia tegorocznych wyników, należy stwierdzić, że ocena jest porównywalna.

W 2013 r. zmieniła się struktura usług nabywanych przez uczestników krajowego ruchu turystycznego.

Wartości procentowe rozkładają się bardziej równomiernie. Zmieniła się również kolejność na liście najbardziej

popularnych usług. W latach poprzednich systematycznie rosła liczba osób korzystających z gastronomii

(z 67,9% w 2010 r., 74,4% w 2011 r. do 93,5% w 2012 r). W tym roku liczba korzystających z usług

gastronomicznych zmalała do 56,9%. Najczęściej były nabywane natomiast usługi związane z rekreacją

i aktywnym wypoczynkiem (57,7%), które w latach ubiegłych zajmowały drugie, trzecie lub czwarte miejsce

(29,9% w 2012 r.). Wzrosło znaczenie publikacji promocyjnych (z 5,7% w 2010 r. do 12,6% w 2013 r).

9.2. Uczestnicy zagranicznego ruchu turystycznego

Na przestrzeni ostatnich czterech lat zmienił się główny cel przyjazdów obcokrajowców. W tym roku goście

zagraniczni byli zainteresowani głównie zwiedzaniem (36,2%). W 2012 r. liczba zwiedzających spadła do 7,3%

(z 27,9% w 2011 r). Nasuwał się wówczas wniosek o utrzymującej się tendencji spadkowej. W latach 2010–2012

dominującym celem odwiedzin gości zagranicznych był wypoczynek (51,2% w 2010 r., 35,5% w 2011 r. i 47,0%

w 2012 r). Odsetek odwiedzających w 2013 r. osiągnął 19,7%. Zmniejszyło się znaczenie pobytów związanych

z poprawą zdrowia i rehabilitacją (z 14,1% w 2011 r., 10,5% w 2012 r. do 8,2% w 2013 r), co oznaczało spadek

z drugiego lub trzeciego miejsca na piąte. Mniej obcokrajowców przyjechało odwiedzić rodzinę lub znajomych

(spadek z 16,4% w 2012 r. 6,1% w 2013 r). Zdecydowanie wzrósł natomiast odsetek korzystających z turystyki

aktywnej (do 13,0%), wykazującej tendencję spadkową (z 4,7% w 2010 r., 3,0% w 2011 r. do 1,1% w 2012 r). Ma

to swojej uzasadnienie w fakcie, że badanie było przeprowadzone pod koniec sezonu letniego. Opinie

zarządców atrakcji turystycznych i przedstawicieli informacji turystycznych potwierdzają, że przełom sierpnia

i września jest tradycyjnie czasem wzrostu aktywności obcokrajowców zainteresowanych zwiedzaniem

i turystyką aktywną.

Zmieniła się struktura preferowanego sposobu organizacji przyjazdu. W dalszym ciągu dominują przyjazdy

organizowane indywidualnie (65,0% w 2013 r). Poprzednie edycje badań wskazywały na większy i rosnący

odsetek podróżujących w ten sposób (65,4% w 2010 r., 71,8% w 2011 r. i 73,0% w 2012 r). Malał udział

korzystających z usług biur podróży, co potwierdzają również tegoroczne badania (23,5% w 2010 r., 22,9%

w 2011 r., 21,0% w 2012 r. i 11,9% w 2013 r). W przeciwieństwie do lat ubiegłych wzrosło znaczenie podróży

organizowanych przez inne instytucje (z 3,9% w 2012 r. do 12,9% w 2013 r.) oraz zakład pracy, szkołę lub

uczelnię (z 3,0% w 2012 r. do 7,2% w 2013 r).

Przeważająca część uczestników zagranicznego ruchu turystycznego przyjeżdża do regionu samochodem

osobowym, jednak w 2013 r. odsetek ten uległ zmniejszeniu (z 52,4% w 2010 r., 43,5% w 2011 r., aby po

wzroście do 57,0% w 2012 r. spaść do 44,3% w 2013 r). W 2013 r. więcej obcokrajowców poruszało się

autokarem wycieczkowym (wzrost z 19,3% w 2012 r. do 24,8% w 2013 r.), w latach poprzednich odsetek wahał

się od 19,4% w 2010 r. do 22,8% w 2011 r.). Poprzednie edycje badań wskazywały na dużą popularność pociągu

- 107 -

(10,9% w 2010 r., 11,9% w 2011 r). Już jednak w 2012 r. odnotowano spadek do 9,7%. W tym roku tylko 9,7%

osób przyjechało do Województwa Zachodniopomorskiego pociągiem. Wzrosła natomiast liczba korzystających

z autobusu kursowego (z 8,7% w 2010 r., 9,7% w 2012 r. do 11,8% w 2013 r.). Generalnie mniej gości

zagranicznych podróżuje pociągiem, a więcej autobusem kursowym.

Na przestrzeni ostatnich lat zmienia się struktura preferowanych obiektów noclegowych. Od 2010 r. spadał

odsetek osób nocujących w hotelach i motelach (z 40,8% w 2010 r., 36,6% w 2011 r. do 11,8% w 2012 r).

W 2013 r. obiekty te wybrało 28,7% respondentów. Malała równie popularność pensjonatów (z 17,2% w 2010

r., 8,3% w 2011 r., aby ulec zwiększeniu w 2012 r. do 12,4% i do 22,6% w 2013 r). Wahała się liczba osób

nocujących u rodziny lub znajomych (17,9% w 2010 r., 11,4% w 2011 r., 16,2% w 2012 r.), aby spaść w tym roku

do poziomu 9,3%. W 2012 r. zauważalne było zwiększenie liczby obcokrajowców nocujących w ośrodkach

wczasowych i wypoczynkowych (z 3,8% w latach 2010–2011 do 14,3% w 2012 r.). Obiekty te cieszą się rosnącą

popularnością: w tym roku nocowało w nich 9,5% badanych osób.

Skróceniu uległy pobyty gości zagranicznych. Na przestrzeni lat 2010–2012 wahała się liczba osób

referujących urlopy trwające 9 dni i dłużej (21,3% w 2010 r., 36,5% w 2011 r., 26,7% w 2012 r.). W 2012 r.

odnotowano spadek do poziomu 17,1%. Od 2010 r. rósł odsetek obcokrajowców przyjeżdżających na okres 5–8

dni (20,0% w 2010 r., 25,9% w 2011 r., 34,0% w 2012 r.). W 2013 r. liczba osób preferujących tę długość pobytu

stanowiła ⅓ próby badawczej, a więc spadła w stosunku do 2012 r. Wzrósł udział podróży 2–4 dniowych

w ciągu tygodnia (do 26,0%, w stosunku do 15,0% w 2012 r). Respondenci prawie dwukrotnie częściej niż

w 2012 r. wybierali pobyt weekendowy (11,2% do 6,8%). Zmieniała się liczba osób przyjeżdżających na jeden

dzień bez noclegu (6,2% w 2010 r., 16,1% w 2011 r., 13,7% w 2012 r.), by zmaleć do poziomu 10,2% w 2013 r.

Tegoroczne badania wskazują na wzrost obcokrajowców odwiedzających po raz pierwszy Województwo

Zachodniopomorskie (do 61,8% w stosunku do 55,7% w 2010 r., 46,9% w 2011 r. i 48,7% w 2012 r).

Nieznacznie wzrosła liczba uczestników zagranicznego ruchu turystycznego preferujących wypoczynek typu

„słońce, morze, plaża” (do 57,4% w opozycji z 54,3% w roku ubiegłym). Na przestrzeni ostatnich trzech lat malał

udział respondentów zainteresowanych zwiedzaniem miejsc związanych z historią i kulturą (51,7% 2010 r.,

45,9% w 2011 r., 24,9% w 2012 r.). Wszystko wskazywało na tendencję spadkową, jednak w 2013 r. 44,9%

badanych osób zadeklarowało chęć realizacji tej formy wypoczynku. W poprzednich edycjach badania trzecim

najczęściej pojawiającym się wyborem była turystyka aktywna i sport (33,5% w 2010 r., 47,9% w 2011 r., 22,9%

w 2012 r.). Po wzroście w 2011 r. widoczny był spadek tej formy turystyki. W 2013 r. udział turystyki aktywnej

i sportu wyniósł 22,9% (trzecia pozycja), tyle samo, co poznawanie atrakcji przyrodniczych. Te ostatnie miały w

poprzednich edycjach badania mniejszy udział (20,5% w 2010 r., 13,6% w 2011 r., 16,8% w 2012 r.). Kafeterię

preferencji w zakresie wypoczynku rozszerzono w tym roku o wypoczynek nad jeziorem, który pojawiła się jako

czwarta z najczęściej wybieranych form wypoczynku. Udział pobytów leczniczo-uzdrowiskowych nieznacznie

zmalał (13,4% w stosunku do 15,9% w roku ubiegłym).

Kolejność najbardziej popularnych usług również zmieniała się na przestrzeni ostatnich czterech lat. Rósł

odsetek osób korzystających z usług gastronomicznych (57,8% w 2010 r., 82,4% w 2011 r., 91,0% w 2012 r).

Malała liczba obcokrajowców korzystających w usług kulturalnych i rozrywkowych (38,4% w 2010 r., 35,1%

w 2011 r., 29,6% w 2012 r). Rósł za to udział usług handlowych (do poziomu 49,1% w 2012 r.). W 2013 r. spadła

popularność usług gastronomicznych (do poziomu 65,8%), wzrosło natomiast znaczenie usług związanych

z rekreacją i aktywnym wypoczynkiem (51,0% w porównaniu z 30,7% w 2012 r.), kulturą i rozrywką (do

poziomu 47,9%) oraz usług zdrowotnych i rehabilitacyjnych (17,5% w stosunku do 15,5% w 2012 r).

- 108 -

W 2013 r. można mówić o wzroście średniej oceny poszczególnych elementów oferty turystycznej

Województwa Zachodniopomorskiego. W latach 2010–2012 kształtowała się ona na poziomie 3,4–3,6

(niewielki spadek). Obecnie ocena ta nieco wzrosła.

Na przestrzeni ostatnich trzech lat można było zaobserwować wyraźne trendy dotyczące źródeł informacji

wykorzystywanych przez turystów przy podejmowaniu decyzji o przyjeździe do Województwa

Zachodniopomorskiego. Spadał odsetek osób polegających na opinii rodziny lub znajomych (36,7% w 2010 r.,

28,8% w 2011 r., 21,8% 2012 r). Malała liczba osób korzystających z informacji dystrybuowanych przez biura

podróży (24,2% w 2010 r., 20,3% w 2011 r., 14,3% w 2012 r). W 2012 r. znacząco zwiększyła się popularność

stron internetowych (38,7% w stosunku do 18,7% w 2010 r. i 25,3% w 2011 r). Wzrosło również znaczenie mass

mediów. Tegoroczne badania wskazują na zmianę preferowanych źródeł informacji. Na zdaniu rodziny lub

znajomych polega 38,2% uczestników badania (wzrost o 16,4% do poziomu 38,2%). Na drugim miejscu znalazła

się nowa propozycja w kafeterii, której nie było w latach poprzednich: doświadczenia z wcześniejszych pobytów

w Województwie Zachodniopomorskim (25,2%). Zmalało znaczenie stron internetowych (spadek o 14,9% do

poziomu 23,8%). Zwiększył się udział informacji pozyskiwanych za pośrednictwem biura turystycznego (15,4%

w stosunku 14,3% w roku ubiegłym) oraz publikacji promocyjnych (13,7% w opozycji do 10,3% w roku

ubiegłym).

10. Szacowanie wielkości wpływów z turystyki

Ruch turystyczny w Województwie Zachodniopomorskim systematycznie rośnie. Z tegorocznych badań

wynika, że zmieniają się również preferencje i oczekiwania uczestników ruchu turystycznego. Skraca się

natomiast długość pobytów w regionie. Respondenci chętnie jednak wydają pieniądze na rekreację i aktywny

wypoczynek, zwiedzanie oraz kulturę i rozrywkę. Potwierdzają to opinie zarządców atrakcji turystycznych oraz

przedstawicieli centrów i punktów informacji turystycznej. Uczestnicy indywidualnych wywiadów pogłębionych

wyraźne podkreślają, że ruch turystyczny rośnie i nie można mówić o kryzysie w branży turystycznej. Jest to

bardzo istotna informacja w kontekście szacowania wielkości wpływów z turystyki do Województwa


Wpływy z turystyki w regionie oszacować można na podstawie informacji GUS-u o wielkości

rejestrowanego ruchu turystycznego oraz pojemności bazy noclegowej zbiorowego i indywidualnego

zakwaterowania. W raporcie z „Badania struktury uczestników krajowego i zagranicznego ruchu turystycznego

w Województwie Zachodniopomorskim w 2012 r.” uwzględniono dodatkowo przychody z działalności

gastronomicznej oraz statystyki odwiedzających muzea. Sami autorzy raportu podkreślali, że do tych dwóch

ostatnich źródeł informacji o dochodach z turystyki należy podchodzić bardzo ostrożnie. Nie można stwierdzić,

jak duży odsetek korzystających z tych usług stanowią mieszkańcy lub inne grupy, których nie można

zakwalifikować jako turystów lub odwiedzających.

W 2012 r. w Województwie Zachodniopomorskim udzielono 1 942 880 noclegów, w tym 1 486 284

turystom polskim i 456 598 turystom zagranicznym. Na przestrzeni ostatnich czterech lat odnotowano wzrost

liczby udzielonych noclegów o 9,6% (udzielono o 13,9% więcej noclegów Polakom i 8,3% obcokrajowcom).

Średnia długość pobytu obu grup wynosiła według GUS-u 5,5 doby (w przypadku gości zagranicznych średnia

długość pobytu wzrosła o 0,4 doby, spadła natomiast średnia długość pobytu gości z Polski o 0,2 doby).

W regionie w czerwcu 2012 r. funkcjonowało 870 obiektów bazy noclegowej zbiorowego zakwaterowania,

oferujących 111 553 miejsc noclegowych. Średnie wykorzystanie bazy noclegowej kształtowało się na poziomie

44,0%. Są to oczywiście dane o rejestrowanym ruchu turystycznym i bazie noclegowej i nie uwzględniają one

rozmiaru tzw. szarej strefy oraz licznych małych obiektów noclegowych (GUS ewidencjonuje obiekty

- 109 -

indywidualnego zakwaterowania powyżej 10 miejsc noclegowych, które licznie występują w pasie

nadmorskim). Z informacji uzyskanych podczas rozmów z zarządcami atrakcji turystycznych i przedstawicieli

informacji turystycznych wynika, że np. w Kołobrzegu i najbliższych okolicach znajduje się ok. 15 000 miejsc

noclegowych i udzielanych jest ok. 1 000 000 noclegów. Daje to wyobrażenie o przypuszczalnej wielkości

rzeczywistego ruchu turystycznego.

Na przestrzeni ostatnich czterech lat wzrosła również łączna liczba turystów odwiedzających region

w miesiącu sierpniu (w okresie przeprowadzania „Badania struktury uczestników krajowego i zagranicznego

ruchu turystycznego w Województwie Zachodniopomorskim w 2013 r). W sierpniu 2012 r. odnotowano wzrost

korzystających z bazy noclegowej zbiorowego zakwaterowania o 2,2% w stosunku do analogicznego okresu w

roku poprzednim. Region odwiedziło wówczas 315 837 turystów korzystających z bazy noclegowej zbiorowego

zakwaterowania i 334 216 korzystających z bazy noclegowej indywidualnego i zbiorowego zakwaterowania

(w tym 271 367 Polaków i 62 849 obcokrajowców). Niestety, na moment opracowywania raportu nie były

dostępne dane o ruchu turystycznym w sierpniu 2013 r., dlatego użyte zostały dane za rok poprzedni.

Oprócz nocujących w rejestrowanej bazie noclegowej należy uwzględnić również korzystających z gościny u

rodziny lub znajomych (18,2% Polaków i 10,2% obcokrajowców) oraz jednodniowych odwiedzających

(odpowiednio: 7,4% i 10,2%). Według takich szacunków Województwo Zachodniopomorskie mogło odwiedzić

łącznie 415 942 uczestników krajowego i zagranicznego ruchu turystycznego, w tym 340 837 gości z Polski

i 75 105 z zagranicy. Goście z Polski przeznaczyli na pobyt turystyczny w Województwie Zachodniopomorskim

średnio 385,70 zł (wydatki na jeden dzień pobytu wynosiły średnio 89,69 zł.), natomiast średnie wydatki

obcokrajowca odwiedzającego podczas pobytu w regionie wynosiły 933,50 zł (wydatki na jeden dzień pobytu

wynosiły średnio 424,32 zł).

Wpływy z turystyki do Województwa Zachodniopomorskiego w sierpniu 2013 r. mogły wynieść

201 571 330 zł.

- 110 -

IV. Ruch turystyczny w atrakcjach Województwa

Zachodniopomorskiego oraz w centrach i punktach informacji

turystycznej (wnioski z badań IDI)

1. Opis realizacji badania

Zarządcy atrakcji turystycznych oraz przedstawiciele centrów i punktów informacji turystycznej mają

bezpośredni kontakt z uczestnikami ruchu turystycznego w Województwie Zachodniopomorskim. Osoby te

posiadają bogatą wiedzę w zakresie charakterystyki ruchu turystycznego (wielkość, sezonowość, rozkład

przestrzenny). Wiedzą, kto i w jakim celu odwiedza region, potrafią też dokonać charakterystyki uczestnika

ruchu turystycznego. Znają preferencje swoich gości, również w zakresie źródeł informacji. Planując działania

promocyjne (promujące konkretną atrakcję, miasto, gminę lub subregion) kierują się oczekiwaniami

i potrzebami turystów i odwiedzających. Zabiegają o wydłużenie sezonu turystycznego, jak i o podniesienie

atrakcyjności oferty turystycznej.

Tegoroczne badanie miało na celu poznanie opinii zarządców atrakcji turystycznych oraz przedstawicieli

informacji turystycznych w zakresie struktury krajowego i zagranicznego ruchu turystycznego. W porozumieniu

z Zamawiającym wytypowano 18 ekspertów lokalnych, w tym 8 kierowników centrów lub punktów informacji

turystycznej i 10 zarządów atrakcji turystycznych Województwa Zachodniopomorskiego, z którymi

zrealizowano indywidualne wywiady pogłębione (IDI). Wywiady te trwały ok. godziny i poruszały zagadnienia

służące realizacji celów szczegółowych „Badania struktury uczestników krajowego i zagranicznego ruchu

turystycznego w Województwie Zachodniopomorskim w 2013 r.”. Do przeprowadzenia badania służył

wystandaryzowany scenariusz. Dużą zaletą wywiadów z przedstawicielami centrów lub punktów informacji

turystycznej jest to, że uczestniczyli w nich kierownicy tych jednostek. Dzięki temu uzyskano szersze spojrzenie

na funkcjonowanie informacji turystycznych w regionie.

Na wstępie należy zaznaczyć, że centra i punkty organizacji turystycznej są bardzo zróżnicowane pod

względem organizacyjnym, umiejscowienia w strukturze jednostek samorządu lokalnego, ich zakładów

budżetowych, spółek gminnych lub organizacji pozarządowych (w tym lokalnych organizacji turystycznych).

Z tego względu różnie rozwiązana jest kwestia prowadzenia działalności gospodarczej, w tym sprzedaży

wydawnictw turystycznych. Problem ten zostanie omówiony w kolejnym rozdziale (badanie jakości obsługi

ruchu turystycznego w jednostkach informacji turystycznej, przeprowadzone metodą „Tajemniczy Klient”).

Wywiady z przedstawicielami centrów i punktów informacji turystycznej nie tylko uzupełniają badanie

krajowego i zagranicznego ruchu turystycznego (wykonanego metodą PAPI), ale również łączą się z niejawnym i

obiektywnym badaniem jakości obsługi przez informatorów turystycznych. Dzięki temu można dokonać

porównania pomiędzy deklarowanym poziomem jakości a stanem rzeczywistym (odczuciami turysty).

Zróżnicowanie dotyczy również atrakcji turystycznych, w których przeprowadzono badanie. Część z nich

jest własnością prywatną, natomiast inne podlegają jednostkom samorządu terytorialnego (są ich zakładami

budżetowymi) lub spółek gminnych. Działalność tych ostatnich podmiotów obejmuje nie tylko obsługę ruchu

turystycznego, ale również działalność kulturalną i edukacyjną na rzecz lokalnej społeczności. Zakres

zaangażowania w obsługę ruchu turystycznego sytuuje się na różnym poziomie.

- 111 -

Poniżej znajdują się syntetyczne wnioski z wywiadów przeprowadzonych z zarządcami atrakcji

turystycznych oraz przedstawicielami centrów i punktów informacji turystycznej Województwa

Zachodniopomorskiego. Obszarem realizacji wywiadów były destynacje turystyczne wskazane przez

Zamawiającego.

2. Wielkość i rozkład przestrzenny ruchu turystycznego

Przedstawiciele centrów i punktów informacji turystycznej oceniali ruch turystyczny na podstawie

odwiedzin swojej jednostki oraz opinii zasłyszanych od przedstawicieli branży turystycznej. Większość oceniła,

że na przestrzeni ostatnich trzech lat następuje stały wzrost ruchu turystycznego, średnio o około 10% rok co

roku. Niestety, centra i punkty informacji turystycznej w większości nie prowadzą statystyk odwiedzin turystów.

Na obszarze pojezierzy oceniano, że tegoroczny ruch turystyczny jest zbliżony wielkością do roku poprzedniego,

a jego wahania zależą od czynników pogodowych. Część przedstawicieli jednostek informacji turystycznej ma

ograniczoną wiedzę w zakresie ruchu turystycznego w reprezentowanej przez siebie destynacji, a swoje opinie

formułują w oparciu o ruch turystyczny w zarządzanych przez siebie placówkach. Niektórzy jednak mają

doskonałą wiedzę i dysponują danymi ilościowymi, potwierdzającymi formułowane wnioski.

Zarządcy atrakcji różnie oceniali ruch turystyczny, jednakże w ciągu ostatnich trzech lat większość

dostrzegła jego zdecydowany wzrost. Większe i dobrze zorganizowane firmy oceniają ruch turystyczny

pozytywnie, chociaż, gdy pogoda jest dobra, następuje okresowy spadek liczby gości. Opinie o systematycznym

wzroście ruchu turystycznego potwierdzają cytowane wcześniej statystyki GUS-u, w tym analizy prowadzone

przez Urząd Statystyczny w Szczecinie.

Z nielicznymi wyjątkami zarówno zarządcy atrakcji, jak również przedstawiciele centrów i punktów

informacji turystycznej, zgodnie uważają, że miniony sezon turystyczny był lepszy od poprzedniego.

Na badanym obszarze szczyt ruchu turystycznego przypada na okres letni. W przypadku obszaru pojezierzy

często ruch turystyczny ogranicza się tylko do okresu letniego (przed jesienią gwałtownie spada liczba

odwiedzających). Obszar nadmorski wykorzystuje swoją bazę noclegową i leczniczy charakter pobytów

posezonowych celem rozszerzenia oferty i przedłużenia sezonu. Dzięki temu sezon w tym miejscu nie kończy

się po wakacjach. Często obiekty noclegowe są w pełni wykorzystywane do końca października przez turystów

zagranicznych. Powstawanie obiektów kuracyjnych, rehabilitacyjnych oraz typu spa & wellness nie tylko

w miejscowościach uzdrowiskowych spowodowało, że są one popularne również po sezonie letnim, a ich

wykorzystanie w miesiącach wrzesień i październik jest porównywalne z majem i czerwcem. Zdaniem

przedstawicieli informacji turystycznych oraz zarządów atrakcji, listopad, grudzień i styczeń należą do miesięcy

charakteryzujących się najniższym ruchem turystycznym. W pasie pojezierzy turyści zazwyczaj przebywają

jedynie od kwietnia do października, a najczęściej ich pobyt ogranicza się do miesięcy wakacyjnych.

Coraz więcej atrakcji turystycznych jest również dostępnych przez cały rok, co dotyczy również tych

prywatnych. Muzea i jednostki kulturalne funkcjonują całorocznie, jednak ich działalność po sezonie jest

ograniczana. Liczba całorocznych atrakcji nie jest tak duża, jak oczekiwaliby tego turyści. W dużych ośrodkach

miejskich wpływ na ruch turystyczny mają organizowane duże imprezy, jednakże w większości są one tylko

uzupełnieniem oferty turystycznej. Szczyt natężenia imprez również przypada na sezon letni, co podkreślają

zarówno uczestnicy wywiadów, jak też uczestnicy ruchu turystycznego.

- 112 -

Prawie nikt z badanych nie zauważył znaczącego wpływu kryzysu na ruch turystyczny w ostatnich trzech

latach. Świadczy o tym choćby wypowiedź zarządzającego atrakcjami turystycznymi w pasie nadmorskim: „(…)

przychodzi sezon, szanowny panie, [i jest tu] „do zwariowania” ludzi. Po prostu nie ma miejsc. Pan by chciał

swoich znajomych gdzieś wcisnąć, nie ma szans”. W destynacjach nadmorskich kryzys w ogóle nie jest

dostrzegalny: wzrasta zarówno liczba gości, jak również wielkość wydawanych przez nich środków finansowych.

