Kalendarium na 2016

KALENDARIUM 2016

1

Wydarzenia cykliczne, w których biorą udział biblioteki. Noc Bibliotek – różne terminy

Dzień Bezpiecznego Internetu - pierwsza połowa lutego

Międzynarodowy Tydzień Książki Elektronicznej– marzec

Międzynarodowy Dzień Książki i Praw Autorskich – 23 kwietnia

Dzień Bibliotekarza – 8 maja

Tydzień Bibliotek – 8-15 maja

Narodowe Czytanie – I sobota września

STYCZEŃ

1541 (nie jest znana dzienna data urodzin) - urodził się Jakub Wujek (zm. 1597 r.) -

pisarz religijny, jezuita. Twórca przekładu Biblii, napisanego renesansową polszczyzną, uznanego za klasyczny i używanego do XX w. Rektor licznych kolegiów jezuickich w Rzeczypospolitej i Siedmiogrodzie. 475. ROCZNICA URODZIN

1981 1 I – zmarł Kazimierz Józef Marian Michałowski (ur. 14 XII 1901 r.) – polski

archeolog, egiptolog, historyk sztuki, członek PAN. Twórca polskiej szkoły archeologii śródziemnomorskiej, która łączyła wykopaliska i badania z pracami konserwatorskimi. Napisał m.in.: Sztukę starożytną, Nie tylko piramidy. Sztukę dawnego Egiptu, Od Edfu do Faras oraz Polskie odkrycia archeologii śródziemnomorskiej. 35. ROCZNICA ŚMIERCI, 115. ROCZNICA URODZIN

1876 5 I – urodził się Konrad Adenauer (zm. 1967 r.) - polityk niemiecki, prawnik,

współzałożyciel CDU i współtwórca RFN. W latach 1949 -1963 sprawował urząd Kanclerza RFN. Doprowadził do odbudowy gospodarczej Niemiec oraz ich integracji z Europą Zachodnią, od przyjęcia planu Marshalla, poprzez członkostwo w EWG i NATO. Kanclerz. 140. ROCZNICA URODZIN

Wydarzenia na świecie

Wydarzenia w Polsce

KALENDARIUM 2016

2

1921 5 I – urodził się Friedrich Dürrenmatt (zm. 1990 r.) – szwajcarski dramaturg,

prozaik, eseista i teoretyk teatru, piszący w języku niemieckim. Jego najbardziej

znane dzieła to: Fizycy, Wizyta starszej pani, Sędzia i jego kat, Obietnica

oraz Kraksa.

95. ROCZNICA URODZIN

2001 6 I – zmarł Michał Rusinek (ur. 1904 r.) – pisarz, działacz kultury, dramaturg,

poeta. Był dyrektorem Departamentu Kadr Ministerstwa Kultury i Sztuki,

działał w Związku Literatów Polskich oraz Stowarzyszeniu Autorów ZAiKS.

Był także sekretarzem generalnym PEN Clubu w Polsce.

Napisał m.in.: Pluton z Dzikiej Łąki, Błękitna defilada, Burza nad brukiem,

Moja wieża Babel.

15. ROCZNICA ŚMIERCI

2011 7 I - zmarł Krzysztof Marek Kolberger (ur. 1950 r.) – polski aktor filmowy

i teatralny, reżyser.

Zagrał szereg ról teatralnych, m.in. w Dziadach, Wacława dziejach,

Weselu , Fantazym, Detektywie, Oleannie. Reżyser takich sztuk jak:

Krakowiacy i górale, Nędza uszczęśliwiona, Żołnierz królowej

Madagaskaru, Królewna Śnieżka i siedmiu krasnoludków.

Współpracował także z Teatrem Polskiego Radia jako aktor i reżyser.

Zapisał się w pamięci słuchaczy Programu1 wspaniałymi recytacjami

wierszy w ramach cyklu Strofy dla ciebie.

Grał również w filmach i serialach telewizyjnych, m.in. w: Ile jest życia,

Najdłuższa wojna nowoczesnej Europy, Epitafium dla Barbary

Radziwiłłówny, Ekstradycja, Pan Tadeusz, Sfora.


1941 8 I - zmarł Robert Baden - Powell (ur. w 1857r.) - twórca światowego skautingu. 75. ROCZNICA ŚMIERCI

1936 9 I – zmarł Gabriel Korbut (ur.1862 r.) - historyk i bibliograf literatury polskiej.

Członek Polskiej Akademii Umiejętności. Jego fundamentalna praca bibliograficzna to Literatura polska od początków do wojny światowej. 80. ROCZNICA ŚMIERCI

1951 10 I – zmarł Harry Sinclair Lewis (ur. 1885 r.) – powieściopisarz, autor

opowiadań i dramaturg amerykański. W 1930 roku został pierwszym

amerykańskim laureatem Nagrody Nobla w dziedzinie literatury.

Napisał m.in.: Ulicę Główną, Babbitt, Elmera Gantry, Arrowsmith.


KALENDARIUM 2016

3

1961 10 I – zmarł Samuel Dashiell Hammett (ur. 1894 r.) – amerykański autor

powieści kryminalnych i opowiadań detektywistycznych, scenarzysta filmowy.

Uchodzi za twórcę gatunku literackiego zwanego czarnym kryminałem.

Najbardziej znaną książką Dashiella Hammetta jest Sokół maltański,

bestsellerowa powieść, którą trzykrotnie filmowano w 1931 r., 1936 r. i 1941r.

Najlepszą i zarazem najpopularniejszą ekranizacją był obraz Johna

Hustona z 1941 r. z Humphreyem Bogartem w roli głównej.


1971 10 I – zmarła Coco Chanel, właśc. Gabrielle Bonheur Chanel (ur. 1883 r.) –

francuska projektantka mody.

Od 1915 roku rewolucjonizowała damską modę, lansując ubrania o prostych

sportowych fasonach oraz pozbawione ozdób krótkie suknie. W 1921 roku

stworzyła popularne perfumy – Chanel No. 5.

Jej pomysły: sukienki i kostiumy z dzianiny, fryzury "na pazia", golfy, biżuteria

(długie sznury pereł, łańcuchy, plastikowa biżuteria), "mała czarna" (sukienka),

spodnie – dzwony, prochowiec, spotykały się z entuzjastycznym przyjęciem

i uważane są za klasyczny kanon elegancji.


1941 11 I – zmarł Emanuel Lasker (ur. 1868 r.) - niemiecki szachowy mistrz świata . Tytuł zdobył w 1894 roku pokonując Wilhelma Steinitza i zachował go przez następne 27 lat, najdłużej w historii. Był również matematykiem, filozofem i brydżystą, przyjaźnił się z Albertem Einsteinem. 75. ROCZNICA ŚMIERCI

1976 12 I – zmarła Agatha Christie, Lady Mallowan, DBE, właśc. Agatha Mary

Clarissa Miller Christie (ur. 1890 r.) – angielska autorka powieści kryminalnych i obyczajowych.

Wydała ponad 90 powieści i sztuk teatralnych. Stworzyła słynną parę detektywów: Belga Herkulesa Poirota oraz postać starszej pani, pannę Marple.

Napisała m.in.: Morderstwo w Orient Expressie, Tajemnica Błękitnego Expressu, Śmierć na Nilu, 4.50 z Paddington, Nemezis. 40. ROCZNICA ŚMIERCI

2001 12 I – zmarł Aleksander Adolf Maria Bocheński herbu Rawicz,

pseud. Erasmus (ur. 1904 r.) – polski eseista, publicysta, tłumacz i polityk. Przed II wojną światową wraz z Jerzym Giedroyciem był związany z pismem Bunt Młodych. W czasie okupacji powstało jego najbardziej znane dzieło Dzieje głupoty w Polsce. Napisał również m.in.: Nienawiść i miłość La Rochefoucauld, Wędrówki po dziejach polskiego przemysłu (t.1-3), Rozmyślania o polityce polskiej. 15. ROCZNICA ŚMIERCI

KALENDARIUM 2016

4

941 13 I – zmarł James Augustine Aloysius Joyce (ur. 1882 r.) – irlandzki pisarz

tworzący w języku angielskim, jeden z najwybitniejszych pisarzy XX wieku. Najsłynniejsze jego książki to: Ulisses, Dublińczycy, Finneganów tren, Portret artysty z czasów młodości. 75. ROCZNICA ŚMIERCI

1886 14 I – urodził się Hugh Lofting (zm.1947 r.) – brytyjski autor literatury dziecięcej,

znany głównie jako twórca cyklu książek o, rozumiejącym mowę zwierząt, doktorze Dolittle. 130. ROCZNICA URODZIN

1891 15 I – urodził się Osip Emiljewicz Mandelsztam (zm. 1938r.) -

rosyjski poeta i prozaik pochodzenia żydowskiego. Jeden z głównych przedstawicieli akmeizmu. Jako poeta debiutował w 1910 roku, w piśmie "Apollon". Sławę zyskał trzy lata później zbiorem wierszy Kamień. Z początkiem lat 30.Mandelsztam zwrócił się ku prozie. W 1933 r. ukończył ostatnią książkę Podróż do Armenii. Pisane przez niego później wiersze nie mogły już zostać wydane ze względu na wszechobecny stalinowski terror. Zmarł w obozie przejściowym Wtoraja Rieczka pod Władywostokiem. 125. ROCZNICA URODZIN

1936 18 I – zmarł Joseph Rudyard Kipling (ur. 1865 w r.) – angielski nowelista,

powieściopisarz i poeta. Zdobył światową popularność wierszami o brytyjskich żołnierzach w Indiach oraz przygodowymi powieściami i opowiadaniami zaliczanymi do klasyki literatury młodzieżowej. W 1907 roku otrzymał literacką Nagrodę Nobla. Najsłynniejsza jego książka to: Księga dżungli. 80. ROCZNICA ŚMIERCI

1946 18 I – zmarł Feliks Nowowiejski (ur. 1877 r.) – polski kompozytor, dyrygent,

pedagog, organista - wirtuoz, organizator życia muzycznego, szambelan papieski. Nowowiejski napisał muzykę do słów Roty Marii Konopnickiej. 70. ROCZNICA ŚMIERCI

2006 18 I – zmarł Jan Jakub Twardowski (ur. 1915 r.) – ksiądz rzymskokatolicki,

prałat honorowy Jego Świątobliwości, polski poeta, przedstawiciel współczesnej liryki religijnej. To z jego wiersza pochodzi zdanie: Śpieszmy się kochać ludzi – tak szybko odchodzą. Liryka księdza Twardowskiego traktuje zarówno o Bogu, jak i o ludziach i ich problemach. Jego wiersze często mają charakter modlitewny. 10. ROCZNICA ŚMIERCI

KALENDARIUM 2016

5

1896 20 I – urodził się Marian Walentynowicz (zm.1967 r.) - polski rysownik, architekt,

prekursor komiksu w Polsce, karykaturzysta , ilustrator wielu książek dla dzieci w tym Przygód Koziołka Matołka. Zajmował się również twórczością literacką, m.in. napisał również wiele utworów wspólnie z Kornelem Makuszyńskim. 120. ROCZNICA URODZIN

1906 22 I – urodził się Robert Ervin Howard (zm. 11 VI 1936 r.) –

amerykański pisarz fantasy, autor horrorów oraz opowiadań bokserskich i historyczno - przygodowych. Znany głównie jako twórca postaci Conana Barbarzyńcy. 110. ROCZNICA URODZIN, 80. ROCZNICA ŚMIERCI

1921 22 I – urodził się Krzysztof Kamil Baczyński (zm. 1944 r.) –

polski poeta czasu wojny, podchorąży, żołnierz Armii Krajowej, podharcmistrz Szarych Szeregów, jeden z przedstawicieli pokolenia Kolumbów. W czasie okupacji związany z pismem „Płomienie” oraz miesięcznikiem „Droga”. Zginął w czasie Powstania Warszawskiego jako żołnierz batalionu „Parasol” . 95. ROCZNICA URODZIN

1946 22 I - urodził się Malcolm McLaren właśc. Malcolm Robert Andrew Edwards

(zm. 2010) – brytyjski impresario, publicysta, projektant mody i muzyk szkocko - żydowskiego pochodzenia, promotor punk rocka i menedżer zespołu Sex Pistols. W roku 1993 roku nagrał płytę "Paris", na której znalazł się utwór "Paris, Paris" – duet z francuską gwiazdą kina Catherine Deneuve. 70. ROCZNICA URODZIN

1956 23 I – zmarł Sir Alexander Korda (ur. 1893 r.) - reżyser

i producent filmowy węgierskiego pochodzenia. Założyciel studia filmowego London Films oraz firmy dystrybucyjnej British Lion Films. Jeden ze współtwórców renesansu kina brytyjskiego lat trzydziestych. Rozgłos i renomę zapewniły mu filmy : Prywatne życie Henryka VIII , Prywatne życie Don Juana, Dama z portretu, Rzeczy, które nadejdą, Trzeci człowiek. 60. ROCZNICA ŚMIERCI

1921 24 I – urodził się Tadeusz Leon Józef Zawadzki, przybrane nazwisko:

Tadeusz Zieliński, ps. Kajman, Kotwicki, Lech Pomarańczowy, Tadeusz, Zośka (zm. 1943 r.) – instruktor harcerski, harcmistrz, podporucznik AK, komendant Grup Szturmowych na terenie Warszawy, jeden z bohaterów książki Aleksandra Kamińskiego „Kamienie na szaniec”. 95. ROCZNICA URODZIN

KALENDARIUM 2016

6

1921 24 I – urodził się Tony Halik, właśc. Mieczysław Sędzimir Antoni Halik

(zm. 1998 r.) - polski podróżnik, dziennikarz, pisarz, operator filmowy, fotograf, autor programów telewizyjnych o tematyce podróżniczej. W 1976 roku z Elżbietą Dzikowską i Edmundo Guillenem dotarli do legendarnej stolicy Inków – Vilcabamby. Przez ponad dwadzieścia lat prowadził z żoną – Elżbietą Dzikowską programy (ponad trzysta) dla TVP: Tam gdzie pieprz rośnie, Tam gdzie rośnie wanilia, Tam, gdzie kwitną migdały, Tam, gdzie pachnie eukaliptus oraz Pieprz i wanilia. Zrealizował około czterystu filmów dokumentalnych. Napisał trzynaście książek, wiele artykułów do gazet oraz współtworzył komputerową Encyklopedię Świata. 95. ROCZNICA URODZIN

1926 27 I – urodziła się Ingrid Thulin (zm. 2004 r.) – szwedzka aktorka filmowa.

Wieloletnia współpraca z Ingmarem Bergmanem przyniosła jej sławę. Wystąpiła w takich jego filmach jak: Tam, gdzie rosną poziomki (1958), U progu życia (1958, nagroda aktorska na MFF w Cannes), Twarz (1959), Goście Wieczerzy Pańskiej (1962), Milczenie (1963), Szepty i krzyki (1972). 90. ROCZNICA URODZIN

1611 28 I - urodził się Jan Heweliusz ( zm. 1687 r.) - wybitny astronom gdański,

twórca największego wówczas na świecie teleskopu, dzięki któremu odkrył 7 nowych gwiazdozbiorów, m.in. Tarczę Sobieskiego. 405. ROCZNICA URODZIN

1996 28 I – zmarł Iosif Aleksandrowicz Brodski (ur. 1940 r.) –

jeden największych rosyjskich i amerykańskich poetów i eseistów XX wieku. Laureat Nagrody Nobla w dziedzinie literatury za rok 1987. Napisał m.in.: Wielka elegia dla Johna Donne’a, Koniec pięknej epoki, Elegie rzymskie. 20. ROCZNICA ŚMIERCI

1951 30 I – zmarł Ferdinand Porsche (ur. 1875 r.) – konstruktor samochodów

i innych pojazdów mechanicznych. Skonstruował ponad 300 różnych pojazdów mechanicznych i uzyskał ok.1000 patentów w branży motoryzacyjnej. W 1999 roku jury złożone z 33 dziennikarzy samochodowych przyznało mu tytuł „Samochodowego inżyniera XX wieku”. 65. ROCZNICA ŚMIERCI

KALENDARIUM 2016

7

1801 31 I – urodził się Piotr Ściegienny (zm. 1890 r.) – ksiądz katolicki, polski działacz niepodległościowy i przywódca chłopski. Rozpowszechniał listy i odezwy własnego autorstwa (m.in. Złotą książeczkę, czyli historię rodu ludzkiego, List ojca świętego Grzegorza papieża do rolników i rzemieślników) piętnujące stosunki społeczne i wzywające do walki o wyzwolenie narodowe. Aresztowany i skazany na śmierć, w konsekwencji ułaskawiony, zesłany w 1846 r. na bezterminową katorgę do Nerczyńska, gdzie pracował w kopalniach złota. 215. ROCZNICA URODZIN

1956 31 I - zmarł Alan Aleksander Milne (ur. 1882 r.) - angielski powieściopisarz,

dramaturg i poeta, autor najsłynniejszej powieści dla dzieci: Kubuś Puchatek (1926) i Chatka Puchatka (1928). 60. ROCZNICA ŚMIERCI

1991 31 I – zmarł Mieczysław Voit (ur. 1928 r.) - polski aktor teatralny i filmowy.

W karierze wystąpił w sumie w blisko 90 filmach i serialach.

Charakterystyczny wygląd sprawił, że obsadzano go głównie w rolach

władców, arystokratów, dyplomatów, duchownych i inteligentów.

