Dział Regionalny Biblioteczny Ośrodek Informacji Wojewódzka i Miejska Biblioteka Publiczna im. Josepha Conrada-Korzeniowskiego Gdańsk, tel. 557-29-52 e-mail: boi@wbpg.org.pl

KALENDARIUM ROCZNIC I WYDARZEŃ NA ROK 2020 (ogólne i pomorskie – wybór)

Rok 2020 ogłoszono: Rokiem Lecha Bądkowskiego Rokiem Bitwy Warszawskiej Rokiem św. Jana Pawła II Rokiem hetmana Stanisława Żółkiewskiego Rokiem Romana Ingardena Rokiem o. Józefa Marii Bocheńskiego Rokiem Leopolda Tyrmanda *W kalendarium uwzględniono pierwszą rocznicę śmierci, a także rocznice urodzin i śmierci oraz wydarzeń od dziesiątej rocznicy i potem w porządku co pięć lat czyli wspomniana została dziesiąta rocznica, piętnasta, dwudziesta, dwudziesta piąta, trzydziesta, trzydziesta piąta itd.

Rocznica Data Wydarzenie

1 1.01.2019 Zm. Waldemar Bartelik, sportowiec, polityk samorządowy, w 1973 roku ukończył Wydział Mechaniczno-Technologiczny Politechniki Gdańskiej. Po studiach rozpoczął pracę w Centrum Techniki Okrętowej, a od 1979 w Stoczni Remontowej Radunia. Był m.in. prezesem zarządu firmy Kablex w Kolbudach, pełnił funkcję prezesa Zarządu Gdańskiej Kompanii Energetycznej Energa (2002- 2006). Z siatkówką zetknął się w IX Liceum Ogólnokształcącym w Gdańsku, grał też w gdańskich klubach MKS Oliwa, GKS Wybrzeże, AZS i Stoczniowcu. W 1975 roku awansował z tym ostatnim zespołem do ekstraklasy, a cztery lata później zakończył karierę. Był powoływany przez trenera Huberta Wagnera do reprezentacji Polski i w biało-czerwonych barwach rozegrał 10 meczów. Od 2008 roku sprawował funkcję prezesa Pomorskiego Wojewódzkiego Związku Piłki Siatkowej - to była jego trzecia kadencja. W 2009 roku został wiceprezesem Pomorskiej Federacji Sportu ds. finansowo-organizacyjnych, w latach 2008-2012 był także członkiem zarządu Polskiego Związku Piłki Siatkowej. W 2012 roku kandydował na prezesa PZPS. W 2014 roku wystartował w wyborach na prezydenta Gdańska; ur. 4.12.1948.

80 2.01.1940

Zm. Kazimierz Przerwa - Tetmajer, polski prozaik, poeta i dramaturg (Na skalnym Podhalu, Legenda Tatr; Zawisza Czarny); ur. 12.02.1865.

1 2.01. 2019 Zm. Gertruda Skotnicka, historyk i krytyk literatury dla dzieci i młodzieży, znawczyni literatury i kultury regionalnej Kaszub i Kociewia. Swoją karierę naukową rozpoczęła w Wyższej Szkole Pedagogicznej w Gdańsku. Potem, od początku jego istnienia związana z Uniwersytetem Gdańskim ( z Wydziałem Humanistycznym, a później z Filologiczno-Historycznym). Była autorką około 200 prac krytycznoliterackich m.in. Literatury polskiej dla dzieci i młodzieży u progu nowego wieku (2000) oraz esejów i recenzji poświęconych literaturze dla dzieci i młodzieży. Była także laureatką Międzynarodowej Nagrody im. Janusza Korczaka, którą otrzymała w 1996 roku; ur.12.01.1925.

1 3.01.2019 Zm. Leszek Julisz Lackorzyński, polski prawnik i polityk, prokurator, senator R.P. Ukończył VI Liceum Ogólnokształcącego w Gdańsku, następnie studia

prawnicze na Uniwersytecie Warszawskim. Od 1968 roku pracował w Prokuraturze Powiatowej w Koszalinie, zaś od 1976 roku w Prokuraturze Rejonowej w Gdańsku. W 1981 roku organizował i został przewodniczącym Komisji Zakładowej NSZZ „Solidarność”. Po wprowadzeniu stanu wojennego usunięto go z przyczyn politycznych ze stanowiska prokuratora. W latach 80. prowadził społecznie doradztwo prawne dla osób represjonowanych. Od 1991 roku przez kilka lat był prokuratorem wojewódzkim w Gdańsku. W wyborach w 1993 roku uzyskał mandat senatora z ramienia „Solidarności” w województwie gdańskim. M.in. reprezentował Senat w Krajowej Radzie Sądownictwa. W 1997 roku nie uzyskał reelekcji, a jakiś czas potem jako prokurator przeszedł w stan spoczynku i wycofał się z działalności politycznej; ur. 17.12.1941.

60 4.01.1960 Zm. Albert Camus, francuski, prozaik, dramaturg, eseista i filozof; Laureat literackiej Nagrody Nobla w 1957 r. (Obcy, Dżuma; Mit Syzyfa, Człowiek zbuntowany; Kaligula); ur. 7.11.1913.

55 4.01.1965 Zm. Thomas Stearns Eliot, angielski poeta , dramaturg, krytyk literacki, eseista, laureat literackiej Nagrody Nobla w 1948 roku; (Ziemia jałowa, Morderstwo w katedrze, Cztery kwartety, Popielec); ur. 26.09.1888.

10 6.02.2010 Zm. Marian Cieślak, profesor nauk prawnych, archiwista, autor kilkuset publikacji z zakresu prawa i postępowania karnego;(

1 6.01.2019 Zm. Beatrice Sylvia Vianen, surinamska pisarka (Sarnami, Hai or „Surinam I am); ur. 6.11.1935

20 7.01.2000 Zm. Adam Synowiecki, polski historyk filozofii, metodolog nauk przyrodniczych, prof. dr hab. Politechniki Gdańskiej, założyciel i wieloletni kierownik Katedry Nauk Filozoficznych PG; (Przyrodoznawstwo i materializm przyrodniczy w XIX wieku; Węzłowe zagadnienia filozofii); ur. 20.05.1929

85 8.01.1935.

Ur. Emilio Gastón Sanz, hiszpański poeta, prawnik i polityk;(El hombreamigo Mundo; Manifiestos); zm. 22.01.2018

10 8.01.2010 Zm. Marian Terlecki, poeta, publicysta, reżyser i producent filmowy, autor reportaży dokumentalnych, założyciel „Video Studio Gdańsk” pierwszej w Polsce firmy zajmującej się niezależną produkcją filmową. Więziony podczas stanu wojennego więziony (Poszukiwany); ur. 21.11.1954

1 8.01. 2019 Zm. Wojciech Charkin, polski dziennikarz, działacz polityczny i społeczny, przewodnik turystyczny. Ukończył Politechnikę Gdańską (Wydział Elektroniki, rocznik 1972), pracował jako młodszy instruktor techniczny w Rejonowym Urzędzie Telekomunikacyjnym w Gdyni, zaś później w Instytucie Nauk Społecznych PG. Od 1978 roku był wykładowcą w Akademii Sztuk Pięknych w Gdańsku, na Wydziale Architektury i Wzornictwa ASP. W latach 1984-2001 był także pracownikiem Biblioteki Głównej. W 1968 roku uczestnik wydarzeń marcowych, zaś w 1970 roku wydarzeń grudniowych. W 1977 roku członek założyciel Polskiego Towarzystwa Ergonomicznego. Do 1978 roku kierownik gdańskiego oddziału tygodnika studenckiego „Politechnik” wydawanego na Politechnice Warszawskiej. Uczestnik strajku sierpniowego w 1980 w Stoczni Gdańskiej im. Lenina. We wrześniu tego roku współredaktor oświadczenia dziennikarzy („Zeszyt Charkina”) do MKZ „S” w Gdańsku, które podpisało 36 osób. Od IX 1980 w „Solidarności”, członek Komisji Założycielskiej, następnie KZ na PG. 13-15 XII 1981 uczestnik strajku (wiec, oflagowanie, akcja ulotkowa) na PG. Po 13 XII 1981 członek podziemnej „S” na PG. W latach 1982-1989 był współpracownikiem pisma „Solidarność” Regionu Gdańsk: członkiem redakcji, autorem

tekstów, kolporterem wydawnictw podziemnych. W latach 1985-1989 uczestnik spotkań Duszpasterstwa Środowisk Twórczych w kościele oo. Dominikanów. Podczas strajków majowych i sierpniowych w 1988 roku dostarczał żywność strajkującym w Gdańsku studentom i stoczniowcom. W 1989 roku współzałożył i redagował „Tygodnik Wyborczy”, w tym samym czasie był redaktorem „Tygodnika Gdańskiego”. W latach 1989-1992 był członkiem Stowarzyszenia Dziennikarzy Polskich. W latach 1990-2000 zasiadał w Radzie Nadzorczej wydawnictwa Przekaz Sp. z o.o., a od 2009 roku był wiceprzewodniczącym Rady Nadzorczej Radia Gdańsk. Od 1967 roku należał do PTTK. Był pasjonatem Gdańska i Pomorza, którym poświęcił wiele publikacji. Za swoje zasługi został m.in. uhonorowany Złotą Odznaką Polskiego Stowarzyszenia Filmu Naukowego (1999), Medalem z okazji 25. rocznicy podpisania Porozumień Sierpniowych (2005) oraz Srebrnym Krzyżem Zasługi (2006); ur. 27.03.1947.

105 11.01.1915 Zm. Teodor Tomasz Jeż, właśc. Zygmunt Miłkowski, polski powieściopisarz, publicysta, działacz społeczny i polityczny; (Szandor Kowacz; Narzeczona Harambaszy; Za króla Olbrachta);ur. 23.03.1824.

25 12.01.1995 Zm. Kosycarz Zbigniew, fotoreporter, od 1945 roku dokumentował życie i historię Wybrzeża; ur. 26.07.1925.

20 12.01.2000 Zm. Bolesław Fac, polski prozaik, poeta, tłumacz, publicysta, dramaturg, działacz społeczny i kulturalny związany z Gdańskiem i Pomorzem; (poezje: Gotyk dźwięku; Ścinanie kani; Damroka; Sina jesień, Doniesienia dochodzenia; powieści: Ucieczka niedaleko; Rzeźnia Maksa Heroda; Misja specjalna; Aureola czyli powrót do Wrzeszcza; dramaty: Zakonnica dla księcia; Czuwanie; Parking); ur. 9.02.1929.

95 12.01.1925 Ur. Gertruda Skotnicka, historyk i krytyk literatury dla dzieci i młodzieży, znawczyni literatury i kultury regionalnej Kaszub i Kociewia. Swoją karierę naukową rozpoczęła w Wyższej Szkole Pedagogicznej w Gdańsku. Potem, od początku jego istnienia związana z Uniwersytetem Gdańskim ( z Wydziałem Humanistycznym, a później z Filologiczno-Historycznym). Była autorką około 200 prac krytycznoliterackich m.in. Literatury polskiej dla dzieci i młodzieży u progu nowego wieku (2000) oraz esejów i recenzji poświęconych literaturze dla dzieci i młodzieży. Była także laureatką Międzynarodowej Nagrody im. Janusza Korczaka, którą otrzymała w 1996 roku; zm. 2.01.2019.

1 14.01.2019 Zm. Paweł Bogdan Adamowicz, polski prawnik, samorządowiec i polityk. W latach 1990–1993 prorektor Uniwersytetu Gdańskiego, w latach 1994–1998 przewodniczący rady miasta Gdańska, w latach 1998–2019 prezydent Gdańska. W latach 1980–1984 uczył się w I Liceum Ogólnokształcącego im. Mikołaja Kopernika w Gdańsku, gdzie włączył się w konspirację solidarnościową. Był kolporterem prasy i wydawnictw podziemnych. W latach 1984–1986 był współwydawcą i drukarzem podziemnego uczniowskiego pisma „Jedynka”. W latach 1984–1989 studiował na Wydziale Prawa i Administracji Uniwersytetu Gdańskiego. Podczas studiów w okresie 1985–1987 był współwydawcą i drukarzem podziemnego pisma studentów „ABC”. W maju 1988 był współorganizatorem strajku okupacyjnego na swojej uczelni oraz przewodniczącym studenckiego komitetu strajkowego. Współtworzył pierwsze jawne stowarzyszenia opozycyjne wobec władz (Klub Myśli Politycznej „Dziekania” w Warszawie, Gdański Klub Polityczny im. Lecha Bądkowskiego, Stowarzyszenie „Kongres Liberałów” i Gdańskie Stowarzyszenie Akademickie). Po studiach rozpoczął pracę na UG jako

asystent w Katedrze Historii Państwa i Prawa Polski, a w latach 1990–1993 był prorektorem UG ds. studenckich. W latach 1991–1998 był członkiem komisji zakładowej NSZZ „Solidarność” na Uniwersytecie Gdańskim. W latach 1993–1996 odbył aplikację radcowską w Okręgowej Izbie Radców Prawnych w Gdańsku, zakończoną zdanym egzaminem. W 1990 roku został wybrany na radnego Gdańska z ramienia Komitetu Obywatelskiego. W latach 1990–1993 był członkiem władz krajowych i wojewódzkich Kongresu Liberalno-Demokratycznego. W latach 1994–1998 pełnił funkcję przewodniczącego rady miasta. Działał wówczas w Partii Konserwatywnej i następnie w Stronnictwie Konserwatywno-Ludowym. W 1998 roku z listy AWS po raz trzeci został radnym, następnie objął urząd prezydenta miasta, który to urząd pełnił do dnia swojej śmierci w 2019 roku, wygrywając kilkakrotnie wybory. W 2001 roku znalazł się wśród założycieli regionalnych struktur Platformy Obywatelskiej. Był m.in. członkiem organu nadzorczego Fundacji Kolegium Europy Wschodniej im. Jana Nowaka-Jeziorańskiego we Wrocławiu, Fundacji Centrum Solidarności oraz Fundacji Rozwoju Uniwersytetu Gdańskiego. W latach 2007–2015 był prezesem zarządu Unii Metropolii Polskich, następnie został członkiem zarządu tej organizacji. Zmarł po ataku nożownika na gdańskiej scenie Wielkiej Orkiestry Świątecznej Pomocy. Odznaczony m.in. Złotym Krzyżem „Pro Ecclesia et Pontifice” – Watykan, 2001; Srebrnym Krzyżem Zasługi, 2003; Srebrnym Medalem „Zasłużony Kulturze Gloria Artis”, 2005; Krzyżem Kawalerskim Orderem Odrodzenia Polski, 2010; Medalem św. Wojciecha, 2010; Różą Franciszki Cegielskiej za zasługi dla rozwoju samorządności w Polsce, 2010; Krzyżem Kawalerskim Orderu Legii Honorowej – Francja, 2012; Krzyżem Komandorskim z Gwiazdą Orderu Zasługi Cywilnej – Hiszpania, 2013; „Szablą Kilińskiego”, 2013; Krzyżem Komandorskim Orderu Krzyża Ziemi Maryjnej – Estonia, 2014; Krzyżem Wolności i Solidarności, 2014; ur. 2.11.1965.

60 15.01.1960 Ur. Basri Çapriqi, albański poeta, publicysta i eseista; (Na koniec lata; Dziwaczne owoce); zm. 14.01.2018

40 15.01.1980 Zm. Leszek Herdegen, polski aktor, poeta, krytyk literacki; (Zadania domowe; Wiersze); ur. 28.05.1929.

1 17.01. 2019 Zm. Mary Oliver, amerykańska poetka i powieściopisarka (American Primitive); ur. 10.09.1935

1 17.01.2019 Zm. Sam Savage, amerykański powieściopisarz;(. Firmin. Przygody wielkomiejskiej szumowiny); ur. 9.11.1940.

80 19.01.1940 Ur. Zbigniew Podlecki, polski żużlowiec, członek kadry narodowej, czołowy zawodnik GKS Wybrzeże, mistrz Europy (1964) i drużynowy mistrz świata (1965); zm. 8.01.2009.

1 19.01. 2019 Zm. Ladislav Slíva, czeski poeta, dramaturg, tłumacz, krytyk teatralny, reżyser (Ziarna ze ścierniska - życie w wierszach i niedowierszach); ur. 13.11.1941.

165 20.01.1855. Ur. Ludwik Solski, właśc. Ludwik Napoleon Sosnowski, polski aktor, reżyser; (wybitne role teatralne: m.in. Stary Wiarus w Warszawiance S. Wyspiańskiego; tytułowa w Judaszu z Kariothu K. H. Rostworowskiego; tytułowa w Panu Jowialskim A. Fredry); zm.19.12.1954.

1 20.01.2019 Zm. Roman Kudlik, ukraiński poeta;( Rozmowa); ur. 4.05. 1941.

70 21.01.1950 Zm. George Orwell, angielski powieściopisarz, eseista i publicysta i (Folwark zwierzęcy, Rok 1984; Hołd dla Katalonii); ur. 25.06.1903.

1 21.01. 2019 Zm. Padraic Fiacc, irlandzki poeta (Semper vacare); ur. 15.04.1924.

180 22.01.1840 Ur. Wincenty Rapacki, polski powieściopisarz i dramaturg;

(dramaty: Wit Stwosz; Bogusławski i jego scena; Odsiecz Wiednia; powieści: Grzechy królewskie; Hanza; Trefniś: nowele, obrazki i szkice; Sto lat sceny polskiej w Warszawie); zm. 12.01.1924.

115 23.01.1905 Ur. Konstanty Ildefons Gałczyński, polski poeta, satyryk; (Bal u Salomona; Zaczarowana dorożka; Teatrzyk „Zielona Gęś"; Pieśni; Niobe); zm. 6.12.1953.

20 23.01.2000 Zm. Józefa Wnukowa, prof. Państwowej Wyższej Szkoły Sztuk Plastycznych w Gdańsku, malarka, tkaczka; ur. 2.04. 1911.

