J A K I E O R � D Z I E Z A W I E R A

Biblia?

� 2009WATCH TOWER BIBLEAND TRACT SOCIETYOF PENNSYLVANIAThe Bible—What Is Its Message?Wszelkie prawa zastrzezone

� 2009Wachtturm Bibel- undTraktat-Gesellschaft der ZeugenJehovas, e.V., Selters/TaunusJakie or�dzie zawiera Biblia?Alle Rechte vorbehalten

Straznica—TowarzystwoBiblijne i Traktatowe,Zarejestrowany Zwi�zekWyznania

´Swiadkow Jehowy

w PolsceISBN 978-83-61557-03-6

Wydrukowano w roku 2012

Publikacja ta nie jestna sprzedaz. Wydano j�w ramach ogolnoswiatowejbiblijnej działalnosciedukacyjnej, wspieranejdobrowolnymi datkami.

Wersety biblijne przytoczonoz Pisma

´Swi�tego w Przekładzie

Nowego´

Swiata.

The Bible—What Is Its Message?Polish (bm-P)

Made in GermanyDruck und Verlag:Wachtturm-Gesellschaft,Selters/Taunus

1 Stworca umieszcza człowiekaw raju [strona 4]

2 Utracenie raju[strona 5]

3 Ocaleni z potopu [strona 6]

4 Bog zawiera przymierzez Abrahamem [strona 7]

5 Bog błogosławi Abrahamowii jego rodzinie [strona 8]

6 Hiob dowodzi niezłomnejlojalnosci [strona 9]

7 Bog wyzwala Izraelitow[strona 10]

8 Izraelici wkraczaj�do Kanaanu [strona 11]

9 Izraelici domagaj� si� krola[strona 12]

10 Panowanie m�drego krolaSalomona [strona 13]

11 Natchnione piesni, ktorepokrzepiaj� i ucz� [strona 14]

12 M�drosc zyciowapochodz�ca od Boga[strona 15]

13 Dobrzy i zli krolowie[strona 16]

14 Bog przemawia przez swychprorokow [strona 17]

15 Wygnaniec ogl�da proroczewizje przyszłosci [strona 18]

16 Przyjscie Mesjasza[strona 19]

17 Jezus naucza o KrolestwieBozym [strona 20]

18 Jezus dokonuje cudow[strona 21]

19 Jezus podaje dalekosi�zneproroctwo [strona 22]

20 Jezus Chrystus skazanyna smierc [strona 23]

21 Jezus zyje! [strona 24]

22 Apostołowie odwazniegłosz� [strona 25]

23 Dobra nowinasi� rozprzestrzenia [strona 26]

24 Listy Pawła do zborow[strona 27]

25 Rady dotycz�ce wiary,post�powania i miłosci[strona 29]

26 Przywrocenie raju[strona 30]

J A K I E O R � D Z I E Z A W I E R A

Biblia?

S P I S T R E´S C I

Cz�sc Cz�sc

ZANIM wezmiesz Bibli� do r�ki i zaczniesz j� czytac,

pomocne mog� si� okazac podstawowe informacje

o jej układzie. Biblia, zwana takze Pismem´Swi�tym,

składa si� z 66 ksi�g. Pierwsza z nich to Ksi�ga Rodzaju,

a ostatnia—Ksi�ga Objawienia, znana tez jako Apoka-

lipsa.

Kto jest autorem Pisma´Swi�tego? To intryguj�ce py-

tanie. Bibli� spisywało około 40 m�zczyzn przez ponad

1600 lat. Co ciekawe jednak, zaden nie uwazał si� za jej

autora. Jeden z nich oswiadczył: „Całe Pismo jest na-

tchnione przez Boga” (2 Tymoteusza 3:16). A inny wy-

znał: „Mowił przeze mnie duch Jehowy i Jego słowo by-

ło na moim j�zyku” (2 Samuela 23:2). Autorstwo Biblii

przypisywali zatem Jehowie Bogu, Najwyzszemu Wład-

cy wszechswiata. Podkreslali tez, ze Bog chce, by ludzie

poznawali Go blizej.

W zrozumieniu Biblii pomocna jest takze inna infor-

macja. W Pismie´Swi�tym przewija si� jeden głowny te-

mat: wykazanie słusznosci władzy Boga nad ludzkosci�

za posrednictwem Jego niebianskiego Krolestwa. Czyta-

j�c nast�pne strony, przekonasz si�, ze kwestia ta prze-

wija si� przez całe Pismo´Swi�te—od Ksi�gi Rodzaju po

Objawienie.

Maj�c w pami�ci powyzsze informacje, przyjrzyjmy

si� teraz or�dziu zawartemu w Biblii—najbardziej roz-

powszechnionej ksi�zce swiata.

Dlaczego wartopoznawa

´c Bibli�?

Czy dobrze znasz Bibli�? To wyj�tkowe dzieło jest najbardziejrozpowszechnion� ksi�

˙zk� na

´swiecie. Zawarte w niej or�dzie

stanowi´zr

´odło pokrzepienia, nadziei oraz praktycznych,

˙zyciowych rad dla ludzi ze wszystkich kr�g

´ow kulturowych.

Jednak˙ze wiele os

´ob zna Bibli� stosunkowo słabo. Niezale

˙znie

od tego, czy uwa˙zasz si� za osob� religijn�, czy te

˙z nie,

by´c mo

˙ze chciałby

´s dowiedzie

´c si� o niej czego

´s wi�cej.

Celem niniejszej broszury jest zwi�złe om´owienie tre

´sci Biblii.

˛ Spisywano j� przez 1610 lat

—od 1513 roku p.n.e.

do 98 roku n.e.�

˛ Pierwszych 39 ksi�g—spisanych

gł´ownie w j�zyku hebrajskim,

a cz�´sciowo w aramejskim—

to Pisma Hebrajskie, czyli

tak zwany Stary Testament.

˛ Pozostałych 27 ksi�g—spisanych

w j�zyku greckim—to Chrze´scija

´n-

skie Pisma Greckie, tak zwany

Nowy Testament.

˛ Biblia jest podzielona na rozdziały

i wersety. Na przykład zapis

„Mateusza 6:9, 10” oznacza 6 roz-

dział Ewangelii według Mateusza,

wersety 9 i 10.

� Skr´ot n.e. oznacza „naszej ery”, natomiast

p.n.e.—„przed nasz� er�”. Wykres u dołu kolej-nych stron przedstawia opisane w Biblii wyda-rzenia w porz�dku chronologicznym.

PRZYDATNE INFORMACJE O BIBLII

3

4

„NA POCZ�TKU B´og stworzył niebiosa

i ziemi�” (Rodzaju 1:1). Te słynnepierwsze słowa Biblii w spos

´ob prosty,

ale jak˙ze wzniosły przedstawiaj� Osob�,

kt´ora w całym Pi

´smie

´Swi�tym odgrywa

pierwszoplanow� rol�—wszechmocnegoBoga, Jehow�. Ze sł

´ow tych wynika,

˙ze

B´og jest Stw

´orc� ogromnego wszech

´swia-

ta, w tym r´ownie

˙z planety, kt

´or� zamiesz-

kujemy. Nast�pne wersety wyja´sniaj�,

˙ze podczas długich okres

´ow stwarzania,

nazywanych przeno´snie „dniami”, B

´og

przygotował nasz ziemski dom, powołu-j�c do istnienia wszystkie cuda natury.

Ukoronowaniem ziemskiego dziełastw

´orczego był człowiek. Uczyniony zo-

stał na obraz Boga, co oznaczało,˙ze potra-

fił odzwierciedla´c Jego przymioty, takie

jak miło´s´c i m�dro

´s´c. Jehowa ukształto-

wał człowieka z prochu ziemi. Nadał muimi� Adam, a potem umie

´scił go w raju

—ogrodzie Eden. To sam B´og zało

˙zył ten

ogr´od i napełnił go pi�knymi drzewami

owocowymi.

Stw´orca wiedział,

˙ze m�

˙zczyzna b�-

dzie potrzebował towarzyszki˙zycia. Wy-

j�ł Adamowi jedno˙zebro i uczynił z nie-

go kobiet�, kt´or� dał mu za

˙zon�. Potem

otrzymała ona imi� Ewa. Na jej widokzachwycony Adam powiedział poetycko:„To wreszcie jest ko

´s´c z moich ko

´sci i cia-

ło z mego ciała”. A B´og oznajmił: „M�

˙z-

czyzna opu´sci ojca i matk� i przylgnie do

swej˙zony, i stan� si� jednym ciałem” (Ro-

dzaju 2:22-24; 3:20).

B´og dał Adamowi i Ewie dwa przykaza-

nia. Po pierwsze, mieli uprawia´c i piel�g-

nowa´c sw

´oj ziemski dom, a tak

˙ze napeł-

ni´c go swym potomstwem. Po drugie,

zabronił im spo˙zywania owoc

´ow z jedne-

go spo´sr

´od licznych drzew znajduj�cych

si� w tym rozległym ogrodzie—z „drze-wa poznania dobra i zła” (Rodzaju 2:17).Za nieposłusze

´nstwo groziła im

´smier

´c.

Stosuj�c si� do tych dw´och przykaza

´n,

m�˙zczyzna i kobieta mogli pokaza

´c Bo-

gu,˙ze uznaj� Go za swojego Władc�.

Ich posłusze´nstwo

´swiadczyłoby r

´ownie

˙z

o miło´sci i wdzi�czno

´sci. Nasi prarodzice

mieli wiele powod´ow, by respektowa

´c to

˙zyczliwe zwierzchnictwo. Jako doskonaliludzie nie mieli w sobie

˙zadnej skazy. Bib-

lia m´owi: „B

´og widział wszystko, co uczy-

nił, i oto było to bardzo dobre” (Rodza-ju 1:31).Na podstawie Ksi�gi Rodzaju, rozdziały 1 i 2.���������������

˛ Jak Biblia opisuje stworzenie ludzi i ich ziemskie-go domu?

˛ Jakie˙zycie B

´og umo

˙zliwił pierwszej parze ludz-

kiej?

˛ Jakie przykazania B´og dał pierwszym ludziom?

1 Stworca umieszcza człowieka w rajuB

´og stwarza wszech

´swiat i

˙zycie na Ziemi; w pi�knym ogrodzie

umieszcza doskonałego m�˙zczyzn� i doskonał� kobiet�

i daje im r´o

˙zne polecenia

˘ Rodzaju

Wyj´scia

Kapła´nska

Liczb

Powt´orzonego

Prawa

Jozuego

S�dzi´ow

Rut

1 Samuela

2 Samuela

1 Kr´ol

´ow

2 Kr´ol

´ow

1 Kronik

2 Kronik

Ezdrasza

Nehemiasza

Estery

Hioba

Psalmy

Przysł´ow

Kaznodziei

Pie´s

´n nad

Pie´sniami

Izajasza

Jeremiasza

Lamentacje

Ezechiela

Daniela

Ozeasza

Joela

Amosa

Abdiasza

Jonasza

Micheasza

Nahuma

Habakuka

Sofoniasza

Aggeusza

Zachariasza

Malachiasza

Mateusza

Marka

Łukasza

Jana

Dzieje Apostolskie

Rzymian

1 Koryntian

2 Koryntian

Galat´ow

Efezjan

Filipian

Kolosan

1 Tesaloniczan

2 Tesaloniczan

1 Tymoteusza

2 Tymoteusza

Tytusa

Filemona

Hebrajczyk´ow

Jakuba

1 Piotra

2 Piotra

1 Jana

2 Jana

3 Jana

Judy

Objawienie

W Pi´smie

´Swi�tym do Boga odnosz�

si� r´o

˙zne tytuły, na przykład Stw

´orca

lub Wszechmocny. Niekt´ore z nich

podkre´slaj� Jego przymioty—

´swi�to

´s

´c,

moc, sprawiedliwo´s

´c, m�dro

´s

´c i miło

´s

´c.

Ale B´og nadał te

˙z sobie wyj�tkowe

osobiste imi�— Jehowa. W tek´scie Biblii

w j�zykach oryginalnych imi� towyst�puje jakie

´s 7000 razy, po raz

pierwszy w Ksi�dze Rodzaju 2:4.Imi� Jehowa oznacza „On powoduje,˙ze si� staje”. A zatem B

´og potrafi

zrealizowa´

c ka˙zdy sw

´oj zamysł

i ka˙zd� swoj� obietnic�.

IMI� BO˙ZE

„Na pocz�tku...” stworzenie Adama 4026 p.n.e.

´smier

´c Adama 3096 2500 p.n.e.

5

NA DŁUGO przed stworzeniem lu-dzi Bog powołał do istnienia mno-

stwo niewidzialnych stworzen duchowych—aniołow. Jeden z nich, nazwany poz-niej Szatanem Diabłem, zbuntował si�i w ogrodzie Eden uzył podst�pu, by skło-nic Ew� do zjedzenia owocu z zakazane-go drzewa.

Posługuj�c si� w�zem, Szatan zasuge-rował, ze Bog odmawia ludziom czegosdobrego. Powiedział Ewie, ze gdy onai jej m�z zjedz� zakazany owoc, wcalenie umr�. W ten sposob oskarzył Boga,ze okłamuje swe ziemskie dzieci. Zwo-dziciel przekonywał, iz nieposłuszenstwowzgl�dem Boga otworzy przed nimi no-we horyzonty i zapewni im nieskr�po-wan� wolnosc. Wszystko to było jednakkłamstwem—pierwszym kłamstwem wy-powiedzianym na ziemi. W rzeczywistosciSzatanowi chodziło o zakwestionowaniezwierzchnictwa Boga—czy ma On prawosprawowac władz� i czy robi to we włas-ciwy sposob, maj�c na wzgl�dzie dobroswych poddanych.

Ewa uwierzyła w kłamstwa Szatana. Za-pragn�ła zakazanego owocu i zacz�ła go

jesc. Potem dała go swojemu m�zowi, kto-ry takze go sprobował. W ten sposoboboje dopuscili si� grzechu. Ten z pozo-ru niewiele znacz�cy post�pek stanowiłw rzeczywistosci akt buntu. Podejmuj�cswiadom� decyzj� o złamaniu Bozego za-kazu, Adam z Ew� odrzucili władz� Stwor-cy, ktory dał im wszystko, w tym rowniezdoskonałe zycie.

Bog poci�gn�ł tych buntownikow doodpowiedzialnosci i ogłosił wyrok. Za-powiedział pojawienie si� Potomka, czyliprzyszłego Wybawcy ludzkosci, maj�cegounicestwic Szatana, ktorypodszył si� pod w�za. Jeslichodzi o Adama i Ew�, Bogodroczył na jakis czas wy-konanie na nich wyroku,okazuj�c w ten sposob mi-łosierdzie ich nienarodzone-mu potomstwu. Otrzymało ono podstaw�do zywienia nadziei, poniewaz ten obieca-ny przez Boga posłaniec odwroci tragicznekonsekwencje buntu w Edenie. Szczego-ły dotycz�ce realizacji zamierzenia Bozegozwi�zane z tym Wybawc� były stopniowowyjawiane w miar� spisywania Biblii.

Stworca wyp�dził Adama i Ew� z raju.Od tej pory musieli w pocie czoła upra-wiac ziemi� poza ogrodem Eden. Ewa za-szła w ci�z� i urodziła pierwsze dziecko—Kaina. Potem wydała na swiat innych sy-now i corki, w tym Abla i Seta, przodkaNoego.Na podstawie ksi�g: Rodzaju, rozdziały od 3 do 5;Objawienia 12:9.���������������

˛ Jak brzmiało pierwsze kłamstwo i kto je wypowie-dział?

˛ W jaki spos´ob Adam i Ewa utracili raj?

˛ Jak� podstaw� do nadziei dał B´og, gdy ogłaszał

wyrok na buntownik´ow?

2 Utracenie rajuZbuntowany anioł nakłania pierwszych ludzi do odrzuceniazwierzchniej władzy Boga. W rezultacie na

´swiecie

pojawia si� grzech i´smier

´c

Potomek„rozgniecie ci głow�,a ty rozgnieciesz mupi�t�” (Rodzaju 3:15)

Rodzaju ˘

Wyj´scia

Kapła´nskaLiczb

Powt´orzonego

PrawaJozuegoS�dzi

´owRut

1 Samuela2 Samuela

1 Kr´ol

´ow

2 Kr´ol

´ow

1 Kronik2 KronikEzdrasza

NehemiaszaEsteryHioba

PsalmyPrzysł

´ow

KaznodzieiPie

´s

´n nad

Pie´sniamiIzajasza

JeremiaszaLamentacje

EzechielaDanielaOzeasza

Malachiasza

Mateusza

Marka

Łukasza

Jana

Dzieje Apostolskie

Rzymian

1 Koryntian

2 Koryntian

Galat´ow

Efezjan

Filipian

Kolosan

1 Tesaloniczan

2 Tesaloniczan

1 Tymoteusza

2 Tymoteusza

Tytusa

Filemona

Hebrajczyk´ow

Jakuba

1 Piotra

2 Piotra

1 Jana

2 Jana

3 Jana

Judy

Objawienie

B´og stworzył Adama i Ew� jako

ludzi doskonałych i dał im mo˙zliwo

´s

´c

˙zycia wiecznego w raju. Buntuj�c si�przeciwko Niemu, popełnili grzech.W ten spos

´ob utracili doskonało

´s

´c

i zerwali wi�´z ze

´Zr

´odłem

˙zycia, Jehow�.

Od tej pory byli grzeszni i taki sam stanodziedziczyli wszyscy ich potomkowie,wskutek czego dosi�ga ich

´smier

´c

(Rzymian 5:12).

NIEDOSKONAŁO´S

´C I

´SMIER

´C

2500 p.n.e. potop 2370

RODZINA ludzka si� powi�kszała, alena ziemi szybko rozprzestrzeniały si�

grzech i zło. Henoch, jedyny w tamtymczasie wierny sługa Bo

˙zy, ostrzegał,

˙ze

pewnego dnia Stw´orca zgładzi bezbo

˙z-

nych. Zło panoszyło si� jednak coraz bar-dziej. Nawet niekt

´orzy aniołowie zbunto-

wali si� przeciwko Jehowie—opu´scili swe

miejsce w niebie, zeszli na ziemi� i przy-brawszy ludzkie ciała,

˙zenili si� z kobie-

tami. Z tych nienaturalnych zwi�zk´ow

rodziło si� mieszane potomstwo—olbrzy-my zwane nefilimami. Dopuszczali si�oni jeszcze okrutniejszych akt

´ow przemo-

cy i rozlewu krwi. B´og z przykro

´sci� pa-

trzył, w jak opłakany stan popadły jegoziemskie stworzenia.

Po´smierci Henocha spo

´sr

´od wszyst-

kich ludzi pozytywnie wyr´o

˙zniał si� je-

den człowiek, Noe. Razem ze swoj� rodzi-n� starał si� czyni

´c to, co dobre w oczach

Bo˙zych. Gdy B

´og podj�ł decyzj� o zgła-

dzeniu niegodziwc´ow, postanowił ocali

´c

Noego, a tak˙ze zwierz�ta. Dlatego po-

lecił mu zbudowa´c ark�, przypominaj�-

c� kształtem ogromn� skrzyni�. Na czasnadchodz�cego og

´olno

´swiatowego poto-

pu Noe miał si� tam schroni´c wraz z ro-

dzin� i licznymi zwierz�tami. Ten wiernyczłowiek posłuchał Boga. Przez całe dzie-si�ciolecia budował ark�, b�d�c jedno-cze

´snie „głosicielem prawo

´sci” (2 Piotra

2:5). Ostrzegał ludzi przed zbli˙zaj�cym si�

potopem, ale oni ignorowali jego słowa.Gdy nadeszła pora, Noe i jego bliscy we-szli do arki wraz ze zwierz�tami. B

´og

zamkn�ł za nimi drzwi, po czym zacz�łpada

´c deszcz.

Ulewny deszcz padał przez 40 dni i 40nocy, a

˙z woda pokryła cał� ziemi�. Bez-

bo˙zni ludzie zgin�li. Kilka miesi�cy p

´o

´z-

niej, gdy wody zacz�ły opada´c, arka osiad-

ła na pewnej g´orze. Tam Noe i jego

rodzina bezpiecznie zeszli na l�d, sp�-dziwszy w arce cały rok. Z wdzi�czno

´sci

za ocalenie Noe zło˙zył Jehowie ofiar�.

Wtedy B´og zapewnił ludzi,

˙ze ju

˙z nigdy

wi�cej nie sprowadzi potopu, kt´ory zgła-

dziłby z powierzchni ziemi wszystkie˙zy-

j�ce istoty. Widocznym znakiem potwier-dzaj�cym t� pokrzepiaj�c� obietnic� byłat�cza.

