Kampania bawarska-operacje-wojskowe-w-bawarii-i-gornej-austrii-1741-17

SPIS TREŚCI

I. MISJA BELLE-ISLEl\ I TRAKTAT Z NYMPHENBURGA . . ........ . 7

II. NEGOCJACJE MIĘDZY FRANCJĄ A BAWARIĄ . . 14

III. PLANY OPERACJI PRZECIWNIKÓW MARII TERESY- ZAJĘCIE PASAWY- DZIAŁANIAARMII FRANCUSKO-BAWARSKIEJ 16

IV. WKROCZENIE BAWARCZYKÓW DO GÓRNEJ AUSTRII- ZAJĘCIE LINZ PRZEZARMIĘFRANCUSKO-BAWARSKĄ.. . . . . . . . . . 25

V. SYTUACJA W GÓRNEJ AUSTRII - PRZYGOTOWANIADO OBRONYWIEDNIA -ODWRÓT WOJSK FELDMARSZAŁKA LEJTNANTA HRABIEGO PALFFY NA WIEDEŃ. 27

VI. OPERACJE ELEKTORA BAWARII NA SANKT-PÓLTEN 31

VII. KONCENTRACJAARMII KHEVENHULLERA W DOLNEJ AUSTRII . . . . . . . . . . . . . . 37

VIII. ODWRÓT SEGURA- KAPITULACJA LINZ IPASAWY 42

IX.AUSTRIACYWBAWARII . 51

X. OPERACJE ARMII WIELKIEGO KSIĘCIA TOSKANII NA ZACHODNIEJ GRANICY CZECH. . . 101

XI. PRZYGOTOWANIA I POCZĄTKI KAMPANII Z ROKU 1743 123

XII. ROZMIESZCZENIE ARMII ......... . 140

XIII. KAMPANIA W BAWARII (1743) .. 145

XIV, OSTATNIE OPERACJE KAMPANII BAWARSKIEJ 158

http://grzbiet.pl/sklep/kampania-bawarska-operacje-wojskowe-w-bawarii-i-gornej-austrii-1741-17

Przykładowy rozdział książki: Kampania bawarska. Operacje wojskowe w Bawarii i Górnej Austrii 1741-1743

Książki historyczne Uwaga! Próbka wygenerowana automatycznie, oryginalne wydawnictwo może wyglądać inaczej.

Internetowa księgarnia historyczna Grzbiet.pl

MAURICE HENR! WEIL

Choć, wbrew naleganiom de Broglie, Fryderyk odmówił ruszenia na Tabor i Neuhaus oraz wzięcia na cel austriackiej Armii Czech, choć upierał się przy operacjach na Morawach, dywersja, jaką miał przeprowadzić, wystarczyła, by na nowo wzbudzić obawy ministrów Marii Teresy. Uznali oni, że, nie rezygnując z planu inwazji na Bawarię, należało jednak odebrać Khehenhi.illerowi kilka pułków, które miały wesprzeć armię księcia Karola.

Kontynuując, w miarę czynionych postępów, rekonstrukcję administracji Górnej Austrii na nowych podstawach, Khevenhi.iller nieustannie podejmował dyspozycje, które miały umożliwić jego zwycięskiej armii dalszy marsz na Bawarię. 26 stycznia dotarł do Scharding, gdzie generał Kalkreutter pojawił się 48 godzin później wraz z pułkiem dragonów i wszystkimi huzarami. Poinformował Barnkła u, że gdy tylko owa przednia straż dotrze nad brzegi lnn, będzie musiał posłać ludzi w stronę Straubing i Ratyzbony. Następnego dnia, 2 7 stycznia, uformowana w dwie kolumny kawaleria armii ruszyła przez Efferding na Pasawę i przez Lambach na Brauna u. Piechota pomaszerowała za nią następnego dnia w takiej samej formacji i w tym samym kierunku.

26 stycznia Khevenhi.illerwyruszył z Linz do Pasawy. Towarzyszył mu Barnklau, który przybył do jego kwatery głównej z raportem. 27 stycznia wezwał komendantów jedynych dwóch punktów pozostających jeszcze w rękach Bawarczyków - Braunau i Straubing - by natychmiast poddali mu twierdze. 29 stycznia z Peuerbach zawiadamiał wracającego właśnie do Wiednia wielkiego księcia Toskanii o podjętych rezolucjach i wykładał mu przyczyny, dla których uznał za konieczne zdobyć Straubing, aby utrzymać front od Pasawy poRatyzbonę 57 oraz osłaniać i wspierać swą prawą flankę. Wreszcie 31 stycznia wydał swym zebranym w Pasawie generałom rozkazy do kontynuowania marszu na Bawarię. Jego armia miała ustawić się frontem do Monachium i ulokować się na prawo od Dunaju i w Isar, lewa strona w lnn, między Scharding a Braunau. Feldmarszałek lejtnant Stentsch, komendant oddziałów z Tyrolu, otrzymał jednocześnie rozkaz zdobycia Reichenhall i połączenia się z nim od lewej.