On jednak wolał grać postaci czarnych charakterów. Dzięki wyjątkowej barwie

głosu chętnie angażowany był jako lektor zagranicznych filmów.

Usłyszeć go też można było w licznych audycjach na antenie Polskiego Radia.


LUTY

1901 1 II – urodził się Clark Gable, właśc. William Clark Gable (zm. 1960 r.) –

amerykański aktor filmowy, nazywany „Królem Hollywoodu”. Laureat Oscara w 1935 roku w kategorii najlepszy aktor za film Ich noce. Nominowany do Oscara za role w filmach Bunt na Bounty i Przeminęło z wiatrem oraz do Złotego Globu za role w filmach Prymus i But Not for Me. 115. ROCZNICA URODZIN

1536 2 II – urodził się Piotr Skarga (zm. 1612 r.) - pisarz, jezuita, kaznodzieja

nadworny Zygmunta III Wazy. Czołowy przedstawiciel kontrreformacji w Polsce. W latach 1578 –1584 rektor Akademii Wileńskiej; znakomity orator; autor Żywotów świętych i traktatu politycznego: Kazania sejmowe. 480. ROCZNICA URODZIN

KALENDARIUM 2016

8

2006 3 II – zmarł Walerian Borowczyk (ur. 1923 r.) – artysta plastyk,

scenarzysta i reżyser filmów animowanych oraz pełnometrażowych filmów

aktorskich. Scenograf, autor zdjęć i pisarz. Uważany jest za największego

na świecie twórcę artystycznego kina erotycznego, a także współtwórcę

polskiej szkoły plakatu, polskiej szkoły animacji oraz pioniera

surrealistycznego kina absurdu.


1746 4 II – urodził się Tadeusz Kościuszko (zm. 1817 r.) - generał polski i amerykański, inżynier fortyfikator. Brał udział w wojnie o niepodległość Stanów Zjednoczonych. Wzniecił antyrosyjskie powstanie w Rzeczypospolitej, Najwyższy Naczelnik Siły Zbrojnej Narodowej w insurekcji 1794 r. 270. ROCZNICA URODZIN

2011 6 II – zmarł Gary Moore (ur. 1952 r.) – irlandzki gitarzysta rockowy i bluesowy,

wokalista i kompozytor.

Moore był wiodącym gitarzystą w grupach Thin Lizzy, Colosseum II i Skid Row.

Współpracował także z muzykami takimi jak B.B. King, Greg Lake i Huey Lewis.

5.ROCZNICA ŚMIERCI

1906 7 II – urodził się Pu I (zm. 1967 r.) - ostatni cesarz Chin 110. ROCZNICA URODZIN

1931 8 II – urodził się James Byron Dean (zm. 1955 r.) – amerykański aktor filmowy,

telewizyjny i teatralny, dwukrotnie nominowany do Oscara. Uznany za ikonę

popkultury. Najbardziej znany z filmów Buntownik bez powodu, Na wschód

od Edenu i Olbrzym. Jest pierwszą osobą, która otrzymała pośmiertnie

nominację do Oscara w kategorii najlepszy aktor i jedyną, która otrzymała ją

dwukrotnie.


1981 9 II – zmarł Bill Haley (ur. 1925r.) – amerykański muzyk i wokalista, jeden z pionierów rock and rolla. Największym jego przebojem była piosenka: Rock Around the Clock. 35. ROCZNICA ŚMIERCI

1886 10 II – urodził się Jerzy Szaniawski (zm. 1970 r.) – polski dramaturg,

felietonista pisarz, członek Polskiej Akademii Literatury. Rozgłos oraz pozycję jednego z najwybitniejszych dramaturgów polskich XX w. przyniosły mu sztuki: Żeglarz, Adwokat i róże, Most, Dwa teatry. Sławę przyniosła mu także seria opowiadań o profesorze Tutce. 130. ROCZNICA URODZIN

KALENDARIUM 2016

9

1916 11 II – urodziła się Seweryna Szmaglewska (zm. 1992 r.) - polska powieściopisarka, autorka zbiorów opowiadań i powieści. Napisała m.in. Czarne Stopy, Dymy nad Birkenau. 100. ROCZNICA URODZIN

1926 11 II – urodził się Leslie William Nielsen (zm. 2010 r.) –

kanadyjski aktor filmowy i telewizyjny. Największą popularność przyniosły mu role komediowe, szczególnie rola lekarza w filmie Czy leci z nami pilot? i rola porucznika Franka Drebina w cyklu telewizyjnym Police Squad! i filmowym Naga broń. 90. ROCZNICA URODZIN

1986 11 II – zmarł Frank Herbert (ur. 1920 r.) –

jeden z ważniejszych przedstawicieli amerykańskiej literatury science fiction.

Najbardziej znany jest z serii powieściowej Diuna: Kroniki Diuny: Diuna,

Mesjasz Diuny, Dzieci Diuny, Bóg Imperator Diuny, Heretycy Diuny,

Diuna: Kapitularz.


1936 14 II – zmarła Anna German (zm.1982 r.) – polska piosenkarka, kompozytorka i aktorka. Śpiewała w siedmiu językach, laureatka międzynarodowych festiwali. W 1967 r. jako pierwsza i jedyna w historii polska artystka zaśpiewała na XVII Festiwalu San Remo, a także jako pierwsza cudzoziemka na XV Festiwalu Piosenki Neapolitańskiej. 80. ROCZNICA URODZIN

1731 16 II – urodził się Marcello Bacciarelli (zm. 1818 r.) - włoski malarz,

reprezentant baroku i klasycyzmu, od 1766 roku nadworny malarz Stanisława Augusta Poniatowskiego, profesor Królewskiego Uniwersytetu Warszawskiego, mason. W latach 1807 - 1818 był członkiem rzeczywistym Towarzystwa Warszawskiego Przyjaciół Nauk. 285. ROCZNICA URODZIN

2011 17 II – zmarł Józef Andrzej Gierowski (ur. 1922 r.) – polski historyk,

profesor, rektor Uniwersytetu Jagiellońskiego. Działał w Polskiej Akademii Nauk.

W 1981 r. został wybrany, w pierwszych od dziesięcioleci demokratycznych

wyborach, rektorem UJ. Uniwersytetem jako rektor kierował do 1987 r.

Jest autorem 380 prac naukowych i publikacji, w tym kilku książek o charakterze

monograficznym: Sejmik Generalny Księstwa Mazowieckiego, Dzieje

Wrocławia 1618–1741, Historia Włoch, Historia Polski t. II 1505–1764 i t. III

1764–1864.


KALENDARIUM 2016

10

2006 20 II – zmarł Lucjan Wilhelm Wolanowski, właśc. Lucjan Kon (ur. 1920 r.)

– polski pisarz, reporter, podróżnik i tłumacz.

Specjalizował się w literaturze faktu, pisząc reportaże dla czasopism: Świat,

Dookoła Świata, Magazyn Polski. Był akredytowany przy wojskach ONZ (1962–

1963) w czasie operacji desantowych na Nowej Gwinei.

Stypendysta Departamentu Stanu USA (1965). Był obecny na Przylądku

Kennedy'ego w czasie wystrzelenia pojazdu "Gemini 5". Pełnił funkcję doradcy

Wydziału Informacji Światowej Organizacji Zdrowia WHO w Genewie, a

następnie w rejonie Azji Południowo-Wschodniej i Oceanii (m.in. w New Delhi,

Bangkoku i Manili). Jest autorem reportaży o zwalczaniu chorób tropikalnych i

handlu na Filipinach, w Tajlandii, Hongkongu, Sarawaku, Sabah i Brunei (1967-

1968). Autor 25 książek reportażowych.


1921 21 II – urodził się Zdeněk Miler (zm. 30 XI 2011 r.) 95. ROCZNICA URODZIN, 5. ROCZNICA ŚMIERCI

1931 21 II – urodził się Andrzej Ajnenkiel (zm. 2015 r.) – polski historyk, profesor

nauk humanistycznych. Specjalista w zakresie historii najnowszej oraz historii państwa i prawa, głównie w zakresie konstytucjonalizmu i parlamentaryzmu. W swoim dorobku miał ponad 400 prac, w tym kilkanaście książek, m.in.: Konstytucje Polski 1791–1997, Parlamentaryzm II Rzeczypospolitej. 85. ROCZNICA URODZIN

2011 21 II – zmarł Jerzy Nowosielski (ur. 1923 r.) – polski malarz, rysownik,

scenograf, filozof i teolog prawosławny. Uważany za jednego z najwybitniejszych współczesnych pisarzy ikon. Autor prac teoretycznych o ikonie i malarstwie, m.in. Wokół ikony. Rozmowy z Jerzym Nowosielskim, Inność prawosławia. 5. ROCZNICA ŚMIERCI

1901 22 II - urodziła się Mira Zimińska-Sygietyńska ( zm.1997 r.) -

polska aktorka, reżyser i pedagog, współzałożycielka i długoletnia dyrektorka Zespołu "Mazowsze". W okresie międzywojennym występowała w warszawskich teatrach, kabaretach (np. Qui Pro Quo, Morskie Oko, Cyrulik Warszawski) i rewiach. Była założycielką i pomysłodawczynią Dziecięcego Zespołu Pieśni i Tańca "Varsovia" z siedzibą w Warszawie (nazywanego "Małym Mazowszem"). Zespół istnieje od roku 1978 do dzisiaj. Odznaczona Krzyżem Wielkim Orderu Odrodzenia Polski (17 lutego 1994 r.), Orderem Orła Białego (21 lutego 1996 r.) i Nagrodą Miasta Stołecznego Warszawy w 1996 r. 115. ROCZNICA URODZIN

KALENDARIUM 2016

11

1941 24 II – zmarł Emil Erwin Zegadłowicz (ur. 1888 r.) – polski poeta, prozaik,

znawca sztuki i tłumacz. Napisał m.in.: Zmory, Motory, Siedem pieśni

zgrzebnych o Janie Kasprowiczu, Powsinogi beskidzkie, Żywot Mikołaja

Srebrempisanego.


1916 28 II – zmarł Henry James (ur. 1843 r.) - amerykańsko - brytyjski pisarz, krytyk i teoretyk literatury. Jeden z twórców realizmu psychologicznego w literaturze światowej. Najważniejsze powieści : Amerykanin (1877), Europejczycy (1878), Portret damy (1881), Ambasadorowie (1903). 100. ROCZNICA ŚMIERCI

MARZEC

1991 2 III – zmarł Serge Gainsbourg, właśc. Lucien Ginsburg (ur. 1928 r.) –

francuski kompozytor, piosenkarz, aktor, scenarzysta i reżyser.

Pisał piosenki dla największych gwiazd estrady swoich czasów:

Juliette Greco, Françoise Hardy i France Gall, Isabelle Adjani, Vanessy Paradis.

Najbardziej znana jego piosenka to Je t'aime... moi non plus, uważana

powszechnie za nieobyczajną i zabroniono jej nadawania w Hiszpanii, Islandii,

Jugosławii, Szwecji, Włoszech oraz Wielkiej Brytanii.


2006 3 III – zmarł Krzysztof Czesław Kołbasiuk (ur. 1952 r.) – polski aktor

teatralny, filmowy i telewizyjny.

Związany z warszawskimi teatrami: Na Woli, Nowym, Dramatycznym

i Polskim. Na szklanym ekranie wystąpił po raz pierwszy w 1976 roku

w serialu Daleko od szosy. Inne seriale telewizyjne, w którch zagrał:

Znak Orła, Doktor Murek Tajemnica Enigmy Dom - jako Łukasz Zbożny,

Samo życie. Wystąpił również w filmach, m.in. w : Dłużnikach śmierci ,

Chichocie Pana Boga, Sławie i chwale, Panu Tadeuszu.


2011 3 III – zmarła Irena Kwiatkowska (ur. 1912 r.) – polska aktorka teatralna i filmowa. Występowała w Warszawie. W dorobku artystycznym liczne role komediowe i charakterystyczne, m.in.: Eugenia w Tangu - S. Mrożka, Abby w Arszeniku i starych koronkach - J. Kesselringa, występy w kabaretach: Siedem Kotów, Dudek oraz w Kabarecie Starszych Panów i filmowe: Hallo Szpicbródka..., seriale telewizyjne: Wojna domowa, Czterdziestolatek. 5. ROCZNICA ŚMIERCI

KALENDARIUM 2016

12

1941 4 III – urodził się Kazimierz Grześkowiak (zm. 1999 r.) – polski pisarz,

artysta estradowy, kompozytor, satyryk, absolwent KUL-u , z wykształcenia

filozof. Debiutował w roku 1967 roku na Festiwalu Piosenki Polskiej w Opolu.

W roku 1968 zdobył Grand Prix VI KFPP czyli nagrodę MKiS za piosenkę

Odmieniec do muzyki Katarzyny Gärtner, a w 1970 roku Nagrodę Telewizji

Polskiej za piosenkę To je moje. Współpracował z Katarzyną Gärtner przy

Mszy beatowej. Od roku 1969 związany z Silną Grupą pod Wezwaniem,

z którą wystąpił podczas otwarcia Mistrzostw Świata w Piłce Nożnej

w 1974 roku w Niemczech.

Do najbardziej znanych utworów jego autorstwa należą: Odmieniec,

Panny z Cicibora, Chłop żywemu nie przepuści, W południe,

To je moje. Grześkowiak mawiał, że do śpiewania zainspirował go

Jędrzej Wowro, świątkarz beskidzki. Jego pamięci dedykowana była

piosenka Salonowy świątek.

Zagrał w filmie Rzeczpospolita babska i do tego filmu skomponował

piosenkę Była wojna. Do filmu Milion za Laurę napisał (a także wykonał)

piosenkę Kawalerskie noce.


1901 5 III – urodził się Julian Przyboś (zm. 1970 r.) – polski poeta, eseista

i tłumacz. Był

jednym z najwybitniejszych poetów Awangardy Krakowskiej.

Był członkiem zespołu redakcyjnego Przeglądu Kulturalnego (1957-1963),

zastępcą redaktora naczelnego miesięcznika Poezja (1965-1968), członkiem

redakcji Miesięcznika Literackiego. Za swój właściwy debiut uważał wiersz

Cieśle, opublikowany w 1922 roku w Skamandrze.


1981 6 III – zmarł Henryk Zieliński (ur. 1920 r.) – historyk, autor licznych artykułów i recenzji w periodykach naukowych i innych czasopismach. Jego najbardziej znanym dziełem jest podręcznik Historia Polski 1914 – 1939. 35. ROCZNICA ŚMIERCI

1911 7 III – urodził się Stefan Kisielewski, pseud. Kisiel, Teodor Klon, Tomasz

Staliński, Julia Hołyńska (zm. 27 IX 1991 r.) – polski prozaik, publicysta, kompozytor, krytyk muzyczny i pedagog. Skomponował wiele utworów muzycznych, utrzymanych w stylu XX - wiecznego neoklasycyzmu. Był również autorem szeregu powieści, książek o muzyce, a także setek felietonów i publikacji politycznych. Napisał m.in.: Sprzysiężenie, Widziane z góry, Abecadło Kisiela, Dzienniki. 105. ROCZNICA URODZIN, 25. ROCZNICA ŚMIERCI

KALENDARIUM 2016

13

1971 8 III – zmarł Harold Lloyd (ur. 1893 r.) - amerykański aktor komediowy, jeden z założycieli Amerykańskiej Akademii Sztuki i Wiedzy Filmowej. Kreował charakterystyczną postać nieśmiałego okularnika, pakującego się w niebezpieczne tarapaty. Od 1912 r. do lat 40. XX wieku Lloyd zagrał w ok. 500 filmach - niemych i dźwiękowych. W 1952 roku Harold Lloyd otrzymał honorowego Oscara za wybitne role komediowe. Najbardziej znane filmy z jego udziałem to: On i policjanci, W pogoni za narzeczoną, Kinomaniak, Komiczny świat Harolda Lloyda. 45. ROCZNICA ŚMIERCI

2006 9 III – zmarła Hanka Bielicka, właśc. Anna Weronika Bielicka (ur. 1915 r.) –

polska aktorka, artystka kabaretowa, romanistka. Wystąpiła też w ponad 20 filmach kinowych i telewizyjnych. Zagrała m.in. w serialach: Wojna domowa, Palce lizać, Badziewiakowie, wcześniej także w filmach fabularnych: Zakazane piosenki, Celuloza, Cafe pod Minogą, Małżeństwo z rozsądku, Piekło i Niebo, Panu Wołodyjowskim. W 2002 roku nagrała płytę pt. Kazali mi śpiewać. 10. ROCZNICA ŚMIERCI

1931 12 III – urodził się Józef Stanisław Tischner, pseud. Wawrzek Chowaniec,

Molinista, Józek Szkolny, Jegomość Józek (zm. 2000 r.) – polski prezbiter katolicki i filozof. Kawaler Orderu Orła Białego. 85. ROCZNICA URODZIN

1991 12 III – zmarł Andreas William Heinesen (ur. 1900 r.) – farerski pisarz,

kompozytor, malarz i poeta. Uznawany za jednego z najwybitniejszych

twórców literatury w swym kraju. Mimo iż uważał się za Farerczyka, William

Heinesen pisał w języku duńskim, który na Wyspach Owczych do dzisiaj

jest – obok farerskiego – językiem urzędowym.

Był przyjacielem Jørgena - Frantza Jacobsena, zasłużonego dla rozwoju

współczesnej literatury farerskiej. Do dziś obaj pisarze są uznawani za

najważniejszych twórców literatury na Wyspach Owczych.