Niektórzy uczestnicy wywiadów dostrzegają rozwarstwianie się uczestników ruchu turystycznego: są osoby

wydające bardzo dużo, coraz więcej – jest jednak również wiele takich osób, które wybierają pobyty

ekonomiczne i starannie szacują budżet przeznaczany na wypoczynek. Przedstawiciele pasa pojezierzy

wypowiadają się ostrożniej na temat kryzysu. Ich zdaniem nie można mówić, że kryzysu nie widać. Jego wpływ

nie jest jednak znaczący.

Centra i punkty informacji turystycznej nie podejmują przeważnie żadnych działań poza obsługą bieżącego

ruchu turystycznego. Dotyczy to jednostek funkcjonujących w strukturach samorządowych i wynika często

z faktu, że działalnością promocyjną na rzecz zwiększenia ruchu turystycznego zajmują się inne komórki. Widać

brak powiązania pomiędzy promocją turystyki a obsługą ruchu turystycznego. Są jednak przypadki

przynależności centrów i punktów do wydziałów promocji i turystyki (np. Centrum Informacji Turystycznej

w Świnoujściu). Mówiąc o działaniach na rzecz zmniejszenia sezonowości i zwiększenia ruchu turystycznego,

pracownicy jednostek informacji turystycznej przedstawiali najczęściej różne kroki podejmowane na poziomie

samorządu lokalnego.

Rozmówcy dostrzegają zwiększoną liczbę osób poszukujących aktywnego wypoczynku i turystów

zagranicznych wypoczywających po sezonie letnim nad morzem. Deklarują podejmowanie działań

odpowiadających na to zapotrzebowanie, współuczestniczą w realizacji projektów takich, jak np. „wypoczynek

za 50%”, akcje w centrach handlowych dużych miast, akcje „klimatyczne plaże” w miastach w Polsce, reklamy

naklejkowe w pociągach IC i TLK, wystawiennictwo na imprezach targowych. Współdziałając z lokalnymi

organizacjami turystycznymi, podejmują się współorganizacji podróży studyjnych dziennikarzy, seminariów dla

touroperatorów bądź szkoleń dla branży turystycznej.

Przedsiębiorcy w większości pracują cały rok i muszą zapewnić sobie klientów również na okres tzw.

martwego sezonu. Podejmują szereg działań zmierzających do rozszerzenia sezonu i zwiększenia ruchu

turystycznego: zapewniają dowóz gości z bazy noclegowej do prowadzonej przez siebie atrakcji turystycznej,

prowadzą akwizycję usług poprzez internet, współdziałają z samorządami lokalnymi w akcjach rabatów (np.

miasto x za 50%), rozszerzają swoją ofertę o obiekty takie, jak kino, planetarium, fortyfikacje czy muzea

funkcjonujące cały rok, jak również przygotowują specjalną ofertę adresowaną do regionu.

W sezonie letnim centra i punkty informacji turystycznej wydłużają godziny pracy, rozszerzają czas pracy

o dni weekendowe oraz zatrudniają dodatkowe osoby. Niestety, często nie jest to wykwalifikowany personel:

są to na ogół stażyści. Uruchamiane są też dodatkowe punkty informacji turystycznej – bliżej miejsc

koncentracji ruchu turystycznego (np. sezonowe punkty przy plaży). Jednakże mobilność jednostek informacji

i gospodarczy aspekt ich funkcjonowania nie są mocną stroną analizowanych centrów i punktów. Bardzo często

o lokalizacji jednostek i ich działaniu decydują względy formalne – możliwość „wpasowania” informacji

turystycznej w określoną strukturę urzędu, dostępny lokal i zasoby kadrowe. W przypadku miejscowości

nadmorskich widoczna jest presja uczestników ruchu turystycznego, która powoduje, że jednostki informacji

turystycznej są rozbudowywane stosownie do potrzeb i oczekiwań turystów. Pas pojezierzy jednakże jest

bardziej konserwatywny, ponieważ nie można zaobserwować tu znaczącego zwiększenia ruchu turystycznego.

O funkcjonowaniu informacji turystycznej często decydują względy finansowe i ograniczony budżet na wsparcie

rozwoju turystyki w gminie.

- 113 -

Centra i punkty informacji turystycznej poprzestają na świadczeniu podstawowych usług (dostarczanie

uczestnikom ruchu turystycznego nieodpłatnej informacji turystycznej). W wielu wypadkach ich działalność nie

jest powiązana z badaniami ruchu turystycznego i wynikającymi z niego ekonomicznymi wynikami (nie można

mówić o prostej zależności pomiędzy nakładami na rozwój i promocję turystyki w celu zwiększenia ruchu

turystycznego a korzyściami finansowymi dla gminy). W wielu wypadkach zwiększenie ruchu turystycznego jest

dodatkowym obciążeniem i wiąże się z problemami lokalowo-personalnymi.

Przedsiębiorcy turystyczni oceniają natężenie ruchu poprzez zainwestowane pieniądze, czas i stopę zwrotu

kapitału. Zarządcy atrakcji oceniają pozytywnie ekonomiczne efekty, wynikające ze zwiększania się ruchu

turystycznego.

Większość centrów i punktów informacji turystycznej nie prowadzi działalności gospodarczej. Jeśli mogą

natomiast prowadzić taką działalność, sprzedają mapy, przewodniki, pamiątki lub bilety na imprezy kulturalne

bądź też do atrakcji turystycznych. Żadna z informacji nie zajmowała się pośrednictwem w sprzedaży noclegów,

chociaż niektóre w tym pomagały. Część centrów i punktów informacji samodzielnie wykonuje lub zleca

podmiotom zewnętrznym wykonanie map, przewodników, gadżetów, pamiątek. Są również takie podmioty,

których funkcjonowanie jest ukierunkowane na osiąganie przychodów i rozwój. Zyski z działalności

gospodarczej przeznaczają na rozwój. Inwestują w podniesienie jakości infrastruktury i obsługi ruchu

turystycznego. Jednostki informacji jeszcze nie wykonały bilansu swoich finansów i trudno im ocenić

tegoroczne wpływy z tej działalności.

Przedsiębiorcy są zadowoleni z natężenia ruchu i wpływów finansowych, które on za sobą niesie. Nie chcą

ujawniać wysokości dochodów. Podkreślają jednak, że osiągane wyniki są dla nich satysfakcjonujące

i systematycznie rosną.

3. Charakterystyka uczestników ruchu turystycznego

Zdaniem przedstawicieli centrów i punktów informacji turystycznej odwiedza je najczęściej „typowy

turysta”. Nie wyróżnia się niczym szczególnym. Uczestnicy wywiadów często nie potrafili krótko

scharakteryzować statystycznego turysty („nie można jednoznacznie stwierdzić, nas odwiedza każdy”).

Uczestnik ruchu turystycznego najczęściej pyta o to, co może zwiedzić, gdzie się warto zatrzymać, gdzie zjeść,

co ciekawego znajduje się w danym miejscu. Często jednostkę informacji odwiedzają mieszkańcy chcący

zakupić np. bilet na imprezy kulturalne. Jeśli centrum lub punkt są zlokalizowane w miejscu zagęszczenia ruchu

turystycznego, zadawane pytania dotyczą najróżniejszych dziedzin i często są bardzo prozaiczne (osoby pytają

najczęściej o toaletę, bankomat, pocztę, aptekę). Jednostki położone poza miejscami koncentracji ruchu

przyjmują więcej pytań od turystów przygotowanych do odwiedzin. Również zakres potrzeb informacyjnych

jest bardziej szeroki i szczegółowy zarazem, np. dotyczący możliwości aktywnego spędzania czasu.

Uczestnicy wywiadów (również zarządcy atrakcji) wskazują na duże zróżnicowanie w obrębie uczestników

ruchu turystycznego. Jest wiele segmentów rynku, m.in.: rodziny z dziećmi, pary, emeryci, single, grupy dzieci

i młodzieży, zorganizowane grupy turystów zagranicznych (głównie Niemców). Trudno powiedzieć, która grupa

jest najważniejsza i dominująca. Sytuacja zmienia się w ciągu roku i zależy od wielu czynników.

Grupy zorganizowane stanowią w sezonie letnim niewielki odsetek odwiedzających. Dotyczy to zarówno

jednostek informacji turystycznej, jak również atrakcji. Zmalała liczba grup dzieci i młodzieży szkolnej, co

potwierdzają np. zarządcy jednostek muzealnych. Po sezonie się to zmienia i liczba grup rośnie zarówno

w centrach i punktach informacji turystycznej, jak i atrakcjach. Niektóre atrakcje bazują prawie wyłącznie na

grupach zorganizowanych, szczególnie po sezonie wakacyjnym.

- 114 -

Stosunek liczby turystów krajowych do zagranicznych jest różny, w zależności od popularności destynacji

lub konkretnej atrakcji. Blisko granicy i dużych ośrodków często w sezonie letnim goście zagraniczni stanowią

nawet ponad połowę osób odwiedzających atrakcje turystyczne. Wiele centrów i punktów informacji deklaruje,

że w miesiącach wakacyjnych ponad jedna trzecia to obcokrajowcy. Z kolei po sezonie liczba turystów

zagranicznych rośnie i dochodzi w miejscowościach nadmorskich do 80%. Również zarządcy atrakcji podkreślają

istotne znaczenie gości zagranicznych w portfelu ich klientów i szacują udział tej grupy na poziomie od 8% do

40%. Uczestnicy zagranicznego ruchu turystycznego chętnie odwiedzają obszar pojezierzy Województwa

Zachodniopomorskiego. Zdaniem respondentów grupa ta coraz chętniej odwiedza ten obszar, również poza

sezonem letnim. Cenią piękny krajobraz, brak zurbanizowania, kontakt z naturą.

Uczestnicy ruchu turystycznego oczekują różnego rodzaju udogodnień związanych z pobytem

w miejscowościach turystycznych. Chcą otrzymać w centrach i punktach informacji podstawowe wydawnictwa

w wersji drukowanej: plan, mapę, przewodnik, tanie pamiątki. Obcokrajowcy oczekują obsługi w ich języku

i pomocy w znalezieniu noclegu. Liczą, że dzięki otrzymanym materiałom i infrastrukturze będą mogli

swobodnie i bezpiecznie poruszać się po regionie, zaparkować samochód oraz uprawiać turystykę aktywną.

Gestorzy atrakcji starają się dostosować do upodobań i potrzeb turystów. Oferują różnego rodzaju usługi

dodatkowe i rozszerzają zakres oferty. Turyści oczekują również poprawy estetyki obszaru, który odwiedzają,

oraz podstawowej infrastruktury (oznakowanie, toalety, pojemniki na śmieci). Chcieliby przed podróżą mieć

dostęp on-line do planowanych miejsc odwiedzin, np. poprzez kamery on-line oraz rozbudowane i aktualne

strony internetowe, zawierające informacje w językach obcych.

Zdaniem rozmówców rośnie liczba gości (zarówno krajowych, jak i zagranicznych), osób zainteresowanych

turystyką aktywną oraz poznawaniem atrakcji historycznych, kulturalnych i przyrodniczych. Wzrasta również

odsetek tzw. świadomych turystów i jednocześnie bardziej wymagających. Oczekują oni zaspokojenia swoich

potrzeb i oczekiwań. Opinie zarządów atrakcji i przedstawicieli punktów informacji potwierdzają tegoroczne

badania uczestników krajowego i zagranicznego ruchu turystycznego w Województwie Zachodniopomorskim.

4. Preferencje uczestników ruchu turystycznego

Odwiedzenie przez turystów jednostki informacji jest przeważnie wizytą „po drodze”, w celu pozyskania

aktualnych informacji w zakresie możliwości spędzenia wolnego czasu. Sam znak „i” przyciąga uwagę

uczestników ruchu turystycznego, będąc swojego rodzaju „obietnicą” otrzymania chociażby materiałów

drukowanych, będących „pamiątką” z odwiedzin. Wizyty następują częściej, gdy pogoda jest gorsza. Zarządcy

atrakcji turystycznych mają podobne odczucia: często pojawienie się gości jest dziełem przypadku (przejeżdżali

obok). Nie można zauważyć bezpośredniej zależności pomiędzy warunkami atmosferycznymi a częstotliwością

odwiedzin, jako że niektóre atrakcje przyciągają zwiedzających niezależnie od pogody. Część respondentów

uważa jednak, że gorsza pogoda zwiększa ruch turystyczny w atrakcjach. Przedstawiciele atrakcji turystycznych

podkreślają, że zmiana liczby odwiedzających nie jest przypadkowa, a stanowi rezultat działań marketingowych.

Coraz częściej atrakcje odwiedzają świadomi turyści, którzy starannie zaplanowali swój przyjazd. Niektórzy są

też zdania, że obecnie zwiedzanie stało się swoistą modą, „przerywnikiem” w spędzaniu czasu na plaży.

Jak podkreślano wcześniej, dla wielu turystów wizyta w centrum lub punkcie informacji wiąże się

z otrzymaniem podstawowej informacji o tym, gdzie znajduje się dany sklep, apteka, bankomat, restauracja,

baza noclegowa, transport bądź atrakcja. Część turystów szuka informacji na temat możliwości spędzenia

czasu, przychodzą po plan miasta, przewodnik rowerowy, mapę rowerową. Grupy zorganizowane traktują

jednostkę informacji jako punkt zbiorczy. Wielu turystów przychodzi po drukowane wersje konkretnych

wydawnictw bądź przewodników, z którymi np. mieli okazję zapoznać się wcześniej w wersji elektronicznej.

- 115 -

Przedstawiciele atrakcji i informacji turystycznych mają różne zdanie na temat przygotowania uczestników

ruchu turystycznego do odwiedzenia obszaru lub danego miejsca. Zdaniem respondentów większość turystów

jest „leniwa” i nie do końca wie, jak może spędzić wolny czas, nie przygotowuje się w szczególny sposób do

wyjazdu (dotyczy to zwłaszcza Polaków). Odwiedzając jednostkę informacji turystycznej oczekują

kompleksowej wiedzy, wręcz poprowadzenia. Wielu odwiedzających oczekuje informacji dotyczących nie tylko

możliwości spędzania czasu w miejscu pobytu, ale również dotyczących bardziej oddalonych miejsc i atrakcji.

Wiele informacji przekazywanych jest również poprzez rozmowy telefoniczne i droga e-mailową. Niektórzy

uczestnicy wywiadów podkreślali, że wzrasta liczba dobrze przygotowanych do zwiedzania miejsc i atrakcji.

Odwiedzający gromadzą informacje i podczas pobytu oczekują ich uzupełnienia bądź zweryfikowania.

Turyści są zainteresowani usługami dodatkowymi, jednakże większość punktów informacji nie może

prowadzić działalności gospodarczej. Dla pozostałych jest to działalność dodatkowa, która podczas sezonu

może stanowić problem podczas prowadzenia podstawowej działalności. Uczestnicy ruchu turystycznego pytają

o przewodników, oczekują pomocy w znalezieniu noclegu (pośrednictwa), chcą kupić wydawnictwa, tanie

pamiątki, a także bilety na imprezy kulturalne, na rejsy i do atrakcji turystycznych. W pasie pojezierzy, gdzie

brakuje sklepów ze sprzętem turystycznym, odwiedzający są również zainteresowani takimi usługami. Atrakcje

turystyczne oferują szereg dodatkowych usług, polecają zakup dodatkowego sprzętu, dbają o otoczenie,

wysoką estetykę toalet, np. udostępniają parasole podczas zwiedzania, transport do atrakcji, dbają

o wyedukowaną i kompetentną obsługę. Zdaniem wielu zarządców atrakcji tego właśnie oczekują turyści

i konieczny jest nieustanny rozwój i zwiększanie atrakcyjności oferty. Przekłada się to na wzrost odwiedzin, a

tym samym ruchu turystycznego. Poprawa ilości atrakcji i jakości obsługi ruchu turystycznego jest dostrzegana

i doceniana przez turystów. Nie jest to tylko opinia uczestników wywiadów, ale również samych

zainteresowanych (respondentów uczestniczących w badaniu PAPI).

5. Zidentyfikowanie źródeł informacji o regionie oraz diagnoza potrzeb

informacyjnych uczestników ruchu turystycznego

Centra i jednostki informacji turystycznej z reguły nie pytają o to, z jakich źródeł odwiedzający czerpali

wiedzę przed przyjazdem do Województwa Zachodniopomorskiego, ani co ich skłoniło do odwiedzenia regionu

i konkretnej atrakcji. Większość podmiotów nie pozyskuje informacji zwrotnych od turystów. Dlatego jednostki

te mają ograniczoną wiedzę w tym zakresie, jak również w tym dotyczącym charakterystyki turystów. Rzadko

odwiedziny w informacji turystycznej są związane z prowadzonymi przez nią działaniami promocyjnymi. Takie

sytuacje oczywiście zdarzają się, o czym wspominali rozmówcy. Czasem sami turyści informują, że powodem

przyjazdu była np. promocja na targach lub publikacje promocyjne (dotyczy to najczęściej odwiedzających

region po raz pierwszy, w szczególności obcokrajowców).

Zarządcy prywatnych atrakcji turystycznych podchodzą do omawianego zagadnienia bardziej

odpowiedzialnie i aktywnie. Wynika to głównie z faktu, że traktują działania marketingowe na zasadzie

inwestycji, która musi się zwrócić w postaci zwiększonego ruchu turystycznego. Prowadzą regularnie

monitoring skuteczności realizowanej polityki marketingowej. Systematycznie badają opinie uczestników ruchu

turystycznego, analizują motywy odwiedzenia atrakcji, źródła informacji, a także efektywność konkretnych

form przekazu. Rozmówcy odmówili jednak podawania szczegółów, zasłaniając się tajemnicą handlową

i ochroną przed konkurencją.

- 116 -

Zdaniem przedstawicieli informacji i zarządców atrakcji, turyści nie kwestionują wiarygodności źródeł

informacji, z których czerpią wiedzę przez odwiedzeniem Województwa Zachodniopomorskiego i konkretnej

destynacji. Zdarza się jednak, że uczestnicy ruchu turystycznego poddają pod wątpliwość wiarygodność

materiałów promocyjnych i „przekolorowywanie” prezentowanych informacji (np. w niektórych publikacjach

Park Kasprowicza przedstawiany jest jako ogród botaniczny, który to ogród w rzeczywistości funkcjonuje na

części jego terenu). Turyści mają również zastrzeżenie dotyczące prezentacji, dostępności i oznakowania

szlaków do uprawiania turystyki aktywnej. Respondenci sami kwestionują część danych zawartych

w komercyjnych informatorach turystycznych (np. dotyczących szlaków wodnych i rowerowych).

Według wielu informatorów turystycznych i zarządców atrakcji, turyści poszukują wiedzy o tematycznych

trasach krajoznawczych, jak i możliwościach uprawiania turystyki aktywnej. Oczekują gotowych pakietów, ofert,

prezentacji szczegółowych udogodnień i możliwości spędzenia wolnego czasu dla rodzin z dziećmi. Istotne

znaczenie ma wyczerpujący charakter oraz rzetelność informacji. Przedstawiciele atrakcji deklarują

podejmowanie działań zmierzających do zapewnienia turystom oczekiwanych przez nich informacji. Prowadzą

również w tym zakresie systematyczny monitoring, modyfikują zakres przekazywanych informacji i kanały

dotarcia do klientów. Dbają o rzetelność i kompletność źródeł informacji, koncentrując się intensywnie na

aspekcie perswazyjnym: komunikaty zawierają element zachęty do skorzystania z oferty atrakcji. Respondenci

mają świadomość, że dla turystów duże znaczenie mają nowoczesne kanały komunikacyjne. Dlatego inwestują

w atrakcyjną pod względem formy i treści stronę internetową. Wierzą również w słuszność zasady, że jeden

zadowolony klient jest w stanie przyciągnąć dziesięciu innych. Dlatego dbają, aby ich klienci byli zadowoleni

i przekazywali dalej pozytywny obraz atrakcji.

Zaobserwować można dużą zbieżność pomiędzy wiedzą respondentów na temat oczekiwań i potrzeb

informacyjnych uczestników ruchu turystycznego a opiniami samych zainteresowanych, wyrażanymi podczas

wywiadów bezpośrednich PAPI. Świadczy to o tym, że część rozmówców dobrze zna swoich klientów, ich

pragnienia, potrafi antycypować ich potrzeby czy wręcz pobudzać popyt na swoje usługi za pomocą polityki

marketingowej.

Pytanie o strategię promocyjną wywołało najczęściej zakłopotanie wśród przedstawicieli centrów

i punktów informacji turystycznej. Takie plany i strategie są nieznane bądź nie ma żadnych konkretnych

powiązań w działaniu jednostek informacji turystycznych z tymi dokumentami. Zdarzały się jednak wyjątki:

część respondentów reprezentujących te instytucje znała założenia planów promocyjnych miasta, gminy czy

powiatu. Miała orientację, jakie działania wynikają z tych planów i w jaki sposób jednostka informacji wpisuje

się w realizację założeń polityki marketingowej. Takie podejście dotyczyło zwłaszcza dużych ośrodków miejskich

i kluczowych destynacji turystycznych pasa nadmorskiego. Uczestnicy badania podawali konkretne przykłady

stosowanych narzędzi promocyjnych i kanałów dotarcia do turystów. Wymieniane były głównie publikacje

promocyjne, udział w targach turystycznych i innych imprezach wystawienniczych, reklama w mass mediach,

akcje outdoorowe, eventy (np. „projekt plaża”), akcje typu „miasto x za pół ceny”, promocja za pośrednictwem

nowoczesnych mediów, w tym mediów 2.0. Widoczna jest zmiana w postrzeganiu skuteczności poszczególnych

narzędzi promocyjnych. Wiele przedstawicieli centrów i punktów informacji turystycznej dostrzega też

ewaluowanie formuły tragów turystycznych.

Zarządcy prywatnych atrakcji turystycznych niewiele mówili o posiadanych strategiach i stosowanych

narzędziach promocyjnych. Również w tym przypadku zasłaniali się tajemnicą. Wyrażali opinię, że polityka

marketingowa musi być zbieżna z charakterem obiektu i grupy docelowej. Duża część atrakcji koncentruje się

na aktywności w sieci internetowej (strona internetowa, profil w mediach społecznościowych). Prywatne

atrakcje wydają środki finansowe na działania o szerszym zasięgu dotarcia: outdoor, reklamę w mass mediach.

W przypadku publicznych atrakcji (np. jednostki muzealne funkcjonujące w strukturach samorządowych) ich

pracownicy skarżą się na ograniczony zakres działań promocyjnych, spowodowany uszczuplaniem budżetu.

- 117 -

Wywiady z zarządcami atrakcji i przedstawicielami jednostek informacji turystycznej wykazały, że nie jest

im znana strategia promocji regionu (niedawno opracowania strategia repozycjonowania marki Województwa

Zachodniopomorskiego, jak również ta poprzednia). Niektórzy słyszeli o tym, że trwają prace nad strategią

promocji regionu, a część rozmówców uczestniczyła w spotkaniach z wykonawcą strategii. Respondenci wyrazili

opinię, że czują niedosyt informacyjny i nie czuli się włączeni w proces prac nad tym projektem (uczestnicy

wywiadów wypowiadali się z reguły z dużą rezerwą na ten temat). Nie wiedzieli, z czego wynika nazwa

„Pomorze Zachodnie”, jak ją należy rozumieć. Zarządcy atrakcji jeszcze w mniejszym stopniu posiadali wiedzę

na temat strategii promocji regionu i nie chcieli wypowiadać się na ten temat. Uważają, że sprawa ich nie

dotyczy i nie widzą związku z prowadzonym przez siebie biznesem. Reprezentanci pasa pojezierzy twierdzą

wręcz, że podejmowane działania są dla nich niekorzystne, bo wprowadzają w błąd ich klientów.

Zdania uczestników wywiadów na temat logo Województwa Zachodniopomorskiego są bardzo podzielone.