Komendanci Straubing i Braunau donosili, iż posłali po rozkazy do Monachium. Z drugiej strony, 28 stycznia dowiedział się, że feldmarszałek lejtnant Raymond ruszył z dwoma pułkami kawalerii sprowadzonymi z Czech, ze Straubing do Braunau. Khevenhi.iller uznał zatem, iż należy umieścić przed

nia 1742 roku:( ... ) /\.olejne pożyczki będq możliwe dopiero, gdy otrz_vm<~m pdne Zllpewllifltht, dwt' muzna tego dokon<t<' w zupełnym sd:rair między mną a królem C:ah. Zn.tjdq się wtiw.-:Lls .<n•dki, bv usprawiedliwić posi,ld<tllit' Krulovcgo H radca, którego donwg.m• się w nml<lch hipott'i:i. z,,arariŻUf<' ptlll WSZ_\'SIko w sposób odptll<'illdllfl/<)' królowi C::cch. Spodzi<'w,un .<ię szybki q vdpowinb. ( ... ) Wvda1r 1111 .<i i, :c tak wybitna pr=.vslug<~, f<lk•J odJ,tlcm wł.tsllit' królowi C:ed1 usiluj<JC wyciągr~<j<' g<•: t,lk wi.-lktch klt•p••tów, Zllslugujc 11<1 p<' W li<' llZihHJi<'.

Nazajutrz, 16 stycznia, zalec.1l PoJewilsowi Joradzie K linggraffenowi, by ten zauważył, Z<' prug111' Z<lchow<IĆ ów okręg (Kralovy Hr.1Jec) wyłączni<' j<tko Z<lb<':pieczt'llie piwięznego o.is::h>dowmtia, fllki,· winien jest mi król Czech. Nie zostanie on pozbcn<'HJJJ,V 11a zaws.::t' owego królestw<~, ,cdn<~kż, .. t<~k. c.:\' inaczej, będzie ono należało do mnie w charakterze len net" ( ... ).

57 Kriegs Archiv (Fe Id Acten Bawaria), 1742 rok, Khevenhiiller Jo królowej, Pasawa, ·'l stycznia 17-ł:! roku, l, 46.





KAMPANIA BAWARSKA 1741-1743 53

Straubing generała Kalkreuttera z wszystkimi huzarami i dwoma pułkami dragonów, ze wsparciem kilku oddziałów piechoty i kilku armat

31 stycznia Barnklau donosił mu, że Pandurzy majora Trencka minęli Isar i zdobyli Platting, gdzie otrzymali odeń wsparcie 300 huzarów i 500 piechurów.

Wierząc, iż 4 pułki bawarskiej kawalerii wycofały się na samą wieść o zbliżających się Pandurach, Barnklau ułożył plan przekroczenia ze swym korpusem lsar w Platting i rozwinięcia się przez Landa u aż do Dingolfing.

Bawarczycy wszędzie wycofywali się i ustępowali terenu, nawet nie usiłując stawiać oporu. Tórring, którego Austriacy nie mogli ścigać po starciu w Schiirding, wykorzystał tę chwilę oddechu, by zebrać się w Burghausen i zebrać ich ::.ołnierzy, którzy się rozpierzchli, a także, by udać się osobiście do Monachium, gdzie pozostał do lO lutego.

Nie pokładając już najmniejszego zaufania w solidność własnych oddziałów, postanowił wycofać się za Isar i wyjeżdżając nakazał feldmarszałkowi lejtnantowi Morawieckiemu poprowadzić piechotę przez Wasserburg i Haag na Freysing, gdzie miał połączyć się z przybyłą w to miejsce przez Straubing i Landshut kawalerią Raymonda.

Rankiem 3lutego, w momencie, gdy Khevenhuller sposobił się do ataku na Braunau, bawarski pułkownik, który dowodził twierdzą, ewakuował ją niezauważenie i poprowadził swój pułk przez Alt -Otting i Haag do Monachium. Burghausen natomiast 4 lutego otworzyło swe wrota przed kilkoma huzarami podpułkownika Menzela.

Baarnklau ulokował się nad lsar, w Plattling, Landau, Dingolfing, Deggendorf i Landshut.