100 24.01.1920 Ur. Lech Bądkowski, polski prozaik, eseista, publicysta związany z Gdańskiem i Pomorzem, współzałożyciel Zrzeszenia Kaszubsko-Pomorskiego, działacz opozycyjny, członek Prezydium Międzyzakładowego Komitetu Strajkowego w sierpniu 1980; (Odwrócona kotwica; Młody książę; Huśtawka; Połów nadziei; Pomorska myśl polityczna); Zm. 24.02.1984.

105 26.01.1915 Ur. Konrad Łapin, polski poeta, satyryk , autor wspomnień, radiowiec. Urodził się w Moskwie. Po wojnie polsko-bolszewickiej rodzina przeniosła się do Kowna. Ukończył klasę o profilu handlowym Gimnazjum im. Adama Mickiewicza w Kownie. W 1933 roku wstąpił na Uniwersytet Witolda Wielkiego jako wolny słuchacz wydziału filologii. Pełnił funkcję Sekretarza Zarządu Związku Studentów Polaków Uniwersytetu Witolda Wielkiego w Kownie. W 1938 roku odbył służbę wojskową w armii litewskiej w stopniu szeregowego. Po wybuchu wojny wyjechał do Wilna. W 1942 roku został przez Litwinów wysiedlony z Wilna do Jezioros koło Dyneburga. W 1945 roku opuścił Wileńszczyznę i osiadł w Sopocie. Związał się z Radiem Gdańsk, w którym od 1956 roku pracował na stałe, na stanowisku kierownika Redakcji Audycji Satyrycznych i Rozrywkowych, a następnie zastępcy kierownika Redakcji Literackiej. Był kawalerem Orderu Odrodzenia Polski. Tworzył m.in. wiersze, teksty piosenek i musicali, kalambury, szopki noworoczne, epigramaty i fraszki. Był współautorem librett do musicali wystawianych na scenach teatrów muzycznych; (Głos z Litwy; Bagatela z bożej łaski; Strofy niepokorne); zm. 2.05.2009

27.01 W niektórych państwach jest obchodzony jako Dzień Pamięci o Holokauście

10 27.01.2010. Zm. Jerome David Salinger, amerykański pisarz; (Buszujący w zbożu; Franny i Zooey; Seymore introdukcja; Wyżej podnieście strop cieśle…); ur. 1.01.1919

1 27.01.2019 Zm. Ewa Rogowska-Cybulska; polska językoznawczyni, prof. dr hab. W 1995 roku uzyskała doktorat ,a w 2005 roku stopień doktora habilitowanego. W 2014 roku została zatrudniona na stanowisku profesora zwyczajnego w Instytucie Filologii Polskiej na Wydziale Filologicznym Uniwersytetu Gdańskiego. Pełniła funkcję członka zarządu Towarzystwa Miłośników Języka Polskiego. W 2002 roku otrzymała Medal Komisji Edukacji Narodowej: (Aktywność słowotwórcza nazw roślin w języku górnołużyckim na tle ich aktywności w polszczyźnie i kaszubszczyźnie (2006); Nazwy roślin motywowane nazwami ludzi w „Słowniku gwar kaszubskich” Bernarda Sychty ; O kreowaniu parafraz słowotwórczych w tekstach reklam (w kontekście uwag o słowotwórstwie języków niestandardowych); ur. 21.05.1962

105 28.01.1915 Ur. Janina Jarzynówna - Sobczak, polska tancerka, choreograf, pedagog; w l. 1938-39 i 1945-46 prowadziła własną Szkołę Tańca Artystycznego w Krakowie; od 1946 w Gdańsku, gdzie również otworzyła szkołę tańca; w 1949 założyła Zespół Baletowy przy Studiu Operowym (późniejsza Opera i Filharmonia Bałtycka w Gdańsku), którym kierowała do 1976; była też współtwórczynią i długoletnim kierownikiem artystycznym szkoły baletowej w

Gdańsku (1950-74); (prace choreograficzne, m.in. Cudowny mandaryn B. Bartoka; Romeo i Julia S. Prokofjewa; Tytania i osioł Z. Turskiego; Niobe J. Łuciuka); zm. 14.09.2004.

300 29.01.1720 Ur. Franciszek Bohomolec, polski komediopisarz, poeta, publicysta, tłumacz i wydawca; (Figlacki, polityk teraźniejszej mody; Komedie; Pijacy; Paryżanin polski; Opisanie krótkie państwa tureckiego); zm. 24.04.1784.

160 29.01.1860 Ur. Antoni Czechow, rosyjski, dramatopisarz i nowelista (Wiśniowy sad; Trzy siostry; Wujaszek Wania); zm. 15.07.1904.

1 30.01.2019 Zm. Michał Bidas, polski sportowiec, trener reprezentacji Polski w koszykówce, nauczyciel akademicki Uniwersytetu Gdańskiego, wiceprezydent i radny Gdańska, prezes Urzędu Kultury Fizycznej i Turystyki. Ukończył Akademię Wychowania Fizycznego w Warszawie. Od 1976 roku był kierownikiem Studium Wychowania Fizycznego i Sportu Uniwersytetu Gdańskiego. W latach 1984-1990 pełnił funkcję zastępcy dyrektora Wydziału Kultury Nauki i Sportu w Urzędzie Wojewódzkim w Gdańsku., a od 1991 do 1992 roku był prezesem Urzędu Kultury Fizycznej i Turystyki w Warszawie, Był radnym Rady Miasta Gdańska (1994–1997). W 1994 roku został wiceprezydentem Gdańska. Odznaczony m.in. Medalem Tysiąclecia Gdańska i Złotym Krzyżem Zasługi; ur. 7.08.1939.

1 30.01.2019 Zm. Zofia Teresa Janukowicz-Pobłocka, polska śpiewaczka operowa, sopran. Profesor Akademii Muzycznej im. Stanisława Moniuszki w Gdańsku. Absolwentka Państwowej Wyższej Szkoły Muzycznej w Sopocie. W latach 1950-1958 zamieszkała w Sopocie, gdzie ukończyła dwa wydziały: Instruktorsko - Pedagogiczny (1957) i Wokalny w klasie prof. Barbary Iglikowskiej (1958). Po ukończeniu studiów związała się zawodowo jako nauczyciel śpiewu solowego z Państwową Wyższą Szkołą Muzyczną w Sopocie (obecnie Akademia Muzyczna im. S. Moniuszki w Gdańsku). W 1955 roku zdobyła I nagrodę na III Ogólnopolskim Konkursie Śpiewaczym im. S. Moniuszki w Warszawie, a w 1959 roku I nagrodę na Międzynarodowym Konkursie Wokalnym w s' Hertogenbosch w Holandii. W sezonie 1960-1961 brała udział w kilku spektaklach opery Ch. W. Glucka – Orfeusz i Eurydyka w partii Eurydyki w Państwowej Operze i Filharmonii Bałtyckiej w Gdańsku. Odbyła liczne koncerty na wielu estradach filharmonicznych w Polsce i za granicą. Była jedną z pierwszych wykonawczyń wokalnej twórczości Karola Szymanowskiego. Nagrania radiowe liryki wokalnej oraz archiwalne nagrania z Wielką Orkiestrą Symfoniczną Polskiego Radia i Telewizji w Katowicach i Orkiestrą Polskiego Radia w Krakowie spopularyzowały jej nazwisko i ugruntowały pozycję czołowej polskiej pieśniarki. W okresie swojej działalności artystycznej wzięła udział w blisko 1300 koncertach symfonicznych, oratoryjnych (głównie pod dyrekcją prof. Stefana Stuligrosza i z towarzyszeniem jego chóru - „Poznańskie Słowiki”), kameralnych i recitalach z towarzyszeniem fortepianu, organów, harfy, zespołów kameralnych. Często występowała wraz ze swoją córką - Ewą Pobłocką. W swoim dorobku dokonała 130 nagrań w Polskim Radio i TV: polskiej, włoskiej, holenderskiej, duńskiej, byłego ZSRR. W latach 1969-1975 podjęła pracę pedagogiczną w zakresie nauczania śpiewu solowego w Studio Wokalno- Aktorskim przy Teatrze Muzycznym w Gdyni. W 1975 roku przeszła na wcześniejszą emeryturę, by jeszcze intensywniej oddać się swej karierze artystycznej. W latach 1984-1990 była dziekanem Wydziału Wokalno-Aktorskiego Akademii Muzycznej w Gdańsku. W latach 1985-1996 pełniła równolegle funkcję Kierownika Katedry Wokalistyki. W 1989 roku zakończyła swą

działalność artystyczną jubileuszem 35-lecia pracy. W 1990 roku otrzymała tytuł naukowy profesora sztuki muzycznej a w 1997 została mianowana na stanowisko profesora zwyczajnego Akademii Muzycznej w Gdańsku. W 2005 roku zakończyła swą działalność pedagogiczną. Odznaczona m.in.: Krzyżem Kawalerskim Orderu Odrodzenia Polski, Złotym Krzyżem Zasługi (1987); Krzyżem Oficerskim Orderu Odrodzenia Polski (1996), Orderem „Stańczyka” za popularyzację kaszubskiej pieśni artystycznej. Była laureatką Nagrody Prezydenta Miasta Gdańska w Dziedzinie Kultury (2005);ur.19.02.1928.

1 30.01.2019 Zm. Jadwiga Marko-Książek, polska siatkarka, dwukrotna brązowa medalistka olimpijska, brązowa medalistka mistrzostw świata, wicemistrzyni Europy. Była zawodniczką Gedanii Gdańsk oraz AZS-AWF Warszawa. Z tym zespołem trzykrotnie zdobywała tytuł mistrzyni Polski (1964, 1965 i 1966) oraz osiągnęła finał Pucharu Europy 1962-1963. W reprezentacji Polski występowała w latach 1959–1969, zaliczając 144 występy. Brała udział w mistrzostwach świata 1960 (czwarte miejsce oraz tytuł miss MŚ) oraz w 1962 roku, w których zdobyła brązowy medal. Wraz z drużyną wywalczyła także srebro w mistrzostwach Europy (1963 r.). Uczestniczyła w igrzyskach olimpijskich (1964 r.) oraz (1968 r.), dwukrotnie zajmując trzecie miejsce. Była absolwentka liceum ogólnokształcącego w Pruszczu Gdańskim (1957 r.) i Akademii Wychowania Fizycznego w Warszawie z tytułem magistra wychowania fizycznego (1968 r.). Od 1969 roku pracowała jako nauczycielka akademicka i trenerka w Zakładzie Gier Zespołowych Akademii Wychowania Fizycznego i Sportu w Gdańsku; ur. 6.04.1939.

125 31.01.1895 Ur. Stanisław Młodożeniec; polski poeta, współtwórca polskiego futuryzmu, prozaik; (Kreski i futureski; Kwadraty; Niedziela; Futuro-gamy; Futuro-pejzaże; W dolinie małej wody); zm. 21.01.1959.

35 31.01.1985 Zm. Józef Mackiewicz powieściopisarz, nowelista, publicysta; po wojnie na emigracji (Bunt rojstów; Droga donikąd; Kontra; Lewa wolna; Zwycięstwo prowokacji; W cieniu Krzyża); ur. 1.04.1902

luty

1 1.02. 2019

Zm. Florian Skulski, polski śpiewak (baryton), solista Opery Bałtyckiej, związany także z bydgoską Operą Nova w latach 70., 80. i 90. XX w. Potem studiował śpiew solowy w Akademii Muzycznej w Gdańsku w klasie prof. Barbary Iglikowskiej. W 1959 r. zadebiutował na scenie Opery Bałtyckiej w Gdańsku rolą Walentego w operze Faust Ch. Gounoda, z którą był związany na stałe. W latach 70., 80. i 90. XX w. występował gościnnie w Operze i Operetce bydgoskiej. Uznawany był za jednego z najlepszych polskich barytonów. Jego dorobek artysty obejmuje kilkadziesiąt ról operowych. Zajmował się także reżyserią, m.in. na scenie Opery Bałtyckiej zainscenizował operę G. Donizettiego pt „ Faworyta” oraz Cyrulika sewilskiego G. Rossiniego. Prowadził lekcje śpiewu w Akademii Muzycznej w Gdańsku. Laureat Nagrody Miasta Gdańska w Dziedzinie Kultury (1984) i Prezydenta Miasta Gdańska w Dziedzinie Kultury (2011, 2014); ur.11.12.1936.

1 1.02.2019

Zm. Bożena Aksamit, polska dziennikarka, reportażystka. Ukończyła studia na kierunku oceanografia fizyczna w Uniwersytecie Gdańskim. Została dziennikarką w oddziale „Gazety Wyborczej” w Gdyni. Publikowała głównie w „Dużym Formacie”, Magazynie Świątecznym „Gazety Wyborczej”, „Wysokich Obcasach” i „Wysokich Obcasach Extra”. Była wielokrotnie nagradzana za osiągnięcia dziennikarskie. Była nominowana do nagrody Grand Press za wywiad i reportaż. Wykonywała grafikę komputerową.;

( Batory. Gwiazdy, skandale i miłość na transatlantyku; Zatoka świń; Każdy zrobił co trzeba; Uzurpator); ur.15.11. 1966.

515 4.02.1505 Ur. Mikołaj Rej, poeta, prozaik, tłumacz, nazywany "ojcem literatury polskiej" (Krótka rozmowa między trzema osobami, Panem, Wójtem a Plebanem; Żywot człowieka poczciwego; Figliki; Postylla Pańska): zm. między 8. 09 a 4 .10. 1569 (dokładnej daty nie ustalono).

1 4.02.2019 Zm. Leonie Ossowski, niemiecka powieściopisarka (Wilcze jagody); ur. 15.08.1925.

1 4.02.2019 Zm. Aleksander Pawelec, polski weteran II wojny światowej, kapitan w stanie spoczynku, żołnierz Lądowej Obrony Wybrzeża, Armii Krajowej i 1 Morskiego Pułku Strzelców, uczestnik walk Obrony Wybrzeża podczas II wojny światowej oraz Honorowy Obywatel Gminy Wejherowo. W latach 1930–1931 zdobył I i II stopień przysposobienia wojskowego. We wrześniu 1939 r. brał udział w obronie Wybrzeża m.in. Redy, Rumi, Kępy Oksywskiej. Po kapitulacji dostał się do niewoli. Po ucieczce z obozu jenieckiego we wrześniu 1940 roku podjął walkę z okupantem wstępując w szeregi oddziału Armii Krajowej. Po wojnie zamieszkał w Gdyni. Ukończył Wyższą Szkołę Ekonomiczną w Sopocie. W 2016 roku w został mianowany kapitanem w stanie spoczynku. Był ojcem chrzestnym Sztandaru Batalionu Dowodzenia Marynarki Wojennej w Wejherowie; (Wspomnienia z lat młodości i II Wojny Światowej 1934 – 1945; Wspomnienia z lat dojrzałości w czasach powojennych 1945-1957); ur. 13.12.1915.

85 5.02.1935

Ur. Lucjan Bokiniec, dr nauk humanistycznych, polski krytyk filmowy, absolwent i wykładowca Politechniki Gdańskiej, twórca i pierwszy dyrektor Festiwalu Polskich Filmów Fabularnych w Gdańsku (obecnie w Gdyni), założyciel i kierownik Dyskusyjnego Klubu Filmowego "Żak" (później im. Zbyszka Cybulskiego); zm.30.08.2009.

80 5.02.1940 Ur. Roman Klim, regionalista, muzealnik, założyciel Muzeum Wisły w Tczewie (trzecie w Europie muzeum rzeki); zm. 7.12.2000.

1 6.02.2019

Zm. Rosamunde Pilcher, angielska pisarka;( Wrzesień); ur. 22.09.1924.

25 8.02.1995 Zm. Józef Maria Bocheński, polski logik, historyk logiki i filozof, sowietolog, dominikanin, katolicki prezbiter, rektor Uniwersytetu we Fryburgu (1964–1966):(Sto zabobonów, Logik religii; Lewica, religia, sowietologia);ur. 30.08.1902.

1 9.02.2019 Zm. Patricia Nell Warren, amerykańska prozaiczka, poetka i dziennikarka; (The Front Runner); ur. 15.06.1936.

100 10.02.1920 Gen. Józef Haller dokonał symbolicznych zaślubin Polski z Bałtykiem.

155 12.02.1865 Ur. Kazimierz Przerwa - Tetmajer, polski prozaik, poeta i dramaturg (Na skalnym Podhalu, Legenda Tatr; Zawisza Czarny); zm. 2.01.1940.

1 13.02.2019 Zm. Dezső Tandori, węgierski prozaik, tłumacz, filolog, rysownik; (Töredék Hamletnek); ur. 8.12.1938.

135 14.02.1885 Ur. Juliusz Kaden-Bandrowski, polski prozaik i publicysta; (Generał Barcz; Miasto mojej matki; W cieniu zapomnianej olszyny; Mateusz Bigda; Wspomnienia i nadzieje); zm. 8.08.1944

100 15.02.1920 Ur. Wiesław Gruszkowski, polski architekt, urbanista, emerytowany profesor Politechniki Gdańskiej. Studia architektoniczne rozpoczął przed II wojną światową w rodzinnym Lwowie, po przerwie wojennej ukończył w 1947 roku na Politechnice Gdańskiej. Po przyjeździe do Gdańska w czerwcu 1945 r. brał czynny udział w odbudowie zrujnowanego miasta i odtworzeniu jego historycznego kształtu. Przez wiele lat wykładał na Politechnice Gdańskiej. Doktorat w 1976, od 1989 profesor tytularny. W latach

1985–1989 dziekan Wydziału Architektury Politechniki Gdańskiej. W latach 1949–1955 projektant i główny urbanista Biura Projektowo-Badawczego Budownictwa „Miastoprojekt” w Gdańsku, w latach 1955–1958 główny architekt województwa gdańskiego, w latach 1958–1973 kierownik Wojewódzkiej Pracowni Urbanistycznej w Gdańsku, w latach 1973–1978 generalny projektant planu aglomeracji gdańskiej. Członek honorowy Towarzystwa Urbanistów Polskich. W 2012 roku ukazał się album „Ruiny. Fotografie Wiesława Gruszkowskiego”, za który został nominowany do Nagrody Miasta Gdańska w Dziedzinie Kultury „Splendor Gedanensis”. Otrzymał decyzją kapituły nagrodę „Splendor Splendorów” przyznaną w związku z 40. rocznicą istnienia nagrody; zm. 7.09.2018.

