Kierunek Bruksela listopad/ grudzień 2014

1

MAGAZYN BIURA INFORMACYJNEGO WOJEWÓDZTWA OPOLSKIEGO W BRUKSELI LISTOPAD/GRUDZIEŃ 2014

WWW.BRUKSELA.OPOLSKIE.PL 1STRONA 1

W MAGAZYNIE

• POLITYKA ZDROWIA W

PRAWIE UNII

EUROPEJSKIEJ

• POLITYKA

ZDROWOTNA UNII

EUROPEJSKIEJ –

ART.YKUŁ POSŁANKI

DO PARLAMENTU

EUROPEJSKIEGO

• PROGRAM ZDROWIA

PUBLICZNEGO

PERSPEKTYWY

ROZWOJU

• PROMOCJA ZDROWIA

W UNII EUROPEJSKIEJ

• ZDROWIE PUBLICZNE A

INTEGRACJA

EUROPEJSKA

• INICJATYWY UE W

DZIEDZINIE ZDROWIA

• ZDROWIE PSYCHICZNE

EUROPEJCZYKÓW

• WYZWANIA

OKREŚLONE PODCZAS

EUROPEJSKIEGO

SZCZYTU: „ ZDROWIE

PSYCHICZNE –

WYZWANIA I

MOŻLIWOŚCI.”

Szanowni Państwo,

Zdrowie publiczne to jeden z trudniejszych tematów do opisania z poziomu polityk unijnych a jednocześnie ograniczony ze względu na zasadę subsydiarności i względnie niewielkie kompetencje UE w tym zakresie. W szczególności polityka UE w zakresie zdrowia ma na celu poprawę zdrowia publicznego, zapobieganie chorobom oraz zagrożeniom zdrowotnym (w tym związanym ze stylem życia obywateli europejskich), a także zwalczanie poważnych plag zdrowotnych poprzez promowanie badań. Działania Wspólnoty uzupełniają polityki krajowe, a Unia zachęca do współpracy pomiędzy państwami członkowskimi w dziedzinie zdrowia. W tym numerze E magazynu będziecie mogli Państwo dowiedzieć się jakie korzyści płyną z regulacji UE w obszarze zdrowia oraz jakie istnieją powiązania pomiędzy zdrowiem publicznym oraz rozwojem gospodarczym i wewnętrzną integracją UE.

Życzymy udanej lektury.

Zespół BIWO

2



WWW.BRUKSELA.OPOLSKIE.PL STRONA 2

POLITYKA ZDROWIA W PRAWIE UNII EUROPEJSKIEJ

Śledząc w ujęciu chronologicznym rozwój postanowień dotyczących ochrony zdrowia w kolejnych dokumentach prawa Unii Europejskiej można dostrzec rosnący stopień ich złożoności i coraz większy zakres obowiązywania. Wszystko to sprawia, że dziedzina wspólnej ochrony zdrowia staje się coraz lepiej reprezentowana w prawie. Należałoby się zastanowić, czy jest ono dostatecznie spójne, aby wspólne działania na rzecz ochrony zdrowia uznać za odrębną politykę Unii Europejskiej. Jeśli przyjąć definicję polityki zdrowotnej, w której podkreślona zostaje odrębność władczych i skoordynowanych działań na rzecz zdrowia publicznego, to uprawnione działania Unii Europejskiej wyczerpują przynajmniej niektóre znamiona polityki zdrowotnej. Na pewno można mówić o ich funkcjonalnym wyodrębnieniu spośród innych form działalności. W trakcie ich wykonywania zapadają także decyzje władcze (w zakresie określonym w traktatach). Działania te są również skoordynowane; analizując różne postanowienia, można przypuszczać, iż znaczenie tej koordynacji będzie w przyszłości rosnąć. Z drugiej jednak strony w żadnym z obowiązujących obecnie lub w przeszłości dokumentów prawa pierwotnego samo pojęcie „polityka zdrowotna" nie pada expresis verbis. Może to dowodzić, że Unia nie jest jeszcze gotowa na prowadzenie takiej polityki (z różnych względów: politycznych, finansowych, organizacyjnych). Niemniej praktyka działań wskazuje, że niekoniecznie muszą one zostać objęte nazwą „polityka zdrowotna", aby były w pełni skuteczne i użyteczne dla mieszkańców zjednoczonej Europy. Zakres działań UE w dziedzinie polityki zdrowotnej opisany jest w artykule 168 Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej. Podstawowa zasada mówi, że należy chronić życie ludzkie i uwzględniać je w opracowywaniu unijnej polityki i wszelkich działań. Traktat wyraźnie mówi też o tym, że UE w pełni szanuje kompetencje poszczególnych państw członkowskich w zakresie kształtowania krajowej polityki zdrowia i organizowania oraz świadczenia usług opieki zdrowotnej oraz zarządzania powiązanymi zasobami. Unia przede wszystkim uzupełnia i wspiera działania realizowane w poszczególnych krajach tam, gdzie najlepszym sposobem na osiągnięcie dobrych wyników jest koordynacja, współpraca oraz wymiana wiedzy, informacji i najlepszych praktyk. UE korzysta też z instrumentów prawnych do uregulowania niektórych obszarów.

3


Bardzo wielu Polakom Unia Europejska kojarzy się wyłącznie z funduszami strukturalnymi napływającymi do naszego kraju. To czysto merkantylne spojrzenie jest błędne, bowiem Wspólnota jest aktywna na bardzo wielu obszarach bezpośrednio dotykających zwykłych ludzi. Jednym z nich jest szeroko rozumiana polityka zdrowotna. Próbując zrozumieć rolę odgrywaną przez Unię Europejską w jej ramach trzeba podkreślić, iż przede wszystkim należy ona do kompetencji państw członkowskich. To one decydują o tym, czy opieka zdrowotna jest odpłatna, czy darmowa. To od nich zależy gęstość siatki szpitali i standardy w nich obowiązujące. To one tworzą listę leków refundowanych. Rolą Unii Europejskiej jest jedynie uzupełnianie aktywności poszczególnych rządów, głównie tam, gdzie może to przynieść wartość dodaną. Dlatego też Wspólnota skupia się na trzech obszarach: wspieraniu rządów w osiąganiu wspólnych celów, wytwarzaniu efektu skali dzięki łączeniu zasobów oraz wspieraniu państw członkowskich w radzeniu sobie z problemami dotykającymi całej Unii, m.in. takimi jak pandemie, choroby przewlekłe, czy też konsekwencje wydłużającego się życia. Główne cele unijnej polityki w dziedzinie zdrowa są ogromnie zróżnicowane i można wśród nich wymienić zapobieganie chorobom, promowanie zdrowego trybu życia, lepszy dostęp do opieki zdrowotnej, wspieranie edukacji zdrowotnej, czy zapewnienie

bezpiecznych i skutecznych produktów leczniczych. Tak szerokie ujęcie zadań Unii Europejskiej nie oznacza, iż nie odgrywa ona konkretnej – widocznej dla każdego obywatela – roli w polityce ochrony zdrowia. Prawdopodobnie najbardziej odczuwalne, a przez to najbardziej doceniane, jest umożliwienie Europejczykom korzystania z usług medycznych we wszystkich krajach członkowskich. Każdy obywatel Unii przebywający poza granicami swojego kraju i posiadający europejską kartę ubezpieczenia zdrowotnego, może skorzystać z usług tamtejszej służby zdrowia, a także w razie potrzeby zrealizować receptę. Znaczenie tego rozwiązania potwierdzają liczby – każdego roku ponad 20 mln Europejczyków korzysta z możliwości leczenia się w innym kraju członkowskim. Europejska polityka zdrowotna to jednak nie tylko możliwość leczenia się poza granicami ojczyzny. To także działania zapewniające bezpieczniejsze i skuteczniejsze leki oraz walka z chorobami cywilizacyjnymi, takimi jak otyłość, cukrzyca, czy rak. Unia Europejska stara się również podejmować działania chroniące swoich obywateli przed zagrożeniami mającymi wymiar międzynarodowy. Jej aktywność w tym obszarze mogliśmy zaobserwować w przypadku pandemii ptasiej grypy w 2004 r., świńskiej grypy w 2009 r., czy ostatnio rozprzestrzeniania się wirusa Eboli.