Otrzymał nagrodę literacką Rady Nordyckiej za powieść Wyspy Dobrej Nadziei.


1996 13 III – zmarł Krzysztof Kieślowski (ur. 27 VI 1941 r.) – polski reżyser i scenarzysta filmowy. Zdobył międzynarodowe uznanie filmami: Dekalog I – X, Podwójne życie Weroniki oraz tryptykiem filmowym – Trzy kolory: Niebieski, Biały, Czerwony. 20. ROCZNICA ŚMIERCI, 75. ROCZNICA URODZIN

KALENDARIUM 2016

14

1981 15 III – zmarł Rene Clair , właśc. René - Lucien Chomette

(ur. 1898 r.) - francuski reżyser filmowy, pisarz. Członek Akademii Francuskiej. Zanim został reżyserem, był literatem, dziennikarzem i aktorem filmowym. Reżyser m.in. komedii fantastycznych : Upiór na sprzedaż, Ożeniłem się z czarownicą oraz Zdarzyło się to jutro, Milczenie jest złotem, Urok szatana i Piękności nocy. 35. ROCZNICA ŚMIERCI

2006 15 III – zmarł Zygmunt Duczyński (ur. 1951 r.) – polski reżyser teatru

alternatywnego, animator kultury. Absolwent Studium Reżyserskiego Aleksandra Bardiniego w Warszawie, twórca i dyrektor artystyczny szczecińskiego Teatru Kana. 10. ROCZNICA ŚMIERCI

1976 17 III – zmarł Luchino Visconti di Modrone (ur. 2 XI 1906 r.)

40. ROCZNICA ŚMIERCI, 110. ROCZNICA URODZIN 2011 19 III – zmarła Anna Kajtochowa ps. Stanisława Kasprzyk i

Anna Nogajówna (ur. 1928 r.) – poetka, powieściopisarka, dziennikarka.

Opublikowała 21 książek ,w tym 2 powieści. Ponadto opracowała, opatrzyła

przedmową lub posłowiem kilkadziesiąt książek, głównie poetyckich.

Swoją poezję publikowała m.in. "Dzienniku Polskim", "Gazecie Krakowskiej",

"Głosie Młodzieży", "Kulturze", "Okolicach", "Poezji", "Profilach",

"Tak i Nie", "Tu i Teraz", "Życiu Literackim".


2001 22 III – zmarł William Hanna (ur. 1910 r.) – amerykański twórca filmów animowanych, pracujący w duecie z Josephem Barberą. W 1957 roku wspólnie otworzyli studio filmów animowanych pod nazwą Hanna-Barbera. 15. ROCZNICA ŚMIERCI

2011 23 III – zmarła Elizabeth Rosemond Taylor (ur. 1932 r.) –

hollywoodzka aktorka urodzona w Wielkiej Brytanii, wyróżniona wieloma nagrodami, w tym dwoma Oscarami: w 1961 za rolę Glorii Wondrous w filmie Butterfield 8 i w 1967 za rolę Marthy w Kto się boi Virginii Woolf?. Jej najsłynniejszą rolą była tytułowa Kleopatra z filmu Josepha L. Mankiewicza z 1963 roku. Łącznie wystąpiła w ok. 60 filmach. 5. ROCZNICA ŚMIERCI

http://pl.wikipedia.org/wiki/Upiór_na_sprzedaż

http://pl.wikipedia.org/wiki/Zdarzyło_się_to_jutro

KALENDARIUM 2016

15

1901 24 III – urodził się Ub Iwerks (zm. 7 VII 1971 r.) 115. ROCZNICA URODZIN, 45. ROCZNICA ŚMIERCI

1901 27 III – urodził się Carl Barks (zm. 2000 r.) – amerykański scenarzysta,

grafik i animator, autor disneyowskich komiksów z "kaczymi" bohaterami. Twórca takich postaci jak Sknerus McKwacz, Bracia Be, Diodak czy Goguś Kwabotyn,. "Założyciel" miasta Kaczogród oraz organizacji Młodych Skautów. Określano go mianem Andersena komiksów. W Polsce wydano 360 komiksów Carla Barks’a. 115. ROCZNICA URODZIN

2006 27 III – zmarł Stanisław Lem (ur. 1921 r.) – polski pisarz, filozof i futurolog,

przedstawiciel nurtu fantastyki naukowej. Jest najczęściej tłumaczonym polskim pisarzem, a w pewnym okresie był najbardziej poczytnym nie anglojęzycznym pisarzem SF. Jego książki zostały przetłumaczone na ponad 40 języków i osiągnęły łączny nakład ponad 30 mln egzemplarzy. Jego nazwiskiem nazwano planetoidę oraz pierwszego polskiego satelitę naukowego. Dorobek literacki Stanisława Lema obejmuje m.in. powieści i opowiadania fantastyczno-naukowe, detektywistyczne, eseje futurologiczno-filozoficzne, publicystykę literacką, felietony, wiersze, listy, scenariusze filmowe, słuchowiska radiowe, oraz telewizyjne, recenzje i posłowia do prac innych autorów. Napisał m.in.: Astronautów, Solaris, Opowieści o pilocie Pirxie, Bajki robotów, Filozofię przypadku. Literatura w świetle empirii, Bibliotekę XXI wieku. 10. ROCZNICA ŚMIERCI

1941 28 III - zmarła Virginia Woolf (ur. 1882 r.) - angielska pisarka, krytyk literacki

i feministka, uważana za jedną z czołowych postaci literatury modernistycznej XX wieku. Napisała m.in. powieści psychologiczne: Pani Dalloway , Do latarni morskiej. 75. ROCZNICA ŚMIERCI

1886 31 III – urodził się Tadeusz Marian Kotarbiński (zm. 3 X 1981 r.) –

polski filozof, logik i etyk, twórca etyki niezależnej, nauczyciel i pedagog. Napisał m.in.: Elementy teorii poznania, logiki formalnej i metodologii nauk, Traktat o dobrej robocie, Sprawność i błąd, Medytacje o życiu godziwym, Abecadło praktyczności. 130. ROCZNICA URODZIN, 35. ROCZNICA ŚMIERCI

1926 31 III – urodził się John Fowles (zm. 2005 r.) – angielski pisarz i eseista. Książką, która rozpoczęła pisarską drogę Fowlesa był Kolekcjoner. Napisał też m.in. : Kochanicę Francuza, Mag, Hebanową wieżę. 90. ROCZNICA URODZIN

KALENDARIUM 2016

16

KWIECIEŃ

1886 3 IV - urodził się Władysław Tatarkiewicz (zm. 1980 r.) – filozof i historyk filozofii, estetyk i etyk, historyk sztuki, członek Polskiej Akademii Umiejętności i Polskiej Akademii Nauk. Był redaktorem naczelnym Przeglądu Filozoficznego, oraz pisma Estetyka. Autor m.in. 3 - tomowej Historii filozofii, Historii estetyki, O szczęściu. 130. ROCZNICA URODZIN

1896 3 IV – urodził się Józef Marian Franciszek Czapski herbu Leliwa - właśc.

hrabia Hutten - Czapski, przydomka i tytułu nie używał, pseud. Marek Sienny, J. Cz., jcz, ( zm. 1993 r.) - polski artysta malarz i pisarz. Od 1946 r. w Paryżu, współtworzył paryską Kulturę. Swoje obrazy pokazywał na wystawach we Francji, Szwajcarii, Wielkiej Brytanii, Brazylii, Belgii. W Polsce jego twórczość była praktycznie niedostępna. W 1957 r. odbyły się wystawy w Muzeum Narodowym w Poznaniu i TPSP w Krakowie, ale zorganizowanie kolejnej było możliwe dopiero w 1986 r. w Muzeum Archidiecezjalnym w Warszawie. Jego twórczość malarska i pisarska została upowszechniona w Polsce dopiero po 1989 r. Napisał m.in. Wspomnienia starobielskie i Na nieludzkiej ziemi. 120. ROCZNICA URODZIN

1911 3 IV – urodziła się Stanisława Walasiewicz (zm. 1980 r.) – polska lekkoatletka

startująca w biegach sprinterskich, mistrzyni olimpijska, wielokrotna rekordzistka świata. W czasie swojej kariery 14 razy poprawiała rekordy świata. 105. ROCZNICA URODZIN

1991 3 IV – zmarł Henry Graham Greene (ur. 1904 w r.) – angielski powieściopisarz

i dramaturg. Autor powieści psychologicznych, często z sensacyjną akcją

wykorzystywaną dla ukazania problematyki etyczno - religijnej.

Zaliczany jest do twórców o światopoglądzie katolickim. Pracował także

jako dziennikarz i krytyk. Napisał m.in.: Moc i chwała, Ministerstwo strachu,

Sedno sprawy, Spokojny Amerykanin, Podróże z moją ciotką.


2011 3 IV – zmarł Marian Pankowski (ur. 1919 r.) – polski poeta, prozaik, dramaturg,

krytyk literacki i tłumacz. W latach 1953 - 1959 był stałym recenzentem paryskiej

„Kultury”. Zajmował się także przekładami polskiej poezji na język francuski oraz

niemieckiej i francuskiej na język polski. Większość jego twórczości była

tłumaczona na język francuski, część na niemiecki i holenderski.


KALENDARIUM 2016

17

2006 4 IV – zmarł Jürgen Thorwald, właśc. Heinz Bongartz (ur. 1915 r.) – niemiecki pisarz, dziennikarz i historyk, szczególnie znany z książek opisujących historię medycyny sądowej i II wojny światowej. Napisał m.in.: Stulecie chirurgów: Według zapisków mojego dziadka, chirurga H. St. Hartmanna, Triumf chirurgów: Według zapisków mojego dziadka, chirurga H. St. Hartmanna, Stulecie detektywów, Godzina detektywów: Rozwój i kariera kryminalistyki, Kruchy dom duszy: Wielka odyseja chirurgii mózgu. 10. ROCZNICA ŚMIERCI

1916 5 IV – urodził się Eldred Gregory Peck (zm. 2003 r.) - amerykański aktor filmowy, odznaczony Narodowym Medalem Sztuki. W 1967 roku został współzałożycielem Amerykańskiego Instytutu Filmowego. Odznaczony licznymi nagrodami, w tym Złotym Niedźwiedziem na MFF w Berlinie, w 1993 roku, za całokształt twórczości. Najsłynniejsze filmy z jego udziałem to m.in. Rzymskie wakacje, Działa Navarony, Przylądek strachu i Zabić drozda.

Napisał również książkę pt.: An Actor's Life (1978). 100. ROCZNICA URODZIN

1971 6 IV – zmarł Igor Fiodorowicz Strawinski, a. Strawiński (ur. 1882 r.) –

rosyjski kompozytor, pianista i dyrygent. Uważany jest za jednego z najbardziej

wpływowych kompozytorów XX wieku. Skomponował ponad sto utworów

i muzykę do baletów Ognisty ptak, Pietruszka, Święto wiosny, Pulcinella.


2011 6 II - zmarł Gary Moore (ur. 1952 r.) – irlandzki gitarzysta rockowy i bluesowy,

wokalista i kompozytor.

Moore był wiodącym gitarzystą w grupach Thin Lizzy, Colosseum II i Skid Row,

współpracował także z muzykami takimi jak B.B. King, Greg Lake i Huey Lewis.

5.ROCZNICA ŚMIERCI

1981 7 IV – zmarł Krzysztof Antoni Klenczon (ur. 1942 r.) – polski kompozytor,

wokalista i gitarzysta muzyki rockowej.

Kompozytor największych przebojów Czerwonych Gitar: Taka jak ty, Historia

jednej znajomości, Nikt na świecie nie wie, Biały krzyż, Wróćmy na jeziora,

Gdy kiedyś znów zawołam cię, Kwiaty we włosach, Powiedz stary gdzieś ty

był, Jesień idzie przez park i Trzech Koron: 10 w skali Beauforta, Port,

Czyjaś dziewczyna, Natalie - piękniejszy świat.

35.ROCZNICA ŚMIERCI

KALENDARIUM 2016

18

1941 8 IV – zmarł Mariusz Zaruski (ur. 1867 r.) – pionier polskiego

żeglarstwa i wychowania morskiego, generał brygady Wojska Polskiego, taternik,

postać wszechstronna – fotografik, malarz, poeta i prozaik.

Marynarz, żeglarz i podróżnik. Konspirator, zesłaniec, legionista, ułan,

wreszcie generał Wojska Polskiego i adiutant prezydenta RP. Taternik, grotołaz,

ratownik, instruktor i popularyzator narciarstwa i turystyki górskiej.

Założyciel Tatrzańskiego Ochotniczego Pogotowia Ratunkowego.

Instruktor harcerski ZHP i wychowawca młodzieży.

Był autorem wierszy i opowiadań taternickich, zebranych w tomie:

Na bezdrożach tatrzańskich . Pisał również opowiadania żeglarskie, np. Wśród

wichrów i fal, tłumaczył także poezje.

75.ROCZNICA ŚMIERCI

2011 9 IV – zmarł Sidney Lumet (ur. 1924 r.) – amerykański reżyser, scenarzysta, aktor i producent filmowy. Wyreżyserował ponad 40 filmów m.in.: Morderstwo w Orient Expressie (1974), Czarnoksiężnik z krainy Oz (1978), Sieć (1976), Książę Wielkiego Miasta (1981), Adwokat diabła (1993), Gloria (1999). Pięciokrotnie nominowany do nagrody Oscara, w 2005 roku otrzymał go za całokształt twórczości. 5. ROCZNICA ŚMIERCI

1771 11 (24) IV - urodził się Samuel Bogumił Linde (zm. 1847 r.) –

polski językoznawca, wybitny leksykograf, pedagog, bibliotekarz, członek warszawskiego TPN , prezes Towarzystwa do Ksiąg Elementarnych, pracownik instytucji oświatowych. Główne dzieło: 6 - tomowy Słownik języka polskiego, wzór naukowego słownika jednego języka i wybitne osiągnięcie nauki polskiej okresu oświecenia. 245. ROCZNICA URODZIN

1901 6 IV - 11 II urodził się Marian Hemar (zm. 1972 r.) urodzony jako Jan Marian Hescheles, pseud. Jan Mariański, Marian Wallenrod i inne - polski poeta, satyryk, komediopisarz, dramaturg, tłumacz poezji, kierownik literacki teatrów rewiowych lwowskich i warszawskich, m.in. Qui Pro Quo, współtwórca szopek politycznych. Od 1942 r. w Wielkiej Brytanii. Marian Hemar był autorem tekstów ponad 2. tysięcy piosenek, m.in. takich szlagierów jak: Kiedy znów zakwitną białe bzy, Czy pani Marta jest grzechu warta, Ten wąsik, Nikt, tylko ty, Może kiedyś innym razem, Upić się warto, Jest jedna, jedyna – 115. ROCZNICA URODZIN

KALENDARIUM 2016

19

1931 13 IV – urodził się Jan Stryczyński (zm. 2010 r.) – polski lekarz radiolog, taternik i alpinista, uczestnik wypraw w najwyższe góry świata, Brał udział w wielu wyprawach w Kaukaz, Hindukusz, Atlas Wysoki, na Spitsbergen, w Ruwenzori, Karakorum, Himalaje i Andy (Cordillera Blanca).Poza kontynentem europejskim miał w dorobku m.in. wejścia na 23 dziewicze szczyty, w tym 17 wejść na szczyty Spitsbergenu. 85. ROCZNICA URODZIN

1916 14 IV – urodził się Wojciech Żukrowski (zm.2000 r.) – polski prozaik, poeta,

reportażysta, eseista, krytyk literacki i scenarzysta filmowy.

Najbardziej znane jego książki to : Porwanie w Tiutiurlistanie, Skąpani

w ogniu, Kamienne tablice, Lotna.