Po potopie B´og dał ludziom nowe przy-

kazania. Pozwolił im je´s´c mi�so, lecz za-

bronił spo˙zywania krwi. Polecił te

˙z po-

tomkom Noego zaludni´c cał� ziemi�.

Niestety, niekt´orzy zamiast Go posłucha

´c,

zjednoczyli si� pod przyw´odztwem Nim-

roda i zacz�li budowa´c wysok� wie

˙z�

w mie´scie Babel, kt

´ore p

´o

´zniej nosiło na-

zw� Babilon. Wbrew woli Bo˙zej postano-

wili zapobiec rozprzestrzenianiu si� ludzipo ziemi. Ale B

´og pokrzy

˙zował ich plany

—sprawił,˙ze zacz�li m

´owi

´c rozmaitymi

j�zykami, co spowodowało zamieszanie.Niezdolni do komunikowania si� ze so-b�, porzucili budow� i rozeszli si� w r

´o

˙z-

ne strony.Na podstawie Ksi�gi Rodzaju, rozdziały od 6 do 11;Listu Judy 14, 15.���������������

˛ Jak na ziemi rozprzestrzeniło si� zło?

˛ Jak Noe dowi´odł,

˙ze jest wierny Bogu?

˛ Jaki zakaz B´og dał ludziom po potopie?

3 Ocaleni z potopuB

´og niszczy niegodziwy

´swiat, ale zapewnia ocalenie

Noemu i jego rodzinie

˘ Rodzaju

Wyj´scia

Kapła´nska

Liczb

Powt´orzonego

Prawa

Jozuego

S�dzi´ow

Rut

1 Samuela

2 Samuela

1 Kr´ol

´ow

2 Kr´ol

´ow

1 Kronik

2 Kronik

Ezdrasza

Nehemiasza

Estery

Hioba

Psalmy

Przysł´ow

Kaznodziei

Pie´s

´n nad

Pie´sniami

Izajasza

Jeremiasza

Lamentacje

Ezechiela

Daniela

Ozeasza

Joela

Amosa

Abdiasza

Jonasza

Micheasza

Nahuma

Habakuka

Sofoniasza

Aggeusza

Zachariasza

Malachiasza

Mateusza

Marka

Łukasza

Jana

Dzieje Apostolskie

Rzymian

1 Koryntian

2 Koryntian

Galat´ow

Efezjan

Filipian

Kolosan

1 Tesaloniczan

2 Tesaloniczan

1 Tymoteusza

Wi�kszo´s

´c potomk

´ow Adama i Ewy odrzuciła władz�

Jehowy, lecz były te˙z chlubne wyj�tki, na przykład

ich wierny syn Abel. O˙zyj�cych p

´o

´zniej Henochu

i Noem napisano,˙ze chodzili z Bogiem. Oznacza to,

˙ze post�powali tak, jak sobie tego

˙zyczył Jehowa

(Rodzaju 5:22; 6:9). Wiele relacji biblijnych koncentrujesi� na kobietach i m�

˙zczyznach, kt

´orzy r

´ownie

˙z

uznawali Boga za swojego Władc�.

CHODZENIE Z BOGIEM

narodziny Abrahama 2018 1943 przymierze z Abrahamem 1800 p.n.e.

7

MIN�ŁO jakie´s 350 lat od potopu

z czas´ow Noego. W kwitn�cym

mie´scie Ur, le

˙z�cym na terenie dzisiejsze-

go Iraku, mieszkał Abraham, kt´ory od-

znaczał si� wyj�tkowo siln� wiar�. Pew-nego razu została ona poddana pr

´obie.

Jehowa nakazał temu m�˙zowi opu

´s-

ci´c rodzinne strony i przenie

´s

´c si� do

obcego kraju—do ziemi Kanaan. Abra-ham bez wahania posłuchał tego pole-cenia. Zabrał ze sob� domownik

´ow, mi�-

dzy innymi˙zon� Sar� i bratanka Lota.

Po długiej w�dr´owce dotarli do Kanaanu

i zamieszkali tam w namiotach. Jehowazawarł z Abrahamem przymierze, obie-cuj�c mu,

˙ze uczyni z niego wielki na-

r´od i

˙ze poprzez niego zjednaj� sobie bło-

gosławie´nstwo wszystkie rodziny ziemi,

a jego potomkowie wezm� w posiadaniekrain� Kanaan.

Abrahamowi i Lotowi dobrze si� wiod-ło; ich stada owiec i bydła bardzo si�rozrastały. Abraham wspaniałomy

´slnie

pozwolił bratankowi wybra´c miejsce za-

mieszkania. Lot wybrał wi�c˙zyzny okr�g

nad rzek� Jordan i osiedlił si� w pobli-˙zu Sodomy. Mieszka

´ncy tego miasta byli

wyzuci z zasad moralnych i dopuszczalisi� odra

˙zaj�cych grzech

´ow.

Jehowa B´og zapewnił p

´o

´zniej Abraha-

ma,˙ze jego potomstwo stanie si� licz-

ne niczym gwiazdy na niebie. Abrahamuwierzył w t� obietnic�. Ale jego ukocha-na

˙zona Sara pozostawała bezdzietna.

Gdy Abraham miał 99, a Sara blisko 90lat, B

´og zapowiedział,

˙ze urodzi im si�

syn. I rzeczywi´scie, Sara urodziła Izaaka.

Nie było to jedyne dziecko Abrahama,ale wła

´snie z linii rodowej Izaaka miał

pochodzi´c obiecany w Edenie Wybawca.

Lot i jego rodzina mieszkali w´owczas

w Sodomie. Jehowa postanowił wykona´c

wyrok na zdeprawowanych mieszka´n-

cach tego miasta, ale poniewa˙z prawy

Lot si� do nich nie upodobnił, Jehowaposłał anioł

´ow, by ostrzegli go przed

nadchodz�c� zagład�. Aniołowie naka-zali Lotowi i jego domownikom ucieka

´c

i nie ogl�da´c si� za siebie. Nast�pnie

B´og spu

´scił z nieba deszcz ognia i siarki

na Sodom� i poblisk� Gomor�. Wszyscymieszka

´ncy tych miejscowo

´sci zgin�li.

Lot i jego dwie c´orki uszli cało. Nieste-

ty,˙zona Lota obejrzała si� za siebie,

prawdopodobnie z˙zalu za pozostawio-

nymi dobrami. Swoje nieposłusze´nstwo

przypłaciła˙zyciem.

Na podstawie Ksi�gi Rodzaju 11:10 do 19:38.���������������

˛ Dlaczego Abraham przeni´osł si� do Kanaanu?

˛ Jakie przymierze Jehowa zawarł z Abrahamem?

˛ Dlaczego Jehowa zniszczył Sodom� i Gomor�?

4 Bog zawiera przymierzez AbrahamemAbraham dowodzi wiary i posłusze

´nstwa wobec Boga, a Jehowa

obiecuje,˙ze b�dzie mu błogosławi

´c i pomno

˙zy jego potomstwo

Rodzaju ˘

Wyj´scia

Kapła´nska

Liczb

Powt´orzonego

Prawa

Jozuego

S�dzi´ow

Rut

1 Samuela

2 Samuela

1 Kr´ol

´ow

2 Kr´ol

´ow

1 Kronik

2 Kronik

Ezdrasza

Nehemiasza

Estery

Hioba

Psalmy

Przysł´ow

Kaznodziei

Pie´s

´n nad

Pie´sniami

Izajasza

Jeremiasza

Lamentacje

Ezechiela

Daniela

Ozeasza

Joela

Amosa

Abdiasza

Jonasza

Micheasza

Nahuma

Habakuka

Sofoniasza

Aggeusza

Zachariasza

Malachiasza

Mateusza

Marka

Łukasza

Jana

Dzieje Apostolskie

Rzymian

1 Koryntian

2 Koryntian

Galat´ow

Efezjan

Filipian

Kolosan

1 Tesaloniczan

2 Tesaloniczan

1 Tymoteusza

2 Tymoteusza

Tytusa

Filemona

Hebrajczyk´ow

Jakuba

1 Piotra

2 Piotra

1 Jana

2 Jana

3 Jana

Judy

Objawienie

W czasach biblijnych przymierzemnazywano uroczyst� umow� lubobietnic�. Za po

´srednictwem licznych

przymierzy Jehowa stopniowoobjawiał, jak spełni zamierzenieogłoszone w ogrodzie Eden.Przymierze zawarte z Abrahamemwskazywało,

˙ze Wybawca pojawi si�

w linii rodowej wywodz�cej si�wła

´snie od tego patriarchy. P

´o

´zniejsze

przymierza rzucały dodatkowe´swiatło

na to˙zsamo

´s

´c obiecanego Potomka.

B´

OG ZAWIERA PRZYMIERZA

1800 p.n.e. J´ozef sprzedany w niewol� 1750

8

JEHOWA wiedział, ze ktos szczegolnieMu bliski b�dzie musiał znosic okrutne

cierpienia i poniesie smierc. Wskazał na tow proroctwie zanotowanym w Ksi�dze Ro-dzaju 3:15. Czy mogł jakos uzmysłowic lu-dziom, jak wiele b�dzie Go kosztowałasmierc tej osoby? W Biblii opisano wyda-rzenie, ktore to ilustrowało: Otoz Bog po-lecił Abrahamowi złozyc w ofierze swegoumiłowanego syna Izaaka.

Abraham odznaczał si� wielk� wiar�.Jak pami�tamy, otrzymał zapewnienie, zeobiecany Wybawca b�dzie pochodził włas-nie od Izaaka. Ufaj�c, ze w razie potrzebyBog wskrzesi Izaaka, posłuszny Abrahamjuz miał złozyc syna w ofierze, gdy naglezostał powstrzymany przez anioła. Bog po-chwalił Abrahama za gotowosc oddania ko-gos, kto był dla niego szczegolnie cenny,i powtorzył swe obietnice dane temu wier-nemu m�zowi.

Pozniej Izaakowi urodzili si� dwaj syno-wie—Ezaw i Jakub. W odroznieniu od bra-ta Jakub cenił sprawy duchowe i został zato nagrodzony. Bog zmienił imi� Jakuba naIzrael, a jego 12 synow dało pocz�tek ple-mionom narodu izraelskiego. Ale jak ta ro-dzina rozrosła si� w wielki narod?

Wszystko zacz�ło si� od tego, ze syno-wie Jakuba zazdroscili swemu młodszemubratu Jozefowi. Sprzedali go wi�c w niewo-l� i wkrotce potem trafił on do Egiptu. AleBog błogosławił temu wiernemu i odwaz-nemu młodziencowi. Choc Jozef przezyłwiele udr�k, w koncu został wyroznionyprzez egipskiego faraona, ktory powierzyłmu wielk� władz�. W tym samym czasieJakub, zmuszony kl�sk� głodu, wysłał swo-ich synow do Egiptu, by zakupili zywnosci.Okazało si�, ze wszystkimi zapasami w kra-ju zarz�dza własnie Jozef! Po wzruszaj�cymspotkaniu ze skruszonymi bracmi Jozef im

przebaczył i zorganizował przeprowadzk�całej rodziny do Egiptu. Pozwolono imosiedlic si� w najlepszej cz�sci kraju, dzi�-ki czemu mieli zapewniony dobrobyt i sta-le ich przybywało. Jozef zrozumiał, ze toBog tak pokierował sprawami, by spełnicswe obietnice.

S�dziwy Jakub dozył swych dni w Egip-cie, otoczony coraz liczniejsz� rodzin�. Nałozu smierci zapowiedział, ze obiecanymPotomkiem, Wybawc� ludzkosci, b�dziepot�zny Władca wywodz�cy si� z rodu za-łozonego przez jego syna Jud�. A po latachJozef na krotko przed smierci� wyrzekł pro-roctwo, ze pewnego dnia Bog wyprowadzipotomkow Jakuba z ziemi egipskiej.Na podstawie Ksi�gi Rodzaju, rozdziały od 20 do 50;Listu do Hebrajczyk

´ow 11:17-22.

���������������

˛ Co B´og polecił Abrahamowi i co w ten spos

´ob

chciał uzmysłowi´c ludziom?

˛ Jak J´ozef znalazł si� w Egipcie i jaki był tego re-

zultat?

˛ Jakie proroctwo wypowiedział Jakub przed sw�´smierci�?

5 Bog błogosławi Abrahamowii jego rodziniePotomkowie Abrahama ciesz� si� pokojem i dostatkiem.B

´og ochrania J

´ozefa w Egipcie

˘ Rodzaju

Wyj´scia

Kapła´nska

Liczb

Powt´orzonego

Prawa

Jozuego

S�dzi´ow

Rut

1 Samuela

2 Samuela

1 Kr´ol

´ow

2 Kr´ol

´ow

1 Kronik

2 Kronik

Ezdrasza

Nehemiasza

Estery

Hioba

Psalmy

Przysł´ow

Kaznodziei

Pie´s

´n nad

Pie´sniami

Izajasza

Jeremiasza

Lamentacje

Ezechiela

Daniela

Ozeasza

Joela

Amosa

Abdiasza

Jonasza

Micheasza

Nahuma

Habakuka

Sofoniasza

Aggeusza

Zachariasza

Malachiasza

Mateusza

Marka

Łukasza

Jana

Dzieje Apostolskie

Rzymian

1 Koryntian

2 Koryntian

Galat´ow

Efezjan

Filipian

Kolosan

1 Tesaloniczan

2 Tesaloniczan

1 Tymoteusza

2 Tymoteusza

Tytusa

Filemona

Hebrajczyk´ow

Jakuba

1 Piotra

2 Piotra

1 Jana

2 Jana

3 Jana

Judy

Objawienie

przed 1613Hiob poddany pr

´obie

1600 p.n.e.

9

CZY kt´orykolwiek z ludzi dochowałby

wierno´sci Bogu, gdyby poddano go

najci�˙zszym pr

´obom, a posłusze

´nstwo wo-

bec Stw´orcy najwyra

´zniej nie przynosiło

˙zadnych korzy

´sci materialnych? Kwestia ta

została podniesiona i rozstrzygni�ta za˙zy-

cia człowieka imieniem Hiob.

Izraelici jeszcze przebywali w Egipcie,gdy na terenie dzisiejszego P

´ołwyspu

Arabskiego˙zył Hiob—krewny Abrahama.

Wła´snie wtedy w niebie zebrali si� przed

Bogiem aniołowie, a wraz z nimi przy-był te

˙z buntowniczo nastawiony Szatan.

Podczas tego niebia´nskiego zgromadzenia

Jehowa wyraził si� z wielkim uznaniemo swym lojalnym słudze Hiobie. O

´swiad-

czył nawet,˙ze nie ma drugiego tak nie-

nagannego człowieka. Natomiast Szatantwierdził,

˙ze Hiob słu

˙zy Bogu wył�cznie ze

wzgl�du na otrzymywane błogosławie´n-

stwa i ochron�, a gdyby został wszystkie-go pozbawiony, to przekl�łby Boga.

Jehowa pozwolił Szatanowi pozbawi´c

Hioba maj�tku, dzieci i zdrowia. Hiob niewiedział,

˙ze za wszystkimi tymi nieszcz�

´s-

ciami kryje si� Diabeł, i nie m´ogł zrozu-

mie´c, dlaczego B

´og je dopuszcza. Mimo to

nigdy nie zwr´ocił si� przeciwko Niemu.

Hioba odwiedzili trzej fałszywi przyja-ciele. W całej serii monolog

´ow, kt

´orych

tre´s´c utrwalono na kartach Biblii, usiło-

wali mu wm´owi

´c,

˙ze B

´og karze go za

skrywane grzechy. Utrzymywali wr�cz,˙ze

Stw´orca nigdy nie jest zadowolony ze

swych sług ani im nie dowierza. Hiob zde-cydowanie odrzucił ich bezzasadne twier-dzenia. Stanowczo oznajmił, i

˙z p

´oki nie

skona, b�dzie obstawał przy swej nieskazi-telno

´sci.

Jednak˙ze Hiob popełnił te

˙z pewien bł�d

—zbytnio skupił si� na usprawiedliwianiu

samego siebie. Wtedy głos zabrał młodyElihu, kt

´ory przysłuchiwał si� całej dysku-

sji. Zwr´ocił Hiobowi uwag�,

˙ze wykaza-

nie słuszno´sci zwierzchniej władzy Jehowy

jest znacznie wa˙zniejsze od udowodnienia

prawo´sci jakiegokolwiek człowieka. Elihu

surowo napomniał te˙z fałszywych przyja-

ci´oł Hioba.

Nast�pnie do Hioba przem´owił sam Je-

howa B´og i skorygował jego spos

´ob my

´s-

lenia. Wskazuj�c na swe liczne dziełastw

´orcze, u

´swiadomił Hiobowi znikomo

´s´c

człowieka w por´ownaniu z wielko

´sci�

Boga. Hiob pokornie przyj�ł to skarce-nie, a Jehowa, kt

´ory jest „bardzo tkliwy

w uczuciach i miłosierny”, przywr´ocił mu

zdrowie, dał dwukrotnie wi�kszy maj�teki pobłogosławił dziesi�ciorgiem dzieci (Ja-kuba 5:11). Pomimo ogromnych przeciw-no

´sci Hiob zachował lojalno

´s´c wobec Je-

howy i tym samym obalił zarzut Szatana,˙ze ludzie w obliczu pr

´ob nie pozostan�

wierni Bogu.Na podstawie Ksi�gi Hioba.���������������

˛ Co Szatan zarzucił Hiobowi?

˛ Czego dowiodła lojalno´s

´c Hioba wobec Jehowy?

6 Hiob dowodziniezłomnej lojalnosciSzatan podaje w w�tpliwo

´s

´c lojalno

´s

´c Hioba wobec Boga,

ale ten pozostaje wierny

Rodzaju

Wyj´scia

Kapła´nska

Liczb

Powt´orzonego

Prawa

Jozuego

S�dzi´ow

Rut

1 Samuela

2 Samuela

1 Kr´ol

´ow

2 Kr´ol

´ow

1 Kronik

2 Kronik

Ezdrasza

Nehemiasza

Estery

Hioba ˘

Psalmy

Przysł´ow

Kaznodziei

Pie´s

´n nad

Pie´sniami

Izajasza

Jeremiasza

Lamentacje

Ezechiela

Daniela

Ozeasza

Joela

Amosa

Abdiasza

Jonasza

Micheasza

Nahuma

Habakuka

Sofoniasza

Aggeusza

Zachariasza

Malachiasza

Mateusza

Marka

Łukasza

Jana

Dzieje Apostolskie

Rzymian

1 Koryntian

2 Koryntian

Galat´ow

Efezjan

Filipian

Kolosan

1 Tesaloniczan

2 Tesaloniczan

1 Tymoteusza

2 Tymoteusza

Tytusa

Filemona

Hebrajczyk´ow

Jakuba

1 Piotra

2 Piotra

1 Jana

2 Jana

3 Jana

Judy

Objawienie

Gdy Szatan oskar˙zył Hioba—najbar-

dziej prawego i bogobojnego człowieka˙zyj�cego w

´owczas na ziemi—

˙ze słu

˙zy

Jehowie Bogu z samolubnych powod´ow,

w gruncie rzeczy postawił ten zarzutwszystkim stworzeniom rozumnym. Tymsamym podni

´osł kwesti� lojalno

´sci ludzi

wzgl�dem Jehowy. Jest ona cz�´sci� zasad-

niczej kwestii, kt´ora wyłoniła si� w Edenie:

dotycz�cej prawowito´sci i słuszno

´sci

zwierzchnictwa Jehowy. Ksi�ga Hiobawskazuje,

˙ze lojalnym trwaniem przy Bo-

gu Jego stworzenia mog� si� przyczynia´c

do wykazania słuszno´sci Jego władzy.

DONIOSŁE KWESTIE SPORNE

1600 p.n.e. wyj´scie Izraelit

´ow z Egiptu 1513

CORAZ liczniejsi potomkowie Izraelamieszkali w Egipcie przez wiele lat,

ciesz�c si� dobrobytem. Ale na tron wst�-pił nowy faraon, ktory nie znał Jozefa. Tenzłosliwy tyran obawiał si� rosn�cej rzeszyIzraelitow i uczynił z nich niewolnikow.Rozkazał tez, by wszystkie izraelskie nowo-rodki płci m�skiej topiono w Nilu. Jed-nakze pewna odwazna matka postanowiłauratowac swego synka—włozyła go do ko-szyka, ktory umiesciła wsrod trzcin. Dziec-ko znalazła corka faraona, nadała mu imi�Mojzesz i wychowała na dworze krolew-skim.

Maj�c 40 lat, Mojzesz wpadł w kłopoty,gdyz stan�ł w obronie izraelskiego niewol-nika bitego przez egipskiego nadzorc�. Mu-siał uciekac do dalekiej krainy, gdzie wiodłzycie wygnanca. Kiedy miał 80 lat, Jehowawysłał go z powrotem do Egiptu, by stan�łprzed faraonem i domagał si� wypuszcze-nia ludu Bozego.