Wiele osób nie widziało i nie zna nowego znaku. Duża część z nich nie wie, co o nim sądzić (nie ma skojarzeń,

nie rozumie tego znaku). Opinie rozmówców są następujące:

znak nowoczesny, adresowany do młodych ludzi,

element pozytywnego „odhaczenia“, który jest dosyć trafiony, pomimo mieszanych odczuć związanych

ze zmianą znaku,

jest to nowoczesny rodzaj wizualnego spojrzenia na region,

nowoczesny znak z kolorami, które oddają cechy regionu, czyli zieleń i woda, jest odniesienie do

dawnego logo, jednak sam znak z niczym się nie kojarzy,

kolory są kolorami znaków lokalnych, widoczne jest odniesienie – las, woda i słońce,

zarys mapy Województwa Zachodniopomorskiego,

położenie, dostęp do wody, lasy, piasek,

energetyczny znak w postaci latawca, czyli pokazanie możliwości do uprawiania sportów, chociażby

kitesurfingu,

„love”, chociaż można odnieść wrażenie, że słowo to jest często dopisywane i nadużywane,

pierwsze skojarzenia to ptak, mewa,

„Podoba się w tym logo, że zostały wykorzystane zdjęcia, bo jestem zdania, że wykorzystanie grafiki

z fotografią jest najtrafniejszym rodzajem oddziaływania na odbiorcę. Podoba mi się to, miejsce tego

znaku oznaczającego”,

„Bardzo wszystko komputerowe, ale kojarzy się ze skrzydłem ptaka. Jednakże jest za dużo kwadratów,

jest bardzo takie nowoczesne”,

„Może się kojarzyć z rozwidleniami rzeki Odry”,

„Lepiej prezentuje się z perspektywy niż z bliska, na bilbordach bardzo dobrze się sprawdza, przed

sobą to jest wrażenie tych pikseli, kwadraty ostre”,

„Kolory nawiązują do poprzedniego logo, kolory związane z atrybutami województwa”,

„Z niczym mi się nie kojarzy i dobrze, że pisze Pomorze Zachodnie, poza tym, to się z niczym nie

kojarzy, ani z ptakiem, ani z przyrodą, ani z niczym”.

Kłopot sprawiał też logotyp „Pomorze Zachodnie”. Jedni mówili, że już nie są na obszarze Województwa

Zachodniopomorskiego. Inni wskazywali na zawłaszczenie sobie części województwa pomorskiego. Zdaniem

uczestników wywiadów emitowane spoty były zbyt dużą zbitką różnorodności, ponownie pokazujące region

poprzez pryzmat letniego wypoczynku, który później nie zostawia śladu w pamięci.

- 118 -

Można dostrzec zbieżność pomiędzy opiniami wyrażanymi przez respondentów a wypowiedziami

uczestników krajowego i zagranicznego ruchu turystycznego. Powtarzają się najważniejsze skojarzenia:

„odhaczenie”, zarys mapy Województwa Zachodniopomorskiego, kwadraty, piksele, mewa, ptak, skrzydła

ptaka, latawiec, kolory nieba, wody, lasu, słońca i piasku. Najbardziej znamienna jest wypowiedź, że są to

kolory związane z atrybutami regionu. Większość skojarzeń dotyczyła w zasadzie obszaru turystyki. Istotne jest,

że niektórzy uczestnicy wywiadów podkreślają nowoczesny charakter logo, które zgodnie z zamierzeniami ma

być stosowane również w promocji gospodarczej Województwa Zachodniopomorskiego. Niepokojący może być

fakt, że wielu respondentów postrzega znak przez pryzmat sezonowości ruchu turystycznego, z czym walczą

zarówno władze samorządowe, jak również branża turystyczna.

6. Określenie zapotrzebowania uczestników ruchu turystycznego na

specyfikę oferty turystycznej

W opinii zarządców atrakcji i przedstawicieli jednostek informacji oferowane usługi zaspokajają potrzeby

uczestników ruchu turystycznego. Informatorzy wyrażają takie zdanie, chociaż większość centrów i punktów nie

monitoruje opinii turystów. Odwiedzający najbardziej zainteresowani są bezpłatnymi mapami, przewodnikami,

korzystaniem z infokiosków. Jest podkreślane, że często samorząd nie wykorzystuje w wystarczający sposób

jednostek jako miejsca przekazu informacji o usługach i produktach turystycznych regionu. Przedstawiciele

centrów i punktów informacji turystycznej podkreślali ograniczone możliwości w zakresie obecnych i przyszłych

działań na rzecz wzbogacenia oferty turystycznej. Większość respondentów działających w ramach struktur

samorządowych zaznacza, że to wykracza poza ich kompetencje. Niektórzy przedstawiali obecne i przyszłe

działania na rzecz wzbogacenia oferty turystycznej, podejmowane na poziomie polityki turystycznej

i promocyjnej urzędu miasta lub gminy.

Bardziej wyczerpująco wypowiadali się zarządcy atrakcji turystycznych. Koncentrowali się na bieżących

aspektach oferty turystycznej. Rozmówcy ci bardzo dbają o kompleksowość oferty. Jak wspomniano wcześniej,

starają się zapewnić dowóz, oferują usługi typu „all-inclusive”, łączą usługi w atrakcyjne pakiety, dodają bonusy,

organizują specjalne upusty. Dotyczy to zwłaszcza prywatnych atrakcji. Jednostki publiczne mają ograniczone

pole manewrowania ceną. Skupiają się przede wszystkim na aspektach merytorycznych. Dbają o wysoką jakość

usług i ich dostępność. W miarę możliwości uzupełniają ofertę podstawową o dodatkowe elementy (np.

organizują drobny poczęstunek przy okazji wernisażu, otwarcia wystawy, zapewniają atrakcyjne pakiety dla

grup, np. zwiedzanie, poczęstunek, prelekcja, pokazy artystyczne).

Istotnym problemem ruchu turystycznego Województwa Zachodniopomorskiego jest jego sezonowość.

Jednym z elementów wywiadu było poznanie opinii rozmówców na temat tego, w jakim ich zdaniem kierunku

musiałaby się zmieniać oferta turystyczna regionu, aby turyści byli bardziej skłonni przyjechać tutaj poza

sezonem letnim. Pytanie to było adresowane w większym stopniu do przedstawicieli centrów i punktów

informacji turystycznej, jako reprezentantów samorządu lokalnego. Niektóre jednostki chciałyby rozwinąć

swoją działalność o sprzedaż biletów, pamiątek oraz ich produkcję, pośrednictwo w rezerwacji usług

turystycznych, np. noclegów, oraz wymianę informacji z innymi podobnymi punktami.

Część respondentów odnosiło się do działań podejmowanych na poziomie miasta lub gminy. Niektóre

jednostki samorządu lokalnego współpracują z przedstawicielami branży hotelarsko-gastronomicznej

i zarządcami atrakcji, promując daną destynację jako atrakcyjne miejsce na przyjazd poza sezonem letnim.

Uczestnicy wywiadów wymieniali cytowane już wcześniej akcje, które mają spowodować zwiększenie

pozasezonowego ruchu turystycznego (np. listopadowa i marcowa edycja akcji „miasto x za pół ceny”).

Rozmówcy wyraźnie podkreślają, że turyści oczekują większej ilości całorocznych atrakcji, korzystnych cen,

- 119 -

pakietów usług, zapewnienia atrakcyjnych możliwości spędzania w Województwie Zachodniopomorskim

w mniej sprzyjających porach roku. Duża część respondentów wskazywała na infrastrukturę, która pozwoliłaby

wykorzystać dostępne miejsca noclegowe w okresie poza sezonem, np.: aquaparki, całoroczne centra rozrywki.

Padały również propozycje dotyczące stworzenia nowych produktów w formie pakietów oraz koordynacji lub

przesunięcia terminów ciekawych imprez kulturalnych, rozrywkowych i sportowych na okres przed-

i posezonowy. Również w tym zakresie opinie rozmówców są kompatybilne z deklaracjami wyrażanymi przez

uczestników ruchu turystycznego.

Bardziej konkretnych informacji udzielili reprezentanci prywatnych atrakcji turystycznych. Uważają oni, że

dzięki systematycznemu monitoringowi posiadają wiedzę na temat potrzeb i preferencji uczestników ruchu

turystycznego. Podawali przykłady ośrodków spa & wellness, które starają się zapewnić atrakcyjną, całoroczną

ofertę. Uczestnicy wywiadów często współpracują z takimi obiektami i oferują swoje usługi przebywającym

w nich gościom. Dostrzegają jednak istotny problem: zarządzający ośrodkami spa & wellness podejmują wysiłki

zmierzające do takiego rozszerzenia oferty dla swoich gości, aby praktycznie zamknąć ich na terenie obiektu.

Właściciele prywatnych atrakcji poszukują zatem narzędzi wpływania na wydłużenie sezonu w zarządzanym

przez siebie obiekcie. Często uważają jednak, że słaby ruch turystyczny poza sezonem wynika ze słabej

promocji. Mają jednak świadomość, że zmiana modelu zachowań turystów jest długotrwałym procesem.

Zarówno przedstawiciele centrów i punktów informacji turystycznej, jak również zarządcy atrakcji są

zainteresowani współpracą i wspólną sprzedażą oferty, jednakże zdaniem uczestników wywiadów brakuje

podmiotów, które chciałyby się tego zadania podjąć i skoordynować sprzedaż sieciową oferty turystycznej.

Częściej merytorycznie wypowiadali się tutaj przedstawiciele prywatnych atrakcji turystycznych. Część z nich

przygotowuje dla swoich klientów pakiety usług, a zatem wiedzą doskonale, na czym polega tego typu oferta.

Respondenci nieustannie uczą się, podpatrują dobre praktyki z innych regionów i krajów. Jednym z dobrych

przykładów, zdaniem uczestników, jest rozwijana Szczecińska Karta Turystyczna.

Przedstawiciele publicznych atrakcji turystycznych również wykazywali zainteresowanie udziałem

w łączonej sprzedaży pakietów usług. Niektórzy mają już własne doświadczenia z takiej współpracy,

np. sprzedaż biletów wstępu za pośrednictwem lokalnej organizacji turystycznej.

7. Poziom zaangażowania i współpracy w obsługę ruchu turystycznego

i promocję turystyczną

Uczestników wywiadów zapytano o poziom lokalnej współpracy na rzecz zwiększenia ruchu turystycznego

oraz rozwoju i promocji turystyki. Współpraca dotyczy kilku poziomów. Pierwszy jest związany z kontaktami

pomiędzy centrami i punktami informacji turystycznej Województwa Zachodniopomorskiego. Nieformalna

współpraca istnieje, choć jest utrudniona z racji sporadyczności personalnych spotkań. Większość rozmówców

zna się osobiście, spotyka np. przy okazji wspólnego uczestnictwa w imprezach targowych. Nie ma jednak,

zdaniem respondentów, stałej platformy współpracy i wymiany doświadczeń. Rozmówcom brakuje takiej formy

współpracy i chętnie zaangażowaliby się w tego rodzaju aktywność.

Cześć jednostek informacji turystycznej współpracuje z innymi w regionie, posiada materiały innych

destynacji i obszarów Województwa Zachodniopomorskiego i wymienia się nimi. Niektórzy respondenci

uważają, że współpraca na tym poziomie funkcjonuje „bo wspomagamy się, ja reklamuję ich hotele“. Brak jest

koordynacji kalendarza imprez, również na poziomie regionalnym. W opinii uczestników wywiadów brakuje

również zadowalającej współpracy na poziomie regionalnym. Niektórym jednostkom brakuje nie tylko

informacji, ale również wydawnictw promujących region. Część rozmówców wypowiadało się bardzo ostrożnie,

zastrzegając, że wyrażają wyłącznie prywatne opinie.

- 120 -

Zarządcy prywatnych atrakcji w większości nie zauważają żadnej współpracy na poziomie lokalnym

i regionalnym. Nie widzą korzyści w takiej współpracy, nie czują potrzeby zaangażowania. Natomiast zarządcy

publicznych atrakcji twierdzili, że nie są zapraszani do współpracy. Brakuje im większego zaangażowania,

zarówno ze strony władz samorządowych, jak również podmiotów prywatnych.

Przedstawiciele centrów i punktów informacji turystycznej oczekiwaliby przekazywania i wymiany

informacji, systemów informatycznych z systemami rezerwacji miejsc. Część respondentów jest zadowolona

z obecnego poziomu współpracy i oczekiwałaby utrzymania go w przyszłości. Z kolei przedsiębiorcy

reprezentujący prywatne atrakcje od lat sami sobie dają radę i w większości nie oczekują pomocy. Nie czują się

wspierani przez samorządy lokalne.

- 121 -

V. Jakość obsługi uczestników ruchu turystycznego w centrach

i punktach informacji turystycznej Województwa

Zachodniopomorskiego (wnioski z badania „Mystery Client”

<”Tajemniczy Klient”>)


Centra i punkty informacji turystycznej Województwa Zachodniopomorskiego są istotnym elementem

obsługi ruchu turystycznego regionu. Często są pierwszym kontaktem turysty z ofertą Województwa

Zachodniopomorskiego. Zainteresowani odwiedzeniem regionu przed wizytą kontaktują się z jednostkami

informacji turystycznej (telefonicznie lub via e-mail). Badania uczestników krajowego i zagranicznego ruchu

turystycznego nie wykazały, że informacja turystyczna jest jednym z głównych źródeł informacji

determinujących podjęcie decyzji o przyjeździe na „Pomorze Zachodnie” (4,9% Polaków i 5,1% obcokrajowców

zadeklarowało poleganie na tym źródle). Nie umniejsza to roli centrów i punktów informacji turystycznej, które

mają duży wpływ na wizerunek regionu i na potencjalną chęć ponownego odwiedzenia regionu bądź rezygnację

z przyjazdu w przyszłości.

Głównym celem badania metodą „Tajemniczy Klient” jest analiza i ocena obsługi uczestników krajowego

i zagranicznego ruchu turystycznego w centrach i punktach informacji turystycznej Województwa

Zachodniopomorskiego. Przeprowadzenie badania miało na celu osobiste poznanie informatorów podczas ich

pracy: obsługi turystów i odwiedzających, zainteresowanych ofertą turystyczną poszczególnych destynacji

i regionu. Cele szczegółowe badania obejmowały ocenę:

jakości obsługi w jednostkach informacji turystycznej Województwa Zachodniopomorskiego

(stosowane formuły grzecznościowe, życzliwość i uprzejmość informatorów, umiejętność nawiązania

kontaktu z odwiedzającym, szybkość reakcji na zapytania oraz stopień dopasowania odpowiedzi do

oczekiwań klientów, prezentację – sposób przedstawienie się informatora i jednostki, kompletność,

rzeczowość, sprawność komunikacji werbalnej i niewerbalnej),

wizerunku centrów i punktów informacji turystycznej oraz zatrudnionych informatorów (obszar

wizualny, zachowań i komunikacji),

organizacji pracy centrów i punktów informacji turystycznej (dojazd do jednostki, oznakowanie, strefa

wejścia, stanowiska informatora, udogodnienia dla odwiedzających, w tym niepełnosprawnych,

prezentacja materiałów informacyjnych),

reagowania w przypadku trudnych sytuacji i niestandardowych oraz „trudnych klientów”,

wpływu jakości obsługi na poziom zadowolenia turystów i potencjalną chęć ponownego odwiedzenia

regionu, rezygnację z przyjazdu w przyszłości,

znajomości oferty turystycznej Województwa Zachodniopomorskiego.

Osoby kierujące centrami i punktami informacji turystycznej były również podmiotem badania metodą IDI.

Wcześniejsze przeprowadzenie badania jakości w charakterze Tajemniczego Klienta umożliwiło porównanie

jakości obsługi dokonanej w trakcie badania z opiniami turystów i postrzeganiem jakości swojej pracy przez

same zainteresowane podmioty.

- 122 -

Ocena jakości obsługi uczestników ruchu turystycznego została przeprowadzona za pomocą następujących

technik badawczych:

badane metodą „Tajemniczy Klient” w oparciu o obserwację bezpośrednią podczas wizyty centrach

i punktach informacji turystycznej Województwa Zachodniopomorskiego,

badanie metodą „Tajemniczy Klient” za pomocą zapytania e-mail o ofertę turystyczną regionu.

Badanie zostało zrealizowane w 16 jednostkach (centrach i punktach informacji turystycznej). Znajdują się

one w destynacjach objętych badaniem, czyli w: Szczecinie (2 centra), Koszalinie, Świnoujściu, Międzyzdrojach,

Niechorzu, Kołobrzegu, Milenie, Darłowie, Złocieńcu, Szczecinku, Czaplinku, Cedyni, Barlinku, Drawnie i Wałczu.

Warto zaznaczyć, że centra i punkty informacji turystycznej Województwa Zachodniopomorskiego są

bardzo zróżnicowane. Niektóre jednostki znajdują się bezpośrednio w strukturach urzędów miejskich lub

gminnych (np. Centrum Informacji Turystycznej w Świnoujściu) i nie prowadzą sprzedaży usług. Inne są częścią

zakładów budżetowych lub gminnych spółek, niekoniecznie związanych bezpośrednio z obsługą ruchu

turystycznego (np. Punkt Informacji Kulturalno-Turystycznej w Międzyzdrojach). W badaniu wzięły udział

również centra prowadzone przez stowarzyszenia, w tym lokalne organizacje turystyczne (m.in. Regionalne

Centrum Informacji Turystycznej w Koszalinie, Centrum Informacji Turystycznej w Darłowie, Centrum Informacji

Turystycznej w Szczecinku). Jednostki podległe zakładom budżetowym lub gminnym spółkom oraz prowadzone

przez stowarzyszenia prowadzą działalność gospodarczą, sprzedając wydawnictwa turystyczne (przewodniki,

mapy), pamiątki, dodatkowe usługi (np. usługi przewodnickie). Opisane okoliczności powodują trudności przy

standaryzowaniu świadczonych usług.

Część centrów i punktów informacji turystycznej regionu poddało się kategoryzacji, zgodnie z polskim

systemem informacji turystycznej. Podmiotem certyfikującym w regionie jest Zachodniopomorska Regionalna

Organizacja Turystyczna. Ubieganie się o określoną kategorię obliguje m.in. do zapewnienia odpowiednich

warunków lokalowych, rozwiązań w zakresie obsługi klienta, kompetencji zatrudnionego personelu (jakość

techniczna i jakość funkcjonalna). Certyfikację przeszły m.in. następujące centra i punkty w destynacjach

objętych badaniem: Regionalne Centrum Informacji Turystycznej w Koszalinie (trzy gwiazdki), Centrum

Informacji Turystycznej w Świnoujściu (trzy gwiazdki), Centrum Informacji Turystycznej w Szczecinie – MOSiR

(trzy gwiazdki), Centrum Informacji Turystycznej „Spichlerz” w Drawnie (dwie gwiazdki), Centrum Informacji

Turystycznej w Barlinku (trzy gwiazdki). W Województwie Zachodniopomorskim nie funkcjonuje jednak

regionalny system informacji turystycznej (taki system został stworzony m.in. w województwie małopolskim:

Małopolski System Informacji Turystycznej MSIT).

2. Wizyta w charakterze „Tajemniczego Klienta” w centrach i punktach

informacji turystycznej

2.1. Założenia wstępne przeprowadzenia wizyty

Badanie metodą „Tajemniczy Klient” przeprowadzone zostało w oparciu o obserwację bezpośrednią

podczas wizyty w wymienionych centrach i punktach informacji turystycznej. Wizyty odbyły się pomiędzy

12 a 31 sierpnia 2013 r., w czasie trwania sezonu turystycznego.

- 123 -

Audytorzy realizujący badanie wcielili się w tzw. zwykłych turystów. Odwiedzający centrum lub punkt

informacji turystycznej to małżeństwo zainteresowane odkrywaniem uroków i atrakcji Województwa

Zachodniopomorskiego, innych niż nadmorskie plaże (interesuje ich przyroda, kultura, historia). Jest to wyjazd

spontaniczny. Po drodze planują odwiedzić znajomych. Przyjechali z miasta znajdującego się na Śląsku. Są

zainteresowani usługami odwiedzanej jednostki. Słyszeli od znajomych o danym miejscu, że jest ciekawe,

jednak o szczegóły nie wypytywali. Gdyby okazało się, że jest inaczej, pojadą dalej, w miejsce położone

niedaleko, ale ciekawsze. Turyści ci podróżują własnym samochodem, ale myślą o przyjeździe w następnym

roku na rowerową tematyczną wycieczkę krajoznawczą po Województwie Zachodniopomorskim. Odwiedzający

centrum lub punkt informacji turystycznej oczekują pomocy w znalezieniu noclegu, pytają o atrakcje

turystyczne, ich dostępność. Chcą uzyskać informacje o szlakach rowerowych i możliwościach zwiedzania

regionu na rowerze.

Realizacja badania składała się z czterech etapów. Pierwszy etap obejmował analizę strony internetowej

centrów i punktów informacji turystycznej (część jednostek posiada własne strony internetowe, inne jedynie

podstronę na stronie internetowej miasta lub gminy). Kolejne trzy etapy stanowiły wizytę w terenie. Oceniane

były trzy aspekty funkcjonowania centrum lub punktu informacji turystycznej: wygląd zewnętrzny i wewnętrzny

oraz obsługa klienta przez zatrudnionego tam informatora. Końcową ocenę stanowiło subiektywne wrażenie

audytora przeprowadzającego badanie.

Arkusz oceny składał się łącznie z 43 pytań, w tym 23 pytania odnosiły się bezpośrednio do obsługi turysty

przez informatora. Ocenianym aspektom zostały nadane odpowiednie wagi, adekwatne do znaczenia

w obsłudze ruchu turystycznego (podobne założenia przyjęto w badaniach prowadzonych na zlecenie Polskiej

Organizacji Turystycznej). Rozkład wag jest następujący:

wygląd zewnętrzny i wewnętrzny: położenie i oznakowanie (15%),

wygląd zewnętrzny i wewnętrzny: organizacja jednostki IT (20%),

obsługa klienta – turysty w jednostce IT (55%),

subiektywne wrażenie audytora (10%).

2.2. Ocena wyglądu zewnętrznego i wewnętrznego

Oceniając wygląd zewnętrzny i wewnętrzny centrów i punktów informacji turystycznej badano ich

położenie i oznakowanie. Kryteria oceny obejmowały m.in. oznakowanie dojścia i dojazdu do jednostki,

infrastrukturę otoczenia (parking samochodowy, stojaki na rowery, bliskość przystanku komunikacji publicznej),

oznakowanie samego lokalu, udogodnienia dla osób niepełnosprawnych w strefie wejścia oraz czystość

i estetykę. Wymienione elementy złożyły się na łączną ocenę położenia i oznakowania.

- 124 -

Na łączną ocenę położenia i oznakowania składają się zarówno czynniki zależne od kierownictwa jednostki,

jak również niezależne, ale istotne z punktu widzenia uczestnika ruchu turystycznego. Z tego względu skala

ocen jest dość zróżnicowana (w przedziale od 0,60 do 1,35, gdzie 1,35 jest oceną maksymalną).

Rysunek 82: Położenie i oznakowanie centrów i punktów informacji turystycznej (n=16)18

.

Źródło: Opracowanie 2BA doradztwo strategiczne na podstawie badania metodą „Mystery Client”.

Centra i punkty informacji turystycznej położone są w różnych lokalizacjach. Położenie wynika często

z charakteru jednostki. W dużych miastach centra informacji znajdują się w miejscach o największej

koncentracji ruchu turystycznego. Często oprócz głównej siedziby na terenie danej destynacji funkcjonuje kilka

dodatkowych punktów informacji. Jednostki w destynacjach nadmorskich zostały zlokalizowane w centrach

miast. Dodatkowo są uruchamiane sezonowe punkty w dzielnicach nadmorskich lub w miejscach koncentracji

ruchu turystycznego. W miastach, szczególnie małych, w obszarze pojezierzy, punkty informacji turystycznej

znajdują się najczęściej na rynku lub jego okolicach. Przeważnie jednostka posiada samodzielny lokal.

W niektórych przypadkach centrum lub punkt informacji mieści się w siedzibie urzędu miasta lub gminy. Dwa

punkty są połączone z muzeum lub izbą muzealną. Stolica regionu ma swoją specyfikę: miejskie Centrum

Informacji Turystycznej jest zlokalizowane w budynku Żeglugi Bałtyckiej, natomiast Centrum Informacji

Turystycznej „Zamek” (Instytucja Kultury Samorządu Województwa Zachodniopomorskiego) znajduje się

bezpośrednio przy Zamku Książąt Pomorskich w Szczecinie.

Lokalizacja jednostek informacji turystycznej często jest podyktowana uwarunkowaniami lokalowymi

i zdarza się, że są to miejsca, do których z trudem trafia turysta. Położenie jednostki wiąże się z jej

oznakowaniem, a turysta powinien bez trudu znaleźć drogę (zarówno z perspektywy kierującego pojazdem, jak

również pieszego). Nie wszystkie obiekty posiadają jednak czytelne oznakowanie w systemie informacji

miejskiej. Niektóre centra i punkty informacji turystycznej zmieniły niedawno swoją lokalizację. Oznakowanie

dojazdu jest w trakcie tworzenia. Inne posiadają zbyt mało znaków kierujących albo znaki te okazują się zbyt

małe i nieczytelne (szczególnie dla kierowców). Każda z jednostek jest położona w pobliżu parkingu

samochodowego (najczęściej miejskiego).

18

Oceny poszczególnych centrów i punktów informacji turystycznej nie są ujawniane w ogólnie dostępnym raporcie.

Ocenianym jednostkom zostały przyporządkowane kolejne litery alfabetu.