POLITYKA ZDROWOTNA UNII EUROPEJSKIEJ DANUTA JAZŁOWIECKA – POSŁANKA DO PARLAMENTU EUROPEJSKIEGO


http://www.bruksela.opolskie.pl/

4


Unia Europejska odgrywa również niezwykle istotną rolę w obszarze bezpieczeństwa i higieny pracy, który silnie powiązany jest z polityką zdrowotną. Każdego roku około trzech milionów Europejczyków ulega wypadkom w czasie wykonywania swoich obowiązków zawodowych, a blisko cztery tysiące z nich umiera. Badania pokazują, że zagrożenia związane z pracą w dużej mierze są takie same we wszystkich państwach członkowskich, dlatego też uznano za właściwe podejmowanie w tym obszarze działań na poziomie unijnym. Jednym z objawów tej aktywności są przygotowywane przez Komisję Europejską tzw. strategiczne ramy dotyczące bezpieczeństwa i higieny pracy – ich najnowsza wersja będzie obowiązywała w latach 2014–2020. Głównym celem tych ram jest podniesienie jakości zatrudnienia i poziomu zadowolenia z pracy przy jednoczesnym zwiększeniu konkurencyjności oraz wydajności europejskich przedsiębiorstw, zwłaszcza małych i średnich firm. Komisja stoi na stanowisku – z czym należy się zgodzić, że dbanie o zdrowie pracowników ma bezpośredni i wymierny wpływ nie tylko na wzrost wydajności pracy, ale również na poprawę stabilności systemów ochrony zdrowia i zabezpieczenia społecznego. Ponadto promowanie zdrowia pracowników ma kluczowe znaczenie dla wydłużania ich życia zawodowego, co jest niezwykle istotne w kontekście zmian wprowadzanych w ostatnich latach w krajowych systemach emerytalnych. Obszar bezpieczeństwa i higieny pracy jest bezpośrednio związany z europejską polityką zdrowotną przede wszystkim dlatego, że koszty wypadków w pracy ponoszone są przez systemy opieki zdrowotnej poszczególnych państw członkowskich. Do tego dochodzą tzw. choroby zawodowe, będące konsekwencją pracy w złych warunkach. Szacuje się, iż każdego roku w Unii Europejskiej blisko 200 tysięcy osób umiera na choroby związane z pracą. Niewiele osób ma świadomość tego, iż wiele dolegliwości pojawiających się na starość jest konsekwencją warunków, w jakich

pracowali podczas swojej aktywności zawodowej. Wbrew pozorom problem ten nie zmniejsza się wraz ze spadkiem zatrudnienia w przemyśle ciężkim, czy górnictwie. Zmienia się tylko jego charakter. Pylica, ołowica, czy rozedma płuc są wypierane przez schorzenia układu mięśniowo-szkieletowego związane z wielogodzinnym siedzeniem za biurkiem, raka wywołanego szkodliwymi chemikaliami, czy też problemy psychiczne będące konsekwencją stresu i wypalenia zawodowego. Ponadto Unia Europejska nie tylko podejmuje działania mające na celu poprawę warunków pracy, ale również zwraca uwagę krajom członkowskim na nowe wyzwania związane z przeobrażeniami cywilizacyjnymi i technologicznymi. To właśnie Bruksela stymuluje badania nad ewentualnym negatywnym wpływem nowych technologii na zdrowie i bezpieczeństwo pracowników, uzupełniając tym samym aktywność państw członkowskich. Jest to o tyle istotne, iż coraz częściej mamy do czynienia z przemysłowym zastosowaniem produktów i procesów, których długofalowego oddziaływania nie znamy. To z inicjatywy Unii poddawane są one testom i kontrolom w celu zapewnia, aby były bezpieczne i nie wiązały się z żadnymi istotnymi zagrożeniami zarówno dla pracowników, jak i konsumentów. Powyższe rozważania pokazują, że Unia Europejska jest niezwykle aktywna w obszarze polityki zdrowotnej. Pomimo tego, że jej działania mają jedynie uzupełniać aktywność państw członkowskich, to jednak są bezpośrednio odczuwalne przez obywateli. Wielu z nas wyjeżdżając na urlop do Włoch, Hiszpanii, czy Chorwacji, czuje się bezpiecznie wiedząc, iż będzie mogło w razie potrzeby skorzystać z usług tamtejszej służby zdrowia. Równie cenne – chociaż nie tak bardzo widoczne – są jej inicjatywy związane z bezpieczeństwem i higieną pracy. Niewiele osób ma świadomość, iż to w jakich warunkach pracuje, zawdzięcza Unii i jej standardom przyjętym w ramach przygotowywania się Polski do akcesji.



5


Niewątpliwy postęp w tym obszarze w ostatnich dwudziestu pięciu latach nie oznacza jednak, że warunki pracy stały się optymalne. Zmiany cywilizacyjne i technologiczne tworzą nowe zagrożenia, a Unia stara się wspomóc państwa członkowskie – w tym nasz kraj – w wypracowaniu skutecznych środków walki z nimi. (źródło: BIURO POSŁANKI D. JAZŁOWIECKIEJ) Perspektywy zostały określone w wieloletnim program działań w dziedzinie zdrowia na lata 2014–2020. Pod koniec 2011 r. Komisja Europejska przedłożyła wniosek dotyczący programu zdrowia publicznego na lata 2014–2020. Podkreśla on znaczenie zdrowia dla wydajności i konkurencyjności gospodarki, a z punktu widzenia jednostki – lepszej jakości życia przez dłuższy czas. UE uzupełnia i wspiera działania krajowe w czterech najważniejszych dziedzinach, którymi są: • propagowanie zdrowego trybu życia oraz profilaktyka zdrowotna, • ochrona obywateli przed zagrożeniami mającymi wymiar międzynarodowy, • innowacyjne i zrównoważone systemy opieki zdrowotnej, • bezpieczniejsza opieka zdrowotna wyższej jakości. Zaproponowany przez Komisję budżet projektu wynosi 446 mln euro. Zgodnie z przewidywaniami program powinien wejść w życie 1 stycznia 2014 r. Rozpowszechnienie systemów e-zdrowia i telemedycyny Rozpowszechnienie systemów e-zdrowia i telemedycyny Wykorzystanie technologii w celu ułatwienia pacjentom dostępu do opieki zdrowotnej,

podniesienia jakości opieki i zwiększenia jej efektywności – czyli e-zdrowie – w przyszłości będzie coraz ważniejszym elementem unijnej polityki zdrowotnej. Przykładem działań UE w tej dziedzinie jest utworzenie w 2011 r. dobrowolnej sieci e-zdrowia, która promuje elektroniczne usługi opieki zdrowotnej oraz nowe, innowacyjne rozwiązania. Co oferuje e-zdrowie? • Możliwość leczenia i monitorowania na odległość. • Dostęp do elektronicznej dokumentacji medycznej dla lekarzy i pacjentów. • Szybkie przekazywanie danych (np. wyników badań i recept). • Lepszą koordynację w razie leczenia za granicą. • Lepszą współpracę między podmiotami świadczącymi usługi zdrowotne. • Większy wpływ pacjenta na proces leczenia. W przyszłości planuje się stworzenie kompleksowego i standardowego elektronicznego systemu dokumentacji medycznej oraz nowych sieci informacyjnych łączących ośrodki opieki. Kolejny cel to skoordynowane reagowanie na zagrożenia dla zdrowia oraz dalsze prace nad elektronicznymi konsultacjami, a także wystawianiem recept i skierowań oraz zwrotem kosztów drogą elektroniczną.