1786 15 IV - urodził się Walerian Łukasiński (zm. 1868 r.) - polski działacz niepodległościowy, major 4. Pułku Piechoty liniowej (Czwartaków), twórca Wolnomularstwa Narodowego i Towarzystwa Patriotycznego. W 1822 r. aresztowany, skazany na 9 lat twierdzy. Po wybuchu powstania listopadowego wywieziony do twierdzy w Szlisselburgu, jako tajny więzień przebywał tam aż do śmierci. Autor Pamiętnika (1860). 230. ROCZNICA URODZIN

1796 17 IV – urodził się Stanisław Jachowicz (zm. 1857 r.) - poeta polski, pedagog,

działacz charytatywny, czołowy bajkopisarz polski, jeden z pionierów polskiej literatury dziecięcej. Pisał bajki i powiastki dydaktyczne wierszem: Chory kotek (1830), redaktor „Dziennika dla Dzieci”. 220. ROCZNICA URODZIN

1981 17 IV – zmarł Ludwik Agapit Sempoliński, właśc. Bohdan Kierski (ur. 1899 r.) – polski aktor teatralny i filmowy, reżyser, tancerz, pedagog. Był twórcą wszechstronnym. Jako aktor stworzył wiele ról w wodewilach i operetkach, spopularyzował wiele piosenek, m.in. Cała Warszawa, Ten wąsik, ach ten wąsik, Tomasz, skąd ty to masz. Autor pamiętników: Wielcy artyści małych scen oraz Druga połowa życia. 35. ROCZNICA ŚMIERCI

1891 23 IV – urodził się Siergiej Siergiejewicz Prokofjew (zm. 1953 r.) -

rosyjski kompozytor muzyki poważnej i filmowej oraz pianista. Jeden z najwybitniejszych, najpopularniejszych i najczęściej nagrywanych kompozytorów XX w. Jako pianista, kontynuator tradycji świetnych rosyjskich kompozytorów - pianistów: Antona Rubinsteina, A. Skriabina czy S. Rachmaninowa. Wraz z Igorem Strawińskim, Dymitrem Szostakowiczem i Paulem Hindemithem należał do najważniejszych reprezentantów neoklasycyzmu w muzyce. 125. ROCZNICA URODZIN

KALENDARIUM 2016

20

1936 23 IV – urodził się Roy Kelton Orbison (zm. 1988 r.) - amerykański piosenkarz i wokalista, jednym z pionierów rock and rolla . Największymi przebojami w jego karierze były: Blue Bayou, I Drove All Night, Running Scared, Crying, In Dreams, It's Over, Dream Baby, Only The Lonely, Candy Man, Mean Woman Blues, Ooby Dooby oraz jego największy hit: Oh, Pretty Woman. 80. ROCZNICA URODZIN

2011 25 IV – zmarł Ryszard Nawrocki (ur. 1940 r.) – polski aktor filmowy, teatralny

oraz dubbingowy. Był jednym z najbardziej znanych i najchętniej angażowanych polskich aktorów dubbingowych. Najbardziej znany dzieciom jako Królik z Kubusia Puchatka, prosiaczek Porky z Looney Tunes, Asterix lub papuga Jago z filmów o Aladynie. 5. ROCZNICA ŚMIERCI

1886 24 IV – urodził się Juliusz Kleiner (zm. 1957 r. ) -

teoretyk i historyk literatury polskiej, znakomity znawca twórczości Juliusza Słowackiego. 30. ROCZNICA URODZIN

1896 27 IV – urodził się Zygmunt Henryk Berling (zm. 1980 r.) – polski dowódca wojskowy, uczestnik walk o niepodległość Polski, żołnierz Legionów Polskich, uczestnik wojny polsko - bolszewickiej, generał broni Wojska Polskiego, dowódca 1 Dywizji Piechoty im. Tadeusza Kościuszki i 1 Armii WP, zastępca Naczelnego Dowódcy Wojska Polskiego, komendant Akademii Sztabu Generalnego, prawnik, urzędnik państwowy i działacz partyjny, członek PZPR. Za próbę przyjścia z pomocą powstaniu warszawskiemu, zdjęty ze stanowiska przez dowództwo radzieckie i przesunięty na zastępcę kierownika resortu obrony PKWN. W latach 1948 - 1953 organizator i pierwszy komendant Akademii Sztabu Generalnego w Warszawie. Autor książki pt.: Wspomnienia. 120. ROCZNICA URODZIN

1916 28 IV – urodził się Ferruccio Lamborghini (zm. 1993 r.) - włoski przemysłowiec. Pierwotnie producent maszyn rolniczych (ciągniki i traktory) a później projektant maszyn. W wyniku zakładu z Enzo Ferrarim, stworzył markę samochodową Lamborghini. 100. ROCZNICA URODZIN

2011 29 IV – zmarł Waldemar Romuald Baszanowski (ur. 1935 r.) –

polski sztangista. Czterokrotny olimpijczyk, dwukrotny mistrz olimpijski, pięciokrotny zwycięzca mistrzostw świata, sześciokrotny mistrz Europy, dwudziestoczterokrotny rekordzista świata. Zdobył 9 złotych medali mistrzostw Polski, 61 razy ustanawiał rekordy Polski. 5. ROCZNICA ŚMIERCI

KALENDARIUM 2016

21

MAJ

1931 1 V – urodził się Jan Himilsbach (zm. 1988 r.) - polski aktor niezawodowy, pisarz i scenarzysta z zawodu kamieniarz. Jego debiut literacki przypada na 1951 rok, kiedy to opublikował swój pierwszy wiersz. W 1959 roku debiutował jako prozaik. Wydał trzy tomy opowiadań: w 1967 r. Monidło, w 1974 r. Przepychanka i w 1982 r. Łzy sołtysa . Jego najbardziej znaną rolą filmową była postać Sidorowskiego z filmu Rejs. Często grywał w duecie ze Zdzisławem Maklakiewiczem. 85.ROCZNICA URODZIN

1901 3 V - urodziła się Zofia Radwańska - Paryska (zm. 24 X 2001 r.) –

botaniczka, taterniczka, pisarka. W 1945 roku została pierwszą ratowniczką TOPR, a w 1948 pierwszą kobietą – przewodnikiem tatrzańskim. Ważniejsze publikacje: Mozaika tatrzańska, Rośliny tatrzańskie, Skalne drogi w Tatrach Wysokich ( współautorstwo), Wielka encyklopedia tatrzańska (współautorstwo),Zielony świat Tatr, Słownik gwarowy góralskich nazw roślin z Tatr i Podtatrza, Zielnik Brata Cypriana z Czerwonego Klasztoru . 115.ROCZNICA URODZIN, 15. ROCZNICA ŚMIERCI

1991 3 V – zmarł Jerzy Nikodem Kosiński, urodzony jako Józef Lewinkopf (ur. 1933 r.) – polsko - amerykański pisarz pochodzenia żydowskiego, piszący w języku angielskim. Studiował historię i nauki polityczne na Uniwersytecie Łódzkim, potem pracował w Instytucie Historii i Socjologii Polskiej Akademii Nauk. W 1957 r. wyjechał na stypendium do Stanów Zjednoczonych, gdzie pozostał na stałe. Książką, która przyniosła mu światowy rozgłos, był Malowany ptak. Inne jego książki to m.in.: Kroki, Wystarczy być. 25. ROCZNICA ŚMIERCI

1856 6 V – urodził się Robert Edwin Peary (zm. 1920 r.) – amerykański podróżnik i odkrywca. Był najprawdopodobniej pierwszą osobą, która dotarła do geograficznego bieguna północnego.

160. ROCZNICA URODZIN 1966 7 V – zmarł Stanisław Jerzy Lec, pseud. lit. Stach,

prawdziwe nazwisko baron Stanisław Jerzy de Tusch - Letz (ur. 1909 r.) – polski poeta, satyryk i aforysta. Budował wyjątkowo trafny komentarz do współczesnych zjawisk społecznych. Autor tomów aforyzmów Myśli nieuczesane i Myśli nieuczesane nowe , tłumaczonych na wiele języków. W latach 1951-1956 wszystkie jego utwory objęte zostały zapisem cenzury w Polsce, podlegały natychmiastowemu wycofaniu z bibliotek. 50. ROCZNICA ŚMIERCI

KALENDARIUM 2016

22

1986 9 V – zmarł Tenzing Norgay (ur. 1914 r.) – himalaista nepalski, Szerpa z Solukhumbu, który wraz z Edmundem Hillarym 29 maja 1953 roku dokonał pierwszego wejścia na Mount Everest – najwyższą górę Ziemi. 30. ROCZNICA ŚMIERCI

2006 9 V – zmarł Jerzy Tadeusz Ficowski (ur. 1924 r.) – polski poeta, eseista,

autor tekstów piosenek, prozaik, tłumacz (z hiszpańskiego, cygańskiego, rosyjskiego, niemieckiego, włoskiego, francuskiego, rumuńskiego), znawca folkloru żydowskiego i cygańskiego. Jego twórczość to m.in. szkice i prace popularnonaukowe: Cyganie polscy, Regiony wielkiej herezji; wiersze dla dzieci i teksty piosenek, np. Jadą wozy kolorowe; zbiory wierszy: Ołowiani żołnierze, Moje strony świata, Gryps, Wszystko to, czego nie wiem, Gorączka rzeczy; antologia baśni cygańskich Gałązka z drzewa słońca i antologia poezji żydowskiej Rodzynki z migdałami. 10. ROCZNICA ŚMIERCI

1986 10 V – zmarła Anna Kamieńska (ur. 1920 r.) – polska poetka, pisarka,

tłumaczka i krytyk literacki; autorka książek dla dzieci i młodzieży.

Przekładała m.in. z rosyjskiego, bułgarskiego, białoruskiego, słowackiego,

serbsko - chorwackiego, łacińskiego oraz hebrajskiego. W jej dorobku znajduje

się blisko 100 książek, m.in.: zbiory poezji - O Szczęściu, Biały rękopis,

Wiersze przemilczane; wiersze, opowiadania i powieści dla dzieci - W

Nieparyżu i gdzie indziej, Rozalka Olaboga, Jaworowi ludzie; książki o

tematyce religijnej - Książka nad książkami, Twarze Księgi. To jej ks.

Twardowski zadedykował jej swój znany wiersz „Śpieszmy się”.


1971 11 V – zmarł Rafał Mikołaj Wojaczek (ur. 1945 r.) – polski poeta i prozaik,

zaliczany do grona poetów wyklętych.

Główne tematy jego poezji to śmierć, miłość, fascynacja kobiecością i

cielesnością. Fragmenty jego poezji w swoich sztukach wykorzystywało

wielu artystów. Przed śmiercią wydano jego dwie pozycje: Sezon,

Inna bajka. Zmarł śmiercią samobójczą.


1981 11 V – zmarł Bob Marley, właśc. Robert Nesta Marley (ur. 1945 r.) –

jamajski wokalista, wykonawca muzyki reggae.

Osobie i twórczości Marleya przypisuje się ogólnoświatową popularyzację muzyki

reggae, ruchu Rastafari oraz idei panafrykanizmu w latach siedemdziesiątych.

Pośmiertna kompilacja jego największych przebojów pt. Legend pozostaje do

dziś najlepiej sprzedającą się płytą reggae wszech czasów.

Największe przeboje to: Could You Be Loved, Exodus, I Shot the Sheriff,

Iron Lion Zion, No Woman No Cry, One Love, Redemption Song.


KALENDARIUM 2016

23

2001 13 V – zmarł Paweł Hertz (ur. 1918 r.) – pisarz, poeta, tłumacz i wydawca.

Debiutował jako poeta z kręgu Skamandra w 1934 roku. W latach 1969-1981

zasiadał w zarządzie polskiego PEN Clubu. W 1964 roku był sygnatariuszem

Listu 34 przeciwko praktykom cenzury. Współpracował m.in. z Zeszytami

Literackimi. Wybrana twórczość: tomiki poetyckie m.in. Nocna muzyka,

Szarfa ciemności, Śpiewnik podróżny i domowy. 1935-1967, zbiór

opowiadań Sedan, zbiory szkiców Domena polska, Ład i nieład, Świat i dom,

zbiory felietonów Notatnik obserwatora, Wieczory warszawskie, opowieści

biograficzne: Portret Słowackiego, Słowacki. Romans życia. Opracował

wybory wierszy J. Słowackiego z komentarzami, a także polskie edycje pism

Tołstoja, Turgieniewa, Dostojewskiego.


1891 15 V - urodził się Michaił Afanasjewicz Bułhakow (zm. 1940 r.) - rosyjski pisarz

i dramaturg. Twórca Mistrza i Małgorzaty, jednego z najważniejszych dzieł XX

w. Inne ważne dzieła to: Biała gwardia, Morfina, Psie serce.


1936 17 V – urodził się Dennis Lee Hopper (zm. 2010 r.) – amerykański aktor, reżyser i scenarzysta filmowy. W 1955 roku pojawił się w tle Jamesa Deana w filmie Buntownik bez powodu. Zagrał kilka drugoplanowych ról w popularnych w latach 50. westernach. Twórca (autor scenariusza, reżyser i odtwórca jednej z głównych ról) filmu Swobodny jeździec, uważanym za manifest pokolenia amerykańskiego lat 70. W pamięci widzów pozostał głównie jako odtwórca drugoplanowych ról z filmów: Blue Velvet i Speed: Niebezpieczna szybkość. 80. ROCZNICA URODZIN

1936 19 V – urodził się Piotr Hertel (zm. 2010 r.) – polski kompozytor muzyki filmowej

i teatralnej. Twórca muzyki do piosenek, m.in. Parasolki i Moja Bezsenność do słów J. Słowikowskiego, a także autor muzyki do seriali dla dzieci: Miś Uszatek, Gapiszon, Mały Pingwin Pik - Pok czy Trzy misie i Plastusiowy Pamiętnik. 80. ROCZNICA URODZIN

1971 19 V – zmarł Czesław Janczarski, ps. Jan Antkiewicz (ur. 2 IX 1911 r.) -

polski poeta piszący dla dzieci, a także tłumacz z języka rosyjskiego.

W 1957 roku stworzył i został redaktorem naczelnym dwutygodnik dla

najmłodszych "Miś". Swoje wiersze publikował także w „Świerszczyku”

i „Płomyczku”. Jest twórcą literackiej postaci Misia Uszatka.

Za twórczość dla dzieci otrzymał w 1957 r. Złoty Krzyż Zasługi.

Napisał m.in.: Jak Wojtek został strażakiem, Przygody i wędrówki

Misia Uszatka, Bajki Misia Uszatka, Abecadło przyrodnicze.

45. ROCZNICA ŚMIERCI , 105. ROCZNICA URODZIN

KALENDARIUM 2016

24

1976 19 V – zmarł Julian Krzyżanowski (ur. 1892 r.) - polski historyk literatury i folklorysta, autor m.in. Historii literatury polskiej oraz Dziejów literatury polskiej od początku do czasów najnowszych. 40. ROCZNICA ŚMIERCI

1881 20 V – urodził się Władysław Eugeniusz Sikorski (zm. 1943r.) - polski wojskowy i polityk, generał broni Wojska Polskiego, Naczelny Wódz Polskich Sił Zbrojnych i premier Rządu na Uchodźstwie podczas II wojny światowej. W trakcie I wojny światowej walczył w Legionach Polskich. Odegrał znaczącą rolę podczas bitwy warszawskiej w 1920 r. Był premierem w latach 1922 – 1923 i ministrem spraw wojskowych od 1923 do 1924. Władysław Sikorski zginął 4 VII 1943 roku w katastrofie samolotu, który rozbił się zaraz po starcie z lotniska na Gibraltarze. Według oficjalnych ustaleń, katastrofa nastąpiła z przyczyn technicznych, lecz część okoliczności zdarzenia pozostaje niewyjaśniona, co sprawia, że pojawiło się kilka, niepotwierdzonych, teorii dotyczących rzekomego, celowego spowodowania śmierci Władysława Sikorskiego. 135. ROCZNICA URODZIN

1986 20 V – zmarł Karol Olgierd Borchardt (ur. 1905 r.) – polski pisarz

i marynarz, kapitan żeglugi wielkiej. Od 1958 roku publikował artykuły w

czasopismach „Morze”, „Tygodnik Morski”, „Litery”. W 1960 roku wydał

książkę Znaczy Kapitan.


1851 21 V – urodził się Stanisław Witkiewicz herbu Nieczuja (zm. 1915 r.) – polski malarz, architekt, pisarz i teoretyk sztuki. Twórca i popularyzator stylu zakopiańskiego, ojciec Stanisława Ignacego Witkiewicza. 165. ROCZNICA URODZIN

2006 23 V – zmarł Kazimierz Klaudiusz Górski (ur. 1921 r.) – polski trener

i działacz piłkarski, w młodości zawodnik, grający na pozycji napastnika.

W latach 1970 –1976 był selekcjonerem reprezentacji Polski, którą

doprowadził do zwycięstwa w Igrzyskach Olimpijskich w 1972 r. oraz do

finału Igrzysk Olimpijskich w 1976 r. Największym osiągnięciem, jako trenera,

było zdobycie przez piłkarzy srebrnego medalu (III miejsce) na Mistrzostwach

Świata w Piłce Nożnej w 1974 r. W plebiscycie czasopisma „Piłka Nożna"

został uznany za najlepszego polskiego trenera XX w.


KALENDARIUM 2016

25

1931 25 V – urodziła się Krystyna Kersten z domu Goławska, pseud. Jan Bujnowski (zm. 2008 r. ) - historyk, profesor Instytutu Historii Polskiej Akademii Nauk, autorka prac dotyczących najnowszej historii Polski, publicystka. Napisała m.in. Narodziny systemu władzy. Polska 1943 - 1948, Polska - probierz porozumień jałtańskich, Jałta w polskiej perspektywie, Między wyzwoleniem a zniewoleniem. Polska 1944-1956. 85. ROCZNICA URODZIN

1926 26 V – urodził się Miles Dewey Davis III (zm. 28 IX 1991r.) – amerykański

trębacz, lider grup jazzowych i kompozytor, uznawany za jednego

z najbardziej znaczących i innowacyjnych muzyków XX wieku.

90. ROCZNICA URODZIN, 25. ROCZNICA ŚMIERCI

1911 27 V – urodziła się Maria Kaniewska właśc. Maria Kaniewska - Forbert (zm. 2005 r.) – polska reżyserka, scenarzystka, aktorka i pedagog. Wyreżyserowała takie filmy jak: Awantura o Basię (1959), Szatan z siódmej klasy (1960), Panienka z okienka (1964), czy Bicz Boży (1966). 105. ROCZNICA URODZIN

1981 28 V – zmarł Stefan Wyszyński (ur. 3 VIII 1901 r.)

