Magazyn LNB nr 2/2017 (20)

Jak produkować, by odnieść sukces w chowie trzody chlewnej Pig Forum Ossa 2017 / str. 24

Super ŚwietlikBezpieczna droga z LNB

2 edycja

MlecznaAkademia Ryn 2017

8

14

30Bioasekuracjaw Wytwórni Premiksów LNB

12W teorii i w praktyceRozmowa z Prof. dr hab.

Włodzimierzem Nowakiem

2 FLASH 2/2017

Jubileuszowe Pig ForumOssa 2017

24

FLASH 2/2017 3

spis treści

WYDAWCA:

Cargill Poland Sp. z o.o.Oddział w Kiszkowieul. Rolna 2/462-280 Kiszkowowww.lnb.pl

REDAKCJA:

Monika HybzaSpecjalista ds. Komunikacji Marketingowejmonika_hybza@cargill.comtel. 61 42 49 112

PROJEKT GRAFICZNY, PRODUKCJA: Studio DF2www.df2.pl

Super ŚwietlikBezpieczna droga z LNB - 2 edycja8W teorii i w praktyceWywiad z prof. dr hab. W. Nowakiem12Mleczna AkademiaRyn 2017

Bioasekuracjaw Wytwórni Premiksów LNB

14Gotowa na CzasOdchów z myślą o przyszłości

Co z tą Omegą?Zbawienne kwasy Omega 3

Zwierzęta i bezpieczeństwo: PsyPoradnik

Wielowymiarowa pomocOdpowiedzialność Społeczna Biznesu

Skup się na tym, co ważneBezpieczeństwo

Pig ForumOssa 2017

20

24

30

32

34

36

38

Słowem wstępu...5

4 FLASH 2/2017

słowo wstępne

Słowem wstępu...Szanowni Państwo,

Święta Wielkanocne to szczególny moment, kiedy nieco

zwalniamy tempa, mamy czas dla najbliższych, dostrze-

gamy, że przyszła wiosna… To także chwila refleksji,

a więc dobry czas, aby wspomnieć o pomaganiu innym.

Osób potrzebujących jest dookoła wiele. W codziennym

pędzie nie zawsze udaje nam się je zauważyć, ale kiedy

już to zrobimy, kiedy wyciągniemy rękę do pomocy, coś

się zmienia także w naszym życiu. Mówi się, że powinno

się pomagać bezinteresownie, ale odrobina satysfakcji,

radości i poczucia, że jest się lepszym człowiekiem da-

jąc coś innym z siebie, to nic złego. Myślę, że tak czują

się nasi pracownicy, organizując akcje wspierania in-

nych, organizując kampanie dotyczące bezpieczeństwa

dzieci na drogach. To dla nich dodatkowa praca, zaan-

gażowanie, ale także świadomość, że zmieniają świat,

chociażby ten mały, ich otaczający. I tego również Pań-

stwu życzę, abyście mieli poczucie, że zmieniacie świat

na lepszy. Wiem, że takie akcje nie są i Państwu obce,

zachęcam do dzielenia się z nami tą działalnością, chęt-

nie opiszemy ją na łamach naszego pisma, nie po to,

by się chwalić, ale by inspirować innych.

W tym wydaniu Flasha o pomaganiu piszemy w kilku

miejscach. Są także relacje z dwóch ważnych wyda-

rzeń: Mlecznej Akademii oraz Jubileuszowego, 10-tego

już Pig Forum. Mieliśmy przyjemność gościć na tych

spotkaniach znanych i cenionych prelegentów. War-

to zapoznać się ze szczegółami programu „Gotowa

na czas”, który miał swoją premierę podczas stycz-

niowej Konferencji w Rynie. Polecam także wywiad

z Prof. d r hab. Włodzimierzem Nowakiem, który w cie-

kawy sposób mówi o łączeniu działalności naukowej

z codzienną praktyką.

Zachęcam do lektury całego Magazynu

i życzę Państwu, tak po prostu,

Wesołych Świąt Wielkanocnych!

Wojtek KalickiDyrektor Generalny Wytwórni Premiksów LNB

FLASH 2/2017 5

Życzymy Państwu zdrowych, spokojnych i radosnych Świąt Wielkanocnych, spędzonych w miłej, rodzinnej atmosferze. Życzymy chwili wytchnienia i odpoczynku od codziennych trosk i wyzwań. Niech te Święta będą dla Państwa początkiem pięknej Wiosny.

Dyrekcja i Pracownicy Wytwórni Premiksów LNB w Kiszkowie

6 FLASH 2/2017

Wesołych Świąt Wielkiej Nocy

FLASH 2/2017 7

Bezpieczna droga z LNB

2 edycja

W marcu br. odbył się finał drugiej już edycji kampanii „Bezpieczna droga z LNB”, w ramach której do ponad 100 szkół wiejskich w całej Polsce trafiły odblaskowe kamizelki dla dzieci, wraz z materiałami edu-kacyjnymi na temat bezpieczeństwa na drogach. Kampania wynika z po-trzeby promowania bezpieczeństwa najmłodszych w obszarach wiej-skich, gdzie wciąż w wielu miej-scach brak jest chodników, a dzieci w drodze do szkoły czy na przysta-nek autobusowy muszą poruszać się poboczem drogi. Mając na sobie kamizelki odblaskowe, są bardziej bezpieczne, lepiej widoczne dla kierowców i bardziej świadome za-grożeń. W akcję zaangażowani byli Przedstawiciele Handlowi i Dystry-butorzy marki LNB w Polsce. Ra-zem wytypowali kolejne szkoły do akcji i zrealizowali ją wraz z siłami Policji, Straży Pożarnej czy ratow-ników drogowych, którzy prowadzili przy tej okazji zajęcia edukacyjne dla dzieci. Podobnie jak w ubie-głym roku, rozdanych zostało oko-ło 10.000 odblaskowych kamizelek i opasek na nadgarstek, oraz bro-szurek edukacyjnych.

namawia dzieci

do noszenia

odblasków

W tym roku w akcję włączył się Super Świetlik, który ma zachęcić dzieci do noszenia kamizelek i opasek odblasko-wych oraz do zwrócenia uwagi na bez-pieczeństwo w ruchu drogowym.

8 FLASH 2/2017

LNB

Urszula i Ludwik Piechoccy, Dystrybutorzy marki LNB, Lubosz

„Kiedy w ubiegłym roku dowiedzieliśmy się o akcji „Bezpieczna droga z LNB” organizowanej przez Wytwórnię Pre-miksów LNB, bardzo chcieliśmy, by objęta nią została szkoła w Luboszu, gdzie mieszkamy i prowadzimy dzia-łalność w zakresie obrotu środkami żywienia zwierząt. Bardzo nam się spo-dobała myśl, by dzięki kamizelkom od-blaskowym poprawić bezpieczeństwo dzieci najmłodszych klas w szkołach na terenach wiejskich. Nasze wnuki rów-

nież uczęszczają do tej szkoły i do dzi-siaj bardzo chętnie noszą te kamizelki, chociażby podczas wycieczek rowero-wych. Gdy w tym roku przedstawiciel handlowy LNB – Piotr Marciniak – po-informował nas, że akcja jest kontynu-owana, to od razu zaproponowaliśmy Zespół Szkół w Kwilczu. To bardzo do-brze przygotowana akcja poprawiająca bezpieczeństwo najmłodszych ucz-niów.”

Michał Nowicki, Przedstawiciel Han-dlowy, Wytwórnia Premiksów LNB

„Moje wrażenia z kolejnej odsłony Ak-cji „Bezpieczna Droga z LNB” są bar-dzo pozytywne. Zadowolenie w oczach dzieci oraz duża świadomość bezpie-czeństwa wśród najmłodszych daje

poczucie, że jak mówi stare przysłowie: „Nauka nie poszła w las”. Cieszy tak pozytywny odbiór akcji, zwłaszcza, że dzieci obiecały nosić kamizelki i odbla-ski, co faktycznie można w wielu przy-padkach potwierdzić w trakcie naszej codziennej pracy na terenach wiejskich.

Michał Kosiak, Kierownik Działu Wsparcia Sprzedaży, Koordynator Akcji „Bezpieczna droga z LNB”

„Akcję przeprowadzamy po raz drugi i mam ogromną nadzieję, że będziemy robić to przez kolejne lata. Coraz więcej osób używa kamizelek odblaskowych,

co bardzo cieszy, jednak wciąż widać (a raczej powinienem powiedzieć „nie widać”) na drogach ludzi, którzy ich nie noszą i są bardziej narażeni na ryzyko potrącenia przez jadące auto. Edukuj-my dzieciaki, zachęcajmy je do nosze-nia odblasków – one naprawdę mogą uratować komuś życie.”

FLASH 2/2017 9

Rozwiąż KRzyżówkęDowiedz się o czym myśli Super Świetlik!

2

3

4

5

6

9

10

8

7

1

12

11

13

14

2

4

5

6

!8

14

11

12

13

13

10

7

9

10 FLASH 2/2017

Wskaż NiebezpieczeństwoZaznacz kolorem czerwonym sytuacje, które są niedozwolone i niebezpieczne.

A

B

C

D

FLASH 2/2017 11

W teorii i w praktyceW wywiadzie z prof. dr hab. Włodzimierzem Nowakiem, profesorem na Wydziale Medycyny Weterynaryjnej i Nauk o Zwierzętach przy Katedrze Żywienia Zwierząt i Gospodarki Paszowej na Uniwersytecie Przyrodni-czym w Poznaniu rozmawiamy o wizytach studentów UP w Wytwórni Premiksów LNB w Kiszkowie oraz o współpracy Profesora z marką LNB.

To nie pierwsza wizyta Pana Profesora ze studentami w naszej wytwórni. Jaki jest cel takich wizyt, co to wnosi dla studentów i ich procesu nauki?W.N.: Od kilku lat korzystam z uprzejmości szefostwa LNB, co już wielokrotnie zaowocowało wizytami studentów Hodowli Zwierząt UP w Poznaniu specjali-zującymi się w żywieniu zwierząt. Ostatnio coraz częściej studenci zagraniczni odwiedzają Kiszkowo. Nowa oferta Wydziału Medycyny Weterynaryjnej i Ho-dowli Zwierząt, anglojęzyczne studia magisterskie APM (Animal Production Management) cieszą się coraz większym zainteresowaniem studentów z całe-go świata, jednak dominującą grupę stanowią Chińczycy. Od kilkunastu lat jako koordynator uczelniany zajmuję się programem Erasmus+, dlatego również grupy studentów zagranicznych - beneficjentów tego programu - były częstymi gośćmi w Wytwórni Premiksów LNB.Ile już studentów i takich grup zaprosił Pan do naszej wytwórni?W.N.: Trudno zliczyć, ile grup studentów miało okazję nie tylko zwiedzić Wy-twórnię, ale też wysłuchać interesujących profesjonalnych prezentacji. Przy-puszczam, że było to ponad 15 grup polskich studentów i 6 grup międzynaro-dowych – „Erasmusów” i „APMowców”. W imieniu swoim i studentów bardzo dziękuję za możliwość wizyty w Kiszkowie i każdorazowo doskonały program, oraz umiejętne połączenie wiedzy teoretycznej z praktyką.Czy może Pan powiedzieć coś więcej o grupie, która odwiedziła nas w styczniu br., skąd są, jaki jest zakres ich zainteresowań naukowych?

Rozmowa z prof. dr hab. Włodzimierzem Nowakiem

Prof. dr hab. Włodzimierz Nowak podczas wykładu na temat wskaźników chowu bydła mlecznego podczas tegorocznej Mlecznej Akademii LNB w Rynie.