PROGRAM ZDROWIA PUBLICZNEGO- PERSPEKTYWY ROZWOJU



6


Surowsze przepisy dotyczące wyrobów medycznych Na unijnym rynku dostępnych jest około 500 tys. różnych wyrobów medycznych, od zwykłego gipsu, po protezy stawów, aż do urządzeń do dializy nerek. Wyrobem medycznym jest każde urządzenie, aparat, implant lub inny sprzęt wykorzystywany do diagnozy i leczenia chorób i innych zaburzeń oraz do zapobiegania im. Wyroby medyczne in vitro to testy diagnostyczne, takie jak domowe testy ciążowe lub testy do badania poziomu cholesterolu czy na obecność wirusa HIV. W grudniu 2012 r. UE zaproponowała nowe przepisy mające na celu zwiększenie poziomu bezpieczeństwa, wydajności i innowacyjności w sektorze wyrobów medycznych. Przepisy te mają ulepszyć przepływ informacji i koordynację działań krajowych organów nadzoru, jasno określić prawa i obowiązki producentów, importerów i dystrybutorów, wyznaczyć surowsze wymogi w zakresie dowodów klinicznych i przyczynić się do stworzenia kompleksowej, ogólnodostępnej bazy danych dotyczącej wyrobów medycznych dostępnych na unijnym rynku. Nowe wymogi mają wejść w życie w 2015 r.

Pomimo znacznych osiągnięć państw Unii Europejskiej w dziedzinie opieki zdrowotnej, uzyskania wysokiej średniej długości życia (life expectancy) [dla kobiet - ponad 80 lat i mężczyzn -74 lata], wskaźnika umieralności niemowląt mniejszego niż 10 na 1000 urodzeń żywych oraz umieralności okołoporodowej matek około 7 na 100 tys. urodzeń żywych - 7 spośród 10 zgonów spowodowane jest chorobami układu sercowo-naczyniowego i nowotworami, powstają nowe zagrożenia ze strony gruźlicy, HIV/AIDS, „ptasiej grypy", gorączki Ebola, SARS, infekcji pokarmowych itp. Nadal utrzymuje się nierówność w stanie zdrowia i wzrasta liczba osób cierpiących na różnego rodzaju procesy zwyrodnieniowe kości i stawów, mięśni itp. W państwach Unii Europejskiej wydatki na opiekę zdrowotną stanowią 5-10 %, a w związku

ze spodziewanymi zmianami demograficznymi w ciągu najbliższych 30 lat wydatki na opiekę zdrowotną muszą wzrosnąć o dalsze 1-3% PKB. Sprzęt i nowe technologie pochłaniają coraz większe kwoty, co między innymi wymusza poprawę w sferze zarządzania opieką zdrowotną i zapewnieniu jakości opieki i oceny technologii medycznych.

Ponadto, opieka zdrowotna stoi wobec wyzwań wynikających z bezrobocia i internacjonalizacji problemów zdrowotnych. Biorąc pod uwagę powyższe fakty, Unia Europejska z początkiem lat 90. postanowiła zdecydowane zwrócić więcej uwagi na problematykę zdrowotną we Wspólnocie Europejskiej. Sprawy zdrowia zostały początkowo uwzględnione w Traktacie z Maastricht, (1992), szczególnie w artykule 129 i po poddaniu rewizji rozszerzone w roku 1996, a następnie w Traktacie z Amsterdamu (1997), szczególnie w artykule 152. Postanowiono podjąć przede wszystkim działania w trzech kierunkach: (1) usprawnienie systemu informacji niezbędnego dla rozwoju działań w dziedzinie zdrowia publicznego, który w szczególności będzie dotyczył stanu zdrowia oraz działań związanych z reformowaniem opieki

PROMOCJA ZDROWIA W UNII EUROPESKIEJ

7


zdrowotnej. (2) natychmiastowe reagowanie na powstałe lub przewidywane zagrożenia zdrowotne; (3) podążanie za zmianami uwarunkowań zdrowotnych dla potrzeb promocji zdrowia w celu opracowywania i wdrażania określonych programów promocji zdrowia ze szczególnym zwróceniem uwagi na proces starzenia się, zaburzenia psychiczne, odżywianie i otyłość, choroby układu sercowo-naczyniowego, „wykluczane" grupy społeczne, obywatelskie prawo do zdrowia, problemami zdrowotnymi nowo- przystępujących państw do Unii Europejskiej. Od połowy lat 90., Unia Europejska wprowadza odpowiednie programy w celu uzyskania poprawy i utrzymania zdrowia społeczeństwa. Wśród nich programy w zakresie zdrowia publicznego dotyczące: nowotworów złośliwych (1995-1999); AIDS i chorób zakaźnych (1996-2000); uzależnień lekowych (1996-2000); promocji zdrowia (1995-1999), monitoringu zdrowia (1997-2001), a od 1999 roku przewidziano rozpoczęcie realizację programów dotyczących wypadków i urazów (1999-2003); chorób występujących rzadko tj. <5/10 000 (1999-2003) oraz chorób związanych z zanieczyszczeniem środowiska (1999-2003).

Przewidziano określone finansowanie (ECU 35 000 000: 1995-1999) następujących działań w zakresie promocji zdrowia: (1) informacji zdrowotnej, (2) edukacji zdrowotnej społeczeństwa i (3) szkolenia personelu medycznego, (4) szkolenia dziennikarzy, nauczycieli, pracodawców i związkowców w dziedzinie promocji zdrowia z naciskiem na zdrowy styl życia (dieta, palenie papierosów, aktywność fizyczną itp.) i inne wybrane zagadnienia promocji zdrowia, a także (5) wczesnego wykrywania zagrożeń zdrowotnych (screening) oraz (6) procesu wdrażania, wspomagania i oceny jakości i skuteczności programów promocji zdrowia Promocje zdrowia traktuje się jako całość składającą się z trzech kierunków działania: edukacji zdrowotnej, zapobiegania chorobom i lokalnej polityki zdrowotnej. Edukacja zdrowotna (health education) stanowi podstawowy element promocji zdrowia i ma prowadzić do zapoznania się z celami działań na