75 15.02.1945 Ur. Krzysztof Kalukin, polski operator i reż. filmów dokumentalnych, związany z Ośrodkiem Gdańskim TVP; (Gdańscy artyści; Monografia wielkiej budowy; Konie polskie; W rytmie kół... w rytmie łez; Najszczęśliwszy człowiek; Lekcja historii po kaszubsku; 18 strajkowych dni; Jedenaste przykazanie; Okrągły stół : droga, czas, kontrowersje); zm. 1.11. 2009

1 15.02.2019 Zm. Mir Abdus Shukur Al Mahmud, bangladeski prozaik, poeta; ( Kaler Kalos); ur. 11.07.1936.

35 16.02.1985 Zm. Alojzy Józef Bunsch, „Ali”, scenograf, grafik, malarz, dyrektor teatru, reżyser, związany m.in. z Teatrem Lalki i Aktora "Miniatura" oraz z Teatrem "Wybrzeże"; ur. 17.02.1925.

95 17.02.1925. Ur. Alojzy Józef Bunsch Ali”, scenograf, grafik, malarz, dyrektor teatru, reżyser, związany m.in. z Teatrem Lalki i Aktora "Miniatura" oraz z Teatrem "Wybrzeże, zm. 16.02.1985.

55 17.02.1965. Ur. Marek Gędek, polski poeta, historyk, dziennikarz, wykładowca akademicki; (Rewolucja Antychrysta; Niedokończony poemat); zm. 15.06.2018

80 18.02.1940 Ur. Ryszard Milczewski-Bruno, polski poeta, prozaik; (Poboki; Podwójna należność; Dopokąd; Nie ma zegarów; Jak już, to już); zm.17.05.1979

210 22.02. lub 1.03.1810 Ur. Fryderyk Chopin, najsłynniejszy polski kompozytor i pianista; zm. 17.10.1849

135 24.02.1885 Ur. Stanisław Ignacy Witkiewicz, polski dramatopisarz, prozaik, filozof, teoretyk sztuki, malarz; (szkice: Nowe formy w malarstwie i wynikające stąd nieporozumienia; Szkice estetyczne; Teatr : wstęp do teorii Czystej Formy w teatrze; dramaty: Kurka wodna; Nowe Wyzwolenie; W małym dworku; Wariat i zakonnica; Matka; Szewcy; powieści: Pożegnanie jesieni; Nienasycenie; inne: Nikotyna, alkohol, kokaina, peyotl, morfina, eter : appendix; Niemyte dusze); zm.18.09.1939

100 25.02.1920. Ur. Gertraude Portisch, austriacka pisarka; ( Cassiel; Hunde von Benevento; Hänschen Klein ); zm. 23.01.2018

marzec

1 2.03.2019 Zm. Czesław Wawrzyniak, polski kontradmirał, dyplomata, inżynier techniki nawigacji. W 1956 roku został podchorążym na Wydziale Pokładowym Wyższej Szkoły Marynarki Wojennej w Gdyni, który ukończył w 1960 roku, uzyskując tytuł inżyniera nawigatora statku morskiego. Jest również absolwentem Kursu Oficerów Zabezpieczania Chemicznego w Wyższej Szkole Marynarki Wojennej. W 1965 roku odbył specjalistyczne przeszkolenie w Ośrodku Szkolenia Zarządu II Sztabu Generalnego Wojska Polskiego, a w 1976 roku ukończył Podyplomowe Studium Służby Zagranicznej w Wyższej Szkole Nauk Społecznych przy Komitecie Centralnym Polskiej Zjednoczonej Partii Robotniczej. Na pierwsze stanowisko służbowe został skierowany do 3 Brygady Kutrów Torpedowych w Gdyni, gdzie objął stanowisko pomocnika dowódcy okrętu kutrze

torpedowym projektu 183 ORP „KT-85”. W 1962 roku wyznaczono go oficerem zabezpieczenia chemicznego 3 Brygady Kutrów Torpedowych, a od 1963 do 1965 roku był pomocnikiem kierownika Ośrodka Analizy i Powiadamiania o Skażeniach Szefostwa Wojsk Chemicznych w Dowództwie Marynarki Wojennej w Gdyni. Następnie służył jako instruktor w Studium Obrony przed Bronią Masowego Rażenia Wyższej Szkoły Marynarki Wojennej.Większy okres służby spędził w Zarządzie II Sztabu Generalnego WP, a w latach 1991–1992 kierował jako szef Wojskowymi Służbami Informacyjnymi, zaś potem przeszedł w stan spoczynku; ur. 13.04.1937.

90 2.03.1930 Ur. Thomas Kennerly „Tom” Wolfe, amerykański pisarz i dziennikarz; (Próba kwasu w elektrycznej oranżadzie; Ognisko próżności); zm. 14.05.2018

85 2.03.1935 Zm. Marek Nowakowski, prozaik, publicysta, scenarzysta, eseista, autor słuchowisk; (Gdzie jest droga na Walne? ; Dwa dni z aniołem; Karnawał i post; Raport o stanie wojennym; Książę Nocy; Benek Kwiaciarz; Powidoki; Lepszy); zm. 16.05.2014.

40 2.03.1980 Zm. Jarosław Iwaszkiewicz, poeta, prozaik, dramaturg, eseista, tłumacz (Oktostychy; Dionizje; Lato 1932; Mapa pogody; Sława i chwała; Panny z Wilka; Czerwone tarcze; Lato w Nohant; Maskarada; Fryderyk Szopen; Petersburg); ur. 20.02.1894.

275 4.03.1745 Ur. Kazimierz Pułaski, polski generał, jeden z najwybitniejszych partyzantów konfederacji barskiej, dowódca legionu walczącego o wolność Stanów Zjednoczonych; zg.. 11.10.1779.

1 5.03. 2019 Zm. Moris Farhi, turecki prozaik; (Młodzi Turcy); ur. 1935.

545 6.03.1475 Ur. Michał Anioł, właśc. Michelangelo di Ludovico Buonarotti Simoni, włoski rzeźbiarz, malarz, rysownik, architekt i poeta; (Pieta; Dawid; Mojżesz; freski na sklepieniu Kaplicy Sykstyńskiej; Sąd Ostateczny; Nawrócenie Szawła; Ukrzyżowanie św. Piotra; kopuła Bazyliki św. Piotra); zm. 18.02.1564

1 8.03.2019 Zm. Eugeniusz Skrzymowski, polski inżynier i profesor związany z Wydziałem Techniki Morskiej Politechniki Szczecińskiej. Jeszcze podczas studiów na Politechnice Gdańskiej, w 1948 roku został asystentem kierownika wydziału budowy okrętów w Stoczni Gdańskiej. Brał udział w opracowywaniu dokumentacji pierwszych polskich masowców (rudowęglowców typu „Sołdek”), trawlerów, kutrów stalowych. Produkcję nadzorował w tym czasie Jerzy Doerffer profesor Politechniki Gdańskiej. W 1950 roku otrzymał stanowisko kierownika wydziałowego biura fabrykacji, a następnie został kierownikiem pochylni Stoczni Gdańskiej. Kierował zespołem, który opracowywał produkcję pierwszych rudowęglowców spawanych i trampów o wyporności 5000 ton. Po ukończeniu studiów, w 1951 roku został kierownikiem wydziału kadłubowego, w którym rozpoczynano rozwój produkcji eksportowej, a następnie zastępcą szefa produkcji, a od września 1952 roku dyrektorem Stoczni im. Komuny Paryskiej w Gdyni. W latach 1955–1956 razem z profesorem Jerzym Doerfferem, opracował koncepcję jej rozbudowy i przekształcenia w zakład wyspecjalizowany w budowie dużych jednostek. Na początku 1957 roku zamieszkał w Szczecinie. Pracował do roku 1964 w Stoczni Szczecińskiej, a później na Politechnice Szczecińskiej; ur. 23.06.1925.

90 9.03.1930. Ur. Ota Filip, czeski pisarz i dziennikarz, tworzący również w języku niemieckim; (Wniebowstąpienie Lojzka Lapaczka ze Śląskiej Ostrawy; Sąsiedzi i ci inni); zm. 2.03.2018

100 10.03.1920.

Ur. Boris Vian, pisarz francuski, muzyk jazzowy, aktor, piosenkarz; (Piana dni; Jesień w Pekinie; Wyrywacz serc); zm. 23.06.1959.

80 10.03.1940 Zm. Michaił Bułhakow, rosyjski prozaik i dramaturg; (Mistrz i Małgorzata, Biała gwardia; Notatki na mankietach; Fatalne jaja; Psie serce; Szkarłatna wyspa); ur.15.05.1891.

1 10.03.2019 Zm. Florian Staniewski, polski aktor teatralny i filmowy, pedagog. Przez całe zawodowe życie był związany z Teatrem Wybrzeże w Gdańsku (1969-2011) w którym grywał także po przejściu na emeryturę. Absolwent Wydziału Aktorskiego Państwowej Wyższej Szkoły Teatralnej i Filmowej w Łodzi (1968, dyplom w 1974). Jeszcze przed ukończeniem studiów aktorskich, w 1965 roku debiutował na deskach łódzkiego Teatru im. Stefana Jaracza. Był także członkiem zespołu Teatru Polskiego w Szczecinie (1968-1969).Występował także w dwudziestu przedstawieniach Teatru Telewizji (1969-1997) oraz jedenastu spektaklach Teatru Polskiego Radia (1969-2015). Wielokrotnie współpracował z reżyserami Krzysztofem Babickim i Adamem Orzechowskim. Na ekranie zadebiutował w 1977 roku Oprócz występów w teatrze brał udział w licznych widowiskach plenerowych, odtwarzając m.in. rolę Józefa Piłsudskiego podczas gdańskiej „Parady Niepodległości”. Prowadził również zajęcia dydaktyczne z młodymi aktorami oraz teatrami młodzieżowymi, m.in. w Pałacu Młodzieży w Gdańsku. Odznaczony m.in. Srebrnym Medalem „Zasłużony Kulturze Gloria Artis”; ur. 25.12.1945.

65 12.03.1955 Ur. Krzysztof Wójcicki, polski prozaik, dramaturg, w latach 1991-1995 dyrektor naczelny i artystyczny Teatru Miejskiego w Gdyni; (Bałwan; Wolność dla Barabasza; Rozmowy z Mokwą; Nad dachami Sopotu; Mój przyjaciel trup - opowieść o życiu i śmierci Albrechta grafa von Krockow ; zm. 16.02.2013.

1 13.03.2019 (prawdopodobnie ta data dzienna)

Zm. Andrzej Lipniewski, polski poeta, muzyk, malarz, animator kultury, nauczyciel. Ukończył Państwowe Liceum Sztuk Plastycznych w Gdyni, później naukę kontynuował w Studium Wychowania Plastycznego przy Państwowej Wyższej Szkole Sztuk Plastycznych (ASP) w Gdańsku. Dyplom z wyróżnieniem uzyskał w 1980 roku w pracowni prof. Barbary Massalskiej. W latach 1981-1993 uczył w Liceum Sztuk Plastycznych w Gdyni-Orłowie. Od 1982 roku był członkiem Związku Polskich Artystów Plastyków. Był znany i nagradzany w kraju i za granicą. W latach 1962-1965 był wokalistą i kompozytorem gdańskiej grupy big-beatowej „Tony", stając się pionierem gdańskiego i polskiego big-beatu lat 60. Z synem Symeonem Lipniewskim wydał trzy płyty autorskie. Był także animatorem kultury. W latach 1967-1976 był kierownikiem klubu „Paradoks" przy Powiatowym Domu Kultury w Nowym Dworze Gdańskim. Był także laureatem wielu. ogólnopolskich konkursów poetyckich. Jego wiersze, opowiadania i rysunki publikowano w „Literach", „Ziemi Gdańskiej", „Dzienniku Bałtyckim", „Radarze", „Poezji", „Twórczości", „Autografie", „Toposie", „Wiadomościach Kulturalnych" i w „Tyglu Elbląskim". Otrzymywał stypendium Ministra Kultury i Sztuki w latach 1984, 1985 i 1989. W listopadzie 2018 roku wyróżniony został Nagrodą Prezydenta Miasta Gdańska w Dziedzinie Kultury; (Mitologie Stegny Gdańskiej; Żuławy podeszczowe); ur. 20.11.1945.

80 16.03.1940 Zm. Selma Lagerlöf, szwedzka powieściopisarka, laureatka literackiej Nagrody Nobla w 1909 r. (Gösta Berling, Cudowna podróż); ur. 28.11.1858.

50 16.03.1970 Ur. Oleg Pawłow, rosyjski pisarz i krytyk literacki;(Opowieści z ostatnich dni; Dziennik szpitalnego strażnika); zm.7.10.2018.

85 17.03.1935 Ur. Bonifacy Miązek, polski ksiądz katolicki, poeta, krytyk literacki, historyk literatury; (Ziemia otwarta; Powrót do domu; Przygoda z książką ); zm. 17.10.2018.

25 20.03.1995 Zm. Eugenia Kochanowska, popularyzatorka literatury i kultury na Wybrzeżu, redaktorka gdańskiej rozgłośni PR, Wydawnictwa Morskiego, współpracownik „Głosu Wybrzeża" i „Dziennika Bałtyckiego"; ( Morscy pracownicy nauki; Odeszli w cień; Żony sławnych mężów; Imię za człowiekiem idzie); ur. 9.02.1914.

20.03 Międzynarodowy Dzień Inwalidów i Ludzi Niepełnosprawnych.

50 20.03.1970 Utworzenie Uniwersytetu Gdańskiego. Powołano go uchwałą Rady Ministrów. Powstał z połączenia Wyższej Szkoły Pedagogicznej w Gdańsku i Wyższej Szkoły Ekonomicznej w Sopocie.

21.03. Światowy Dzień Poezji – ustanowiony przez UNESCO jesienią 1999.

115 22.03. 1905 Ur. Marian Pelczar, polski historyk (doc. dr), absolwent UJ, w l. 30. nauczyciel w szkołach średnich Krakowa i Gdańska (od 1934 w Polskiej Szkole Handlowej Macierzy Szkolnej); prowadził badania nad dziejami Gdańska i Pomorza; od 1935 w zarządzie Towarzystwa Przyjaciół Nauki i Sztuki w Gdańsku; wojnę spędził w Krakowie, po jej zakończeniu powrócił na Wybrzeże, gdzie organizował życie naukowe i kulturalne; dyrektor Biblioteki Miejskiej (od 9.04.1945), Biblioteki Gdańskiej PAN (1955-1975); w l.1948-58, 1962-68 wykładowca WSP w Gdańsku; redaktor „Rocznika Gdańskiego" (od 1935) i „Libri Gedanenses", autor ponad 80 rozpraw i studiów dot. dziejów Gdańska i Pomorza; (Polski Gdańsk; [wspólnie z M. Gumowskim:] Pieniądz gdański 1814-1939); zm.9.03.1983.

85 23.03.1935. Ur. Tom Murphy, irlandzki dramatopisarz: (A Whistle in the Dark; Sanctuary Lamp ); zm. 15.05.2018

45 23.03.1975 Zm. Róża Ostrowska, polska pisarka związana z Gdańskiem i Pomorzem, publicystka, krytyk teatralny, redaktorka gdańskiej rozgłośni PR, kierownik literacki Teatru „Wybrzeże" (w latach 60.); (Wyspa, Mój czas osobny, Siódme piętro; Bedeker kaszubski); ur. 1.09.1926.

115 25.03.1905 Ur. Karol Olgierd Borchardt, polski prozaik i marynista, kapitan żeglugi .wielkiej, wykładowca Szkoły Rybołówstwa Morskiego, następnie Wyższej Szkoły Morskiej w Gdyni;; (Znaczy Kapitan, Szaman morski, Krążownik spod Samosierry; Kolebka nawigatorów ); zm. 20.05.1986..

100 26.03.1920 Ur Jerzy Pertek, polski pisarz marynista, publicysta i popularyzator dziejów Polskiej Marynarki Wojennej i Marynarki Handlowej w czasie II wojny światowej, redaktor Wydawnictw Ligi Morskiej w Sopocie, Wydawnictwa Morskiego i działu wydawniczego Towarzystwa Przyjaciół Nauki i Sztuki w Gdańsku ; (Pod polską banderą wojenną; Wielkie dni małej floty; Polska Marynarka Wojenna; Druga mała flota; Wojna morska 1939-1945; Od Wielkiej Karaweli do 19-tysięczników : szkice z dziejów morskich Gdańska; Polacy na morzach i oceanach; Mała flota wielka duchem); zm. 8.07.1989.

90 26.03.1930 Ur. Mirosław Stecewicz, polski i poeta, prozaik, autor książek i komiksów dla dzieci, tłumacz; (Blaszane liście; Jeźdźcy do kwiatów; Kontynent; Listonosz na śniegu; Latająca ośmiornica; Nowa wyspa skarbów); zm. 21.12.2017.

27.03 Międzynarodowy Dzień Teatru

1 29.03 / 30.03. 2019 Zm. Zdzisław Tadeusz Łączkowski, polski poeta, prozaik, krytyk literacki, eseista, publicysta i dziennikarz; (Żałoba z Antygoną; Poeci Pańskiej Winnicy); ur. 27.10 1926.

115 30.03.1905 Ur. Józef Ceynowa, pisarz kaszubski, autor widowisk i piosenek; ( Skarb i moc; Bursztynowe serce; Bajki puckie; Dobro zwycięża : legendy z Kaszub i Pomorza); zm.

3.12.1991.

kwiecień

1.04 Międzynarodowy Dzień Ptaków – obchodzony od 1906.

130 1.04.1890 Ur. Iwo Wiktor Gall, reżyser teatralny, scenograf, malarz i inscenizator, założyciel, dyrektor, reżyser i scenograf Teatru „Wybrzeże" w latach 1946-1949; (m.in. spektakle: Homer i Orchidea Gajcego; Jak wam się podoba Szekspira; Balladyna Słowackiego; Wesele Wyspiańskiego; Maria Stuart Słowackiego i Halka Moniuszki); zm. 12.02.1959.