W.N.: Dla studentów APM wizyta w Kiszkowie była ostatnim akcen-tem intensywnego programu studiów w Polsce. Pozostało tylko dopraco-wanie pracy magisterskiej i wkrótce końcowy egzamin dyplomowy. Nie-którzy z nich planują kontynuację edukacji w ramach studiów doktoran-ckich w Polsce, inni zainteresowani są zatrudnieniem w naszym kraju, po-zostali po powrocie do ojczyzny, jak twierdzą, mają dużą szansę na zna-lezienie interesującej pracy. Wszyscy podkreślają, że półtora roku spędzo-ne w Poznaniu to okres niezwykłych doświadczeń, wielu nowych przyjaź-ni, poznawania niejednokrotnie tak odmiennej kultury, odkrywanie.Czy po tych spotkaniach studenci dzielą się z Panem wrażeniami? Co mówią o naszej wytwórni?W.N.: Oczywiście studenci dzielą się swoimi opiniami. Na podsumowa-nie ćwiczeń terenowych, dyskusję po powrocie na uczelnię rezerwuje-my w programie studiów niezbędny czas. Wizytę w Kiszkowie zaliczyli do najbardziej interesujących podczas trzysemestralnych studiów. Podkre-ślili profesjonalne merytoryczne pre-zentacje, referujących: Moniki Hybzy

[Specjalista ds. Komunikacji Marke-tingowej w LNB przyp. red.], Weroniki Człapy [Młodszy Specjalista ds. Apli-kacji Technologii dla Trzody Chlewnej w LNB przyp. red.] i Kamila Drzazgi [Kierownik Regionu Płn-Zach. w LNB przyp. red.], świetną komunikację w j. angielskim. Warto podkreślić dużą aktywność moich studentów - pyta-niom i dyskusji nie było końca. Jerzy Krajna [Key Account Manager w LNB przyp. red.] był jak zwykle doskona-łym przewodnikiem po nowoczesnej

Zd

jęci

e: F

ilip

Łep

kow

icz

/ D

F2

LNB

„Możliwość weryfikacji teorii, własnych koncepcji z praktyką, próba diagnozowania proble-mów, poszukiwanie rozwiązań, to część współpracy z LNB, wciąż bardzo to lubię.”

12 FLASH 2/2017

wytwórni. To był dobry, udany dzień. I do tego pyszne placki ziemniaczane niejako na deser.Cieszymy się bardzo z tak miłych opinii, a przede wszystkim z tego, że nasza Wytwórnia i nasi specjaliści przyczyniają się do rozwoju i edu-kacji młodszych pokoleń przyszłych ekspertów. Pana zaangażowanie we współpracę z marką LNB, konsulta-cje na fermach naszych klientów, są istotną częścią działania naszej marki. To już około 20 lat Pana współpra-cy z nami, zgadza się? Jak przez ten czas wyglądała ta współpraca? Jak Pan, jako Profesor, niekwestionowany autorytet w swojej dziedzinie, oce-nia sposób działania i poziom wiedzy specjalistów marki LNB? W.N.: Rzeczywiście, to już blisko 20 lat współpracy z LNB. Aż trudno uwie-rzyć, jak w tym czasie zmienił się ota-czający świat, w tym również produk-cja mleka: nowe technologie, roboty udojowe, monitoring stada „on line”, a dzienna wydajność niejednokrotnie przekracza 100kg mleka od „jednej” krowy…. Możliwość weryfikacji teorii, własnych koncepcji z praktyką, próba diagnozowania problemów, poszuki-wanie rozwiązań, to część współpra-cy z LNB. Wciąż bardzo to lubię. Setki godzin spędzonych na dyskusjach z hodowcami, rozmowach ze specja-listami z LNB i bardzo często nauka pokory. W pierwszym okresie współ-praca z kolegą z Katedry Żywienia Zwierząt - Jerzym Krajną, następnie kilka lat z Sebastianem Michalakiem [Regionalny Manager ds. Technolo-gii w LNB przyp. red.]. Owocem tego okresu współpracy była autorska nowa linia produktów premiksów dla krów, wśród nich Minisom, pierwszy tego typu produkt w Polsce, który, poprawiając odporność, pośrednio zmniejszał liczbę komórek somatycz-nych w mleku. Wówczas ciekawą, cenioną do dnia dzisiejszego przez hodowców była ocena, komentarz wyników analizy chemicznej pasz objętościowych. Aktualnie wspólnie rozwiązujemy zagadki żywieniowe krów mlecznych, przede wszystkim z Kamilem Drzazgą i Maciejem Pięk-niewskim [Ekspert ds. Aplikacji Tech-nologii dla Bydła w LNB przyp. red.]. Możliwość obserwacji dynamiczne-go rozwoju młodych ludzi zaliczam

również do ważnych dodatkowych zalet współpracy z LNB. Zawsze my-ślę i mówię o sobie, że jestem pod każdym względem osobistym i za-wodowym „lucky man” –„szczęśliwy człowiek - farciarz” tak jak tytuł ulu-bionego przeze mnie w młodości fil-mu Andersona.Jestem przekonana, że to samo mo-żemy powiedzieć o LNB, mając Pana jako Partnera, doradcę, autorytet do współpracy. To bardzo ciekawe, o czym Pan wspomniał, jak wiele się zmieniło przez te lata i jak wiele wspól-nie osiągnęliśmy dzięki tej współpra-cy. A jak postrzega Pan markę LNB na dzisiejszym rynku bydła w Polsce?W.N.: W największych stadach krów w Wielkopolskim Regionie Oceny Polskiej Federacji i Producentów Mle-ka, LNB jest zdecydowanym liderem. Pomimo tendencji do powiększania gospodarstw, w naszym kraju domi-nują stada mniejsze, o liczbie krów

nie przekraczającej 100 sztuk. Czę-sto o decyzji zakupu decyduje cena produktu, a w dalszej kolejności ja-kość doradztwa, serwisu żywienio-wego czy innowacyjność rozwiązań. Konsultanci żywieniowi dysponują najbardziej zaawansowanym progra-mem do optymalizacji dawek pokar-mowych Dairy MaxTM, opracowanym przez Cargill, który dobrze sprawdza się w naszych warunkach. Również analiza pasz objętościowych w cen-tralnym laboratorium Cargilla obejmu-je coraz więcej składników pokarmo-wych, w tym również potas, skrobię,

ADCIP, strawność NDF. Dodatkowo specjaliści z LNB korzystają z prak-tycznej wiedzy niekwestionowanych autorytetów, np. specjalisty nr 1. na świecie w zakresie żywienia cieląt i odchowu jałówek: dr Jimma Qui-gleya.Ostatnie pytanie: Zbliżają się Święta Wielkanocne, można liczyć na małe albo większe cuda, jeśli się mocno uwierzy… Czego życzyłby Pan sobie, marce LNB, a także hodowcom bydła w Polsce na przyszłość?W.N.: Nie chciałbym, aby życzenia były banalne, jednak wszystkim ży-czę zdrowia, jest to pierwszy waru-nek, żeby można o sobie powiedzieć „szczęśliwy człowiek”. Hodowcom, zootechnikom, lekarzom weteryna-rii życzę z okazji Świąt Wielkiej Nocy odpoczynku w rodzinnym gronie oraz satysfakcji z tego najbardziej skompli-kowanego, pracochłonnego kierunku produkcji zwierzęcej. Życzę również

dobrych, stabilnych cen mleka warun-kujących dynamiczny rozwój. Z kolei pracownikom Wytwórni Premiksów LNB oprócz doskonałych Świąt życzę realizacji marzeń, szczególnie tych, które tylko z pozoru wydają się mało realnymi.Pozostaje mi dołączyć się do tych pięknych życzeń. Dziękuję za rozmo-wę.

Rozmawiała: Monika Hybza LNB

LNB

W styczniu br. Wytwórnię Premiksów LNB w Kiszkowie odwiedziła kolejna grupa studentów z UP w Poznaniu. Spotkania ze specjalistami i zwiedzanie Wytwórni to juz stały punkt w agendzie programu studiów APM

Zd

jęci

e: M

ater

iały

Car

gill

FLASH 2/2017 13

Czas pierwszego wycielenia ma kluczowe znaczenie dla efektywności produkcji mleka, gdyż przekłada się bezpośrednio m. in. na przyszłą ży-ciową produkcję mleka, koszty odchowu jałówki czy liczbę laktacji. Jako temat przewodni Konferencji, efektywność produkcji wynikająca z opty-malnego czasu pierwszego wycielenia, zaprezentowana została w róż-nych aspektach, ze szczególnym uwzględnieniem dbałości o poszcze-gólne fazy wzrostu zwierząt, ich stanu zdrowotnego, czy monitoringu hodowli z zastosowaniem wskaźników chowu bydła mlecznego.

Głównym celem było zaprezentowanie rozwiązań pozwalających na osiągnięcie (przy zastosowaniu dokładnych wytycznych dotyczących ży-wienia cieląt i jałówek) wycielenia w optymalnym momencie: w 24 mie-siącu życia.

MlecznaAkademiaRyn 2017

14 FLASH 2/2017

Kto zna markę LNB, dobrze wie,

że od wielu lat stałym elementem

kalendarza najważniejszych wy-

darzeń Wytwórni Premiksów LNB

jest Mleczna Akademia. Jej zimowa

edycja odbyła się w pięknej scene-

rii Zamku Ryn. Jak co roku hodowcy

i zootechnicy zajmujący się hodowlą

bydła mlecznego mogli wysłuchać

ciekawych prelekcji dotyczących

ich branży, poznać najnowsze tren-

dy i porozmawiać o bieżącej sytuacji

na rynku. Organizatorzy Konferencji:

Kamil Drzazga, Kierownik Regionu

Północno-zachodniego, oraz Maciej

Piekniewski, Ekspert ds. Aplikacji

Technologii dla Bydła, jak zawsze

zaprosili prelegentów, którzy zapew-

nili najwyższy poziom merytoryczny,

tematyką obejmując najważniejsze

dla hodowców kwestie dotyczące

hodowli bydła mlecznego. Wieczo-

rem czekało ich spotkanie z gwiazdą

muzyki Disco-Polo, której charyzma

sceniczna oraz największe przebo-

je porwały gości do niezapomnianej

zabawy – fotorelacja z wieczornej

części na kolejnych stronach.

Wojciech Kalicki, Dyrektor Wy-twórni Premiksów LNB, rozpoczął

spotkanie od powitania gości, a tak-

że zaprezentowania kilku inicjatyw

realizowanych przez pracowników

Wytwórni, dotyczących bezpieczeń-

stwa na drodze. Jedną z nich jest

druga już edycja kampanii „Bez-

pieczna Droga z LNB”, w ramach któ-

rej do dzieci ze szkół podstawowych

na terenach wiejskich trafiają kami-

zelki odblaskowe wraz z materiałami

edukacyjnymi. Celem kampanii jest

zwiększenie świadomości zagrożeń

związanych z ruchem drogowym

w obszarach wiejskich, w większości

wciąż pozbawionych infrastruktury

pozwalającej (szczególnie dzieciom)

bezpiecznie poruszać się do i ze

szkoły (więcej o Kampanii piszemy

na stronach Magazynu).

Panel dotyczący dobrego startu cie-

ląt jako gwaranta dobrego rozwoju

jałówek rozpoczęła Żanetta Cho-dorowska z firmy Biomin Polska,

która poświęciła swój wykład zna-

czeniu żywienia cieląt, ze szczegól-

nym zwróceniem uwagi na zapobie-

ganie problemom zdrowotnym, które

są przyczyną zahamowania wzrostu,

wywołują niepotrzebne koszty le-

czenia, straty czasu i efektywności.