rzecz zdrowia pozytywnego oraz zapobiegania utracie zdrowia poprzez wpływ na zachowania osobnicze, postawy i wykazanie korzyści płynących z zachowania zdrowia. Tradycyjna edukacja zdrowotna dostarczała wiedzy, dążyła do zmiany postaw oraz zmiany zachowań. Podejście nowe polega nie tylko na dostarczaniu wiedzy lecz także na uczestniczeniu we wspólnym działaniu, dwukierunkowym porozumiewaniu się oraz na podkreślaniu znaczenia czynników społecznych, ekonomicznych, fizycznych i politycznych, których podstawą jest dokonywanie wolnego wyboru. Edukacja zdrowotna ma dostarczać informacji i wiedzy na temat zdrowia, wzmacniać działania na rzecz zdrowia, przekonywać oraz zapewnić wpływ na tworzenie zdrowotnej polityki społecznej. Zapobieganie chorobom (disease prevention) może się odbywać na trzech poziomach i określa się je jako profilaktyka pierwotna, wtórna i trzeciego stopnia. Profilaktyka pierwotna (primary preventiorz) polega na zapobieganiu powstawaniu chorób poprzez zmiany środowiska w jakim człowiek przebywa; zmianę stanu zdrowia gospodarza oraz zmianę zachowań z niszczących na wspierające zdrowie. Profilaktyka wtórna (secondary prevention) polega na wstrzymywaniu powstawania i rozwoju choroby poprzez wczesne wykrywanie i diagnozowanie (screening) oraz natychmiastowe i skuteczne leczenie. Natomiast profilaktyka trzeciego stopnia (ternary prevention) polega za minimalizacji powikłań i niepełnosprawności jakie mogą powstać w wyniku choroby poprzez wczesną i wystarczająco długą rehabilitację oraz poprzez dbałość o zapewnienie właściwej jakości życia. Lokalna polityka zdrowotna (health protection) oznacza zbiór działań, w tym głównie politykę zdrowotną, która ma wpływać na ułatwianie dokonywania indywidualnego wyboru lepszego z punktu widzenia poprawy i zachowania zdrowia, na dokonywanie zmian w środowisku życia, nauki i pracy, zmian w zakresie indywidualnego ryzyka zdrowotnego i odporności na czynniki szkodliwe dla zdrowia oraz na rozwijanie technologii nie szkodliwych dla zdrowia. Wymienione cele lokalnej polityki zdrowotnej powinny opierać się na określonych mechanizmach, do których należy zaliczyć: ustanawianie prawa i wspierających

8


zdrowie przepisów fiskalnych, ustalanie zasad tworzenia polityki ukierunkowanej na zdrowie pozytywne i zapobieganie chorobom. Do przeszkód w dziedzinie kształtowania lokalnej polityki zdrowotnej zaliczyć należy zaniedbania lub nie branie w ogóle pod uwagę znaczenia innych elementów polityki społecznej dla spraw

zdrowia, sprzeczności interesów (np. dochody ze sprzedaży papierosów) oraz nienaruszalnych praw rolniczej produkcji żywności i używek. Lokalna polityka zdrowotna powinna być bieżna z polityką i programami krajowymi, regionalnymi i międzynarodowymi, jednak musi uwzględniać przede wszystkim potrzeby i możliwości lokalne. Powiązanie tej polityki z polityką i programami „wyższego rzędu” może i powinno wspomagać finansowanie lokalne strategie.

Dobre wiadomości:

Żyjemy średnio coraz dłużej: w

okresie od lat piećdziesiątych XX w. do

2010 r. średnia długość życia w UE wzrosła

z 65 do 80 lat. Spadł wskaźnik umieralności

niemowląt: w latach 1975–2010 wskaźnik

umieralności niemowląt spadł łącznie o 80

proc.

Medycyna coraz lepiej radzi sobie

z zawałami serca, udarami czy chorobami

nowotworowymi: między 2000 a 2009 r. o

połowę spadł wskaźnik umieralności osób

przyjętych do szpitala w wyniku zawału

serca.

Dzięki wcześniejszemu

wykrywaniu i większej skuteczności

leczenia poprawiły się wskaźniki przeżycia

w przypadku różnych rodzajów raka, w tym

raka jelita grubego i raka piersi.

Liczba lekarzy przypadających na

liczbę mieszkańców wzrosła z 2,9 na tysiąc

osób w 2000 r. do 3,4 w 2010 r.

[

Złe wiadomości:

Duże różnice między krajami UE:

różnica średniej długości życia wynosi

około 9 lat.

Więcej osób umarło na raka: od

1985 r. liczba zgonów spowodowanych

nowotworami wzrosła o 12 proc. w

przypadku mężczyzn i o 9 proc. w

przypadku kobiet.

Więcej zachorowań na cukrzycę:

według danych Międzynarodowej

Federacji Diabetyków w 2011 r. w Europie

na cukrzycę (typu 1 i 2) cierpiało 35 mln

dorosłych. Szacuje się, że do 2030 r. liczba

ta może sięgnąć 43 mln (wzrost o 23

proc.).

Więcej przypadków choroby

Alzheimera: w Europie co pięć lat ryzyko

zachorowania na demencję u osób

powyżej 65. roku życia wzrasta o połowę.

Nakłady na leczenie chorób

przewlekłych w UE: 700 mld euro, czyli

70–80 proc. nakładów na opiekę

zdrowotną.



9


Najważniejsze cele unijnej polityki w dziedzinie zdrowia to:

• Zapobieganie chorobom • Promowanie zdrowego trybu życia • Dbanie o dobry stan psychiki • Ochrona ludności przed poważnymi

zagrożeniami dla zdrowia mającymi wymiar międzynarodowy

• Lepszy dostęp do opieki zdrowotnej • Rozpowszechnianie informacji na temat

zdrowia i wspieranie edukacji zdrowotnej • Zapewnienie pacjentom bezpieczeństwa • Wspieranie dynamicznych systemów opieki

zdrowotnej i nowych technologii • Ustanawianie wysokich norm jakości i

bezpieczeństwa w odniesieniu do narządów i innych substancji pochodzenia ludzkiego

• Zapewnienie bezpiecznych i skutecznych produktów leczniczych i wyrobów medycznych wysokiej jakości

Najważniejsze wyzwania Aby mieszkańcy całej UE cieszyli się jak najlepszym zdrowiem i mogli korzystać z jak najwyższej jakości usług medycznych, trzeba rozwiązać szereg problemów. Są to:

• Trwałość – systemy opieki zdrowotnej muszą być dostosowane do zmian demograficznych i uwzględniać rosnące zapotrzebowanie na świadczenia opieki medycznej. Powinny też wykorzystywać zalety innowacyjnych technologii. Reformy tych systemów muszą zwiększać ich skuteczność i stabilność finansową oraz gwarantować powszechny dostęp do wysokiej jakości opieki zdrowotnej. • Starzenie się społeczeństwa – obywatele UE żyją coraz dłużej – często długo po tym, jak przejdą na emeryturę – jednak granica wieku,

do której cieszą się dobrym zdrowiem, pozostaje taka sama. Taka sytuacja odbija się nie tylko na społeczeństwie i gospodarce, lecz również na systemach opieki zdrowotnej. W miarę starzenia się społeczeństwa coraz częściej występują niektóre choroby, jak na przykład choroba Alzheimera czy demencja. UE dąży do tego, aby w 2020 r. liczba tzw. lat zdrowego życia była wyższa niż teraz, czyli aby Europejczycy jak najdłużej byli aktywni i zachowali siły witalne. • Profilaktyka chorób, których można uniknąć – choroby nowotworowe, choroby serca, cukrzyca, choroby układu oddechowego, choroby psychiczne i inne choroby przewlekłe są źródłem ludzkiego cierpienia, a dla społeczeństwa i gospodarki – dużym obciążeniem finansowym. Szacuje się, że w latach 2012–2030 będą one kosztować gospodarkę światową około 22,5 bln euro. W samej Unii koszty chorób związanych z paleniem papierosów wynoszą już ponad 100 mld euro. 87 proc. zgonów w UE jest spowodowanych chorobami przewlekłymi. Wielu chorobom przewlekłym można zapobiegać, ponieważ są one związane z czterema czynnikami ryzyka – paleniem papierosów, nadużywaniem alkoholu, złym odżywianiem i brakiem aktywności fizyczne. Unijne przepisy dotyczące opieki zdrowotnej za granicą zapewniają:

• dostęp do informacji o przysługujących obywatelom prawach do opieki zdrowotnej w całej UE oraz o jakości i bezpieczeństwie dostępnych świadczeń,

• prawo do uzyskania zwrotu (częściowo lub w całości) kosztów wszelkich świadczeń uzyskanych za granicą, jeżeli są to świadczenia, do których pacjent byłby uprawniony w kraju rodzinnym,

• możliwość realizacji recept za granicą, aby móc na miejscu wykupić potrzebne leki. możliwości leczenia za granicą, tj. w innym kraju UE.