85 1.04.1935. Ur. Fernando del Paso, właśc. Fernando del Paso Morante, meksykański pisarz, eseista i poeta; (Sonetos del amor y de lo diario; Noticias del Imperio); zm. 14.11. 2018.

2.04 Międzynarodowy Dzień Książki dla Dzieci – obchodzony od 1967 w rocznicę urodzin H. Ch. Andersena.

1 2.04.2019 Zm. Jerzy Szatkowski, polski poeta i prozaik, redaktor, nauczyciel; (Tren dla Steda; To tak nieprawdopodobne, że aż prawdziwe);ur. 15.01.1940.

5 2.04.2015 Zm. Stanisław Pestka, polski publicysta i kaszubski poeta, podpisujący kaszubskie teksty pseud. Jan Zbrzyca; (Emisariusz niepodległości : o Józefie Wybickim; Stan i pespektywy pamiętnikarstwa na Pomorzu; Południca; Wieczórny widnik); ur. 8.04.1929

1 3.04.2019 Zm. Marek Słyk, polski prozaik; (W barszczu przygód; W krupniku rozstrzygnięć); ur. 14.11.1953.

285 5.04.1735 . Ur. Jan Gotfryd Guzowiusz, pisarz i tłumacz, lektor języka polskiego w gdańskim Gimnazjum Akademickim, kaznodzieja ewangelicki; (Zbiór nowy pieśni świątecznych gdańskich na dwie części podzielony; Krótki wykład siedmiorga ostatnich słów ukrzyżowanego Pana Jezusa); zm. 3.09.1785.

90 5.04.1930 Ur. Tadeusz Bolduan, polski dziennikarz, publicysta, działacz kaszubski, redaktor „Liter"; (1962-1974), „Czasu" (1975-1981); (Burmistrz; Nowy bedeker kaszubski; Nie dali się złamać); zm. 10.06.2005

110 10.04.1910 Ur. Jan Dobraczyński, polski powieściopisarz, publicysta, współautor scenariuszy filmowych; (Najeźdźcy; Niezwyciężona Armada; Listy Nikodema; W rozwalonym domu; Cień Ojca); zm. 5.03.1994.

10 10.04.2010 Zg. Anna Walentynowicz, polska działaczka społeczna, opozycjonistka w PRL, działaczka Wolnych Związków Zawodowych, współzałożycielka NSZZ „Solidarność”. Urodziła się w Równem. Ukończyła cztery klasy szkoły podstawowej. We wrześniu 1939 roku straciła rodziców. W 1941 roku przedostała się pod Warszawę. Od 1945 roku pracownik gospodarstwa rolnego pod Gdańskiem, następnie piekarni, W latach, 1950-1991 (z przerwami) spawaczka, od 1966 roku suwnicowa w Stoczni Gdańskiej im. Lenina. Działaczka na rzecz praw pracowniczych. W grudniu 1970 roku uczestniczka demonstracji pod KW PZPR i siedzibą Polskiego Radia w Gdańsku i strajku w Stoczni Gdańskiej, Od 1978 roku członek WZZ Wybrzeża, udostępniała mieszkanie na punkt kontaktowy, redaktor niezależnego pisma „Robotnik Wybrzeża”, kolporterka, współorganizatorka obchodów rocznic Grudnia ’70; wielokrotnie zatrzymywana na 48 godz., poddawana rewizjom.7 sierpnia 1980 roku zwolniona z pracy. Żądanie jej przywrócenia stało się 1. postulatem strajku w SG, który wybuchł 14 VIII 1980; 16 VIII 1980 przywrócona. 14-31 VIII 1980 uczestniczka strajku w SG, 16 VIII 1980 (po zakończeniu przez Lecha Wałęsę strajku) z Aliną Pieńkowską zatrzymywała przy bramie nr 3 wychodzących ze Stoczni robotników i wzywała do kontynuacji strajku, następnie członek Prezydium MKS, sygnatariuszka Porozumień Sierpniowych. Od września 1980 w „Solidarności”, członek Prezydium Komitetu Założycielskiego w Stoczni Gdańskiej, członek Prezydium

MKZ w Gdańsku. W dniach 14-16 XII 1981 współorganizatorka strajku w Stoczni Gdańskiej, po pacyfikacji zatrzymana, 18 XII 1981 internowana w Ośrodku Odosobnienia w Bydgoszczy-Fordonie i Gołdapi, w sierpniu 1982 zwolniona. Skazana wyrokiem Sądu Rejonowego w Grudziądzu i zwolniona z pracy. Inicjatorka i uczestniczka głodówki rotacyjnej w kościele Narodzenia NMP w Krakowie-Bieżanowie. Od 1988 organizatorka sympozjów „W trosce o Dom Ojczysty”. W 1989 roku przeciwniczka obrad Okrągłego Stołu” a także współzałożycielka Fundacji Promocji Sztuki Sakralnej. W latach 1989-1997 współpracowniczka pisma „Poza Układem”. Od 1991 roku na emeryturze. Zginęła w katastrofie lotniczej koło Smoleńska. Dama Orderu Orła Białego; ur. 15.08.1929.

100 12-14.05.1920 Na I wszechdzielnicowym Zjeździe Literatów Polskich w Warszawie powołano Związek Zawodowy Literatów Polskich.

100 12.04.1920 Ur. Anna Kamieńska, polska poetka, tłumaczka, krytyk literacki, autorka utworów dla dzieci i młodzieży; (W oku ptaka; Biały rękopis; Drugie szczęście Hioba; W Nieparyżu i gdzie indziej). zm. 10.05.1986.

13.04 Światowy Dzień Pamięci Ofiar Katynia – obchodzony w rocznicę ujawnienia przez Niemców w 1943 informacji o odkryciu w Katyniu masowych grobów oficerów WP, zamordowanych przez NKWD w 1940 r. Sejm RP w dn. 14.11.2007 r. przyjął uchwałę o ustanowieniu tego dnia Dniem Pamięci Ofiar Zbrodni Katyńskiej.

90 14.04.1930 Zm. Włodzimierz Majakowski, rosyjski poeta i dramaturg, twórca rosyjskiego futuryzmu; (Obłok w spodniach; Pluskwa; Łaźnia).ur.19.07.1893.

1 14.04. 2019 Zm. Jacek Namieśnik, polski chemik, profesor nauk chemicznych, specjalizujący się w chemii analitycznej i środowiskowej. Ukończył studia na Wydziale Chemicznym Politechniki Gdańskiej w 1972 roku i rozpoczął pracę naukową na tej uczelni, uzyskując w 1978 roku stopień doktora nauk chemicznych. W 1985 roku uzyskał stopień doktora habilitowanego, a tytuł profesora nauk chemicznych otrzymał w 1996 roku. W latach 1990–1996 pełnił funkcję prodziekana ds. kształcenia Wydziału Chemicznego Politechniki Gdańskiej, a w latach 1996–2002 i ponownie 2005–2012 dziekana tego wydziału. Od 1995 roku był także kierownikiem Katedry Chemii Analitycznej, która uzyskała status Centrum Doskonałości. Członek Senatu PG (od 1990 roku) oraz kierownik Studium Doktoranckiego przy Wydziale Chemicznym Politechniki Gdańskiej. W latach 2016-2020 był rektorem Politechniki Gdańskiej. Równocześnie z pełnieniem obowiązków Rektora Politechniki Gdańskiej objął funkcję wiceprzewodniczącego Konferencji Rektorów Polskich Uczelni Technicznych. Był członkiem licznych towarzystw naukowych i rad redakcyjnych czasopism naukowych. M. in. International Union of Pure and Applied Chemistry – IUPAC), Steering Committee International Society of Environmental Analytical Chemistry – ISEAC, Polish Journal of Environmental Studies, Critical Review in Analytical Chemistry. Był promotorem wielu prac doktorskich oraz autorem lub współautorem 778 publikacji naukowych. W 2017 roku został zaproszony do prestiżowej organizacji Europejskiej Akademii Nauk i Sztuk Pięknych (European Academy of Sciences and Arts, EASA). Odznaczony m.in. Medalem im. Jędrzeja Śniadeckiego, Krzyżem Oficerskim Orderu Odrodzenia Polski. Laureat Nagrody Naukowej Miasta Gdańska im. Jana Heweliusza;(Zarys ekotoksykologii; Analytical Measurements in Aquatic Environments); ur. 10.12. 1949.

40 15.04.1980 Zm. Jean-Paul Sartre, francuski filozof, prozaik, dramaturg,

krytyk literacki i publicysta; jeden z głównych przedstawicieli egzystencjalizmu; w 1964 roku nie przyjął przyznanej mu Nagrody Nobla; (Byt i Nicość; Czym jest literatura?; Mdłości; Mur; Przy drzwiach zamkniętych; Drogi wolności); ur. 21.06.1905.

15 15.04.2005 Zm. Kazimierz Koźniewski, polski prozaik, publicysta, krytyk literacki; (Przez dziesięć wojen; Piątka z ulicy Barskiej; Rocznica ślubu; Od Golgoty do Masady); ur. 26.07.1919

25 21.04.1995 Zm. Izabella Trojanowska, polska dziennikarka (m.in. „Dziennika Bałtyckiego" i „Głosu Wybrzeża"), pisarka, organizatorka życia kulturalnego, współzałożycielka Zrzeszenia Kaszubsko-Pomorskiego, dokumentalistka oraz popularyzatorka kaszubskiej i kociewskiej sztuki ludowej; (Na pustkach; Order róży wiatrów; Półwysep Helski; Twórcy ludowi Kaszub; Szwajcaria Kaszubska; współaut. Bedekera kaszubskiego); ur.10.07.1929.

22.04

Święto Ziemi (Międzynarodowy Dzień Ziemi) – obchodzone w USA od 1970, w Polsce od 1990

23.04 Światowy Dzień Książki i Praw Autorskich – ustanowiony przez UNESCO w 1997, na wniosek rządu Hiszpanii i Międzynarodowej Unii Wydawców.

1 26.04.2019 Zm. Zenon Aleksandrowicz, polski biochemik, dr hab. nauk medycznych, profesor nadzwyczajny Katedry i Zakładu Biochemii Wydziału Lekarskiego Gdańskiego Uniwersytetu Medycznego. Studia lekarskie odbywał w latach 1957-1963 na Wydziale Lekarskim Akademii Medycznej w Gdańsku. Jeszcze jako student był uczestnikiem Koła Biochemicznego i zastępcą asystenta w Katedrze i Zakładzie Chemii Fizjologicznej. Zajmował kolejno stanowiska asystenta (1966 rok ) i starszego asystenta (1967 rok). Po doktoracie obronionym w 1972 roku objął w Zakładzie stanowisko adiunkta. W latach 1974-1975 przebywał na stażu naukowym w „Institute of Enzyme Research” w Madison, USA, gdzie pracował nad oddychaniem komórkowym i funkcją mitochondriów. W 1989 roku habilitował się, zaś potem otrzymał nominację na profesora nadzwyczajnego w Katedrze i Zakładzie Biochemii na Wydziale Lekarskim Gdańskiego Uniwersytetu Medycznego. Był w latach 1993-1996 i 2002-2008 prorektorem ds. dydaktyki i pełnił funkcję prodziekana Wydziału Lekarskiego tej uczelni. W 2010 roku przeszedł na emeryturę Był m.in. członkiem Polskiego Towarzystwa Biochemicznego. Otrzymał min. Złoty Krzyż Zasługi: ur. 11.10.1940.

maj

2.05 Święto Flagi Państwowej.

3.05 Święto Narodowe Trzeciego Maja.

115 3.05.1905. Ur. George Bidwell, pisarz urodzony w Anglii, tworzący od 1945 roku w Polsce; (Golibroda króla Hiszpanii; Pod piracką flagą; My, z łaski Bożej król Anglii; Korsarz admirałem; Najcenniejszy klejnot); zm. 28.06.1989

100 5.05.1920 Ur. Marian Załucki, polski poeta, satyryk; (zbiory wierszy: Przejażdżki wierszem; Oj-czyste kpiny; Niespokojna czaszka; Ananasy z naszej klasy); zm. 13.04.1979

95 5.05.1925 Ur. Irena Kuran-Bogucka, artystka grafik, tłumaczka poezji hiszpańskiej i niemieckiej, polska poetka, eseistka; od 1950 roku mieszkała na Wybrzeżu; w twórczości plastycznej podejmowała tematykę morską i gdańską; zm. 21.08.1995.

85 6.05.1935. Ur. Vuk Krnjević, bośniacki, chorwacki, serbski i jugosłowiański pisarz; (Berlinske balade; Knjiga o Sarajevu; Živopis); zm. 25.01.2018

10 7.05.2010 Zm. Jacek Kotlica, właśc. Jacek Foromański, polski poeta, prozaik, publicysta, krytyk sztuki, tłumacz. Był jednym z ocalonych z transportu Dzieci Zamojszczyzny, wiezionych do Niemiec i przeznaczonych do germanizacji. Po wojnie

zamieszkał w Sopocie, później zaś w Gdańsku. W latach 1959 – 1961 studiował na Wydziale Filologii Polskiej Uniwersytetu Mikołaja Kopernika w Toruniu. W 1975 roku ukończył trzyletnie Studium Kultury i Języka Czeskiego na Uniwersytecie Karola w Pradze. Pisał teksty do kabaretów. W latach 1981-1983 był kierownikiem literackim Teatru Współczesnego w Szczecinie. Był także wieloletnim działaczem Gdańskiego Towarzystwa Przyjaciół Sztuki. Tłumaczył z języka czeskiego i rosyjskiego (m.in. wiersze Piotra Kotowa oraz Requiem Anny Achmatowej). Pod koniec życia związał się z klubem „Plama” na gdańskiej Zaspie. Od 1969 roku należał do Związku Literatów Polskich; (Odbieranie źródła; Polowanie na jednorożca; Wronie oko; Rejs z czarodziejem; Lech Bądkowski rzecznik Rzeczpospolitej : z notatek do monografii); ur. 24.12.1939

8.05 Międzynarodowy Dzień Zwycięstwa

8.05. Dzień Bibliotek i Czytelnictwa

8.05. Międzynarodowy Dzień Czerwonego Krzyża – obchodzony w rocznicę urodzin Henriego Dunanta, szwajcarskiego filantropa, współtwórcy Czerwonego Krzyża

215 9.05.1805 Zm. Fryderyk Schiller, niemiecki poeta, dramaturg i prozaik, teoretyk teatru, estetyk; jego utwór „Oda do radości” jest hymnem Unii Europejskiej; (Zbójcy; Intryga i miłość; Don Carlos; Wilhelm Tell; Listy o estetycznym wychowaniu człowieka; O poezji naiwnej i sentymentalnej; Ballady i pieśni); ur. 10.11.1759

75 9.05.1945 Ur. Wiktor Szirali, rosyjski poeta ; (Sad; Amator; Opór); zm. 19.02.2018

1 9.05.2019 .Zm. Leon Stobiecki, polski związkowiec, działacz Wolnych Związków Zawodowych Wybrzeża. Od 1946 roku mieszkał w Gdańsku. W 1952 roku ukończył kurs czeladniczy w Rzemiośle Ślusarstwa i Naprawy Maszyn. Następnie zdał egzamin przed Komisją Egzaminacyjną Czeladniczą przy Izbie Rzemieślniczej w Gdańsku. W 1959 roku uzyskał dyplom mistrza ślusarza. W 1973 roku ukończył dwuletnie Studium Ekonomiczne Wieczorowego Uniwersytetu Marksizmu-Leninizmu przy KW PZPR w Gdańsku. W latach 1948-1952 pracował jako pomocnik ślusarza w Stoczni Gdańskiej im. Lenina w Gdańsku. Potem zaś w wielu zakładach. M. in. w Zakładach Tłuszczowych Wróblewski w Gdańsku, w Browarze Gdańskim, w Gdańskiej Fabryce Maszyn i Odlewni. Od 1966 roku do 1975 był ślusarzem w Gdańskiej Stoczni Remontowej. Pracował także jako ślusarz okrętowy w Stoczni im. Westerplatte w Gdańsku (oddziale Stoczni Marynarki Wojennej w Gdyni). W grudniu 1970 roku był współorganizatorem strajku w Stoczni, członkiem Komitetu Strajkowego oraz uczestnikiem demonstracji robotniczych na ulicach Gdańska. W styczniu 1971 r. Został członkiem delegacji załogi GSR na spotkanie z I sekretarzem KC PZPR Edwardem Gierkiem. W latach 1978-1980 był działaczem Wolnych Związków Zawodowych Wybrzeża, Był m.in. drukarzem, kolporterem "Robotnika Wybrzeża”, a także uczestnikiem niezależnych obchodów rocznic 3 Maja, 11 Listopada, Grudnia '70. W sierpniu 1980 roku był organizatorem strajku w Stoczni, przewodniczącym Komitetu Strajkowego, delegatem do MKS w Stoczni Gdańskiej im. Lenina. Od września 1980 r. należał do "Solidarności", a od listopada tego roku był wiceprzewodniczącym KKK "Solidarności" Pracowników Cywilnych MON i MSW. W grudniu 1980 roku został przewodniczącym Komitetu Zakładowego „Solidarności" w Stoczni Marynarki Wojennej w Gdyni. W listopadzie 1981 r. został wybrany delegatem na sesję WZD "Solidarności" Regionu Gdańskiego. Od 13 grudnia 1981 r. do 10 grudnia 1982 r. był internowany w Ośrodku Odosobnienia w

Strzebielinku. Po odejściu ze Stoczni przeszedł na rentę, a następnie na emeryturę. Mieszkał wraz z żoną w bloku na gdańskich Stogach. Był m.in. odznaczony Krzyżem Komandorskim Orderu Odrodzenia Polski; ur. 1.03.1933.