35. ROCZNICA ŚMIERCI, 115. ROCZNICA URODZIN

1836 30 V – urodził się Aleksander Kotsis (zm. 1877 r.) – malarz, wybitny przedstawiciel polskiego realizmu XIX w., przyjaciel Jana Matejki i Artura Grottgera. Malował pejzaże, wnętrza, portrety oraz sceny rodzajowe z życia wsi. Jego obrazy to najczęściej małe formaty. 180. ROCZNICA URODZIN

1901 30 V – urodził się Mieczysław Fogg, właśc. Mieczysław Fogiel (zm. 1990 r.) – polski piosenkarz śpiewający barytonem lirycznym, którego kariera artystyczna rozpoczęła się w okresie międzywojennym i trwała przez kilka dziesięcioleci. Jego najbardziej znane utwory to: Tango milonga, To ostatnia niedziela, Jesienne róże, Pierwszy siwy włos, Mały biały domek, Już nigdy. 115. ROCZNICA URODZIN

1931 31 V – urodził się Bogumił Kobiela (zm. 1969 r.) – polski aktor teatralny i filmowy. Popularność zyskał grając w filmach najwybitniejszych polskich reżyserów, m.in. Munka i Wajdy. Zagrał m.in. w takich filmach jak: Eroica, Zezowate szczęście, Małżeństwo z rozsądku, Popiół i diament. 85. ROCZNICA URODZIN

http://pl.wikipedia.org/wiki/25_maja

KALENDARIUM 2016

26

CZERWIEC

1926 1 VI – urodziła się Marylin Monroe (zm.1962 r.) - amerykańska modelka i aktorka filmowa, legenda światowego kina lat 50. i 60. XX w. Najbardziej znane role w komediach: Pół żartem, pół serio, filmach obyczajowych: Przystanek autobusowy, dramacie psychologiczno –obyczajowym: Skłóceni z życiem. 90. ROCZNICA ŚMIERCI

2001 3 VI – zmarł Anthony Quinn, właśc. Antonio Rudolfo Oaxaca Quinn (ur. 1915 r.) – aktor amerykański pochodzenia meksykańsko - irlandzkiego, malarz i rzeźbiarz. Największe swoje kreacje stworzył w filmach: Grek Zorba, Krew na piasku, La strada, Dzwonnik z Notre Dame, Działa Navarony, Lawrence z Arabii, Dzieci Sancheza, Lew pustyni, Stary człowiek i morze. 15. ROCZNICA ŚMIERCI

1926 4 VI – urodził się Marek Sart, właśc. Jan Szczerbiński (zm. 2010 r.) –

polski kompozytor muzyki rozrywkowej i aranżer. Napisał muzykę m.in. do piosenek : Każda miłość jest pierwsza, Malowana lala, Wspomnienie. 90. ROCZNICA URODZIN

1941 4 VI – zmarł Wilhelm II (ur. 1859 r.) – ostatni niemiecki cesarz i król Prus, przedstawiciel dynastii Hohenzollernów. 75. ROCZNICA ŚMIERCI

2011 4 VI – zmarła Lilian Jackson Braun (ur. 1913r.) – amerykańska pisarka.

Autorka serii 29 kryminałów pt.: Kot, który... (w oryginale The Cat Who...). 5. ROCZNICA ŚMIERCI

1841 6 VI – urodziła się Eliza Orzeszkowa (zm. 1910 r.) – polska pisarka epoki

pozytywizmu. W 1904 roku kandydowała do Literackiej Nagrody Nobla. Najważniejsze jej dzieła to: Nad Niemnem, Meir Ezofowicz, Cham, Marta. 175. ROCZNICA URODZIN

1936 6 VI – urodził się Roman Zdzisław Wilhelmi (zm. 3 XI 1991 r.) –

polski aktor teatralny i filmowy. Aktor teatrów warszawskich. Zagrał w licznych filmach i serialach, m.in.: Czterej pancerni i pies, Zaklęte rewiry, Kariera Nikodema Dyzmy, Alternatywy 4, Bez znieczulenia. 80. ROCZNICA URODZIN, 25. ROCZNICA ŚMIERCI

KALENDARIUM 2016

27

1956 8 VI – zmarł Jan Lechoń, właśc. Leszek Józef Serafinowicz herbu Pobóg (ur.1899r.) – polski poeta, prozaik, krytyk literacki i teatralny. Był współzałożycielem kawiarni "Pod Pikadorem" i grupy poetyckiej Skamander. Należał do zarządu Związku Zawodowego Literatów Polskich, był sekretarzem generalnym PEN Clubu. Publikował w Wiadomościach Literackich. Debiutowa tomem wierszy Karmazynowy poemat. Lechoń był współzałożycielem Polskiego Instytutu Nauk i Sztuk w USA. Współpracował z radiem, redagował wiele periodyków polonijnych. Napisał także m.in.: Dziennik, O literaturze polskiej, Coraz trudniej żyć a umrzeć strach. Listy 1952-1955. 60. ROCZNICA ŚMIERCI

1926 10 VI – zmarł Antoni Gaudí (ur. 1852 r. ) – -

kataloński architekt i inżynier secesyjny słynący z wyjątkowych projektów. Był tercjarzem franciszkańskim, Sługa Boży Kościoła katolickiego. Od 1992 r. trwa proces beatyfikacyjny. Jego najsłynniejsze dzieła to: Sagrada Família, Casa Milà, Casa Batlló, Colonia Güell. 90. ROCZNICA ŚMIERCI

1941 10 VI – zmarł Ludwik Krzywicki, ps. K. R. Żywicki, J. F. Wolski (ur. 1859 r.) –

polski myśliciel marksistowski, socjolog i ekonomista, pedagog, działacz społeczny, polityk. Prekursor i jeden z twórców polskiej socjologii. 75. ROCZNICA ŚMIERCI

1936 11 VI – zmarł Robert Ervin Howard (ur. 22 I 1906 r.)

80. ROCZNICA ŚMIERCI, 110. ROCZNICA URODZIN 2006 16 VI – zmarł Igor Śmiałowski (Smirnow) (ur. 1917 r.) – polski aktor

teatralny i filmowy. Ważniejsze role teatralne: Franciszek Villon w Królu, tytułowa rola w Mazepie i Car w Kordianie, Baron Heeckeren w Maskaradzie. Wystąpił w filmach: Miasto nieujarzmione, Młodość Chopina, Epilog Norymberski,, Cudzoziemka oraz w serialach telewizyjnych: Stawka większa niż życie, Lalka, Kariera Nikodema Dyzmy. i in. Autor zbiorów anegdot teatralnych: Igor Śmiałowski opowiada oraz Igraszki z Melpomeną. 10. ROCZNICA ŚMIERCI

1936 18 VI – zmarł Maksim Gorki, właśc. Aleksiej Maksimowicz Pieszkow

(ur. 1868 r.) - wybitny rosyjski pisarz i działacz polityczny . Autor wielu dramatów: (Na dnie), powieści (Matka) i opowiadań (Foma Gordiejew). Wybitna postać rosyjskiego modernizmu tzw. srebrnego wieku. 80. ROCZNICA ŚMIERCI

KALENDARIUM 2016

28

1946 12 VI – urodził się Andrzej Woyciechowski (zm. 1995 r.) – polski dziennikarz. Założyciel i właściciel Radia ZET, jednej z pierwszych komercyjnych stacji radiowych w powojennej Polsce. Prowadził wywiady polityczne pt.: Gość Radia ZET oraz pierwszy polski talk-show Na każdy temat. 70. ROCZNICA URODZIN

1996 15 VI – zmarła Ella Jane Fitzgerald (ur. 1917 r.) – amerykańska

wokalistka jazzowa, zwana „Pierwszą Damą Piosenki”.

Jedna z najwybitniejszych śpiewaczek w historii tego gatunku.


1566 20 VI – urodził się król Polski Zygmunt III Waza (zm. 1632 r.) 450. ROCZNICA URODZIN

1926 22 VI – urodził się Tadeusz Konwicki (zm. 2015 r.)– polski prozaik,

scenarzysta i reżyser. Pozostawił po sobie bogatą spuściznę literacką

m.in.: Sennik współczesny, Kompleks polski, Mała apokalipsa i filmową -

był reżyserem takich filmów jak: Ostatni dzień lata, Salto, Dolina Issy,

Lawa i scenarzystą m.in.: Matki Joanny od Aniołów i Faraona.


2011 23 VI – zmarł Peter Falk (ur. 1927 r.) – amerykański aktor, utożsamiany głównie z rolą tytułowego porucznika w serialu Columbo. 5. ROCZNICA ŚMIERCI

1941 27 VI – urodził się Krzysztof Kieślowski i (zm. 13 III 1996 r.)


2001 27 VI – zmarła Tove Marika Jansson (ur. 1914 r.) – fińska pisarka

szwedzkojęzyczna, malarka, ilustratorka i rysowniczka komiksowa,

znana najbardziej jako autorka książek o Muminkach.

Jansson jest także autorką książek dla dorosłego odbiorcy, twórczynią

dzieł plastycznych (obrazów i fresków) i ilustratorką książek, takich jak

m.in. Hobbit, czyli tam i z powrotem Tolkiena, czy Alicja w Krainie Czarów

Lewisa Carrolla.


2001 27 VI – zmarł Jack Lemmon, właśc. John Uhler Lemmon III (ur. 1925 r.) –

amerykański aktor, znany zarówno z ról dramatycznych jak i komediowych.

Wystąpił w około 80 filmach, dwukrotnie nagrodzony Oscarem:

za drugoplanową rolę w filmie Mister Roberts i pierwszoplanową

w filmie Ocalić tygrysa. Inne filmy z jego udziałem to m.in.: Pół żartem,

pół serio, Garsoniera, Szczęście Harry'ego.


KALENDARIUM 2016

29

2011 27 VI – zmarł Maciej Zembaty, właśc. Jan Maciej Zembaty (ur. 1944 r.) –

polski poeta, satyryk, scenarzysta, reżyser radiowy, muzyk, bard i tłumacz

poezji Leonarda Cohena.


1941 29 VI – zmarł Ignacy Jan Paderewski herbu Jelita (ur. 1860 r.) –

polski pianista, kompozytor, działacz niepodległościowy i polityk.

W 1919 roku sprawował funkcje premiera i ministra spraw zagranicznych RP.


LIPIEC

1921 1 VII – urodził się Jerzy Stefan Stawiński (zm. 2010 r.) – polski prozaik, scenarzysta i reżyser filmów fabularnych, autor słuchowisk radiowych. Współtwórca największych sukcesów polskiej szkoły filmowej. Dorobek literacki Stawińskiego poświęcony jest głównie tematyce wojennej i okupacyjnej. Oprócz jego sztandarowej powieści Młodego warszawiaka zapiski z urodzin, napisał też m.in.: Światło we mgle i Piszczyk. Filmowe adaptacje jego utworów to m.in. : Jutro idziemy do kina, Pułkownik Kwiatkowski, Straszny sen Dzidziusia Górkiewicza, Eroica, Kanał. 95. ROCZNICA URODZIN

1921 1 VII – urodziła się Michalina Anna Wisłocka (zm. 2005 r.) – polska lekarka,

ginekolog, cytolog i seksuolog, autorka książek z dziedziny seksuologii: Sukces w miłości, Kalejdoskop seksu, Kultura miłości, Sztuka kochania, Sztuka kochania – w 20 lat później, Sztuka kochania – witamina M, oraz pamiętników: Miłość na całe życie. Wspomnienia z czasów beztroski. 95. ROCZNICA URODZIN

1991 1 VII – zmarł Michael Landon (ur. 31 X 1936 r.)

25. ROCZNICA ŚMIERCI, 80. ROCZNICA URODZIN 2001 1 VII - zmarła Halina Czerny - Stefańska ( ur. 1922 r.) -

najwybitniejsza polska pianistka, chopinistka. W 1949 r. została laureatką I nagrody IV edycji Konkursu Chopinowskiego (wspólnie z Bellą Dawidowicz z ZSRR). Prowadziła również działalność pedagogiczną, wykładając m.in. na takich uczelniach jak: University of Fine Arts and Music w Tokio, Elisabeth University of Music w Hiroszimie, Arts Akademy w Nagoya, Seznoku Gakuen Uozu University w Tovama, prowadziła także liczne kursy mistrzowskie. W 2001 r. Tokijski Uniwersytet Sztuk Pięknych i Muzyki Geidai uhonorował pianistkę tytułem Doktora Honoris Causa. 15. ROCZNICA ŚMIERCI

KALENDARIUM 2016

30

1961 2 VII – zmarł Ernest Miller Hemingway (ur. 1899 r.) – pisarz amerykański,

prozaik. Został laureatem Nagrody Pulitzera za opowiadanie Stary człowiek

i morze w 1953 roku oraz Nagrody Nobla w dziedzinie literatury w roku 1954.

Najsłynniejsze jego działa to: Komu bije dzwon, Pożegnanie z bronią,

Słońce też wschodzi, Śniegi Kilimandżaro.


1966 2 VII – zmarł Jan Brzechwa, właśc. Jan Wiktor Lesman, ps. Szer-Szeń,

Inspicjent Brzeszczot (ur. 1898 r.) – polski poeta pochodzenia żydowskiego,

autor wielu znanych bajek i wierszy dla dzieci, satyrycznych tekstów dla

dorosłych, a także tłumacz literatury rosyjskiej.

Autor tomików wierszy dla dzieci – Tańcowała igła z nitką, Kaczka Dziwaczka,

a także Akademii pana Kleksa, Przygody Pchły Szachrajki, Na wyspach

Bergamutach, Szelmowstwa lisa Witalisa.


1951 3 VII - zmarł Tadeusz Borowski (ur. 1922 r.) - polski poeta, prozaik, publicysta, więzień obozów: Auschwitz i Dachau. Poezja przeniknięta katastrofizmem. Powstają opowiadania ukazujące rozpad wartości humanistycznych i deprawację człowieka w hitlerowskim systemie masowej zagłady: Pożegnanie z Marią i Kamienny świat. 65. ROCZNICA ŚMIERCI

1971 3 VII – zmarł James „Jim” Douglas Morrison (ur. 1943 r.) – poeta i piosenkarz

rockowy, znany najlepiej jako wiodący wokalista i twórca tekstów psychodeliczno - rockowej grupy The Doors. Epizodycznie także prozaik, aktor, reżyser filmowy i scenarzysta. Sam uważał siebie bardziej za poetę niż muzyka, zaliczany do grona tzw. poetów wyklętych. 45. ROCZNICA ŚMIERCI

1941 4 VII – zmarł Tadeusz Boy-Żeleński – właśc. Tadeusz Kamil Marcjan Żeleński,

pseud. Boy herbu Ciołek (ur. 1874 r.) – polski tłumacz literatury francuskiej, krytyk literacki i teatralny, pisarz, poeta - satyryk, kronikarz, eseista, działacz społeczny. Przełożył na język polski niemal w całości kanon literatury francuskiej. Współtworzył kabaret Zielony Balonik. 75. ROCZNICA ŚMIERCI

1976 4 VII – zmarł Antoni Słonimski (ur. 1895 r.) – polski poeta, felietonista,

dramatopisarz, satyryk, krytyk teatralny i działacz. W 1918 r. współtworzył kawiarnię literacką Pod Picadorem, a w 1919 r. grupę poetycką Skamander. Jego teksty wykorzystywały m.in. kabarety Czarny Kot, Qui Pro Quo, Cyrulik Warszawski. Pisywał artykuły, wiersze i felietony do wielu gazet ogólnopolskich. Wpisany był na listę cenzorską. 40. ROCZNICA ŚMIERCI

KALENDARIUM 2016

31

1976 5 VII – zmarł Antoni Cierplikowski ps. Antoine (ur. 1884 r.) – fryzjer o międzynarodowej sławie, twórca nowych trendów w dziedzinie fryzjerstwa, a właściwie całej stylistyki kobiecej. Artysta i przyjaciel artystów, polityków i głów koronowanych, mecenas sztuki. Zwany „królem fryzjerów – fryzjerem królów”. W 1910 r. w Paryżu założył własny zakład fryzjerski. Wylansował modę na krótkie włosy, zapisując się w historii jako autor fryzury „na chłopczycę”. Czesał najbardziej znane artystki swoich czasów: Sarę Bernhardt, Josephine Baker, Édith Piaf, Brigitte Bardot. Przyjaźnił się z Xawerym Dunikowskim i Jeanem Cocteau. 40. ROCZNICA ŚMIERCI

1971 6 VII – zmarł Louis Daniel Armstrong ps. Satchmo lub Pops

(ur. 4 VIII 1901 r.) – amerykański trębacz i wokalista jazzowy.

Występował często w duecie z Ellą Fitzgerald.

Najsłynniejsze jego piosenki to: What a Wonderful World i Mona Lisa


1971 7 VII – zmarł Ub Iwerks , właśc. Ubbe Ert Iwwerks (ur. 24 III 1901 r.) − amerykański animator i technik efektów specjalnych, najbardziej znany jako twórca pierwszego wizerunku Myszki Miki. Przyjaźnił się z Waltem Disneyem, od którego otrzymał wolną rękę w rozwijaniu strony technologicznej animacji. W 1960 i 1965 roku za swoje osiągnięcia techniczne został wyróżniony Oscarem. 45. ROCZNICA ŚMIERCI, 115. ROCZNICA URODZIN

2006 8 VII – zmarł Juliusz Wiktor Gomulicki (ur. 1909 r.) - polski historyk literatury,

edytor, eseista, bibliofil, varsawianista, prawnik, autor kilkuset szkiców i prac naukowych. Od 1935 roku współredagował encyklopedię Ultima Thule. Pełnił liczne funkcje w życiu literackim, kulturalnym i naukowym, m.in. jako redaktor naczelny Nowych Książek (1949 - 1960). W 1957 roku współzakładał Towarzystwo Przyjaciół Książki. Zasłużony badacz i wydawca twórczości C.K. Norwida. Opracował także m.in. antologie: Księga wierszy polskich XIX wieku, Iskry z popiołów. Zapomniane opowiadania polskiego XIX wieku. 10. ROCZNICA ŚMIERCI

1871 10 VII – urodził się Marcel Proust (zm. 1922 r.) - francuski pisarz, autor cyklu

powieściowego: W poszukiwaniu straconego czasu. 145. ROCZNICA URODZIN

1986 10 VII – zmarł Tadeusz Piotrowski (ur. 1940 r.) – polski taternik, alpinista

i himalaista, autor książek o tematyce wspinaczkowej.