Faraon stanowczo odmowił. Dlatego Bogzesłał na jego kraj dziesi�c plag. IlekrocMojzesz przychodził do faraona, by dac mumozliwosc unikni�cia kolejnej plagi, tenbutnie okazywał pogard� zarowno Mojze-szowi, jak i jego Bogu, Jehowie. W kon-cu dziesi�ta plaga sprowadziła smierc nawszystkich pierworodnych w kraju—z wy-j�tkiem rodzin, ktore zgodnie z polece-niem Jehowy pokropiły odrzwia swych do-

mow krwi� baranka ofiarnego. Wysłanyprzez Boga anioł dokonuj�cy zagłady omi-n�ł te domy. Od tej pory Izraelici wspomi-nali to cudowne ocalenie podczas dorocz-nego swi�ta Paschy.

Po stracie pierworodnego syna faraonnakazał Mojzeszowi i Izraelitom opuscicEgipt. Gdy jednak wszyscy oni gromadnieruszyli w drog�, rozmyslił si� i na czeleswego wojska i rydwanow rzucił si� za ni-mi w poscig. Izraelici znalezli si� w pułapcenad brzegiem Morza Czerwonego. WtedyJehowa rozdzielił wody morza i umozliwiłim przejscie po suchym dnie na drugibrzeg. Gdy Egipcjanie pod�zyli ich slada-mi, Bog sprawił, ze wody wrociły na swo-je miejsce, zatapiaj�c faraona i jego armi�.

Pozniej Izraelici rozłozyli si� obozempod gor� Synaj i tam Jehowa zawarł z nimiprzymierze. Posługuj�c si� Mojzeszem jakoposrednikiem, dał im prawa zapewniaj�cekierownictwo i ochron� niemal w kazdejdziedzinie zycia. Bog obiecał tez, ze dopo-ki Izraelici b�d� szanowac Jego władz�, do-poty On b�dzie z nimi i poprzez nich zjed-naj� sobie błogosławienstwo inne narody.

Niestety, wi�kszosc Izraelitow okazała ra-z�cy brak wiary w Boga. Dlatego całe po-kolenie, ktore wyszło z Egiptu, bł�kało si�po pustkowiu przez 40 lat. Po tym okresieMojzesz wyznaczył na swojego nast�pc�Jozuego. W koncu Izraelici stan�li u proguziemi, ktor� Bog obiecał Abrahamowi.Na podstawie ksi�g: Wyj

´scia, Kapła

´nskiej, Liczb, Po-

wt´

orzonego Prawa; Psalmu 136:10-15; Dziej´

ow Apos-tolskich 7:17-36.���������������

˛ Jak B´og posłu

˙zył si� Moj

˙zeszem, by wyzwoli

´c Izra-

elit´ow?

˛ Dlaczego Izraelici zacz�li obchodzi´c

´swi�to Pas-

chy?

˛ Jak Jehowa wyzwolił Izraelit´ow z niewoli w Egip-

cie?

7 Bog wyzwala IzraelitowJehowa zsyła na Egipt plagi, po czym Moj

˙zesz wyprowadza

stamt�d Izraelit´ow. B

´og za po

´srednictwem Moj

˙zesza

daje im Prawo

Rodzaju˘ Wyj

´scia

˘ Kapła´nska

˘ Liczb˘ Powt

´orzonego

Prawa

Jozuego

S�dzi´ow

Rut

1 Samuela

2 Samuela

1 Kr´ol

´ow

2 Kr´ol

´ow

1 Kronik

2 Kronik

Ezdrasza

Nehemiasza

Estery

Hioba

Psalmy

Przysł´ow

Kaznodziei

Pie´s

´n nad

Pie´sniami

Izajasza

Jeremiasza

Lamentacje

Ezechiela

Daniela

Ozeasza

Joela

Amosa

Abdiasza

Jonasza

Micheasza

Nahuma

Habakuka

Sofoniasza

Aggeusza

Zachariasza

Malachiasza

Mateusza

Marka

Łukasza

Jana

Dzieje Apostolskie

Rzymian

1 Koryntian

2 Koryntian

Galat´ow

Efezjan

Filipian

Kolosan

1 Tesaloniczan

2 Tesaloniczan

1 Tymoteusza

Dziesi�´

c Przykaza´

n zapisanych w Ksi�dze Wyj´scia

20:1-17 to najlepiej znane z około 600 praw danychza po

´srednictwem Moj

˙zesza. Jednak

˙ze gdy Jezusa

Chrystusa zapytano, kt´ore z tych wszystkich praw jest

najwa˙zniejsze, odpowiedział: „Masz miłowa

´c Jehow�,

twojego Boga, całym swym sercem i cał� sw� dusz�,i całym swym umysłem, i cał� sw� sił�”(Marka 12:28-30; Powt

´orzonego Prawa 6:5).

NAJWA˙ZNIEJSZE PRZYKAZANIE

1473 Izrael pod wodz� Jozuego wkracza do Kanaanu

1467 zako´

nczenie zasadniczej cz�´sci podboju Kanaanu 1200 p.n.e.

11

SETKI lat przed wej´sciem Izraelit

´ow

do Kanaanu Jehowa obiecał t� kra-in� potomkom Abrahama. Teraz podwodz� Jozuego Izraelici stan�li u wr

´ot

Ziemi Obiecanej.Poniewa

˙z Kananejczycy na wielk�

skal� dopuszczali si� odra˙zaj�cych

praktyk seksualnych oraz rozlewu krwi,B

´og ich os�dził i skazał na zagład�. Dla-

tego kananejskie miasta zdobyte przezIzraelit

´ow miały by

´c całkowicie znisz-

czone.Jednak

˙ze przed wkroczeniem do Ka-

naanu Jozue posłał dw´och zwiadow-

c´ow, kt

´orzy dotarli do Jerycha i zatrzy-

mali si� u kobiety imieniem Rachab.Chocia

˙z wiedziała, kim s�, ukryła ich,

bo uwierzyła w Jehow�, słysz�c, jakwyzwalał Izraelit

´ow. Uprosiła zwiadow-

c´ow, by jej przyrzekli,

˙ze ocal� j� wraz

z rodzin�.Gdy Izraelici wkroczyli do Kanaanu

i podeszli pod Jerycho, Jehowa sprawił,˙ze zawaliły si� mury miejskie. WojskaJozuego wtargn�ły do miasta i je znisz-czyły, ale oszcz�dziły Rachab i jej rodzi-n�. Po trwaj�cych sze

´s´c lat zmaganiach

Jozue podbił znaczn� cz�´s´c Ziemi Obie-

canej. Potem rozdzielono j� mi�dzy po-szczeg

´olne plemiona izraelskie.

Pod koniec swego długiego˙zycia

Jozue zwołał lud. Przypomniał Izrae-litom, jak Jehowa post�pował z ichprzodkami, i zaapelował,

˙zeby Mu słu-

˙zyli. Jednak gdy Jozue i jego najbli

˙zsi

wsp´ołpracownicy umarli, Izraelici od-

wr´ocili si� od Jehowy i zacz�li oddawa

´c

cze´s´c fałszywym bogom. W ci�gu na-

st�pnych 300 lat cz�sto lekcewa˙zyli pra-

wa Jehowy, a On dopuszczał, by gn�biliich wrogowie, mi�dzy innymi Filistyni.Ale kiedy Izraelici błagali Jehow� o po-moc, On powoływał s�dzi

´ow, kt

´orzy

ich ratowali.

Epoka 12 s�dzi´ow opisana w Bib-

lii zacz�ła si� od Otniela, a sko´nczy-

ła na Samsonie—najsilniejszym czło-wieku, jaki kiedykolwiek

˙zył na ziemi.

Pasjonuj�ca Ksi�ga S�dzi´ow uwypukla

wa˙zn� prawd�: posłusze

´nstwo wobec

Jehowy przynosi błogosławie´nstwa,

natomiast nieposłusze´nstwo spro-

wadza nieszcz�´scia.

Na podstawie ksi�g: Jozuego, S�dzi´

ow, Kap-ła

´nskiej 18:24, 25.

���������������

˛ Dlaczego Jehowa oszcz�dził Rachabi jej rodzin�?

˛ Jak Izraelici post�powali po´smier-

ci Jozuego?

˛ Jak� prawd� uwypukla biblijnaKsi�ga S�dzi

´ow?

8 Izraelici wkraczaj� do KanaanuPod wodz� Jozuego Izraelici podbijaj� ziemi� Kanaan.Jehowa za po

´srednictwem s�dzi

´ow wyzwala sw

´oj lud

z jarzma wrog´ow

RodzajuWyj

´scia

Kapła´nskaLiczb

Powt´orzonego

PrawaJozuego ˘

S�dzi´ow ˘

Rut

1 Samuela

2 Samuela1 Kr

´ol

´ow

2 Kr´ol

´ow

1 Kronik2 Kronik

Ezdrasza

NehemiaszaEstery

HiobaPsalmy

Przysł´ow

KaznodzieiPie

´s

´n nad

Pie´sniami

Izajasza

K

A

N

AA

N

FE

NI

CJ

A

FI

LI

ST

EA

Jerycho

Jerozolima

wkroczenie do Kanaanu

zasi�g izraelskich podbojow

1200 p.n.e. Saul wybrany na kr´ola 1117

12

PO CZASACH Samsona B´og wybrał

Samuela, kt´ory był prorokiem i s�-

dził Izraela. Ale p´o

´zniej jego rodacy

oznajmili,˙ze tak jak inne narody chcie-

liby mie´c nad sob� kr

´ola. Chocia

˙z ta

pro´sba

´swiadczyła o braku szacunku dla

Jehowy, kazał On Samuelowi spełni´c

ich˙z�danie. B

´og wybrał na kr

´ola pokor-

nego m�˙zczyzn� imieniem Saul. Nieste-

ty, z czasem władca ten stał si� wyniosłyi nieposłuszny, tote

˙z Jehowa go odrzu-

cił i polecił Samuelowinama

´sci

´c na kr

´ola mło-

dzie´nca o imieniu Da-

wid. Min�ło jednak wie-le lat, zanim w ko

´ncu

wst�pił on na tron.

Kiedy Dawid był jesz-

cze nastolatkiem, odwiedził swych bra-ci, kt

´orzy słu

˙zyli w wojsku Saula. Cała

izraelska armia dr˙zała przed pewnym

filisty´nskim wojownikiem—olbrzymim

Goliatem, kt´ory szydził z nich oraz z ich

Boga. Wzburzony Dawid podj�ł rzuco-ne przez niego wyzwanie i stan�ł dopojedynku. Uzbrojony tylko w proc�i kilka kamieni, wyszedł na spotkaniewrogowi, kt

´ory miał prawie trzy metry

wzrostu. Goliat z niego szydził, lecz Da-wid odparł,

˙ze jest lepiej wyposa

˙zony

do walki, poniewa˙z wyst�puje w imie-

niu Jehowy! Powalił Goliata jednym ka-mieniem, a potem odci�ł mu głow� je-go własnym mieczem. Na ten widokfilisty

´nska armia uciekła w popłochu.

Pocz�tkowo Saul podziwiał odwag�Dawida i ustanowił go dow

´odc� swych

wojsk. Ale p´o

´zniej jego sukcesy wzbu-

dziły w Saulu chorobliw� zazdro´s

´c. Da-

wid musiał ratowa´c si� ucieczk� i przez

lata wi´odł

˙zycie wygna

´nca. Chocia

˙z Sa-

ul czyhał na jego˙zycie, Dawid pozosta-

wał wobec niego lojalny, pami�taj�c,˙ze

władz� kr´olewsk� otrzymał on od Jeho-

wy Boga. W ko´ncu Saul poległ w bitwie,

a niedługo potem zgodnie z obietnic�Jehowy Dawid został kr

´olem.

Dawid bardzo pragn�ł zbudowa´c Je-

howie´swi�tyni�, został jednak poinfor-

mowany,˙ze zrobi to dopiero jego syn

i nast�pca, Salomon. Niemniej B´og na-

grodził te˙z Dawida—zawarł z nim szcze-

g´olne przymierze, na mocy kt

´orego

została zapocz�tkowana niezwykła kr´o-

lewska linia rodowa. Z rodu Dawidamiał si� wywodzi

´c Wybawca, Potomek

obiecany w Edenie. Jehowa zapowie-dział,

˙ze ten namaszczony przez Niego

Mesjasz obejmie władz� w Kr´olestwie,

kt´ore b�dzie trwa

´c wiecznie.

Powodowany gł�bok� wdzi�czno´sci�,

Dawid zgromadził mn´ostwo materiał

´ow

budowlanych oraz złota i srebra, kt´ore

p´o

´zniej wykorzystano podczas budowy

´swi�tyni. Skomponował te

˙z wiele na-

tchnionych psalm´ow. Pod koniec swego

˙zycia powiedział: „M

´owił przeze mnie

duch Jehowy i Jego słowo było na mo-im j�zyku” (2 Samuela 23:2).Na podstawie ksi�g: 1 i 2 Samuela; 1 Kronik; Izaja-sza 9:7; Ewangelii według: Mateusza 21:9; Łukasza1:32; Jana 7:42.���������������

˛ Dlaczego Jehowa ustanowił kr´olem Dawida

w miejsce Saula?

˛ Jakimi cechami odznaczał si� Dawid, jeszcze za-nim został kr

´olem?

˛ Kto jest obiecanym Potomkiem, czyli Wybawc�,kt

´ory miał si� pojawi

´c w linii rodowej Dawida?

9 Izraelici domagaj� si� krolaPierwszy kr

´ol Izraela, Saul, okazuje si� nieposłuszny.

Jego nast�pc� zostaje Dawid, z kt´orym B

´og zawiera

przymierze co do wiecznotrwałego Kr´olestwa

„Utwierdz� tronjego kr

´olestwa

po czas niezmierzony”(2 Samuela 7:13)

Rodzaju

Wyj´scia

Kapła´nska

Liczb

Powt´orzonego

Prawa

Jozuego

S�dzi´ow

Rut˘ 1 Samuela˘ 2 Samuela

1 Kr´ol

´ow

2 Kr´ol

´ow

˘ 1 Kronik

2 Kronik

Ezdrasza

Nehemiasza

Estery

Hioba

Psalmy

Przysł´ow

Kaznodziei

Pie´s

´n nad

Pie´sniami

Izajasza

Jeremiasza

Aggeusza

Zachariasza

Malachiasza

Mateusza

Marka

Łukasza

Jana

Dzieje Apostolskie

Rzymian

1 Koryntian

2 Koryntian

Galat´ow

Efezjan

Filipian

Kolosan

1 Tesaloniczan

2 Tesaloniczan

1 Tymoteusza

2 Tymoteusza

Tytusa

Filemona

Hebrajczyk´ow

Jakuba

1 Piotra

2 Piotra

1 Jana

2 Jana

3 Jana

Judy

Objawienie

1070 B´og składa Dawidowi

obietnic� co do Kr´olestwa

Salomon zostaje kr´olem 1037 1027 uko

´nczenie budowy

´swi�tyni w Jerozolimie

około 1020 uko´

nczeniePie

´sni nad Pie

´sniami

1000 p.n.e.

JAK by wygl�dało˙zycie w kraju, w kt

´o-

rym cały nar´od wraz z kr

´olem uwa-

˙załby Jehow� za swego Władc� i prze-strzegał Jego praw? Odpowiedzi na topytanie dostarczyło 40-letnie panowanieSalomona.

Przed´smierci� Dawid wyznaczył swe-

go syna Salomona na swojego nast�pc�.We

´snie B

´og zapytał nowego kr

´ola, co

chciałby od Niego otrzyma´c. Salomon

poprosił o m�dro´s´c i wiedz�, by s�dzi

´c

lud sprawiedliwie i roztropnie. Jehowiespodobało si� to

˙zyczenie, obdarzył wi�c

Salomona m�dro´sci� i zrozumieniem. Po-

za tym obiecał mu,˙ze je

´sli b�dzie po-

słuszny, to otrzyma te˙z bogactwo, chwa-

ł� i długie˙zycie.

Salomon zasłyn�ł z m�drych s�d´ow.

Pewnego razu dwie kobiety spierały si�o to, kt

´ora jest matk� małego chłopczy-

ka. Salomon kazał rozci�´c dziecko i ka

˙z-

dej z nich da´c po połowie. Jedna z kobiet

przyj�ła spokojnie ten werdykt, ale praw-dziwa matka natychmiast zacz�ła błaga

´c,

by dziecko oddano tej drugiej. Salomonzorientował si� wi�c,

˙ze wła

´snie ta wsp

´oł-

czuj�ca kobieta jest matk�, i oddał jej syn-ka. Wkr

´otce cały Izrael usłyszał o tym roz-

strzygni�ciu i wszyscy dostrzegli,˙ze B

´og

obdarzył Salomona m�dro´sci�.

Jednym z najwi�kszych osi�gni�´c Sa-

lomona było wzniesienie w Jerozolimie´swi�tyni Jehowy—okazałej budowli ma-j�cej stanowi

´c centrum wielbienia Boga.

Podczas uroczysto´sci po

´swi�cenia

´swi�tyni

Salomon o´swiadczył w modlitwie: „Oto

niebiosa, wr�cz niebo niebios, nie mog�ci� pomie

´sci

´c; c

´o

˙z dopiero ten dom, kt

´o-

ry zbudowałem!” (1 Kr´ol

´ow 8:27).

Sława Salomona docierała r´ownie

˙z do

innych kraj´ow, nawet tak odległych jak

Szeba w Arabii. Kr´olowa Szeby odbyła po-

dr´o

˙z, by na własne oczy ujrze

´c chwał�

i bogactwo Salomona oraz przekona´c si�

o jego m�dro´sci. Była pod takim wra

˙ze-

niem jego rozs�dku oraz dobrobytu pa-nuj�cego w Izraelu,

˙ze zacz�ła wychwala

´c

Jehow� za osadzenie na tronie takiegowładcy. Dzi�ki błogosławie

´nstwu Jehowy

panowanie Salomona rzeczywi´scie było

najlepszym okresem w historii staro˙zyt-

nego Izraela.

Niestety, po jakim´s czasie Salomon prze-

stał si� kierowa´c m�dro

´sci� Bo

˙z�. Łami�c

nakaz Jehowy, wzi�ł sobie setki˙zon, z kt

´o-

rych wiele oddawało cze´s´c cudzoziemskim

bogom. Stopniowo˙zony zacz�ły odwraca

´c

jego serce od wielbienia Jehowy ku bo˙z-

kom. W zwi�zku z tym Jehowa zapowie-dział,

˙ze Salomon utraci cz�

´s´c kr

´olestwa.

Jego potomkowie mieli za-chowa

´c władz� na pewnym

obszarze ze wzgl�du na je-go ojca, Dawida. A zatempomimo odst�pstwa Salo-mona Jehowa pozostał lo-jalny przymierzu zawarte-mu z Dawidem.Na podstawie ksi�g: 1 Kr

´ol

´ow, roz-

działy od 1 do 11; 2 Kronik, roz-działy od 1 do 9; Powt

´orzonego

Prawa 17:17.���������������

˛ Jak B´og zareagował na pro

´sb�

Salomona?

˛ Jak Salomon dowi´odł swej m�-

dro´sci?

˛ Co sprawiło,˙ze Salomon po-

rzucił drogi Jehowy, i jaki byłtego skutek?

10 Panowanie m�drego krola SalomonaJehowa obdarza kr

´ola Salomona m�dro

´sci�;

podczas jego panowania Izrael cieszy si�niezr

´ownanym pokojem i dobrobytem

Rodzaju

Wyj´scia

Kapła´nska

Liczb

Powt´orzonego

Prawa

Jozuego

S�dzi´ow

Rut

1 Samuela

2 Samuela

1 Kr´ol

´ow ˘

2 Kr´ol

´ow

1 Kronik

2 Kronik ˘

Ezdrasza

Nehemiasza

Estery

Hioba

Psalmy

Przysł´ow

Kaznodziei

Pie´s

´n nad

Pie´sniami

Izajasza

Jeremiasza

Lamentacje

Ezechiela

Daniela

Ozeasza

Joela

Amosa

Abdiasza

Jonasza

Micheasza

Nahuma

Habakuka

Sofoniasza

Aggeusza

Zachariasza

1000 p.n.e. 997 podział Izraela na dwa kr´olestwa

14

NAJOBSZERNIEJSZA ksi�ga biblijnato zbi

´or

´swi�tych pie

´sni. Zestawie-

nie ich wszystkich zaj�ło w sumie jakie´s

1000 lat. W Ksi�dze Psalm´ow utrwalo-

no na pi´smie niezwykle poruszaj�ce wy-

powiedzi b�d�ce´swiadectwem gł�bokiej

wiary. Pie´sni te wyra

˙zaj� cał� gam� ludz-

kich emocji: od rado´sci i wdzi�czno

´sci

po˙zal, smutek i skruch�. Wyra

´znie do-

wodz�,˙ze psalmi

´sci utrzymywali blisk�,

osobist� wi�´z z Bogiem. Przyjrzyjmy si�

niekt´orym sprawom poruszonym w tych

utworach.