1 9.05.2019 Zm. Roman Józef Kaliszan, polski farmakolog i chemik, profesor nauk farmaceutycznych, W latach 1963–1968 kształcił się na Wydziale Farmaceutycznym Akademii Medycznej w Gdańsku, a w latach 1969-1973 był studentem Wydziału Matematyki, Fizyki i Chemii Uniwersytetu Gdańskiego. W 1975 uzyskał stopień doktora nauk farmaceutycznych, habilitował się w 1982. W 1990 otrzymał tytuł profesora nauk farmaceutycznych. Od 1968 roku związany był z Akademią Medyczną w Gdańsku, zaczynając jako asystent w Katedrze i Zakładzie Chemii Farmaceutycznej. W 1994 roku doszedł do stanowiska profesora zwyczajnego. W 1984 roku został kierownikiem Katedry i Zakładu Biofarmacji i Farmakodynamiki. W okresie 1984–1987 pełnił funkcję prodziekana Wydziału Farmaceutycznego. W latach 1999–2005 był prorektorem ds. nauki, następnie w latach 2005–2008 rektorem tej uczelni. W latach 1979–1980 odbywał staż doktorancki na Wydziale Chemii Uniwersytetu Edynburskiego. Otrzymał stypendia British Council w Edynburgu oraz DAAD w Instytucie Biologii Doświadczalnej i Medycyny Borstel w Sülfeld. W latach 1991–1992 pełnił funkcję profesora wizytującego na Wydziale Medycznym Uniwersytetu McGilla w Montrealu. Był m.in. członkiem korespondentem, członkiem rzeczywistym Polskiej Akademii Nauk oraz członkiem korespondentem Polskiej Akademii Umiejętności, Specjalizował się w zagadnieniach związanych z chemią analityczną, chemią leków i farmakodynamiką. W 2001 roku powołany został na konsultanta krajowego ds. analityki farmaceutycznej. Odznaczony m.in. Krzyżem Komandorskim Orderu Odrodzenia Polski. Otrzymał m.in. doktorat honoris causa Uniwersytetu Medycznego im. Karola Marcinkowskiego w Poznaniu, Nagrodę Fundacji na rzecz Nauki Polskiej; ur. 23.12.1945.

12.05 Międzynarodowy Dzień Pielęgniarki – ustanowiony w dniu urodzin Florence Nightingale (ur.12.05.1920), twórczyni nowoczesnego pielęgniarstwa.

90 12.05.1930 Ur. Henryk Jabłoński, polski bibliotekarz, bibliograf, popularyzator wiedzy o Gdyni, działacz Stowarzyszenia Bibliotekarzy Polskich na Ziemi Gdańskiej, kierownik Ośrodka Informacyjno-Bibliograficznego MBP w Gdyni, a następnie Sekcji Bibliografii Pomorza Gdańskiego WiMBP w Gdańsku; zm. 28.01.2004.

100 16.05.1920 Ur. Leopold Tyrmand, polski prozaik, publicysta, krytyk muzyczny; od 1966 roku na emigracji w Stanach Zjednoczonych; (Zły; U brzegów jazzu; Dziennik 1954; Cywilizacja komunizmu; Życie towarzyskie i uczuciowe); ur. 19.03.1985.

1 17.05.2019 Zm. Herman Wouk, amerykański powieściopisarz; (Bunt na okręcie; Wichry wojny); ur. 27.05.1915.

18.05 Międzynarodowy Dzień Muzealnika, ogłoszony w 1977 r. przez Międzynarodową Radę Muzeów (ICOM), działającą przy UNESCO.

100 18.05.1920 Ur. Karol Wojtyła, od 1978 papież Jan Paweł II, biskup krakowski (w latach 1958-1963 sufragan, od grudnia 1963 roku arcybiskup); uczestniczył w pracach Soboru Watykańskiego II, współautor Orędzia biskupów polskich do biskupów niemieckich w 1965 roku , teolog, filozof, poeta, dramatopisarz; (encykliki m.in. Redemptor hominis; Evangelium vitae; Fides et ratio; Ecclesia de Eucharistia;- adhortacje m.in. -Christifideles laici; Pastores gregis;- listy apostolskie m.in. -Tertio millenio adveniente; Dies Domini; Mane nobiscum Domine;- listy m.in. Do kobiet; Do rodzin;-

dramaty: Hiob; Jeremiasz; Brat naszego Boga;- wybory poezji: Pieśń o Bogu ukrytym; Miłość mi wszystko wyjaśnia; Tryptyk rzymski: medytacje; Ukryty blask).zm. 2.04.2005

55 19.05.1965 Zm. Maria Dąbrowska, polska pisarka, publicystka; (Uśmiech dzieciństwa; Noce i dnie; Ludzie stamtąd; Gwiazda zaranna; Szkice o Conradzie; Dzienniki); ur. 6.10.1889.

70 19.05.1950 Ur. Sylwester Zych, polski ksiądz katolicki, działacz i duszpasterz środowisk opozycyjnych w PRL; w 1982 r. skazany na 6 lat pozbawienia wolności za pomoc udzieloną młodym ludziom, uczestniczącym w zabójstwie sierżanta MO Zdzisława Karosa, do którego doszło w trakcie odbierania mu służbowej broni; ułaskawiony w 1986 r.; został zamordowany w niewyjaśnionych okolicznościach w Krynicy Morskiej; zm. 11.07.1989

24.05 Europejski Dzień Parków Narodowych.

115 24.05.1905 Ur. Michał Szołochow, rosyjski pisarz, laureat literackiej Nagrody Nobla w 1965; (Cichy Don; Zorany ugór; Los człowieka); zm. 21.02.1984

70 24.05.1950 Ur. Jerzy Limon, prof. Uniwersytetu Gdańskiego, polski pisarz, tłumacz z języka angielskiego, prezes Fundacji „Theatrum Gedanense” i inicjator odbudowy teatru szekspirowskiego w Gdańsku; (Gdański teatr "elżbietański"; Kaszubska Madonna; Wieloryb : wypisy źródłowe; Między niebem a sceną : przestrzeń i czas w teatrze; Trzy teatry : scena, telewizja).

90 26.05.1930 Ur. Alojzy Nagel, poeta i prozaik kaszubski, humorysta; (Procem nocë; Astrë; Matka przyroda i jej dzieci; Szadi władi; Otemknij dwiérze); zm. 19.07.1998.

31.05. Światowy Dzień Rozwoju Kultury.

65 31.05.1955 Ur. Krzysztof Kuczkowski, polski poeta, eseista, krytyk literacki; absolwent filologii polskiej UAM w Poznaniu; założyciel (1993) i redaktor naczelny dwumiesięcznika literackiego „Topos”"; pierwszy redaktor "Gazety Morskiej" (1990-91); współtwórca i redaktor naczelny "Tygodnika Sopot" (1992-93); (Prognoza pogody; Pornografia; Ciało i cień; Trawa na dachu; Wieża widokowa; Tlen: Kładka; Ruchome święta).

czerwiec

490 06. 1530 Ur. Jan Kochanowski, polski poeta epoki renesansu; (Pieśni; Treny; Odprawa posłów greckich; Psałterz Dawidów); zm. 22.08.1584

1 2.06.2019 Zm. Maciej Parowski, polski redaktor, krytyk i pisarz fantastyki naukowej: (Czas fantastyki); ur. 27.12.1946.

165 3.06.1855 Zm. Krzysztof Celestyn Mrongowiusz (Mrongovius), polski duchowny ewangelicki, kaznodzieja, filozof, językoznawca, tłumacz, wydawca; krzewił polskość w zaborze pruskim; był jednym z prekursorów badań folkloru Kaszub, m.in. zbierał pieśni kaszubskie i wszelkie dokumenty w języku kaszubskim; (Rocznik kazań chrześcijańskich, to jest zbiór mów duchownych na niedziele i uroczyste święta całego roku, według ewanieliów; Nowy słownik polsko-niemiecki, w którym osobliwie na dobrą niemczyznę wzgląd miano; Mentor polski, czyli nowy sposób ułatwiający naukę o formach mowy polskiej); ur. 19.07.1764

85 4.06.1935 Ur. Kazimierz Zimny, polski lekkoatleta (1956-67 w Lechii Gdańsk), nauczyciel wf, trener, menadżer sportu, dr wychowania fizycznego; zdobywca brązowego medalu w biegu na 5000 m na IO w Rzymie (1960), dwukrotny srebrny medalista mistrzostw Europy (1958, 1962), sześciokrotny mistrz Polski na 5000 m i w biegach przełajowych; długoletni rekordzista Polski w biegach na 3000, 5000 i 10 000 m; współtwórca i dyrektor Maratonu „Solidarności", dyr. Ośrodka Olimpijskiego „Cetniewo" (1998-2002).

60 4.06.1960 Zm. Józef Haller, generał, polityk, współorganizator Sokolich Drużyn Polowych oraz skautingu, uczestnik I wojny świat., m.in. dowódca II Brygady Legionów, nacz. wódz wojsk pol. we Francji; w czasie wojny pol.-radzieckiej dowodził m.in. Frontem Pn.-Wsch., broniącym Warszawy; 10.02.1920 dokonał aktu "zaślubin Polski z morzem"; generalny inspektor artylerii, po przewrocie majowym przeniesiony w stan spoczynku; we wrześniu 1939 powołany do służby czynnej w wojsku pol. we Francji, minister w rządzie pol. na uchodźstwie; po II wojnie pozostał w Wielkiej Brytanii; (Pamiętniki); ur. 19.08.1873.

20 4.06.2000 Ur. Gustaw Herling-Grudziński, polski prozaik, krytyk literacki, eseista, publicysta; w 1940 aresztowany przez NKWD, zesłany do łagru; po zwolnieniu wstąpił do armii Andersa; brał udział w kampanii włoskiej i bitwie pod Monte Cassino; po zakończeniu wojny pozostał na emigracji (od 1955 w Neapolu); współzałożyciel paryskiej „Kultury", współpracownik Radia Wolna Europa; (Inny świat; Skrzydła ołtarza; Drugie przyjście oraz inne opowiadania i szkice; Gorący oddech pustyni; Don Ildebrando; Podzwonne dla dzwonnika; Żywi i umarli; Upiory rewolucji; Sześć medalionów i Srebrna Szkatułka; Dziennik pisany nocą); zm. 20.05.1919.

5.06 Światowy Dzień Środowiska Naturalnego – obchodzony od 1973 na wniosek ONZ.

90 5.06.1930 Ur. Andrzej Perepeczko, polski prozaik, autor reportaży historycznych o tematyce marynistycznej, oficer mechanik I kl., mgr inż. budowy okrętów, wykładowca w Państwowej, a następnie Wyższej Szkole Morskiej w Gdyni; (Kurs na świt; Opowieści z mesy; Bój o Atlantyk; Chłopcy z Morskiej Szkoły; Dzika Mrówka i tam-tamy; Wojna samotnych krążowników).

85 7.06.1935 Ur. Euler Granda, ekwadorski poeta i prozaik, psychiatra; (El rostro de los días; Etcétera, etc tera); zm. 22.02.2018

155 13.06.1865 Ur. William Butler Yeats, irlandzki poeta, prozaik i dramatopisarz; laureat literackiej Nagrody Nobla w 1923 roku; (Księżniczka Kasia; Cathleen, córka Houlihana; Tajemnicza róża; polskie wybory: Dramaty; Wiersze wybrane); zm. 28.01.1939.

50 15.06.1970 Zm. Roman Ingarden, filozof, jeden z czołowych przedstawicieli fenomenologii; (O dziele literackim; Szkice z filozofii literatury; Spór o istnienie świata; Książeczka o człowieku); ur. 5.02.1893.

1 15.06.2019 Zm. Edward Frankiewicz, elektryk, działacz związkowy, przedsiębiorca. W latach 1976-1994 był pracownikiem Stoczni im. Komuny Paryskiej w Gdyni .W dniach 15-31 VIII 1980 uczestnikiem strajku w Stoczni Komuny Paryskiej, od IX 1980 w „Solidarności”, członek Komisji Wydziałowej K-1. W dniach 14-15 XII 1981 uczestnik strajku w Stoczni Komuny Paryskiej. W roku 1986 był współzałożycielem gdyńskiej „Solidarności Walczącej”, a także podziemnego pisma „Solidarność Walcząca” Grupy Zakładowej „Solidarności Walczącej” w tej samej stoczni. Był także redaktorem, autorem, drukarzem i kolporterem. W 1989 roku będąc przeciwnikiem Okrągłego Stołu, wzywał do bojkotu wyborów parlamentarnych. Od 1994 roku prowadził własną działalność gospodarczą; ur. 22.03.1958.

85 21.06.1935 Ur. Françoise Sagan, właśc. F. Quoirez, francuska pisarka i autorka sztuk teatralnych; (Witaj smutku; Zamek w Szwecji; Sara Bernhardt: śmiech szalony; Zbłąkane odbicie); zm. 24.09. 2004

1 25.06. 2019 Zm. Janina Bellwon, absolwentka filologii klasycznej, uczestniczka Powstania Warszawskiego, więźniarka KL Ravensbrück, starszy kustosz dyplomowany Biblioteki Gdańskiej PAN.W 1941 roku została członkiem konspiracyjnej organizacji Konfederacja Narodu (KN).,gdzie

powierzono jej kierowanie pocztą organizacji. Ponadto pełniła funkcję łączniczki Mieczysława Choynowskiego ps. "Gaduła". Weszła w skład zespołu adiutantury Grupy Dowodzenia (UBS). W czasie Powstania Warszawskiego została skierowana do kpt. Niebory. 8 sierpnia 1944 odesłane przez kpt. Nieborę do dyspozycji komendanta Zgrupowania „Radosław" na Starym Mieście. Znalazła się w batalionie „Miotła". Po upadku Starówki trafiła do obozu przejściowego w Pruszkowie. Z Pruszkowa wywieziona do obozu koncentracyjnego w Ravensbrück, a po trzech tygodniach przeniesiona do Kommando Sachsenhausen jako robotnica przymusowa w tamtejszej fabryce kabli. Wyzwolona 3 maja 1945 roku przez wojska amerykańskie w miejscowości Jamel/Schwerin. Przez Lubekę transportem morskim powróciła do kraju 16 stycznia 1946 roku. Zamieszkała na stałe w Gdańsku. Była starszym kustosz dyplomowanym Biblioteki Gdańskiej PAN; ur. 5.02.1919.

27.06 Święto Marynarki Wojennej

27.06 Światowy Dzień Rybołówstwa – obchodzony od 1985.

90 27.06.1930 Ur. Alina Afanasjew lub Ronczewska-Afanasjew, z d. Alina Ronczewska, polska artystka, scenograf teatralny i telewizyjny, autorka bajek, scenariuszy, prozy. Od 1945 roku mieszkała w Sopocie. Studiowała w Państwowej Wyższej Szkole Sztuk Plastycznych w Gdańsku, dyplom na Wydziale Malarstwa w 1961. Scenograf w Teatrze Muzycznym w Gdyni, autorka scenografii do wielu sztuk w teatrach m.in. w Łodzi, Warszawie, Trójmieście oraz przedstawień Teatru Telewizji Polskiej. W latach 1959-1965 wraz z mężem (od 1957) Jerzym Afanasjewem prowadziła teatr „Cyrk rodziny Afanasjeff”. Członek Związku Polskich Artystów Plastyków; w latach 1963-1983 w składzie Rady Artystycznej Zarządu Głównego Sekcji Scenografii, Stowarzyszenia Pisarzy Polskich od 1989, Związku Artystów Scen Polskich od 1969, I.T.I. od 1974, Związku Autorów i Kompozytorów Scenicznych (ZAiKS) od 1965, NSZZ „„Solidarność”” od 1981. Była członkiem Społecznego Komitetu Budowy Pomnika Ofiar Grudnia 1970 roku w Gdyni w 1980. Radna Miasta Sopotu w latach 1990-1996; przez okres siedmiu lat przewodniczyła w Radzie Miasta Komisji Kultury. Była laureatką Nagrody Prezydenta Miasta Gdańska w Dziedzinie Kultury (2008. Odznaczona m.in. Medalem ks. Mściwoja (1998, Krzyżem Kawalerskim Orderu Odrodzenia Polski (2008) oraz odznaką Pro Ecclesia et Populo (2012); (Księżycowe sny; Uwięziona kolęda; Książęta i żebracy); zm. 17.06.2018.

120 29.06.1900. Ur. Antoine de Saint-Exupery, francuski pisarz i lotnik; (Mały książę; Nocny lot; Ziemia, planeta ludzi; Zapiski z czasów wojny; Aforyzmy); . zg. 31.07.1944

40 30.06.1980. Zm. Halina Snopkiewicz, polska powieściopisarka, głównie aut. tzw. powieści dla dziewcząt; (Słoneczniki; Piękny statek; Tabliczka marzenia; Kołowrotek); ur. 16.04.1934

lipiec

90 7.07.1930 Zm. Artur Conan Doyle, angielski prozaik, nowelista, autor powieści sensacyjno-kryminalnych oraz fantastycznonaukowych, twórca postaci detektywa Sherlocka Holmesa; (Pies Baskerville'ów; Przygody Sherlocka Holmesa; Zaginiony świat); ur. 22.05.1859

85 13.07.1935 Ur. Jerzy Apanowicz, polski naukowiec, doc. dr habilitowany nauk wojskowych, komandor Marynarki Wojennej. W 1959 roku ukończył Wyższą Szkołę Marynarki Wojennej. Do 1963 roku był dowódcą działu nawigacyjnego na okręcie „Gryf”, następnie rozpoczął pracę w Wyższej Szkole Marynarki Wojennej. Od 1988 do 1991 roku był zastępcą szefa sztabu Marynarki Wojennej do spraw naukowo-badawczych. Był także komendantem Wydziału Nawigacji i Uzbrojenia Okrętowego Akademii Marynarki

Wojennej oraz profesorem Wyższej Szkoły Administracji i Biznesu w Gdyni. W 1989 roku uzyskał stopień doktora habilitowanego. Był honorowym członkiem Jacht Klubu Marynarki Wojennej Kotwica;( Znaczenie standardów moralnych w przedsiębiorstwie; Etykieta wizyt i rewizyt okrętów Marynarki Wojennej Rzeczypospolitej); zm. 18.09.2018.