- 125 -

Prawie połowa z nich znajduje się blisko przystanków komunikacji publicznej. W przypadku destynacji

nadmorskich czynnik ten jest mniej istotny. Ważniejsze okazuje się udostępnienie stojaków do postawienia

i zabezpieczenia rowerów. Takie udogodnienia znajdują się tylko przy trzech centrach informacji turystycznej

(w Świnoujściu, Szczecinku i Barlinku). Dziewięć na szesnaście jednostek posiada udogodnienia dla osób

niepełnosprawnych w strefie wejścia (sześć posiada również rozwiązania lokalowe, ułatwiające obsługę

niepełnosprawnych, w tym poruszających się na wózkach inwalidzkich).

Oznakowanie zewnętrzne lokali jednostek informacji turystycznej regulują przepisy dotyczące kategoryzacji

tego typu obiektów. Większość ocenianych centrów i punktów poddało się kategoryzacji prowadzonej przez

Zachodniopomorską Regionalną Organizację Turystyczną i oznakowanie spełnia zalecenia dla otrzymanej

kategorii. Niemal wszystkie jednostki informacji turystycznej są dobrze oznakowane. Godziny otwarcia zostały

też wyeksponowane w widoczny sposób. Wyjątek stanowi Punkt Informacji Turystycznej w Cedyni, który

funkcjonuje przy Muzeum Regionalnym w Cedyni (obiekt w ogóle nie posiada oznakowania).

Rysunek 83. Oznakowanie centów i punktów informacji turystycznej (n=16).


Audytorzy zwrócili uwagę, że w niektórych przypadkach godziny otwarcia jednostki umieszczone na

witrynie nie pokrywają się z informacjami dostępnymi na stronie internetowej. Zdarzyło się również, że punkt

funkcjonujący przy muzeum był nieczynny, a informacja na stronie internetowej była inna.

Lokale centrów i punktów informacji turystycznej są położone w otoczeniu tkanki miejskiej. Z reguły jest to

otoczenie estetyczne i przyjazne turyście. Kierownictwo jednostki nie ma wpływu np. na czystość w najbliższym

sąsiedztwie. Zadbanie o wygląd strefy wejścia, w szczególności czystość witryny i estetykę umieszczonych

informacji, należy do pracowników obiektu. Pod względem czystości i estetyki wszystkie oceniane jednostki

wypadły bardzo dobrze.

- 126 -

Kolejnym elementem oceny była organizacja funkcjonowania centrów i punktów informacji turystycznej.

Ocenie podlegały funkcjonalność rozwiązań lokalowych, estetyka pomieszczenia oraz udogodnienia dla

odwiedzających. Ocena organizacji pracy centrów i punktów informacji turystycznej jest na bardziej

wyrównanym poziomie, niż ta dotycząca położenia jednostek i oznakowania. Sześć na szesnaście jednostek

otrzymało notę maksymalną (2,20).

Rysunek 84. Organizacja pracy jednostki informacji turystycznej (n=16).


Niemal wszystkie oceniane jednostki posiadają wyraźnie wyodrębnioną strefę obsługi turysty i strefę

informatora (wyjątek stanowi Punkt Informacji Turystycznej w Niechorzu, który funkcjonuje przy Muzeum

Rybołówstwa). Przyjęte rozwiązania organizacyjne są przyjazne dla odwiedzających. Niektóre obiekty posiadają

nowe, spójne ze sobą elementy wyposażenia. Inne mają sprzęt, jakim dysponował zarządzający lokalem. Prawie

nigdzie wyposażenie nie jest zunifikowane (wyjątek stanowi Centrum Informacji Turystycznej w Świnoujściu).

W strefie dla turysty znajdują się krzesła i stoliki. W niektórych przypadkach jest to duża przestrzeń: turysta

może usiąść, odpocząć, zapoznać się w otrzymanymi materiałami informacyjnymi (tak jest np. w Szczecinie,

Świnoujściu, Koszalinie, Darłowie, Szczecinku). W pomieszczeniu panuje ład i porządek. Gość przeważnie nie

dostrzega nieładu na zapleczu bądź w dokumentach informatorów.

W czternastu jednostkach w widocznym miejscu znajdują się najważniejsze materiały poglądowe danej

destynacji (np. plan miasta). Bezpłatne publikacje znajdują się w miejscach łatwo dostępnych dla turystów.

Informatorzy stale uzupełniają stojaki i regały z ulotkami i folderami. W żadnej jednostce nie można było

dostrzec pustych miejsc. Część centrów i punktów prowadzi działalność gospodarczą i sprzedaje publikacje

turystyczne (np. mapy, przewodniki, albumy). Płatne wydawnictwa nigdzie nie są wymieszane z bezpłatnymi

ulotkami i folderami. Coraz więcej jednostek drukuje na początku sezonu wakacyjnego bezpłatną mapę

turystyczną destynacji (poglądowa mapa w dużym nakładzie, drukowana w wyrywanych blokach). Jest to dobre

rozwiązanie, doceniane przez turystów.

W większości centrów i punktów skorzystać można z internetu (stanowisko komputerowe z dostępem do

sieci), w nielicznych przypadkach również z internetu bezprzewodowego. Obiekty udostępniają odwiedzającym

grzecznościowo toaletę, bo tylko nieliczne posiadają toaletę dostępną regularnie dla gości z zewnątrz.

Ostatnim elementem oceny była organizacja stanowisk pracy informatorów. Dla turysty jest istotna

możliwość bezpośredniego dostępu, poczucie, że informatorzy „nie odgradzają się” ladą. Kierownictwo

wszystkich jednostek dba o ten aspekt i należy ocenić bardzo dobrze organizację stanowisk informatorów,

- 127 -

z uwagi na ich przyjazność. Zdarza się, że w jednostce naprzeciwko stanowisk informatorów ustawione są

krzesła dla turystów. W większości przypadków informatorzy stoją za ladą i w tej pozycji obsługują turystów.

Zdarzyło się, że informator przyjmował stojącego turystę w pozycji siedzącej. Takie rozwiązania są dopuszczalne

tylko w przypadku obsługi osób niepełnosprawnych, poruszających się na wózkach inwalidzkich.

2.3. Jakość obsługi uczestnika ruchu turystycznego w jednostkach informacji

turystycznej

Jakość obsługi była oceniana na podstawie bezpośredniego kontaktu z informatorem turystycznym (od

momentu wejścia do centrum lub punktu i nawiązania kontaktu wzrokowego, poprzez cały proces obsługi

turysty, do momentu pożegnania się i opuszczenia obiektu). Ocena jakości obsługi jest bardzo zróżnicowana

(w przedziale od 4,95 do 9,90, maksymalna ocena wynosiła 12,00). Żadna z ocenianych jednostek nie uzyskała

noty maksymalnej. Stało się tak po części z powodu przyjętych rozwiązań w zakresie obsługi klienta. Przy

interpretacji ocen należy również uwzględnić moment przeprowadzenia badania. Wizyty w centrach i punktach

informacji turystycznej odbywały się w okresie sezonu letniego, kiedy natężenie ruchu turystycznego jest

największe. W przypadku oceny jakości obsługi przyjęto takie same kryteria, jak przy ocenie jakości technicznej

(ocena zero-jedynkowa: spełnia/nie spełnia).

Rysunek 85. Obsługa uczestnika ruchu turystycznego w jednostce informacji turystycznej (n=16).


Po wejściu do każdego centrum lub punktu informacji turystycznej informatorzy nawiązywali kontakt

wzrokowy, w prawie wszystkich przypadkach uśmiechali się i witali (często czekali jednak, aż turysta pierwszy

powie „dzień dobry”). W 50% jednostek w momencie wejścia audytora informatorzy zajmowali się pracą przy

komputerze, ⅓ obsługiwała turystów, a co czwarty rozmawiał z innymi pracownikami. Niektórzy pracownicy

rozmawiali przez telefon, porządkowali materiały lub czekali na turystów. Nikt nie zajmował się sprawami

prywatnymi. Zaledwie w jednej jednostce informacji turystycznej personel posiada imienne identyfikatory.

W niemal każdym z odwiedzanych obiektów informator przystąpił niezwłocznie do obsługi klienta i żaden

z nich nie okazał niezadowolenia (np. z powodu przerwanej rozmowy z innymi pracownikami). W kilku

punktach (tam, gdzie informatorzy byli zajęci porządkowaniem materiałów lub pracą przy komputerze) audytor

musiał czekać na pojawienie się personelu. Rozmowa zaczynała się przeważnie od pytania informatora,

„w czym mogę pomóc?”. Czasem były to jednak wyrażenia: „słucham”, „proszę”, „tak?”. Po przedstawieniu

przez audytora wcielającego się w turystę informacji dotyczącej potrzeb, informatorzy zadawali pytania otwarte

i zamknięte (ogólne i szczegółowe). W większości przypadków osoba zatrudniona w jednostce słuchała z uwagą,

- 128 -

angażowała się w rozmowę werbalnie i pozawerbalnie, starała się zadawać dodatkowe pytania i pytania

badawcze. Nie rozpraszała się rozmowami z innymi pracownikami ani odbieraniem telefonów. Można jednak

odnieść wrażenie, że informatorzy nie są szkoleni z technik obsługi klienta, ponieważ nadużywają pytań

zamkniętych już na wstępie rozmowy. Druga strona może mieć odczucie, że informator chce jak najszybciej

udzielić odpowiedzi i zakończyć rozmowę. W destynacjach nadmorskich w szczycie sezonu letniego

informatorzy obsługują bardzo wielu turystów i pracują pod dużą presją (nikt nie chce zbyt długo czekać na

udzielenie informacji). Pośpiech w obsłudze wytłumaczyć można względami obiektywnymi.

Większość informatorów dobrze orientowała się w ofercie ulotek informacyjnych i treści folderów.

Personel jednostki starał się rozwiązać problem i udzielić wyczerpującej wypowiedzi. Proponował produkt lub

usługę, której oczekiwał odwiedzający. Centra i punkty informacji turystycznej nie prowadzą sprzedaży ani

pośrednictwa w sprzedaży usług noclegowych. Niektóre współpracują z biurami zajmującymi się tego typu

działalnością (dotyczy to trzech destynacji nadmorskich). Część jednostek wypracowało kontakty

z przedstawicielami branży hotelarskiej. W nielicznych przypadkach polecają jakiś obiekt, jednak najczęściej

informatorzy unikają jednoznacznego sugerowania wyboru konkretnych ofert. Proponują turyście katalog

z bazą noclegową miasta i zalecają samodzielne telefonowanie do wybranych obiektów. Nie mają orientacji na

temat cen usług noclegowych. W odczuciu odwiedzającego wizyta w jednostce informacji turystycznej nie

rozwiązała jego problemu. W trzech przypadkach zdarzyło się, że personel jednostki zaproponował

zatelefonowanie w imieniu gościa i sprawdzenie dostępności wolnych pokoi. Okazało się wówczas, że

informatorzy przeważnie nie znają polecanych obiektów i nie mają wiedzy dotyczącej jakości świadczonych tam

usług. W kilku przypadkach informatorzy nie ukrywali zdziwienia, że osoby bez wcześniejszej rezerwacji szukają

w ostatniej chwili noclegu.

W piętnastu na szesnaście jednostek personel centrów i punktów informacji turystycznej zachęcał do

odwiedzenia atrakcji, o którą pytał audytor, a także podawał szczegółowe informacje dotyczące możliwości

zwiedzania (np. godzin otwarcia, cen biletów wstępu, oferty usług dodatkowych). Najczęściej robił to jednak na

życzenie odwiedzającego. Często informator zachęcał do odwiedzenia innych atrakcji. Tylko siedem na

szesnaście jednostek informowało o swojej dostępności i chęci udzielenia w razie potrzeby dodatkowej

informacji. W dziesięciu przypadkach personel proponował dodatkowe produkty i usługi (np. zakup mapy,

skorzystanie z usług agencji pośredniczącej w wynajmowaniu pokoi, zwiedzanie izby muzealnej). Informatorzy

uprzedzali o możliwości bądź konieczności skorzystania z usług przewodnickich.

Wszystkie centra i punkty informacji turystycznej posiadają materiały ogólne i szczegółowe na temat

reprezentowanej destynacji (nieodpłatne lub odpłatne). Część dysponuje specjalistycznymi i tematycznymi

przewodnikami oraz mapami. W każdej jednostce znajdują się materiały informacyjne o najbliższej okolicy. Aż ¾

obiektów oferuje również informacje o innych, wybranych, destynacjach w regionie (są to najczęściej

wydawnictwa promocyjne, które zostały uzyskane na zasadzie wymiany z przedstawicielami innych miejsc).

Publikacje dotyczące całego regionu znajdują się w wybranych jednostkach (co szósta dysponuje ogólnymi

informacjami o regionie, co czwarta posiada materiały informacyjne o charakterze specjalistycznym). Połowa

centrów i punktów dysponuje materiałami informacyjnymi i promocyjnymi o innych regionach lub krajach.

Dotyczy to przede wszystkim destynacji w obszarze nadgranicznym.

Żadna jednostka informacji turystycznej nie umieszcza w widocznym miejscu informacji na temat innych

centrów i punktów w Województwie Zachodniopomorskim. Tylko nieliczne posiadają takie informacje.

Większość odsyła do publikacji Urzędu Marszałkowskiego Województwa Zachodniopomorskiego lub

Zachodniopomorskiej Regionalnej Organizacji Turystycznej. Niektóre centra wypracowały personalne kontakty

z innymi w regionie i potrafią pokierować turystę zainteresowanego odwiedzeniem innej destynacji. Jedynie

kilka jednostek umieściło w swoim lokalu dużą mapę turystyczną Województwa Zachodniopomorskiego.

- 129 -

W żadnym z centrów lub punktów informatorzy nie proponują zapakowania przekazywanych materiałów

drukowanych w torbę reklamową (bezpłatną lub dodatkowo płatną). W dziewięciu na szesnaście jednostek

personel obsługujący turystów podziękował za wizytę w obiekcie. Zaledwie dwóch informatorów życzyło

miłego pobytu w danym miejscu i udanego zwiedzania. Wszyscy informatorzy miło żegnali się z odwiedzającym.

Nie zapraszano jednak do ponownego odwiedzenia centrum lub punktu informacji turystycznej.

Na subiektywną ocenę jakości obsługi w centrach i punktach informacji turystycznej składa się pierwsze

wrażenie audytora po wejściu do obiektu oraz odczucie satysfakcji z powodu poziomu obsługi i zakresu

informacji udzielonej przez informatora. Dwa centra informacji turystycznej uzyskały maksymalną notę – 1,00.

Najsłabiej oceniona jednostka zyskała notę równą połowie wartości oceny maksymalnej.

Rysunek 86. Subiektywna ocena jakości obsługi w jednostkach informacji turystycznej Województwa

Zachodniopomorskiego (n=16).


Spostrzeżenia dokonane przez audytorów w relacji z informatorami zostały skonfrontowane z deklaracjami

uzyskanymi podczas indywidulanych wywiadów pogłębionych. W niektórych przypadkach deklarowany poziom

zaangażowania i obsługi nie pokrywa się ze stanem faktycznym. Dotyczy to w szczególności pomocy turyście,

wsparcia w rozwiązaniu jego problemu. Jak podkreślano wcześniej, często odwiedzający obsługiwany jest

bardzo szybko, bez zbytniego zaangażowania się. Można mieć również zastrzeżenia do uprzejmości i kultury

osobistej niektórych informatorów (obsługują na siedząco, nie używają zwrotów grzecznościowych, nie witają

się z wchodzącym).

- 130 -

2.4. Sumaryczna ocena wizyty w jednostkach informacji turystycznej

Łączna ocena badania przeprowadzonego metodą „Tajemniczego Klienta” w centrach i punktach informacji

turystycznej Województwa Zachodniopomorskiego waha się w przedziale 7,75-14,15. Maksymalnie można było

uzyskać ocenę 14,45. Jedna z jednostek otrzymania notę niewiele poniżej oceny maksymalnej.

Rysunek 87: Ocena łączna centrów i punktów informacji turystycznej Województwa Zachodniopomorskiego

na podstawie wizyty w charakterze „tajemniczego klienta” (n=16).


Na ocenę łączną składały się oceny cząstkowe położenia i oznakowania, organizacji pracy jednostki

informacji turystycznej, jakości obsługi przez informatorów oraz ocena subiektywna. Największy wpływ na

ocenę końcową miała ocena jakości obsługi, której nadano wagę na poziomie 55%. Na zakończenie należy

stwierdzić, że ocena jakości usług świadczonych przez centra i punkty informacji turystycznej w Województwie

Zachodniopomorskim jest na dobrym i bardzo dobrym poziomie.

Z wyjątkiem kilku jednostek zastrzeżenia dotyczące funkcjonowania jednostek i pracy informatorów nie są

duże. Jak wspomniano wcześniej, Punkt Informacji Turystycznej w Cedyni nie funkcjonuje w ramach Muzeum

Regionalnego w Cedyni. Nie jest to jednostka informacji turystycznej w właściwym rozumieniu tego słowa,

a usługi informacyjne są świadczone dla turystów niejako przy okazji. Punkt nie jest czynny w przypadku

zamknięcia Muzeum. Brakuje tu zarówno oznakowania, jak również właściwego wyposażenia. Jakość usług

trudno ocenić, ponieważ nie funkcjonuje on regularnie i na moment przeprowadzania audytu nie był czynny.

Należałoby zastanowić się nad zmianą formuły funkcjonowania tej jednostki.

3. Badanie metodą „Tajemniczego Klienta” za pomocą zapytania via

e-mail

Badanie metodą „Tajemniczego Klienta” obejmowało również wysłanie zapytania e-mail do szesnastu

centrów i punktów informacji turystycznej w Województwie Zachodniopomorskim (zapytanie wysłano również

do Cedyni, obie jednostki informacji turystycznej w Darłowie mają ten sam adres e-mail). Dnia 19 września

2013 r. zostało wysłane zapytanie dotyczące możliwości spędzania w poszczególnych miejscowościach

wrześniowego weekendu dla dwóch osób dorosłych i dziecka. Obejmowało ono pytania szczegółowe i prośbę

o pomoc (w tym przy rezerwacji obiektu). Potencjalny turysta prosił również o zaproponowanie możliwości

spędzania wolnego czasu w danym miejscu i w okolicach.

- 131 -

Ocena jakości obsługi w komunikacji elektronicznej uzupełniała wizytę w centrach i punktach informacji

turystycznej objętych badaniem. Analizowany był m.in. czas otrzymania odpowiedzi zwrotnej, forma

odpowiedzi, jakość merytoryczna przekazanych informacji oraz poziom kultury osobistej odpowiedzi.

Szczegółowe pytania były następujące:

czy jednostka informacji turystycznej zareagowała na zapytanie?

w jakim czasie nastąpiła reakcja?

czy w odpowiedzi zastosowano formuły grzecznościowe?

w jaki sposób podpisana jest odpowiedź (podpis odpowiadającego – imię, nazwisko, nazwa jednostki,

dane teleadresowe)?

jaka jest forma wizualna i redakcyjna odpowiedzi?

czy w treści odpowiedzi nawiązano do zapytania?

czy odpowiedź jest wyczerpująca i odnosi się do wszystkich punktów zapytania?

czy załączone zostały pomocne materiały, informacje?

czy podane zostały pomocne linki?

czy zaproponowana została pomoc w rezerwacji noclegu?

czy zaproponowane została pomoc po przyjeździe na miejsce?

czy podane informacje dotyczą tylko konkretnego miejsca, czy też innych miejsc w regionie?

Tylko sześć jednostek odpowiedziało na zapytanie. W dwóch przypadkach adres e-mail podany na stronie

internetowej okazał się błędny (e-mail wrócił z informacją, że nie ma takiego adresu). Dziewięć jednostek

w ogóle nie zareagowało na zapytanie. Cztery centra i punkty informacji turystycznej odpowiedziały drugiego

dnia po przesłaniu e-maila, jedno natomiast po trzech dniach.

W czterech przypadkach powitalne formuły grzecznościowe ograniczały się do „dzień dobry”. Dwie

jednostki rozpoczęły odpowiedź od sformułowania „witam, witamy”. Trzech informatorów podpisało się

imieniem i nazwiskiem, nie podali jednak danych teleadresowych. W dwóch przypadkach brakuje podpisu

osoby odpowiadającej na zapytanie. Tylko w przypadku jednego centrum informacji imiennemu podpisowi

towarzyszy zunifikowana stopka z danymi teleadresowymi obiektu. W większości przypadków forma wizualna

odpowiedzi jest przejrzysta i poprawna. Dotyczy to zachowania jednolitego kroju czcionki podawanych

informacji i linków, interlinii i wyodrębnienia punktów. Czytający nie ma wrażenia bezpośredniego kopiowania

z innych dokumentów, chociaż w wielu przypadkach część informacji pochodziła ze stron internetowych.

W jednym przypadku nie zachowano jednolitej czcionki ani spójnego charakteru informacji.

Tylko dwóch informatorów nawiązało w pierwszych zdaniach odpowiedzi do treści zapytania („cieszymy się

z wyboru… na spędzenie wrześniowego weekendu”, „odpowiadając na Pani maila informuję…”. W niemal

każdym przypadku odpowiedź można uznać za wyczerpującą i odnoszącą do większości punktów zapytania.

W pierwszej kolejności personel centrum lub punktu informacji turystycznej przekazywał informacje dotyczące

atrakcji oraz imprez odbywających się w tym czasie w danej destynacji (była to najbardziej wyczerpująca część

odpowiedzi uzyskanych z każdej jednostki) W przypadku pytania o nocleg większość jednostek podawało

propozycje obiektów w przedziale cenowym, jaki interesował potencjalnego turystę. Podane zostały linki do

obiektów, numery telefonów i orientacyjna cena. Jeden z informatorów zaproponował pomoc przy rezerwacji

i uzyskaniu rabatu, drugi polecił usługi biura pośredniczącego w rezerwacji noclegów. Inny jedynie odesłał na

stronę internetową. Część odpowiadających miała wiedzę na temat usług dodatkowych, które interesowały

potencjalnego turystę. Każda z jednostek informowała, że nie pośredniczy w rezerwacji noclegów i osoba

zainteresowana musi samodzielnie kontaktować się z poszczególnymi obiektami.

Każda z odpowiedzi zawierała linki, które mogły być pomocne przed przyjazdem i podczas pobytu na

miejscu. Tylko dwóch informatorów załączyło opis atrakcji turystycznych i imprez odbywających się w danej

- 132 -

destynacji. Trzy osoby podały takie informacje w treści wiadomości. Wszystkie jednostki proponowały

odwiedzenie atrakcji również poza miejscem, do którego zamierzał przyjechać potencjalny turysta. Zakres

informacji był różny: niektórzy tylko wymieniali obiekty, inni podawali orientacyjne odległości. W kilku

przypadkach podano link do strony internetowej z informacją, do kogo można zwrócić się po przybyciu do

danej miejscowości. Trzy jednostki informacji turystycznej zapraszały do dalszego kontaktu i odwiedzenia

jednostki po przyjeździe oraz informowały o swojej dostępności w przypadku dalszych pytań.

Należy stwierdzić, że zakres merytoryczny i forma uzyskanych odpowiedzi spełnia wysokie standardy

jakości. Ocena waha się w przedziale 4,40–6,05 (maksymalna wynosiła 6,60). Przy obliczaniu jakości obsługi za

pomocą mediów elektronicznych uwzględniono wagę na poziomie 55,0%. Niepokojące jest to, że duża część

jednostek nie odpowiedziała na zapytanie, niektóre natomiast mają błędny adres e-mail.

Rysunek 88. Ocena jakości pracy centrów i punktów informacji turystycznej Województwa

Zachodniopomorskiego na podstawie zapytania e-mail (n=16).


4. Podsumowanie badania

Uwzględnienie w wynikach badania rezultatów otrzymanych po wysłaniu zapytania e-mail zmieniło

końcową ocenę poszczególnych centrów i punktów informacji turystycznej. Ocena waha się w przedziale

9,35–19,10. Łączna, maksymalna ocena wynosi 21,02.

Rysunek 89. Łączna ocena badania metodą centrów i punktów informacji turystycznej Województwa

Zachodniopomorskiego (n=16).


- 133 -

Podsumowując ocenę jakości obsługi uczestników ruchu turystycznego w centrach i punktach informacji

turystycznej Województwa Zachodniopomorskiego, należy stwierdzić, że jest ona na dobrym poziomie.

Większość jednostek posiada dobre warunki lokalowe, sprzyjające obsłudze turystów. Dobrze należy ocenić

również oznakowanie dojazdu oraz samego lokalu. Jakość obsługi podczas wizyty w jednostce jest

zróżnicowana. Najwięcej zastrzeżeń wywołały brak identyfikatorów, kultura osobista podczas obsługi oraz brak

dbałości o właściwe zakończenie kontaktu. Zaobserwowano nadużywanie pytań zamkniętych. Przeważająca

część jednostek nie zareagowała na zapytanie wysłane via e-mail. Uzyskane odpowiedzi prezentują jednak

z reguły treści o wysokiej jakości merytorycznej. Informatorzy deklarują podtrzymywanie kontaktu oraz

ewentualną pomoc na czas pobytu.