Jehowa jest prawowitym Władc�,godnym czci i chwały. W Psalmie83:18 czytamy: „Ty, kt

´ory masz na imi�

Jehowa, ty sam jeste´s Najwy

˙zszym nad

cał� ziemi�”. Psalmy wysławiaj� Jehow�za Jego dzieła stw

´orcze—rozgwie

˙zd

˙zone

niebo, cuda natury i zachwycaj�co za-projektowane ludzkie ciało (Psalm 8, 19,139, 148). Wychwalaj� Jehow� jako Bo-ga, kt

´ory wybawia i ochrania swych lo-

jalnych sług (Psalm 18, 97, 138). Wywy˙z-

szaj� Go te˙z jako sprawiedliwego Boga,

kt´ory dodaje otuchy uci

´snionym i karze

niegodziwc´ow (Psalm 11, 68, 146).

Jehowa wspiera i pociesza tych,kt

´orzy Go kochaj�. Chyba najsłynniej-

szy jest Psalm 23, w kt´orym Dawid opi-

suje Jehow� jako kochaj�cego i trosk-liwego Pasterza, zapewniaj�cego swym„owcom” kierownictwo i ochron�. Psalm65:2 przypomina,

˙ze B

´og wysłuchuje

modlitw. Wiele os´ob obci�

˙zonych ci�

˙z-

kim grzechem czerpie pociech� z psal-m

´ow 39 i 51, w kt

´orych Dawid dał wyraz

szczerej skrusze za popełnione grzechyoraz wierze w gotowo

´s´c Jehowy do prze-

baczania. Psalm 55:22 zach�ca, by pokła-da

´c ufno

´s´c w Jehowie i przerzuca

´c na

Niego wszelkie swe brzemiona.

Jehowa zmieni warunki na´swiecie

za po´srednictwem Kr

´olestwa Mesja-

sza. Sporo psalm´ow wyra

´znie odnosi si�

do Mesjasza, obiecanego Kr´ola. Psalm

2 zapowiada,˙ze

´ow Władca zniszczy nie-

godziwe narody, kt´ore mu si� sprzeciwia-

j�. Psalm 72 wyjawia,˙ze usunie on gł

´od,

niesprawiedliwo´s

´c i przemoc. Zgodnie

z Psalmem 46:9 B´og za po

´srednictwem

mesja´nskiego Kr

´olestwa poło

˙zy kres woj-

nom, a nawet unicestwi wszelk� bro´n.

Psalm 37 donosi,˙ze wszyscy niegodziw-

cy znikn� z powierzchni ziemi, prawi za´s

b�d� mieszka´c na niej wiecznie, ciesz�c

si� pokojem i harmoni�.Na podstawie Ksi�gi Psalm

´ow.

���������������

˛ Jak Ksi�ga Psalm´ow wskazuje,

˙ze Jehowa jest pra-

wowitym Władc�?

˛ Podaj przykłady psalm´ow pokazuj�cych,

˙ze B

´og

wspiera i pociesza tych, kt´orzy Go kochaj�.

˛ Jak w my´sl Ksi�gi Psalm

´ow Jehowa zmieni warun-

ki panuj�ce na´swiecie?

11 Natchnione piesni,ktore pokrzepiaj� i ucz�Dawid i inni komponuj� pie

´sni wykorzystywane w wielbieniu

Boga. W Ksi�dze Psalm´ow zachowano 150 takich utwor

´ow

Rodzaju

Wyj´scia

Kapła´nska

Liczb

Powt´orzonego

Prawa

Jozuego

S�dzi´ow

Rut

1 Samuela

2 Samuela

1 Kr´ol

´ow

2 Kr´ol

´ow

1 Kronik

2 Kronik

Ezdrasza

Nehemiasza

Estery

Hioba˘ Psalmy

Przysł´ow

Kaznodziei˘ Pie

´s

´n nad

Pie´sniami

Izajasza

Jeremiasza

Lamentacje

Ezechiela

Daniela

Ozeasza

Joela

Amosa

Abdiasza

Jonasza

Micheasza

Nahuma

Habakuka

Sofoniasza

Aggeusza

Zachariasza

Malachiasza

Mateusza

Marka

Łukasza

Jana

Dzieje Apostolskie

Rzymian

1 Koryntian

2 Koryntian

Galat´ow

Efezjan

Filipian

Kolosan

1 Tesaloniczan

2 Tesaloniczan

1 Tymoteusza

2 Tymoteusza

Tytusa

Filemona

Hebrajczyk´ow

Jakuba

1 Piotra

2 Piotra

1 Jana

2 Jana

3 Jana

Judy

Objawienie

W Pie´sni nad Pie

´sniami kr

´ol Salomon

przyznaje,˙ze nawet bajeczne bogactwo

nie zagwarantowało mu powodzeniaw miło

´sci. Opisuje, jak pr

´obował

zdoby´c serce pi�knej dziewczyny,

kt´ora kochała młodego pasterza.

Poza tym ta natchniona pie´s

´n dowodzi,

˙ze nawet gdy dwie osoby czuj� dosiebie silny poci�g fizyczny, nie musz�post�powa

´c w spos

´ob niestosowny.

Zakochani młodzi zachowywali godnepochwały panowanie nad sob�,czysto

´s

´c i lojalno

´s

´c.

PIE´S

´N NAD PIE

´SNIAMI

ostateczne zestawienie Ksi�gi Przysł´ow około 717 700 p.n.e.

JEHOWA jest m�drym Władc�. Mo˙zna

si� o tym przekona´c, na przykład ana-

lizuj�c Jego rady. Czy s� praktyczne? Czypomagaj� prowadzi

´c lepsze i bardziej sen-

sowne˙zycie? Kr

´ol Salomon spisał pod

natchnieniem Bo˙zym setki przysł

´ow. Do-

tycz� one w zasadzie ka˙zdej dziedziny

˙zy-

cia. Przyjrzyjmy si� niekt´orym takim wska-

z´owkom.

Pokładanie ufno´sci w Bogu. Zaufanie

to klucz do dobrych stosunk´ow z Bogiem.

Salomon napisał: „Zaufaj Jehowie całymsercem i nie opieraj si� na własnym zrozu-mieniu. Zwa

˙zaj na niego na wszystkich

swych drogach, a on wyprostuje twe´scie

˙z-

ki” (Przysł´ow 3:5, 6). Ufanie Bogu, wyra

˙za-

j�ce si� w zabieganiu o Jego kierownictwooraz okazywaniu Mu posłusze

´nstwa, nada-

je˙zyciu gł�boki sens. Takie post�powanie

umo˙zliwia ludziom radowanie serca Bo-

ga, a Jemu samemu dostarcza argument´ow

w kwestiach spornych podniesionych przezJego przeciwnika, Szatana (Przysł

´ow 27:11).

M�dro´s´c w kontaktach mi�dzyludz-

kich. Bo˙ze rady dla m�

˙z

´ow,

˙zon i dzie-

ci s� dzi´s bardziej aktualne ni

˙z kiedykol-

wiek. W Ksi�dze Przysł´ow B

´og nawołuje

do wierno´sci mał

˙ze

´nskiej, zach�caj�c ka

˙z-

dego m�˙za: „Raduj si�

˙zon� twej młodo-

´sci” (Przysł

´ow 5:18-20). M�

˙zatki mog� si�

wiele nauczy´c z ciekawego opisu zarad-

nej˙zony, kt

´ora cieszy si� uznaniem m�

˙za

i dzieci (Przysł´ow, rozdział 31). Z kolei

dzieciom polecono okazywa´c posłusze

´n-

stwo rodzicom (Przysł´ow 6:20). Ta ksi�ga

biblijna podkre´sla r

´ownie

˙z, jak wa

˙zna jest

przyja´z

´n, wskazuj�c,

˙ze odosabnianie si�

prowadzi do zbytniego skupiania si� nasamym sobie (Przysł

´ow 18:1). Przyjacie-

le mog� wywiera´c na nas dobry lub zły

wpływ, wi�c nale˙zy m�drze ich sobie do-

biera´c (Przysł

´ow 13:20; 17:17).

M�dre decyzje w sprawach osobis-tych. Ksi�ga Przysł

´ow zawiera bezcen-

ne wskaz´owki dotycz�ce pracowito

´sci,

wystrzegania si� nadu˙zywania alkoho-

lu, a tak˙ze piel�gnowania pozytywnych

emocji i zwalczania negatywnych (Przy-sł

´ow 6:6; 14:30; 20:1). Ostrzega,

˙ze ufanie

ludzkim radom ignoruj�cym zasady Bo-˙ze prowadzi do katastrofalnych skutk

´ow

(Przysł´ow 14:12). Przypomina,

˙ze trzeba

chroni´c serce przed deprawuj�cymi wpły-

wami, bo z niego „pochodz�´zr

´odła

˙zycia”

(Przysł´ow 4:23).

Miliony ludzi na´swiecie przekonało si�,

˙ze trzymanie si� tych rad pozwala prowa-dzi

´c lepsze

˙zycie. Słusznie wi�c osoby ta-

kie uznaj� Jehow� za swojego Władc�.Na podstawie Ksi�gi Przysł

´ow.

���������������

˛ Jaki po˙zytek mo

˙zemy odnie

´s

´c z przeanalizowania

Ksi�gi Przysł´ow?

˛ Jakie rady dotycz�ce zaufania do Boga, kontak-t´ow mi�dzyludzkich oraz spraw osobistych zawieraKsi�ga Przysł

´ow?

12 M�drosc zyciowapochodz�ca od BogaKsi�ga Przysł

´ow, spisana gł

´ownie przez Salomona, to zbi

´or

natchnionych rad przydatnych w˙zyciu codziennym

Rodzaju

Wyj´scia

Kapła´nska

Liczb

Powt´orzonego

Prawa

Jozuego

S�dzi´ow

Rut

1 Samuela

2 Samuela

1 Kr´ol

´ow

2 Kr´ol

´ow

1 Kronik

2 Kronik

Ezdrasza

Nehemiasza

Estery

Hioba

Psalmy

Przysł´ow ˘

Kaznodziei ˘

Pie´s

´n nad

Pie´sniami

Izajasza

Jeremiasza

Lamentacje

Ezechiela

Daniela

Ozeasza

Joela

Amosa

Abdiasza

Jonasza

Micheasza

Nahuma

Habakuka

Sofoniasza

Aggeusza

Zachariasza

Malachiasza

Mateusza

Marka

Co jest kluczem do sensownego i szcz�´sliwego

˙zycia?

Salomon miał wyj�tkowe warunki do poszukiwaniaodpowiedzi na to pytanie. Poniewa

˙z dysponował

ogromnym maj�tkiem, m�dro´sci� i władz�, m

´ogł si�

przekona´c, czy zapewniaj� one prawdziw� satysfakcj�.

Korzystał z najbardziej wymy´slnych przyjemno

´sci

i rozrywek, a do tego po´slubił wiele pi�knych kobiet.

Realizował te˙z wspaniałe projekty budowlane i zdobywał

wiedz� w r´o

˙znych dziedzinach. Co sobie u

´swiadomił?

„Wszystko jest marno´sci�”. Ale doszedł te

˙z do takiego oto

gł�bokiego wniosku: „Konkluzja sprawy, po wysłuchaniuwszystkiego, jest nast�puj�ca: B

´oj si� prawdziwego Boga

i przestrzegaj jego przykaza´n. Na tym bowiem polega

cała powinno´s

´c człowieka” (Kaznodziei 12:8, 13).

KSI�GA KAZNODZIEI

700 p.n.e. zburzenie Jerozolimy; pocz�tek niewoli babilo´

nskiej 607

ZGODNIE z zapowiedzi� Jehowy po od-st�pieniu Salomona od praktykowa-

nia religii prawdziwej jego pa´nstwo ulega

podziałowi. Syn i nast�pca Salomona, Re-choboam, był surowym władc�. W rezul-tacie dziesi�

´c plemion izraelskich zbunto-

wało si� i utworzyło p´ołnocne kr

´olestwo

Izraela. Dwa plemiona pozostały lojalnewobec kr

´ola zasiadaj�cego na tronie Dawi-

da w Jerozolimie i utworzyły południowekr

´olestwo Judy.Oba pa

´nstwa miały burzliwe dzieje,

gł´ownie z powodu niewierno

´sci i nieposłu-

sze´nstwa ich władc

´ow. Sytuacja w Izraelu

była gorsza ni˙z w Judzie, poniewa

˙z jego

kr´olowie od samego pocz�tku propagowali

religi� fałszyw�. Pomimo niezwykłych cu-d

´ow dokonywanych przez takich prorok

´ow

jak Eliasz i Elizeusz—kt´orzy potrafili nawet

wskrzesza´c umarłych—Izrael ci�gle wracał

na zł� drog�. W ko´ncu B

´og dopu

´scił, by

Asyria unicestwiła p´ołnocne kr

´olestwo.

Juda istniała przeszło sto lat dłu˙zej od Iz-

raela, ale i j� dosi�gn�ł wyrok Bo˙zy. Tyl-

ko kilku judzkich kr´ol

´ow zareagowało na

ostrze˙zenia prorok

´ow i pr

´obowało skłoni

´c

nar´od, by powr

´ocił do Jehowy. Na przy-

kład kr´ol Jozjasz zacz�ł oczyszcza

´c Jud�

z fałszywego kultu i odnowił´swi�tyni�

Jehowy. Gdy znaleziono oryginalny eg-zemplarz Prawa Bo

˙zego danego za po

´sred-

nictwem Moj˙zesza, Jozjasz był gł�boko po-

ruszony jego tre´sci� i jeszcze wzm

´ogł swe

reformatorskie działania.

Niestety, nast�pcy Jozjasza nie poszliw jego

´slady. Dlatego Jehowa pozwolił

Babilo´nczykom podbi

´c Jud� oraz znisz-

czy´c Jerozolim� i tamtejsz�

´swi�tyni�. Ci,

kt´orzy prze

˙zyli, zostali uprowadzeni do

niewoli. B´og zapowiedział,

˙ze b�dzie ona

trwa´c 70 lat. Juda była opuszczona a

˙z do

czasu, gdy zgodnie z obietnic� nar´od po-

wr´ocił do ojczyzny.

Jednak do chwili pojawienia si� zapo-wiedzianego Wybawcy, Mesjasza, na tronnie wst�pił ju

˙z

˙zaden kr

´ol z dynastii Dawi-

da. Wi�kszo´s´c kr

´ol

´ow z tej linii dowiodła,

˙ze niedoskonali ludzie nie posiadaj� kwa-lifikacji niezb�dnych do sprawowania wła-dzy. Tylko Mesjasz miał si� nadawa

´c do tej

roli. Dlatego Jehowa powiedział ostatnie-mu kr

´olowi z dynastii Dawida: „Zdejmij

koron�. (...) Niechybnie stanie si� niczyja,a

˙z przyjdzie ten, do kt

´orego nale

˙zy tytuł

prawny, i jemu to [Kr´olestwo] dam” (Eze-

chiela 21:26, 27).Na podstawie ksi�g: 1 i 2 Kr

´ol

´ow; 2 Kronik, rozdziały

od 10 do 36; Jeremiasza 25:8-11.���������������

˛ Jak doszło do podziału Izraela i jak wygl�dała sy-tuacja w obu kr

´olestwach?

˛ Co si� stało z dynasti� Dawida i dlaczego?

˛ Czego ucz� nas o Jehowie prze˙zycia Jonasza?

(Zobacz ramk�).

13 Dobrzy i zli krolowieIzrael rozpada si� na dwa pa

´nstwa. Przez całe lata w obu

cz�´sciach władz� sprawuje wielu kr

´ol

´ow, jednak wi�kszo

´s

´c

z nich nie dochowuje wierno´sci Bogu. W ko

´ncu Jerozolima

zostaje zburzona przez Babilo´

nczyk´ow

Rodzaju

Wyj´scia

Kapła´nska

Liczb

Powt´orzonego

Prawa

Jozuego

S�dzi´ow

Rut

1 Samuela

2 Samuela˘ 1 Kr

´ol

´ow

˘ 2 Kr´ol

´ow

1 Kronik˘ 2 Kronik

Ezdrasza

Nehemiasza

Estery

Hioba

Psalmy

Przysł´ow

Kaznodziei

Pie´s

´n nad

Pie´sniami

Izajasza

Jeremiasza

Lamentacje

Ezechiela

Daniela

Ozeasza

Joela

Amosa

Abdiasza˘ Jonasza

Micheasza

Nahuma

Habakuka

Sofoniasza

Aggeusza

Zachariasza

Malachiasza

Po rozpadzie Izraela B´og polecił Jonaszowi uda

´c si�

do dalekiej Niniwy i przekaza´c ostrze

˙zenie jej okrutnym

mieszka´ncom. Jonasz wsiadł jednak na statek płyn�cy

w przeciwnym kierunku. W wyniku kolejnych wydarze´n

został połkni�ty przez ogromn� ryb�. Z jej wn�trza modliłsi� do Jehowy, kt

´ory sprawił,

˙ze ryba wypluła go na suchy

l�d. Jonasz w ko´ncu wywi�zał si� ze swego zadania.

Jehowa udzielił w ten spos´ob prorokowi lekcji

posłusze´nstwa. Ale zaraz pojawił si� inny problem.

Jonasz był bardzo niezadowolony, gdy Niniwczycy,kt

´orym głosił, zdobyli si� na skruch�, a B

´og okazał im

miłosierdzie i wspaniałomy´slnie wstrzymał wykonanie

wyroku. Czytaj�c fascynuj�c� ksi�g� napisan� przez tegoproroka, dowiesz si�, jak B

´og za pomoc� drugiego cudu

nauczył go wsp´ołczucia.

KSI�GA JONASZA

539 Cyrus zdobywa Babilon

537 ˙zydowscy wygna

´ncy wracaj� do Jerozolimy 455 p.n.e.odbudowa mur

´ow Jerozolimy;

pocz�tek 69 tygodni lat

17

W CZASACH kr´ol

´ow Izraela i Judy

pojawiła si� szczeg´olna grupa lu-

dzi—prorocy. Ci wysłannicy Boga odzna-czali si� wyj�tkow� wiar� i odwag�. Przyj-rzyjmy si� czterem gł

´ownym poruszanym

przez nich tematom.

1. Zniszczenie Jerozolimy. Prorocy Bo-˙zy, zwłaszcza Izajasz i Jeremiasz, z du

˙zym

wyprzedzeniem zacz�li ostrzega´c,

˙ze Jero-

zolima zostanie zburzona i˙ze całkowi-

cie opustoszeje. Pełnym dramatyzmu j�zy-kiem wyja

´sniali, czym

´sci�gn�ła na siebie

gniew Boga. Chocia˙z jej mieszka

´ncy twier-

dzili,˙ze wielbi� Jehow�, w rzeczywisto

´sci

oddawali si� fałszywym praktykom religij-nym, dopuszczali si� przemocy i byli docna zepsuci (2 Kr

´ol

´ow 21:10-15; Izajasza

3:1-8, 16-26; Jeremiasza 2:1 do 3:13).

2. Przywr´ocenie czystej formy wiel-

bienia Boga. Po 70-letnim wygnaniu ludBo

˙zy miał zosta

´c uwolniony z Babilonu.

Zapowiedziano,˙ze powr

´oci do opusto-

szałej ojczyzny i odbuduje w Jerozoli-mie

´swi�tyni� Jehowy (Jeremiasza 46:27;

Amosa 9:13-15). Z dwustuletnim wyprze-dzeniem prorok Izajasz wyjawił,

˙ze zdo-

bywca Babilonu, kt´ory pozwoli ludowi

Bo˙zemu przywr

´oci

´c czyste wielbienie, b�-

dzie miał na imi� Cyrus. Podał nawet

szczeg´oły dotycz�ce niezwykłej strategii

wojennej Cyrusa (Izajasza 44:24 do 45:3).

3. Przyj´scie Mesjasza, jego

˙zycie

i słu˙zba. Prorocy zapowiedzieli,

˙ze Me-

sjasz urodzi si� w miejscowo´sci Betlejem

(Micheasza 5:2). B�dzie pokorny i wje-dzie do Jerozolimy na o

´sle (Zachariasza

9:9). Mimo swej łagodno´sci i

˙zyczliwo

´sci

nie zostanie dobrze przyj�ty, a wielu lu-dzi go odrzuci (Izajasza 42:1-3; 53:1, 3).Umrze okrutn�

´smierci�. Ale czy na tym

si� sko´nczy jego rola? Nie, gdy

˙z zgod-

nie z proroctwami zostanie wskrzeszony,a zło

˙zona przez niego ofiara umo

˙zliwi lu-

dziom uzyskanie przebaczenia grzech´ow

(Izajasza 53:4, 5, 9-12).