1 17.07.2019 Zm. Andrea Camilleri, włoski reżyser teatralny oraz pisarz, autor powieści kryminalnych. Twórca postaci komisarza Salvo Montalbano: (Kształt wody); ur. 6.09.1925.

90 18.07.1930 Ur. Fatos Arapi, poeta, prozaik i tłumacz albański; (Dajcie mi imię; Geniusz bez głowy); zm. 11.10.2018

115 25.07.1905 Ur. Elias Canetti, austriacki pisarz, eseista, dramaturg, laureat literackiej Nagrody Nobla w 1981; (Auto da fé; Ocalony język; Pochodnia w uchu; Gra oczu; Masa i władza; Wesele; Komedia próżności); zm. 14.08.1994

1 27.07.2019 Zm. Eugeniusz Lademann, rzeźbiarz, wieloletni nauczyciel, odznaczony m.in. złotym Krzyżem Zasług oraz Krzyżem Kawalerskim Orderu Odrodzenia Polski. Ukończył Państwowe Liceum Sztuk Plastycznych w Orłowie, uzyskując maturę i tytuł technika. W latach 1964-1970 studiował w Państwowej Wyższej Szkole Sztuk Plastycznych w Gdańsku na wydziale rzeźby w pracowni prof. Franciszka Duszeńki. Specjalizował się w projektowaniu rzeźbiarsko-architektonicznym w pracowni prof. Adama Smolany. W 1970 roku uzyskał tytuł magistra sztuki i został nauczycielem przedmiotów artystycznych w Państwowym Liceum Sztuk Plastycznych w Gdyni Orłowie, a w 1978 kierownikiem warsztatów szkolnych. Pracę dydaktyczną łączył z artystyczną, uczestnicząc w wystawach międzynarodowych, ogólnopolskich i okręgowych. Został uhonorowany nagrodami ministra kultury i sztuki, ministra edukacji narodowej. Zrealizował m.in.„Stos całopalny” – Muzeum Stutthof w Sztutowie, pomnik admirała Kazimierza Porębskiego na Skwerze Kościuszki w Gdyni. Otrzymał m.in. statuetkę „Bursztynowego Gryfa” – nagrodę starosty powiatu wejherowskiego, medal Międzynarodowego Festiwalu Muzyki. Był członkiem Zrzeszenia Kaszubsko Pomorskiego; ur. 18.12.1942.

1 29.07.2019 Zm. Enrique Lafourcade, pisarz chilijski; (Pepita de oro) ; ur. 14.10.1927.

130 30.07.1890 Ur. Stanisław Chlebowski, polski architekt i artysta malarz; od 1912 r. tworzył i wystawiał w Gdańsku; zm. 20.11.1969

1 31.07.2019 Zm. Tadeusz Komendant, polski krytyk literacki, tłumacz, eseista, pisarz, doktor nauk humanistycznych; (Władze dyskursu. Michel Foucault w poszukiwaniu siebie); ur. 14.10.1952.

sierpień

5.08.2019 Zm. Toni Morison, amerykańska powieściopisarka i eseistka, laureatka literackiej Nagrody Nobla z 1993 roku, z przekonań feministka: (Jazz; Pieśń Salomonowa); ur. 18.02.1931.

105 9.08.1915 Zm. Jerzy Żuławski, polski poeta, dramaturg, powieściopisarz i eseista; (Na srebrnym globie; Dyktator; Eros i Psyche; Zwycięzca; Stara Ziemia); ur. 14.07.1874

12.08 Międzynarodowy Dzień Młodzieży – obchodzony przez Zgromadzenie Ogólne ONZ od 2000 r.

75 12.08.1945. Ur. J. D. „Sandy" Mc Clatchy, amerykański poeta, krytyk literacki i wydawca; (Stars Principal; Hazmat; Twenty Questions); zm. 10.04.2018

100 13-15.08.1920 Bitwa warszawska. Armia Czerwona została powstrzymana, rozbita i zmuszona do odwrotu spod Warszawy przez Wojsko Polskie. "Osiemnasta decydująca bitwa w dziejach świata". Zdecydowała o zachowaniu niepodległości przez Polskę i uniemożliwiła ZSRR

rozpętanie międzynarodowej rewolucji w Europie.

40 14.08.1980 Strajk okupacyjny w Stoczni Gdańskiej im. Lenina. Żądano przywrócenia do pracy zwolnionych działaczy nielegalnych Wolnych Związków Zawodowych - Anny Walentynowicz i Lecha Wałęsy, udzielenia przez władze zgody na budowę pomnika ofiar Grudnia '70 oraz podwyżek płac.

85 15.08.1935 Zm. Stanisława Przybyszewska, polska dramatopisarka, prozaik, malarka, córka Stanisława Przybyszewskiego, powieściopisarza i dramaturga; w Gdańsku mieszkała od 1923; (Thermidor; Dziewięćdziesiąty trzeci; Sprawa Dantona); ur. 1.10.1901.

90 15.08.1930 Ur. Stanisław Dąbrowski, poeta, teoretyk i historyk literatury; (Jedyna miłość; Na pustej drodze; Pętlą przez las; Z rozproszenia; Kontrteksty teoretycznoliterackie; Wiersz, rozbiór, rozumienie; Vox humana); zm. 11.08.2007.

80 16.08.1940 Ur. Zyta Oryszyn, właśc. Zyta Anna Kaczyńska z domu Bartkowska, polska pisarka, dziennikarka, tłumaczka; (Madam Frankensztajn; Ocalenie Atlantydy); zm. 11.10.2018

100 16.08.1920 Ur. Charles Bukowski, amerykański prozaik i poeta, autor scenariuszy filmowych, rysownik; jego twórczość i postawa życiowa była bliska autorom spod znaku beat generation; (Szmira; Zapiski starego świntucha; Z szynką raz!; Faktotum; Kobiety; Miłość to piekielny pies; Płonąc w wodzie, tonąc w ogniu); zm. 9.03.1994

1 16.08.2019 Zm. Krzysztof Kamiński, polski artysta fotograf. Członek Okręgu Gdańskiego Związku Polskich Artystów Fotografików. Zadebiutował pierwszą prasową publikacją – portretem Poli Raksy na okładce „ITD” w 1961 roku.W latach 1960 - 1968 pełnił funkcje: sekretarza, wiceprezesa i prezesa Zarządu Gdańskiego Towarzystwa Fotograficznego. Od 1964 do 1978 roku był członkiem Komisji Kwalifikacyjnej GTF. W latach 1966 – 1972 był wiceprezesem Federacji Amatorskich Stowarzyszeń Fotograficznych w Polsce. Od 1974 roku był członkiem Stowarzyszenia Dziennikarzy Polskich. Był także jurorem w wielu konkursach (wystawach) fotograficznych, uczestniczył w obradach jury m.in. w wystawach fotografii, „Salonie Portretu” w Gdańsku, wystawie „DIA - POL” w Radomiu, wystawie „APOLLO” w Olsztynie, oraz na „FOTO - EXPO” w Poznaniu. Był autorem i współautorem wielu wystaw fotograficznych indywidualnych, zbiorowych, poplenerowych, pokonkursowych. Brał aktywny udział w Międzynarodowych Salonach Fotograficznych, organizowanych pod patronatem FIAP, zdobywając wiele medali, nagród, wyróżnień, dyplomów, listów gratulacyjnych. Jego fotografie były prezentowane w wielu miastach Europy i świata (m.in. w Berlinie, Budapeszcie, Eindhoven, Johannesburgu, Pusan, Puyallup, Rydze, Salerno, Santiago, Seulu, Southampton, Sydney, Tajpej, Waszyngtonie). Pokłosiem udziału w Międzynarodowych Salonach Fotograficznych było przyznanie mu tytułu honorowego Artiste FIAP (AFIAP) oraz honorowego Excellence FIAP (EFIAP), przez Międzynarodową Federację Sztuki Fotograficznej FIAP, z siedzibą w Luksemburgu. Jego kolekcje fotografii znajdują się w zbiorach Muzeum Narodowego we Wrocławiu, Muzeum Historycznego Miasta Gdańska, Muzeum Narodowego w Gdańsku, Liptovske Muzeum Puzomberok w Słowacji, Galerii Kodak w Sydney. Jest autorem takich albumów jak m.in. ”Kaszubskim brzegiem Bałtyku - Nadmorski Park Krajobrazowy”, lub „Gmina Wejherowo”. Odznaczony m.in. Złotym Krzyżem Zasługi; ur. 11.06.1939.

110 17.08.1910 Ur. Jadwiga Żylińska, polska pisarka, eseistka, autorka słuchowisk, opowiadań i powieści; (Złota włócznia;

Piastówny i żony Piastów; Młodość Achillesa; Opowieść o Heraklesie; Wyprawa po złote runo; Mistrz Dedal; Gwiazda spadająca; Spotkania po drugiej stronie lustra; wspomnienia Podróż w głąb czasu); zm. 25.04.2009

45 19/20.08.1975 Zg. Konrad Swinarski, polski reżyser i scenograf teatralny związany z Teatrem Starym w Krakowie; (Nie-Boska komedia; Fantazy; Dziady; Wyzwolenie; Sen nocy letniej); zm.4.07.1929

115 24.08.1905 Ur. Marian Piechal, polski poeta, eseista, tłumacz; (zbiory poezji: Krzyk z miasta; Srebrna waga; Garść popiołu; Punkt oparcia; Słowne istnienie; zbiory esejów: Żywe źródła; Poezja i coś więcej); zm. 8.12.1989

40 24.04.1980 Zm.. Alejo Carpentier, kubański prozaik, muzykolog i dziennikarz; (Królestwo z tego świata; Eksplozja w katedrze; Koncert barokowy; Muzyka na Kubie); ur. 26.12.1904.

95 25.08.1930 Ur. Baldur Ragnarsson, islandzki pisarz tworzący w języku esperanto, tłumacz; (Stupoj sen nomo; La fontoj nevideblaj); zm. 25.12.2018

25 29.08.1995 Zm. Michael Ende, niemiecki prozaik, krytyk literacki, publicysta, autor sztuk teatralnych, słuchowisk radiowych i scenariuszy telewizyjnych oraz powieści fantastycznych dla dzieci; (Momo, czyli osobliwa historia o złodziejach czasu i o dziecku, które zwróciło ludziom skradziony im czas; Nie kończąca się historia); ur. 12.11.1929

40 31.08.1980 W Gdańsku podpisano porozumienie, między przedstawicielami Międzyzakładowego Komitetu Strajkowego pod przewodnictwem Lecha Wałęsy i komisją rządową pod przewodnictwem wicepremiera Mieczysława Jagielskiego; rząd wyraził zgodę na utworzenie niezależnych samorządnych związków zawodowych oraz realizację pozostałych 20 postulatów strajkowych.

31.08 Dzień Wolności i Solidarności – uchwalony w 2005 przez Sejm RP oraz Parlament Europejski.

wrzesień

1.09 Światowy Dzień Pokoju.

90 2.09.1930 Ur. Stefan Grochowski, polski architekt, malarz, członek SARP O. Wybrzeże (od 1958 r.). Członek Pomorskiej Okręgowej Izby Architektów RP. Projektant w biurze Miasto-projekt w Gdańsku. Między innymi współautor projektu osiedla mieszkaniowego ZASPA w Gdańsku (1974-90), kościoła pw św. Brata Alberta w Gdańsku -Przymorze wraz z zespołem duszpastersko-mieszkalnym (1988); zwycięzca na projekt koncepcyjny zagospodarowania przestrzennego terenów byłego lotniska w Gdańsku (1969); zm. 8.01.2018

1 2.09.2019 Zm. Piotr Franciszek Kołodziejczyk, polski wojskowy, wiceadmirał oraz morski oficer pokładowy okrętów torpedowych i rakietowych. Od 1956 do 1992 roku był żołnierzem Sił Zbrojnych, dowódcą okrętów, 3 Flotylli Okrętów i Marynarki Wojennej. Był ministrem obrony narodowej w latach 1990–1991, a w latach 1993–1994, poseł na Sejm X kadencji. Od 1956 do 1960 roku był słuchaczem na Wydziale Pokładowym Wyższej Szkoły Marynarki Wojennej w Gdyni, zaś po jej ukończeniu otrzymał stopień podporucznika marynarki i tytuł zawodowy inżyniera nawigatora statku morskiego. Po otrzymaniu promocji oficerskiej rozpoczął służbę na kutrach torpedowych projektu 183 w 3 Brygadzie Kutrów Torpedowych w Gdyni. Był dowódcą działu rakietowo-artyleryjskiego na ORP „Hel” oraz zastępcą dowódcy okrętu i dowódcą okrętu na ORP „Elbląg”. W latach 1973–1977 pracował w Sztabie Marynarki Wojennej w Gdyni na stanowiskach pomocnika szefa wydziału, zastępcy szefa oddziału i szefa oddziału w Oddziale Rozpoznania. Od 1977 do 1978 roku dowodził Wydzieloną Grupą Polskiej

Wojskowej Jednostki Specjalnej Doraźnych Sił Pokojowych Organizacji Narodów Zjednoczonych na Wzgórzach Golan. W 1980 roku został dowódcą 3 Flotylli Okrętów im. Komandora Bolesława Romanowskiego w Gdyni, a w 1983 szefem Sztabu – I zastępcą dowódcy Marynarki Wojennej. W latach 1986–1989 był dowódcą Marynarki Wojennej. Pod koniec 1989 objął stanowisko szefa Głównego Zarządu Wychowawczego Wojska Polskiego. W 1984 mianowany kontradmirałem, a w 1989 wiceadmirałem. W latach 1989–1991 sprawował mandat posła na Sejm kontraktowy z ramienia Polskiej Zjednoczonej Partii Robotniczej. Po rozwiązaniu PZPR wchodził w skład Klubu Posłów Wojskowych. Od 1990 roku był ministrem obrony narodowej w rządach Tadeusza Mazowieckiego i w Jana Krzysztofa Bieleckiego. W drugiej połowie lat 90. związany z Unią Wolności, z ramienia której w 1998 bez powodzenia kandydował do sejmiku województwa pomorskiego. Odznaczony m.in. Krzyżem Komandorskim Orderu Odrodzenia Polski, Krzyżem Kawalerskim Orderu Odrodzenia Polski, Złotym Krzyżem Zasługi ; ur. 8.06.1939.

1 4.09. 2019 Zm. Florian Ludwik Śmieja, polski poeta, tłumacz, badacz literatury hiszpańskiej: (Powikłane ścieżki; Poezje arabsko-andaluzyjskie); ur. 22.08.1925.

8.09. Międzynarodowy Dzień Walki z Analfabetyzmem – ustanowiony przez UNESCO w 1965.

1 10.09.2019 Zm. Jan Łopuski, polski prawnik, profesor nauk prawnych, specjalista w zakresie prawa morskiego. W latach 1935-1939 studiował na Wydziale Prawa Uniwersytetu Jagiellońskiego oraz na Akademii Handlowej w Krakowie. Ukończył studia w 1939 roku, wziął udział w kampanii wrześniowej jako ułan ochotnik w 24 Dywizji Piechoty. W czasie II wojny światowej działał w Podokręgu Rzeszów Armii Krajowej. W grudniu 1944 roku został aresztowany przez radziecką służbę bezpieczeństwa i skierowany do 283. obozu NKWD w Stalinogorsku. Po zwolnieniu przebywał we Włoszech i Wielkiej Brytanii, do Polski powrócił w 1947 roku. Pracował jako ekonomista i prawnik w oddziałach morskich przedsiębiorstw handlu zagranicznego w Gdyni. W 1951 roku uzyskał stopień doktora, a w 1970 roku stopień doktora habilitowanego nauk prawnych na Uniwersytecie Adama Mickiewicza. W 1971 roku podjął pracę na Uniwersytecie Mikołaja Kopernika. W 1977 roku otrzymał tytuł profesora nadzwyczajnego, a w 1984 roku profesora zwyczajnego. Od 1972 roku kierował Zakładem Prawa Handlu Zagranicznego, a od 1984 roku Zakładem Prawa Międzynarodowego Obrotu Cywilnego. W latach 1981-1982 był kierownikiem Zakładu Prawa Postępowania Cywilnego. W 1986 roku przeszedł na emeryturę. Odznaczony m.in. Orderem Virtuti Militari i Krzyżem Walecznych; ( Walka o czyste morze: problem międzynarodowy; Encyklopedia podręczna prawa morskiego; Losy Armii Krajowej na Rzeszowszczyźnie (sierpień-grudzień 1944); Pozostać sobą w Polsce Ludowej: życie w cieniu podejrzeń; Opowiadania wojenne. W niemieckich i sowieckich kleszczach); ur. 3.01.1917.

1 10.09. 2019 Zm. Krzysztof Kalczyński, polski aktor filmowy i teatralny. W latach 1957–1959 był muzykiem Teatru Narodowego oraz klubu studenckiego „Stodoła” (1958–1960). W 1961 roku ukończył studia na wydziale reżyserii dźwięku w Państwowej Wyższej Szkole Muzycznej w Warszawie. Był także absolwentem krakowskiej PWST (1964). Grał m.in. w Teatrze „Wybrzeże” w Gdańsku (1964–1969),Teatrze Klasycznym w Warszawie (1969–1971),Teatrze „Nowym” w Warszawie (1980–1987); ur. 4.05.1937.

85 11.09.1935 Ur. Bjorg Vik, norweska pisarka, dramatopisarka,

dziennikarka i działaczka feministyczna; (Podróż do Wenecji); zm. 7.01.2018.

1 12.09.2019 Zm. Andrzej Trzaska, polski malarz, rysownik i ceramik, żeglarz. Przez wiele lat był związany z AKM Gdańsk, uczestniczył wielu klubowych rejsach, w tym w wyprawie na Spitsbergen w 1967 roku na jachcie „Swarożyc III”. Po wprowadzeniu stanu wojennego współpracownik Ogólnopolskiego Komitetu Oporu. Od 5 V-20 X 1982 internowany w Strzebielinku. Andrzej Trzaska w stanie wojennym był internowany w Ośrodku Odosobnienia dla Internowanych w Strzebielinku; ur. 15.04.1935.