ZDROWIE W UNII EUROPEJSKIEJ – W SKRÓCIE



10


Działania UE w pierwszym rzędzie mają na celu usprawnienie współpracy i koordynacji działań poszczególnych państw. To zadanie realizowane jest za pomocą następujących instrumentów i organów:

• Unijne systemy ostrzegania – jeśli jedno z państw UE odnotuje, że zdrowie i bezpieczeństwo obywateli jest w niebezpieczeństwie, powiadamia o tym Komisję Europejską za pośrednictwem jednego z unijnych systemów szybkiego ostrzegania. Systemy gwarantują natychmiastowe rozpowszechnienie tej informacji w całej UE oraz szybką reakcję odpowiednich organów. Na przykład w 2011 r. po wybuchu epidemii E. coli w Niemczech i katastrofie elektrowni jądrowej w Fukushimie wykorzystano system wczesnego reagowania oraz system wczesnego ostrzegania o niebezpiecznej żywności i paszach. • Unijny Komitet ds. Bezpieczeństwa Zdrowia – komitet koordynuje działania w dziedzinie bezpieczeństwa zdrowia i planuje reagowanie na wypadek nagłych zagrożeń. W jego skład wchodzą przedstawiciele wszystkich krajów UE. • Europejskie Centrum ds. Zapobiegania i Kontroli Chorób (ECDC) – jego celem jest ochrona UE przed chorobami zakaźnymi, takimi jak grypa, gruźlica oraz HIV/AIDS. We współpracy z krajowymi organami do spraw ochrony zdrowia centrum identyfikuje i ocenia dotychczasowe i nowe zagrożenia zdrowia oraz rozpowszechnia informacje o nich.

ŹRÓDŁO: www.europa.eu/pol/pdf/flipbook/pl/public_health_pl.pdf

Trzeci program w dziedzinie zdrowia

(2014-2020)

Program obejmuje 4 cele nadrzędne. Są to:

1. Promocja zdrowia, profilaktyka chorób i

tworzenie środowisk sprzyjających

prowadzeniu zdrowego stylu życia, z

uwzględnieniem zasady „zdrowie we

wszystkich politykach”.

2. Ochrona obywateli Unii przed poważnymi

transgranicznymi zagrożeniami

zdrowotnymi.

3. Zwiększanie innowacyjności, efektywności

i stabilności systemów opieki zdrowotnej.

4. Ułatwianie obywatelom Unii dostępu do

lepszej i bezpieczniejszej opieki

zdrowotnej.

Trzeci program UE w zakresie zdrowia jest

głównym instrumentem, przy pomocy którego

Komisja Europejska realizuje unijną strategię

zdrowia. Polityka ta wdrażana jest poprzez

roczne plany działań określające priorytetowe

dziedziny oraz kryteria finansowania działań w

ramach tego programu. Roczny budżet

programu wynosi 449,4 mln euro.


http://eur-lex.europa.eu/legal-content/EN/TXT/;jsessionid=5Qj3TvyCyBqbhfLZzzBttjDGh3gyXkQWYrjhrt36mChMJJlp02XX!2060916514?uri=uriserv:OJ.L_.2014.086.01.0001.01.ENG

http://ec.europa.eu/health/strategy/policy/index_pl.htm

http://ec.europa.eu/health/strategy/policy/index_pl.htm


11


Strategia UE dotycząca ochrony zdrowia „Razem na rzecz zdrowia” jest dostępna w języku angielskim tu:http://ec.europa.eu/health-eu/doc/whitepaper_en.pdf

ZDROWIE PUBLICZNE A INTEGRACJA EUROPEJSKA

W roku wyborów do Parlamentu Europejskiego

polityce zadawali pytanie w jakim miejscu

jesteśmy w rozwoju integralności europejskiej i

które polityki sprzyjają, a które zatrzymują proces

wewnętrznej integracji UE.

Duża liczba głosów oddanych na

europarlamentarzystów sceptyków dowodzi, że

integracja jest zagrożona. Za taki stan rzeczy

odpowiada kryzys ekonomiczny i rosnące

bezrobocie wśród młodzieży w pewnych krajach.

Politycy nawołują do zajmowania się najbardziej

fundamentalnymi sprawami, aby stawić czoło

problemom i uczynić Unię bardziej transparentną

odpowiadającą na potrzeby obywateli.

Pierwotnie projekt europejski powstał dla

utrzymania pokoju, postępu i dobrobytu. Teraz, w

świetle kryzysu europejskiego, szlachetne cele

muszą być zastąpione konkretnymi

rozwiązaniami- należy poszukać nowej narracji.

Zdrowie jednak nie jest

najważniejszym tematem

w tych wszystkich dyskusjach

chociaż we wszystkich

badaniach i ankietach na

temat poziomu szczęścia lub

jakości życia, poziom usług

zdrowotnych jest wskazywany

jako priorytetowy dla obywateli UE.

Ochrona zdrowotna jest również częścią tak

zwanego Europejskiego Modelu Społecznego.

Znaczące jest to, że Europejczycy zapytani o

wartości, jakie reprezentuje dla nich UE

wymieniają solidarność i wsparcie dla innych jako

główny koncept dla europejskich projektów.

Więc zdrowie może, tak właśnie, odgrywać

ważną rolę w łączeniu obywateli wokół

europejskiej integralności. Z tego powodu

potrzebujemy czegoś na kształt projektu „

Roamingu dla Zdrowia” . Coś co polegałoby na

efektywnie przeznaczonym nadwyżkom opłatom

pozwoliłoby, odblokować źródła, wiedze i

doświadczenia w obszarze zdrowia na korzyść

obywateli w Unii Europejskiej. To właściwie to, co

Komisja Europejska próbuje zrobić dążąc do

nadania kompetencji w zakresie zdrowia w UE od

czasu Traktatu z Maastricht. Jednak pomimo

faktu, że działania UE w ramach różnych

aspektów ochrony zdrowia uznaje się za

pozytywne wciąż uznaje się, że kompetencje w

tym zakresie są zbyt małe i wpływ ich zbyt

iluzoryczny. W związku z subsydiarnością UE

może działać jedynie w sposób stopniujący i

fragmentaryczny, a wpływ unijnych regulacji jest

iluzoryczny.

Potwierdza to fakt, że fundusze

związane ze zdrowiem

stanowiły jedynie 0,08 %

budżetu europejskiego w

wieloletnim programie

finansowania 2007-2013.