4. Panowanie Mesjasza nad ziemi�.Niedoskonali ludzie nie potrafi� zapro-wadzi

´c trwałego pokoju, ale uczyni to

mesja´nski Kr

´ol, nazwany proroczo „Ksi�-

ciem Pokoju” (Izajasza 9:6, 7; Jeremiasza10:23). Pod jego panowaniem wszyscy lu-dzie b�d�

˙zy

´c w zgodzie ze sob�, a tak

˙ze

ze zwierz�tami (Izajasza 11:3-7). Znikn�choroby (Izajasza 33:24). Nawet

´smier

´c

zostanie usuni�ta na zawsze (Izajasza25:8). W okresie rz�d

´ow Mesjasza zmarli

zostan� wskrzeszeni i otrzymaj� sposob-no

´s´c

˙zycia wiecznego na ziemi (Danie-

la 12:13).Na podstawie ksi�g: Izajasza, Jere-miasza, Daniela, Amosa, Michea-sza, Zachariasza.���������������

˛ Jakie or�dzia przekazywali pro-rocy Bo

˙zy?

˛ Jak prorocy zapowiedzieli znisz-czenie Jerozolimy oraz przywr

´o-

cenie w niej czystego wielbienia?

˛ Co prorocy Jehowy wyjawilio Mesjaszu i jego słu

˙zbie?

˛ Jak prorocy opisywali panowa-nie Mesjasza nad ziemi�?

14 B´

og przemawia przez swych prorok´

owJehowa powołuje prorok

´ow, kt

´orzy przekazuj� Jego wyroki,

wskaz´owki dotycz�ce oddawania Mu czci i zapowiedzi

odnosz�ce si� do Mesjasza

Rodzaju

Wyj´scia

Kapła´nska

Liczb

Powt´orzonego

Prawa

Jozuego

S�dzi´ow

Rut

1 Samuela

2 Samuela

1 Kr´ol

´ow

2 Kr´ol

´ow

1 Kronik

2 Kronik

Ezdrasza

Nehemiasza

Estery

Hioba

Psalmy

Przysł´ow

Kaznodziei

Pie´s

´n nad

Pie´sniami

Izajasza ˘

Jeremiasza ˘

Lamentacje ˘

Ezechiela ˘

Daniela ˘

Ozeasza ˘

Joela ˘

Amosa ˘

Abdiasza ˘

Jonasza ˘

Micheasza ˘

Nahuma ˘

Habakuka ˘

Sofoniasza ˘

Aggeusza ˘

Zachariasza ˘

Malachiasza ˘

Mateusza

Marka

Łukasza

Jana

Dzieje Apostolskie

Rzymian

1 Koryntian

2 Koryntian

Galat´ow

Efezjan

Filipian

Kolosan

1 Tesaloniczan

2 Tesaloniczan

1 Tymoteusza

2 Tymoteusza

Tytusa

Filemona

Hebrajczyk´ow

Jakuba

1 Piotra

2 Piotra

1 Jana

2 Jana

3 Jana

Judy

Objawienie

455 p.n.e.

po 443 p.n.e. Malachiasz spisuje swe proroctwo

pocz�tek 69 tygodni lat

18

DANIEL, wyj�tkowo bogobojny mło-dzieniec, został uprowadzony do

niewoli w Babilonie jeszcze przed zbu-rzeniem Jerozolimy. Razem z grup� in-nych

˙Zydow—wygnancow z pokona-

nego krolestwa Judy—otrzymał pewn�miar� swobody. Podczas długiego zyciaw Babilonie Daniel dost�pił licznychbłogosławienstw Bozych: uszedł nawetz zyciem po wtr�ceniu do lwiej jamyi otrzymał wizje dotycz�ce dalekiej przy-szłosci. Najwazniejsze spisane przez nie-go proroctwa skupiały si� na Mesjaszui jego panowaniu.

Danielowi wyjawiono, kiedy przyj-dzie Mesjasz. Bog wyjawił Danielowi,kiedy mozna si� spodziewac przyjscia„Mesjasza Wodza”—miało to nast�pic69 symbolicznych „tygodni” po ogło-szeniu dekretu o odbudowie murowJerozolimy. Rozkaz ten został wydanydługo po smierci Daniela, w 455 ro-ku p.n.e. Wtedy tez zacz�ł si� wspo-mniany okres 69 „tygodni”. Normalnytydzien trwa siedem dni, zas proro-czy „tydzien”—siedem lat. A zatem 69tygodni lat trwało 483 lata, do roku29 n.e. W nast�pnej cz�sci tej broszu-ry zobaczymy, co si� wtedy wydarzyło.Daniel dowiedział si� rowniez, ze Me-sjasz zostanie zgładzony i dokona prze-błagania za grzechy ludzkosci (Daniela9:24-26).

Mesjasz zostanie Krolem w niebie.W niezwykłej wizji nieba Daniel ujrzał,jak Mesjasz, „podobny do syna człowie-czego”, podchodzi do tronu samego Je-howy. Bog daje mu „panowanie i do-stojenstwo oraz krolestwo”. Krolestwo

to ma byc wieczne, a władz� wraz z Me-sjaszem ma sprawowac grono nazwane„swi�tymi Najwyzszego” (Daniela 7:13,14, 27).

Krolestwo zniszczy rz�dy tego swia-ta. Bog umozliwił Danielowi zrozumie-nie snu, ktory zaniepokoił babilonskie-go krola Nebukadneccara. Monarchaujrzał wielki pos�g z głow� ze złota,piersi� i ramionami ze srebra, brzu-chem i udami z miedzi, goleniami z ze-laza oraz ze stopami z zelaza zmiesza-nego z glin�. Kamien odci�ty od goryuderzył w kruche stopy pos�gu i gozniszczył. Daniel wyjasnił, ze poszcze-golne cz�sci pos�gu wyobrazaj� nast�-puj�ce po sobie mocarstwa swiatowe,pocz�wszy od Babilonu—głowy ze zło-ta. Daniel zapowiedział, ze w czasie pa-nowania ostatniego mocarstwa zaczniedziałac Krolestwo Boze. Zmiazdzy onowszystkie rz�dy tego swiata, a samob�dzie istniec wiecznie (Daniela, roz-dział 2).

W poznej starosci Daniel ujrzał nawłasne oczy upadek Babilonu. Krol Cy-rus zdobył miasto dokładnie tak, jak za-powiadali prorocy. Wkrotce potem

˙Zy-

dzi mogli wrocic do ojczyzny, ktorabyła spustoszona przez 70 lat. Pod kie-rownictwem wiernych namiestnikow,kapłanow i prorokow w koncu odbudo-wali Jerozolim� i swi�tyni� Jehowy. Cosi� jednak stało po upływie wspomnia-nych 483 lat?Na podstawie Ksi�gi Daniela.���������������

˛ Co wyjawiono Danielowi o Mesjaszu i KrolestwieBozym?˛ Co Krolestwo Boze uczyni z rz�dami tego swiata?

15 Wygnaniec ogl�daprorocze wizje przyszłosciDaniel prorokuje o Krolestwie Bozym oraz o przyjsciu Mesjasza.Upadek Babilonu

RodzajuWyjsciaKapłanskaLiczbPowtorzonegoPrawa

JozuegoS�dziowRut1 Samuela2 Samuela1 Krolow2 Krolow1 Kronik2 Kronik

˘ Ezdrasza˘ Nehemiasza

EsteryHiobaPsalmyPrzysłowKaznodzieiPiesn nadPiesniami

IzajaszaJeremiaszaLamentacjeEzechiela

˘ DanielaOzeaszaJoelaAmosaAbdiaszaJonaszaMicheaszaNahumaHabakukaSofoniaszaAggeuszaZachariaszaMalachiaszaMateuszaMarkaŁukaszaJanaDzieje ApostolskieRzymian1 Koryntian2 KoryntianGalatowEfezjanFilipianKolosan1 Tesaloniczan2 Tesaloniczan1 Tymoteusza2 TymoteuszaTytusaFilemonaHebrajczykowJakuba1 Piotra2 Piotra1 Jana2 Jana3 JanaJudyObjawienie

narodziny Jezusaokoło 2 p.n.e.

1 p.n.e. 1 n.e.uwaga:

nie ma roku zerowego

29 n.e.chrzest Jezusa

CZY Jehowa pom´ogł ludziom rozpo-

zna´c obiecanego Mesjasza? Owszem.

Zobaczmy, jak to zrobił. Rzecz wyda-rzyła si� z g

´or� cztery stulecia po za-

ko´nczeniu spisywania Pism Hebrajskich.

W mie´scie Nazaret, poło

˙zonym w Galilei,

młod� kobiet� imieniem Maria odwie-dził niespodziewany go

´s´c. Ukazał si� jej

anioł Gabriel i powiedział,˙ze B

´og za po-

´srednictwem ducha

´swi�tego, czyli swojej

czynnej siły, sprawi,˙ze cho

´c Maria jest

dziewic�, urodzi syna. B�dzie to w rzeczy-wisto

´sci Syn samego Boga; jego

˙zycie zo-

stanie przeniesione z nieba do jej łona.To wła

´snie on oka

˙ze si� długo wyczekiwa-

nym Kr´olem, kt

´orego Kr

´olestwo b�dzie

trwało na wieki.

Maria pokornie przyj�ła to niezwykłezadanie. Kiedy jej narzeczony, cie

´sla J

´ozef,

usłyszał od posłanego przez Boga anioła,w jaki spos

´ob Maria stała si� brzemien-

na, o˙zenił si� z ni�. Ale co z proroctwem,

zgodnie z kt´orym Mesjasz miał si� uro-

dzi´c w Betlejem? (Micheasza 5:2). Przecie

˙z

to niewielkie miasteczko było oddaloneod Nazaretu o ponad 140 kilometr

´ow!

Cesarz rzymski zarz�dził spis ludno´sci.

Ludzie musieli si� rejestrowa´c w miejsco-

wo´sci swego urodzenia. Wygl�da na to,

˙ze zar

´owno J

´ozef, jak i Maria pocho-

dzili z Betlejem, dlatego J´ozef zabrał tam

sw� brzemienn�˙zon� (Łukasza 2:3). Ma-

ria urodziła w zwykłej stajni, a dzieckopoło

˙zyła w

˙złobie. Nast�pnie B

´og posłał

anioła, kt´ory wyjawił pasterzom owiec

obozuj�cym w tej krainie,˙ze narodzo-

ny chłopczyk to obiecany Mesjasz, czyliChrystus.

P´o

´zniej r

´ownie

˙z inni po

´swiadczyli,

˙ze Je-

zus to obiecany Mesjasz. Zgodnie z proroc-

twem Izajasza pewien człowiek miał przy-gotowa

´c mu drog� (Izajasza 40:3). Tym

człowiekiem okazał si� Jan Chrzciciel. Gdyzobaczył Jezusa, wykrzykn�ł: „Oto Bara-nek Bo

˙zy, kt

´ory usuwa grzech

´swiata!”.

Niekt´orzy uczniowie Jana od razu pod�-

˙zyli za Jezusem, a jeden z nich rzekł: „Zna-le

´zli

´smy Mesjasza” (Jana 1:29, 36, 41).

To˙zsamo

´s´c Mesjasza potwierdzały te

˙z

dodatkowe dowody. Kiedy Jan Chrzcicielochrzcił Jezusa, z nieba przem

´owił sam

Jehowa. Nama´scił Jezusa duchem

´swi�-

tym i oznajmił: „To jest m´oj Syn, umi-

łowany, kt´orego darz� uznaniem” (Mate-

usza 3:16, 17). Wypatrywany od dawnaMesjasz nareszcie przybył!

Kiedy to si� stało? W 29 roku n.e., gdysko

´nczył si� zapowiedziany przez Danie-

la okres 483 lat. Stanowi to kolejny prze-konuj�cy dow

´od,

˙ze Jezus jest Mesjaszem,

czyli Chrystusem. Ale jakie or�dzie miałrozgłosi

´c na ziemi?

Na podstawie Ewangelii według: Mateusza, rozdziałyod 1 do 3; Marka, rozdział 1; Łukasza, rozdział 2;Jana, rozdział 1.���������������

˛ Jak Jehowa za po´srednictwem anioł

´ow wskazał,

˙ze Jezus jest Mesjaszem?

˛ W jaki spos´ob B

´og posłu

˙zył si� Janem Chrzcicie-

lem, by uto˙zsami

´c Jezusa z Mesjaszem?

˛ Jak Jehowa osobi´scie potwierdził,

˙ze Jego Syn jest

Mesjaszem?

16 Przyjscie MesjaszaJehowa wyjawia,

˙ze zapowiedzianym przed wiekami Mesjaszem

jest Jezus z Nazaretu

Rodzaju

Wyj´scia

Kapła´nska

Liczb

Powt´orzonego

Prawa

Jozuego

S�dzi´ow

Rut

1 Samuela

2 Samuela

1 Kr´ol

´ow

2 Kr´ol

´ow

1 Kronik

2 Kronik

Ezdrasza

Nehemiasza

Estery

Hioba

Psalmy

Przysł´ow

Kaznodziei

Pie´s

´n nad

Pie´sniami

Izajasza

Jeremiasza

Lamentacje

Ezechiela

Daniela

Ozeasza

Joela

Amosa

Abdiasza

Jonasza

Micheasza

Nahuma

Habakuka

Sofoniasza

Aggeusza

Zachariasza

Malachiasza

Mateusza ˘

Marka ˘

Łukasza ˘

Jana ˘

Dzieje Apostolskie

Rzymian

1 Koryntian

2 Koryntian

Galat´ow

Efezjan

Filipian

Kolosan

1 Tesaloniczan

Jehowa jest Ojcem Jezusa, ale nie w takim znaczeniu,w jakim m�

˙zczy

´zni s� ojcami. Jezus nie został pocz�ty

w wyniku zbli˙zenia m�

˙zczyzny z kobiet�—swe istnienie

zawdzi�cza Bogu. Był pierwsz� osob� stworzon� przezJehow� (Kolosan 1:15-17). Skoro wi�c Jehowa dał mu˙zycie, słusznie jest nazywany jego Ojcem. P

´o

´zniej za

po´srednictwem swego duchowego Syna, okre

´slonego

„mistrzowskim wykonawc�”, B´og powołał do istnienia

wszystko inne, w tym cały wszech´swiat (Przysł

´ow 8:30).

W JAKIM SENSIE JEZUS JEST SYNEM BO˙ZYM?

29 n.e. Jezus zaczyna głosi´

co Kr

´olestwie Bo

˙zym

Jezus wybiera 12 apostoł´ow; wygłasza Kazanie na G

´orze 31

20

JAKIE zadanie Jezus miał wypełni´c

na ziemi? On sam wyja´snił: „Musz�

oznajmia´c dobr� nowin� o kr

´olestwie Bo-

˙zym, gdy

˙z po to zostałem posłany” (Łu-

kasza 4:43). Przeanalizujmy cztery rzeczy,kt

´orych Jezus nauczał o tym Kr

´olestwie.

1. Jezus jest wyznaczonym Kr´olem.

On sam wyra´znie o

´swiadczył,

˙ze jest

zapowiedzianym Mesjaszem (Jana 4:25,26). Wskazał te

˙z,

˙ze jest

Kr´olem, kt

´orego ujrzał

w wizji prorok Daniel.Apostołom wyjawił,

˙ze

pewnego dnia zasi�dziena „chwalebnym tronie”i

˙ze oni b�d� kr

´olowa

´c

razem z nim (Mateu-sza 19:28). Grup� swo-

ich wsp´ołwładc

´ow nazwał „mał� trz

´od-

k�” i zaznaczył,˙ze ma te

˙z „drugie owce”,

kt´ore nie nale

˙z� do tego grona (Łukasza

12:32; Jana 10:16).

2. Kr´olestwo Bo

˙ze ustanowi praw-

dziw� sprawiedliwo´s´c. Jezus wskazał,

˙ze to Kr

´olestwo usunie niesprawiedli-

wo´s

´c, u

´swi�caj�c imi� Jehowy Boga oraz

oczyszczaj�c je z wszelkich zarzut´ow wy-

suwanych przez Szatana od czasu buntuw Edenie (Mateusza 6:9, 10). W codzien-nym

˙zyciu Jezus okazywał bezstronno

´s

´c,

nauczaj�c wszystkich bez wyj�tku—m�˙z-

czyzn i kobiety, bogatych i biednych.Chocia

˙z został posłany gł

´ownie do

˙Zy-

d´ow, pomagał te

˙z Samarytanom i po-

ganom. W odr´o

˙znieniu od

´owczesnych

przyw´odc

´ow religijnych nie

˙zywił

˙zad-

nych uprzedze´n ani te

˙z nikogo nie fawo-

ryzował.

3. Kr´olestwo Bo

˙ze nie b�dzie cz�

´s-

ci� tego´swiata. Jezus

˙zył w burzliwych

czasach. Jego nar´od podlegał obcemu

mocarstwu. Jednak˙ze gdy rodacy pr

´o-

bowali go skłoni´c, by zaanga

˙zował si�

w˙zycie polityczne, odm

´owił (Jana 6:14,

15). Pewnemu dostojnikowi powiedział:„Moje kr

´olestwo nie jest cz�

´sci� tego

´swiata” (Jana 18:36). A swym na

´sladow-

com rzekł: „Nie jeste´scie cz�

´sci�

´swiata”

(Jana 15:19). Nie pozwolił im u˙zywa

´c

or�˙za—nawet po to, by go broni

´c (Ma-

teusza 26:51, 52).

4. Rz�dy Chrystusa b�d� oparte namiło

´sci. Jezus obiecał ludziom po-

krzepienie i ulg� (Mateusza 11:28-30).I zgodnie z tym post�pował: udzielał˙zyczliwych, praktycznych wskaz

´owek do-

tycz�cych radzenia sobie z trudno´sciami,

utrzymywania dobrych stosunk´ow z in-

nymi, unikania materializmu i zabie-gania o szcz�

´scie (Mateusza, rozdziały

od 5 do 7). Poniewa˙z okazywał miło

´s

´c,

lgn�li do niego ludzie wszelkiego po-kroju. Przychodzili nawet ci najbardziejprzytłoczeni, gdy

˙z wiedzieli,

˙ze potrak-

tuje ich serdecznie i uszanuje ich god-no

´s

´c. Jezus rzeczywi

´scie b�dzie wspania-

łym Władc�!

Jezus nauczał o Kr´olestwie Bo

˙zym r

´ow-

nie˙z w inny dobitny spos

´ob—dokony-

wał wielu cud´ow. W jakim celu? Zo-

baczmy.Na podstawie Ewangelii według: Mateusza, Marka,Łukasza, Jana.���������������

˛ Jak Jezus wskazywał,˙ze jest wyznaczonym me-

sja´nskim Kr

´olem?

˛ Sk�d wiemy,˙ze Jezus b�dzie sprawiedliwym

Władc�?

˛ Jak Jezus pokazał,˙ze jego Kr

´olestwo nie b�dzie

cz�´sci� tego

´swiata?

˛ Dlaczego mo˙zemy by

´c przekonani,

˙ze rz�dy Jezu-

sa b�d� oparte na miło´sci?

17 Jezus naucza o Krolestwie BozymJezus uczy swoich na

´sladowc

´ow wielu rzeczy, ale koncentruje si�

na Kr´olestwie Bo

˙zym

„Ruszył w drog� (...)od wsi do wsi,głosz�c i oznajmiaj�cdobr� nowin�o kr

´olestwie Bo

˙zym”

(Łukasza 8:1)

RodzajuWyj

´scia

Kapła´nska

LiczbPowt

´orzonego

PrawaJozuegoS�dzi

´ow

Rut1 Samuela2 Samuela1 Kr

´ol

´ow

2 Kr´ol

´ow

1 Kronik2 KronikEzdraszaNehemiaszaEsteryHiobaPsalmyPrzysł

´ow

KaznodzieiPie

´s

´n nad

Pie´sniami

Sofoniasza

Aggeusza

Zachariasza

Malachiasza˘ Mateusza˘ Marka˘ Łukasza˘ Jana

Dzieje Apostolskie

Rzymian

1 Koryntian

2 Koryntian

Galat´ow

Efezjan

Filipian

Kolosan

1 Tesaloniczan

2 Tesaloniczan

1 Tymoteusza

2 Tymoteusza

Tytusa

Filemona

Hebrajczyk´ow

Jakuba

1 Piotra

2 Piotra

1 Jana

2 Jana

3 Jana

Judy

Objawienie

32 Jezus wskrzesza Łazarza 1 Nisan 33 n.e.

21

B´

OG dał Jezusowi moc dokonywaniarzeczy niemo

˙zliwych dla innych lu-

dzi. Jezus wielokrotnie czynił cuda, i tocz�sto w obecno

´sci licznych

´swiadk

´ow.