Cielęta narażone są na salmonellę,

bakterie E. coli, czy inne zagrożenia,

których źródłem są mleko, woda, ich

własny układ pokarmowy, czy ota-

czające je środowisko. Prezentowa-

ne rozwiązanie: BiotronicR PX Top3

zawiera m.in. związek organiczny,

który zakłóca podział szkodliwych

komórek, a także kompleks permobi-

lizujący, zwiększający przepuszczal-

ność błon komórkowych dla kwasów

organicznych i związków fitogenicz-

nych działających przeciw bakte-

riom patogennym. Na potwierdze-

nie zaprezentowane zostały wyniki

doświadczenia z fermy komercyjnej

w Danii, potwierdzające zwiększe-

nie przyrostu masy ciała, redukcje

symptomów biegunki oraz poprawę

zdrowia cieląt.

Kwestie z obszaru dobrego star-

tu cieląt kontynuował reprezentu-

jący firmę Biomin Polska Marcin Wojcieszek tematem związanym

Marcin Wojcieszek, Biomin Polska

bydło

FLASH 2/2017 15

z zarządzaniem ryzykiem związanym

z mikotoksynami. Są to chemicznie

zróżnicowane grupy związków wtór-

nych metabolitów grzybów. Ich wy-

stępowanie jest bardzo powszech-

ne. Okazuje się, że w każdej kolbie

kukurydzy występuje więcej niż 15

różnych mikotoksyn. Mają one ne-

gatywny wpływ na krowy, m. in.

obniżając odporność, wydajność

zwierząt. Są przyczyną takich scho-

rzeń jak np. syndrom stłuszczonej

wątroby, zatrzymanie łożyska, zapa-

lenie miednicy czy kulawizna. Można

jednak chronić przed nimi zwierzęta,

stosując preparat MycofixR, który

zapewnia naturalną ochronę przed

mikotoksynami poprzez wzmocnie-

nie zdolności abosrpcji aflatoksyn do

bentonitu, biotransformację eliminu-

jącą toksyczność przez enzymy oraz

bioochronę eliminującą efekty dzia-

łania toksyn, m. in. przez zastosowa-

nie ekstraktów z alg. Wyniki badań

przedstawione przez przedstawicieli

firmy Biomin dowodzą redukcję wy-

stępowania mastitis oraz metritis

– w obu przypadkach o około 30%

wzwyż.

Różne aspekty odchowu cieląt i ja-

łówek remontowych omówił dr inż. Zbigniew Lach z Ośrodka Hodowli Zarodowej Osięciny. Opierając się

o wnikliwą analizę ekonomiki ferm

mlecznych prelegent dowodził, jak

istotne jest stosowanie siary w pierw-

szym okresie życia cielaka. Aktualna

rekomendacja dotycząca pierwszej

porcji siary to 4 litry w pierwszej

godzinie życia. Wysokie znaczenie

stosowania siary dowodzą zawar-

te w niej bioaktywne peptydy, które

stymulują układ endokrynny żołądka

i jelit, stymulują jelitowy układ nerwo-

wy czy zapobiegają pojawianiu się

wirusów w nabłonku. Z kolei najlep-

szą paszą uzupełniającą mleko lub

preparat mlekozastępczy to zdaniem

prelegenta pasza starterowa typu

Musli. Istotne jest także, aby oprócz

mleka i PMZ, zapewniony był stały

dostęp do wody, która jest niezbęd-

na do rozwoju mikroflory rozwijają-

cego się żwacza. To niektóre z za-

leceń pozwalających osiągnąć cele

takie jak np. podwojenie masy uro-

dzeniowej w pierwszych dwóch mie-

siącach życia. Nie mniej ważna jest

także prewencja, a więc zarządzanie

zdrowiem, której naturalną, zaleca-

ną forma są probiotyki, prebiotyki

i fitobiotyki, jako alternatywa dla an-

tybiotyków i chemioterapeutyków.

Podsumowując swoje wystąpienie

Dr. Lach podkreślił, że „zaspokoje-

nie pokarmowych potrzeb zwierząt

przy jednoczesnym zapewnieniu im

zdrowia daje hodowcy największą

rentowność”.

Maciej Piękniewski zaprezentował

nowość marki LNB – Program żywie-

nia cieląt i jałówek „Gotowa Na Czas”

to dokładne wytyczne dotyczące

żywienia, które pozwalają osiągnąć

wiek pierwszego wycielenia w op-

tymalnym momencie: w 24 miesiącu

życia przy zachowaniu odpowiedniej

masy ciała i wzrostu zwierzęcia. Ten

24-miesięczny program odchowu, od

narodzin do wycielenia, pozwala na

osiągnięcie pełnego potencjału ho-

dowlanego w stadzie bydła mleczne-

go. Jest kompleksowym podejściem

do odchowu cieląt i jałówek. Poprzez

zastosowanie właściwych zaleceń

w odpowiednich momentach życia

zwierzęcia, można osiągnąć szereg

Dr inż. Zbigniew Lach, Ośrodek Hodowli Zarodowej Osięciny Sp. z o.o.

Żanetta Chodorowska, Biomin Polska

bydło

16 FLASH 2/2017

korzyści: poprawę zdrowia i wigoru

zwierząt, optymalną masę ciała i wiek

jałówek przy pierwszym wycieleniu,

wzrost życiowej produkcji mleka,

a co za tym wszystkim idzie – opła-

calną produkcję mleka. Marka LNB

w ramach programu rekomenduje

produkty w poszczególnych etapach

wzrostu: Lonomilk AminoStart, sto-

sowany po okresie siarowym, w fazie

odpajania mlekiem, Cielak Prokekt

2.0 od fazy mlecznej do końca odsa-

dzenia, zawierający zaawansowany

dodatek NuStartR oraz mieszankę

paszową uzupełniającą Jałówka 2.0

dla jałówek w okresie wzrostu, doj-

rzewania i cielności. (Więcej o pro-

gramie na stronach Magazynu).

Kropkę nad i postawił prof. Włodzi-mierz Nowak, reprezentujący Ka-tedrę Żywienia Zwierząt i Gospo-darki Paszowej na Uniwersytecie Przyrodniczym w Poznaniu, oma-

wiając wskaźniki chowu bydła mlecz-

nego – od urodzenia do laktacji.

Wskaźników jest wiele, od podsta-

wowych wskaźników chowu, takich

jak jakość i wartość pasz objętościo-

wych, kondycja BCS czy pobranie

suchej masy, po inne, dodatkowe,

jak skład chemiczny mleka czy pro-

fil metaboliczny. Inne dotyczą pasz,

jeszcze inne jałówek, krów w lakta-

cji, jeszcze inne krów zasuszonych.

Co łączy je wszystkie? Ich stosowa-

nie, mierzenie i monitorowanie daje

możliwość zwiększenia wydajności,

opłacalności. Ułatwiają zarządzanie

hodowlą, umożliwiają podjęcie dzia-

łań, zareagowanie na niespodziewa-

ne sytuacje, zadbanie o jakość pasz,

dobrostan zwierząt, właściwe pokie-

rowanie programem żywienia, czy

w końcu osiąganie oczekiwanego

celu, którym jest efektywna i opła-

calna hodowla i produkcja mleka.

Dziękujemy Prelegentom za te inte-

resujące prezentacje, jesteśmy głę-

boko przekonani, że przekazane in-

formacje i wiedza przyczynią się do

rozwoju i zwiększenia efektywności

hodowli naszych klientów, uczestni-

czących w Mlecznej Akademii.

Dziękujemy wszystkim za wspaniałą

atmosferę, do zobaczenia za rok!

Tekst: Monika Hybza LNB

Fot.: Filip Łepkowicz DF2

Prof. Włodzimierz Nowak, Katedra Żywienia Zwierząt i Gospodarki Paszowej na Uniwersytecie Przyrodniczym w Poznaniu

Maciej Piękniewski, Wytwórnia Premiksów LNB

bydło

FLASH 2/2017 17

Kto nie zna przeboju „Przez twe oczy zielone?” Wieczór spędzony z Zenonem Marty-niukiem był niezapomnianym przeżyciem, jakie dla gości zaplanowali organizatorzy Mlecznej Akademii w Rynie. Artysta oprócz największych przebojów, zaprezentował także najwyższy profesjona-lizm i jakość sceniczną. Swoją otwartością i przystępnością ujął wszystkich bawiących się przy jego muzyce uczestni-ków zabawy.

Mleczna Akademia

w rytmie disco polo

Mleczna Akademia

w rytmie disco polo

Gotowa Na Czas to program żywienia obejmujący szczegółowe wytyczne w zakresie zastosowania odpowiednich preparatów w okreslonych fazach wzrostu, ich właściwego dawkowania oraz monitoringu na każdym etapie wzrostu cieląt i jałówek, które pozwolą osiągnąć cel pierwszego wycielenia w optymalnym momencie: w 24 miesiącu życia, przy zachowaniu odpowiedniej masy ciała i wzrostu zwierzęcia.

Optymalizacja żywienia krów mlecznych zarówno w okresie zasuszenia jak i mleczności (laktacji) zdaniem wielu żywieniowców decyduje o opła-calności produkcji mleka. Jednak coraz częściej podkreśla się znacze-nie odchowu cieląt i jałówek jako bardzo istotne z biznesowego punktu widzenia. Ważnym czynnikiem ograniczającym zarządzanie odchowem jest bardzo mała, nieprecyzyjna wiedza o przebiegu tego okresu w całym cyklu produkcyjnym.

Bardzo często jedyną dokładną informacją jest termin 1 wycielenia i wydajność w pierwszej laktacji. To zbyt późno i zbyt mało, aby można ocenić przebieg piewrszych dwóch lat życia. Niezbędny jest monitoring od pierwszej doby życia do wycielenia obejmujący:

bydło

• szacowanie odporności cieląt najpóźniej w 3 dobie życia,• przyrosty dobowe w okresie podawania pasz płynnych,• pobranie mieszanki starter przed odsadzeniem,• tempo wzrostu w odchowie (wysokość w kłębie),• wiek pierwszego skutecznego krycia.

Gotowa na CzasOdchów z myślą o przyszłości

Maciej PiękniewskiEkspert ds. Aplikacji Technologii dla BydłaWytwórnia Premiksów LNB

dzień 3 2 m-c 3 m-c

80 cm

40 kg

kg

odpajanie mlekiem

wzrost

siara odsadzenie

Lonomilk AminoStart

Cielak Protekt 2.0

narodziny

Czas na jałówkiCel: 24 miesiące

Z badań przeprowadzonych na całym świecie wynika, że optymalny wiek pierwszego wycielenia jałówki to 23-24 miesiąc życia. Ważnymi argumen-tami przemawiającymi za tym są:• rachunek ekonomiczny związany

z odchowem zwierząt,• długowieczność,• życiowa produkcja mleka.

Wiek pierwszego wycielenia w Polsce wynosi średnio 27 miesięcy. Oznacza to w praktyce, że w niektórych sta-dach jałówki pierwszy raz cielą się dużo później. To duży błąd, wpływa-jący bezpośrednio (koszty odchowu) i pośrednio (wydajność życiowa) na wyniki ekonomiczne.

Koszt odchowu jałówek: 24 vs 27 Liczenie kosztów odchowu jest trud-

ne, jednak mając na uwadze całkowity efekt ekonomiczny, należy wziąć pod uwagę fakty związane z kosztami od-chowu, w tym, różnice występujące w przypadku wycielenia w wieku 24 miesięcy a 27 miesięcy lub później. Gospodarstwa amerykańskie do-szły do perfekcji jeśli chodzi o obli-czenia kosztów produkcji mleka. Jak się okazuje, jeśli chodzi o odchów jałówek również osiągnęli perfekcję. Wg kolegów zza oceanu koszt od-chowu jałówki do 24 miesiąca życia

20 FLASH 2/2017

Gotowa Na Czas to program żywienia obejmujący szczegółowe wytyczne w zakresie zastosowania odpowiednich preparatów w okreslonych fazach wzrostu, ich właściwego dawkowania oraz monitoringu na każdym etapie wzrostu cieląt i jałówek, które pozwolą osiągnąć cel pierwszego wycielenia w optymalnym momencie: w 24 miesiącu życia, przy zachowaniu odpowiedniej masy ciała i wzrostu zwierzęcia.

bydło

23 m-c 24 m-c

137 cm

646 kg

kg

wzrost

dojrzewanie

Jałówka 2.0

wycielenie

cielność

oszacowany został na 5.000-6.900 zł, w zależności od rodzaju dawki po-karmowej. Pozostawienie jałówek na fermie przez następne 2, 3 a nawet 6 miesięcy dłużej kosztuje od 278 zł do 834 zł na zwierzę na miesiąc - wli-czając w tym zmniejszoną produktyw-ność. W stadzie liczącym 100 krów można zaoszczędzić od 9 800 zł do 42 000 zł na rok, wycielając zwie-

rzęta w 24 miesiącu życia. Im zwie-rzę później się wycieli, tym płacimy więcej za jego odchów, a równocześ-nie zwierzę będzie produkować mniej mleka.