Napisał m.in.: W burzy i mrozie, W Ścianie Trolli, Naga Góra – Nanga Parbat.

Zginął na zboczach szczytu K2 w Karakorum.


KALENDARIUM 2016

32

1991 10 VII – zmarł Włodzimierz Słobodnik (ur. 1900 r. ) – polski poeta,

tłumacz literatury francuskiej, rosyjskiej i radzieckiej, satyryk, autor książek

dla młodzieży. Autor ponad 20 zbiorów wierszy, poematów, a także utworów

satyrycznych przeznaczonych głównie na scenę estradową bądź kabaretową.


1996 10 VII – zmarł Czesław Jacek Centkiewicz (ur. 1904 r.) – polski pisarz,

reportażysta, podróżnik. Był autorem szeregu powieści młodzieżowych

i reportażowych poświęconych terenom podbiegunowym; większość

z utworów napisał wspólnie z żoną Aliną.

Napisał m.in.: Anaruk, chłopiec z Grenlandii, Zaczarowana zagroda.


1931 11 VII – urodził się Jerzy Rudnicki, pseud. Druciarz (zm. 1988 r.) - polski alpinista taternik. W 1956 r. jako pierwszy Polak wszedł na Elbrus, wspinał się też w Alpach. Odkrywał nowe drogi taternickie, współuczestniczył w pierwszych zimowych przejściach najtrudniejszych tatrzańskich dróg. 85. ROCZNICA URODZIN

1986 12 VII – zmarł Wacław Kisielewski (ur. 1943 r.) – polski pianista i kompozytor.

Od 1963 r. współtworzył z Markiem Tomaszewskim duet fortepianowy Marek i Wacek. Opracował adaptacje licznych tematów rozrywkowych i utworów muzyki poważnej. Zmarł na skutek obrażeń odniesionych podczas wypadku samochodowego. 30. ROCZNICA ŚMIERCI

1911 16 VII – urodziła się Ginger Rogers, właśc. Virginia Katherine McMath

(zm. 1995 r.) - amerykańska aktorka i tancerka, zdobywczyni Oscara, znana głównie z serii filmów muzyczno - tanecznych, w których występowała w parze z Fredem Astaire'em - nagrała z nim 10 filmów, m.in. Wesoła rozwódka (1934). Dużą popularność przyniósł jej film Poszukiwaczki złota (Gold Diggers) z 1933 roku. W 1940 r. podjęła próbę zmiany emploi i wystąpiła w dramacie pt. Kitty Foyle, za który zdobyła Oscara. 105. ROCZNICA URODZIN

1936 17 VII – urodziła się Danuta Rinn, właśc. Danuta Smykla, także czasowo

Danuta Czyżewska (zm. 19 XII 2006 r.) – polska piosenkarka i aktorka. Jej najbardziej znane utwory to: Polskie skrzydła, Na deptaku w Ciechocinku, Gdyby choć raz, Tyle wdzięku, Gdzie ci mężczyźni. Grała również w filmach: Nagrody i odznaczenia, Zazdrość i medycyna, Bilans kwartalny, Doktor Murek, Kariera Nikosia Dyzmy. W ostatnich latach życia często występowała w polskich serialach, m.in.: w Niani, Graczykowie, czyli Buła i spóła, Samo Życie, Adam i Ewa. 80. ROCZNICA URODZIN, 10. ROCZNICA ŚMIERCI

KALENDARIUM 2016

33

1926 20 VII - zmarł Feliks Dzierżyński (ur. 1877 r.) - polityk polski i radziecki, jeden z inicjatorów utworzenia Socjaldemokracji Królestwa Polskiego i Litwy, fanatyk rewolucji, inicjator czerwonego terroru. 90. ROCZNICA ŚMIERCI

1886 23 VII – urodził się Władysław Szafer (zm. 1970 r.) – polski botanik, profesor

UJ, dyrektor krakowskiego Ogrodu Botanicznego, wieloletni dyrektor Instytutu Botaniki UJ. Zajmował się ochroną przyrody, florystyką, paleobotaniką, geografią roślin. Był twórcą polskiej szkoły paleobotanicznej, współtwórcą polskich parków narodowych, inicjatorem odtworzenia populacji żubra w Puszczy Białowieskiej. Opublikował około 700 publikacji, z czego 473 pozycji dotyczy ochrony przyrody. 130. ROCZNICA URODZIN

2011 23 VII – zmarła Amy Jade Winehouse (ur. 1983 r.) – angielska wokalistka soul,

jazz i R&B oraz autorka tekstów piosenek. 5. ROCZNICA ŚMIERCI

1926 24 VII – urodził się Andrzej Konic (zm. 2010 r.) – polski reżyser teatralny,

telewizyjny i filmowy, aktor i scenarzysta. Wyreżyserował dziewięć z osiemnastu odcinków wersji telewizyjnej serialu Stawka większa niż życie. 90. ROCZNICA URODZIN

1991 24 VII – zmarł Isaac Bashevis Singer (ur. 1902 r.) – pisarz żydowski

tworzący głównie w języku jidysz, dziennikarz.

Laureat Nagrody Nobla w dziedzinie literatury za rok 1978.

Bestsellerami w krajach anglojęzycznych okazały się dwie powieści:

Niewolnik oraz Szosza. Inne jego powieści to m.in.: powieści:

Sztukmistrz z Lublina, Rodzina Muszkatów.


2011 24 VII – zmarł Janusz Gniatkowski (ur. 1928 r.) – polski piosenkarz.

Szczyt popularności osiągnął w latach 50. XX w.

Najpopularniejsze piosenki to: Appassionata, Arrivederci Roma,

Indonezja.


1856 26 VII – urodził się George Bernard Shaw (zm. 1950 r.) – irlandzki dramaturg i prozaik, przedstawiciel dramatu realistycznego. Twórca koncepcji tzw. siły życiowej (Life Force) i ewolucji twórczej (Creative Evolution). Jest laureatem Nagrody Nobla w dziedzinie literatury za rok 1925. Jest także zdobywcą Oscara w roku 1938 roku za najlepszy scenariusz adaptowany do filmu: Pygmalion, co czyni go jedyną osobą w historii uhonorowaną Oscarem i Nagrodą Nobla. Napisał m.in.: Szczygli zaułek, Pigmalion. Romans w pięciu aktach, Dom serc złamanych. 160. ROCZNICA URODZIN

KALENDARIUM 2016

34

1906 27 VII – urodził się Jerzy Władysław Giedroyc książę herbu Hippocentaurus (zm. 2000 r.) – polski wydawca, publicysta, polityk i działacz emigracyjny, epistolograf. W Rzymie w 1946 r. założył Instytut Literacki, w ramach którego, po przenosinach do Paryża, wydawał, od 1947, miesięcznik „Kultura”. 110. ROCZNICA URODZIN

2001 29 I – zmarł Edward Gierek (ur. 1913 r.) – polski polityk, działacz

komunistyczny, w latach 1970 – 1980 I sekretarz KC PZPR. 15. ROCZNICA ŚMIERCI

SIERPIEŃ

1926 1 VIII – zmarł Jan Kasprowicz (ur. 1860 r.) – polski poeta, dramaturg,

krytyk literacki i tłumacz, przedstawiciel Młodej Polski. Uważany za jednego z najwybitniejszych poetów w dziejach literatury polskiej, stawianego na równi z Adamem Mickiewiczem. 90. ROCZNICA ŚMIERCI

1936 1 VIII – urodził się Yves Henri Donat Mathieu Saint Laurent (zm. 2008 r.) –

francuski projektant mody, współtwórca domu mody Yves Saint Laurent. Pierwszym jego sukcesem w świecie mody było zwycięstwo w konkursie, na projekt sukienki koktajlowej, organizowany przez firmę Woolmark. Ówczesna redaktor naczelna miesięcznika Vogue zaaranżowała jego spotkanie z Christianem Diorem, po której to Dior zatrudnił młodego Saint Laurenta na stanowisku głównego projektanta. Po śmierci Diora w 1957 roku YSL stanął na czele domu mody Dior i uratował go od bankructwa. Po kilku latach odszedł i założył własny dom mody. 80. ROCZNICA URODZIN

1901 3 VIII – urodził się Stefan Wyszyński (zm. 28 V 1981 r.) – polski biskup

rzymskokatolicki, prymas Polski w latach 1948 –1981, kardynał prezbiter od 1953 r., zwany Prymasem Tysiąclecia.

Był inicjatorem zawarcia 14 lutego 1950 r. porozumienia z władzami komunistycznymi. Wyszyński był pierwszym w historii Kościoła katolickiego hierarchą, który zdecydował się na układy z państwem rządzonym przez komunistów. W zamian za zagwarantowanie nauczania religii w szkołach i funkcjonowanie Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego polski Kościół uznał granice Ziem Odzyskanych Polski Ludowej. 115. ROCZNICA URODZIN, 35. ROCZNICA ŚMIERCI

1901 4 VIII – urodził się Louis Daniel Armstrong (zm. 6 VII 1971 r.)


KALENDARIUM 2016

35

1876 7 VIII – urodziła się Mata Hari właśc. Margaretha Geertruida McLeod z domu Zelle (zm. 1917 r.) - tancerka holenderska, najsławniejsza „kobieta szpieg”. Występowała pod pseudonimem Mata Hari (w jęz. indonezyjskim - słońce, dosł. oko dnia). Była też luksusową prostytutką, a jej kochankami byli politycy i oficerowie armii. W 1917 r. została oskarżona we Francji o szpiegostwo. Miała działać jako podwójny agent na usługach Francji i Niemiec. Jej działalność miała być przyczyną śmierci tysięcy żołnierzy na frontach I wojny światowej. 140. ROCZNICA URODZIN

1991 7 VIII – zmarła Kalina Jędrusik, także Kalina Jędrusik - Dygat (ur. 1930 r.) –

polska aktorka teatralna i filmowa, piosenkarka i artystka kabaretowa.


1946 13 VIII – zmarł Herbert George Wells (ur. 21 IX 1866 r.)


1941 14 VIII – zmarł Maksymilian Maria Kolbe (ur. 1894 ) - franciszkanin, kapłan i męczennik, założyciel klasztorów w Niepokalanowie i Nagasaki. Twórca i redaktor „Rycerza Niepokalanej” i „Małego Dziennika”. W 1941 r. poniósł dobrowolną śmierć, w bunkrze głodowym obozu koncentracyjnego Auschwitz, zamiast jednego ze współwięźniów. 75. ROCZNICA ŚMIERCI

1956 14 VIII – zmarł Bertolt Brecht (ur. 1898 r.) - niemiecki dramaturg, poeta i prozaik. Twórca i teoretyk „teatru epickiego”. Założyciel teatru „Berliner Ensemble”. Najsłynniejsze utwory: Opera za trzy grosze i Matka Courage. 60. ROCZNICA ŚMIERCI

1771 15 VIII – urodził się Sir Walter Scott (zm. 1832 r.) -

szkocki poeta i powieściopisarz, który wywarł wielki wpływ na romantyzm europejski. Zapoczątkował gatunek powieść poetyckiej, stworzył wzór nowożytnej powieści historycznej: Waverley, Rob Roy, Ivanhoe, Pani Jeziora. 245. ROCZNICA URODZIN

1966 15 VIII - zmarł Jan Kiepura (ur. 1902 r.) – najsłynniejszy polski śpiewak

operowy, tenor. Odnosił sukcesy na czołowych scenach świata m.in. w La Scali i w Metropolitan Opera House, jak również w salach koncertowych i na ekranie kinowym. Za pieniądze zarobione na koncertach wybudował w Krynicy - Zdroju willę "Patria". Od 1967 r. corocznie odbywa się w Krynicy Europejski Festiwal im. Jana Kiepury (dawniej: Festiwal Arii i Pieśni im. Jana Kiepury). Kiepura wystąpił w dwunastu filmach muzycznych, polskich i zagranicznych m.in. O czym się nie myśli (1926), Neapol, śpiewające miasto (1930), Zdobyć cię muszę (1933). 50. ROCZNICA ŚMIERCI

KALENDARIUM 2016

36

1946 17 VIII – urodził się Eugeniusz Priwieziencew (zm. 2005 r.) – polski aktor teatralny i filmowy, reżyser, scenarzysta, dramaturg. Grał m.in. w Piratach Romana Polańskiego oraz w filmach Krzysztofa Zanussiego: Barwy ochronne, Spirala, Kontrakt, Cwał. Dużą popularność przyniosła mu rola organisty Antoniego Pereszczaki w polskim serialu telewizyjnym Złotopolscy. 70. ROCZNICA URODZIN

1936 19 VIII – zmarł Federico García Lorca (ur. 1898 r.) - hiszpański poeta

i dramaturg, także malarz, pianista i kompozytor. Uważany za największego pisarza hiszpańskiego 1. połowy XX wieku. Zwolennik republiki i rewolucjonista. Przyjaciel Salvadora Dali. Został zamordowany przez chadecką bojówkę na początku hiszpańskiej wojny domowej. 80. ROCZNICA ŚMIERCI

1926 23 VIII – zmarł Rudolph Valentino właśc. Rodolfo Alfonso Raffaello Piero

Filiberto Guglielmi di Valentina d'Antoguolla (ur. 1895r.) – włoski aktor filmowy, gwiazda kina niemego. Najsłynniejszy jego film to Czterech jeźdźców Apokalipsy. 90. ROCZNICA ŚMIERCI

1966 24 VIII – zmarł Tadeusz Komorowski, ps. „Bór”, „Znicz”, „Lawina”,

„Korczak” (ur. 1895 r.) – generał dywizji Wojska Polskiego, dowódca

Armii Krajowej, Naczelny Wódz, kawaler Orderu Orła Białego i Virtuti Militari.


1811 31 VIII – urodził się Théophile Gautier (zm.1872 r.) – pisarz francuski, przedstawiciel romantyzmu, prekursor parnasizmu. Zwolennik teorii „sztuka dla sztuki”. Twórca zbiorów poezji: Émaux et camées i powieści: Panna de Maupin. Zajmował się krytyką literacką, teatralną i artystyczną. 205. ROCZNICA URODZIN

WRZESIEŃ

1901 1 IX – urodził się Jerzy Bronisław Braun, ps. Bronisław Rogowski (zm. 1975 r.) pisarz polski, działacz polityczny, poeta, dramaturg, krytyk literacki, publicysta, scenarzysta, filozof, harcerz. Jako ostatni Delegat Rządu na Kraj i przewodniczący Rady Jedności Narodowej zredagował Testament Polski Walczącej i Manifest do Narodu Polskiego i Narodów Zjednoczonych. Autor bardzo popularnej harcerskiej pieśni Płonie ognisko i szumią knieje. 115. ROCZNICA URODZIN

KALENDARIUM 2016

37

1911 2 IX – urodził się Czesław Janczarski, ps. Jan Antkiewicz (zm. 19 V 1971 r.)


1976 2 IX – zmarł Stanisław Grochowiak (ur. 1934 r.) – polski poeta,

dramatopisarz i publicysta. W 1951 roku debiutował jako poeta. W 1956 roku

opublikował jednocześnie powieść Plebania z magnoliami oraz pierwszy zbiór

wierszy Ballada rycerska. Uchodzi za jednego z głównych twórców tzw.

pokolenia Współczesności. Uprawiał krytykę literacką, artystyczną i filmową.


1991 3 IX – zmarł Frank Capra (ur. 1897 r.) – amerykański reżyser filmowy

pochodzenia włoskiego, trzykrotny zdobywca Oscara za reżyserię filmów:

Ich noce, Pan z milionami i Cieszmy się życiem .


2006 4 IX – zmarł Steve Irwin, właśc. Stephen Robert Irwin, znany też jako

Crocodile Hunter (ur. 1962 r.) – australijski przyrodnik, prezenter telewizyjny,

a od 1991 roku również dyrektor Australia Zoo w Beerwah w stanie Queensland

w Australii. Był zagorzałym działaczem na rzecz ochrony środowiska. Odkrył

żółwia Irwina, którego nazwano na cześć Steve'a. Na świecie zasłynął m.in.

dzięki występom w programach na Animal Planet oraz Discovery Channel.

Zmarł w Port Douglas w Australii w wyniku przebicia serca przez ogon płaszczki.


1946 5 IX – urodził się Freddie Mercury, właśc. Farrokh Bulsara (zm. 24 XI 1991 r.)

– brytyjski muzyk, wokalista rockowy i autor tekstów, frontman brytyjskiej grupy

Queen. Wielokrotnie wyróżniany tytułem jednego z najlepszych wokalistów w

historii muzyki popularnej. Autor takich utworów jak „Bohemian Rhapsody”,

„We Are the Champions”, „Somebody to Love”, „Killer Queen”.


2011 6 IX – zmarł Janusz „Kuba” Morgenstern (ur. 1922 r.) –

polski reżyser i producent filmowy.