Udowodnił w ten spos´ob,

˙ze dysponuje

moc� umo˙zliwiaj�c� pokonywanie wro-

g´ow i usuwanie przeszk

´od, z kt

´orymi

niedoskonały człowiek nie jest w staniesobie poradzi

´c. Oto kilka przykład

´ow.

Brak˙zywno

´sci. Pierwszy cud Jezusa

polegał na zamianie wody w wybornewino. Przy dw

´och innych okazjach na-

karmił on tysi�ce głodnych ludzi, ma-j�c jedynie kilka chleb

´ow oraz ryb—

i wszyscy najedli si� do syta.

Choroby. Jezus uwalniał ludzi od„wszelkiej dolegliwo

´sci i wszelkiej nie-

mocy” (Mateusza 4:23). Przywracałwzrok i słuch, uzdrawiał osoby dotkni�-te tr�dem, epilepsj� lub kalectwem. Niebyło choroby, kt

´orej by nie m

´ogł ule-

czy´c.˙Zywioły. Gdy pewnego razu Jezus

i jego uczniowie płyn�li po Morzu Ga-lilejskim, zerwała si� gwałtowna bu-rza. Uczniowie byli przera

˙zeni, ale Jezus

po prostu rozkazał wiatrowi i morzu:„Umilknij! Ucisz si�!”. Wtedy nastaławielka cisza (Marka 4:37-39). Innym ra-zem Jezus chodził po wodzie podczasgro

´znego sztormu (Mateusza 14:24-33).

Złe duchy. Niegodziwe duchy s�znacznie pot�

˙zniejsze od ludzi. Wiele

os´ob nie potrafi uwolni

´c si� spod wpły-

wu tych zaciekłych przeciwnik´ow Bo-

˙zych. Ale gdy Jezus wydawał im rozkazy,musiały zostawia

´c swe ofiary w spokoju.

Nie odczuwał strachu przed tymi istota-mi duchowymi; wr�cz przeciwnie, to

one zdawały sobie spraw�z jego mocy i si� go bały.

´Smier

´c.

´Smier

´c, trafnie

nazwana „ostatnim nie-przyjacielem”, to wr

´og,

kt´orego nie mo

˙ze poko-

na´c

˙zaden człowiek (1 Ko-

ryntian 15:26). Ale Je-zus wskrzeszał umarłych—na przykład syna pew-nej wdowy oraz c

´oreczk�

zrozpaczonych rodzic´ow.

Kiedy indziej na oczachtłumu

˙załobnik

´ow przy-

wr´ocił

˙zycie swemu ko-

chanemu przyjacielowi Łazarzowi, kt´ory

był martwy prawie cztery dni! Nawetnajbardziej zawzi�ci wrogowie Jezusamusieli przyzna

´c,

˙ze naprawd� dokonał

tego niezwykłego cudu (Jana 11:38-48;12:9-11).

Chocia˙z osoby, kt

´orym Jezus pom

´ogł,

i tak w ko´ncu dosi�gła

´smier

´c, to jego

cuda przyniosły długotrwały po˙zytek.

Udowodniły bowiem,˙ze wszystkie za-

chwycaj�ce proroctwa o panowaniu me-sja

´nskiego Kr

´ola maj� solidn� podstaw�.

Nie ulega w�tpliwo´sci,

˙ze jest on w sta-

nie poło˙zy

´c kres niedoborom

˙zywno

´s-

ci, chorobom i kl�skom˙zywiołowym

oraz zwyci�˙zy

´c złe duchy, a nawet sam�

´smier

´c. Jezus przekonuj�co dowi

´odł,

˙ze

B´og obdarzył go tak� moc�.

Na podstawie Ewangelii według: Mateusza, Marka,Łukasza, Jana.���������������

˛ Jak Jezus dowi´odł,

˙ze ma moc poło

˙zy

´c kres nie-

doborom˙zywno

´sci, chorobom, kl�skom

˙zywioło-

wym, oddziaływaniu złych duch´ow i

´smierci?

˛ Co cuda Jezusa m´owi� o jego przyszłym panowa-

niu nad ziemi�?

18 Jezus dokonuje cudowDokonuj�c cud

´ow, Jezus pokazuje, co uczyni jako Kr

´ol

Rodzaju

Wyj´scia

Kapła´nska

Liczb

Powt´orzonego

Prawa

Jozuego

S�dzi´ow

Abdiasza

Jonasza

Micheasza

Nahuma

Habakuka

Sofoniasza

Aggeusza

Zachariasza

Malachiasza

Mateusza ˘

Marka ˘

Łukasza ˘

Jana ˘

Dzieje Apostolskie

Rzymian

1 Koryntian

2 Koryntian

Galat´ow

Efezjan

Filipian

Kolosan

1 Tesaloniczan

2 Tesaloniczan

1 Tymoteusza

2 Tymoteusza

Tytusa

Filemona

Hebrajczyk´ow

Jakuba

1 Piotra

2 Piotra

1 Jana

2 Jana

3 Jana

Judy

Objawienie

1 Nisan 33 n.e. (Nisan obejmował cz�´s

´c

marca i cz�´s

´c kwietnia)

14 NisanJezus przybity do pala

16 Nisanwskrzeszenie Jezusa

22

Z G´

ORY Oliwnej rozpo´scierał si� wspa-

niały widok na Jerozolim� i´swi�ty-

ni�. Wła´snie na zboczach tej g

´ory czte-

rech apostoł´ow Jezusa poprosiło go na

osobno´sci, by wyja

´snił pewn� swoj� wy-

powied´z. Nieco wcze

´sniej oznajmił,

˙ze

ta´swi�tynia zostanie zburzona. A jesz-

cze wcze´sniej opowiadał im o „zako

´n-

czeniu systemu rzeczy” (Mateusza 13:40,49). W zwi�zku z tym apostołowie zapy-tali: „Co b�dzie znakiem twojej obecno

´sci

oraz zako´nczenia systemu rzeczy?” (Ma-

teusza 24:3).

Odpowiadaj�c, Jezus wyja´snił, jakie wy-

darzenia poprzedz� zburzenie Jerozolimy.Ale jego słowa miały o wiele bardziej da-lekosi�

˙zne znaczenie. Chrystus wiedział,

˙ze proroctwo to spełni si� p

´o

´zniej na ska-

l� og´olno

´swiatow�. Podał zło

˙zony znak,

kt´orego elementami miały by

´c r

´o

˙zne wy-

darzenia oraz warunki panuj�ce na´swie-

cie. Dzi�ki niemu ludzie mogli rozpozna´c,

˙ze w niebie rozpocz�ła si� obecno

´s´c Je-

zusa w charakterze Kr´ola. Innymi słowy,

znak ten wskazywał,˙ze Jehowa B

´og dał

Synowi tron w obiecanym mesja´nskim

Kr´olestwie. Sygnalizował r

´ownie

˙z,

˙ze Kr

´o-

lestwo to wkr´otce usunie zło i zaprowa-

dzi prawdziwy pok´oj. A zatem wydarzenia

przepowiedziane przez Jezusa miały cha-rakteryzowa

´c dni ostatnie starego

´swia-

ta—istniej�cych obecnie system´ow religij-

nych, politycznych i społecznych—a tak˙ze

zwiastowa´c nadej

´scie nowego

´swiata.

Wyja´sniaj�c, co si� wydarzy na zie-

mi, gdy on jako Kr´ol zacznie panowa

´c

w niebie, Jezus zapowiedział mi�dzynaro-dowe konflikty zbrojne, braki

˙zywno

´sci,

wielkie trz�sienia ziemi, epidemie orazwzrost bezprawia. Tymczasem jego praw-dziwi uczniowie b�d� rozgłasza

´c po ca-

łym´swiecie dobr� nowin� o Kr

´olestwie

Bo˙zym. Punktem kulminacyjnym wszyst-

kich tych wydarze´n oka

˙ze si� „wielki

ucisk”, jakiego ludzko´s´c nigdy wcze

´sniej

nie do´swiadczyła (Mateusza 24:21).

Po czym uczniowie mieli rozpozna´c,

˙ze

ten ucisk si� zbli˙za? Jezus poradził, by

�uczyli si� od drzewa figowego’ (Mateu-sza 24:32). Pojawienie si� na takim drze-wie li

´sci wyra

´znie sygnalizuje zbli

˙zanie

si� lata. Podobnie wyst�pienie w jednymokresie wszystkich zdarze

´n zapowiedzia-

nych przez Jezusa miało by´c wyra

´znym

sygnałem blisko´sci ko

´nca. Ale nikt opr

´ocz

Ojca nie zna dokładnego dnia i godzinyrozpocz�cia si� wielkiego ucisku. DlategoJezus nawoływał swych uczni

´ow: „Wci�

˙z

czuwajcie, bo nie wiecie, kiedy jest wy-znaczony czas” (Marka 13:33).Na podstawie Ewangelii według: Mateusza, rozdziały24 i 25; Marka, rozdział 13; Łukasza, rozdział 21.���������������

˛ Czego chcieli si� dowiedzie´c apostołowie Jezusa?

˛ Jakie jest znaczenie podanego przez Jezusa znakui co si� na niego składa?

˛ Jakiej rady Jezus udzielił swym uczniom?

19 Jezus podaje dalekosi�zne proroctwoJezus zapowiada wydarzenia pozwalaj�ce rozpozna

´c

jego obecno´s

´c w charakterze Kr

´ola oraz bliski kres

dzisiejszego systemu rzeczy

Rodzaju

Wyj´scia

Kapła´nska

Liczb

Powt´orzonego

Prawa

Jozuego

S�dzi´ow

Rut

1 Samuela

2 Samuela

1 Kr´ol

´ow

2 Kr´ol

´ow

1 Kronik

2 Kronik

Ezdrasza

Nehemiasza

Estery

Hioba

Psalmy

Przysł´ow

Kaznodziei

Pie´s

´n nad

Pie´sniami

Izajasza

Jeremiasza

Lamentacje

Ezechiela

Daniela

Ozeasza

Joela

Amosa

Abdiasza

Jonasza

Micheasza

Nahuma

Habakuka

Sofoniasza

Aggeusza

Zachariasza

Malachiasza˘ Mateusza˘ Marka˘ Łukasza

Jana

Jezus zapowiedział,˙ze przybli

˙zanie si� Bo

˙zego wyroku

na obecnym zepsutym´swiecie b�dzie mo

˙zna rozpozna

´c

po pewnym znaku. Pocz�wszy od I wojny´swiatowej, na

ziemi dzieje si� dokładnie to, o czym m´owił. Wydarzenia

na scenie religijnej, politycznej i społecznej´swiadcz�

o nieuchronnym zbli˙zaniu si� ko

´nca tera

´zniejszego

systemu rzeczy. Jezus uczył swych na´sladowc

´ow,

˙ze aby

ocale´c, musz� czuwa

´c i zdecydowanie opowiada

´c si�

po stronie Boga w kwestii powszechnego zwierzchnictwa(Mateusza 24:3-14; Łukasza 21:36)�.

� Wi�cej szczeg´oł

´ow na temat tego proroctwa Jezusa mo

˙zna

znale´z

´c w ksi�

˙zce Czego naprawd� uczy Biblia?, strony 86-95

(wydawnictwo´Swiadk

´ow Jehowy).

ZNAK OBECNO´SCI CHRYSTUSA

30 Nisan33 n.e.

PO TRZECH i p´oł roku głoszenia i na-

uczania Jezus wiedział,˙ze jego słu

˙z-

ba na ziemi dobiega ko´nca.

˙Zydow-

scy przyw´odcy religijni spiskowali, by

go zabi´c, obawiali si� jednak rozruch

´ow

w´sr

´od ludu, kt

´ory widział w nim proro-

ka. Tymczasem Szatan wpłyn�ł na Juda-sza, jednego z 12 apostoł

´ow Jezusa,

˙zeby

go zdradził. Przyw´odcy religijni zapropo-

nowali za to Judaszowi 30 srebrnik´ow.

W ostatni� noc swego ziemskiego˙zy-

cia Jezus spotkał si� z apostołami z okazjiobchod

´ow Paschy. Po odesłaniu Judasza

ustanowił now� uroczysto´s

´c—Wieczerz�

Pa´nsk�. Wzi�ł chleb, pomodlił si� i po-

dał go pozostałym 11 apostołom, wyja´s-

niaj�c: „To oznacza moje ciało, kt´ore ma

by´c dane za was. Czy

´ncie to na mo-

j� pami�tk�”. Podobnie post�pił z wi-nem, m

´owi�c: „Ten kielich oznacza no-

we przymierze na mocy mojej krwi”(Łukasza 22:19, 20).

Tamtej nocy Jezus miał swym ucz-niom wiele do powiedzenia. Dał im no-we przykazanie—

˙zeby okazywali sobie

nawzajem niesamolubn� miło´s

´c. Oznaj-

mił: „Po tym wszyscy poznaj�,˙ze jeste

´s-

cie moimi uczniami, je´sli b�dzie w

´sr

´od

was miło´s

´c” (Jana 13:34, 35). Zach�cił

ich te˙z, by nie smucili si� z powodu nad-

chodz�cych tragicznych wydarze´n. I

˙zar-

liwie si� za nich pomodlił. Gdy wsp´ol-

nie za´spiewali pie

´sni, wyszli do ogrodu

Getsemani.

Po dotarciu na miejsce Jezus ukl�kłi w gor�cej modlitwie wylał przed Bo-giem swoje serce. Wkr

´otce potem uzbro-

jony tłum, zło˙zony z

˙zołnierzy, kapłan

´ow

i innych ludzi, przybył go aresztowa´c. Ju-

dasz wskazał im swego Mistrza, witaj�c

si� z nim pocałunkiem. Kiedy˙zołnierze

zatrzymywali Jezusa, uczniowie uciekli.

Stan�wszy przed najwy˙zszym s�dem

˙zydowskim, Jezus powiedział,

˙ze jest

Synem Bo˙zym. Został wtedy uznany

za winnego blu´znierstwa i skazany na

´smier

´c, po czym trafił przed oblicze

rzymskiego namiestnika Poncjusza Piła-ta. Chocia

˙z dostojnik ten nie znalazł

w nim˙zadnej winy, wydał go tłumowi

˙z�dnemu jego krwi.

Jezusa zaprowadzono na Golgot�,gdzie rzymscy

˙zołnierze przybili go do

pala. W południe za spraw� cudu zapad-ły ciemno

´sci. Gdy po południu Jezus

umarł, nast�piło pot�˙zne trz�sienie zie-

mi. Ciało Jezusa zło˙zono do grobowca

wykutego w skale. Nast�pnego dnia kap-łani opiecz�towali grobowiec, a u wej

´scia

postawili stra˙z. Czy jednak Jezus na za-

wsze pozostał w grobie? Nie. B´og doko-

nał bowiem cudu, kt´ory przy

´cmił wszyst-

kie inne.Na podstawie Ewangelii według: Mateusza, rozdziały26 i 27; Marka, rozdziały 14 i 15; Łukasza, rozdziały22 i 23; Jana, rozdziały od 12 do 19.���������������

˛ Jak� uroczysto´s

´c ustanowił Jezus?

˛ Jakie wydarzenia poprzedziły´smier

´c Jezusa?

20 Jezus Chrystus skazany na smiercJezus ustanawia nowe

´swi�to; zostaje zdradzony

i stracony na palu

Rodzaju

Wyj´scia

Kapła´nska

Liczb

Powt´orzonego

Prawa

Jozuego

S�dzi´ow

Rut

1 Samuela

2 Samuela

1 Kr´ol

´ow

2 Kr´ol

´ow

1 Kronik

2 Kronik

Ezdrasza

Nehemiasza

Estery

Hioba

Psalmy

Przysł´ow

Kaznodziei

Pie´s

´n nad

Pie´sniami

Izajasza

Jeremiasza

Lamentacje

Ezechiela

Daniela

Ozeasza

Joela

Amosa

Abdiasza

Jonasza

Micheasza

Nahuma

Habakuka

Sofoniasza

Aggeusza

Zachariasza

Malachiasza

Mateusza ˘

Marka ˘

Łukasza ˘

Jana ˘

Dzieje Apostolskie

Rzymian

1 Koryntian

2 Koryntian

Galat´ow

Efezjan

´Smier

´c Jezusa odegrała doniosł� rol� w realizacji

zamierzenia Bo˙zego. Poniewa

˙z został on pocz�ty za

spraw�´swi�tego ducha Bo

˙zego, urodził si� jako człowiek

doskonały i w zwi�zku z tym nie był obci�˙zony

dziedzictwem´smierci. Jednak zgodził si� j� ponie

´s

´c,

by ludzko´s

´c mogła

˙zy

´c wiecznie—w warunkach, jakie

zaprzepa´scił nieposłuszny Adam (Mateusza 20:28;

Łukasza 1:34, 35; Jana 3:16, 36; 2 Piotra 3:13)�.

� Wi�cej szczeg´oł

´ow na temat znaczenia ofiarnej

´smierci

Jezusa mo˙zna znale

´z

´c w ksi�

˙zce Czego naprawd� uczy Biblia?,

strony 47-56.

KLUCZOWA ROLA JEZUSA

30 Nisan33 n.e.

6 Siwan 33 Pi�´

cdziesi�tnica; wylanieducha

´swi�tego (Siwan obejmował

cz�´s

´c maja i cz�

´s

´c czerwca)

36 Korneliuszzostaje chrze

´scijaninem

NA TRZECI dzien po smierci Jezusapewne kobiety z grona jego uczniow

odkryły, ze kamien blokuj�cy wejscie dogrobowca został odsuni�ty, a grob jestpusty!

Kobietom ukazali si� dwaj aniołowie,a jeden przemowił do nich: „Szukacie Je-zusa Nazarejczyka (...). Został wskrzeszo-ny” (Marka 16:6). Kobiety natychmiastpobiegły doniesc o tym apostołom. Podrodze spotkały Jezusa. „Nie bojcie si�!”,rzekł im, po czym polecił: „Idzcie, po-wiedzcie moim braciom, zeby poszlido Galilei; tam mnie ujrz�” (Mateusza28:10).

Pozniej tego samego dnia dwaj ucznio-wie w�drowali z Jerozolimy do wioskiEmaus. Przył�czył si� do nich jakis nie-znany m�zczyzna i zapytał, o czym dysku-tuj�. Był to wskrzeszony Jezus, ale ukazałim si� w takiej postaci, ze go nie rozpo-znali. Zasmuceni, odpowiedzieli, iz mo-wi� o Jezusie. Nieznajomy zacz�ł im wi�cwyjasniac proroctwa biblijne dotycz�ceMesjasza. Faktycznie, Chrystus w najdrob-niejszych szczegołach wypełnił proroc-twa mesjanskie�. Zanim jednak ucznio-wie zdali sobie spraw�, ze rozmawiaj� ze

� Przykłady proroctw mesjanskich spełnionychna Jezusie mozna znalezc w niniejszej broszurze,strony 17-19, oraz w ksi�zce Czego naprawd� uczyBiblia?, strony 199-201.

swym Mistrzem, ktory został wskrzeszonyjako istota duchowa, on juz znikn�ł.

Wspomniani dwaj uczniowie bez-zwłocznie wrocili do Jerozolimy, gdzie od-nalezli apostołow zebranych w zamkni�-tym pomieszczeniu. Gdy opowiadali, coim si� przydarzyło, pojawił si� Jezus. Zdu-mieni uczniowie nie mogli w to uwie-rzyc! Dlatego Jezus zapytał ich: „Czemuw waszych sercach powstaj� w�tpliwo-sci?”. Przypomniał im tez: „Jest napisane,ze Chrystus b�dzie cierpiał i trzeciegodnia powstanie sposrod umarłych” (Łuka-sza 24:38, 46).

Przez 40 dni po zmartwychwstaniu Je-zus ukazywał si� uczniom przy roznychokazjach. Pewnego razu ujrzało go wi�cejniz 500 osob! Najprawdopodobniej włas-nie wtedy powierzył im odpowiedzialnezadanie: „Idzcie wi�c i czyncie uczniowz ludzi ze wszystkich narodow, (...) ucz�cich przestrzegac wszystkiego, co wam na-kazałem. A oto ja jestem z wami przezwszystkie dni az do zakonczenia systemurzeczy” (Mateusza 28:19, 20).