- 134 -

VI. Jakość obsługi uczestnika ruchu turystycznego w opinii branży

hotelarsko-gastronomicznej (raport z badania CATI)


Badanie zostało przeprowadzone na próbie 204 ośrodków, które zlokalizowane są na terenie

Województwa Zachodniopomorskiego. Badanie objęło wszystkie powiaty wchodzące w skład regionu.

W badaniu wzięło udział 57,4% kobiet oraz 42,6% mężczyzn. Respondenci, którzy zostali zaproszeni do badania,

to właściciele oraz osoby zarządzające badanymi ośrodkami.

Rysunek 90. Struktura płci.

Źródło: Opracowanie Instytut Badawczy IPC na podstawie badań CATI.

Rysunek 91. Rodzaje badanych ośrodków.


Największa kategoria rodzaju ośrodka to kategoria „inne”. W jej skład wchodziły takie rodzaje ośrodków,

jak: pokoje gościnne (47,7%), domy wczasowe (23,9%) oraz agroturystyka (15,6%). Wśród kategorii

zaproponowanych w kafeterii odpowiedzi znalazły się takie rodzaje ośrodków, jak pensjonat (16,3%), dom

wycieczkowy (10,8%) oraz kemping (8,3%).

0.57%

0.43% Kobieta

Mężczyzna

0.01%

0.01%

0.01%

0.02%

0.06%

0.08%

0.11%

0.16%

0.54%

0% 10% 20% 30% 40% 50% 60%

Motel

Schronisko młodzieżowe

Pole biwakowe

Sanatorium

Hotel

Kemping

Dom wycieczkowy

Pensjonat

Inne

- 135 -

Tabela 32. Inne rodzaje ośrodków, N=109.

Rodzaj ośrodka Odsetek

Pokoje gościnne 47,7%

Dom wczasowy 23,9%

Agroturystyka 15,6%

Domki letniskowe 11,9%

Ośrodek harcerski 0,9%


Najwięcej wywiadów zostało przeprowadzonych w powiecie kołobrzeskim (17,5%), a w dalszej

kolejności w powiatach kamieńskim, gryfickim (po 14,7%) oraz koszalińskim (13,7%).

Rysunek 92. Lokalizacja badanych ośrodków.

Zachodniopomorskie

0 - 3

3 - 5

5 - 8

8 - 10

10 - 13

13 - 15

15 - 18

0,5

0,5

3,4

1

14,7

1,5

14,7

17,5

13,7

0,5

1

1

0,5

9,8

1,5

1,5

1

2

1,5

3,9

8,3


- 136 -

2. Wyniki badania

Porównując liczbę turystów korzystających z oferty badanych ośrodków można stwierdzić, że w około

⅓ przypadków utrzymuje się ona na dość zbliżonym poziomie, zarówno w porównaniu z poprzednim rokiem,

jak i okresem sprzed dwóch lat. Generalnie można odczytać tendencje wzrostową w ilości turystów

korzystających z oferty badanych ośrodków, szczególnie na tle ubiegłego roku. Badani poproszeni o podanie

szacunkowego wzrostu (lub spadku) ilości turystów korzystających z ich usług podali, że na tle ubiegłego roku

wzrost ten był o 12,62% większy, a w przypadku analogicznego okresu sprzed dwóch lat większy o 11,82%.

Rysunek 93. Zmiany w ilości turystów, którzy w tym roku odwiedzili badane ośrodki (na tle ostatniego roku i

ostatnich dwóch lat).


0.8%

0.6%

2.2%

2.1%

1.1%

1.2%

1.7%

1.5%

0.8%

1.3%

3.4%

3.4%

0% 10% 20% 30% 40% 50% 60% 70% 80% 90% 100%

Na tle ubiegłego roku

Na tle ostatnich dwóch lat

Zdecydowanie się zwiększyła Raczej się zwiększyła Raczej się zmniejszyła

Zdecydowanie się zmniejszyła Nie wiem/ Trudno powiedzieć Pozostała bez zmian

- 137 -

Badani zostali poproszeni o wskazanie tych miesięcy w roku, w których do ich ośrodków przyjeżdża

najwięcej i najmniej turystów. Nie dziwią odpowiedzi, że szczyt sezonu przypada na okres letni, szczególnie

lipiec i sierpień (odpowiednio: 94,1% i 79,9% wskazań). Wyniki wyraźnie świadczą o tym, że w zasadzie poza

sezonem letnim ośrodki prowadzą swoją działalność w sposób mocno ograniczony. Wskazuje to niewątpliwie

na konieczność działań wspierających wydłużenie sezonu, szczególnie w okresie zimowym i jesiennym, które są

w jakiś sposób dla branży turystycznej martwe.

Rysunek 94. Miesiące w roku, w których do Pana/i ośrodka przyjeżdża najwięcej i najmniej turystów.


0.2

%

0.2

%

0.2

%

0.2

%

0.5

% 1

.8%

9.4

%

8.0

%

0.7

%

0.2

%

0.1

%

0.2

%

5.3

%

4.2

%

3.4

%

3.0

%

3.1

%

3.3

%

0.3

%

0.4

%

3.8

%

3.5

%

3.7

%

3.6

%

0%

10%

20%

30%

40%

50%

60%

70%

80%

90%

100%

Przyjeżdża najwięcej turystów Przyjeżdża najmniej turystów

Log. (Przyjeżdża najwięcej turystów) Log. (Przyjeżdża najmniej turystów)

- 138 -

Okazuje się, że przedstawiciele badanych ośrodków bardzo często są pytani przez odwiedzających ich

turystów o atrakcje turystyczne znajdujące się w okolicy. Z taką sytuacją spotyka się aż 81,4% badanych.

Najczęściej goście pytają o zabytki, baseny i aquaparki, miejsca do zabawy dla dzieci, bliskość plaży oraz ścieżki

rowerowe i wypożyczalnie rowerów.

Rysunek 95. Pytania o atrakcje turystyczne.


Głównym środkiem transportu, który wskazywali badani przedstawiciele ośrodków turystycznych,

okazał się pociąg. Ten środek transportu został wskazany przez 43,1% respondentów. Kolejne środki

transportu, z których często korzystają turyści, to w opinii badanych autobusy kursowe (26%) oraz samochody

osobowe (20,1%).

Rysunek 96. Najczęstsze środki transportu turystów.


8.1%

1.9%

Tak

Nie

0.1%

0.4%

0.6%

2.0%

2.6%

4.3%

0% 5% 10% 15% 20% 25% 30% 35% 40% 45% 50%

Prom/Statek

Inny, jaki?

Autokar wycieczkowy

Samochód osobowy

Autobus kursowy

Pociąg

- 139 -

Według badanych przedstawicieli ośrodków turystycznych ich klienci w znacznej części preferują

turystykę aktywną (45,1% wobec 33,8% respondentów, którzy wskazali, że preferowany sposób wypoczynku

ma charakter pasywny).

Rysunek 97. Rodzaj turystyki preferowanej przez turystów przebywających w badanych ośrodkach.


Aż 85,3% badanych ośrodków zadeklarowało, że posiada stałych klientów, którzy odwiedzają ich

rokrocznie. Badani oszacowali odsetek takich klientów na poziomie 28,89% wszystkich klientów

odwiedzających ich ośrodek.

Rysunek 98. Posiadanie stałych klientów.


1.9%

2.7%

2.5%

0.9%

2.1%

Zdecydowanie aktywną

Raczej aktywną

Raczej pasywną

Zdecydowanie pasywną

Nie wiem/ Trudno powiedzieć

8.5%

1.5%

Tak

Nie

- 140 -

Głównym kanałem komunikacyjnym stosowanym do promowania własnej oferty są ogłoszenia

w internecie (81,4%) oraz własna strona WWW (65,2%). Pozostałe kanały wskazywane przez badanych (należy

dodać, że znacznie rzadziej) to ulotki i plakaty (12,7%), oferta dostępna w biurze podróży (6,9%) oraz ogłoszenia

w mediach tradycyjnych (6,4%).

Rysunek 99. Kanały komunikacyjne preferowane przez ośrodki.


Kanały komunikacyjne preferowane przez klientów są zbieżne z kanałami komunikacyjnymi

stosowanymi przez respondentów, tj. na pierwszym miejscu według badanych ich klienci korzystają z ogłoszeń

w internecie (73,5%), natomiast na drugim miejscu ze stron internetowych ośrodków (55,9%).

Rysunek 100. Kanały komunikacyjne preferowane przez klientów badanych ośrodków.


0.3%

0.3%

0.6%

0.7%

0.7%

1.3%

6.5%

8.1%

0% 20% 40% 60% 80% 100%

Ogłoszenia w mediach elektronicznych (radio,telewizja)

Mailing

Ogłoszenia w mediach tradycyjnych (prasa)

Oferta dostępna w biurze podróży

Inne

Ulotki, plakaty

Własna strona WWW

Ogłoszenia w Internecie

0.1%

0.1%

0.2%

0.2%

0.3%

0.3%

0.8%

5.6%

7.4%

0% 20% 40% 60% 80%

Ogłoszenia w mediach tradycyjnych (prasa)

Ogłoszenia w mediach elektronicznych (radio,…

Mailing

Ulotki, plakaty

Oferta dostępna w biurze podróży

Nie wiem/trudno powiedzieć

Inne

Własna strona WWW

Ogłoszenia w Internecie

- 141 -

Kolejne pytanie związane było ze stroną finansową działalności badanych ośrodków. Badani zostali

poproszeni o szacunkową wartość wpływów z przyjazdów turystów. Pytanie to spotkało się z relatywnie dużym

odsetkiem odmów: takich przypadków było aż 55,9%. Pozostali respondenci najczęściej deklarowali, że wartość

tych wpływów zamyka się w kwocie 50 tysięcy złotych (30,9%). Badani zostali także poproszeni o wskazanie

średniej wysokości opłaty za pobyt jednej osoby w badanym ośrodku. Koszt noclegu dla jednej osoby wyniósł

średnio 68,74 zł.

Rysunek 101. Szacunkowa roczna wartość wpływów z przyjazdów turystów.


Dość duża grupa badanych (29,9%) nie jest w stanie odnieść się do stwierdzenia, czy wpływy

z przyjazdów turystów w okresie ostatnich pięciu lat uległy jakiejkolwiek zmianie. Nieco mniejsza grupa uważa,

że pozostały one bez zmian (21,6%). Z kolei 26% respondentów uważa, że wpływy z przyjazdów turystów

w okresie ostatnich pięciu lat zwiększyły się, natomiast 22,5% badanych jest przeciwnego zdania.

Rysunek 102. Zmiany wpływów z przyjazdów turystów w okresie ostatnich 5 lat.


5.6%

0.1%

0.1%

0.1%

0.6%

0.5%

3.1%

0% 10% 20% 30% 40% 50% 60%

Odmowa odpowiedzi

1 mln zł i więcej

Do 0,5 mln zł

Do 1 mln zł

Do 100 000 zł

do 200 000 zł

Do 50 000 zł

0.9%

1.7%

1.0%

1.3%

3.0%

2.2%

Zdecydowanie się zwiększyły

Raczej się zwiększyły

Raczej się zmniejszyły

Zdecydowanie się zmniejszyły

Nie wiem/ Trudno powiedzieć

Pozostały bez zmian

- 142 -

Duża część badanych nie jest w stanie stwierdzić, czy na przestrzeni najbliższych dwóch i pięciu lat

nastąpi zmiana w ilości turystów korzystających z ich oferty (odpowiednio: 44,1% i 48%). Nieco więcej osób

twierdzi, że ilość ta raczej zwiększy się, niż zmniejszy (w perspektywie dwóch lat zwiększy się według 23,1%

respondentów, natomiast zmniejszy się według 12,2%, natomiast w perspektywie 5-letniej zwiększy się według

22,5%, a zmniejszy się według 11,3%).

Rysunek 103. Szacunek zmian ilości turystów w perspektywie najbliższych dwóch i pięciu lat.



ilość turystów odwiedzających badane ośrodki na przestrzeni ostatniego roku oraz ostatnich dwóch lat

zwiększa się lub pozostaje na tym samym poziomie,

miesiące, w których przyjeżdża największa ilość turystów, to lipiec i sierpień, natomiast najmniej

turystów odwiedza badane ośrodki w styczniu i lutym,

główne środki transportu turystów to, w opinii respondentów, pociągi, autobusy kursowe oraz

samochody osobowe,

badane ośrodki w dość mocny sposób opierają swoją działalność na stałych klientach. Aż 85,3% z nich

posiada takich klientów. Odsetek stałych klientów to stosunek około trzech turystów na dziesięciu,

główne kanały komunikacyjne wykorzystywane przez przedsiębiorców z branży turystycznej i ich

klientów to ogłoszenia w internecie (81,4%) oraz własna strona WWW (65,2%),

duża część badanych nie jest w stanie odnieść się do przyszłych zmian w ilości turystów

odwiedzających ich ośrodki, jednakże większy odsetek z nich uważa, że liczba ta zwiększy się raczej,

niż zmniejszy.

0.2%

0.3%

2.1%

1.9%

0.8%

0.9%

0.4%

0.3%

4.4%

4.8%

2.1%

1.8%

0% 10% 20% 30% 40% 50% 60% 70% 80% 90% 100%

Perspektywa 2 lat

Perspektywa 5 lat

Zdecydowanie się zwiększy Raczej się zwiększy Raczej się zmniejszy

Zdecydowanie się zmniejszy Nie wiem/ Trudno powiedzieć Pozostanie bez zmian

- 143 -

VII. Wnioski i rekomendacje ekspertów (wnioski z badania TDI,

panelu ekspertów oraz eksperckich wywiadów swobodnych)


Badania metodą telefonicznych wywiadów pogłębionych (TDI) uzupełniały indywidualne wywiady

pogłębione (IDI). Zostały one przeprowadzone z regionalnymi i krajowymi ekspertami w dziedzinie turystyki.

W porozumieniu z Zamawiającym wytypowano siedmiu ekspertów (czterech regionalnych i trzech krajowych),

z którymi rozmawiano telefonicznie w okresie pomiędzy 15 a 30 września 2013 r. Wywiad został

przeprowadzony w oparciu o scenariusz uzgodniony z Zamawiającym. Zagadnienia poruszanie podczas

rozmowy wzbogacały i rozwijały odpowiedzi uzyskane od ekspertów lokalnych. Pozwalały spojrzeć na ruch

turystyczny w Województwie Zachodniopomorskim i jego uczestników z szerszej perspektywy. Wiele

wypowiedzi zostało przytoczonych dosłownie, z uwagi na ich dużą wartość merytoryczną.

Panele ekspertów stanowiły podsumowanie „Badania struktury uczestników krajowego i zagranicznego

ruchu turystycznego w Województwie Zachodniopomorskim 2013 r.” Zorganizowano dwa panele (25 września

2013 r. w Koszalinie i 26 września 2013 r. w Szczecinie). Wzięli w nich udział zaproszeni eksperci lokalni

i regionalni. Zgodnie z założeniami podczas spotkań, poruszane były tematy przewidziane w scenariuszu

indywidualnych wywiadów pogłębionych (IDI). Organizacja paneli miała również na celu uzupełnienie

informacji uzyskanych podczas wcześniejszych wywiadów oraz uszczegółowienie wybranych zagadnień.

W ramach uzupełnienia przeprowadzono również wywiady o charakterze eksperckich wywiadów

swobodnych z lokalnymi ekspertami, którzy nie zostali uwzględnieni w indywidualnych wywiadach

pogłębionych. W taki sposób uzyskano informacje o ruchu turystycznym i jego uczestnikach od przedstawicieli

niemal wszystkich destynacji objętych badaniem Część rozmów przeprowadzono podczas bezpośredniego

spotkania, inne w trakcie rozmowy telefonicznej (łącznie z pięcioma ekspertami). Wywiady nie miały z góry

określonej struktury. Dotyczyły one ruchu turystycznego i miały charakter swobodnych wypowiedzi. Odbyły się

pomiędzy 12 września a 6 września 2013 r.

2. Wnioski uczestników telefonicznych wywiadów pogłębionych (TDI)

2.1. Wielkość i rozkład przestrzenny ruchu turystycznego (kontekst regionalny

i odniesienie do sytuacji w kraju)

W zgodnej opinii ekspertów zarówno regionalnych jak i krajowych ruch turystyczny w woj.

zachodniopomorskim systematyczne wzrasta (wzrost średnio ok. 7,0% na przestrzeni ostatnich trzech lat).

Zdaniem badanych, w niektórych obiektach noclegowych obłożenie sięgało 100%, a często trudno było znaleźć

w nich miejsce noclegowe w ogóle. Można zaobserwować duży wzrost w obszarze turystyki żeglarskiej,

w związku z budową infrastruktury i promocją marin i portów jachtowych Zachodniopomorskiego Szlaku

Żeglarskiego.

Województwo Zachodniopolskie odwiedza coraz więcej turystów polskich, niemieckich, skandynawskich,

a nawet rosyjskich. Dotyczy to w szczególności najważniejszych nadmorskich uzdrowisk. Można mówić

o innej sytuacji: trudniejszej, ale korzystnej dla dynamiki zmian w ruchu turystycznym. Dla przykładu,

tegoroczny sezon turystyczny w Kołobrzegu należał do rekordowych. W tym uzdrowisku zdaniem ekspertów

udzielono w 2012 r. ponad 3 mln. noclegów. Zauważalny jest wzrost liczby obiektów noclegowych,

ale jednocześnie widoczna jest silniejsza konkurencja. Średnia długość pobytu wynosi ok. 10 dni, przy czym

rezerwacje turystów obejmują najczęściej okres tygodnia.

- 144 -

W ocenie innego eksperta wielkość infrastruktury przekracza zapotrzebowanie na noclegi. Rejestrowana

baza noclegowa ma pojemość ok. 170–180 tys. miejsc i jest wypełniona w 80–90% tylko między 10 lipca

a 15 sierpnia. Na obszarze pojezierzy sytuacja wygląda inaczej, ponieważ obiekty są rozproszone. Tym samym

ich obłożenie jest zdecydowanie mniejsze, niż w pasie nadmorskim. Wzrost ruchu turystycznego niewątpliwie

jest jednak zauważalny. Eksperci uważają, że głównymi czynnikami wpływającymi w tym roku na ruch

turystyczny w Województwie Zachodniopomorskim były znakomita pogoda oraz działania reklamowe

zapraszające do odwiedzin tej części Polski. Według badanych Województwo Zachodniopomorskie – ze

względu na dużą podaż miejsc noclegowych – na tle Polski plasuje się w czołówce, zwłaszcza, jeśli chodzi o ruch

turystyczny w pasie nadmorskim.

Opinie ekspertów na temat wpływu kryzysu gospodarczego na ruch turystyczny są podzielone. Jeden

z rozmówców twierdzi, że nie zanotowano spadku w natężeniu ruchu turystycznego i ma on wciąż tendencję

wzrostową. Inny z kolei uważa, że to nie kryzys, a to nowa rzeczywistość gospodarcza: trudniejsza, inna,

z większymi wahaniami i ryzykiem. Jest to ocena dotycząca nadbałtyckich uzdrowisk. Najmniejszy ruch

turystyczny można zaobserwować w grudniu i styczniu, od maja następuje zdecydowany wzrost. Sytuacja

w listopadzie również nie jest zła. Kołobrzeg ma trochę wyższe ceny, niż Świnoujście. W przypadku tego

drugiego uzdrowiska można mówić o wschodzącym rynku, na którym brakuje obiektów na wysokim poziomie

i odpowiedniej kadry, dostępnych w Kołobrzegu. Zdaniem rozmówcy Kołobrzeg przyciąga innych, „lepszych”

klientów. Miasto dysponuje ok. 3–4 tys. miejsc w bazie noclegowej o standardzie trzech gwiazdek i więcej.

Część bazy o niższym standardzie lub wchodzącej na rynek sprzedaje swoją ofertę w serwisach kuponowych

(np. Groupon). Uważa on jednak, że ruch uzdrowiskowy w Świnoujściu również będzie wzrastał.

Eksperci dostrzegają jednak wpływ kryzysu na rynek turystyczny. Model rynku zmienia się od lat. Kiedyś

głównym klientem były instytucje oferujące wypoczynek dla dzieci i młodzieży. Obecnie można zauważyć

skracanie się pobytów i większe rozdrobnienie segmentów rynku. Wiąże się to z większą niepewnością na

rynku, sprzedażą miejsc do ostatniej chwili. Większa liczba turystów niemieckich w pasie nadmorskim może być

symptomem kryzysu europejskiego (oszczędni Niemcy rezygnują z podróży do innych destynacji, w tym

pozaeuropejskich). Uzyskują oni dzięki temu bardzo korzystne ceny (40–50% niższe niż cena regularna, a już na

pewno niższa, niż za podobne pobyty w Niemczech). Wg ekspertów krajowych kryzys gospodarczy w Europie

sprzyja ruchowi turystycznemu w Polsce, a w szczególności przysłużył się on zwiększeniu liczby klientów

w Województwie Zachodniopomorskim, o czym już wspomniano powyżej.

2.2. Charakterystyka i preferencje uczestników ruchu turystycznego

Część instytucji reprezentowanych przez rozmówców nie prowadzi szczegółowych badań profilu turysty

odwiedzającego Województwo Zachodniopomorskie. Eksperci krajowi operują przede wszystkim danymi

ilościowymi opartymi na informacjach dostarczonych przez MSiT oraz GUS, dostrzegają potrzebę realizacji

regularnych badań – takich jak to, czyli przeprowadzanych na zlecenie Urzędu Marszałkowskiego Województwa

Zachodniopomorskiego. Jak już wspomniano, eksperci nie mają wiedzy dotyczącej charakterystyki uczestników

ruchu turystycznego. Jeden z ekspertów uważa, że struktura turystów jest bardzo zróżnicowana.

W uzdrowiskach nadmorskich przeważają osoby ukierunkowane na wypoczynek i regenerację sił (według

ekspertów dynamicznie rozwija się turystyka uzdrowiskowo-medyczna). Coraz bardziej różnicuje się poziom

zamożności turystów odwiedzających region. Przedstawiciele branży hotelarsko-gastronomicznej mówią

o małych obrotach z działalności gospodarczej, a eksperci krajowi są zdania, że turyści są coraz aktywniejsi.

- 145 -

W opinii jednego z rozmówców, ponad 90% turystów (w szczególności rodziny z dziećmi) odwiedzających

Województwo Zachodniopomorskie preferuje wypoczynek typu „morze – słońce - plaża”. Celem przyjazdu 99%

uczestników ruchu turystycznego jest wypoczynek. Ekspert ten sformułował następującą opinię: „Dzisiaj

wypoczynek jest okraszony modnymi zachowaniami rekreacyjnymi, np. kajak, skutery, gokarty, rowery, banan,

latanie”. Gminy turystyczne starają się promować inny typ wypoczynku, kreują popyt na nowe usługi, wpływają

na model zachowań turystów. Rozmówca uważa, że 70-80% przedstawicieli gmin nie ma świadomości, że w ich

sąsiedztwie znajdują się cenne atrakcje naturalne (takie jak Woliński Park Narodowy). Sądzi on, że gminy

promują nowy styl wypoczynku niejako na wyrost: „więcej się o tym mówi, niż dzieje w rzeczywistości”. Poziom

świadomości klienta jest bardzo niski i oprócz wypoczynku niewiele go interesuje (chyba, że jest brzydka

pogoda). Mówi się o realizacji idei 3xE (entertainment, excitement, education, czyli rozrywka, ekscytacja,

edukacja). Zdaniem eksperta regionalnego, jest to tylko obraz deklarowany, nie poparty stanem faktycznym.

„Na brzydką pogodę mamy np. Muzeum 15. Południka w Trzęsaczu, takie coś, nie trzeba się wysilać, a fajnie

można spędzić pół godziny”. Ludzie chcą przede wszystkim wypocząć, fizycznie oraz psychicznie. Taka opinia

odbiega nieco od deklaracji uczestników ruchu turystycznego, jak również uczestników indywidualnych

wywiadów pogłębionych.

Położenie transgraniczne Województwa Zachodniopomorskiego w dużym stopniu wpływa na strukturę

ruchu turystycznego. Znaczna ilość odwiedzających region pochodzi z Niemiec, którzy po sezonie letnim

gwarantują obłożenie obiektów noclegowych (szczególnie w pasie nadmorskim). Z tego względu chociażby

Kołobrzeg jest wyjątkowym miejscem na turystycznej mapie Polski: jest to trzecie miasto w kraju (po

Warszawie i Krakowie) pod względem udziału w wielkości ruchu turystycznego. Ekspert wyrażający tę opinię

wcześniej wspominał o 3 mln. noclegów udzielonych w Kołobrzegu w 2012 r. Miasto o statusie uzdrowiska

posiada „prawdziwie turystyczną” bazę noclegową, w której co trzeci nocleg jest udzielany niemieckiemu

turyście. Nacja ta wiedzie prym w przyjazdach grupowych. Z kolei Skandynawowie preferują przyjazdy bardziej

indywidualne, ewentualnie w zorganizowanych, niewielkich grupach. Jak zauważył inny rozmówca, nie wolno

zignorować coraz częściej odwiedzających Województwo Zachodniopomorskie Rosjan. Turyści ze Wschodu to

osoby, które mogą stanowić coraz istotniejszą grupę turystów przybywających na Pomorze Zachodnie, nie tylko

w celach turystycznych, jeśli poda się im produkt na odpowiednim poziomie (niekoniecznie tani).