Długowieczność i życiowa produkcja mleka Bardzo ważnym czynnikiem decydu-jącym o opłacalności produkcji mleka

jest wydajność życiowa, która zależy od wydajności laktacyjnej i od dłu-gowieczności. Badania Cooka (2013) wykazały, że spośród jałówek wycie-lonych w rekomendowanym wieku 24 m-cy, aż 69% produkowało mleko jeszcze w trzeciej laktacji. Powyżej 30 miesiąca życia już tylko co druga kro-wa dotrwała do 3 laktacji. Życiowa produkcja mleka też nie jest przypadkowo brana pod uwagę pod-czas dyskusji na temat WPW. Froid-mont w 2013 roku opublikował wyniki produkcyjne, w których w ciągu 10 lat wzięło udział prawie 500 tys. krów mlecznych w Belgii. Zwierzęta wycie-lone średnio w 24.6 miesiącu życia miały największą życiową produkcję mleka oraz średnia laktacji była więk-sza w stosunku do zarówno wcześ-niejszego jak późniejszego terminu wycielenia.

Faza odpajania mlekiem vs przyrosty dobowe Ważniejsza, niż dotychczas sądzili-śmy, jest pierwsza doba życia cielęcia i dlatego ostatnio poświęca się tak dużo uwagi maksymalizacji pobrania siary szczególnie w pierwszych 12h życia zwierzęcia. W ostatnich bada-niach wykazano bezpośrednią zależ-ność między dobowymi przyrostami

FLASH 2/2017 21

przyrosty. Aby mieć pewność, że cielę będzie rosło zdrowo, preparat został zabezpieczony dodatkowo kwasem sorbowym oraz mrówczanem wapnia.

Pamiętajmy o temperaturze otoczenia. Im niższa temperatura otoczenia, tym większe zapotrzebowanie na energię.Rekomendowaną dzienną podstawo-wą ilością preparatu na sztukę jest 125g/875ml wody. Jeżeli temperatura otoczenia spadnie poniżej 15oC, nale-ży zwiększyć ilość masy proszku na sztukę na dzień do 140g/860ml wody. W przypadku spadku temperatury poniżej 5oC, dawka powinna wynosić 160g/840ml wody.

Preparat vs starterIlość oraz koncentracja preparatu mlekozastępczego jest tak samo waż-na jak wartość pokarmowa i jakość mieszanki starter. W programie Goto-wa na Czas zależy nam na całościo-wym rezultacie. Jeśli chcemy uzyskać pod koniec fazy odpajania mlekiem rozwinięte przedżołądki gotowe do trawienia tanich pasz stałych, pre-parat mlekozastępczy nie może być główną paszą. Dlatego pod koniec 5 tygodnia odpajania należy zmniejszać ilość preparatu Lonomilk AminoStart na rzecz mieszanki paszowej uzupeł-niającej Cielak Protekt 2.0, zgodnie proponowanym programem. Pasza Starter Cielak Protekt 2.0 to rozwią-zanie żywieniowe dla wszystkich, któ-rzy cenią zdrowie swoich cieląt. Two-rząc ją, naszym głównym celem były:• maksymalizacja przyrostów, • najlepsza strawność

oraz smakowitość,

• zdrowie zwierząt.Maksymalizację przyrostów zapewnia cielętom dobór komponentów o naj-większej wartości pokarmowej. Do-datkowo Cielak Protekt 2.0 wzboga-cony jest o aminokwasy egzogenne: lizynę i metioninę, pokrywające bar-dzo duże zapotrzebowanie w okresie dynamicznego wzrostu. Dodatkową energię dostarczą kwasy tłuszczowe w formie oleju sojowego oraz lniane-go. Wszystkie komponenty cechują się doskonałą strawnością i preferen-cją smakową wśród cieląt.Bezpieczeństwo zwierząt to coś, na czym nam najbardziej zależy. Dlate-go w produkcie Cielak Protekt 2.0 zastosowaliśmy unikatowy dodatek NuStartR, który jest kombinacją fi-tobiotyków o działaniu przeciwbak-teryjnym, stymulującym apetyt oraz poprawiającym odporność zwierząt.

w okresie podawania pasz płynnych a późniejszą wydajnością w pierw-szej laktacji. Kompleksowe badania przeprowadzone przez zespół prof. Bacha w Hiszpanii wykazały, że śred-nio każdy 1 gram dobowego przyro-stu w tym okresie zwiększa produkcję mleka o 1,5 kg. Z kolei w wieku wzro-stu i dojrzewania przyrosty powyżej 1 kg mogą powodować odkładanie się tkanki tłuszczowej w wymieniu, co będzie powodowało niższą produkcję mleka.Pierwsza doba życia i odpajanie siarą jest fundamentalna w odchowie cie-ląt. Doskonałe warunki zoohigieniczne oraz dostarczenie odpowiedniej ilości IgG jest kluczem do dalszego suk-cesu w hodowli. Jako że przyrządy analityczne są już szeroko dostępne, doradzamy, aby oceniać jakość siary za pomocą refraktometru Brixa. Mi-nimalna zalecana ilość IgG pobrana w pierwszej dobie życia powinna wy-

nosić 200 g.Po ok. 2-3 dniach następuje faza od-pajania preparatem mlekozastępczym (mlekiem pełnym), która powinna trwać przez kolejne 8-9 tygodni życia. Wybór właściwego preparatu ma zna-czenie. Niezmiernie ważna jest jakość komponentów, jego smakowitość oraz strawność i dostępność składników pokarmowych. Pamiętajmy o tym, że im więcej zwierzęta przyrosną w fazie odpajania mlekiem, tym większa bę-dzie ich produkcja życiowa i tym więk-sze prawdopodobieństwo wycielenia nie później, niż w wieku 24 miesięcy. Jeśli chcemy, aby nasze cielęta przy-rastały średnio ponad 700 g/dzień, zalecamy stosowanie Lonomilk Ami-noStart. Jest to wchodzący w skład Programu Gotowa na Czas zaawan-sowany technologicznie preparat mle-kozastępczy, który wzbogacony jest o strawne aminokwasy egzogenne: lizynę, metioninę oraz treoninę, które w odpowiedniej konfiguracji i zasto-sowaniu polepszają średnie dobowe

bydło

Dawkowanie Lonomilk AminoStart

wiek Częstotliwość pojenia

PójłoLonomilk

AminoStart (g/875 ml wody)

Suma preparatu na dzień

Siara 2x 2

Dni 4-7 2x 2 125 500

2 tydzień 2x 2.5 125 625

3-5 tydzień 2x 3 125 750

6-7 tydzień* 2x 2 125 500

8 tydzień* 1x 2 125 250

*Stopniowe zmniejszanie ilości preparatu mlekozastępczego pozwoli zmniejszyć stres odsadzeniowy i zwiększyć spożycie Cielak Protekt 2.0

Uwaga: Jeśli temperatura otoczenia wynosi powyżej 15oC, rekomendowaną podstawową ilością preparatu jest 125g/875ml wody. Jeśli temperatura jest w zakresie między 5 a 15oC, dobową dawkę preparatu należy zwiększyć do 140g/860ml wody. Natomiast jeśli temperatura otoczenia spadnie poniżej 5oC, należy zwiększyć ilość masy proszku na sztukę dziennie do 160g/840ml wody. Zaleca się odstawienie w pełni preparatu mlekozastępczego w momencie pobierania przez cielę > 1,5 kg paszy typu starter.

Rekomendowana daw-ka na sztukę na dzień:

NuStartR poprawia średnie dzienne przyrosty masy ciała o ok. 12%.

<15 C0

140g/860 mlwody

Starter bez NuStartR

Starter z NuStartR

120%

100%

80%

60%

40%

20%

0%

+12%

>15 C0

125g/875 mlwody

<5 C0

160g/840 mlwody

22 FLASH 2/2017

Faza odsadzenia, wzrostu, dojrzewania i ciążyWażnym wskaźnikiem pierwszego etapu odchowu z udziałem Lonomilk AminoStart jest duże pobranie mie-szanki Cielak Protekt 2.0, przekracza-jące 1,5 kg na dobę. Doskonałym wy-nikiem jest podwojenie urodzeniowej masy ciała po dwóch miesiącach. Po odsadzeniu, czyli zaprzestaniu poda-wania pasz płynnych, Cielak Protekt 2.0 może być wyłączną paszą przez kolejne dwa tygodnie. W kolejnym etapie należy wprowadzić do dawki pasze objętościowe. Najlepszymi pa-szami objętościowymi dla młodych zwierząt przeżuwających są dosko-nałej jakości siano oraz dobrej jakości sianokiszonka z traw, a jeśli ktoś ma do dyspozycji pastwisko, to prawdo-podobnie jest to najlepsze rozwiąza-nie. Rekomendowane średnie dobowe przyrosty w tym okresie to 850-950g, pamiętając, aby nie przekraczać 1 kg przyrostu dziennie. Wszelkimi kalkulacjami dawek powinni zająć się doradcy żywieniowi, którzy znają za-potrzebowanie na białko oraz energię w każdym okresie życia.Wiedząc, że żadna dawka podsta-wowa nie jest w stanie pokryć za-potrzebowania na związki mineralne i witaminy, wprowadziliśmy do oferty nową odsłonę premiksu farmerskiego: Jałówka 2.0. Dokonaliśmy wszelkich starań aby produkt spełniał oczekiwa-nia najbardziej wymagających klien-tów oraz ich zwierząt. Jałówka 2.0 została wzbogacona o biotynę w ilo-ści 80000 mcg/kg, tak, aby skutecz-

nie wzmocnić róg racicowy. Lepszą biodostępność pierwiastków cynku, manganu oraz miedzi zapewnia ich częściowy udział w formie organicz-nej. Ponadto selen oraz witaminy A, D oraz E występują częściowo w for-mie chronionej. Dodatek Provioxu50, naturalnego przeciwutleniacza, sku-teczniej buduje odporność u szybko rosnących zwierząt.Program Gotowa na czas zbudo-wany został w oparciu o najnow-szą wiedzę technologiczną, bazu-jącą na najnowszych badaniach naukowych. Przygotowany został w celu umożliwienia osiągnięcia pierwszego wycielenia w wieku 24 miesięcy przy zachowaniu opty-malnych parametrów zwierzęcia: minimum 137 cm w kłębie oraz mi-

nimum 646 kg masy ciała. Wszyst-ko po to, aby zwierzęta żyły długo, cieszyły się zdrowiem i produko-wały długo dużo mleka. Wystarczy sięgnąć po nasz Program.