Podczas ostatniego spotkania z 11 wier-nymi apostołami Jezus obiecał: „Otrzyma-cie moc, gdy zst�pi na was duch swi�ty,i b�dziecie moimi swiadkami (...) az donajodleglejszego miejsca na ziemi” (Dzie-je 1:8). Nast�pnie został uniesiony w gor�i przysłoni�ty obłokiem, wst�pił do nieba.Na podstawie Ewangelii według: Mateusza, rozdział28; Marka, rozdział 16; Łukasza, rozdział 24; Jana,rozdziały 20 i 21; Listu 1 do Koryntian 15:5, 6.���������������

˛ Jak uczniowie Jezusa dowiedzieli si�,˙ze B

´og go

wskrzesił?

˛ Co Jezus wyja´snił dw

´om uczniom w�druj�cym

do Emaus?

˛ Jakich wskaz´owek Jezus udzielił swym uczniom,

zanim wst�pił do nieba?

21 Jezus zyje!Jezus ukazuje si� swym na

´sladowcom, by im udzieli

´c

wskaz´owek i zach�t

Rodzaju

Wyj´scia

Kapła´nska

Liczb

Powt´orzonego

Prawa

Jozuego

S�dzi´ow

Rut

1 Samuela

2 Samuela

1 Kr´ol

´ow

2 Kr´ol

´ow

1 Kronik

2 Kronik

Ezdrasza

Nehemiasza

Estery

Hioba

Psalmy

Przysł´ow

Kaznodziei

Pie´s

´n nad

Pie´sniami

Izajasza

Jeremiasza

Lamentacje

Ezechiela

Daniela

Ozeasza

Joela

Amosa

Abdiasza

Jonasza

Micheasza

Nahuma

Habakuka

Sofoniasza

Aggeusza

Zachariasza

Malachiasza˘ Mateusza˘ Marka˘ Łukasza˘ Jana

Dzieje Apostolskie

Rzymian

1 Koryntian

2 Koryntian

Galat´ow

Efezjan

Filipian

Kolosan

1 Tesaloniczan

2 Tesaloniczan

1 Tymoteusza

´Swi�ty duch Bo

˙zy to najpot�

˙zniejsza siła we wszech

´swie-

cie. Jehowa posłu˙zył si� swym duchem, sw� czynn� sił�,

gdy stwarzał niebo i ziemi�. Natchn�ł te˙z nim pisarzy Biblii.

I wła´snie dzi�ki temu duchowi mo

˙zliwe było dokonanie

wszystkich cud´ow, o kt

´orych czytali

´smy, ł�cznie z najwi�k-

szym—ze wskrzeszeniem Jezusa jako pot�˙znej osoby

duchowej (Rodzaju 1:2; 2 Samuela 23:2; Dzieje 10:38;1 Piotra 3:18).

DUCH´SWI�TY

około 47-48pierwsza podr

´o

˙z

misjonarska Pawła

około 49-52druga podr

´o

˙z

misjonarska Pawła

około 52-56trzecia podr

´o

˙z

misjonarska Pawła

60 n.e.

25

PODCZAS˙zydowskiego

´swi�ta Pi�

´c-

dziesi�tnicy w 33 roku n.e., dzie-si�

´c dni po wst�pieniu Jezusa do nie-

ba, około 120 jego uczni´ow spotkało si�

w pewnym domu w Jerozolimie. Nagledom wypełnił szum jakby gwałtownegowiatru. Wszyscy zacz�li m

´owi

´c j�zyka-

mi, kt´orych wcze

´sniej nie znali. Czym

wytłumaczy´c te niezwykłe zjawiska? Na

zgromadzonych tam na´sladowc

´ow Jezu-

sa B´og zesłał ducha

´swi�tego.

W mie´scie przebywały wtedy rzesze lu-

dzi, kt´orzy

´sci�gn�li na

´swi�to z r

´o

˙znych

kraj´ow. Byli niezmiernie zdumieni, sły-

sz�c,˙ze uczniowie Jezusa płynnie włada-

j� ich j�zykami. Apostoł Piotr wyja´snił,

co si� stało. Przypomniał proroctwo Jo-ela, kt

´ore zapowiadało,

˙ze B

´og �wyleje

swego ducha’ i da swym sługom cudow-ne dary (Joela 2:28, 29). Ten dobitny do-w

´od oddziaływania ducha

´swi�tego po-

kazał,˙ze nast�piła znacz�ca zmiana: B

´og

nie darzył ju˙z swym uznaniem narodu

izraelskiego, lecz nowo powstały zb´or

chrze´scija

´nski. Kto pragn�ł słu

˙zy

´c Bogu

zgodnie z Jego wol�, musiał teraz zosta´c

na´sladowc� Chrystusa.

Tymczasem wzmagał si� sprzeciwi wrogowie uwi�zili apostoł

´ow. Ale w no-

cy anioł Jehowy otworzył drzwi wi�zie-nia i polecił im dalej głosi

´c, tote

˙z ran-

kiem weszli do´swi�tyni i zacz�li naucza

´c

o Jezusie. Przeciwnicy religijni wpadli wew

´sciekło

´s

´c i kazali im zaprzesta

´c tej dzia-

łalno´sci. Jednak nieustraszeni apostoło-

wie odparli: „Musimy by´c bardziej po-

słuszni Bogu jako władcy ni˙z ludziom”

(Dzieje 5:28, 29).

Prze´sladowania przybierały na sile.

Pewni˙Zydzi oskar

˙zyli ucznia Szczepana

o blu´znierstwo i doprowadzili do uka-

mienowania go. Zbrodni tej z aproba-t� przygl�dał si� młody człowiek, Saulz Tarsu, kt

´ory p

´o

´zniej udał si� do Da-

maszku, by aresztowa´c wszystkich tam-

tejszych na´sladowc

´ow Chrystusa. Gdy

jednak był w drodze, rozbłysło wok´oł

niego´swiatło z nieba i rozległ si� głos:

„Saulu, Saulu, czemu mnie prze´sladu-

jesz?”. O´slepiony Saul zapytał: „Kim jes-

te´s?”. W odpowiedzi usłyszał: „Jam jest

Jezus” (Dzieje 9:3-5).

Trzy dni p´o

´zniej Jezus posłał ucznia

imieniem Ananiasz, by przywr´ocił Sau-

lowi wzrok. Saul został ochrzczony i za-cz�ł odwa

˙znie głosi

´c o Jezusie. Stał si�

znany jako apostoł Paweł i był gorliwymczłonkiem zboru chrze

´scija

´nskiego.

Pocz�tkowo uczniowie głosili dobr�nowin� o Kr

´olestwie Bo

˙zym tylko

˙Zy-

dom i Samarytanom. Ale potem Kor-neliuszowi, pobo

˙znemu oficerowi armii

rzymskiej, ukazał si� anioł i polecił muposła

´c po apostoła Piotra. Piotr i jego to-

warzysze dali´swiadectwo zar

´owno Kor-

neliuszowi, jak i jego domownikom. Gdyapostoł jeszcze przemawiał, na tych po-gan został wylany duch

´swi�ty. Piotr ka-

zał ich wi�c ochrzci´c w imi� Jezusa. I tak

oto droga do˙zycia wiecznego stan�ła

otworem przed lud´zmi ze wszystkich na-

rod´ow. Zb

´or był gotowy do rozgłaszania

dobrej nowiny po całym´swiecie.

Na podstawie Dziej´

ow Apostolskich 1:1 do 11:21.���������������

˛ Co si� wydarzyło podczas´swi�ta Pi�

´cdziesi�t-

nicy?

˛ Jak przeciwnicy zareagowali na działalno´s

´c ucz-

ni´ow Jezusa?

˛ Jak droga do˙zycia wiecznego stan�ła otworem

przed lud´zmi ze wszystkich narod

´ow?

22 Apostołowie odwaznie głosz�Mimo prze

´sladowa

´n zb

´or chrze

´scija

´nski dynamicznie si� rozwija

Rodzaju

Wyj´scia

Kapła´nska

Liczb

Powt´orzonego

Prawa

Jozuego

S�dzi´ow

Rut

1 Samuela

2 Samuela

1 Kr´ol

´ow

2 Kr´ol

´ow

1 Kronik

2 Kronik

Ezdrasza

Nehemiasza

Estery

Hioba

Psalmy

Przysł´ow

Kaznodziei

Pie´s

´n nad

Pie´sniami

Izajasza

Jeremiasza

Lamentacje

Ezechiela

Daniela

Ozeasza

Joela

Amosa

Abdiasza

Jonasza

Micheasza

Nahuma

Habakuka

Sofoniasza

Aggeusza

Zachariasza

Malachiasza

Mateusza

Marka

Łukasza

Jana

Dzieje Apostolskie ˘

Rzymian

1 Koryntian

2 Koryntian

Galat´ow

Efezjan

Filipian

Kolosan

1 Tesaloniczan

2 Tesaloniczan

1 Tymoteusza

2 Tymoteusza

Tytusa

Filemona

Hebrajczyk´ow

Jakuba

1 Piotra

2 Piotra

1 Jana

2 Jana

3 Jana

Judy

Objawienie

60 n.e.

PO SWYM nawr´oceniu Paweł gorliwie

głosił dobr� nowin� o Kr´olestwie Bo-

˙zym. Ten dawny prze

´sladowca teraz sam

znosił zaciekły sprzeciw. Niestrudzony, od-był kilka dalekich podr

´o

˙zy misjonarskich,

by rozgłasza´c wie

´s´c o Kr

´olestwie, kt

´ore speł-

ni pierwotne zamierzenie Bo˙ze wzgl�dem

ludzko´sci.

Podczas pierwszej podr´o

˙zy Paweł uzdro-

wił w Listrze m�˙zczyzn�, kt

´ory od urodze-

nia miał bezwładne nogi. Tłumy okrzykn�-ły apostoła i towarzysz�cego mu Barnabasabogami. Obaj ledwie powstrzymali tych lu-dzi od zło

˙zenia im ofiar. Jednak

˙ze nieco

p´o

´zniej pod wpływem przeciwnik

´ow te sa-

me tłumy ukamienowały Pawła i zostawi-ły go, s�dz�c,

˙ze umarł. Ale on prze

˙zył i po

jakim´s czasie wr

´ocił do tego miasta, by po-

krzepi´c i zach�ci

´c uczni

´ow.

Niekt´orzy chrze

´scijanie pochodzenia

˙zy-

dowskiego twierdzili,˙ze ich wsp

´ołwyznaw-

cy wywodz�cy si� z pogan powinni si�trzyma

´c pewnych przepis

´ow Prawa Moj

˙ze-

szowego. Paweł udał si� w tej sprawie doapostoł

´ow i starszych w Jerozolimie. Po sta-

rannym rozwa˙zeniu Pism i uwzgl�dnieniu

kierownictwa´swi�tego ducha Bo

˙zego gro-

no to napisało do zbor´ow list, w kt

´orym za-

leciło „rzeczy konieczne”: wystrzeganie si�bałwochwalstwa, rozpusty oraz spo

˙zywania

krwi i niewykrwawionego mi�sa. Stosowa-nie si� do tych wytycznych nie wymagałoprzestrzegania Prawa Moj

˙zeszowego (Dzie-

je 15:28, 29).

W trakcie drugiej podr´o

˙zy misjonarskiej

Paweł odwiedził Bere�, le˙z�c� dzisiaj na te-

renie Grecji. Tamtejsi˙Zydzi przyj�li głoszo-

ne przez niego nauki z otwartym sercemi dzie

´n w dzie

´n badali

´swi�te Pisma, by si�

upewni´c,

˙ze to, co słysz�, jest godne zau-

fania. Jednak z powodu sprzeciwu Pawełzn

´ow był zmuszony przenie

´s´c si� w inne

miejsce, tym razem do Aten. Tam wygłosiłdo grupy uczonych Ate

´nczyk

´ow mistrzow-

sk� mow�, kt´ora stanowi wz

´or dobitnej,

rzeczowej argumentacji oraz taktu i roze-znania.

Wracaj�c z trzeciej podr´o

˙zy, Paweł przy-

był do Jerozolimy. Gdy znajdował si�w

´swi�tyni, pewni

˙Zydzi wszcz�li zamiesz-

ki, usiłuj�c go zabi´c. Z opresji wyratowali

go rzymscy˙zołnierze. Apostoł został prze-

słuchany, a potem jako obywatel rzymskibronił si� przed namiestnikiem Feliksem.˙Zydzi nie potrafili udowodni

´c prawdziwo-

´sci stawianych mu zarzut

´ow. Nast�pnie sta-

n�ł przed kolejnym namiestnikiem, Festu-sem; w obawie,

˙ze zostanie przez niego

wydany w r�ce˙Zyd

´ow, o

´swiadczył: „Odwo-

łuj� si� do Cezara!”. Festus odrzekł: „DoCezara si� odwołałe

´s, do Cezara p

´ojdziesz”

(Dzieje 25:11, 12).

Na proces w Italii wieziono Pawła stat-kiem. Jednak z powodu katastrofy morskiejapostoł musiał sp�dzi

´c zim� na Malcie. Gdy

w ko´ncu dotarł do Rzymu, dwa lata prze-

bywał w wynaj�tym domu. Chocia˙z pozo-

stawał pod stra˙z�, cały czas gorliwie głosił

o Kr´olestwie Bo

˙zym wszystkim, kt

´orzy go

odwiedzali.Na podstawie Dziej

´ow Apostolskich 11:22 do 28:31.

���������������

˛ Co si� wydarzyło, gdy w Listrze Paweł uzdrowiłczłowieka z bezwładnymi nogami?

˛ Jak została rozstrzygni�ta kwestia dotycz�ca prze-strzegania Prawa Moj

˙zeszowego?

˛ Dlaczego Paweł znalazł si� w Rzymie i co tamrobił?

23 Dobra nowina si� rozprzestrzeniaPaweł odbywa podr

´o

˙ze misjonarskie, przemierzaj�c l�dy i morza

Rodzaju

Wyj´scia

Kapła´nska

Liczb

Powt´orzonego

Prawa

Jozuego

S�dzi´ow

Rut

1 Samuela

2 Samuela

1 Kr´ol

´ow

2 Kr´ol

´ow

1 Kronik

2 Kronik

Ezdrasza

Nehemiasza

Estery

Hioba

Psalmy

Przysł´ow

Kaznodziei

Pie´s

´n nad

Pie´sniami

Izajasza

Jeremiasza

Lamentacje

Ezechiela

Daniela

Ozeasza

Joela

Amosa

Abdiasza

Jonasza

Micheasza

Nahuma

Habakuka

Sofoniasza

Aggeusza

Zachariasza

Malachiasza

Mateusza

Marka

Łukasza

Jana˘ Dzieje Apostolskie

Rzymian

1 Koryntian

2 Koryntian

Galat´ow

Efezjan

Filipian

Kolosan

1 Tesaloniczan

2 Tesaloniczan

1 Tymoteusza

2 Tymoteusza

uwi�ziony w RzymiePaweł pisze listy

61 n.e.

27

NOWO powstały zb´or

chrze´scija

´nski miał

odegra´c znacz�c� rol� w

realizacji zamierzenia Je-howy. Ale

´owcze

´sni chrze

´s-

cijanie szybko napotkalizaciekły sprzeciw. Czy do-chowaj� wierno

´sci Bogu

w obliczu prze´sladowa

´n

i czy poradz� sobie z trud-niej zauwa

˙zalnymi zagro-

˙zeniami wewn�trz zbo-ru? Chrze

´scija

´nskie Pisma

Greckie zawieraj� 21 list´ow

z cennymi radami i zach�-tami.

Czterna´scie z tych list

´ow

—od Rzymian do Hebraj-czyk

´ow—napisał apostoł Paweł. Ich nazwy

pokazuj�, do kogo były adresowane—czydo konkretnej osoby, czy do członk

´ow

okre´slonego zboru. Przyjrzyjmy si� niekt

´o-

rym sprawom poruszonym przez Pawła.

Pouczenia dotycz�ce post�powaniai zasad moralnych. Ludzie, kt

´orzy

dopuszczaj� si� rozpusty, cudzoł´ostwa

i innych powa˙znych grzech

´ow, „nie odzie-

dzicz� kr´olestwa Bo

˙zego” (Galat

´ow 5:19-

-21; 1 Koryntian 6:9-11). Słudzy Bo˙zy bez

wzgl�du na pochodzenie musz� by´c zjed-

noczeni (Rzymian 2:11; Efezjan 4:1-6).Powinni te

˙z ochoczo pomaga

´c wsp

´ołwy-

znawcom b�d�cym w potrzebie (2 Ko-ryntian 9:7). Poza tym Paweł nawołuje:„Nieustannie si� m

´odlcie”. Zach�ca wr�cz

do wylewania przed Jehow� swego serca(1 Tesaloniczan 5:17; 2 Tesaloniczan 3:1;Filipian 4:6, 7). Aby jednak modlitwy zo-stały wysłuchane, nale

˙zy je zanosi

´c z wia-

r� (Hebrajczyk´ow 11:6).

Co mo˙ze pom

´oc rodzinom prowa-

dzi´c szcz�

´sliwe

˙zycie? M�

˙zowie powinni

kocha´c swe

˙zony jak własne ciała.

˙Zo-

ny winny darzy´c m�

˙z

´ow gł�bokim re-

spektem. Dzieci, kt´ore chc� podoba

´c si�

Bogu, maj� okazywa´c rodzicom posłu-

sze´nstwo. Oni natomiast staraj� si� je wy-

chowywa´c z miło

´sci� i zgodnie z zasada-

mi Bo˙zymi (Efezjan 5:22 do 6:4; Kolosan

3:18-21).

Kolejne szczeg´oły zamierzenia Bo-

˙zego. Wiele przepis

´ow Prawa Moj

˙zeszo-

wego miało na celu zapewnienie Izraeli-tom ochrony i kierownictwa do czasuprzyj

´scia Chrystusa (Galat

´ow 3:24). Jed-

nak˙ze chrze

´scijanie nie musz� przestrze-

ga´c tego Prawa. Jasne

´swiatło na jego

znaczenie oraz na rol� Chrystusa w speł-nieniu zamierzenia Bo

˙zego rzucił Paweł,

pisz�c List do Hebrajczyk´ow—chrze

´scijan

pochodzenia˙zydowskiego. Wyja

´snił,

˙ze

liczne postanowienia Prawa miały sens

24 Listy Pawła do zborowPaweł pisze do chrze

´scijan krzepi�ce listy

Rodzaju

Wyj´scia

Kapła´nska

Liczb

Powt´orzonego

Prawa

Jozuego

S�dzi´ow

Habakuka

Sofoniasza

Aggeusza

Zachariasza

Malachiasza

Mateusza

Marka

Łukasza

Jana

Dzieje Apostolskie

Rzymian ˘

1 Koryntian ˘

2 Koryntian ˘

Galat´ow ˘

Efezjan ˘

Filipian ˘

Kolosan ˘

1 Tesaloniczan ˘

2 Tesaloniczan ˘

1 Tymoteusza ˘

2 Tymoteusza ˘

Tytusa ˘

Filemona ˘

Hebrajczyk´ow ˘

Jakuba

1 Piotra

2 Piotra

1 Jana

2 Jana

3 Jana

Judy

Objawienie

Listy Pawłalata około 50-65 n.e.

RZYMdo Efezjando Kolosando Filemonado Filipiando Hebrajczyk

´ow

2 do Tymoteusza

MACEDONIA2 do Koryntian

1 do Tymoteuszado Tytusa (?)

KORYNT1 do Tesaloniczan2 do Tesaloniczando Rzymian

EFEZ1 do Koryntian

ANTIOCHIAdo Galat

´ow (?)

ITALIA

GRECJA GALACJA

EGIPT

Filippi

Tesalonika

Kolosy

Jerozolima

Sycylia

Kreta Cypr

M O R Z E ´S R ´

O D Z I E M N E

miejsca spisania list´ow

(?) prawdopodobne miejsca spisania

61 n.e. przed 62 przyrodni brat Jezusa Jakub pisze swoj list

28

proroczy. Na przykład składanie ofiar zezwierz�t wyobrazało ofiarn� smierc Jezu-sa, ktora umozliwia prawdziwe przeba-czenie grzechow (Hebrajczykow 10:1-4).Wraz ze smierci� Jezusa Bog anulowałprzymierze Prawa, gdyz nie było juz po-trzebne (Kolosan 2:13-17; Hebrajczykow8:13).

Wskazowki w sprawach zboro-wych. M�zczyzni ubiegaj�cy si� o od-powiedzialne zadania w zborze musz�si� trzymac wysokich miernikow moral-nych oraz posiadac kwalifikacje duchowe(1 Tymoteusza 3:1-10, 12, 13; Tytusa 1:5--9). Czciciele Jehowy powinni regular-nie spotykac si� ze wspołwyznawcami,by si� nawzajem zach�cac (Hebrajczykow10:24, 25). Zebrania chrzes-cijanskie maj� byc buduj�-ce i pouczaj�ce (1 Koryn-tian 14:26, 31).