17.09 Dzień Sybiraka.

95 22.09.1925 Zm. Izydor Gulgowski,, nauczyciel, etnograf, pisarz, twórca Muzeum Kaszubskiego we Wdzydzach (pierwszy skansen na ziemiach polskich), współinicjator odrodzenia kaszubskiego przemysłu ludowego: tkactwa, plecionkarstwa, ceramiki i haftu, współtwórca Kaszubskiego Towarzystwa Ludoznawczego; (Garncarstwo na Kaszubach; Hafty ludowe na Kaszubach; Kaszubi; Rybołówstwo na Kaszubach; Pieśń o Ziemi Kaszubskiej). ur. 4.04.1874.

1 26.09.2019 Zm. Albert Gochniewski. polski dziennikarz sportowy. W Gdańsku od 1945 roku. Studiował polonistykę w Wyższej Szkole Pedagogicznej, zaś od lat 1957–1958 nadawał pierwsze sportowe relacje na antenie Radia Gdańsk. Od 1965 roku pracował w „Głosie Wybrzeża”, gdzie do roku 1988 kierował działem sportowym, w latach 1988–1990 był sekretarzem redakcji, natomiast od października 1993 do 14 VII 1994 i od czerwca do sierpnia 1996 redaktorem naczelnym. W 1997 roku był zastępcą redaktora naczelnego tygodnika „Gazeta Gdańska”. Był także pomysłodawcą i wydawca koszykarskiego dwutygodnika „Za Trzy” (1997/1998).Odznaczony m.in. Krzyżem Kawalerskim Orderu Odrodzenia Polski, Srebrnym Krzyżem Zasługi; (60 lat gdańskiego sportu. Ludzie i zdarzenia);ur. 6.11.1936.

27.09 Dzień Podziemnego Państwa Polskiego.

27.09 Międzynarodowy Dzień Turystyki

październik

1.10 Międzynarodowy Dzień Ludzi Starszych – obchodzony od 1991.

85 1.10.1935 Ur. Nikos Chadzinikolau, polski poeta, prozaik i tłumacz greckiego pochodzenia, od 1950 w Polsce, tworzący głównie w języku polskim; (Barwy czasu; Dobrze, Syzyfie; Po sztormie; Literatura nowogrecka 1453-1983; Feniks); zm. 6.11.2009.

4.10. Światowy Dzień Opieki nad Zwierzętami. Dzień św. Franciszka – patrona ekologów.

55 4.10.1865 Ur. Max Halbe, niemiecki dramaturg, powieściopisarz i nowelista związany z Gdańskiem ; (Freie Liebe; Eisgang; Jugend; Scholle und Schicksal; Jahrhundertwende);zm. 30.11.1944

5.10 Światowy Dzień Nauczycieli.

7.10.1620 Zm. Stanisław Żółkiewski herbu Lubicz, polski magnat, od 1618 roku hetman wielki koronny i kanclerz wielki koronny, hetman polny koronny od 1588 do 1618, wojewoda kijowski od 1608, kasztelan lwowski od 1590 roku, sekretarz królewski od 1573, starosta kałuski przed 1587 rokiem, starosta kamionacki w 1598 roku, starosta hrubieszowski w 1588 roku roku, starosta rohatyński w 1601 roku, starosta międzyrzecki w 1611 roku, starosta barski w 1613 roku, starosta jaworowski w 1619 roku, wójt barski. Ponadto zwycięzca w wielu kampaniach przeciwko Rosji, Szwecji, Imperium Osmańskiemu i Tatarom, pisarz i pamiętnikarz. Zginął na polach niedaleko miejscowości Otaci. W tym

miejscu stoi jego pomnik. Jako senator był obecny na sejmach: w 1603, 1605, 1607, 1609, 1611, 1613 (I), 1613 (II), 1615, 1616, 1618 i na sejmie zwyczajnym 1619 roku; ur. 1547.

110 7.10.1910. Ur. Juliusz Żuławski, polski poeta, prozaik, eseista, krytyk literacki, tłumacz; (Wyprawa o zmierzchu; Skrzydło Dedala; Pole widzenia; Wiersze z notatnika; Byron nie upozowany; Kartki z drogi); zm. 10.01.1999.

11.10 Dzień Pułaskiego – obchodzony w USA od 1931.

14.10 Dzień Nauczyciela. Święto Edukacji Narodowej.

15.10 Międzynarodowy Dzień Niewidomych – uchwalony w 1933.

100 15.10.1920 Ur. Mario Puzo, amerykański powieściopisarz włoskiego pochodzenia; (Ojciec chrzestny); zm. 2.07.1999

16.10 Dzień Papieża Jana Pawła II – uchwalony przez Sejm RP w 2005.

110

16.10.1910

Ur. Maria Boduszyńska-Borowikowa, pisarka, tłumaczka literatury angielskiej (m.in. N. Monsarrata, I. Shawa, G. Maxwella, D. Defoe, J. Conrada); redaktorka w czasopismach „Jantar" i „Gospodarka Morska", a także w wydawnictwie Instytutu Bałtyckiego i Instytutu Morskiego; (Życie jak płomień; Krzywe Jezioro; Troski i radości tłumacza); zm. 1992.

1 16.10.2019 Zm. Tadeusz Jabłoński, polski pisarz i dziennikarz, posługujący się często pseudonimem Paweł Dzianisz, Od 1945 roku studiował polonistykę na Uniwersytecie Poznańskim. W latach 1945–1946 dziennikarz „Polski Zachodniej. W latach 1946–1969 związany z Bydgoszczą, 1946–1959 redaktor sportowy, publicysta w dziale kulturalnym i sekretarz redakcji „Ilustrowanego Kuriera Polskiego”, 1959–1969 sekretarz redakcji „Dziennika Wieczornego”. W 1965 roku ukończył studium ekonomii i organizacji turystyki w Warszawie. W latach 1969–1981 zastępca sekretarza redakcji (później sekretarz) i kierownik magazynu niedzielnego Głosu Wybrzeża”, w 1976–1980 społeczny redaktor naczelny rocznika Polskiego Związku Żeglarskiego „Świat Żagli”. W 1982 roku przeszedł na wcześniejszą emeryturę i kontynuował pracę dziennikarską. W latach 1983–1989 współpracował z „Polish Maritime News”, zaś od 1987 do 1990 roku współredagował „Komunikaty Zrzeszenia Kaszubsko-Pomorskiego”. W latach 1989–1991 w „Tygodniku Gdańskim”, zaś 1991–1994 sekretarz redakcji „Dziennika Bałtyckiego”. Publikował cykle felietonów, m.in. Fakty i zamyślenia w „Pielgrzymie”, Raptularzyk w „Gwieździe Morza”, oraz recenzje pt. „Regał regionalny” w „Pomeranii”. Za całokształt pracy dziennikarskiej uhonorowany w 2004 roku nagrodą Bursztynowego Notesu. Był m.in. inicjatorem sprowadzenia w 1971 roku na Westerplatte prochów mjr. Henryka Sucharskiego i budowy pomnika Josepha Conrada w Gdyni, założycielem Bractwa Kaphornowców, współpomysłodawcą ustanowienia prestiżowych nagród żeglarskich: Rejs Roku i Srebrny Sekstant oraz zdobywcą najwyższego szczytu Kaukazu – Elbrusu. Był członkiem Stowarzyszenia Dziennikarzy Polskich od 1951 roku. Odznaczony m. in. Krzyżem Kawalerskim Orderu Odrodzenia Polski, Medalem św. Wojciecha. Był również laureatem Nagrody im. Conrada za publicystykę morską oraz Nagrody Prezydenta Gdańska w Dziedzinie Kultury; (Transatlantyckie regaty samotników 1972; , Pierwszy wiatr; Poruszył wiatr od morza: Bernard Chrzanowski 1861–1944; Krajobrazy nieodległe: szkice z nadmorza; Ukraina Conrada; Dykcyonarzyk pelpliński: ku pamięci i chwale Jana Gutenberga zaczyna się od B – jak Biblia; Gdańsk trzech wieszczów; Wokół Conrada: Godzina przed jutrznią; Śródziemnomorze Północ; Trzy zielone strzały; Przeleciał

anioł; Pochyl się do kolan brzozy: opowieści wędrownicze; Wojna szalonych cywilów: opowiadania o Powstaniu Wielkopolskim; (z Anną Kościelecką) Nadbałtyckie spotkania; Najpierw do miasta Gdańska; Wojciechowa Europa: szkice podróżne; Z krzyżmem i włócznią: wokół ottońskiej drogi do grobu św. Wojciecha w Gnieźnie w Roku Tysięcznym); 23.10.1919.

70 19.10.1950. Zm. Stefan Pius Przewoski, kołodziej, twórca znanej na Pomorzu wytwórni pojazdów konnych, działacz społeczny w Starogardzie Gdańskim; ur. 11.07.1859

440 20.10.1580 Ur. Piotr Krüger, gdański matematyk, astronom, prof. gdańskiego Gimnazjum Akademickiego (od 1607), nauczyciel m.in. Jana Heweliusza; autor jednego z pierwszych w Polsce podręczników astronomii (Doctrina astronomiae sphaerica) oraz podręcznika trygonometrii; odkrywca zmian wiekowych deklinacji magnetycznej (De Motu Magnetis), autor kalendarzy, map i planów okolic Gdańska, wierszy oraz panegiryków; zm. 6.06.1639

24.10 Światowy Dzień Informacji.

20 28.10.2000 Zm. Stanisław Gostkowski, polski poeta, pracował m.in. w Miejskiej Bibliotece Publicznej w Kościerzynie i Wojewódzkiej Bibliotece Publicznej w Gdańsku; (Nie chowajcie mnie żyjącego; Wyłącznie twoja osobista sprawa; Marsz gladiatorów; Śmierć ma słodki zapach); ur. 1.08.1948

125 30.10.1895 Ur. Maria Kuncewiczowa, polska powieściopisarka, autorka opowiadań, szkiców i wspomnień, tłumaczka; (opowiadania: Przymierze z dzieckiem; Dwa księżyce; W domu i w Polsce; Twarz mężczyzny i trzy nowele; Nowele i bruliony prozatorskie; powieści: Cudzoziemka; Dni powszednie państwa Kowalskich; felietony: Dyliżans warszawski; wspomnienia: Klucze; Fantomy; Natura; Don Kichote i niańki; Przeźrocza; Listy do Jerzego); zm. 15.07.1989.

listopad

70 2.11.1950 Zm. George Bernard Shaw, dramaturg i eseista angielski irlandzkiego pochodzenia, laureat literackiej Nagrody Nobla w 1925; (Szczygli zaułek; Profesja pani Warren; Cezar i Kleopatra; Pigmalion); ur. 26.07.1856.

55 2.11.1965 Ur. Paweł Bogdan Adamowicz, polski prawnik, samorządowiec i polityk. W latach 1990–1993 prorektor Uniwersytetu Gdańskiego, w latach 1994–1998 przewodniczący rady miasta Gdańska, w latach 1998–2019 prezydent Gdańska. W latach 1980–1984 uczył się w I Liceum Ogólnokształcącego im. Mikołaja Kopernika w Gdańsku, gdzie włączył się w konspirację solidarnościową. Był kolporterem prasy i wydawnictw podziemnych. W latach 1984–1986 był współwydawcą i drukarzem podziemnego uczniowskiego pisma „Jedynka”. W latach 1984–1989 studiował na Wydziale Prawa i Administracji Uniwersytetu Gdańskiego. Podczas studiów w okresie 1985–1987 był współwydawcą i drukarzem podziemnego pisma studentów „ABC”. W maju 1988 był współorganizatorem strajku okupacyjnego na swojej uczelni oraz przewodniczącym studenckiego komitetu strajkowego. Współtworzył pierwsze jawne stowarzyszenia opozycyjne wobec władz (Klub Myśli Politycznej „Dziekania” w Warszawie, Gdański Klub Polityczny im. Lecha Bądkowskiego, Stowarzyszenie „Kongres Liberałów” i Gdańskie Stowarzyszenie Akademickie). Po studiach rozpoczął pracę na UG jako asystent w Katedrze Historii Państwa i Prawa Polski, a w latach 1990–1993 był prorektorem UG ds. studenckich. W latach 1991–1998 był członkiem komisji zakładowej NSZZ „Solidarność” na Uniwersytecie Gdańskim. W latach 1993–1996 odbył aplikację radcowską w Okręgowej Izbie Radców

Prawnych w Gdańsku, zakończoną zdanym egzaminem. W 1990 roku został wybrany na radnego Gdańska z ramienia Komitetu Obywatelskiego. W latach 1990–1993 był członkiem władz krajowych i wojewódzkich Kongresu Liberalno-Demokratycznego. W latach 1994–1998 pełnił funkcję przewodniczącego rady miasta. Działał wówczas w Partii Konserwatywnej i następnie w Stronnictwie Konserwatywno-Ludowym. W 1998 roku z listy AWS po raz trzeci został radnym, następnie objął urząd prezydenta miasta, który to urząd pełnił do dnia swojej śmierci w 2019 roku, wygrywając kilkakrotnie wybory. W 2001 roku znalazł się wśród założycieli regionalnych struktur Platformy Obywatelskiej. Był m.in. członkiem organu nadzorczego Fundacji Kolegium Europy Wschodniej im. Jana Nowaka-Jeziorańskiego we Wrocławiu, Fundacji Centrum Solidarności oraz Fundacji Rozwoju Uniwersytetu Gdańskiego. W latach 2007–2015 był prezesem zarządu Unii Metropolii Polskich, następnie został członkiem zarządu tej organizacji. Zmarł po ataku nożownika na gdańskiej scenie Wielkiej Orkiestry Świątecznej Pomocy. Odznaczony m.in. Złotym Krzyżem „Pro Ecclesia et Pontifice” – Watykan, 2001; Srebrnym Krzyżem Zasługi, 2003; Srebrnym Medalem „Zasłużony Kulturze Gloria Artis”, 2005; Krzyżem Kawalerskim Orderem Odrodzenia Polski, 2010; Medalem św. Wojciecha, 2010; Różą Franciszki Cegielskiej za zasługi dla rozwoju samorządności w Polsce, 2010; Krzyżem Kawalerskim Orderu Legii Honorowej – Francja, 2012; Krzyżem Komandorskim z Gwiazdą Orderu Zasługi Cywilnej – Hiszpania, 2013; „Szablą Kilińskiego”, 2013; Krzyżem Komandorskim Orderu Krzyża Ziemi Maryjnej – Estonia, 2014; Krzyżem Wolności i Solidarności, 2014; zm. 14.01.2019.

105 3.11.1915 Ur. Henryk Hubertus Jabłoński, pierwotnie Helmut Hubertus Degler, gdański wiolonczelista, kompozytor i pedagog, twórca muzyki filmowej i popularnych piosenek; (filmy: Koledzy Janusza Nasfetera, Pogodne lato Tadeusza Jaworskiego, Lejek Macieja Sieńskiego, Piotr Michałowski i Polska - Święto Urodzaju Jarosława Brzozowskiego, Zaczęło się pod semaforem, Romek i Anka i Ostatnia wycieczka Wojciecha Fiwka; piosenki: Bezdomne pocałunki, Nie jestem taka zła, Pucybut z Rio, Rozstanie z morzem i Żołnierski list do sł. Jacka Kasprowego, Hej, chłopcy do sł. Romana Sadowskiego, Pierwszy siwy włos do sł. Kazimierza Winklera); zm. 11.10.1989.

1 3.11. 2019 Zm. Ernst Augustin, niemiecki prozaik;( Mama; Zakład kąpielowy); ur. 31.10.1927.

120 8.11.1900. Ur. Margaret Mitchell, amerykańska pisarka; (Przeminęło z wiatrem); zm. 16.08.1949

9.11. Międzynarodowy Dzień Walki z Faszyzmem i Antysemityzmem.

155 10.11.1865 Ur. Władysław Umiński, polski powieściopisarz i publicysta; (Zwycięzcy oceanu; Podróż bez pieniędzy; Tajemnicza bandera; Flibustierowie; Czarodziejski okręt, W puszczach Kanady; Pod flagą polską);); zm. 31.12.1954

11.11 Święto Niepodległości – obchodzone jako ustawowy dzień świąteczny w Polsce od 1937, zakazane w czasie II wojny światowej, zniesione przez władze komunistyczne

90 11.11.1930 Ur. Tadeusz Nowak, poeta i prozaik; (Ziarenko trawy; Obcoplemienna ballada; A jak królem, a jak katem będziesz; Diabły; Psalmy); zm.10.08.1991.

175 13.11.1845 Ur. Stanisław Leopold Kujot,, twórca pelplińskiej szkoły historycznej, prekusor polskiej historiografii Pomorza; , ksiądz katolicki, prof. Collegium Marianum w Pelplinie, prezes Toruńskiego Towarzystwa Naukowego, redaktor wydawnictw TNT, powieściopisarz; (Opactwo pelpińskie; Dzieje Prus Królewskich; Głowa św. Barbary : powieść z

przeszłości Pomorza; Kręte drogi czyli historya młodzieńca zbłąkanego); zm. 5.12.1914.

170 13.11.1850 Ur. Robert Louis Balfour Stevenson, powieściopisarz angielski, autor książek przygodowych dla młodzieży (Wyspa skarbów, Porwany za młodu; Doktor Jekyll i pan Hyde. ); zm. 3.12.1894.

100 13.11.1920. Ur. Stanisław Swen Czachorowski, polski poeta, prozaik; (Ani litera, ani ja; Białe semafory; Wieczerza ludzka; opowiadania: Pejzaż Gnojnej Góry); zm. 26.02.1994

30 14.11.1990 Zm. Adolf Rudnicki, prozaik, eseista; (Epoka pieców; Niebieskie kartki; Krakowskie Przedmieście pełne deserów); (ur. wg różnych źródeł 1909 lub 1912).

1 14.11 2019 Zm. Krystyna Boglar, polska prozaik, poetka, autorka utworów dla dzieci, scenarzystka;(Kolor trawy o świcie; Dalej są tylko smoki); ur. 17.12.1931.