W rzeczywistości,

europejska polityka zdrowia

jest szersza niż zakres

kompetencji, który został określony w

traktacie z Maastricht. Podstawowe unijne

podejście wobec zdrowia i systemu zdrowotnego

jest trojakie. Po pierwsze, zdrowie jest uznane za

ważny sektor ekonomiczny reprezentujący 10 %

PKB oraz 8 % zatrudnienia i jako taki jest ważną

częścią wewnętrznego rynku. Istnieje wiele

prawnych inicjatyw bezpośrednio powiązanych ze

zdrowiem, które realizowane są zgodnie



12


z zasadami wolnego przepływu i oparte na

prowizjach wewnętrznego rynku. Po drugie

miejsce systemu zdrowia należy rozpatrywać w

kontekście budżetowym. Wydatki na zdrowie

bardzo obciążają krajowe budżety oraz stanowią

punkt krytyczny w kontekście ekonomicznego

zarządzania i stabilności monetarnej. Dlatego nie

brakuje unijnych rekomendacji kierowanych do

krajów członkowskich, aby reformowały swoje

systemy zdrowotne na rzecz większego

zrównoważenia finansowego. Jednocześnie

zdrowie jest również uznane za ważny

ekonomiczny czynnik wzrostu i społecznej

spójności. Dlatego Komisja aktywnie promuje

idee inwestowania w zrównoważone systemy, w

kadry służby zdrowia i podejmuje działania na

rzecz zmniejszania różnic zdrowia przy wsparciu z

funduszy UE i jako część ich społecznego pakietu

inwestycyjnego.

Nawet jeśli te trzy zagadnienia- tworzące trzy

poziomy Trójcy Zdrowia mogą czasami być

uznane za kontrowersyjne to z pewnością

formują wewnętrzną część Unijnej strategii

wzrostu Europa 2020 która ma na

celu wzrost gospodarczy. Poza nimi

pozytywne odniesienia do zdrowia

są trudne do znalezienia

w strategicznych priorytetach,

celach , wskaźnikach i inicjatywach.

Ciągle więc ponawiane pytanie :

jakie są najlepsze rozwiązania w

tym nowym okresie? Jakie

priorytety powinna przyjąć

Komisja i Parlament Europejski.

Nowe kroki powinny skupić się na rozwiązania

modelu społecznego. Niemiecka Kanclerz Angela

Merkel, przypominała ostatnio że w UE 7 %

ludności wytwarza 25 % światowej gospodarki,

ale również wydaje prawie 50 % wszystkich

środków zabezpieczeń społecznych na świecie.

Aby utrzymać taki poziom wydatków

wymagana jest duża doza kreatywności i

innowacyjności i na tym właśnie należy się skupić.

Dziś żaden z poziomów polityki nie może

wymagać wyłączności w decydowaniu o zdrowiu.

Władze krajowe, regionalne i międzynarodowe

powinny blisko współpracować, aby osiągnąć

ważne cele. To samo należy zastosować w

przypadku dublowania się i fragmentarycznego

działania w ramach tych samych poziomów

polityki. W związku z tym niektórzy sugerują

przegląd strategii zdrowia. Jednak Komisja

tłumaczy, że ustalenia z roku 2008 są właściwą

odpowiedzią na wyzwania, które stoją przed

państwami członkowskimi w zakresie

wzmocnienia współpracy i koordynacji w całej UE

i są ciągle obowiązujące ponieważ niewiele się

zmieniło. Z oceny przeprowadzonej przez Komisję

Europejską w 2011 r. wynika, że strategia ta jest

punktem odniesienia dla działań podejmowanych

na szczeblu krajowym i unijnym oraz że zasady i

cele, które określono w 2007 r., będą nadal

aktualne w ciągu najbliższych dziesięciu lat w

ramach strategii „Europa 2020”. Dlatego pewnych

zmian można dokonać bardziej w

układzie zagadnień niż w

dokumentach strategicznych i nie

ma potrzeby uaktualniania całego

traktatu UE, by stworzyć solidne

podstawy prawne dla działań UE

w zakresie zdrowia. Celem

strategii „Europa 2020” jest

przekształcenie gospodarki UE w

gospodarkę inteligentną,

zrównoważoną i sprzyjającą

włączeniu społecznemu oraz

promowanie wzrostu gospodarczego z myślą o

wszystkich obywatelach. Jednym z

podstawowych warunków umożliwiających

osiągnięcie tego celu jest dobry stan zdrowia

populacji. Źródło:

http://ec.europa.eu/health/index_en.htm

Na zdrowie mają znaczny wpływ

czynniki zewnętrzne, dlatego

skuteczna polityka zdrowotna musi

obejmować wszystkie istotne obszary

polityki, a zwłaszcza takie jak:

politykę społeczną i regionalną

podatki

ochronę środowiska

edukację

badania naukowe.

13


.


INICJATYWY UE W DZIEDZINIE ZDROWIA

Aktywne starzenie się w dobrym zdrowiu – partnerstwo innowacji. Europejczycy żyją coraz dłużej, jednak długość okresu, podczas którego cieszą się dobrym zdrowiem, pozostaje taka sama. Średnio 20 proc. życia obywatela UE to czas przeżyty w słabej kondycji zdrowotnej, co wpływa negatywnie na jakość życia, a dla krajowych systemów opieki zdrowotnej stanowi duże obciążenie. W 2011 r. UE ustanowiła europejskie partnerstwo innowacji sprzyjającej aktywnemu starzeniu się w dobrym zdrowiu. Jego członkami są naukowcy, urzędy i specjaliści ds. zdrowia, firmy, organy regulacyjne i organizacje pacjentów, a jego celem – znalezienie nowych metod zredukowania presji, jakiej podlegają systemy opieki zdrowotnej, i promowanie zrównoważonego rozwoju. Chodzi o to, aby do 2020 r. wydłużyć okres życia w dobrym zdrowiu o dwa lata, tak aby ludzie mogli dłużej cieszyć się życiem.

Strony internetowe, gdzie można znaleźć inspiracje do innowacyjnych projektów: https://webgate.ec.europa.eu/eipaha. This platform is a communication and information hub for all actors involved in Active and Healthy Ageing throughout Europe; the place to promote news and events, to meet and exchange ideas with peers and potential partners on innovative projects in this challenging field. Join our growing and fruitful community and let’s work together to make the EU a place of excellence in innovation for healthy a http://ec.europa.eu/research/innovation-union/index_en.cfm?section=active-healthy ageing&pg=home

Europejska inicjatywa dotycząca choroby Alzheimera i pozostałych demencji (2009).

Inicjatywa wspiera krajowe działania w czterech obszarach: zapobieganie demencji, wczesna diagnoza, lepsza koordynacja badań w całej Europie oraz kwestie etyczne związane z prawami, niezależnością i godnością osób chorych na demencję.

Inicjatywa została zrealizowana za pośrednictwem wspólnego działania ALCOVE, w ramach którego 19 krajów UE uczestniczyło w wymianie sprawdzonych rozwiązań i opracowaniu zaleceń politycznych, oraz wspólnego programu dotyczącego schorzeń neurodegeneratywnych – największej inicjatywy w skali światowej http://europa.eu/legislation_summaries/public_health/health_determinants_lifestyle/sp0014_pl.htm

Europejski pakt na rzecz zdrowia i dobrostanu psychicznego (2008). Zaburzenia psychiczne należą aktualnie do najczęściej występujących grup chorób w UE. Są główną przyczyną nieobecności w pracy, niezdolności do pracy i wcześniejszego przechodzenia na emeryturę. Bywają też powodem wielu uprzedzeń i marginalizacji.

W ramach paktu kraje UE, organizacje pozarządowe i inne zainteresowane strony wymieniają się informacjami na temat wyzwań związanych ze zdrowiem psychicznym. Rozwiązania zasługujące na naśladowanie są następnie gromadzone w internetowej bazie danych, tzw. europejskim kompasie działania na rzecz zdrowia i dobrostanu psychicznego. ttp://ec.europa.eu/health/ph_determinants/life_style/mental/mental_health_en.htm


http://ec.europa.eu/research/innovation-union/index_en.cfm?section=active-healthy

[

Zgodnie z badaniami opublikowanymi przez

Agencje Informacyjna Reutera prawie 40%

Europejczyków cierpi na zaburzenia psychiczne.