Cele programu Gotowa na Czas:

Od urodzenia do wycielenia - rekomendacje

Cele wzrostu od cielęcia do wycielenia

Etapy wzrostu / rozwoju Parametry rosnącego organizmu Cele wzrostu

Okres życia Wiek Masa ciała w kg Wysokość w kłębie w cm Cel masy ciała w %*Cel wysokości w kłębie w %*

Siara Dzień 1-3 40 80 6 55

Odpajanie mlekiem Dzień 4 do 56 75 84 11 58

Odsadzenie Miesiąc 3 102 94 15 65

Wzrost Miesiąc 4 do 9 258 109 38 75

Dojrzewanie Miesiąc 10 do 15 367 123 54 85

Cielność Miesiąc 16 do 23 619 133 91 92

7 dni przed wycieleniem Miesiąc 24 646 137 94 95

*% masy ciała dorosłego osobnika / ** % wysokości w kłębie dorosłego osobnika

bydło

137 cm24 mc

646 kg

FLASH 2/2017 23

Organizatorzy zadbali, aby agenda spotkania była jak zwykle interesu-jąca i zróżnicowana pod względem tematycznym. Konferencję rozpo-czął gospodarz spotkania, prof. dr hab. inż Daniel Korniewicz, Ma-

nager Sprzedaży Technicznej dla Trzody Chlewnej w Wytwórni Pre-miksów LNB, który przypomniał zgromadzonym początki Pig Forum oraz przedstawił, jak w ciągu deka-dy sympozjum to ewoluowało, by stać się jednym z najważniejszych wydarzeń trzodowych w Polsce.

Po krótkim wstępie głos zabrał Woj-ciech Kalicki, Dyrektor Generalny Wytwórni Premiksów LNB w Kisz-kowie. Tematem jego wykładu było promowanie bezpieczeństwa wśród najmłodszych i wsparcie oferowane potrzebującym. Prelegent zapew-

niał, że w Cargill oprócz biznesu, liczy się również kultura i chęć po-mocy innym. – Pomagamy na wiele sposobów, między innymi poprzez koleżeńskie zbiórki pieniędzy na leczenie ciężko chorych dzieci współpracowników, wsparcie finansowe fundacji chary-tatywnych czy wykonanie prac re-montowych w instytucjach społecz-nych – mówił Dyrektor. Wytwórnia organizuje również takie akcje jak „Bezpieczna droga z LNB”, któ-rej tegoroczna edycja odbywa się pod znakiem „Świetlika” – bohate-ra zachęcającego dzieci do dbania

10-te, Jubileuszowe Sympozjum Naukowe dla Znaczących

Producentów Trzody Chlewnej już za nami! Kolejne Pig Fo-

rum utwierdziło wszystkich w przekonaniu, że jest to źródło prak-

tycznych i merytorycznych informacji z zakresu chowu i hodowli

świń. Konferencja, podobnie jak w poprzednich latach, odbyła się

w ostatni piątek i sobotę lutego w centrum Polski, w urokliwym Ho-

telu Ossa Congress & SPA. Tegoroczny temat PIG Forum brzmiał:

„Jak produkować, by odnieść sukces w chowie trzody chlewnej”.

Pig ForumOssa 2017

24 FLASH 2/2017

o bezpieczeństwo. – Akcja ta ma na celu promocję bezpiecznych zachowań na drodze wśród dzieci z terenów wiejskich. W ubiegłym roku rozdaliśmy kami-zelki odblaskowe dzieciom z ponad 100 szkół. Takie działania nie tylko zwiększają ich bezpieczeństwo na drogach, ale także wiedzę z zakresu ruchu drogowego – dodał.

Następny wykład przedstawił Ka-rol Bujoczek, Redaktor naczelny Top Agrar Polska, który podczas swojego wykładu zastanawiał się, czy mamy możliwości odbudowy pogłowia trzody chlewnej w Polsce. Według prelegenta jest to możliwe, jednak jak sam zaznaczył, nie uda się to bez odpowiednich działań, do których należą m.in.: skuteczna wal-ka z ASF, wyszkolenie szerokiego grona profesjonalistów, szczególnie w produkcji prosiąt, wybudowanie nowoczesnych chlewni czy zmia-na prawa budowalnego, by ułatwić inwestycje na wsi. Podkreślił rów-nież, że istotne jest wsparcie rządu w produkcji lokalnej i regionalnej poprzez ułatwienie sprzedaży bez-pośredniej, a także stworzenie re-

ferencji przy wsparciu inwestycji dla młodych rolników.O sukcesach w produkcji trzody chlewnej w Hiszpanii mówił prof. dr Enrique Marco Granell. Sytuację tego kraju możemy porównać do Polski, kiedy to Hiszpania importo-

wała kilka milionów żywych prosiąt. W tej chwili ten import, jak mówi prof. Granell, jest na poziomie ze-rowym. Jest to nadzieja dla nas, że zmiana w tym kierunku jest możliwa. W ostatnim roku Hiszpania odebra-ła pierwszą pozycję pod względem produkcji trzody chlewnej Niemcom. Prof. Granell szczegółowo omówił jak było to możliwe, a wśród licz-nych przytaczanych wskaźników zwracało uwagę bardzo niskie zuży-cie paszy na kg przyrostu (w tuczu

od 19 do 107 kg to tylko 2,53). Pre-legent wskazał, że pierwsze miejsce Hiszpanii w produkcji trzody chlew-nej w Europie nie zagraża interesom Polski. Hiszpania zamierza się nadal rozwijać, ale na południu Europy i na pewno nie będzie przeszkadzać

w rozwoju produkcji świń w Polsce, będąc wzorem do naśladowania i wskazując różne rozwiązania, któ-

re prowadzą do wyjścia z trudnej sytuacji.Wykład nt. korelacji pomiędzy od-chowem prosiąt, a użytkowością tuczną i rzeźną przedstawiła dr Gemma Tedó z Hiszpanii. Ujęła w nim pojęcie nieco obcobrzmią-ce, ale niezwykle ciekawe – doda-tek sensoryczny umami. Umami jest smakiem, który pozwala zwierzętom na identyfikację źródeł białka. Sty-mulacja żywienia za pomocą smaku umami poprawia akceptację mie-szanki paszowej oraz pozwala na uzyskanie prosiąt efektywnie wyko-rzystujących składniki pokarmowe, co przekłada się na: wyższe przy-

Karol Bujoczek, Top Agrar

Dr Gemma Tedó, Lucta

Prof. dr Enrique Marco Granell, Marco Vetgroup

trzoda

FLASH 2/2017 25

rosty, lepsze wykorzystanie paszy, wyrównanie grup produkcyjnych i skrócenie okresu tuczu. Umami może być także stosowany w sytu-acjach związanych z zaburzeniami pobrania paszy wywołanymi stre-sem, zmianą paszy, surowców itp.Nowe rozwiązania w ochronie pasz przed procesami utleniania omówił dr inż. Marcin Kamiński z firmy Lucta. Jednym z nich jest stoso-wanie nowego, płynnego utlenia-cza Lonox. Ten wieloskładnikowy preparat przeciwutleniający oparty jest na BHT i galusanie propylu, któ-re zabezpieczają przed jełczeniem oleje i tłuszcze, utrzymując ich dużą wartość pokarmową i zapewniają wysoką produkcyjność zwierząt. Nowością tego produktu jest doda-tek rozmarynu oraz brak etoksyqu-iny, którego stosowanie w świetle najnowszych przepisów UE, praw-dopodobnie zostanie zawieszone w 2017 roku.O możliwościach sterowania mikro-florą przewodu pokarmowego mówił prof. dr hab. inż. Krzysztof Li-piński z Uniwersytetu Warmińsko--Mazurskiego w Olsztynie. Prele-gent omówił zwłaszcza żywieniowe możliwości przeciwdziałania często występującym jednostkom choro-bowym. W szczególności możliwo-ści przeciwdziałania kolibakteriozie u prosiąt i warchlaków oraz zapo-biegania rozwojowi beztlenowców u tuczników i loch. Według badań ankietowych odsetek stad dodat-

nich – zakażonych Clostridium perfringens (CPA, CPB, CPB2) w Polsce to aż 90%. Jak powiedział Prelegent, zapobieganie chorobom wywoływanym przez beztlenowce musi być kompleksowe, obejmu-jąc warunki zoohigieniczne, status zdrowotny, systemy pojenia i żywie-nia. Omawiając czynniki żywieniowe Profesor zwrócił uwagę na wysoki poziom amin biogennych w ofero-wanych mączkach rybnych i dobre efekty przy zastąpieniu ich spe-cjalistyczną mieszanką LonoFish. Omawiając profilaktykę zwrócił szczególną uwagę na takie dodat-ki jak rodzaj i forma kwasów, olejki eteryczne oraz włókno pokarmowe, w tym lignocelulozę sprzedawaną przez LNB – Lonocel.Dr n. wet. Marian Porowski omó-

wił ważny temat bioasekuracji, za-równo w kontekście poprawy wyni-ków produkcyjnych, jak i zagrożeń wywołanych Afrykańskim Pomorem Świń. Biorąc pod uwagę wszystkie aspekty przygotowania i prawidło-wego wykonania dezynfekcji okazu-je się, że jest to bardzo skompliko-wany proces, wymagający wiedzy i pozbycia się rutynowych działań i przyzwyczajeń. Dlatego jej sku-teczność zależy od wielu czynników, ale najważniejszym z nich jest ludz-ka odpowiedzialność i prawidłowe podejście do tematu bioasekuracji.

Ciekawy wykład pod względem praktycznym przedstawił mgr inż. Grzegorz Chrostowski, konsultant i koordynator ds. produkcji zwierzę-cej w firmie Agro KAWIKS. Na „swo-

im” przykładzie opisał organizację pracy na fermie, znaczenie relacji między właścicielem a pracowni-kami fermy oraz ich współpracy z lekarzami weterynarii i doradca-mi żywieniowymi. Bardzo dużą rolę w dążeniu do poprawy produkcyjno-ści fermy, oprócz czynników żywie-niowych i genetycznych, odgrywa, zdaniem Prelegenta, wykwalifiko-wany personel, profilaktyka stada, a także wspominana wcześniej bio-asekuracja. Omawiając zarządza-nie miotami wskazał, że przy dużej liczbie urodzonych prosiąt ich efek-tywny odchów możliwy jest poprzez wprowadzenie systemu Neopigg™

Dr inż. Marcin Kamiński, Lucta Prof. dr hab. inż. Krzysztof Lipiński, UWM Olsztyn

Dr n. wet. Marian Porowski, Animal

Mgr inż. Grzegorz Chrostowski, Agro KAWIKS

trzoda

26 FLASH 2/2017

RescueCare, który został wdrożony w Polsce po raz pierwszy na fer-mach p. Chachulskich.

Ostatni wykład o dostosowaniu żywienia do zachodzących zmian przypadł gospodarzowi Pig Forum, prof. dr hab. inż. Danielowi Kor-niewiczowi. Profesor zwrócił uwa-gę na wzrost częstotliwości wystę-powania biegunek po wycofaniu terapeutycznej dawki tlenku cynku, kanibalizm, oraz kulawizny i proble-my związane z rozrodem. Profesor podkreślił, że zastąpienie terapeu-tycznej dawki ZnO, a zwłaszcza zapobieganie zaburzeniom po jego wycofaniu, możliwe jest poprzez kompleksowy, zindywidualizowa-ny program obejmujący żywienie, zarządzanie i profilaktykę wetery-naryjną. W programie żywienia klu-czową rolę odgrywają zakwaszacze tradycyjne i chronione, substancje wiążące endotoksyny, taniny z kasz-tanowca oraz wybrane formy orga-niczne mikroelementów.

Z uwagi na jubileuszowe spotkanie, nie zabrakło też specjalnych po-dziękowań za współpracę badaw-

czo-wdrożeniową oraz za wkład w tworzeniu efektywnych rozwiązań przyczyniających się do wzrostu chowu i hodowli trzody chlewnej w Polsce. Podsumowania i oficjalnego za-mknięcia części wykładowej Jubile-uszowego PIG Forum dokonał Piotr Kaczmarek, Dyrektor Handlowy Wy-

twórni Premiksów LNB.