115 15.11.1905. Ur. Leopold Buczkowski, polski prozaik, malarz, grafik i rzeźbiarz; zajmował się także grafiką książkową, malarstwem i rzeźbą; (Wertepy; Czarny potok; Dorycki krużganek; Młody poeta w zamku; Uroda na czasie; Kąpiele w Lucca; Oficer na nieszporach); zm. 27.04.1989

90 16.11.1930 Ur. Bogdan Wojdowski, polski prozaik, krytyk literacki i teatralny; (opowiadania: Wakacje Hioba; Mały człowieczek, nieme ptaszę, klatka i świat; Krzywe drogi; powieści: Konotop; Chleb rzucony umarłym; Tamta strona; szkice: Próba bez kostiumu : szkice o teatrze; Mit Szigalewa; Judaizm jako los; dzienniki: Chodź, chabeto, w kieracie! ; Zemsta kołtuna); zm. 21.04.1994

17.11 Światowy Dzień Studenta

65 17.11.1955 Ur. Selim Chazbijewicz, poeta, dr nauk humanistycznych, profesor Uniwersytetu Warmińsko-Mazurskiego, redaktor naczelny kwartalnika ‘Życie Muzułmańskie", założyciel i prezes Związku Tatarów Polskich; (Wejście w baśń; Czarodziejski róg chłopca; Sen od jabłek ciężki; Krym i Wilno; Mistyka tatarskich kresów; Tatarzy krymscy : walka o naród i wolną ojczyznę).

1 18.11. 2019 Zm. Zbigniew Jujka, polski rysownik satyryczny, dziennikarz. Ukończył Państwową Wyższą Szkołę Sztuk Plastycznych w Gdańsku (obecna Akademia Sztuk Pięknych) w Gdańsku na Wydziale Architektury Wnętrz. Debiutował jako rysownik-satyryk w 1953 w „Gazecie Zielonogórskiej”, potem związał się z „Dziennikiem Bałtyckim”. W latach 1960–1963 publikował tam cykl rysunkowy „My i oni”. Przez ponad 30 lat był redaktorem graficznym gazety. Od 1963 do końca życia (z przerwą w okresie stanu wojennego) w cyklu „Dzienniczek”, ukazującym się na łamach tego czasopisma. . Współpracował także z innymi wydawnictwami w Polsce i za granicą. Był także twórcą ilustracji książkowych i plakatów. W latach 1989–1996 był prezesem Stowarzyszenia Polskich Artystów Karykatury. Odznaczony m.in. Srebrnym Krzyżem Zasługi, Krzyżem Kawalerskim Orderu Odrodzenia Polski oraz Srebrnym Medalem „Zasłużony Kulturze Gloria Artis. Otrzymał także dyplom honorowy Nagrody „Pro Ecclesia et Populo” przyznawanej w archidiecezji gdańskiej; ur. 23.07.1935.

1 18.11. 2019 Zm. Igor Sachnowski, rosyjski pisarz; (Istotne potrzeby umarłych); ur.17.07.1958.

110 19.11.1910 Ur. Tytus Bieniecki, polski historyk, muzeolog, od 1945 kustosz Muzeum Miejskiego w Gdańsku; sprawował opiekę nad muzeami w Kartuzach, Lęborku, Elblągu i Kwidzynie; (Artystyczne kraty gdańskie; Kordybany gdańskie); zm. 31.12.1969.

110 20.11.1910 Zm. Lew Tołstoj, rosyjski powieściopisarz i myśliciel; 110 (Opowiadania sewastopolskie; Wojna i pokój; Anna Karenina; Zmartwychwstanie; Sonata Kreutzerowska); ur.

9.09.1828.

95 20.11.1925. Zm. Stefan Żeromski, polski pisarz, publicysta, dramaturg, pierwszy prezes polskiego PEN Clubu (Syzyfowe prace; Ludzie bezdomni; Popioły; Wierna rzeka; Dzieje grzechu; Przedwiośnie; Turoń; Uciekła mi przepióreczka…; Wiatr od morza; Snobizm i postęp; Na probostwie w Wyszkowie); ur. 14.10.1864

20 22.11.2000. Zm. Piotr Kotow, rosyjskojęzyczny poeta, kilkadziesiąt lat związany z Gdańskiem; w l. 1941-1957 przebywał w sowieckich łagrach; (Z tamtego brzegu; Ślady; Stara pieśń; Widziałem Kotłas i Workutę; W obozowym szpitalu i w Adaku : wspomnienia z łagrów; W krainie Władcy Mórz : rosyjskie bajki i opowieści; antologia: Na ustach : dwujęzyczny tom wierszy poetów gdańskich); ur. 25.08.1919

1 23.11.2019 Zm. Romuald Wincenty Koperski, polski podróżnik, pisarz, przewodnik po Syberii, pionier wypraw samochodowych po rozległych terenach Syberii, pilot samolotowy I klasy, dziennikarz reportażysta, fotograf, myśliwy, nurek oraz zawodowy muzyk pianista. Rekordzista Guinnessa. W 1994 roku przejechał z Zurychu do Nowego Jorku przez Syberię. Pomysłodawca oraz organizator czterech edycji rajdu samochodowego „Transsyberia”, w tym trwającego 39 dni najdłuższego i najtrudniejszego rajdu samochodowego na świecie „Transsyberia – Gigant 2004” na trasie Atlantyk – Pacyfik – Atlantyk, liczącego 30.000 km. W 2002 roku zorganizował Koperski pięcioosobową wyprawę do Jakucji, w poszukiwaniu grobu Jana Czerskiego. W marcu 2011 roku założył fundację swojego imienia – Fundację Romualda Koperskiego. Jej głównym celem była poprawa wizerunku Polski w Rosji i Rosji w Polsce. Był pomysłodawcą i organizatorem Międzynarodowego Rajdu Samochodowego Kobiet „Yekaterina” na trasie Gdańsk – Sankt Petersburg – Murmańsk. W lipcu 2013 roku podjął próbę samotnego pokonania łodzią wiosłową Oceanu Spokojnego pomiędzy Władywostokiem a San Francisco w ramach projektu „Trans-Pacyfik Solo 2013”.Na przełomie 2016 i 2017 roku , w ciągu niespełna 78 dni przepłynął samotnie Atlantyk w łodzi wiosłowej „Pianista”. W styczniu 2010 roku wykonał najdłuższy koncert fortepianowy na świecie, trwający 103 godziny i 8 sekund. 10 marca 2010 Kapituła Księgi Rekordów Guinnessa, przyznała mu Certyfikat Nowego Rekordu Świata. Laureat Nagrody Prezydenta Miasta Gdańska w Dziedzinie Kultury oraz Kolosa w kategorii Podróże za samotny spływ syberyjską rzeką Leną i ciekawe przedstawienie życia mieszkańców; (Pojedynek z Syberią; Syberia: Zimowa Odyseja); ur. 5.04.1955.

125 27.11.1895 Zm. Alexandre Dumas (syn), francuski pisarz; (Dama Kameliowa; Księżna Jerzowa; Pojęcia pani Aubrey; Dochodzenie ojcostwa);ur. 27.07.1824

85 30.11.1935 Ur. Paul Gratzik, niemiecki prozaik, dramaturg; ( Der abenteuerliche Simplicissimus; Gabis Ort); zm. 18.06.2018

grudzień

1.12 Światowy Dzień Walki z AIDS.

3.12 Międzynarodowy Dzień Niepełnosprawnych.

105 4.12. 1915 Ur. Wacław Iwaniuk, poeta; w czasie II wojny świat. walczył w Brygadzie Strzelców Podhalańskich i w 1 dyw. panc. gen. Stanisława Maczka; od 1948 roku w Kanadzie; (Pełnia czerwca; Ciemny czas; Lustro; Nocne rozmowy; Moje obłąkanie; Podróż do Europy); zm. 5.01.2001.

95 5.12.1925 Zm. Władysław Reymont, powieściopisarz, nowelista. Laureat literackiej Nagrody Nobla w 1924 r. (Komediantka; Chłopi, Orka, Ziemia obiecana; Rok 1794); ur.7.05.1867.

80 8.12.1940 Ur. Adam Haras, polski malarz, profesor Akademii Sztuk

Pięknych w Gdańsku. Studiował w Państwowej Wyższej Szkole Sztuk Plastycznych (PWSSP) w Gdańsku; dyplom otrzymał (1967 r.) w pracowni malarstwa prof. Stanisława Borysowskiego. Specjalizacja z grafiki artystycznej w pracowni doc. Zygmunta Karolaka. Od 1968 r. w pracowni malarstwa prof. Władysława Jackiewicza. Prowadził pracownię rysunku i malarstwa na Wydziale Architektury Wnętrz i Wzornictwa. W latach 1964-1973 współtworzył grupę teatralno-plastyczną Jerzego Krechowicza "Galeria". Należał do Grupy Gdańskiej. W latach 1978-1980 wspólnie z Witosławem Czerwonką i Jerzym Ostrogórskim prowadził multimedialną galerię AUT w Gdańsku, a następnie OUT w Sopocie. W latach 90. prowadził z Romanem Chomiczem galerię "Portal". Potem współtworzył Galerię Rysunku ASP „Nowa Oficyna". W swojej twórczości łączył malarstwo, fotografię i rzeźbę, pracował na pograniczu sztuk, używał komputera i innych mediów. Prace Adama Harasa znajdują się m.in. w Muzeum Narodowym w Gdańsku i Szczecinie, w Muzeum w Skanderborgu (Dania), w Muzeum Ziemi Lubuskiej w Zielonej Górze, w Galerii Narodowej Zachęta w Warszawie, a także w zbiorach prywatnych w Paryżu, i Kopenhadze; zm. 18.12.2018

35 9.12.1985 Zm. Ireneusz Iredyński, polski dramatopisarz, prozaik, poeta, autor scenariuszy filmowych i słuchowisk; (Wszystko jest obok; Dzień oszusta; Człowiek epoki; Manipulacja; Jasełka-moderne; Żegnaj, Judaszu; Terroryści; Ołtarz wzniesiony sobie); ur. 4.06.1939.

105 12.12.1915 Ur. Jeremi Przybora, humorysta, autor tekstów kabaretowych, piosenek, słuchowisk radiowych i scenariuszy widowisk telewizyjnych, prozaik; (Kabaret Starszych Panów; Divertimento; Zdążyć z happy endem); zm. 4.03.2004

1 12.12.2019 Zm. Leon Żelewski, polski biochemik, prof. dr hab. W 1954 roku ukończył Wydział Lekarski Akademii Medycznej w Gdańsku. Obronił pracę doktorską, następnie habilitował się na podstawie dorobku naukowego i pracy. Otrzymał tytuł profesora w zakresie nauk farmaceutycznych. Objął funkcję kierownika w Katedrze i Zakładzie Biochemii Farmaceutycznej na Wydziale Farmaceutycznym z Oddziałem Medycyny Laboratoryjnej Gdańskiego Uniwersytetu Medycznego. Podczas swojej pracy na Uczelni przeszedł kolejno wszystkie szczeble kariery akademickiej, od zastępcy asystenta, asystenta, adiunkta, docenta, profesora nadzwyczajnego (1973 r.) aż do profesora zwyczajnego (1989 r.). W 1967 roku objął funkcję kierownika Katedry i Zakładu Biochemii Farmaceutycznej Wydziału Farmaceutycznego AMG.. Był promotorem ośmiu przewodów doktorskich, sprawował opiekę nad habilitacjami, recenzował wiele rozpraw doktorskich i habilitacyjnych. Był członkiem komitetów: Biochemii i Biofizyki PAN (1978-1981, 1984-1989), Patofizjologii Klinicznej PAN (1985-1987), Chemii Analitycznej PAN (1985-1987) i Nauk Fizjologicznych PAN (1992-1994). Zasiadał w Radzie Konsultacyjnej Bioinżynierii (1981-1985). W latach 1966-1968 i 1972-1978 przewodniczył gdańskiemu oddziałowi Polskiego Towarzystwa Biochemicznego. Przez trzy lata pełnił funkcję dyrektora Instytutu Biologii Medycznej AMG. Był m.in. odznaczony Krzyżem Kawalerskim Orderu Odrodzenia Polski. Kilka razy Otrzymał nagrody sekretarza Polskiej Akademii Nauk: ur. 12. 12.1930.

105 13.12.1915. Ur. Aleksander Pawelec, polski weteran II wojny światowej, kapitan w stanie spoczynku, żołnierz Lądowej Obrony Wybrzeża, Armii Krajowej i 1 Morskiego Pułku Strzelców, uczestnik walk Obrony Wybrzeża podczas II wojny światowej oraz Honorowy Obywatel Gminy

Wejherowo. W latach 1930–1931 zdobył I i II stopień przysposobienia wojskowego. We wrześniu 1939 r. brał udział w obronie Wybrzeża m.in. Redy, Rumi, Kępy Oksywskiej. Po kapitulacji dostał się do niewoli. Po ucieczce z obozu jenieckiego we wrześniu 1940 roku podjął walkę z okupantem wstępując w szeregi oddziału Armii Krajowej. Po wojnie zamieszkał w Gdyni. Ukończył Wyższą Szkołę Ekonomiczną w Sopocie. W 2016 roku w został mianowany kapitanem w stanie spoczynku. Był ojcem chrzestnym Sztandaru Batalionu Dowodzenia Marynarki Wojennej w Wejherowie; (Wspomnienia z lat młodości i II Wojny Światowej 1934 – 1945; Wspomnienia z lat dojrzałości w czasach powojennych 1945-1957);zm. 4.02.2019.

50 14-18.12.1970 Tzw. wydarzenia grudniowe 1970 r. 14.12 rozpoczęły się protesty robotników Stoczni Gdańskiej przeciw podwyżce cen artykułów spożywczych. Doszło do starć z milicją na ulicach miasta. 15.12 strajkowały załogi stoczni gdańskich i Stocznia im. Komuny Paryskiej w Gdyni. W wyniku walk ulicznych podpalono budynek KW w Gdańsku. 16.12 wojsko obsadziło główne drogi i gmachy w Trójmieście. W walkach ulicznych użyto broni, zginęli m.in. stoczniowcy w pobliżu 2 bramy. 17.12 w Gdyni wojsko i milicja otworzyły ogień do zmierzających do pracy stoczniowców, zabijając i raniąc wielu robotników. Strajki objęły większość zakładów Trójmiasta, a także stocznię szczecińską i elbląski "Zamech". 18.12 z funkcji I sekretarza KC PZPR ustąpił Władysław Gomułka, jego miejsce zajął Edward Gierek. Strajki w Trójmieście wygasły; w rozruchach zginęło prawdopodobnie kilkaset osób, ponad 1000 było rannych.

25 16.12.1995 Zm. Dariusz Kobzdej, polski lekarz neurolog, działacz demokratycznej opozycji w latach 1975-1989, współtwórca Ruchu Młodej Polski, przewodniczący Ogólnopolskiego Komitetu Więzionych za Przekonania; szykanowany za działalność opozycyjną; po roku 1989 zaangażował się w działalność społeczną, m.in. organizował transporty z pomocą humanitarną dla Ukrainy; ur. 5.11.1954.

95 30.12.1925 Ur. Frank Meisler, żydowski architekt i rzeźbiarz, autor cyklu trzech pomników upamiętniających Kindertransporty. Urodzony w żydowskiej rodzinie mieszkającej od kilku wieków w Gdańsku, jako 10-letnie dziecko został uratowany wraz z innymi dziećmi w ostatnim gdańskim Kindertransporcie 25 sierpnia 1939. Po znalezieniu się w Wielkiej Brytanii ukończył architekturę na Uniwersytecie w Manchesterze. Jego rzeźby znajdują się m.in. w Jerozolimie, Los Angeles, Anglii, Niemczech, i Polsce. W 1996 roku napisał autobiografię. W 2006 roku stworzył pomnik upamiętniający akcję Kindertransportów, który znajduje się na Hope Square obok Liverpool Street Station w Londynie. W 2008 roku w Berlinie przy dworcu Friedrichstrasse odsłonięto drugą z tego cyklu rzeźbę pt. „Pociągi do życia - pociągi do śmierci”. Zwieńczeniem całego cyklu okazał się gdański pomnik, odsłonięty w 2009 roku, „Kindertransport - odjazd”. Zgodnie z zamierzeniem autora, dzieci czekające na pociąg w Gdańsku to te same postaci, które wysiadają na dworcu w Londynie. Polskie tłumaczenie jego autobiografii ukazało się w 2014 roku pod tytułem „Zaułkami pamięci. Gdańsk - Londyn – Jaffa” nakładem Instytutu Kaszubskiego w Gdańsku; zm. 24.03.2018.

Oprac. Andrzej Fac

Gdańsk, 23.12.2019 Ważniejsze źródła: Wielka Encyklopedia PWN. T. 1–31. – Warszawa : Wydaw. Naukowe PWN, 2001–2005 Współcześni polscy pisarze i badacze literatury : słownik biobibliograficzny. T. 1–9. – Warszawa : Wydawnictwa Szkolne i Pedagogiczne, 1994–2004 Kartoteki BOI Informator Terminowy PAP Wikipedia Słownik biograficzny Pomorza Nadwiślańskiego. T. 1–4, Suplement 1–2. – Gdańsk : Wydaw. Gdańskie, 1992–2002 Gliński Mirosław, Kukliński Jerzy. Kronika Gdańska 997–1997. T. 1, 997–1945. – Gdańsk : Fundacja Rewaloryzacji Zabytków Gdańska, 1998. – 243 s. Gliński Mirosław, Kukliński Jerzy. Kronika Gdańska 997–2000. T. 2, 1945–2000. – Gdańsk : Urząd Miejski. Wydział Promocji Miasta, 2006. – 314 s. Kalendarz Niepodległości : na XX-lecie Odrodzenia Polski : kronika 3.900 wydarzeń w okresie lat 1914–1939 w układzie chronologicznym na każdy dzień kalendarza : 20 map historycznych kalendarium na lata 1939–1940–1941. – Gdańsk : Modem, 1990. – 366 s. [reprint]