Większość z nich cierpi na depresję. 165

milionów Europejczyków (38% populacji) cierpi

z powodu zaburzeń psychicznych takich jak

depresja, fobie i bezsenność. Zdrowie

psychiczne współczesnych Europejczyków jest

zatem najważniejszym problemem.

Dane te zostały przedstawione w wyniku

nowych kompleksowych badań w obszernych

studiach, które zostały przeprowadzone w 27

krajach Unii Europejskiej w przeciągu trzech

lat. W tym czasie eksperci przeprowadzili

studia-wywiady z 514 milionami ludzi. W

badaniach tych zostało zarejestrowane prawie

100 chorób psychicznych.

Badania wykazały, że Europejczycy najczęściej

cierpią na depresję, chorobę Alzheimera,

miażdżyce, alkoholizm i udar mózgu. Te

problemy są przyczyną tego, że w Europie

rocznie 60 tysięcy osób popełnia samobójstwo.

Jest to nawet więcej ludzi niż liczba ofiar

śmiertelnych w wypadkach samochodowych.

W świetle powyższych badań coraz głośniej

mówi się, że zdrowie psychiczne jest jednym z

ważniejszych elementów dobrobytu

współczesnych Europejczyków. Europejski

kapitał psychiczny, potencjał umiejętności

emocjonalnych, poznawczych i intelektualnych

wśród ludzi jest jednym z podstawowych źródeł

dla inteligentnego, zrównoważonego wzrostu

bez wykluczenia społecznego, które stanowi

główny cel Strategii Europa 2020.

Zgodnie z badaniami opublikowanymi przez

Agencje Informacyjna Reutera prawie 40%

Europejczyków cierpi na zaburzenia psychiczne.

Większość z nich cierpi na depresję. 165

milionów Europejczyków (38% populacji) cierpi

z powodu zaburzeń psychicznych takich jak

depresja, fobie i bezsenność. Zdrowie

psychiczne współczesnych Europejczyków jest

zatem najważniejszym problemem.

Dane te zostały przedstawione w wyniku

nowych kompleksowych badań w obszernych

studiach, które zostały przeprowadzone w 27

krajach Unii Europejskiej w przeciągu trzech

lat. W tym czasie eksperci przeprowadzili

studia-wywiady z 514 milionami ludzi. W

badaniach tych zostało zarejestrowane prawie

100 chorób psychicznych.

Badania wykazały, że Europejczycy najczęściej

cierpią na depresję, chorobę Alzheimera,

miażdżyce, alkoholizm i udar mózgu. Te

problemy są przyczyną tego, że w Europie

rocznie 60 tysięcy osób popełnia samobójstwo.

Jest to nawet więcej ludzi niż liczba ofiar

śmiertelnych w wypadkach samochodowych.

W świetle powyższych badań coraz głośniej

mówi się, że zdrowie psychiczne jest jednym z

ważniejszych elementów dobrobytu

współczesnych Europejczyków. Europejski

kapitał psychiczny, potencjał umiejętności

emocjonalnych, poznawczych i intelektualnych

ZDROWIE PSYCHICZNE

EUROPEJCZYKÓW



[

wśród ludzi jest jednym z podstawowych źródeł

dla inteligentnego, zrównoważonego wzrostu

bez wykluczenia społecznego, które stanowi

główny cel Strategii Europa 2020.

Zdrowie psychiczne ma duże znaczenie dla uczenia się, pracy, rozwoju społecznego i społecznej spójności społeczeństw. Bez psychicznego zdrowia, potencjał dla wzrostu gospodarczego jest ograniczony. W tym czasie kiedy cele wzrastającej produktywności i redukujących się społecznych i zdrowotnych nierówności idą ręka w rękę, istnieje pilna potrzeba zredukowania ludzkiego, społecznego i gospodarczych kosztów problemów zdrowia psychicznego przez wdrażanie nowoczesnych polityk i praktyk. Stan zdrowia psychicznego Europejczyków jest zagrożony: Niepewność, bezrobocie, wyłączenie społeczne, brak zaufania i nadziei wpływa na wielu ludzi prowadzą do osłabienia kondycji psychicznej, jak depresji, uzależnień, przemocy i czasami samobójstw. Co więcej choroby psychiczne prowadzą do wielu chórów fizycznych i skracają życie. Na początku 21 wieku choroby psychiczne są jedną z najczęstszych przyczyn niepełnosprawności i wcześniej renty. Te mocne dane są skuteczne i efektywne w celu ochrony zdrowia psychicznego, wzmocnienia powiązań i zapobieganiu zaburzeniom zdrowia psychicznego. Jednak większość ludzi będących w grupie zagrożenia lub z problemami nie otrzymują żadnej pomocy. Jednocześnie na działania promujące zdrowie psychiczne i zapobiegające chorobom jak i na utrzymanie i kształcenie kadry wciąż brakuje funduszy.

Żeby temu przeciwdziałać unijni ministrowie i eksperci w ramach Europejskiego Paktu na rzecz Zdrowia i Dobrostanu Psychicznego zobowiązali się do wspólnej pracy, koncentrującej się na pięciu głównych aspektach: zapobieganie samobójstwom i depresji, zdrowie psychiczne wśród młodzieży i w kontekście edukacji, społecznej spójności społeczeństw. Bez psychicznego zdrowia, potencjał dla wzrostu gospodarczego jest ograniczony. W tym czasie kiedy cele wzrastającej produktywności i redukujących się społecznych i zdrowotnych nierówności idą ręka w rękę, istnieje pilna potrzeba zredukowania ludzkiego, społecznego i gospodarczych kosztów problemów zdrowia psychicznego przez wdrażanie nowoczesnych polityk i praktyk. Stan zdrowia psychicznego Europejczyków jest zagrożony: Niepewność, bezrobocie, wyłączenie społeczne, brak zaufania i nadziei wpływa na wielu ludzi prowadzą do osłabienia kondycji psychicznej, jak depresji, uzależnień, przemocy i czasami samobójstw. Co więcej choroby psychiczne prowadzą do wielu chórów fizycznych i skracają życie.

MAGAZYN BIURA INFORMACYJNEGO WOJEWÓDZTWA OPOLSKIEGO W BRUKSELI LISTOPAD/ GRUDZIEŃ 2014




Pakt zwraca uwagę na korzyści zdrowotne, społeczne i gospodarcze wynikające z dobrego stanu zdrowia psychicznego wszystkich osób, a także na potrzebę przezwyciężenia tabu i uprzedzeń nadal związanych z chorobami psychicznymi. W jego ramach proponuje się zgromadzenie wiedzy z całej Unii Europejskiej, która będzie stanowić podstawę do wypracowania wspólnych zaleceń dotyczących działania najważniejszych dziedzinach.

We współpracy z ministrami z poszczególnych krajów, naukowcami i praktykami, opracowano zbiór pięciu dokumentów porozumienia, przedstawiających aktualne dane i przyjęte sposoby działania. Będą one wspierać realizację Paktu i organizację serii konferencji tematycznych, zaplanowanych na najbliższe 2-3 lata.