Tekst: Denisa Jarczak LNB;Zdjęcia: Filip Łepkowicz DF2

Wyróżnienia otrzymali (od lewej): Ryszard Szopa (GR Ryszard, Mirosława i Przemysław Szopa), Niels Poulsen (POLDANOR S.A.), Maciej Potejko (ŹDŹBŁO Sp. z o.o.) oraz Grzegorz Chrostowski (GR Karol i Wincenty Chachulscy AGRO Kawiks). Wręczyli je reprezentujący Wytwórnię Premiksów LNB Dyrektor Handlowy Piotr Kaczmarek i Dyrektor Generalny Wojciech Kalicki

Prof. dr hab. inż. Daniel Korniewicz, LNB

trzoda

FLASH 2/2017 27

Po części merytorycznej, przyszedł czas na zabawę. Gwiazdą wieczoru był zespół wokalno-rozrywkowy „Sza-fa Gra”. Śpiewający kwartet był ogromną atrakcją, a pio-senkami z lat 70’, 80’, 90’ i 00’ w ciekawych i zaskakujących aranżacjach porwali wszyst-kich gości do tańca. Artyści mają za sobą duży dorobek teatralno-estradowy: śpiewali m.in. w musicalu „Metro” oraz we wszystkich spektaklach Teatru Studio Buffo.

Podczas spotkania Fundacja „Zdążyć z Pomocą” przepro-wadziła aukcję, z której do-chód przeznaczono na lecze-nie chorej na stwardnienie guzowate i padaczkę leko- oporną Izabeli. Wylicytowano wiele wartościowych przed-miotów przekazanych przez sponsorów. Hojność gości biorących udział w licytacji nie znała granic, dzięki cze-mu udało się zebrać znaczącą kwotę.

Dużym zainteresowaniem za-równo wśród dorosłych, jak i tych najmłodszych uczest-ników PIG FORUM cieszył się konkurs rzutu świnią.

Wyeliminować czynnik ludzki Bioasekuracja w Wytwórni Premiksów LNBPrawidłowa bioasekuracja jest ważna ze względu na ochronę przed rozprzestrzenianiem pato-genów, które mogłyby zagrozić zwierzętom. Obejmuje ona trzy oddzielne, ale zazwyczaj równo-legle wykorzystywane obszary i zestawy działań: obszar we-wnętrzny (to zapobieganie prze-dostawaniu się patogenów na teren fermy), obszar zewnętrzny (to zapobieganie rozprzestrze-nianiu się patogenów w najbliż-szym sąsiedztwie oraz w dalszym otoczeniu) oraz zarządzanie za-grożonym stadem (to zespół sfor-malizowanych czynności, których celem jest kontrolowanie chorób zakaźnych już występujących w stadzie, w tym dezynfekcja po-mieszczeń, szczepienia, odpo-wiednie przemieszczenia zwie-rząt).

W obliczu zagrożenia, jakim jest Afrykański Pomór Świń oraz roz-przestrzeniający się wirus ptasiej grypy, każdy, kto ma bezpośredni lub pośredni wpływ na zmniejszenie ryzyka wystąpienia i szerzenia się chorób zakaźnych, powinien konse-kwentnie zachowywać podstawowe środki bioasekuracji, gwarantujące bezpieczeństwo zwierząt.

Wytwórnia Premiksów LNB do-kłada wszelkich starań i podej-muje wciąż nowe działania w celu zwiększenia ochrony i zapewnie-nia bezpieczeństwa dostarcza-nych towarów. Pierwszym krokiem wprowadzającym dodatkowe środki bioasekuracji było przygotowanie, i przekazanie informatorów szkole-niowych na temat podstawowych zasad bioasekuracji dla osób pracu-jących na terenie wytwórni, pracow-

ników terenowych mających bezpo-średni kontakt z gospodarstwami oraz kierowców. Przed opuszcze-niem zakładu produkcyjnego każ-dy kierowca i pracownik terenowy zostaje zaopatrzony w kombinezon ochronny jednorazowego użytku oraz buty ochronne. Dodatkowo kierowcy pojazdów muszą podpisać deklarację o zapoznaniu się i prze-strzeganiu zasad bioasekuracji LNB w czasie dostawy towaru. W szcze-gólności są oni zobligowani:• przed opuszczeniem pojazdu,

na terenie gospodarstwa zało-żyć jednorazowe ochraniacze na buty, kombinezon jednorazowego użytku w kabinie pojazdu oraz zdezynfekować ręce przed przy-stąpieniem do czynności, a także po ich zakończeniu,

• poruszać się tylko po wyznaczo-nych i dozwolonych strefach na terenie gospodarstwa,

• pozostawić zużytą odzież jedno-razowego użytku w kontenerze na terenie gospodarstwa w miejscu wskazanym przez klienta,

• do nie wnoszenia na teren gospo-darstwa rzeczy nieprzydatnych, np. telefonów komórkowych,

• parkować samochód w strefie do tego przeznaczonej lub przed wjazdem na gospodarstwa,

• stosować się do zasad bioaseku-racji wyznaczonych przez klien-tów,

• ograniczyć swoje działanie do podstawowych czynności obsługi samochodu,

• do nie wywożenia z obszarów za-

LNB

Weronika CzłapaMłodszy Specjalista ds. Aplikacji Technologii dla Trzody ChlewnejWytwórnia Premiksów LNB

Kierowcy wyposażani sa w odzież ochronną, którą muszą zakładać przed opuszczeniem pojazdu.

Dezynfekcja pojazdów jest jednym z kluczowych elementów bioasekuracji.

30 FLASH 2/2017

grożonych, objętych ogranicze-niami oraz obszarów ochronnych produktów pochodzenia zwierzę-cego,

• myć samochód wraz z podwo-ziem tak często, jak to możliwe, pojazdy wjeżdżające w „obszar zagrożenia” powinny być po wy-jeździe z tego terenu poddawane gruntownemu myciu i dezynfekcji,

• w przypadku kontaktu z padłą świnią lub dzikiem do jak najszyb-szego umycia rąk lub zdezynfeko-wania środkiem na bazie alkoholu oraz oczyszczenia i zdezynfeko-wania obuwia.

Podjęto decyzję, że w momencie dostarczania zamówienia do klienta, którego firma znajduje się w obsza-rze zagrożonym, objętym ogranicze-niami lub w obszarze ochronnym, dostawa towaru nie jest łączona z dostawami do klientów spoza wy-mienionych terenów.

Kolejnym krokiem mającym prze-ciwdziałać możliwości przenoszenia patogenów było zaprzestanie od-bioru palet od klientów znajdujących się na obszarze ochronnym, obję-tym ograniczeniami i zagrożonym. Ponadto przed wjazdem na teren Wytwórni Premiksów LNB, przed załadowaniem towaru wszystkie sa-mochody zostają poddane dezyn-fekcji zewnętrznej jak i przestrzeni załadunkowej oraz kabiny kierowcy.Dodatkowo, od kilku miesięcy funk-cjonuje brama wyjazdowa dla po-jazdów dostawczych opuszczają-cych teren firmy, co gwarantuje, że zdezynfekowany pojazd, opuszcza-jący teren wytwórni nie będzie po-konywać tej samej drogi, co pojazd

brudny i potencjalnie zagrożony.

Aby zwiększyć skuteczność pro-wadzonej dezynfekcji, do wytwórni LNB zamówiono myjnię przejazdo-

wą kół i podwozi. Zamysłem naszej firmy jest zastosowanie efektywnej dezynfekcji, co oznacza przeprowa-dzenie dezynfekcji na powierzchni podwozia po wcześniejszym umy-ciu. Zabiegi, które są stosowane w większości podmiotów, polegają

zazwyczaj na naniesieniu roztworu dezynfekcyjnego na koła pojazdu, a czasami również na podwozie. Takie postepowanie nie daje jednak gwarancji penetracji osadów obec-nych na podwoziu pojazdu. W ten sposób nie można więc zapewnić, że rozmiękczone osady, błoto z pod-wozia pojazdu nie zostanie wwiezio-ne na teren zakładu. Cały proces ma doprowadzić do usunięcia osadu na podwoziu i naniesieniu środka de-zynfekcyjnego.

Zdjęcia: Filip Łepkowicz DF2

LNB

lek. wet. Marcin NowickiSpecjalista prewencji weterynaryjnej i higieny pasz

Kierownik Działu Zapewnienia i Kontroli Jakości Wytwórnia Premiksów LNB

Bioasekuracja jest najtańszym, a jednocześnie najbardziej niedocenia-nym sposobem poprawy wyników fermy. Obecna wiedza epizootyczna,

jak również analiza ognisk ASF w Polsce wskazuje, że ponad połowa ognisk powstała w wyniku działalności człowieka. Dzieje się tak, ponieważ to czło-wiek wciąż odgrywa największą rolę w obsłudze zwierząt hodowlanych i to dla człowieka powstają produkty pochodzenia zwierzęcego. Przestrzeganie zasad bioasekuracji eliminuje ze środowiska zwierząt zakaźne i zaraźliwe czynniki ryzyka. Nawet jeśli eliminacja ich nie jest możliwa osiągamy ich znaczną re-dukcję. Co za tym idzie, działania na polu bioasekuracji najpełniej wpisują się w zasadę „lepiej zapobiegać, niż leczyć”. Możemy na różne sposoby - poprzez żywienie, bądź postęp genetyczny - starać się poprawić wyniki hodowlane, jednak brak dbałości o środowisko, w którym żyje zwierzę, może to wszystko zaprzepaścić. Przy braku jednoczesnego wysokiego standardu bioase-kuracji wszystkie inne zabiegi będą skazane na niepowodzenie.

Nowa brama wyjazdowa gwarantuje niekrzyżowanie się dróg samochodów zdezynfekowanych z „brudnymi” pojazdami.

drób

Karolina SadowskaSpecjalista ds. Sprzedaży Technicznej dla DrobiuWytwórnia Premiksów LNB

Najbardziej deficytowe składniki we współczesnej, zachodniej diecie to kwasy tłuszczowe omega-3, w których skład wchodzą kwasy ALA (z ang. α-linolenic acid) - Kwas α-linolenowy, EPA (z ang. eicosapentaenoic acid) - Kwas eikozapentaenowy i DHA (z ang. docosahexaenoic acid) - Kwas do-kozaheksaenowy..Do pierwotnych źródeł EPA i DHA w diecie człowieka należały mięso i or-gany dzikiej zwierzyny i innych zwierząt karmionych trawą i zimnowodnych owoców morza. Teoria mówi, iż w pewnym momencie ewolucji było ich tak dużo w naszym pożywieniu, iż same niezbędne kwasy tłuszczowe odpowia-dały za trzykrotne zwiększenie objętości mózgu (Aiello, et al. 1995).

Co z tą Omegą?

Niestety w minionym stuleciu utracili-śmy 10% powierzchni mózgu, praw-dopodobnie z powodu zmniejszonej podaży EPA i DHA w diecie (Leonard, et al.2003). Systematycznie zwięk-szane spożycie zbóż, roślin strącz-kowych, orzechów, nasion i ole-jów roślinnych - podniosło poziom niezbędnego kwasu tłuszczowego omega-6 i zachwiała się równowa-

ga w diecie. Enzymy potrzebne do metabolizmu omega-3 wypierane są przez omega-6, które potrzebują tego samego enzymu. Nadmiar tłuszczów omega-6 wzmaga lub zaostrza pro-cesy zapalne.Optymalny stosunek kwasów tłusz-czowych omega-3 do omega-6 wy-daje się wynosić 1:1, jednak nie więcej niż 1:4. Współczesna dieta dostarcza nawet 20 razy więcej omega-6, co prowadzi do niepożądanych konse-kwencji, a kluczowe znaczenie ma tu równowaga.