Eksperci twierdzą, że Województwo Zachodniopomorskie posiada liczne atrakcje turystyczne, zarówno

w pasie nadmorskim (przede wszystkim morze, lasy, możliwość popływania kajakiem, sporo ścieżek

rowerowych), jak i w obszarze pojezierzy. Turyści są zainteresowani głównie wypoczynkiem nad morzem,

wypoczynkiem aktywnym, zakupami i pobytami w uzdrowiskach. Nieliczni turyści odwiedzający Województwo

Zachodniopomorskie nastawiają się głównie na zwiedzanie okolicznych zabytków (nie ma jednego zabytku,

który byłby najczęściej odwiedzany przez uczestników ruchu turystycznego).

Szczególną popularnością wśród turystów zagranicznych cieszą się destynacje nadmorskie: Świnoujście,

Kołobrzeg czy Międzyzdroje. Powodem popularności Województwa Zachodniopomorskiego wśród uczestników

krajowego i zagranicznego jest baza noclegowa o wysokim standardzie oraz dużo atrakcji i np. pola golfowe. Nie

bez znaczenia na intensywność ruchu turystycznego i kierunki przyjazdów gości jest infrastruktura

komunikacyjna. Do województwa pomorskiego przyjeżdżają turyści z Warszawy, Łodzi i Krakowa.

Województwo Zachodniopomorskie jest odwiedzane również przez gości z Wielkopolski, Dolnego Śląska

i Śląska. Wynika to z faktu, że przedsiębiorstwa pochodzące z tych województw miały w regionie swoje ośrodki.

Pozostał sentyment. „Jest to dawny turysta tzw. returners (kiedyś jeździłem – jeżdżę nadal). Taki wyjazd wiąże

się z obniżeniem progu ryzyka, ponieważ turysta zna dobrze to miejsce”.

- 146 -

2.3. Promocja i informacja turystyczna Województwa Zachodniopomorskiego

(kontekst regionalny i odniesienie do sytuacji w kraju)

Istotnym elementem wywiadów była ocena promocji turystycznej regionu. Zdaniem jednego z ekspertów,

działania na rzecz promocji regionu prowadzą głównie Samorząd Województwa Zachodniopomorskiego,

samorządy lokalne, Zachodniopomorska Regionalna Organizacja Turystyczna (ZROT) i lokalne organizacje

turystyczne. Koszty działań promocyjnych są dofinansowywane z funduszy unijnych. Ich skuteczność będzie

można ocenić za jakiś czas. „By można było nas zauważyć, należy zwiększyć nakłady na promocję”. Inny

rozmówca sądzi, że jest to „trudne zagadnienie, bo wszyscy są ekspertami”. Uczestnik wywiadu uważa, że

„coraz lepiej zaczynamy wykorzystywać narzędzia marketingowe i dzielić się nimi: Polska Organizacja

Turystyczna powinna promować Polskę, a hotele powinny promować się w ramach miejscowości”. Jego

zdaniem skuteczniejsza byłaby promocja produktowa, niż regionalna (np. zdrowie i uroda, spa, city break).

Województwo Zachodniopomorskie realizuje taką formę promocji, m.in. poprzez pokazywanie produktów

takich, jak golf i turystyka żeglarska. Sądzi, że być może inne regiony w Polsce promują się skuteczniej.

Eksperci krajowi dostrzegają bardzo dużą rolę w promocji regionu ZROT-u. Według jednego z badanych

ZROT może stanowić pewnego rodzaju wzór działań dla innych Regionalnych Organizacji Turystycznych. Jak

wskazywano, przedstawiciele ZROT-u aktywnie promują region („zawsze z pomysłem i ich działania są

przemyślane”) i zawsze chętnie uczestniczą w pracach koncepcyjnych nad ogólną promocją Polski.

Wspominano również, iż Województwo Zachodniopomorskie było jednym z pierwszych województw, którego

przedstawiciele przygotowali dla Polskiej Organizacji Turystycznej katalogi z produktami turystycznymi.

Zdaniem jednego z ekspertów nie funkcjonuje niestety system zależności pomiędzy Polską Organizacją

Turystyczną a regionalnymi i lokalnymi organizacjami turystycznymi. Kompetencje są rozproszone, również w

ramach promowania się jednostek samorządu lokalnego na różnych poziomach. Niestety, ciągle miejscowości

chcą się promować samodzielnie, nie zaś produktowo i regionalnie. Być może „health and beauty” będzie

pierwszą promocją produktową na poziomie regionu. Rozmówca twierdzi, że np. promocja Kołobrzegu za

granicą jest słaba. Ekspert krajowy natomiast uważa, że ZROT bardzo aktywnie współpracuje z POT-em

i aktywnie uczestniczy w różnych działaniach promujących Polskę na arenie międzynarodowej. Według

przedstawiciela POT-u, Województwo Zachodniopomorskie jest obecne na targach zagranicznych i zawsze ma

przygotowaną koncepcję promocji regionu.

Opinia innego eksperta wskazuje, że promocja na poziomie regionalnym jest zbyt słaba, szczególnie w

odniesieniu do kluczowych produktów (promocja wizerunkowa dominuje nad produktową). Również ten sam

rozmówca podkreśla rozproszenie działań promocyjnych. Wypowiadanie się na temat polityki promocyjnej jest

w jego przekonaniu drażliwym tematem. Trudno mówić o wymiernych efektach działań promocyjnych, gdyż

mogą się one nakładać na jakiś trend. Widoczny jest brak podziału kompetencji pomiędzy samorządem

wojewódzkim a regionalną organizacją turystyczną: „promocja jest nieskoordynowana, każdy [działa] sobie (…)

brak jest koordynacji między Urzędem Marszałkowskim a innymi (…), brak koordynacji poziomej na poziomie

województwa i pionowej oraz współdziałania do poziomu przedsiębiorstwa”. Przeszkodą jest również niski stan

świadomości wielu przedstawicieli branży turystycznej (sądzą, że oferowanie tylko i wyłącznie miejsc

noclegowych zadowoli turystę, są skoncentrowani jedynie na sezonie, nie chcą prowadzić działalności poza

sezonem, myślą starymi schematami).

- 147 -

Uczestnicy wywiadów podkreślają, że certyfikacja, współpraca i standaryzacja są ważne, nie tylko

w odniesieniu do systemu informacji turystycznej Województwa Zachodniopomorskiego. Dla przykładu,

Związek Portów i Przystani Jachtowych LOT Zachodniopomorskiego Szlaku Żeglarskiego zaplanował w projekcie

Program Promocji Zachodniopomorskiego Szlaku Żeglarskiego środki na certyfikację zachodniopomorskich

marin.

Jeden z rozmówców bardzo słabo ocenia system informacji turystycznej w regionie. Uważa, że punktów

informacji jest dużo, często ich położenie jest przypadkowe, a ofertowane usługi na niskim poziomie („nie

wiadomo, po co do nich wstępować”). Świnoujście jest, zdaniem eksperta, dobrym przykładem, szczególnie

dzięki mobilnym punktom informacji turystycznej. Rozmówca sądzi, że warto uczyć się np. od Austrii, gdzie przy

parkingach funkcjonują punkty informacji turystycznej. „Nie wiem, czy jest jakiś system informacji, w dużych

miastach były. Systemy przenoszą się do elektroniki: smartfony, aplikacje, chociaż kody QR, ale nie przyjmują

się i turyści dalej wolą mapy. Drukowana forma jest nadal potrzebna”.

Inny ekspert sądzi, że regionalny system informacji turystycznej nie istnieje: „elementy systemu mamy, lecz

brak jest między nimi relacji, więc nie ma systemu, według teorii systemów Ludwiga von Bertalanffy”. Brak jest

chociażby systemu zinwentaryzowania zasobów turystycznych. Również ten rozmówca powołuje się na dobre

praktyki austriackie. Żaden z ekspertów nie wypowiadał się na temat systemów informacji turystycznej

w innych regionach.

Ekspert krajowy dostrzega fakt, że reprezentantka Koszalina została wyróżniona w konkursie

organizowanym przez POT na najlepiej działającą informację turystyczną. Badani chwalili również

przedstawicieli informacji turystycznej ze Szczecina. Uczestnicy wywiadów uznają, że większość informacji

turystycznych działających na terenie województwa posiada certyfikację i standaryzację. Ale, jak zaznaczają,

przyjęcie tych elementów nie jest wystarczające – ważniejsze jest to, aby informacje turystyczne znajdowały się

w jednym systemie regionalnym. Chodzi o to, aby reprezentanci poszczególnych punktów informacyjnych czuli

się częścią większej całości – chodzi, z jednej strony, o wspólną bazę danych, a z drugiej, o takie działania jak

choćby wspólny system szkoleń. Ważne jest, aby np. informacja turystyczna w Szczecinie czy w Koszalinie

wiedziała, co się dzieje w tych miastach. Jeśli turysta się zagubi się w Kołobrzegu, to powinien dostać informacje

także o pozostałych miejscach w regionie. Wtedy będzie można mówić o faktycznym, zintegrowanym systemie.

Eksperci krajowi uważają, że o ile ZROT działa bardzo sprawnie, o tyle Lokalne Organizacje Turystyczne

(LOTy) dopiero raczkują i współpraca z nimi czy też między nimi a ZROT-em nie układa się najlepiej. Pierwsze

symptomy poprawy są jednak widoczne. LOT-y mają problemy finansowo-techniczne z systemem informacji

turystycznej. Jeden z respondentów, przedstawiciel POT-u, powiadomił, iż trwają bardzo intensywne prace nad

jedną wspólną bazą w postaci repozytorium informacji turystycznej, w tym także ROT-ów i LOT-ów.

Eksperci są podzieleni w ocenie repozycjonowania wizerunku regionu poprzez nową strategię

brandingową, opartą na wizji „Pomorze Zachodnie”. Jedni uważają, ze jest to dobry pomysł, ale potrzeba czasu,

aby brand został zapamiętany i działał na podświadomość klientów. Inni natomiast jeszcze nie widzieli kampanii

(znają hasło „Morze przygody”, natomiast nowe hasło jest im nieznane lub do nich nie przemawia – muszą się

z nim osłuchać). Inny uważa, że brakuje mu hasła obecnej kampanii – jest sama nazwa regionu, a nie ma hasła.

Jeden z ekspertów krajowych zwraca uwagę na fakt, że trudno w tym momencie ocenić, czy rebranding regionu

był dobry i skuteczny, czy też nie. Po roku czy dwóch będzie można ocenić ten fakt – na razie widać pozytywny

odzew, ale jest za wcześnie na wyciąganie daleko idących wniosków.

- 148 -

Opinie dotyczące nowego logo Województwa Zachodniopomorskiego są raczej pozytywne:

„Oczywiście, że znam. Wykorzystujemy je w prowadzonych działaniach promocyjnych. Podoba nam

się”.

„Kolorystyka i znak jest logiczny, kojarzy się właściwie. Proste, co jest najwłaściwsze. Znak wybij się”.

„Wihajster nie wydaje mi się ciekawy, nie zauważyłem tego wcześniej, odhaczenie punktu ptaszkiem.

Żadna różnica: Pomorze Zachodnie a Zachodniopomorskie”.

„Przyzwyczaiłem się do starego. Rozproszone kwadraciki, może są to jakieś przekazy. Jako historyk

bym się czepiał, a ludzie z głębi lądu często dzielą na Wybrzeże i Pomorze. Lepsze byłoby Pomorze”.

„Ja jestem zwolennikiem dość prostych form graficznych, jak najmniej folkloru. To logo, które znam,

jest według mnie nie najgorsze, znam gorsze. Wizerunkowo będzie działać wtedy, kiedy większość

ludzi będzie kojarzyło ten znak z tym produktem”.

„Znam logo. O ile przy poprzednim logo mówiliśmy bardziej o falach, o tyle tutaj o czymś w rodzaju

żagli czy latawców. Tak że idziemy dalej”.

„Znam nowe logo Województwa Zachodniopomorskiego. Nie mam z nim żadnych skojarzeń

specjalnych. Jeżeli chodzi o cechy, jakie odzwierciedla, to na pewno, że jest to region, w którym

turystyka ma duże znaczenie, przyjazny turystom. Podoba mi się to logo, jest jasne i czytelne”.

Jeden z respondentów (ekspert krajowy) nie do końca popierał pomysł wprowadzenia nowego logo, skoro

do starego jeszcze wszyscy nie zdążyli się przyzwyczaić. Uważa on, że stare nie było rozpoznawalne i dlatego

wprowadzono coś nowego. Na efekty związane ze zmianą trzeba poczekać, bo nie przychodzą one szybko.

2.4. Oferta turystyczna Województwa Zachodniopomorskiego (kontekst

regionalny i odniesienie do sytuacji w kraju)

Ekspertów pytano o ocenę atrakcyjności i konkurencyjności oferty turystycznej regionu oraz elementy

przewagi konkurencyjnej w obszarze turystyki na tle innych regionów. Zdaniem rozmówców Województwo

Zachodniopomorskie to jeden z najbardziej atrakcyjnych regionów w Polsce i obszar o wyjątkowym potencjale

turystycznym. Jego przewaga polega na różnorodności, przygranicznej lokalizacji oraz powiązaniu z siecią

szlaków turystycznych Europy. Niezaprzeczalnym atutem jest natura, w tym czyste środowisko.

Zdaniem jednego z uczestników wywiadów, trudno jest porównać Województwo Zachodniopomorskie do

pomorskiego, który posiada silne atuty. Do tego ostatniego regionu przyjeżdżają turyści ze stolicy, natomiast

Zachodniopomorskie to region nie w pełni odkryty przez mieszkańców Warszawy. Według jednego z ekspertów

krajowych, Województwo Zachodniopomorskie ma mniej do zaoferowania, jeżeli chodzi o takie atuty, jak

turystyka w miastach czy kulturowa. Natomiast, jeżeli chodzi o turystykę wypoczynkową i aktywną, to po części

Województwo Zachodniopomorskie wygrywa, dysponując w paśmie wybrzeża zachodniopomorskiego

produktami, które już powstały, i obecną bazą noclegową. Natomiast, jeśli chodzi o ofertę z „głębi lądu”

(np. pojezierza czy obszary bardziej nizinne), Zachodniopomorskie konkuruje tutaj z województwami

sąsiednimi. Jak dodają pozostali badani: „Nie można stać w miejscu – trzeba cały czas się rozwijać i podwyższać

poziom oferty”. Jeden z ekspertów krajowych dodał, że w Województwie Zachodniopomorskim stanowczo za

mało jest ofert pakietowych na wyższym poziomie. Są tylko w większych kurortach – powinno być ich więcej

w mniejszych miejscowościach.

Kolejny rozmówca zna dobrze pas nadmorski Województwa Zachodniopomorskiego i sądzi, że został

wykonany duży skok (widać to szczególnie w Kołobrzegu, Świnoujściu i Rewalu). Dawniej widoczna była duża

dysproporcja względem województwa pomorskiego. Obecnie zagospodarowanie turystyczne jest na wysokim

poziomie. Region wyróżnia się nowoczesnością oraz estetyką przestrzeni publicznej. Należy obawiać się

- 149 -

„przeinwestowania” i umiejętnie planować zagospodarowanie terenów nadmorskich. Ekspert sądzi, że w ciągu

najbliższych 2–3 lat może wybuchnąć konflikt, spowodowany potrzebą ochrony krajobrazu w pasie nadmorskim

a żywiołowym rozwojem inwestycji turystycznych.

Uczestnicy wywiadów różnie oceniają działania samorządów i usługodawców branży turystycznej, mające

na celu dopasowanie oferty turystycznej Województwa Zachodniopomorskiego do oczekiwań turystów.

Niektórzy dostrzegają, że takie działania są podejmowane. Ich ocena leży w gestii turystów korzystających

z oferty. Jeden z rozmówców sądzi, że gminy inwestują w rozwój turystyki, jeśli widzą w niej źródło dochodów.

Często przeszkodą w rozwoju turystyki jest np. rolniczy charakter gminy (była mowa o gminie Wolin). Eksperci

krajowi uważają, że samorządy coraz częściej zacieśniają współpracę z przedsiębiorcami działającymi w branży

turystycznej, „ale do ideału jeszcze daleko”, jak zauważył jeden z respondentów. W opinii badanych braku je

badań czy też informacji o turystach przyjeżdżających do danej gminy: „brakuje regularnych badań opinii

prowadzonych przez lokalne samorządy”. Według ekspertów, przedsiębiorcy niewiele wiedzą o turystach

przyjeżdżających do danej części regionu, a powinni przecież znać ich preferencje.

Eksperci dostrzegają brak uzasadnienia niektórych inwestycji realizowanych przez gminy (podawany był

m.in. przykład ścieżek rowerowych, z których nikt nie korzysta). Czasami projekty infrastrukturalne, np. trasy

rowerowe, nie są realizowane we współpracy z branżą turystyczną. Brakuje ich wykorzystania komercyjnego,

operatora produktu czy też informacji dedykowanych przedstawicielom bazy noclegowej. Część gminnych

inwestycji (np. przystań kajakowa) stanowi konkurencję dla ofert przedsiębiorców. Brakuje konsultacji wielu

projektów z przedsiębiorcami.

Zdaniem rozmówców, wzrost przyjazdów poza sezonem wymaga zwiększenia nakładów na infrastrukturę

turystyczną. Natomiast kierunki rozwoju turystyki na poziomie regionalnym zostały sformułowane i dotyczą

trzech głównych produktów: wellness & spa, mariny, golf oraz rozwoju turystyki medyczno-uzdrowiskowej.

Eksperci uważają, że wzrost przyjazdów pozasezonowych wymaga zmiany mentalności, gdyż Polacy są

przyzwyczajeni do wypoczynku w sezonie letnim. Z jednej strony, potrzeba jest edukacja turystyczna, z drugiej,

zapewnienie szerokiej oferty po sezonie letnim. Jeden z ekspertów jest zdania, że należy wykorzystywać

elementy związane z historią i kulturą Województwa Zachodniopomorskiego (np. Wikingowie, Hortulus – ogród

tematyczny). Ważne jest budowanie i tworzenie od podstaw atrakcji. Rozmówca podawał przykład turystyki

rybackiej, niezwiązanej z wędkarstwem. Brakuje etosu rybactwa, który stanowi nierozerwalny element tradycji

regionu. Wprawdzie sprzedaż świeżej ryby ograniczają różne przepisy, ale jest to dobry kierunek.

2.5. Współpraca na rzecz rozwoju i promocji turystyki (kontekst regionalny

i odniesienie do sytuacji w kraju)

Eksperci byli kolejną grupą poproszoną o ocenę współpracy turystycznej w Województwie

Zachodniopomorskim. Generalnie uczestnicy indywidualnych wywiadów pogłębionych raczej negatywnie

wypowiadali się w sprawie współpracy pomiędzy poszczególnymi przedsiębiorcami, którzy de facto między

sobą konkurują. Za przykład dobrych praktyk dotyczących współpracy podawano relacje: biuro podróży –

ośrodki wczasowe/hotele. Tu współpraca jest, i ciągle się rozwija. Inny badany podawał przykład Związku

Portów i Przystani Jachtowych LOT Zachodniopomorskiego Szlaku Żeglarskiego, który dobrze współpracuje

z samorządami i innymi organizacjami turystycznymi, w tym z Zachodniopomorską Regionalną Organizacją

Turystyczną.

- 150 -

Jeden z rozmówców po raz kolejny podkreślał znaczenie współpracy przy koordynowaniu działań

promocyjnych regionu na wszystkich poziomach. Wyraził opinię, że samorządy lepiej wykorzystują narzędzia

marketingowe, co powinno przełożyć się na współpracę w obszarze promocji. Kolejny ekspert ubolewa jednak,

że współpraca kończy się przeważnie wraz z czasem trwania projektów. Przykładem tego była kampania „Czas

na Bałtyk”, która miała wypromować Bałtyk – niestety, podejmowane działania skończyły się z czasem życia

projektu.

Rozmówca dostrzega brak współpracy tych dwóch nadmorskich regionów: „brak podejmowania sojuszy

celowych we współpracy i powielamy bezpieczne schematy”. W obszarze współpracy na rzecz rozwoju

i promocji turystyki ważne jest zapewnienie dobrej dostępności komunikacyjnej, w tym bezpośrednich połączeń

kolejowych (np. z Kołobrzegiem). Uczestnik wywiadu jest zdania, że współpraca na rzecz rozwoju turystyki

żeglarskiej w Województwie Zachodniopomorskim jest dobra, w porównaniu do innych regionów.

Podejmowane są liczne działania, jednak proces zmian jest zbyt powolny. Brakuje rozwiązań systemowych,

a wadą jest „akcyjność” działań.

Współpracę w zakresie rozwoju i promocji turystyki w Województwie Zachodniopomorskim z podmiotami

struktur krajowych regulują przepisy Ustawy o Polskiej Organizacji Turystycznej oraz wytyczne Urzędu

Marszałkowskiego Województwa Zachodniopomorskiego. Współpraca ta wymaga edukacji, uświadomienia

sobie powiązań pomiędzy poszczególnymi szczeblami: przedsiębiorców, gminy, powiatu, regionu i kraju.

Eksperci krajowi chwalą sobie współpracę pomiędzy POT-em oraz ZROT-em czy też poszczególnymi LOT-

ami. Dostrzeżona również została współpraca pomiędzy Ministerstwem Sportu i Turystyki a POT-em i/lub

poszczególnymi samorządami, co wynika z zapisów wspomnianej ustawy.

3. Wnioski uczestników paneli turystycznych

3.1. Wielkość i rozkład przestrzenny ruchu turystycznego

Zdaniem ekspertów, od połowy czerwca zaczyna się już pełny sezon. Szczyt sezonu turystycznego ma

miejsce w miesiącach wakacyjnych. Potem następuje zdecydowany spadek. Jesienią obiekty zapełniają turyści

niemieccy. Z roku na rok zwiększają się ruch turystyczny oraz wpływy z turystyki. Nie są prowadzone dokładne

statystyki liczby odwiedzających turystów. Prowadzone inwestycje potwierdzają jednak wzrost ruchu

turystycznego. Nie można mówić o kryzysie na rynku turystycznym, ponieważ w regionie go nie widać.

Przyjazdy do Województwa Zachodniopomorskiego stają się jednak coraz krótsze. Branża turystyczna

przyzwyczajona jest natomiast do długich pobytów. Obiekty mają problem z zachowaniem konkurencyjności

w zmieniających się realiach rynkowych. Potrzebne są praktyczne szkolenia.

Uczestnicy paneli są zdania, że w pasie nadmorskim dominuje turystyka pobytowa, wypoczynkowa. Obszar

pojezierzy jest traktowany tranzytowo. Ten teren charakteryzuje się większym udziałem turystyki aktywnej.

Pojezierza mają duży potencjał, ale są niedoinwestowane. Brakuje tutaj infrastruktury o wysokim standardzie.

Również ruch turystyczny jest mniejszy. Przedsiębiorstwa turystyczne zarabiają jednak i funkcjonują.

3.2. Charakterystyka i preferencje uczestników ruchu turystycznego

W opinii ekspertów uczestników ruchu turystycznego można podzielić na kilka kategorii. Niemcy

i Skandynawowie to turyści sentymentalni i aktywni. Szczególnie aktywni są goście niemieccy: mają plan

podróży, uwzględniający interesujące ich miejsca. Preferują „aktywne zwiedzanie”. Turystów krajowych można

natomiast podzielić na dwie grupy: aktywnych i „stacjonarnych – leniwych”. Turyści aktywni łączą plażowanie

z rekreacją i sportem.

- 151 -

Dla Województwa Zachodniopomorskiego istotne znaczenie ma turystyka uzdrowiskowa i produkty typu

„zdrowie i uroda”. Duży udział w ruchu turystycznym mają polscy i niemieccy kuracjusze (kierowani przez NFZ

i Krankenkasse). Skandynawowie preferują pobyty spa & wellness, turystykę zakupową oraz aktywną (m.in. golf

i nordic walking).

Transgraniczne położenie jest atutem z punktu widzenia oceny ruchu turystycznego. Dominuje turystyka

zakupowa, ale również zdrowotna i usługowa. Niemcy tradycyjnie są nastawieni na zwiedzanie i turystykę

aktywną. Wzrasta liczba gości z Wielkiej Brytanii (przyciąga ich mieszkająca na Wyspach Polonia). Brytyjczycy są

zainteresowani przede wszystkim ofertą typu city break i golfem (sport ten jest też coraz bardziej popularny

wśród Holendrów).