W poszczególnych krajach UE stosuje się różne strategie i działania w zakresie zdrowia psychicznego, a dobre praktyki mogą być wzorem dla innych. W niektórych państwach członkowskich liczba samobójstw w przeliczeniu na liczbę mieszkańców należy do najwyższych na świecie; w innych – do najniższych. Różnica jest dwunastokrotna. Reakcje podejmowane przez rządy i podmioty pozarządowe, np. grupy pacjentów lub przedsiębiorstwa, odzwierciedlają ich własne potrzeby, ale mogą również stanowić bodziec do działania dla innych.

Depresja jest jednym z najczęstszych i najpoważniejszych zaburzeń psychicznych, a - według danych z zachodnich i południowych państw członkowskich UE – zapada na nią 9% mężczyzn i 17% kobiet. Wpływ depresji na jakość życia może być równie poważny, jak w przypadku poważnej choroby fizycznej, np. poważnego udaru.

Natomiast samobójstwa są istotną przyczyną przedwczesnych zgonów - w 2006 r. w Unii odebrało sobie życie 58 tys. osób, czyli więcej, niż zginęło w wypadkach drogowych w tym samym roku (50 tys.). Z zaburzeniami psychicznymi wiąże się aż 90% samobójstw.

Koszty ekonomiczne depresji w UE w 2004 r. oszacowano na 235 euro na jednego mieszkańca, a w skali całej Unii (25 państw) i EFTA (Europejska Strefa Wolnego Handlu) – na 118 miliardów euro. Bezpośrednie koszty jakie ponoszą systemy opieki zdrowotnej państw członkowskich są coraz wyższe, ale 65% tych kosztów wynika przede wszystkim z nieobecności w pracy, niezdolności do pracy i przedwczesnego porzucania aktywności zawodowej.

Szacuje się, że połowa przypadków zaburzeń psychicznych ma swój początek w okresie dorastania, dlatego m.in. organizacje pracujące z młodzieżą muszą być w stanie rozpoznawać objawy i szybko na nie reagować. W naszym, starzejącym się społeczeństwie narasta też potrzeba planowania działań w obliczu coraz częstszego występowania zaburzeń psychicznych wśród osób starszych – zarówno dolegliwości związanych z wiekiem (np. demencji), jak i depresji wynikającej z osłabionego wsparcia społecznego.




WYZWANIA OKREŚLONE PODCZAS EUROPEJSKIEGO SZCZYTU „ZDROWIE PSYCHICZNE: WYZWANIA I MOŻLIWOŚCI” Odkrycia z badań nad Systemem zdrowia psychicznego Krajach Europejskich” oferuje pewne nowe wglądy w politykę zdrowia psychicznego EU krajów. Podczas konferencji pn.: „Zdrowie psychiczne: wyzwania i możliwości” w ramach prezydencji litewskiej sformułowanych zostało kilka zaleceń i wyzwań:

Międzysektorowość oraz potrzeba

adekwatnego kierowania promocji i

prewencji.

Pomimo działań na rzecz rosnącej świadomości wokół zdrowia psychicznego i działań w różnych środowiskach i instytucjach działania nie docierają do najbardziej narażonych grup. Wynika to z wciąż zbyt małych nakładów na prewencje oraz niewystarczającej współpracy międzysektorowej.

Wyrównanie różnic, włączanie

społeczne oraz udział w uczeniu się i

rynku pracy.

Społeczne włączenie, sukces w szkole i

praca są głównymi czynnikami chroniącymi

dla psychicznej kondycji. Osoby z

zaburzeniami psychicznym maja jedną z

najniższym poziomów zatrudnienia.

Poziom objętych leczeniem.

Tylko połowa osób z zaburzeniami jest

objęta leczeniem. Niektóre kraje zrobiły w

tym zakresie postępy jednak ciągle wiele

instytucji i ekspertów jest niedostępnych,

mało efektywnych czy zbyt drogich, by

można było z nich korzystać. Te, które są

dostępne oferują często niską jakość usług

powodując, że chorzy nigdy nie wracają do

zdrowia i społecznej aktywności.

Prawa człowieka.

W całej UE od lat inwestuje się w warunki pobytowe w szpitalach i domach opieki. Jednak ciągle brakuje miejsc ,gdzie osoby z zaburzeniami i chorobami psychicznymi mają możliwość włączenia społecznego. Co więcej wciąż docierają informacje o nadużyciach i zaniedbaniach .

Siła robocza i kariera.

W wielu krajach UE wciąż brakuje wykwalifikowanej siły roboczej, która szkolona jest w zakresie nowoczesnych metod opieki w tym e -zdrowia. Dodatkowo szkolenie poza formalne nie jest wystarczająco uznawane i otrzymuje zbyt małe wsparcie ze strony krajów i wspólnoty.

Brak dokładnych informacji i luki

badawcze.

Różnorodność działań promocyjnych i

systemów zdrowia, brak systematycznej

ewaluacji oraz brak wskaźników

zdrowia psychicznego jak i porównania

metod leczenia jest poważnym

problemem rozwojowym polityki

zdrowia psychicznego. Dodatkowo,

pomimo uznania roli zdrowia

psychicznego obszar ten jak i dane

dotyczące jakości życia pozostaje w

obszarze luk badawczych oraz luk

w rozumieniu ryzyk i czynników

ochronnych i efektywnych i skutecznych

interwencji. Źródło:

strona Reprezentacji Komisji

Europejskiej w Polsce

.






BIURO INFORMACYJNE WOJEWÓDZTWA OPOLSKIEGO W BRUKSELI

RUE DU LUXEMBOURG 3, 1000 BRUSSELS

TEL. +32 483 44 05 19, [email protected]

OPRACOWANIE: ANNA BEREŹNICKA, [email protected]

OPRA

możliwości odbycia stażu w Biurze Informacyjnym Województwa Opolskiego w Brukseli.

Stażysta bądź instytucja delegująca pracownika na staż pokrywa koszty transportu i pobytu w Brukseli. Minimalny okres

trwania stażu to 4 tygodnie.

Wszystkich zainteresowanych prosimy o kontakt mailowy na adres:

[email protected] lub [email protected]



Mieszkańcy Unii Europejskiej żyją dłużej i – ogólnie rzecz biorąc – cieszą się lepszym stanem zdrowia niż kiedykolwiek. Oczekiwana długość życia mieszkańców Europy Zachodniej od lat 50tych rośnie o około 2.5 roku co dziesięć lat. Oczekiwana długość życia w UE 25 państw wynosi od 66 do 78 lat dla mężczyzn (różnica 12 lat) i 76-84 lat dla kobiet (różnica 8 lat). Różnica pomiędzy poszczególnymi krajami członkowskimi jest jeszcze większa gdy porównamy wskaźniki tak zwanej ‘oczekiwanej długości zdrowego życia’. Wynosi ona od 57 do 75 lat dla kobiet (różnica 18 lat) i od 54 do 71 lat dla mężczyzn (różnica 17 lat) 5. Choroby niezakaźne to 87% wszystkich chorób, na które cierpią mieszkańcy Europy, z czego 27% to choroby psychiczne. W 1999 roku ponad 40% rent inwalidzkich wypłaconych w Finlandii i 25% w Portugalii przyznano w związku z wystąpieniem choroby psychicznej. Choroby układu krwionośnego są najczęstszą pojedynczą przyczyną zgonów w UE8; są one przyczyną około 40% zgonów u obu płci. Choroby układu krwionośnego - to także główna przyczyna zapadania na zdrowiu w Europie

www.epha.org/IMG/pdf/publichealth_text_Po-2.pdf


mailto:[email protected]

mailto:[email protected]


Kierunek Bruksela listopad/ grudzień 2014

Documents

Transcript of Kierunek Bruksela listopad/ grudzień 2014