Zbawienne kwasy omegaKwasy tłuszczowe omega-3 są bar-dzo ważnym elementem błon ko-mórkowych, wspomagają wszystkie procesy metaboliczne oraz bioelek-tryczne, bez ich obecności nie mogli-byśmy optymalnie funkcjonować.Wielonienasycone kwasy tłuszczo-we zapewniają prawidłowy rozwój i poprawne funkcjonowanie mózgu

i siatkówki oka, wykazują działanie przeciwzapalne, przeciwzakrzepowe i przeciwmiażdżycowe, obniżają ciś-nienie krwi. Ponadto kwasy omega-3 zapewniają prawidłową budowę skó-ry, sprzyjają gojeniu, łagodzą obja-wy łuszczycy, obserwuje się również poprawę stanu zdrowia osób cierpią-cych na reumatoidalne zapalenie sta-wów.Niedobór kwasów tłuszczowych omega-3 (EPA/DHA) może być czyn-nikiem dodatkowym lub powodować min. następujące problemy zdrowot-ne: ADHD, dysleksja, depresja, oty-

łość, choroby serca, alergie, zapa-lenie stawów, skłonności do agresji, problemy z pamięcią, raka, egzemę, choroby zapalne, cukrzycę, alkoho-lizm, nadciśnienie, obniżona odpor-ność i częste infekcje i wiele innych. (Gedgaudas, 2014).

Złe tłuszcze trans

Zakłócone działanie enzymów tra-wiących kwasy omega-3 jest również

ALA – wzorcowa postać nie-zbędnych kwasów tłuszczowych zwanych omega-3 znajduje się wewnątrz komórek planktonu, roślin zielonych i liściastych oraz innych np. orzechów włoskich, siemieniu lnianym. Musi ona zo-stać dostarczona z pożywieniem, gdyż organizm ludzki nie potra-fi wytworzyć jej sam. Następnie podczas szeregu procesów en-zymatycznych i metabolicznych ALA przekształca się w EPA i DHA w obecności enzymu del-ta – 6 desaturazy. DHA wchodzi w skład ludzkiego mózgu i ma ogromny udział we wspo-maganiu funkcji wzrokowych i poznawczych.

32 FLASH 2/2017

spowodowane przez tłuszcze trans, które wchodzą w skład margaryn, roślinnego tłuszczu do pieczenia, sklepowych wypieków, fast foodów . Są to „utwardzone” lub „częściowo utwardzone” tłuszcze. Po spożyciu takiego tłuszczu mogą minąć pełne dwa lata, zanim ciało pozbędzie się w całości tłuszczu trans wywołujące-go gigantyczny chaos metaboliczny (Enig, 2001). Kolejne przyczyny osłabionego wy-korzystania kwasów omega-3 to nie-dobory biotyny, witaminy E, cynku, magnezu, witaminy B12 i B16 oraz spożycie cukru i skrobi.

Gdzie szukać omegi?Dlatego tak ważna jest nasza dieta.

Podstawowe źródła kwasów tłusz-czowych omega-3 to ryby z dzikich połowów (łosoś, halibut, śledź, ma-krela, sardynki), dziczyzna. Niezbęd-ne okazuje się również suplemento-wanie kwasów omega-3 EPA i DHA stosując np. olej z kryla w celu uzu-pełnienia deficytu. Inne źródła kwa-sów omega-3 to olej lniany, pestki, orzechy.

Omega w produktach marki LNBBiorąc pod uwagę skalę spożycia dro-biu i jaj, warto zadbać o to, aby spo-żywać produkty drobiowe najwyższej jakości, z uwzględnieniem w procesie produkcji zawartości właśnie kwa-sów omega-3. Wychodząc naprzeciw rozwijającemu się w Polsce trendowi utrzymania kur (wybiegowego i or-ganicznego), stworzyliśmy produkty, które pozwolą zaspokoić potrzeby i oczekiwania konsumentów pragną-cych zdrowo się odżywiać. To dwa produkty z linii FeelFree: Nioska Omega 3 i Broiler Omega 3, które przeznaczone są dla najbardziej wy-magających odbiorców; produkty te wnoszą kwasy tłuszczowe omega-3,

zapewniając prozdrowotne walory produkowanego mięsa drobiowego i jaj. Oprócz kwasów tłuszczowych Omega 3 produkty zawierają także najefektywniejsze organiczne źródła mikroelementów w postaci chelatów miedzi, cynku, manganu i selenu.

drób

FeelFree - Żywienie w zgodzie z naturą Nowość: OMEGA 3

Produkty zawierają-ce kwasy tłuszczowe OMEGA 3, przezna-czone dla najbar-dziej wymagającego odbiorcy, któremu zależy na prozdro-wotnych właściwoś-ciach produkowane-go drobiu

Oprócz kwasów tłuszczowych Omega 3 produkty zawierają także najefektywniej-sze organiczne źródła mikroelementów w postaci chelatów miedzi, cynku, manga-nu i selenu FeelFree to linia produktów umożliwiająca

w najprostszy możliwie sposób prowadzić zdrową i zrównoważoną produkcję jaj i brojlerów kurzych.

FeelFree Brojler Omega 3

Grower i Finiszer 30%

FeelFree Nioska Omega 3

Mieszanka Paszowa Uzupełniająca 30%

FLASH 2/2017 33

Zwierzęta i bezpieczeństwo - Psy

żenie zębów. Zachowanie to może być jednocześnie ostrzeżeniem oraz objawem chwilowego niezdecydo-wania na atak. Pokazywanie zębów z reguły jest objawem tzw. agresji zaczepnej, w której zwierzę przyj-muje wyprostowaną i napiętą pozy-cję, często jeży sierść na grzbiecie. Obnażeniu zębów często towarzy-szy ostrzegawcze warczenie. Innym zespołem zachowań agresywnych jest agresja ze strachu, która od-znacza się charakterystyczną po-zycją ciała, z mocno podkulonym ogonem. W tym przypadku pies nie musi pokazywać zębów. Pozycja ta jest jednak równie niebezpieczna

i może prowadzić do ataku, szcze-gólnie, gdy nasze ruchy lub głos od-bierane są jako napastliwe.Pies, który będzie próbował po-hamować nasze „nieodpowiednie” zachowanie może też wykazywać szereg innych postaw, które nie są agresywne same w sobie, ale ich zignorowanie może prowadzić do ugryzienia. Celem tych nietypowych sygnałów, które nazywamy uspoka-jającymi, jest głównie zażegnanie niebezpieczeństwa, jakie stanowi-my dla psa. Jest to język, jakim po-sługują się zwierzęta między sobą, aby bezkonfliktowo rozwiązywać wzajemne problemy. Jeśli nie przy-

Co roku w Polsce notuje się od kil-ku do kilkunastu tysięcy pogryzień przez psy. Kilka z nich to przypad-ki ekstremalne, o których informują nas media. Nie trzeba jednak ana-lizować statystyk, by wiedzieć, że ataki psów zdarzają się powszech-nie. Każdy z nas, albo kiedyś został ugryziony, albo zna kogoś takiego. Nie ma w tym nic dziwnego, zwa-żywszy, że w naszym kraju jest oko-ło 7 mln psów.Większość z nas obcuje z psami na co dzień. Ale czy wiemy, jak się bezpiecznie zachować w ich towa-rzystwie i jak postępować, by unik-nąć ugryzienia? Jednym z aspek-tów bezpiecznego obchodzenia się z psami jest przede wszystkim prze-widywanie możliwości ataku. Psy, z którymi przebywamy, to nasze własne zwierzęta i z reguły dobrze je znamy. Nie znaczy to jednak, że potrafimy jednoznacznie określić ich intencje. Warto przyjrzeć się kilku zachowaniom, które należy mieć na uwadze, gdyż mogą prowadzić do ataku.Większość psów nie jest z natu-ry agresywna i niechętnie wchodzi w otwarte konflikty. Stąd częste jest „uprzedzenie” o ataku. Daje to za-równo zwierzęciu, jak i człowiekowi szansę na uniknięcie konfrontacji. Najczęstszą przyczyną pogryzień jest wzajemne niezrozumienie.

Jednym z najbardziej widocznych objawów agresji u psów jest obna-

LNB

Dr inż. Irmina NewlacilSpecjalista ds. Sprzedaży Technicznej dla BydłaWytwórnia Premiksów LNB Od pokoleń nieodłączną częścią naszego życia są zwierzęta. Te go-

spodarskie kiedyś były bezpośrednio źródłem pożywienia i okrycia, dziś stanowią źródło dochodu. Towarzyszące nam obecnie psy, nie-gdyś pełniły rolę pomocniczą przy polowaniach. Z czasem zajęły miej-sce jako obrońcy domostw, aż stały się pupilami, daleko odbiegający-mi od swojego przodka – wilka.

34 FLASH 2/2017

LNB

noszą one zamierzonego skutku w stosunku do nas, mogą skończyć się ucieczką lub niespodziewaną agresją. Częstym zachowaniem tego typu jest machanie ogonem. Postawa ta kojarzy nam się jedynie z wyrażaniem radości przez nasze-go pupila. Jego działanie ma też inne podłoże. Pies sugeruje nam, że nie stanowi zagrożenia (przynaj-mniej w pierwszej chwili) ale może nas również powiadamiać o swojej niepewności względem nas. W tym przypadku bardzo istotna jest po-zycja ciała. Swobodna sugeruje radość. Machanie w pozycji pod-kulonego zadu mówi o strachu. Nie znając zwierzęcia można błędnie odebrać pozycję z pochyloną głową i machającym ogonem, która może stanowić ostatnią próbę zażegnania rodzącego się konfliktu i stanowić preludium do ataku. Innym sygna-łem tego typu może być mrużenie

oczu i uśmiech, często występujące razem. Większość psów posługują-ca się sygnałami uspokajającymi robi to ze względu na występujący u nich stres w danej sytuacji i rzad-ko przechodzi do zachowań agre-sywnych względem osób dorosłych. Inaczej może się zdarzyć w przypad-ku przebywania dzieci w otoczeniu psów. Szczególnie małe dzieci mają tendencję do bycia napastliwymi, wykonywania ruchów odbieranych jako ofensywne oraz patrzenia pro-sto w oczy. Stąd też należy zwrócić szczególną uwagę zachowania psa w tych sytuacjach.

Trzeba również pamiętać o tym, że jeśli pies na nas nie szczeka, i nie szczerzy zębów, nie oznacza to, że nie szykuje się do ataku. Psy bardzo pewne siebie i zdecydowane na atak nie muszą i nie chcą sygnalizować tego zamiaru. Z tego względu nale-ży zachować szczególną ostrożność w stosunku do psów, które zacho-wują się wyjątkowo cicho i spokoj-nie. Często jedynym objawem nad-chodzącego ataku jest pozycja ciała z pochylonym łbem i wzrokiem wpa-trzonym w potencjalną ofiarę.

Jeśli nie jesteśmy w stanie ocenić zachowania i intencji psa, dla bez-pieczeństwa należy zawsze założyć, że nie są one przyjazne. Trzeba mieć jednak na uwadze fakt, że gwałtow-na ucieczka może wywołać u zwie-rzęcia potrzebę pościgu i dodatko-wo pobudzić do agresji.

Jednym z bardzo ważnych aspek-tów bezpiecznego zachowania jest pozycja bezpieczna podczas ataku. Jest to tzw. pozycja żółwia. Przyj-muje się ją splatając palce dłoni do wewnątrz, kładąc następnie sple-

cione dłonie na karku tak by uszy były osłonięte przez przedramiona, kucając i przyciągając głowę do ko-lan. Tak zabezpieczone ciało jest trudne do pochwycenia zębami, gdyż wszystkie odstające elemen-ty są osłonięte. Pozycja ta zwykle działa zniechęcająco.