Około połowy lutego austriackie wojska zajmowały następujące pozycje: przednia straż obstawiała linię Deggendorf-Dingolfing-Ampfing i zajmowała odcinek Dunaju między Deggendorf a Pasawą, by osłonić się przed jakimkolwiek ruchem od strony Czech. Feldzeugmeister Wurmbrand dowodził kwaterami wzdłuż Dunaju. Ulokowany nad Isar, aż po Dingolfing generał Barnklau łączył się z generałem Palffym, który, zajmując odcinek od Frontenhausen po Saint-Veit miał z kolei łączność z ciągnącym się aż po Inn kordonem generała Bernesa.

Zająwszy Burghausen, 9lutego podpułkownik Men ze l dotarł do Wasserburga, gdzie nie zastał nikogo i kontynuował marsz w kierunku na Monachium. Wstrzymujące marsz ciężkiej artylerii roztopy zmusiły jednak Khevenhullera, którego kwatera główna dotarła 6lutego do Braunau, a nieco później do Landshut, aby przełożyć w czasie oblężenie Straubing.

W tym czasie coraz bardziej korzystny obrót spraw we Włoszech pozwolił Marii Teresie poinformować Khevenhullera, że ma nadzieję wesprzeć go regularnymi i nieregularnymi wojskami pochodzącymi z drugiej strony Alp. Część z nich była już w drodze i już niebawem otrzymała rozkaz przeprowadzenia w Tyrolu dywersji przeciwko Bawarii. Choć na wysokości Brixen znajdowało się dopiero 3 tys. żołnierzy z pograniczy wojskowych, a reszta wojsk miała do-





54 MAURICE HENRI WEJL

trzeć do Tyrolu, pierwsi 22 stycznia, pozostali między 8 a 28 lutego, królowa, nie czekając na zgromadzenie się wszystkich sił, wysłała 3 tys. żołnierzy obecnych już w Brixen rozkaz, by skierowali się na Innsbruck. Poleciła także feldmarszałkowi lejtnantowi Stentschowi, by utrzymywał ich do przybycia pułku Dauna, który miał osiągnąć miasto najdalej za kilka dni. Następnie miał niezwłocznie wkroczyć do Bawarii, zdobyć strategiczne punkty i podporządkować się instrukcjom, jakie miał mu dostarczyć Khevenhiiller.

Istotnie, Ilutego feldmarszałek posłał do Stentscha jednego ze swych oficerów z rozkazem zdobycia Reichenhall. W międzyczasie, gdy upadek Braunau i Burghausen uczynił go panem biegu Inn, posłał przez Traunstein na Kufstein podpułkownika Szilagyi i 500 huzarów, którym nakazał ułatwić, utrzymywany rzecz jasna w sekrecie, marsz Stentscha. 9 lutego Stentsch, który opuścił poprzedniego dnia Innsbruck, objął dowództwo nad zebranymi w Kufstein wojskami.

Po odwrocie 13 batalionów i 19 szwadronów, odesłanych, jedne do Segura, inne nad Inn, na granicy bawarskiej pozostała tylko milicja i strzelcy, ulokowani w zamku w Auerburgu, w Murau, Nussdorf, Hohen-Schwangau i Fiissen.

11 i 12 lutego, po zajęciu Auerburga, opuszczonego przez bawarskiego komendanta na pierwsze wezwanie, wojska Sten ts cha przekroczyły granicę Tyrolu w dwóch kolumnach. Jedna, ta z prawej, pod rozkazami generała Lannoy (w sile około 4 tys. ludzi) nie napotykając najmniejszego oporu wkroczyła 14 lutego do Traunstein. Druga, kolumna z lewej, prowadzona przez feldmarszałka lejtnanta Stentscha dotarła 13 lutego do Neu-Beuern i Rosenhelm, dokąd następnego dnia dotarł także podpułkownik Szilagyi. Od tej chwili całe terytorium Bawarii na południe od Dunaju i na wschód od linii Deggendorf-Dingolfing-Ampfing-Rosenheim, za wyjątkiem kilku punktów, jak Reichenhall, niejako bez jednego wystrzału, znalazło się w posiadaniu wojsk Khevenhiillera.

Bawarska milicja zniknęła i rozproszyła się na wieść o zbliżających się Austriakach.

Podczas gdy jednak Khevenhiiller czynił nieustanne postępy w Bawarii, w chwili gdy można było już przewidzieć rychłą okupację Monachium, horyzont w Czechach i Morawach na nowo zaciągnęły czarne chmury - drąc na kawałki akt z Klein-Schnellendorf. Fryderyk II, ponieważ wymagał tego jego interes, zerwał to co nazywał z lekceważeniem niby rozejmem :: Austriakami'~ i wznowił działania zbrojne. Nie od rzeczy będzie przypomnieć, że w chwili gdy król Prus koncentrował pod Ołomuńcem wszystkie swe siły, jakimi dysponował na Śl~sku, w Czechach i hrabstwie kłodzkim oraz sposobił się do stanięcia w szeregu, główna armia Marii Teresy przebywała w okolicach Budziejowic, naprzeciw de Broglie w Piseku. Lobkowitz zaś w Igławie miał przed sob-1 Saksończyków Rutowskiego i francuską dywizję Polsatrona.