Gdy Paweł pisał swoj dru-gi list do Tymoteusza, znowznajdował si� w Rzymie.Uwi�ziony, czekał na wyrok.Tylko nieliczne, najodwaz-niejsze osoby osmieliły si�

go odwiedzac. Zdaj�c sobie spraw�, ze po-zostało mu juz niewiele czasu, apostołoswiadczył: „Walczyłem w szlachetnej wal-ce, bieg ukonczyłem, wiar� zachowałem”(2 Tymoteusza 4:7). Najprawdopodobniejwkrotce potem poniosł m�czensk� smierc.Ale jego listy pomagaj� prawdziwym słu-gom Bozym az po dzis dzien.Na podstawie listow: do Rzymian, 1 i 2 do Koryntian,do Galatow, do Efezjan, do Filipian, do Kolosan,1 i 2 doTesaloniczan, 1 i 2 doTymoteusza, doTytusa,do Filemona, do Hebrajczykow.���������������

˛ Jakie pouczenia dotycz�ce post�powania i zasadmoralnych zawieraj� listy Pawła?˛ Jakie swiatło rzucił Paweł na rol� Chrystusaw spełnieniu zamierzenia Bozego?˛ Jakich wskazowek udzielił Paweł w kwestiach zbo-rowych?

JoelaAmosaAbdiaszaJonaszaMicheaszaNahumaHabakukaSofoniaszaAggeuszaZachariaszaMalachiaszaMateuszaMarkaŁukaszaJanaDzieje Apostolskie

˘ Rzymian˘ 1 Koryntian˘ 2 Koryntian˘ Galatow˘ Efezjan˘ Filipian˘ Kolosan˘ 1 Tesaloniczan˘ 2 Tesaloniczan˘ 1 Tymoteusza˘ 2 Tymoteusza˘ Tytusa˘ Filemona˘ Hebrajczykow

Jakuba1 Piotra2 Piotra1 Jana2 Jana3 JanaJudyObjawienie

Po grzechu Adama i Ewy Bog, uzywaj�c j�zykasymboli, zapowiedział w�zowi: „Wprowadz� nie-przyjazn mi�dzy ciebie a niewiast� i mi�dzy twojepotomstwo a jej potomstwo. On rozgniecie ci gło-w�, a ty rozgnieciesz mu pi�t�” (Rodzaju 3:15).„Pradawnym w�zem” Pismo

´Swi�te nazywa Diabła

(Objawienie 12:9). Tozsamosc obiecanego przezBoga „potomstwa” była przez wieki owiana tajem-nic�, ktor� w miar� spisywania Biblii stopniowoodsłaniano.

Jakies 2000 lat po grzechu Adama i Ewy Jehowawyjawił, ze Wyzwolicielem b�dzie ktos z linii rodo-wej Abrahama (Rodzaju 22:17, 18). Po kolejnychstuleciach apostoł Paweł wyjasnił, ze głownymprzedstawicielem zapowiedzianego „potomstwa”,obiecanym Potomkiem, jest Mesjasz, Jezus Chrystus(Galatow 3:16). Wzmianka z Ksi�gi Rodzaju 3:15

o �rozgnieceniu pi�ty’ wskazywała, ze Jezus po-niesie smierc. Jednak został on przez Bogawskrzeszony, „ozywiony w duchu” (1 Piotra 3:18).

Bog postanowił rowniez, ze w skład drugorz�d-nej cz�sci zapowiedzianego „potomstwa” wejdzie144 000 ludzi (Galatow 3:29; Objawienie 14:1).Po smierci osoby te dost�puj� wskrzeszenia do zy-cia duchowego, by w charakterze wspołdziedzicowChrystusa panowac w niebianskim Krolestwie(Rzymian 8:16, 17).

Jezus jako pot�zny niebianski Krol juz wkrotcerozprawi si� z Diabłem oraz jego „potomstwem”—podporz�dkowanymi mu niegodziwymi ludzmii demonami (Jana 8:44; Efezjan 6:12). Posłusznejludzkosci zapewni pod swym panowaniem pokoji szcz�scie, a na koniec �rozgniecie głow� w�za’—całkowicie go unicestwi (Hebrajczykow 2:14).

KTO SI� OKAZAŁ OBIECANYM „POTOMSTWEM”?

66 powstanie˙

Zyd´ow

przeciwko Rzymowi70

Rzymianie burz� Jerozolim� i´swi�tyni�

71 n.e.

29

JAKUB i Juda byli przyrodnimi bra´cmi

Jezusa, a Piotr i Jan nale˙zeli do grona

12 apostoł´ow. Ci czterej m�

˙zczy

´zni na-

pisali ł�cznie siedem list´ow, kt

´ore we-

szły w skład Chrze´scija

´nskich Pism Grec-

kich. Ka˙zdy z tych list

´ow został nazwany

od imienia pisarza. Zawarte w nich na-tchnione rady miały pom

´oc chrze

´scija-

nom zachowywa´c lojalno

´s´c wzgl�dem Je-

howy oraz niezachwian� nadziej� na JegoKr

´olestwo.

Okazywanie wiary. Samo deklarowa-nie wiary nie wystarczy. Prawdziwa wia-ra wyra

˙za si� w czynach. Jakub napisał:

„Wiara bez uczynk´ow jest martwa” (Jaku-

ba 2:26). Gdy kto´s w obliczu pr

´ob post�-

puje w spos´ob

´swiadcz�cy o wierze, rodzi

to w nim wytrwało´s´c. Aby jednak wyj

´s´c

z takich sytuacji zwyci�sko, chrze´scijanie

musz� prosi´c Boga o m�dro

´s´c—z przeko-

naniem,˙ze On ich wysłucha. Wytrwało

´s´c

zapewni im Bo˙ze uznanie (Jakuba 1:2-6,

12). Kto z wiar� dochowuje lojalno´sci Je-

howie, mo˙ze liczy

´c na Jego pomoc. Jakub

zach�cał: „Zbli˙zcie si� do Boga, a on zbli-

˙zy si� do was” (Jakuba 4:8).

Chrze´scija

´nska wiara musi by

´c na ty-

le silna,˙zeby pozwalała opiera

´c si� po-

kusom i niemoralnym wpływom. Ju-da z powodu wszechobecnego zepsuciamoralnego wezwał wsp

´ołwyznawc

´ow do

„podj�cia ci�˙zkiej walki o wiar�” (Judy 3).

Czyste post�powanie. Jehowa ocze-kuje od swych czcicieli,

˙ze b�d�

´swi�ci,

czyli pod ka˙zdym wzgl�dem czy

´sci. Piotr

nawoływał: „Sta´ncie si�

´swi�ci w całym

swym post�powaniu, gdy˙z jest napisane:

‚Macie by´c

´swi�ci, poniewa

˙z ja [Jehowa]

jestem´swi�ty’” (1 Piotra 1:15, 16). W Bib-

lii wskazano chrze´scijanom przykład god-

ny na´sladowania. „Chrystus cierpiał za

was”, oznajmił Piotr, „pozostawiaj�c wamwz

´or, aby

´scie pod�

˙zali dokładnie jego

´sla-

dami” (1 Piotra 2:21). Chocia˙z trzymanie

si� Bo˙zych miernik

´ow mo

˙ze si� wi�za

´c ze

znoszeniem cierpie´n, na

´sladowcy Chrys-

tusa zachowuj� „dobre sumienie” (1 Pio-tra 3:16, 17). Piotr wzywał wsp

´ołwyznaw-

c´ow, by wyczekuj�c dnia s�du Bo

˙zego

oraz obiecanego nowego´swiata, w kt

´o-

rym „ma mieszka´c prawo

´s´c”, obfitowali

w „´swi�te post�pki i czyny zbo

˙znego od-

dania” (2 Piotra 3:11-13).

Okazywanie miło´sci. „B

´og jest miło

´s-

ci�”—zapewnił Jan. Podkre´slił,

˙ze Jeho-

wa dowi´odł gł�bi swe-

go uczucia, daj�c Jezusajako „ofiar� przebłagal-n� za nasze grzechy”. Jakpowinno to wpływa

´c na

chrze´scijan? Apostoł wy-

ja´snił: „Umiłowani, je

´sli B

´og nas tak umi-

łował, to i my mamy obowi�zek miłowa´c

si� wzajemnie” (1 Jana 4:8-11). Jednym zesposob

´ow przejawiania takiej miło

´sci jest

go´scinno

´s´c wobec wsp

´ołwyznawc

´ow (3 Ja-

na 5-8).A jak słudzy Jehowy mog� dowodzi

´c

miło´sci do Niego samego? Jan odpowia-

da: „Miło´s´c do Boga polega na tym,

˙ze

przestrzegamy jego przykaza´n; a przecie

˙z

jego przykazania nie s� uci�˙zliwe” (1 Jana

5:3; 2 Jana 6). Kto w ten spos´ob okazuje

Bogu posłusze´nstwo, otrzymał zapewnie-

nie,˙ze On nadal b�dzie go darzył miło

´s-

ci� „ku˙zyciu wiecznemu” (Judy 21).

Na podstawie list´

ow: Jakuba; 1 i 2 Piotra; 1, 2 i 3Jana; Judy.���������������

˛ W czym wyra˙za si� wiara chrze

´scijanina?

˛ Jakiego post�powania B´og oczekuje od swych

czcicieli?

˛ Jak mo˙zna dowodzi

´c szczerej miło

´sci do Boga?

25 Rady dotycz�ce wiary,post�powania i miłosciJakub, Piotr, Jan i Juda pisz� do wsp

´ołwyznawc

´ow

zach�caj�ce listy

„Zbli˙zcie si� do Boga,

a on zbli˙zy si� do was”

(Jakuba 4:8)

Rodzaju

Wyj´scia

Kapła´nska

Liczb

Powt´orzonego

Prawa

Jozuego

S�dzi´ow

Rut

1 Samuela

2 Samuela

1 Kr´ol

´ow

2 Kr´ol

´ow

1 Kronik

2 Kronik

Ezdrasza

Nehemiasza

Estery

Hioba

Psalmy

Przysł´ow

Kaznodziei

Pie´s

´n nad

Pie´sniami

Izajasza

Jeremiasza

Lamentacje

Ezechiela

Daniela

Ozeasza

Malachiasza

Mateusza

Marka

Łukasza

Jana

Dzieje Apostolskie

Rzymian

1 Koryntian

2 Koryntian

Galat´ow

Efezjan

Filipian

Kolosan

1 Tesaloniczan

2 Tesaloniczan

1 Tymoteusza

2 Tymoteusza

Tytusa

Filemona

Hebrajczyk´ow

Jakuba ˘

1 Piotra ˘

2 Piotra ˘

1 Jana ˘

2 Jana ˘

3 Jana ˘

Judy ˘

Objawienie

71 n.e.

Jan spisuje Objawienie około 96

´smier

´c Jana, ostatniego z apostoł

´ow

około 100 n.e.

30

OSTATNIA ksi�ga biblijna, zwana Obja-wieniem lub Apokalips�, daje ludzko-

´sci podstawy do

˙zywienia nadziei. Została

spisana przez apostoła Jana i zawiera wi-zje ukazuj�ce wydarzenia, kt

´orych punk-

tem kulminacyjnym b�dzie spełnienie za-mierzenia Jehowy.

W pierwszej wizji zmartwychwstały Jezuskieruje do kilku zbor

´ow pochwały i na-

pomnienia. Nast�pna przenosi czytelnikaprzed niebia

´nski tron, gdzie oddaj� Bogu

cze´s´c istoty duchowe.

B´og konsekwentnie realizuje swe zamie-

rzenie. Baranek, czyli Jezus Chrystus, otrzy-muje zw

´oj z siedmioma piecz�ciami. Wraz

z otwarciem pierwszych czterech na scenie´swiatowej rozpoczyna si� galop symbolicz-nych je

´zd

´zc

´ow. Najpierw na białym koniu

pojawia si� Jezus jako nowo koronowa-ny Kr

´ol. Po nim galopuj� je

´zd

´zcy na ko-

niach r´o

˙znej ma

´sci, kt

´orzy proroczo wy-

obra˙zaj� wojn�, gł

´od i zarazy. Wszystkie

te nieszcz�´scia trapi� ludzko

´s´c w dniach

ostatnich obecnego systemu rzeczy. Otwar-cie si

´odmej piecz�ci prowadzi do zad�cia

w siedem symbolicznych tr�b, co oznaczaogłoszenie wyrok

´ow wydanych przez Boga.

Nast�puje siedem symbolicznych plag, b�-d�cych wyrazem Jego gniewu.

W niebie zostaje ustanowione Kr´olestwo

Bo˙ze, ukazane pod postaci� noworodka

płci m�skiej. Wybucha wojna, w wynikukt

´orej Szatan i zbuntowani aniołowie zo-

staj� zrzuceni na ziemi�. Wtedy rozlega si�dono

´sny głos: „Biada ziemi (...), poniewa

˙z

zst�pił do was Diabeł, pałaj�c wielkim gnie-wem, bo wie,

˙ze mało ma czasu” (Objawie-

nie 12:12).

Jan zn´ow widzi w niebie Baranka, Jezu-

sa Chrystusa, a z nim 144 000 os´ob wybra-

nych spo´sr

´od ludzi. Maj� one �kr

´olowa

´c

z Jezusem’. W ten spos´ob Ksi�ga Objawie-

nia wyjawia,˙ze liczba członk

´ow drugorz�d-

nej cz�´sci potomstwa niewiasty wyniesie

144 000 (Objawienie 14:1; 20:6).

Ziemscy władcy gromadz� si� na „wojn�wielkiego dnia Boga Wszechmocnego”—Armagedon. Tocz� walk� z je

´zd

´zcem na bia-

łym koniu—Jezusem, kt´ory dowodzi armi�

anioł´ow. Wszyscy człowieczy władcy pono-

sz� druzgoc�c� kl�sk�. Szatan zostaje zwi�-zany, a Jezus i 144 000 „przez tysi�c lat”sprawuj� rz�dy nad ziemi�. Potem Szatanadosi�ga zagłada (Objawienie 16:14; 20:4).

A co Tysi�cletnie Panowanie Chrystusai jego wsp

´ołwładc

´ow przyniesie posłusz-

nej ludzko´sci? Jan napisał: „[Jehowa] otrze

z ich oczu wszelk� łz� i´smierci ju

˙z nie b�-

dzie ani˙zało

´sci, ani krzyku, ani b

´olu ju

˙z

nie b�dzie. To, co poprzednie, przemin�ło”(Objawienie 21:4). Ziemia stanie si� rajem!

Ksi�ga Objawienia stanowi zwie´nczenie

or�dzia biblijnego. Za po´srednictwem me-

sja´nskiego Kr

´olestwa Jehowa u

´swi�ci swe

imi� i raz na zawsze wyka˙ze słuszno

´s´c swo-

jej zwierzchniej władzy!Na podstawie Ksi�gi Objawienia.���������������

˛ Co oznacza wizja galopuj�cych je´zd

´zc

´ow?

˛ Jakie znamienne wydarzenia wi�˙z� si� ze spełnia-

niem zamierzenia Bo˙zego?

˛ Czym jest Armagedon i co nast�pi po nim?

26 Przywrocenie rajuZa po

´srednictwem Kr

´olestwa, w kt

´orym władz� sprawuje Chrystus,

Jehowa u´swi�ca swoje imi�, wykazuje słuszno

´s

´c

swego zwierzchnictwa i kładzie kres wszelkiemu złu

RodzajuWyj

´scia

Kapła´nska

LiczbPowt

´orzonego

PrawaJozuegoS�dzi

´ow

Rut1 Samuela2 Samuela1 Kr

´ol

´ow

2 Kr´ol

´ow

1 Kronik2 KronikEzdraszaNehemiaszaEsteryHiobaPsalmyPrzysł

´ow

KaznodzieiPie

´s

´n nad

Pie´sniami

Mateusza

Marka

Łukasza

Jana

Dzieje Apostolskie

Rzymian

1 Koryntian

2 Koryntian

Galat´ow

Efezjan

Filipian

Kolosan

1 Tesaloniczan

2 Tesaloniczan

1 Tymoteusza

2 Tymoteusza

Tytusa

Filemona

Hebrajczyk´ow

Jakuba

1 Piotra

2 Piotra

1 Jana

2 Jana

3 Jana

Judy˘ Objawienie

W Ksi�dze Objawienia wszystkie religie fałszywe—czyli te, kt

´ore s� wrogie prawdziwemu Bogu—

przedstawiono pod postaci� „wielkiej nierz�dnicy”,nazwanej „Babilonem Wielkim”. W sensie przeno

´snym

oddaje si� ona rozpu´scie ze

´swiatowymi mocarstwami

politycznymi. Jednak w wyznaczonym przez Jehow�czasie czynniki polityczne obr

´oc� si� przeciwko tej

nierz�dnicy i j� zniszcz� (Objawienie 17:1-5, 16, 17).

„BABILON WIELKI”

Or�dzie biblijneW Z A R Y S I E

1Jehowa stwarza Adama i Ew� i otwieraprzed nimi widoki na

˙zycie wieczne

w raju. Szatan oczernia imi� Boga i podwa-˙za Jego prawo do sprawowania władzy.Adam i Ewa przył�czaj� si� do buntu Szata-

na, wskutek czego na siebie i na swepotomstwo sprowadzaj� grzech i

´smier

´c

2 Jehowa wydajewyrok na buntow-

nik´ow i obiecuje,

˙ze

Potomek, czyli Wybaw-ca, zmia

˙zd

˙zy Szatana

oraz odwr´oci wszystkie

skutki buntu i grzechu

3 Jehowa obiecujeAbrahamowi i Da-

widowi,˙ze w ich linii

rodowej pojawi si� Me-sjasz, kt

´orego Kr

´olestwo

b�dzie trwa´

c wiecznie

4 Jehowa za po´srednictwem

swych prorok´ow zapowiada,

˙ze Mesjasz przyniesie ludzko

´sci

wolno´s

´c od grzechu i

´smierci.

Razem ze swoimi wsp´ołwładcami

b�dzie panowa´

c w Kr´olestwie

Bo˙zym, kt

´ore poło

˙zy kres

wojnom i chorobom,a nawet usunie

´smier

´c

5 Jehowa posyła na ziemi�swego Syna i umo

˙zliwia

ludziom rozpoznanie w nimMesjasza. Jezus głosi o Kr

´olestwie

Bo˙zym i składa swe

˙zycie w ofierze.

Nast�pnie Jehowa wskrzesza godo

˙zycia duchowego

6 Jehowa osadza swego Sy-na na niebia

´nskim tronie,

co stanowi znak rozpocz�ciasi� dni ostatnich obecnego

systemu rzeczy. Jezus kieru-je swymi na

´sladowcami,

kt´orzy po całej ziemigłosz� o Kr

´ole-

stwie Bo˙zym

7 Jehowa poleca Synowi, by rozci�gn�łswe panowanie nad cał� ziemi�. Kr

´o-

lestwo usuwa wszelkie niegodziwe rz�dy,przywraca raj i doprowadza wiernychludzi do doskonało

´sci. Raz na zawsze

zostaje wykazana prawowito´s

´c

zwierzchniej władzy Bogai u

´swi�cone Jego imi�

bm-P

Niniejsza broszura pokrotce przedstawia or�dzie zawarte w PismieSwi�tym. Jej celem nie jest jednak szczegołowe omowienie kazdejnauki biblijnej.

Moze na przykład si� zastanawiasz, jak Biblia odpowiada na takie pytania:Czy Bog troszczy si� o mnie osobiscie? Co si� dzieje z ludzmi po smierci?Jak prowadzic szcz�sliwe zycie?

Odpowiedzi na te i wiele innych interesuj�cych pytan zawiera ksi�zkaCzego naprawd� uczy Biblia?, wydana przez Swiadkow Jehowy. Pozwala onastudiowac Pismo Swi�te tematycznie, dzi�ki czemu mozna si� zapoznacz szeregiem wersetow biblijnych dotycz�cych konkretnych zagadnien.

CZY CHCIAŁBYS DOWIEDZIEC SI� WI�CEJ?

CZEGOnaprawd�

UCZY BIBLIA?

O Zamawiam, bez zadnych zobowi�zan,ksi�zk� Czego naprawd� uczy Biblia?

w j�zyku ����������������������������������������������������������������������������

O Prosz� o kontakt w sprawie bezpłatnego domowegostudium Biblii.

Imi� i nazwisko ���������������������������������������������������������������������

Ulica (miejscowosc), nr domu ������������������������������������������������

���������������������������������������������������������������������������������������������

Kod i poczta ��������������������������������������������������������������������������

Swiadkowie Jehowy, ul. Warszawska 14, 05-830 Nadarzyn

www.jw.org

Czy chciałbys dowiedziec si� czegos wi�cej?Pobierz ukazan� tu publikacj� ze strony internetowej www.jw.org/pl lub wypełnij kuponi wyslij go pod odpowiednim z adresow podanych na stronie www.jw.org/kontakt.