Artykuł opracowany na podstawie literatu-

ry „Sygnały uspokajające. Jak psy unikają

konfliktów” Turid Rugaas

„Dlaczego pies macha ogonem. O czym

mówi nam zachowanie psa” Desmond

Morris

Dla bezpieczeństwa własnego i najbliższych dobrze jest przy-jąć kilka najważniejszych zasad w bezpiecznym obchodzeniu się z psami:

1. Zawsze miej ograniczone zaufanie do każdego psa.

2. Podczas spacerów lub wizyt w nowych miejscach zwróć uwa-gę na luźno biegające psy. Jeśli to możliwe, poproś właściciela o ich zabezpieczenie, jeśli nie, rozejrzyj się i zlokalizuj bezpieczne miejsce, w którym możesz się schronić.

3. Nie podchodź do obcych psów, nie głaszcz – mogą sobie tego nie ży-czyć.

4. Nigdy nie zostawiaj dziecka same-go z psem, nawet dobrze znanym.

5. Naucz siebie i najbliższych pozycji żółwia.

6. W razie, gdy podejrzewasz psa o złe zamiary, jeśli jest daleko – od-dal się spokojnie; jeśli jest blisko – nie patrz mu w oczy, nie uciekaj, nie odwracaj się tyłem, ustaw się bokiem. Jeśli następuje atak przyj-mij pozycję żółwia.

FLASH 2/2017 35

Wielowymiarowa POMOC

Dlaczego pracow-nicy tak chętnie angażują się w ak-cje charytatywne? Kiedy pytamy, mó-wią zgodnie, że to im sprawia radość, a także, że kiedy widzą efekty swo-jej pomocy, widzą w tym jeszcze więk-szy sens i większą motywację.

LNB

Nie ma znaczenia, czy to duża korporacja, czy mała firma. Jeżeli w miej-scu pracy panuje kultura otwartości na potrzeby innych, pracownicy zawsze zorganizują się w grupę wolontariuszy. Jeżeli firma wspiera te działania, tym większe możliwości pomocy mają pracownicy. Tak właśnie jest w firmie Car-gill, której częścią filozofii działania jest odpowiedzialność społeczna, w tym wspieranie lokalnych społeczności.

Pracownicy Wytwórni Premiksów LNB dostrzegają potrzeby lokalnych in-stytucji społecznych, a także, a może przede wszystkim, potrzeby osób z najbliższego otoczenia. Dlatego nie zwlekali z podjęciem kolejnych działań, by dać choć trochę radości i wytchnienia tym najbardziej potrzebującym.

Denisa JarczakMłodszy specjalista ds danych w SAPWytwórnia Premiksów LNB

Podopieczni Powiatowego Stowarzyszenia Na Rzecz Pomocy Bezdomnym i Integracji Społecznej w Gnieźnie „DOM” nie kryli wzruszenia i wdzięczności za okazaną pomoc. Choć może trudno to sobie wyobrazić, własna nowa pidżama czy artykuły do golenia to dla osób bezdomnych bardzo wiele.

Zd

jęci

e: m

ater

iały

Sto

war

zysz

enia

„D

OM

”

Zbiórka odzieży dla osób bez-domnychZima to najmniej oczekiwana pora roku dla osób, które nie mają dachu nad głową. Z myślą o nich, podobnie jak w ubiegłym roku, przeprowadzi-liśmy zbiórkę odzieży dla schroni-ska „Pomocna Przystań” w Gnieź-nie. Wspólnymi siłami zebraliśmy 6 worków ciepłych ubrań i obuwia. Dodatkowo schronisku przekazano darowiznę w postaci bielizny mę-skiej i damskiej, ręczników, odzieży oraz artykułów higienicznych i noc-legowych, aby zabezpieczyć najpil-

niejsze potrzeby osób bezdomnych w tym trudnym czasie zimowych mrozów.

Misja Pokojowa dla Domu Pomo-cy Społecznej w ŁopiennieOkazuje się, że pomoc remontowa nie jest nam obca. Nasi pracowni-cy w grudniu ubiegłego roku wyre-montowali pokój i łazienkę w Domu Pomocy Społecznej w Łopiennie. Zakres prac obejmował zrywanie starych paneli i położenie nowych, malowanie ścian i sufitu oraz bia-ły montaż w łazience. Takie akcje

przyczyniają się do stwarzania god-nych warunków życia i rozwoju pod-opiecznych ośrodka oraz wzmac-niają rodzinną i domową atmosferę.

Zbiórka pieniędzy dla chorego ŁukaszaOsób potrzebujących pomocy nie trzeba szukać daleko. Łu-kasz, syn naszego ko-legi z pracy, ma 31 lat i od urodzenia choruje na porażenie mózgowe. Potrzebuje całodobowej opieki, którą sprawują

36 FLASH 2/2017

Wielowymiarowa

„Żaden człowiek nie jest samoistną wyspą...” John Donne

pomoc

LNB

Efekt remontu przeprowadzonego w DPS w Łopiennie spotkał się z wielką radością mieszkańców

Zdjęcia: Dom Pomocy Społecznej w Łopiennie

O wiele przyjemniej jest mieszkać i korzystać na co dzień z nowych, odświezonych wnętrz.

nad nim rodzice, a w szczególno-ści jego matka, która sama bory-ka się z problemami zdrowotnymi. Przemieszczanie chorego Łukasza kosztuje ją wiele wysiłku, podobnie jak czynności związane z opieką hi-gieniczną. Sytuacja skomplikowała się jeszcze bardziej, kiedy ciężko zachorował ojciec Łukasza. Odzew z naszej strony nastąpił niemal na-tychmiast. Zdecydowaliśmy o zbiór-ce pieniędzy wśród pracowników na zakup wózka rehabilitacyjnego dla syna naszego kolegi. Kwota, którą zebraliśmy, decyzją Dyrektora Woj-ciecha Kalickiego została podwojo-na, Dzięki temu udało się dokonać

zakupu odpowiedniego wózka, któ-ry wręczyliśmy Łukaszowi jeszcze przed Świętami Bożego Narodzenia.

Aukcja dla IzabeliZbiórka pieniędzy dla Łukasza to nie jedyna akcja, jaką przeprowadzili-śmy w ostatnim czasie. W potrzebie znalazła się również mała Izabela, córka naszego kolegi ze współpra-cującej z nami firmy AGRO Kawiks. Dziewczynka urodziła się ze stward-nieniem guzowatym i padaczką le-kooporną, która ma wyniszczające działanie na jej organizm. Szansą dla Izabeli jest wyjazd za granicę, gdzie lekarze mogliby wdrożyć skuteczne

metody walki z chorobą. Potrzebny jest jednak czas i pieniądze... Dzięki koleżeńskiej zbiórce wśród pracow-ników Wytwórni , również podwojo-nej decyzją Dyrekcji, a także aukcji przeprowadzonej przez Fundację „Zdążyć z Pomocą” podczas X Ju-bileuszowej Konferencji dla Produ-centów Trzody Chlewnej PIG FO-RUM, udało się zebrać sporą kwotę. Zebrane pieniądze zwiększają szan-sę na diagnostykę i leczenie małej Izabeli.

..to nazwa kampanii, jaką firma Cargill rozpoczęła na początku bieżą-cego roku, skierowanej zarówno do pracowników firmy, jak i partnerów biznesowych. Kampania ma na celu zwiększenie poziomu bezpieczeń-stwa podczas prowadzenia auta oraz wzrost świadomości ryzyka, jakie powstaje, gdy rozmawiamy wtedy przez telefon. Jednym z jej głównych elementów jest wprowadzony z dniem 1 stycznia br. zakaz korzystania z telefonów komórkowych oraz innych przenośnych urządzeń elektro-nicznych w trakcie prowadzenia pojazdu przez pracowników firmy Cargill w każdej lokalizacji na świecie. Chcemy, aby każdy pracownik bezpiecz-nie wracał do swoich bliskich.

To właśnie korzystanie z telefonu ko-mórkowego podczas prowadzenia auta jest jedną z najbardziej rozpra-szających czynności. Z badań wynika, że rozmowa przez telefon rozprasza

bardziej, niż rozmowa z pasażerem siedzącym obok. Jednym z argumen-tów potwierdzających zwiększone ryzyko przy rozmowie telefonicznej jest fakt, że w przeciwieństwie do roz-

mówcy telefonicznego, pasażer jest w stanie ostrzec kierowcę o niebez-pieczeństwie i zamilknąć. Również badania wskazują, że zdekoncentro-wani kierowcy wykazują dłuższy czas reakcji niż osoby o zawartości alkoho-lu we krwi na poziomie 0,8 promila.Na całym świecie w wypadkach dro-gowych ginie ponad 1,25 mln ludzi rocznie. Dekoncentracja spowodo-wana korzystaniem z telefonów ko-mórkowych jest przyczyną około 25% wszystkich wypadków drogo-wych. Korzystając z telefonu podczas prowadzenia samochodu, zwiększa-

Skup się na tym,

co ważneObsługa naszych Kleintów wy-maga, aby pracownicy firmy spędzali wiele godzin dziennie za kierownicą. Z każdą kolej-ną godziną pojawia się większe zmęczenie i spadek koncentra-cji, a każdy dodatkowy bodziec powoduje rozproszenie uwagi i wzrost ryzyka wypadku.

Gdy przy prędkości 70 km/h od-rywasz wzrok od drogi tylko na 3 sekundy – to tak, jakbyś prze-jechał z zamkniętymi oczami odcinek równy szerokości boi-ska piłkarskiego. W tym czasie wszystko może się wydarzyć…

LNB

38 FLASH 2/2017

my ryzyko wypadku aż czterokrotnie. Warto przemyśleć, czy ta rozmowa lub wiadomość sms, którą mamy ode-brać, warta jest tego ryzyka… Żyjemy w świecie technologii. Tele-fony komórkowe sprawiły, że może-my w każdej chwili być w kontakcie z najbliższymi, z partnerami bizne-

sowymi, ze znajomymi. To samo do-tyczy dostępu do informacji, interne-tu – dzięki telefonom komórkowym i smartfonom mamy to pod ręką w każ-dej chwili. Korzystanie z nich stało się nierozerwalną częścią życia większo-ści z nas. Nie jest więc łatwo zmienić codzienne nawyki. Jednak chodzi tu

o nasze zdrowie i życie, o bezpieczeń-stwo nasze i innych uczestników ruchu drogowego. Można to zrobić, stosując kilka pomocnych wskazówek:1. Sprawdź wiadomości i wykonaj pil-

ne połączenia przed podróżą.2. Na czas prowadzenia auta wyłącz

telefon i połóż go w miejscu niedo-stępnym w czasie jazdy.

3. W przypadku dłuższej jazdy zapla-nuj czas na postoje, aby sprawdzić wiadomości i odpowiedzieć na nie-odebrane połączenia.

4. Skorzystaj z aplikacji mobilnych z funkcją automatycznych odpowie-dzi lub blokowania telefonu podczas jazdy.

5. Nie dzwoń/nie pisz do innych, gdy wiesz, że prawdopodobnie prowa-dzą samochód.

6. Uprzedź rodzinę, znajomych, współ-pracowników, klientów, że nie ko-rzystasz z telefonu podczas prowa-dzenia auta i w razie nieodebrania telefonu, oddzwonisz. Zachęć ich, aby dołączyli do tego zwyczaju.

Tekst: Monika Hybza LNBNa podstawie materiałów Cargill dotyczących kampanii „Skup się na tym, co ważne”

90% kierowców zdaje sobie sprawę z ryzyka związanego z dekoncentracją podczas jaz-dy. Równoczesnie aż 33% osób przyznaje się, że w poprzed-nim miesiącu wysłało SMS-y lub wiadomości e-mail podczas jazdy.

Dekoncentracja spowodowana korzystaniem z telefonów ko-mórkowych to przyczyna około 25% wypadków.

Pamiętajmy, że rodzice są wzo-rem dla swoich dzieci, a po smartfona w celu kontaktu z in-nymi najczęściej sięgają osoby w wieku 20-29 lat.

ręce na kierownicy

uwaga na jeździe

oczy na drodze

złote zasady:

LNB

FLASH 2/2017 39

facebook.com/premiksylnb/