3.3. Promocja i informacja turystyczna Województwa Zachodniopomorskiego

Jeden z uczestników panelu zauważa, że nie istnieje spójny system informacji turystycznej w Polsce,

chociaż w województwie pomorskim, małopolskim i śląskim są stworzone regionalne systemy. Natomiast

Polska Organizacja Turystyczna nie stworzyła takiego systemu i Województwo Zachodniopomorskie czeka na

jego pojawienie się, aby dopasować do niego regionalny system wewnętrzny.

Informacje turystyczne w regionie są tworzone na różnych zasadach, nie ma jednolitych wytycznych. Część

funkcjonuje w strukturach urzędów, inne mogą prowadzić działalność gospodarczą. Na terenie Województwa

Zachodniopomorskiego funkcjonuje dość dobra sieć informacji turystycznej (55 jednostek), lecz nie ma między

nimi współpracy i zmienia się często personel. Problemem jest brak funduszy na funkcjonowanie sieci

informacji i jej rozwój. Można mówić o systemie punktowym, nie sieciowym. Brak jest pieniędzy albo się one

kończą i system się rozpada. Od 2001 r. są podejmowane próby stworzenia regionalnego systemu. Certyfikację

jednostek informacji prowadzi Zachodniopomorska Regionalna Organizacja Turystyczna.

Rozmówcy są zdania, że promocja regionu jest bardziej wizerunkowa, niż produktowa, czego skutkiem

okazuje się często ubogość tematycznych wydawnictw, jakie można otrzymać w jednostkach informacji

turystycznej regionu. Nakład wydawnictw lokalnych jest ciągle zbyt mały: Świnoujście drukuje 200 tys. map,

Kołobrzeg – 50 tys. W innych miejscowościach nakład nie przekracza kilku tysięcy egzemplarzy.

W opinii jednego z ekspertów działania promocyjne w regionie są realizowane wtedy, kiedy są na to środki.

Brakuje skoordynowania z rozkładem ruchu turystycznego (np. tragi turystyczne powinny być organizowane

przed sezonem letnim, nie jesienią). Osoba ta dostrzega podkreślany wcześniej brak skoordynowania działań

promocyjnych na różnych poziomach. Z punktu widzenia oceny skuteczności polityki promocyjnej, powinna ona

być oceniana przez osoby z zewnątrz. Istotna jest informacja, jak działania te przekładają się na ruch

turystyczny, ale nikt nie potrafi tego zweryfikować. Brakuje bieżącego monitorowania skuteczności kampanii

promocyjnych. Brakuje spektakularnych działań, ale jest widoczna systematyczność.

Jeden z rozmówców jest zdania, że w działaniach promocyjnych należałoby się skupić na rynkach

wschodzących. Potencjalnym rynkiem będą Czechy, ale dopiero po ukończeniu drogi ekspresowej S3. Jej

uruchomienie przyniesie zwiększenie liczby czeskich turystów weekendowych. Oferta dla Włochów na

Pojezierzu to polska kuchnia. Na poziomie regionalnym ważne jest zatem rozpoznanie potrzeb turystów

z poszczególnych nacji (np. Włosi są zainteresowani kuchnią regionalną, a Brytyjczycy trasami rowerowymi).

- 152 -

Uczestnicy panelu mają różne zdania na temat nowej identyfikacji Województwa Zachodniopomorskiego.

Jedna z opinii jest następująca: „znak jest czysty, dużo kolorów, ale jeden motyw. Trudno się odnieść, mam

ambiwalentne uczucia, jest bardziej uniwersalny”.

3.4. Oferta turystyczna Województwa Zachodniopomorskiego

Eksperci podkreślają, że w Województwie Zachodniopomorskim pojawia się coraz więcej całorocznych

ofert typu spa & wellness. Właściciele obiektów muszą zapewnić sobie gości również poza sezonem letnim.

Natomiast gminy ciągle koncentrują się na promocji dotyczącej pobytów w sezonie letnim (chociaż twierdzą, że

jest inaczej). Ciągle żywy jest stereotyp, że do regionu przyjeżdża się tylko latem. Brak np. jarmarków

przedświątecznych, które uwielbiają Niemcy. Miejscowości uzdrowiskowe mają dobrą ofertę całoroczną

i powinny bardziej ją rozbudowywać. Budowa apartamentów także rozszerza sezon punktowo

(np. w Międzyzdrojach, Świnoujściu, Kołobrzegu). Pojezierze Drawskie podejmuje wysiłki w kierunku

wypromowania sportów zimowych. Zielone szkoły nieznacznie rozszerzają sezon, ale korzystne byłoby przejście

na system niemiecki w planowaniu wakacji (lato–zima). Długość dni wolnych w ciągu roku wpływa na ruch

turystyczny, co widać podczas tzw. długich weekendów. Dobrym przykładem na wydłużenie sezonu jest

Barlinek, który postawił na nordic walking.

Jeden z uczestników panelu stwierdził, że atrakcyjność turystyczna Województwa Zachodniopomorskiego

jest bardzo duża, zwłaszcza w stosunku do Pomorskiego. W jego opinii produkt turystyki żeglarskiej

Województwa Zachodniopomorskiego dzięki zróżnicowaniu staje się ciekawszy, niż na Mazurach.

Zachodniopomorski Szlak Żeglarski ma ogromny potencjał. Wpływa to na rozwój obszaru pojezierzy. Uczestnik

panelu jest zdania, że zróżnicowany teren regionu i atrakcje przyciągają turystów. Dostrzega niedostateczne

wykorzystanie kultury i historii regionu, m.in. Księstwa Pomorskiego, związków z krajami skandynawskimi,

postaci Eryka Szwedzkiego, carycy Katarzyny czy znanego kompozytora Carla Loewe. Nowym interesującym

produktem jest Filharmonia Szczecińska. Należałoby również bardziej wykorzystać powstający w Świnoujściu

Gazoport. Słabo promowane są również zabytki techniki.

Rozmówcy mają świadomość tego, że turystyka się rozwija, zmienia, staje się stylem życia. Województwo

Zachodniopomorskie ma bardzo dobre warunki do jej rozwoju, organizowane jest wiele imprez masowych.

Podczas spotkania podkreślano sukces Wielkiego Zlotu Żaglowców.

Eksperci dostrzegają bardzo zróżnicowaną jakość usług noclegowych. Brakuje ich zdaniem systemowej

weryfikacji jakości obiektów hotelarskich, jak i wykorzystywania promess. Regulacje prawne nie nadążają za

rozwijającym się i zmieniającym rynkiem turystycznym, na którym powstają różnego rodzaje nowe kategorie

obiektów, takie jak apartamentowce, condo-hotele i hotele garni. Wszystkie wymienione okoliczności wpływają

na atrakcyjność i konkurencyjność oferty turystycznej Województwa Zachodniopomorskiego.

3.5. Współpraca na rzecz rozwoju i promocji turystyki

Współpraca na rzecz rozwoju i promocji turystyki jest oceniana bardzo różnie. Wszystko zależy od ludzi,

którzy w pracują w strukturach informacji turystycznych i promocji turystycznej. Powinna ona tak przebiegać,

by informacja o imprezach nie była przekazywana z opóźnieniem. Współpraca ta dotyczy z reguły płaszczyzny

działań promocyjnych. Regionalny ekspert ponownie podkreślił, że brakuje regionalnego systemu informacji

turystycznej oraz współpracy i wymiany informacji pomiędzy jednostkami informacji turystycznej w regionie.

- 153 -

Współpraca w obrębie branży i samorządów jest podobna jak wszędzie, co uwidacznia się poprzez

organizację podróży studyjnej dziennikarzy. Niektórzy są zainteresowani wyłącznie własnymi

i krótkookresowymi korzyściami. Dobrym przykładem jest Projekt Odra, gdzie we współpracy z województwami

położonymi nad Odrą po obu stronach granicy opracowano ofertę turystyczną, która znalazła operatora

w postaci biura podróży Travelix. Biuro to zamierza wprowadzić tę ofertę do kanałów sprzedaży. Dostrzegane

są duże utrudnienia w porozumieniu i współpracy, jak również brak woli, rozbieżności interesów,

niezrozumienie celów i sensu współdziałania na rzecz rozwoju i promocji turystyki.

4. Uzupełnienie wniosków lokalnych ekspertów

Większość lokalnych ekspertów w destynacjach objętych „Badaniem struktury uczestników krajowego

i zagranicznego ruchu turystycznego w Województwie Zachodniopomorskim w 2013 r.” dostrzega wzrost ruchu

turystycznego. Jedna z przedstawicielek jednostek informacji turystycznej w obszarze pojezierzy podpierała się

statystykami odwiedzin, które jednoznacznie wskazywały na systematyczny wzrost na przestrzeni ostatnich

trzech lat (średnio nawet o ok. 10–15%). Kolejny ekspert reprezentujący pas pojezierzy mówi o zdecydowanym

progresie: działania promocyjne zaczynają przynosić rezultaty, widoczny jest wzrost zainteresowania destynacją

turystyczną (w szczególności turystów zagranicznych). Wzrostowi ruchu turystycznego towarzyszy intensywny

rozwój infrastruktury turystycznej i poprawa jej jakości. W gronie przedstawicieli omawianego obszaru znalazł

się również uczestnik, który stwierdził, że wzrostu ruchu turystycznego zbytnio nie widać, wzrasta natomiast

zainteresowanie pozasezonowym wypoczynkiem nad jeziorami.

Przedstawicielka branży turystycznej pasa nadmorskiego dostrzega zdecydowane skracanie się pobytów

i negatywnie ocenia to zjawisko. Zauważa, że turyści stają się coraz bardziej wymagający: z jednej strony chcą

płacić coraz mniej, z drugiej mają wysokie oczekiwania (nie zadowalają się już noclegiem i wyżywieniem).

Istnieje obawa, że zmiany zachowań uczestników ruchu turystycznego zagrożą funkcjonowaniu obiektów

noclegowych typu pokoje gościnne. Ruch turystyczny w mniejszych destynacjach nadmorskich (w Niechorzu,

Mielnie, Darłowie) zmniejsza się drastycznie pod koniec sezonu letniego. Zdaniem rozmówczyni, życie w tych

miejscowościach zamiera, a gminy robią zbyt mało, aby przyciągnąć turystów. Działania branży turystycznej nie

przynoszą zadowalających rezultatów. Część gestorów bazy noclegowej nie jest zainteresowana

funkcjonowaniem obiektów poza sezonem letnim. Twierdzą, że się to po prostu nie opłaca („proszę pani, oni

chcą dużo zarabiać w lecie, a w zimie odpoczywać”).

Rozmówcy dostrzegają zmiany w charakterystyce i modelu zachowań turystów. Pojawiają się

przedstawiciele nowych nacji (np. Włosi, Czesi, Brytyjczycy). Turysta jest bardziej mobilny, aktywny. Ma duże

oczekiwania, chce zwiedzać i poznawać region. Słabe zagospodarowanie turystyczne tego terenu jest z jego

punktu widzenia atutem. Ceni kontakt z naturą. Jest zainteresowany podpatrywaniem ptaków (bird watching),

wędkowaniem, zbieraniem grzybów. Dotyczy to w szczególności osób odwiedzających pas pojezierzy

i południową część Województwa Zachodniopomorskiego. Pas nadmorski ciągle przyciąga osoby przyjeżdżające

w celach wypoczynkowych. Są to osoby dość bierne, zainteresowane głównie plażowaniem oraz zakupami

w tanich sklepach spożywczych. Ich aktywność wzrasta w czasie niesprzyjających warunków atmosferycznych.

Odwiedzają wówczas jednostki informacji turystycznej, są zainteresowani zwiedzaniem, narzekając przy tym na

zbyt małą liczbę atrakcji turystycznych.

Przedstawiciele centrów i punktów informacji turystycznej reprezentowali najczęściej urzędy gmin

poszczególnych destynacji. Ich zdaniem podejmowanych jest wiele działań promocyjnych, również

promujących region poza sezonem letnim. Dotyczy to również rozwoju infrastruktury turystycznej i tworzenia

oferty turystycznej. Przedstawicielka pasa pojezierzy zwracała uwagę na brak rzetelności organizatorów

- 154 -

spływów kajakowych, którzy są głównie nastawieni na szybki zysk, jak również na sabotujące działania

mieszkańców (przykład zniszczenia znaku wodnego przy ujściu rzeki Drawy do Jeziora Lubie). Na Pojezierzu

Drawskim dzieje się wiele, jednak zmiany te być może nie są widoczne na zewnątrz. Przeszkodą, zdaniem

ekspertów, jest brak funduszów na rozwój infrastruktury turystycznej. Gminy podejmują działania w ramach

dość skromnych środków. Dzięki temu zmienia się oblicze Czaplinka i Złocieńca. Reprezentanci tego terenu

wiele nadziei pokładali we wspólnej inicjatywie, mającej na celu pozyskanie środków zewnętrznych na rozwój.

Znacznie lepiej wygląda sytuacja na Pojezierzu Szczecineckim. Widać dużą aktywność samorządów lokalnych

i branży turystycznej. Dobrym przykładem jest szczeciniecka sieć wypożyczalni rowerów. Eksperci z pojezierzy

mają świadomość swojej słabej konkurencyjności wobec ofert wypoczynku nad morzem, dlatego starają się

rozwijać produkty całoroczne i szukają nisz rynkowych (jak Barlinek i Szczecinek). Można odnieść wrażenie,

że samorządy i branża turystyczna są bardziej aktywne i zdeterminowane właśnie w pasie pojezierzy.


Analizując wypowiedzi formułowane przez uczestników telefonicznych wywiadów pogłębionych (TDI),

panelu ekspertów i eksperckich wywiadów swobodnych (EWS), można dostrzec wiele podobieństw w ocenie

ruchu turystycznego, jego uczestników, oferty turystycznej i promocji tej oferty. Różnice zdań wynikają ze stanu

świadomości, doświadczenia zawodowego i funkcji pełnionych przez poszczególnych ekspertów. Dotyczą one

zazwyczaj szczegółów związanych z charakterystyką uczestnika ruchu turystycznego i jego preferencji.

Niemal wszyscy eksperci podkreślają wzrost ruchu turystycznego (w przedziale od 7% nawet do 15% na

przestrzeni ostatnich trzech lat). Ruch turystyczny rośnie szybciej w pasie nadmorskim, niż na obszarze

pojezierzy. Przyjazdy turystów do Województwa Zachodniopomorskiego mają charakter sezonowy: wzrost

zauważyć można w połowie czerwca, a szczyt sezonu przypada na okres wakacji. Po sezonie następuje spadek.

Jesienią obiekty wypełniają goście z Niemiec, którzy otrzymują bardzo atrakcyjne ceny. Wpływ kryzysu na

wielkość ruchu turystycznego jest niezauważalny bądź niewielki. Przejawia się on skracaniem się pobytów,

a także tym, że rynek jest trudniejszy i bardziej rozdrobniony. Pomimo tego rosną wpływy z turystyki.

Uczestnicy wywiadów i paneli dostrzegają, że zmienia się struktura segmentów uczestników ruchu

turystycznego: region odwiedza nie tylko coraz więcej Polaków, Niemców i Skandynawów, ale pojawiają się

również nowe nacje (Brytyjczycy, Holendrzy, Włosi, Czesi). Ciągle dominującą grupą są osoby przyjeżdżające na

wypoczynek (nawet do 99%, z czego 90% preferuje wypoczynek typu „morze, słońce, plaża”). Nie bez znaczenia

jest transgraniczne położenie regionu. Mówienie o turystyce krajoznawczej i kulturowej w tym przypadku jest

trochę na wyrost: odwiedzający region w sezonie letnim są „leniwi” i kierują się dawnymi przyzwyczajeniami.

Rekreacja jest modna, ale tylko jako przerwa w biernym wypoczynku. Właśnie na te dwie grupy można

podzielić turystów krajowych: „aktywnych”, łączących turystykę aktywną z rekreacją i wypoczynkiem na plaży,

oraz „leniwych – stacjonarnych”. Turyści zagraniczni są bardziej aktywni, chociaż również oni przyjeżdżają do

Województwa Zachodniopomorskiego głównie na wypoczynek.

W opinii ekspertów promocja wizerunkowa regionu i gmin dominuje nad produktową. Można dostrzec

również dobre przykłady promocji produktowej, np. Zachodniopomorski Szlak Żeglarski, „health and beauty”,

golf, city break. Rozmówcy dostrzegają jednak duże rozdrobienie działań promocyjnych. Brak jest koordynacji i

podziału kompetencji („każdy sobie”). Promocja ma charakter akcyjny, kończy się wraz ze zrealizowaniem

projektu. Nie funkcjonuje pozioma i pionowa struktura współpracy w promocji regionu (POT – UMWZ – ZROT –

powiaty/gminy – LOT-y – branża turystyczna). Brakuje monitorowania efektów promocyjnych, jak również

współpracy z branżą turystyczną, której stan świadomości jest oceniany bardzo negatywnie.

- 155 -

Rozmówcy podkreślali brak funkcjonowania regionalnego systemu informacji turystycznej. Trudno

stworzyć taki system. Brakuje regulacji prawnych, narzędzi i woli współpracy. Sieć informacji turystycznej jest

dość dobra (55 jednostek), natomiast zasady jej funkcjonowania i jakość usług są na bardzo zróżnicowanym

poziomie. Część punktów została zlokalizowana w przypadkowych miejscach, szybko zmienia się personel.

Trudno w tych warunkach o komunikację i współpracę. Dobrym przykładem jest Świnoujście. Zarządzający

atrakcjami turystycznymi powinni czerpać pomysły ze wzorców zagranicznych, np. austriackich.

Różnie jest oceniana nowa identyfikacja wizualna i kampania promocyjna „Pomorze Zachodnie”. Część

ekspertów jeszcze nie widziało kampanii, a sam znak wywołuje różne odczucia. Jednym się podoba, innym nie.

Podawane skojarzenia dotyczą „odhaczenia”, ptaka, kwadratów. Dostrzegane są kolory: jasne i czyste.

Wypowiedzi dotyczące wpływu kampanii na promocję regionu są bardzo ostrożne.

Zdaniem rozmówców, Województwo Zachodniopomorskie to jeden z najbardziej atrakcyjnych regionów

w Polsce, obszar o wyjątkowym potencjale turystycznym. Poprawia się zagospodarowanie turystyczne i jakość

oferty. Region staje się coraz bardziej konkurencyjny, dogania sąsiednie województwo pomorskie. Wzrost

przyjazdów poza sezonem wymaga zwiększenia nakładów na infrastrukturę turystyczną, rozwoju oferty

całorocznej, jak i większego wykorzystania oferty posezonowej. Tak dzieje się w wielu obszarach Województwa

Zachodniopomorskiego. Pas nadmorski jest bardziej konserwatywny i ukierunkowany na sezon letni. Część

usługodawców nie jest zainteresowana funkcjonowaniem całorocznym. Przeszkodą jest zbyt mała liczba imprez

całorocznych. Obszar pojezierzy jest bardziej świadomy swoich ograniczeń i szuka nisz rynkowych,

a w szczególności skupia się na rozwoju oferty posezonowej. Kierunki rozwoju turystyki na poziomie

regionalnym zostały sformułowane i dotyczą trzech głównych produktów: spa, mariny, golf.

Współpraca na rzecz rozwoju i promocji turystyki jest oceniana bardzo różnie. Wielu ekspertów uważa, że

jest ona na dobrym poziomie, lepszym nawet, niż w innych regionach. Wszystko zależy od ludzi, którzy pracują

w strukturach informacji turystycznych i promocji turystycznej. Zauważalna jest rozbieżność oczekiwań wobec

współpracy pomiędzy różnymi grupami. Współpraca wymaga zaangażowania i edukacji, jak również szerszego

spojrzenia (wielu usługodawców skupia się na własnych, krótkookresowych celach).

- 156 -

VIII. Podsumowanie „Badania struktury uczestników krajowego

zagranicznego ruchu turystycznego w Województwie

Zachodniopomorskim w 2013 r.”

Wielkość ruchu turystycznego w Województwie Zachodniopomorskim systematycznie rośnie. Dane

Głównego Urzędu Statystycznego (GUS-u) jednoznacznie wskazują na wzrost ruchu turystycznego. W latach

2009-2012 liczba osób korzystających z obiektów zbiorowego zakwaterowanie wzrosła o 9,6%. Liczba turystów

zagranicznych w tym okresie wzrosła o 13,9% (zagraniczny ruch turystyczny rośnie szybciej). Wzrost ruchu

turystycznego potwierdzają zarządcy atrakcji i jednostek informacji turystycznych, przedsiębiorcy turystyczni

oraz regionalni eksperci (od kilku nawet do ok. 10,0% w ciągu ostatnich 3 lat). Liczba turystów rośnie szybciej

w pasie nadmorskim, niż na pojezierzach. Można zaobserwować również wzrost w stosunku do ubiegłego roku.

Średnia długość pobytu w bazie noclegowej wynosi 5,5 doby i w statystykach GUS-u nie zmienia się od

2009 r. (dla porównania, średnia krajowa według GUS-u wynosi 2,7 doby). Najdłużej turyści przebywają

w powiecie sławieńskim (8,7 doby), kołobrzeskim (7,8 doby) oraz w Świnoujściu (7,2 doby). Według badań

PAPI, średnia łączna długość pobytu uczestników krajowego ruchu turystycznego wynosiła 4,3 doby, zaś

w przypadku obcokrajowców pobyt trwał średnio 2,2 doby. Porównanie edycji badania ruchu turystycznego

z lat 2010-2013 świadczy o skracaniu się długości pobytów. Taką opinię podzielają regionalni eksperci

w dziedzinie turystyki i przedstawiciele branży hotelarsko-gastronomicznej: zwiększa się liczba podróży, ale

pobyty stają się coraz krótsze. Wyjątkiem są dwa najważniejsze uzdrowiska nadmorskie, w których długość

pobytów jest dłuższa (np. w Kołobrzegu zdaniem eksperta wynosi ok. 10 dni).

Cechą charakterystyczną ruchu turystycznego w Województwie Zachodniopomorskim jest jego

nierównomierny rozkład w skali roku. Szczyt sezonu przypada na okres letnich wakacji. Po sezonie letnim ruch

turystyczny gwałtownie spada. Świadczą o tym dane GUS-u. W lipcu i sierpniu 2012 r. region odwiedziło 33,7%

ogółu turystów, którzy przyjechali w ciągu całego roku.

Gościom odpowiada oferta turystyczna Województwa Zachodniopomorskiego (91,0% Polaków i 94,4%

obcokrajowców zamierza przyjechać tu ponownie). Obcokrajowcy ocenili lepiej poszczególne elementy oferty

turystycznej Województwa Zachodniopomorskiego, niż goście Polscy.

Wpływy z turystyki dla Województwa Zachodniopomorskiego można oszacować na podstawie informacji

GUS-u o wielkości rejestrowanego ruchu turystycznego oraz pojemności bazy noclegowej zbiorowego

i indywidualnego zakwaterowania, uzupełniony o wyniki tegorocznych badań uczestników krajowego

i zagranicznego ruchu turystycznego. Goście z Polski przeznaczyli na pobyt turystyczny w Województwie

Zachodniopomorskim średnio 385,70 zł (wydatki na jeden dzień pobytu wynosiły średnio 89,69 zł.), natomiast

średnie wydatki obcokrajowca odwiedzającego podczas pobytu w regionie wynosiły 933,50 zł (wydatki na jeden

dzień pobytu wynosiły średnio 424,32 zł).

Zarządcy atrakcji turystycznych są zadowoleni z natężenia ruchu i wpływów finansowych, które on za sobą

niesie. Nie chcą ujawniać wysokości dochodów. Podkreślają jednak, że osiągane wyniki są dla nich

satysfakcjonujące i systematycznie rosną. Przedstawiciele branży hotelarsko-gastronomicznej również

odmówiła odpowiedzi na pytanie o wysokość wpływów z działalności. Duża część przedsiębiorców (30,9%)

zadeklarowała, że wartość tych wpływów zamyka się w kwocie 50 tys. zł. w ciągu roku. 6% osiągnęła przychód

w wysokości do 200 tys. zł, 5% do 100 tys. zł., zaś po 1% hotelarzy zadeklarowała roczny wpływ na poziomie do

½ mln. zł., do 1 mln. zł. I powyżej 1 mln. zł. Koszt noclegu dla jednej osoby w badanych obiektach noclegowych

wyniósł średnio 68,74 zł. 30% przedsiębiorców nie jest w stanie stwierdzić, czy nastąpił wzrost wpływów

- 157 -

z działalności turystycznej, 26% z nich dostrzega jednak wyraźny wzrost Niektórzy eksperci również są zdania,

że wpływy z turystyki dla regionu rosną. Świadczy o tym choćby intensywny rozwój obiektów hotelarskich,

w tym o wysokim standardzie.