Jako reżyser zadebiutował filmem: Do widzenia, do jutra.

Reżyser seriali: Stawka większa niż życie, Kolumbowie, Polskie drogi.


1936 7 IX – urodził się Buddy Holly, właśc. Charles Hardin Holley (zm. 3 II 1959 r.) –

amerykański piosenkarz, pionier rock&drolla, gitarzysta, kompozytor.

W nocy z 2 na 3 lutego 1959 zginął w wypadku lotniczym, w którym śmierć

poniósł także m.in. 17-letni Ritchie Valens, Ten dzień przeszedł do historii

jako The Day the Music Died.


KALENDARIUM 2016

38

1976 9 IX – zmarł Mao Zedong (Tse - tung) (ur. 1893 r.) - komunistyczny przywódca chiński. Od 1943 r. szef biura politycznego oraz Przewodniczący Komitetu Politycznego Komunistycznej Partii Chin (aż do śmierci). 1 X 1949 roku na placu Tian'anmen Mao ogłosił powstanie Chińskiej Republiki Ludowej. Przez następne lata przeprowadzono szereg kampanii politycznych i gospodarczych, takich jak: kampania przeciwko prawicowcom, wielki skok naprzód, rewolucja kulturalna, które doprowadziły do śmierci dziesiątki milionów ludzi. 40. ROCZNICA ŚMIERCI

2006 9 IX – zmarł Lucjan Kydryński (ur. 1929 r.) – polski dziennikarz,

konferansjer, prezenter sceniczny, publicysta. Prowadził liczne festiwale, np. w Opolu i Sopocie. Jest autorem kilkunastu książek, m.in. monografii George'a Gershwina

i Johanna Straussa, a także o duecie fortepianowym: Marek i Wacek: historia prawdziwa. 10. ROCZNICA ŚMIERCI

1821 10 IX - zmarł Franciszek Zabłocki (ur. 1752 r.) - komediopisarz, poeta,

autor Sarmatyzmu i Fircyka w zalotach. 195. ROCZNICA ŚMIERCI

1996 13 IX – zmarł Tupac Amaru Shakur (ur. 1971 r.) - znany również jako

2Pac i Makaveli – amerykański raper, poeta, aktor. Debiutował z zespołem

Digital Underground. Współtwórca grup One Nation Emcees i 2 From The Crew.

Zmarł w wieku 25 lat na skutek odniesionych ran, sześć dni po strzelaninie.

Sprawa morderstwa Tupaca wciąż zostaje nierozwiązana.


1886 14 IX – urodził się Jan Masaryk (zm. 1948 r.) - czechosłowacki dyplomata i polityk socjaldemokratyczny, minister spraw zagranicznych Czechosłowacji w latach 1940 – 1948, ambasador Czechosłowacji w Wielkiej Brytanii w okresie 1925 – 1938, wolnomularz. Od 1919 r. pracował w służbie dyplomatycznej. W 1938 r., będąc ambasadorem w Wielkiej Brytanii, podał się do dymisji na znak protestu przeciwko decyzjom konferencji monachijskiej. Zginął tragicznie w trakcie tzw. rewolucji lutowej. 130. ROCZNICA URODZIN

1916 14 IX – urodził się Augustyn Jankowski (zm. 2005 r.), właśc. Bogdan

Jankowski – benedyktyn, opat tyniecki, biblista, redaktor naukowy Biblii Tysiąclecia, członek Papieskiej Komisji Biblijnej Kongregacji Nauki Wiary, doktor honoris causa PAT. Napisał 30 własnych książek, był współautorem kolejnych 10. Opublikował też ponad 100 artykułów w pismach teologicznych i dziełach zbiorowych. 100. ROCZNICA URODZIN

KALENDARIUM 2016

39

1991 14 IX – zmarł Mieczysław Czechowicz (ur. 1930 r.) – polski aktor teatralny,

kabaretowy, filmowy i telewizyjny.

Na dużym ekranie zadebiutował w 1953 roku w filmie politycznym Piątka

z ulicy Barskiej. W 1958 roku współzałożył Kabaret Koń. Rozgłos

przyniosłymu niezapomniane kreacje i piosenki w telewizyjnym programie

Kabaret Starszych Panów. Zdobył serca najmłodszej widowni użyczając

swojego głosu Misiowi Uszatkowi.


2006 15 IX – zmarła Oriana Fallaci (ur. 1929 r.) – włoska dziennikarka i pisarka,

autorka szeroko rozpowszechnionych wywiadów, jedna z najbardziej znanych

dziennikarek XX wieku. Przeprowadziła wywiady z postaciami takimi jak: Henry

Kissinger, szach Iranu, ajatollah Chomeini, Willy Brandt, Deng Xiaoping,

Ariel Szaron, Lech Wałęsa, pułkownik Muammar al-Kadafi,

Federico Fellini, Sammy Davis Jr, Zulfikar Ali Bhutto, Nguyễn Cao Kỳ,

Jasir Arafat, Indira Gandhi, Alexandros Panagoulis, arcybiskup

Makarios III, Golda Meir, Nguyễn Văn Thiệu, Haile Selassie i Sean Connery.

Była autorką również książek i esejów dotyczących bieżących wydarzeń.


1911 19 IX – urodził się Sir William Golding (zm. 1993r.) - brytyjski pisarz, poeta, laureat Nagrody Nobla w 1983 roku i Nagrody Bookera w 1980 roku. Najbardziej znaną jego powieścią jest Władca much, a także Spadkobiercy i Wieża. 105. ROCZNICA URODZIN

1961 20 IX – zmarł Andrzej Munk (ur. 16 X1921 r.) – polski reżyser filmowy,

jeden z przedstawicieli nurtu zwanego polską szkołą filmową. Najsłynniejsze jego filmy to: Eroica, Zezowate szczęście, Pasażerka. Zginął w wypadku samochodowym. 55. ROCZNICA ŚMIERCI, 95. ROCZNICA URODZIN

1866 21 IX – urodził się Herbert George Wells (zm. 13 VIII 1946 r.) –

powieściopisarz angielski, jeden z pionierów gatunku science fiction.

Napisał m.in. książki: Wehikuł czasu, Niewidzialny człowiek,

Wyspa doktora Moreau, Wojna światów.


1896 24 IX – urodził się Tadeusz Sygietyński (zm. 1955 r.) – polski kompozytor i dyrygent, pedagog muzyczny, założyciel Państwowego Zespołu Ludowego Pieśni i Tańca "Mazowsze" (1948 r.). Skomponował 20 tańców ludowych (najbardziej znane to: Trzy tańce polskie na orkiestrę i Oberek na orkiestrę), 28 piosenek estradowych, operę - balet Karczma na rozdrożu, Szkice mazowieckie i koncert fortepianowy Capriccio.

KALENDARIUM 2016

40

Najbardziej znane utwory "Mazowsza" opracowane przez niego to: Kukułeczka, Polonez warszawski, Warszawski dzień, Ej przeleciał ptaszek. 120. ROCZNICA URODZIN

1906 25 IX – urodził się Dmitrij Dmitrijewicz Szostakowicz (zm. 1975 r.) -

rosyjski kompozytor, pianista i pedagog, często uważany za najwybitniejszego symfonika XX wieku. 15 symfonii stanowi najważniejszą część całego muzycznego dorobku Szostakowicza. 110. ROCZNICA URODZIN

1936 24 IX - urodził się James Maury Henson, znany jako Jim Henson (zm. 1990 r.) - amerykański lalkarz, twórca Muppetów i Fraglesów oraz takich programów telewizyjnych jak: The Muppet Show i Ulica Sezamkowa.


1991 27 IX – zmarł Stefan Kisielewski (ur. 7 III 1911 r.)


1986 28 IX – zmarła Ewa Szelburg - Zarembina, właśc. Irena Ewa Szelburg

(ur. 1899 r.) – powieściopisarka, poetka, dramaturg, eseistka, najbardziej

znana z twórczości dla dzieci i młodzieży. Pierwszy Kanclerz Kapituły Orderu

Uśmiechu. Wybrane publikacje: A...a...a... Kotki dwa, Kije samobije i inne

baśnie, Idzie niebo ciemną nocą, cykl: Rzeka kłamstwa: Wędrówka Joanny,

Ludzie z wosku, Miasteczko aniołów, Iskry na wiatr, Gaudeamus.


1991 28 IX – zmarł Miles Dewey Davis III (ur. 26 V 1926 r.)


PAŹDZIERNIK

1946 2 X – zmarł Ignacy Mościcki (ur. 1867 r.) - polski polityk i uczony

(chemik), profesor Politechniki Lwowskiej. Twórca metody wytwarzania kwasu azotowego z powietrza, założyciel Chemicznego Instytutu Badawczego, zwolennik Józefa Piłsudskiego, prezydent Rzeczypospolitej Polskiej w latach 1926 – 1939. 70. ROCZNICA ŚMIERCI

1981 3 X – zmarł Tadeusz Marian Kotarbiński (ur. 31 III 1886 r.)


KALENDARIUM 2016

41

2011 4 X – zmarła Zofia Nasierowska, Zofia Nasierowska-Majewska (ur. 1938 r.) – polska fotograficzka, specjalizująca się w fotografii portretowej. Jest autorką zdjęć znanych ludzi ze świata teatru, filmu, sztuki, kultury. Autorka książek, m.in.: Fotografia smaku, czyli 24 obiady dla początkujących i zaawansowanych, Fotonostalgia. Znani i lubiani w obrazie i anegdocie, Trzy podróże. 5. ROCZNICA ŚMIERCI

1936 5 X - urodził się Václav Havel (zm. 18 XII 2011 r.) - czeski pisarz i dramaturg,

działacz antykomunistyczny. Dziewiąty i ostatni prezydent Czechosłowacji (1989–1992) oraz pierwszy prezydent Czech (1993–2003). 80. ROCZNICA URODZIN, 5. ROCZNICA ŚMIERCI

2011 5 X – zmarł Steven Paul Jobs (ur. 1955 r.) – współzałożyciel, prezes

i przewodniczący rady nadzorczej Apple Inc. Wprowadził na rynek komputer iMac, odtwarzacz iPod , internetowy sklep muzyczny iTunes Store, telefon komórkowy iPhone, tablet iPad. 5. ROCZNICA ŚMIERCI

1926 8 X – urodził się Krzysztof Jan Skubiszewski (zm. 2010 r. ) – polski polityk,

profesor, minister spraw zagranicznych w latach 1989 – 1993. Kawaler Orderu Orła Białego. Odznaczony najwyższymi orderami polskimi i międzynarodowymi, w tym : Krzyżem Wielkim Orderu Odrodzenia Polski, Krzyżem Wielkim Orderu Błogosławionego Piusa IX, Orderem Wielkiego Księcia Giedymina II klasy i Krzyżem Zasługi Republiki Federalnej Niemiec. 90. ROCZNICA URODZIN

1936 9 X – urodziła się Agnieszka Osiecka (zm. 1997 r.) - polska poetka, autorka

tekstów piosenek, pisarka, reżyser teatralny i telewizyjny, dziennikarka. Agnieszka Osiecka napisała około 2000 piosenek, wydanych m.in. w tomach: Kolory (1963), Wyszłam i nie wróciłam (1969), Listy śpiewające (1971), Sztuczny miód (1977), Żywa reklama (1985), Śpiewające piaski (1989), Opisanie szopki (1991). W 2004 r. Polskie Wydawnictwo Muzyczne rozpoczęło edycję Wielkiego śpiewnika Agnieszki Osieckiej, w którym umieszczono blisko 500 piosenek zebranych w 13 tomach. Niektóre słynne piosenki Agnieszki Osieckiej: Małgośka, Ballada o pancernych, Od nocy do nocy i wiele , wiele innych. 80. ROCZNICA URODZIN

2006 9 X - zmarł Marek Michał Grechuta (ur. 1945 r.) – polski piosenkarz, poeta,

kompozytor i malarz, z wykształcenia architekt. Interesował się także rzeźbą i filozofią. Uznawany za najważniejszego przedstawiciela polskiej poezji śpiewanej. Popularne piosenki: Niepewność, Nie dokazuj, Będziesz moją panią, Dni, których nie znamy, Wiosna - ach to ty, W malinowym chruśniaku. 10. ROCZNICA ŚMIERCI

KALENDARIUM 2016

42

1991 10 X – zmarł Andrzej Zaucha (ur. 1949 r.) – polski wokalista jazzowy

i piosenkarz, także saksofonista altowy i perkusista, instrumentalista,

aktor, artysta kabaretowy. Zmarł śmiercią tragiczną w wyniku postrzału.


2011 11 X – zmarł Krzysztof Chamiec, właśc. Krzysztof Jaxa - Chamiec (ur. 1930 r.) – polski aktor, teatralny, filmowy i telewizyjny. Ważniejsze role: tytułowa w Koriolanie, Cezar w Antoniuszu i Kleopatrze tytułowa w Kaliguli, Astrow w Wujaszku Wani, Stawrogin w Biesach , tytułowa w Cyrano de Bergerac Także liczne role w Teatrze TV. Występował także w filmach, m.in.: Złoto, Pierwszy dzień wolności, Walkower, Życie raz jeszcze, Przedświąteczny wieczór, Barwy walki, Gwiezdny Przypadek Pekosińskiego. 15. ROCZNICA ŚMIERCI

1996 12 X – zmarł Jean René Lacoste, zw. "The Crocodile" (ur. 1904 r.) –

francuski tenisista.

Razem z Cochetem, Brugnonem i Borotrą nazywano ich „czterema

muszkieterami tenisa”. Po zakończeniu kariery założył firmę – Lacoste,

która początkowo produkowała odzież sportową, potem rozszerzyła swój

asortyment.


1921 16 X – urodził się Andrzej Munk (zm. 20 IX 1961 r.) 95. ROCZNICA URODZIN, 55. ROCZNICA ŚMIERCI

1946 16 X – zmarł Ulrich Friedrich Willy Joachim von Ribbentrop

(ur. 1893 r.) - minister spraw zagranicznych III Rzeszy w latach 1938 - 1945. Od 1934 roku kierownik biura do spraw zagranicznych NSDAP, zwanego najpierw Büro Ribbentrop, a następnie Dienststelle Ribbentrop. W 1936 r. został ambasadorem III Rzeszy w Londynie. 23 sierpnia 1939 roku w Moskwie podpisał ze strony III Rzeszy tzw. pakt Ribbentrop - Mołotow z ZSRR, którego istotą był tajny protokół, w którym III Rzesza i ZSRR rozstrzygały o przyszłym podziale Polski, krajów bałtyckich (Litwy, Łotwy, Estonii oraz Finlandii) pomiędzy ZSRR a III Rzeszę. Podczas II wojny światowej, Ribbentrop ponosił odpowiedzialność m.in. za deportacje ludności żydowskiej, z krajów państw podporządkowanych Rzeszy, do obozów zagłady. Sądzony przez Międzynarodowy Trybunał Wojskowy w Norymberdze został skazany na karę śmierci. Wyrok wykonano 16 X 1946 roku. 70. ROCZNICA ŚMIERCI

KALENDARIUM 2016

43

1901 17 X – zmarł Michał Bałucki (ur. 1837 r.) - komediopisarz i prozaik. Autor popularnych do dziś satyryczno - obyczajowych komedii z życia mieszczaństwa galicyjskiego : Grube ryby, Dom otwarty, powieści tendencyjnych i politycznych: Młodzi i starzy, pozytywistycznych Z obozu do obozu. 115. ROCZNICA ŚMIERCI

1931 18 X - zmarł Thomas Alva Edison - (ur. 1847 r.) - amerykański wynalazca,

samouk, przedsiębiorca. Opatentował ponad 1000 wynalazków m.in. gramofon, żarówkę elektryczną. 85. ROCZNICA ŚMIECI

2011 20 X – zmarł Mu’ammar al-Kaddafi (ur. 1942 r.) - libijski pułkownik,

polityk i rewolucjonista. W latach 1969 – 2011 sprawował w Libii władzę autorytarną. 5. ROCZNICA ŚMIERCI

2011 24 X – zmarła Zofia Radwańska - Paryska (ur. 3 V 1901 r.)

15. ROCZNICA ŚMIERCI, 115. ROCZNICA URODZIN 1881 25 X – urodził się Pablo Ruiz Picasso (zm. 1973 r.) - hiszpański malarz,

rzeźbiarz, grafik i ceramik, uznawany za jednego z najwybitniejszych artystów XX wieku. Działał głównie we Francji. Uważany za największego malarza epoki i za jednego z twórców kubizmu. Słynne działa : Autoportret, Życie, Kuglarze, Guernica, Radość życia. 135. ROCZNICA URODZIN

1916 27 X - urodził się Kazimierz Brandys (zm. 2000 r.) – polski prozaik, eseista, autor scenariuszy filmowych. Jako ostatni z Polaków pochowany na paryskim cmentarzu Pere Lachaise. Napisał m.in. : Matkę Królów, Romantyczność, Jak być kochaną i inne opowiadania. 100. ROCZNICA URODZIN

1936 31 X – urodził się Michael Landon, właśc. Eugene Maurice Orowitz

(zm. 1 VII 1991 r.) – amerykański aktor, reżyser, scenarzysta oraz producent

filmowy i telewizyjny.

Największą sławę przyniosły mu kreacje: Josepha 'Małego Joe' Cartwrighta

w serialu Bonanza, postać Charlesa Philipa Ingallsa w serialu Domek na prerii

oraz rola Jonathana Smitha w serialu Autostrada do nieba.