Pod koniec stycznia, gdy tylko do Wiednia dotarły pierwsze wieści o marszu Prusaków, Maria Teresa, wobec paniki, jaka ogarnęła jej doradców, zgodziła się

18 Fryderyk 11, Histoire de mo n Temps.





KAMPANIABAWARSKA 1741-1743 55

wydać trzem pułkom, jakie skierowano z Czech na Linz, dla wsparcia Khevenhiilłera, rozkaz powrotu do Budziejowic~~. W porozumieniu z wielkim księciem, który sprzeciwiał się takiemu rozwiązaniu, feldmarszałek natychmiast począł u królowej zabiegać o pozostawienie mu wspomnianych pułków, podkreślając przy tym fakt, że jak nigdy potrzebował teraz kawalerii, a pozbawiając go, tak niezbędnej mu w Bawarii armii, ryzykowano, nie tylko wstrzymaniem jego marszu, ale i zmarnowaniem wyników jego operacji 60•

Jeszcze przed otrzymaniem listu od Khevenhiillera, królowa, ulegając naleganiom i obawom swego otoczenia, musiała zadecydować o zebraniu 28 stycznia wielkiej rady wojennej w Wiedniu. Szczęśliwie, Maria Teresa zachowała zimną krew i energię, by nie przyjmować tyleż samo niebezpiecznych, co bojaźliwych wyników jej obrad.

Nie zadając sobie trudu przeanalizowania i postawienia sobie pytania, czy Fryderyk poprzestanie na ataku na Briinn, czy też, połączywszy się z Saksończykami, zechce wkroczyć do Dolnej Austrii, rada orzekła, że armia księcia Karola powinna za wszelką cenę sprzeciwić się zamierzeniom króla. Nie wypowiadając się formalnie na temat wyboru i charakteru środków, jakie należało w tym kierunku podjąć, większość członków rady - w której zasiadali feldmarszałkowie Kónigsegg, Neipperg, Harrah, generałowie kawalerii Liechtenstein i Batthyciny oraz kanclerz Czech Kinsky - orzekła, że po zdobyciu Braunau i Pasawy, należało wstrzymać operacje w Bawarii. Należało również polecić Khevenhiillerowi ustawienie kordonu wzdłuż lnn, pozostawienie nad rzeką wyłącznie lekkich oddziałów i zbliżenie pod Wiedeń tych pułków, bez których mógł się teraz obejść, a które, w razie konieczności, miały zostać odesłane do księcia Karola. Uznając kolejne postępy w Bawarii za zbędne, rada uznała, iż w obecnej chwili należy przede wszystkim osłaniać Wiedeń i skierować wszystkie siły przeciwko Fryderykowi. W ten sposób poleciła niejako królowej osłabić Khevenhiillera i wzmocnić księcia Karola, a także ochraniać Dolną Austrię za pomocą kordonu wojsk, rozciągającego się wzdłuż Morawy i w Górnych Węgrzech 61 •

Mimo braku technicznych kompetencji, Maria Teresa, kierując się wyłącznie zdrowym rozsądkiem, po raz kolejny przeciwstawiła swą energię, spokój i zimną krew oszalałej i przesadzonej panice swych militarnych doradców. Nie mogąc zdecydować się na tak łatwe porzucenie swych podbojów, nie mając zamiaru przerywać serii sukcesów w Bawarii, odmawiając bezkrytycznego przyjęcia niewystarczająco umotywowanych rad i kompletnie sprzecznych z jej własnymi pomysłów, Maria Teresa 62, przed zdradzeniem swej decyzji doradcom, postanowiła przekazać odpowiedzi rady księciu Karolowi i Lobkowitzowi z jednej, a wielkiemu księciu oraz Khevenhiillerowi z drugiej strony.

w Kriegs Archiv (Fe Id Acten, Czechy), Maria Teresa do wielkiego księcia, 17 styczni,l 1742 roku, l, 45.

''" Jbrdem, (Fe Id Acten Bawaria) 1742 rok, Khevenhiiller do Marii Teresy, Pasaw.1, Ilutego 1742 roku,

l l, J.

'•' Fryderyk li, Hisloire demon Temps, rozdziali V .

. ,, Kriegs Archiv (Feld Acten, Czechy), 1742 rok, Maria Teresa do wielkiego księcia, 27 stycznia 1742

roku, l, 45.





Kampania bawarska-operacje-wojskowe-w-bawarii-i-gornej-austrii-1741-17

Internet

Transcript of Kampania bawarska-operacje-wojskowe-w-bawarii-i-gornej-austrii-1741-17