Badania uczestników krajowego i zagranicznego przeprowadzono w tym roku w sierpniu. Na przestrzeni

ostatnich czterech lat wzrosła również łączna liczba turystów odwiedzających region w tym miesiącu.

W sierpniu 2012 r. odnotowano wzrost korzystających z bazy noclegowej zbiorowego zakwaterowania o 2,2%,

w stosunku do analogicznego okresu w roku poprzednim. Na moment opracowywania raportu nie były

dostępne dane o ruchu turystycznym w sierpniu 2013 r., dlatego w szacowaniu wielkości wpływów z turystyki

dla Województwa Zachodniopomorskiego zostały użyte dane za rok poprzedni.

Oprócz nocujących w rejestrowanej bazie noclegowej, w szacowaniu wielkości wpływów z turystyki należy

uwzględnić również korzystających z gościny u rodziny lub znajomych. W tym roku z takiej formy noclegu

skorzystało 18,2% Polaków i 10,2% obcokrajowców, uczestniczących w badaniu ruchu turystycznego. Ponadto

do regionu przyjeżdża w celach turystycznych duża grupa jednodniowych odwiedzających. W tym roku

stanowili oni 7,4% uczestników krajowego i 10,2% zagranicznego ruchu turystycznego. Po uwzględnieniu

w szacunkach nocujących u rodziny i znajomych oraz jednodniowych odwiedzających, można sądzić, że

Województwo Zachodniopomorskie mogło odwiedzić w sierpniu 2013 r. łącznie 415 942 uczestników

krajowego i zagranicznego ruchu turystycznego, w tym 340 837 gości z Polski i 75 105 z zagranicy. Średnie

wydatki respondenta polskiego wyniosły 385,70 zł, zaś zagranicznego 933,50 zł. Wpływy z turystyki dla

Województwa Zachodniopomorskiego w sierpniu 2013 r. mogły wynieść 201 571 330 zł. (po skorygowaniu

o wartość wzrostu ruchu turystycznego na poziomie 2,2% w stosunku do roku poprzedniego, jego uczestnicy

mogli pozostawić w regionie ok. 207 005 899 zł.). Porównując tę wartość z rokiem poprzednim należy mieć na

względzie, że w 2013 r. badania zostały przeprowadzone pod koniec sezonu letniego. W szczycie wakacji

uczestnicy ruchu turystycznego są skłonni wydać więcej na pobyt. W tym okresie zmienia się również struktura

segmentów rynku turystycznego. Nie można stwierdzić, że wpływy z turystyki dla Województwa

Zachodniopomorskiego były mniejsze, niż w roku poprzednim.

Określając popyt na usługi turystyczne Województwa Zachodniopomorskiego należy odnieść się do

wielkości rejestrowanego ruchu turystycznego w ciągu roku, skorygowanej o liczbę osób korzystających

z noclegu u rodziny i znajomych oraz jednodniowych odwiedzających. Dokonując takiej symulacji liczbę podróży

do Województwa Zachodniopomorskiego można szacować na 4,8 mln. uczestników krajowego i zagranicznego

ruchu turystycznego (wyliczenie dokonane na podstawie danych GUS za 2012 r.). Obcokrajowcy już teraz

stanowią 23,5% ogółu uczestników ruchu turystycznego. Oznacza to, że liczbę gości zagranicznych można

szacować obecnie na 1 128 tys. Przyjmując taką metodę symulacji ruchu turystycznego, można oczekiwać, że

roczna wartość wpływów z turystyki dla Województwa Zachodniopomorskiego może wynosić blisko 2,5 mld. zł.

Liczba turystów zagranicznych wzrosła w latach 2011-2012 o 13,7%. Ruch turystyczny rośnie z roku na rok

o ok. 4%. Oznacza to, że każdego roku Województwo Zachodniopomorskie odwiedza średnio o ok. 200 tys.

więcej osób. Można prognozować również, że zagraniczny będzie rósł o ok. 10% szybciej, niż polski. Jeśli

skorygujemy symulację wielkości ruchu turystycznego na poziomie 4,8 mln. o wartość rocznego wzrostu, można

pokusić się o postawienie tezy, że w 2013 r. Województwo Zachodniopomorskie mogło odwiedzić blisko 5 mln.

uczestników krajowego i zagranicznego ruchu turystycznego.

Oferta Województwa Zachodniopomorskiego musi być konkurencyjna dla uczestników ruchu

turystycznego. Już teraz władze regionu podejmują we współpracy z branżą turystyczną wiele działań

zmierzających do wzrostu atrakcyjności produktu turystycznego Województwa Zachodniopomorskiego.

- 158 -

W opinii ekspertów uczestniczących w badaniu trzy produkty regionu wyróżniają się w skali kraju. Są to:

Zachodniopomorski Szlak Żeglarski, „health & beauty” oraz golf. Odbiorcy tej oferty doceniają ofertę

turystyczną regionu. Ważne jest również, aby samorządy lokalne i branża turystyczna nadążały za zmianami na

rynku turystycznym. W pasie nadmorskim nadal wielu przedstawicieli bazy noclegowej jest ukierunkowanych

tylko na sezon. Brakuje wyróżniających atrakcji i imprez, w tym takich, które zainteresują turystę poza sezonem

letnim. Eksperci radzą, aby tworzyć całoroczne atrakcje, przesuwać terminy imprez na wiosnę i jesień oraz dbać

o wysoką jakość oferty pobytów. Potrzebne są szkolenia (zarówno usługodawców, jak również usługobiorców).

Badania jakości usług świadczonych przez jednostki informacji turystycznej pokazują, że jest wiele elementów

wymagających poprawy. Należałoby dążyć do stworzenia regionalnego systemu informacji turystycznej.

Na zakończenie należy podkreślić, że Województwo Zachodniopomorskie rozwija się dynamicznie. Nie

należy jednak zapominać, że o turystę rywalizuje z innymi regionami (choćby województwem pomorskim).

Analiza dynamiki rozwoju „Pomorza Zachodniego” na tle kraju pokazuje, że inne województwa rozwijają się

szybciej pod względem przyrostu bazy noclegowej o wysokim standardzie, jak również wzrostu ruchu

turystycznego. Szansą dla Województwa Zachodniopomorskiego będą działania, mające na celu dalsze

zmniejszenie zjawiska sezonowości.

- 159 -

IX. Spis rysunków

Rysunek 1. Badania ruchu turystycznego w kontekście polityki turystycznej Województwa

Zachodniopomorskiego. .......................................................................................................................................... 8

Rysunek 2. Podmioty objęte badaniem ruchu turystycznego w Województwie Zachodniopomorskim. ............... 9

Rysunek 3: Schemat realizacji badania. ................................................................................................................ 24

Rysunek 4. Rozkład ruchu turystycznego w Województwie Zachodniopomorskim w poszczególnych

miesiącach 2012 r. ................................................................................................................................................ 31

Rysunek 5. Udział Województwa Zachodniopomorskiego w krajowym ruchu turystycznym pod względem

liczby udzielonych noclegów w obiektach noclegowych zbiorowego i indywidualnego zakwaterowania. .......... 37

Rysunek 6. Dynamika rozwoju ruchu turystycznego w Województwie Zachodniopomorskim w latach 2009–

2012 w porównaniu z innymi województwami. ................................................................................................... 38

Rysunek 7. Dynamika rozwoju bazy noclegowej Województwa Zachodniopomorskiego w latach 2009–2012

w porównaniu z innymi województwami. ............................................................................................................ 40

Rysunek 8. Województwo zamieszkania uczestników krajowego ruchu turystycznego (n=1 120). ..................... 45

Rysunek 9. Struktura demograficzno-społeczna uczestników krajowego ruchu turystycznego –

wiek (n=1 120)....................................................................................................................................................... 46


stan cywilny (n=1 120). ......................................................................................................................................... 46

Rysunek 11: Struktura demograficzno-społeczna uczestników krajowego ruchu turystycznego –

wykształcenie (n=1 120). ....................................................................................................................................... 47


miejsce zamieszkania (n=1 120). ........................................................................................................................... 47

Rysunek 13. Struktura demograficzno-społeczna uczestników krajowego ruchu turystycznego – sylwetka

badanego w jego życiu prywatnym (n=1 120). ..................................................................................................... 48

Rysunek 14. Kraj pochodzenia uczestników zagranicznego ruchu turystycznego (n=1 120). ............................... 49


wiek (n=1 120)....................................................................................................................................................... 50


stan cywilny (n=1 120). ......................................................................................................................................... 50


wykształcenie (n=1 120). ....................................................................................................................................... 51


miejsce zamieszkania (n=1 120). ........................................................................................................................... 51


sylwetka badanego w jego życiu prywatnym (n=1 120). ...................................................................................... 52

Rysunek 20. Główny cel przyjazdu do Województwa Zachodniopomorskiego (n=1 120). ................................... 53

Rysunek 21. Główny cel przyjazdu do Województwa Zachodniopomorskiego (n=1 120). ................................... 54

Rysunek 22. Sposób organizacji przyjazdu do Województwa Zachodniopomorskiego (n=1 120). ....................... 55

Rysunek 23. Sposób organizacji przyjazdu do Województwa Zachodniopomorskiego (n=1 120). ....................... 55

Rysunek 24. Sposób spędzania pobytu w Województwie Zachodniopomorskim (n=1 120). ............................... 56

Rysunek 25. Sposób spędzania pobytu w Województwie Zachodniopomorskim (n=1 120). ............................... 56

Rysunek 26. Środek transportu w podróży do Województwa Zachodniopomorskiego (n=1 120). ...................... 57

Rysunek 27. Preferowany środek transportu do zwiedzania atrakcji regionu (n=1 120). .................................... 57

Rysunek 28. Środek transportu w podróży do Województwa Zachodniopomorskiego (n=1 120). ...................... 58

Rysunek 29. Preferowany środek transportu do zwiedzania atrakcji regionu (n=1 120). .................................... 58

- 160 -

Rysunek 30. Preferowany rodzaj obiektu noclegowego, w którym zatrzymał się respondent (n=1 120). ........... 59

Rysunek 31. Preferowane elementy wyposażenia obiektu wybieranego na nocleg (n= 1 067). .......................... 60

Rysunek 32. Preferowany rodzaj obiektu noclegowego, w którym zatrzymał się respondent (n=1 120). ........... 60

Rysunek 33. Preferowane elementy wyposażenia obiektu wybieranego na nocleg (n=1 114). ........................... 61

Rysunek 34. Długość pobytu w Województwie Zachodniopomorskim (n= 1 120). .............................................. 62

Rysunek 35. Długość pobytu w Województwie Zachodniopomorskim (n= 1 120). .............................................. 62

Rysunek 36. Częstotliwość przyjazdów do Województwa Zachodniopomorskiego (n=917). ............................... 63

Rysunek 37. Częstotliwość przyjazdów do Województwa Zachodniopomorskiego (n=1 120). ............................ 63

Rysunek 38. Preferowany sposób wypoczynku w Województwie Zachodniopomorskim (n=1 081). .................. 64

Rysunek 39. Preferowany rodzaj wypoczynku aktywnego i sportu (n=440). ........................................................ 64

Rysunek 40. Preferowany rodzaj wypoczynku aktywnego i sportu – turystyka wodna (n=199). ......................... 65

Rysunek 41. Preferowany sposób wypoczynku w Województwie Zachodniopomorskim (n=1 114). .................. 66

Rysunek 42. Preferowany rodzaj wypoczynku aktywnego i sportu (n=249). ........................................................ 66

Rysunek 43. Źródła informacji wpływające na decyzję o przyjeździe

do Województwa Zachodniopomorskiego (n=1 120). .......................................................................................... 67

Rysunek 44. Źródła informacji wpływające na decyzję o przyjeździe

do Województwa Zachodniopomorskiego (n=1 120). .......................................................................................... 68

Rysunek 45. Potrzeby informacyjne uczestnika ruchu turystycznego. ................................................................. 69

Rysunek 46. Potrzeby informacyjne uczestnika ruchu turystycznego. ................................................................. 70

Rysunek 47. Struktura wydatków uczestników ruchu turystycznego

w Województwie Zachodniopomorskim (n=1 120). ............................................................................................. 71

Rysunek 48. Struktura wydatków uczestników ruchu turystycznego

w Województwie Zachodniopomorskim (n=1 120). ............................................................................................. 72

Rysunek 49. Najpopularniejsze usługi Województwa Zachodniopomorskiego (n=1 120). ................................... 76

Rysunek 50. Najpopularniejsze usługi Województwa Zachodniopomorskiego (n=1 120). ................................... 77

Rysunek 51. Ocena poszczególnych elementów oferty turystycznej

Województwa Zachodniopomorskiego (n=1 120). ............................................................................................... 78


Województwa Zachodniopomorskiego – ocena średnia (n=1 120). ..................................................................... 78


Województwa Zachodniopomorskiego (n=1 120). ............................................................................................... 79


Województwa Zachodniopomorskiego – ocena średnia (n=1 120). ..................................................................... 79

Rysunek 55. Oczekiwane nowe usługi turystyczne w Województwie Zachodniopomorskim (n=1 120). ............. 81


Zachodniopomorskie (n=1 120). ........................................................................................................................... 82

Rysunek 57. Oczekiwane nowe usługi turystyczne w Województwie Zachodniopomorskim (n=1 120). ............. 83


Zachodniopomorskie (n=1 120). ........................................................................................................................... 84

Rysunek 59. Miejsce turystycznego pobytu mieszkańców Województwa Zachodniopomorskiego (n=203). ...... 86

Rysunek 60. Struktura demograficzno-społeczna uczestników krajowego ruchu turystycznego – wiek (n=203). 87


wykształcenie (n=203). .......................................................................................................................................... 87


miejsce zamieszkania (n=203). .............................................................................................................................. 88


sylwetka badanego w jego życiu prywatnym (n=203). ......................................................................................... 89

- 161 -

Rysunek 64. Główny cel przyjazdu do Województwa Zachodniopomorskiego (n=203). ...................................... 90

Rysunek 65. Sposób organizacji przyjazdu do Województwa Zachodniopomorskiego (n=203). .......................... 90

Rysunek 66. Sposób spędzania pobytu w Województwie Zachodniopomorskim (n=203). .................................. 91

Rysunek 67. Środek transportu w podróży do Województwa Zachodniopomorskiego (n=203). ......................... 91

Rysunek 68. Preferowany rodzaj obiektu noclegowego, w którym zatrzymał się respondent (n=203). .............. 92

Rysunek 69. Długość pobytu w Województwie Zachodniopomorskim (n= 203). ................................................. 93

Rysunek 70. Preferowany sposób wypoczynku w Województwie Zachodniopomorskim (n=203). ..................... 94

Rysunek 71. Preferowany rodzaj wypoczynku aktywnego i sportu (n=74). .......................................................... 94

Rysunek 72: Preferowany rodzaj wypoczynku aktywnego i sportu – turystyka wodna (n=33). ........................... 94

Rysunek 73. Główny cel przyjazdu do Województwa Zachodniopomorskiego –

porównanie badań krajowego i zagranicznego ruchu turystycznego. .................................................................. 98

Rysunek 74. Sposób spędzania pobytu w Województwie Zachodniopomorskim –


Rysunek 75. Środek transportu w podróży do Województwa Zachodniopomorskiego –


Rysunek 76. Preferowany rodzaj obiektu noclegowego, w którym zatrzymał się respondent –

porównanie badań krajowego i zagranicznego ruchu turystycznego. ................................................................ 100

Rysunek 77. Długość pobytu w Województwie Zachodniopomorskim –


Rysunek 78. Częstotliwość przyjazdów do Województwa Zachodniopomorskiego –


Rysunek 79. Preferowany sposób wypoczynku w Województwie Zachodniopomorskim –

porównanie badań krajowego i zagranicznego ruchu turystycznego ................................................................. 101

Rysunek 80. Preferowany rodzaj wypoczynku aktywnego i sportu –


Rysunek 81. Ocena poszczególnych elementów oferty turystycznej Województwa Zachodniopomorskiego,

ocena średnia – porównanie badań krajowego i zagranicznego ruchu turystycznego. ...................................... 103

Rysunek 82. Położenie i oznakowanie centrów i punktów informacji turystycznej (n=16). ............................... 124

Rysunek 83. Oznakowanie centów i punktów informacji turystycznej (n=16). .................................................. 125

Rysunek 84. Organizacja pracy jednostki informacji turystycznej (n=16). .......................................................... 126

Rysunek 85. Obsługa uczestnika ruchu turystycznego w jednostce informacji turystycznej (n=16). ................. 127

Rysunek 86. Subiektywna ocena jakości obsługi w jednostkach informacji turystycznej Województwa

Zachodniopomorskiego (n=16). .......................................................................................................................... 129

Rysunek 87: Ocena łączna centrów i punktów informacji turystycznej

Województwa Zachodniopomorskiego na podstawie wizyty w charakterze „tajemniczego klienta” (n=16). ... 130

Rysunek 88. Ocena jakości pracy centrów i punktów informacji turystycznej Województwa

Zachodniopomorskiego na podstawie zapytania e-mail (n=16). ........................................................................ 132

Rysunek 89. Łączna ocena badania metodą centrów i punktów informacji turystycznej Województwa

Zachodniopomorskiego (n=16). .......................................................................................................................... 132

Rysunek 82. Struktura płci. ................................................................................................................................. 134

Rysunek 83. Rodzaje badanych ośrodków. ......................................................................................................... 134

Rysunek 84. Lokalizacja badanych ośrodków. .................................................................................................... 135

Rysunek 85. Zmiany w ilości turystów, którzy w tym roku odwiedzili badane ośrodki

(na tle ostatniego roku i ostatnich dwóch lat). ................................................................................................... 136

Rysunek 86. Miesiące w roku, w których do Pana/i ośrodka przyjeżdża najwięcej i najmniej turystów. ........... 137

Rysunek 87. Pytania o atrakcje turystyczne. ....................................................................................................... 138

Rysunek 88. Najczęstsze środki transportu turystów. ........................................................................................ 138

- 162 -

Rysunek 89. Rodzaj turystyki preferowanej przez turystów przebywających w badanych ośrodkach............... 139

Rysunek 90. Posiadanie stałych klientów. ........................................................................................................... 139

Rysunek 91. Kanały komunikacyjne preferowane przez ośrodki. ....................................................................... 140

Rysunek 92. Kanały komunikacyjne preferowane przez klientów badanych ośrodków. .................................... 140

Rysunek 93. Szacunkowa roczna wartość wpływów z przyjazdów turystów. ..................................................... 141

Rysunek 94. Zmiany wpływów z przyjazdów turystów w okresie ostatnich 5 lat. .............................................. 141

Rysunek 95. Szacunek zmian ilości turystów w perspektywie najbliższych dwóch i pięciu lat. .......................... 142

X. Spis tabel

Tabela 1. Szczegółowe cele „Badania struktury krajowego i zagranicznego ruchu turystycznego

w Województwie Zachodniopomorskim w 2013 r”. ............................................................................................. 10

Tabela 2. Dodatkowe problemy/szczegółowe cele badawcze. ............................................................................. 11

Tabela 3: Podobszary objęte badaniem. ............................................................................................................... 13

Tabela 4. Punkty badań ruchu turystycznego w Województwie Zachodniopomorskim. ..................................... 13

Tabela 5. Centra i punkty informacji turystycznej objęte badaniem metodą „Mystery Client”. .......................... 15

Tabela 6. Podstawowe metody i techniki badawcze. ........................................................................................... 15

Tabela 7. Dodatkowe metody i techniki badawcze............................................................................................... 16

Tabela 8. Metoda doboru próby oparta na warstwowaniu według udziału w ruchu turystycznym. ................... 18

Tabela 9. Metoda kwotowego doboru próby, proponowana dla badania PAPI w 2013 r. ................................... 19

Tabela 10: Założona struktura próby uczestników krajowego ruchu turystycznego. ........................................... 19

Tabela 11. Założona struktura próby uczestników zagranicznego ruchu turystycznego. ..................................... 20

Tabela 12. Liczebność wywiadów przypadających na poszczególne obszary – części Województwa

Zachodniopomorskiego. ........................................................................................................................................ 21

Tabela 13. Założona struktura próby przedstawicieli branży hotelarsko-gastronomicznej. ................................. 23

Tabela 14. Wielkość ruchu turystycznego w obiektach zbiorowego zakwaterowania w Województwie

Zachodniopomorskim w latach 2009–2012. ......................................................................................................... 26

Tabela 15. Średnia długość pobytu w bazie noclegowej zbiorowego zakwaterowania w latach 2009–2012. ..... 27

Tabela 16. Wielkość ruchu turystycznego w obiektach zbiorowego i indywidualnego zakwaterowania

w Województwie Zachodniopomorskim w latach 2009–2012. ............................................................................ 27

Tabela 17. Wielkość ruchu turystycznego w obiektach indywidualnego zakwaterowania w Województwie

Zachodniopomorskim w latach 2010–2012. ......................................................................................................... 27

Tabela 18: Obcokrajowcy w obiektach bazy noclegowej według narodowości w latach 2009–2012. ................. 28

Tabela 19. Wskaźnik sezonowości ruchu turystycznego w Województwie Zachodniopomorskim w latach

2009 –2012. .......................................................................................................................................................... 30

Tabela 20. Rozkład ruchu turystycznego w Województwie Zachodniopomorskim w ciągu roku w latach

2009 –2012. .......................................................................................................................................................... 30

Tabela 21. Wskaźnik sezonowości bazy noclegowej zbiorowego zakwaterowania Województwa

Zachodniopomorskiego w latach 2009–2012. ...................................................................................................... 31

Tabela 22. Ruch turystyczny w Województwie Zachodniopomorskim w pierwszym półroczu 2013 r.

w porównaniu z analogicznym okresem w 2012 r. ............................................................................................... 32

Tabela 23: Rozkład przestrzenny ruchu turystycznego w Województwie Zachodniopomorskim w latach

2009–2012 (liczba korzystających z noclegów). .................................................................................................... 33

Tabela 24. Rozkład przestrzenny ruchu turystycznego w Województwie Zachodniopomorskim w latach

2009–2012 (liczba udzielonych noclegów). .......................................................................................................... 34

- 163 -

Tabela 25. Rozkład przestrzenny ruchu turystycznego w Województwie Zachodniopomorskim w 2012 r.,

w podziale na obiekty zbiorowego i indywidualnego zakwaterowania. ............................................................... 35

Tabela 26. Ruch turystyczny w Województwie Zachodniopomorskim w 2012 r. na tle ruchu turystycznego

w Polsce i w innych regionach. ............................................................................................................................. 36

Tabela 27. Baza noclegowa Województwa Zachodniopomorskiego w 2012 r. w porównaniu

z bazą noclegową w Polsce. .................................................................................................................................. 39

Tabela 28. Baza noclegowa Województwa Zachodniopomorskiego w latach 2009–2012. .................................. 41

Tabela 29. Obiekty bazy noclegowej Województwa Zachodniopomorskiego w 2012 r. według kategorii. ......... 42

Tabela 30: Najpopularniejsze atrakcje Województwa Zachodniopomorskiego (n=1 120) ................................... 73

Tabela 31. Najpopularniejsze atrakcje Województwa Zachodniopomorskiego (n=1 120). .................................. 75

Tabela 32. Inne rodzaje ośrodków, N=109. ........................................................................................................ 135

XI. Literatura

1. „Badanie struktury uczestników krajowego i zagranicznego ruchu turystycznego w Województwie

Zachodniopomorskim w 2012 r.”, raport z badania, PBS na zlecenie Urzędu Marszałkowskiego

Województwa Zachodniopomorskiego, Spot 2012,

2. W. Bartoszewicz, T. Skalska, Zagraniczna turystyka przyjazdowa do Polski w 2012 r., Instytut Turystyki na

zlecenie Ministerstwa Sportu i Turystyki, Warszawa 2013.

3. A. Kornak, Ekonomia turystyki, Państwowy Instytut Wydawniczy, Warszawa 1995, s. 5.

4. Specyfikacja Istotnych Warunków Zamówienia w postępowaniu na „Badania struktury krajowego i

zagranicznego ruchu turystycznego w Województwie Zachodniopomorskim w 2013 r. wraz z opracowaniem

raportu z badań”, znak sprawy: WOiRZ:.II.272.21.2013.TK.

5. Turystyka w Województwie Zachodniopomorskim w latach 2010–2012, pod red. Renaty Wronkowskiej,

Urząd Statystyczny w Szczecinie, Informacje i opracowania statystyczne, Szczecin 2013, s. 3.

6. www.intur.com.pl/statystyka.htm

7. www.stat.gov.pl.

XII. Załączniki

- 164 -

- 165 -

- 166 -

- 167 -

- 168 -

- 169 -

- 170 -

- 171 -

- 172 -

- 173 -

- 174 -

KRAJOWEGO I ZAGRANICZNEGO RUCHU TURYSTYCZNEGO...Zakres poprzednich badań nie pozwolił jednak na...

Documents

Transcript of KRAJOWEGO I ZAGRANICZNEGO RUCHU TURYSTYCZNEGO...Zakres poprzednich badań nie pozwolił jednak na...