KALENDARIUM 2016

44

LISTOPAD

1906 2 XI – urodził się Luchino Visconti di Modrone (zm. 17III 1976 r.) –

hrabia di Lonate Pozzolo, włoski scenarzysta i reżyser teatralny, filmowy i operowy oraz pisarz. Najbardziej znane jego filmy to: Opętanie, Boccaccio '70, Zmierzch bogów, Śmierć w Wenecji. 110. ROCZNICA URODZIN, 40. ROCZNICA ŚMIERCI

1996 2 XI – zmarł Artur Adam Międzyrzecki (ur. 1922 r.) – polski poeta, tłumacz

literatury francuskiej i anglosaskiej, autor słów piosenek, działacz społeczny i polityczny. Prezes polskiego PEN Clubu, wiceprezes światowego PEN Clubu.. Oprócz twórczości własnej dokonał również przekładów utworów Apollinaire'a, Rimbauda, Baudelaire'a, Mandelsztama. W 1992 r. wydał, wraz z żoną Julią Hartwig, antologię poezji amerykańskiej: Opiewam nowoczesnego człowieka. 20. ROCZNICA ŚMIERCI

1971 3 XI – zmarła Janina Porazińska (ur. 1888 r.) – polska poetka, prozaik,

tłumaczka literatury szwedzkojęzycznej. Debiutowała w 1903 roku na łamach „Wędrowca” jako poetka. Współpracowniczka pism dla dzieci: „Przyjaciela Dzieci”, „Promyka” i „Promyczka”. Napisała m.in.: W Wojtusiowej izbie, Za górami... za lasami..., Kto mi dał skrzydła, I w sto koni nie dogoni, Pamiętnik Czarnego Noska. 45. ROCZNICA ŚMIERCI

1991 3 XI – zmarł Roman Zdzisław Wilhelmi (ur. 6 VI 1936 r.)

25. ROCZNICA ŚMIERCI, 80. ROCZNICA URODZIN 1931 4 XI – zmarł Artur Oppman (ur. 1867 r.) – poeta okresu Młodej Polski

piszący pod pseudonimem Or – Ot. Pułkownik WP. Autor patriotycznych wierszy lirycznych i poematów historycznych, wierszy o dawnej Warszawie: Stare Miasto, utworów dla dzieci i młodzieży: Legendy warszawskie. 85. ROCZNICA ŚMIERCI

2006 20 XI – zmarł Robert Bernard Altman (ur. 1925 r.) – amerykański reżyser,

scenarzysta i producent filmowy. Laureat honorowego Oscara za całokształt

twórczości.

Pracował w telewizji przy popularnych serialach: Alfred Hitchcock

przedstawia..., Bonanza. Wybrane filmy: M.A.S.H., Nashville, Na skróty,

Buffalo Bill i Indianie, Pret-á-Porter.


KALENDARIUM 2016

45

2011 20 XI – zmarł Olgierd Budrewicz (ur. 1923 r.) – polski dziennikarz, reportażysta,

pisarz, varsavianista, podróżnik. Autor ponad 30 książek podróżniczych i

biograficznych. Napisał m.in.: Baedeker warszawski, Sagi warszawskie,

Pozłacana dżungla, Równoleżnik zero, Karnawał na wulkanie, Ta przeklęta

susza, Piekło w kolorach.


2011 21 XI – zmarła Anne Inez McCaffrey (ur. 1926r.) –

amerykańska pisarka science fiction oraz fantasy, najbardziej znana

z cyklu Jeźdźcy Smoków z Pern.


1826 24 XI – urodził się Carlo Collodi, właśc. Carlo Lorenzini (zm. 1890 r.) – włoski pisarz i dziennikarz. Autor powieści i komedii, najbardziej znany jest jako autor Pinokia. 190. ROCZNICA URODZIN

1991 24 XI – zmarł Freddie Mercury, właśc. Farrokh Bulsara (ur. 5 IX 1946 r.)


2011 24 XI – zmarł Andrzej Mandalian, krypt. X - 666 (ur. 1926 r.) –

polski poeta, scenarzysta filmowy, tłumacz literatury rosyjskiej na

język polski. Tłumaczył m.in. poezje Osipa Mandelsztama, Bułata Okudżawy,

Josifa Brodskiego.


1871 28 XI – urodził się Andrzej Strug (zm. 1937r. ) - pisarz, działacz PPS. Autor noweli i powieści z życia rewolucjonistów polskich, z czasów I wojny światowej i początków naszej niepodległości: Ludzie podziemni, Dzieje jednego pocisku, Pokolenie Marka Świdy, trylogia Żółty krzyż. 145. ROCZNICA URODZIN

1881 28 XI – urodził się Stefan Zweig (zm. 1942 r.) - austriacki poeta,

prozaik i dramaturg. Autor powieści biograficznych m.in.: Marii Stuart, Marii Antoniny, powieści psychologicznych: Niecierpliwość serca, antywojennego dramatu: Jeremiasz. 135. ROCZNICA URODZIN

1981 29 XI – zmarła Natalie Wood, właśc. Natalia Nikołajewna Zacharienko

(ur. 1938 r.) – amerykańska aktorka.

Zagrała w ponad 50 filmach, m.in.: Buntowniku bez powodu,

Płonących wzgórzach, West Side Story, Wiosennej bujności traw.

Zdobyła 3 nominacje do Oscara. Zginęła tragicznie.


KALENDARIUM 2016

46

2001 29 XI – zmarł George Harrison (ur. 1943 r.) – angielski muzyk

i kompozytor muzyki rockowej. Członek zespołu muzycznego The Beatles.

Od końca lat 70. do początku lat 90. aktywnie działał jako producent filmowy.


2006 29 XI – zmarł Leon Stanisław Niemczyk (ur. 1923,r.) – polski aktor

filmowy i teatralny.

W ciągu ponad 50. lat kariery zagrał w około 400 filmach polskich

i prawie 150 zagranicznych, głównie niemieckich. Grał także w filmach

czechosłowackich, jugosłowiańskich i francuskich.

Najbardziej znane filmy z jego udziałem to: Baza ludzi umarłych , Pociąg,

Krzyżacy, Nóż w wodzie (nominowany do Oscara), Rękopis znaleziony

w Saragossie, Wielki Szu. Grał również w bardzo popularnych serialach

telewizyjnych: Złotopolscy, Klan, Na dobre i na złe i Ranczo.


2011 30 XI – zmarł Zdeněk Miler (ur. 21 II 1921 r.) – czeski reżyser,

scenarzysta i rysownik, twórca filmów animowanych, m.in. bardzo

popularnego wśród dzieci Krecika .


GRUDZIEŃ

2011 4 XII – zmarł Adam Stanisław Hanuszkiewicz (ur. 1924 r.) –

polski aktor i reżyser teatralny. Wieloletni dyrektor artystyczny Teatru Narodowego oraz Teatru Nowego w Warszawie. 5. ROCZNICA ŚMIERCI

1911 5 XII – urodził się Władysław Szpilman, ps. Al Legro (zm. 2000 r.) –

polski kompozytor, pianista i aranżer, pochodzenia żydowskiego. W 1935 roku został zaangażowany jako etatowy pianista w Polskim Radiu. W tym okresie skomponował pierwsze szlagiery: Kiedy kochasz się w dziewczynie, Nie ma szczęścia bez miłości i Straciłam twe serce, Nocą, a także muzykę do filmów Wrzos i Dr Murek, co dało mu znaczną popularność. Po 1945 roku Szpilman wrócił do pracy w Polskim Radiu, jako dyrektor działu muzycznego, występował z koncertami solo. Skomponował ponad 500 popularnych piosenek m.in.: Trzej przyjaciele z boiska, Tych lat nie odda nikt, W małym kinie czy Nas zaczarować musiał deszcz. W 1947 roku Szpilman skomponował sygnał do Polskiej Kroniki

KALENDARIUM 2016

47

Filmowej. W 1961 roku zorganizował wg własnego pomysłu Międzynarodowy Festiwal Piosenki w Sopocie. W 1946 roku opublikowano jego książkę pt. Śmierć miasta, w opracowaniu Jerzego Waldorffa, która została ocenzurowana i wydana w małym nakładzie. Dopiero w 1998 roku ukazała się, w niemieckim wydawnictwie Ullstein, poprawiona i uzupełniona wersja książki pod nowym tytułem :Pianista. 105. ROCZNICA URODZIN

1926 5 XII – zmarł Oscar Claude Monet (ur. 1840 r.) – francuski malarz,

jeden z twórców i czołowych przedstawicieli impresjonizmu. Namalował m.in. obrazy: Stogi siana, Nenufary, Katedry Notre Dame. 90. ROCZNICA ŚMIERCI

2006 5 XII – zmarł Cezary Leżeński, ps. „Jerzy Nałęcz” i „Marek” (ur. 1930 r.)

– polski pisarz i dziennikarz, doktor nauk humanistycznych, autor ponad 30 książek, w tym dla dzieci i młodzieży, kanclerz Międzynarodowej Kapituły Orderu Uśmiechu. 10. ROCZNICA ŚMIERCI

2011 5 XII – zmarła Violetta Villas, właśc. Czesława Maria Gospodarek

z domu Cieślak (ur. 1938r.) – polska artystka estradowa, osobowość sceniczna, śpiewaczka, piosenkarka pieśni estradowych, operowych i operetkowych, aktorka filmowa, teatralna i rewiowa, kompozytorka, autorka tekstów. 5. ROCZNICA ŚMIERCI

1901 14 XII – urodził się Kazimierz Józef Marian Michałowski (zm. 1 I 1981 r.)

115. ROCZNICA URODZIN, 35. ROCZNICA ŚMIERCI 1941 16 XII – zmarł Alain Gerbault (ur. 1893 r.) - francuski żeglarz.

Jako pierwszy, w latach 1923 – 1929 na jachcie Firecrest, przepłynął samotnie Ocean Atlantycki, bez zawijania do portów . Zaginął w trakcie samotnego rejsu koło wyspy Timor. Alain Gerbault przyczynił się do popularyzacji samotnego żeglarstwa. Autor wspomnień i relacji z podróży - rejsu. 75. ROCZNICA ŚMIERCI

1966 15 XII – zmarł Walter Elias „Walt” Disney (ur. 5 XII 1901 r.) –

amerykański producent filmowy, reżyser, scenarzysta, aktor dubbingowy, animator, przedsiębiorca, wizjoner i filantrop. Jeden z największych twórców przemysłu rozrywkowego w historii, legenda animacji i filmu. Zdobył rekordową liczbę 59 nominacji do Oscarów, z czego zdobył 22 statuetki. Wraz z bratem, Royem Oliverem Disneyem, założyli Walt Disney Productions - największą korporację mediową świata. Jest twórcą takich postaci jak Myszka Miki, pies Pluto czy Kaczor Donald. 50. ROCZNICA ŚMIERCI, 115. ROCZNICA URODZIN

KALENDARIUM 2016

48

1921 17 XII - zmarła Gabriela Zapolska właśc. Maria Gabriela Korwin - Piotrowska (ur. 1857 r.) - polska dramatopisarka, powieściopisarka i publicystka. Przedstawicielka polskiego naturalizmu. Pisała komedie satyryczne, dramaty i powieści. Do najbardziej znanych należą: Żabusia, Moralność pani Dulskiej, Panna Maliczewska. Sezonowa miłość. 95. ROCZNICA ŚMIERCI

2006 18 XII – zmarł Joseph Roland "Joe" Barbera (ur. 1911 r.) – amerykański

rysownik, twórca kreskówek, który wraz z Williamem Hanną założył w 1957 roku własną wytwórnię Hanna - Barbera. Ostatnią kreskówkę, którą stworzył był Kudłaty i Scooby Doo na tropie. 10. ROCZNICA ŚMIERCI

2011 18 XII – zmarł Václav Havel (ur. 5 X 1936 r.)


1891 19 XII – urodził się hrabia Edward Bernard Raczyński (zm. 1993 r.) - polski dyplomata, polityk i pisarz, prezydent RP na uchodźstwie w latach 1979 – 1986. Był zarówno najstarszym (złożył urząd w wieku 95 lat), jak i najdłużej żyjącym prezydentem RP (niecałe 102 lata). Był ostatnim męskim przedstawicielem polskiej linii rodu Raczyńskich. 125. ROCZNICA URODZIN

2006 19 XII – zmarła Danuta Rinn (ur. 17 VII 1936 r.)

10. ROCZNICA ŚMIERCI, 80. ROCZNICA URODZIN 1996 20 XII – zmarł Carl Edward Sagan (ur. 1934 r.) –

amerykański astronom i popularyzator nauki, pionier w dziedzinie egzobiologii. Światowy rozgłos uzyskał jako autor książek popularnonaukowych oraz współautor i prowadzący serial telewizyjny Cosmos. Na podstawie jego powieści Contact w 1997 r. powstał film o tym samym tytule. W 1977 r. otrzymał Nagrodę Pulitzera za książkę Rajskie smoki. 20. ROCZNICA ŚMIERCI

2011 20 XII – zmarł Leopold Unger, pseud. Pol Mathil, Brukselczyk (ur. 1922 r.) –

polski dziennikarz żydowskiego pochodzenia, publicysta, eseista, komentator ds. międzynarodowych. 5. ROCZNICA ŚMIERC

2001 22 XII – zmarł Grzegorz Ciechowski (ur. 1957 r.) – polski muzyk rockowy,

pianista, flecista, poeta, kompozytor, felietonista, lider i wokalista zespołu Republika. Jako solista występował m.in. pod pseudonimami Obywatel G.C. i Grzegorz z Ciechowa, pisał też teksty pod pseudonimem Ewa Omernik. 15. ROCZNICA ŚMIERCI

KALENDARIUM 2016

49

1946 24 XII – zmarł Leopold Okulicki (ur. 1898 r.) - generał brygady Wojska Polskiego, współtwórca SZP - ZWZ - AK, ostatni Komendant Główny Armii Krajowej od 21 XII 1944 roku, Komendant Główny NIE, ps. m.in. Niedźwiadek, Biedronka, Mrówka, Stary Boba, Osa, Jan Mrówka, Jan Ogór, Kobra, Konrad, Kula, Miller, Pan Jan, Sęp, Termit. Dyplomowany oficer służby stałej piechoty Wojska Polskiego, generał brygady od maja 1944 roku. Aresztowany w wyniku prowokacji NKWD wraz z 15 innymi przywódcami Polskiego Państwa Podziemnego. 27 III 1945 roku skazany w Moskwie, w tzw. procesie szesnastu na 10 lat więzienia. Zmarł w więzieniu na Łubiance 24 XII 1946 roku, z godnie z informacjami uzyskanymi przez Brytyjski Czerwony Krzyż, od władz radzieckich. 70. ROCZNICA ŚMIERCI

2011 24 XII – zmarł Michał Jan Sumiński (ur. 1915 r.) – polski podróżnik,

zoolog, jachtowy kapitan żeglugi wielkiej i dziennikarz. Autor książek o tematyce żeglarskiej i popularnego programu telewizyjnego „Zwierzyniec”. 5. ROCZNICA ŚMIERCI

2006 25 XII – zmarł James Joseph Brown (ur. 1933 r.) – amerykański wokalista,

kompozytor, instrumentalista, osobowość sceniczna. Uznawany jest za prekursora gatunków rhythm and blues, soul i funk. 10. ROCZNICA ŚMIERCI

1891 26 VII – urodził się Henry Valentine Miller (zm. 1980 r.) - amerykański pisarz

i malarz. W 1934 roku napisał powieść Zwrotnik Raka. Książka ta została zakazana w USA. Po raz pierwszy oficjalnie opublikowana dopiero w 1964 roku, po tym jak Sąd Najwyższy USA uchylił wyrok sądu stanowego. Jej kontynuacją był Zwrotnik Koziorożca.

125. ROCZNICA URODZIN 1901 27 XII – urodziła się Marlena Dietrich (zm. 1992 r.) - niemiecka aktorka

filmowa i piosenkarka. Ma na swoim koncie ponad 30 głównych kreacji filmowych. Jej najsłynniejsze filmy to Błękitny anioł, Maroko, Szanghaj Ekspres. Dokonała ogromnej ilości nagrań płytowych. Przyczyniła się do spopularyzowania wojennego szlagieru "Lili Marleen". Inne jej przeboje to m.in. "Falling in Love Again", "Ich bin die fesche Lola", "Johnny", "The Boys in the Backroom" i "Where Have All the Flowers Gone". Pozostaje jedną z najsłynniejszych aktorek XX wieku oraz ikoną kina. 115. ROCZNICA URODZIN

KALENDARIUM 2016

50

1936 27 XII – zmarł Leon Jan Wyczółkowski (ur. 1852 r.) - polski malarz, grafik i rysownik, jeden z czołowych przedstawicieli Młodej Polski w nurcie malarstwa realistycznego. Ważne dzieła: Orka na Ukrainie, Rybacy brodzący po wodzie. 80. ROCZNICA ŚMIERCI

1996 31 XII – zmarł Wiesław Drzewicz (ur. 1927 r.) – polski aktor teatralny,

filmowy, telewizyjny, radiowy i dubbingowy.

Na stałe zapisał się w pamięci widzów jego dubbing postaci Gargamela

z serialu animowanego Smerfy. Grał w radiowych serialach: W Jezioranach

i Matysiakowie. Występował także w pierwszej polskiej telenoweli

W labiryncie.


Kalendarium na 2016

Documents

Transcript of Kalendarium na 2016