Jacek Wallusch _________________________________ Współczesne Teorie Ekonomiczne

Jacek Wallusch_________________________________

Współczesne Teorie Ekonomiczne

Popyt na pieniądz

Popyt na pieniądz ____________________________________________________________________________________________

Wallusch, Wallusch, HMEHME

Stabilność popytu na pieniądz a aktywność gospodarcza

Znaczenie popytu na pieniądz:

Zarys problemu

Stabilność popytu na pieniądz decyduje o wnioskach dotyczących stabilności gospodarki

Nieco o chronologii:1. Teoria ilościowa – Fisher;

2. Niestabilny popyt na pieniądz – Keynes, Tobin;

3. Teoria ilościowa jako teoria popytu na pieniądz – Friedman;

Simon Newcomb _____________________________________________________________________________


Dynamiczne ujęcie teorii pieniądza poprzez wprowadzenie czynnika czasu – szybkość obiegu pieniądza

prekursor współczesnej

amerykańskiej teorii ilościowej

wyróżnił zasobyzasoby i strumieniestrumienie

MV=PT

Irving Fisher ____________________________________________________________________________


1867-1947

tradycja badań nad pieniądzem i wyborem portfelowym

1.1. oszczędnościoszczędności

2.2. podejście portfelowepodejście portfelowe

definicja pieniądza:

Nowe elementy analizy:

środki ogólnie akceptowane przy ogólnie akceptowane przy wymianie dóbrwymianie dóbr

Yale University:

Irving Fisher __________________________________________________________________________


Portfel

pieniądz gotówkowy zostaje w teorii ilościowej zastąpiony

środkami obiegowymiśrodkami obiegowymi

gotówkagotówka depozyty bankowedepozyty bankowe

teorię ilościową tłumaczy wykorzystując

równanie wymianyrównanie wymiany

Podejście portfelowe: dwa aktywa w portfelu – gotówka i oszczędności (pieniądz bankowy)

Irving Fisher____________________________________________________________________________

V’ – szybkość jego obiegu, pQ – cena przemnożone przez ilości nabyte towaru i-tego, P – średnia

ważona wszystkich cen (p), T – suma wszystkich ilości nabytych (Q)

n

iii PTQpVMMV

1

''

M – ilość pieniądza, V – szybkość jego obiegu, M’ – depozyty

bankowe (pieniądz bankowy),

Tożsamość ilościowa


Nacisk na produkcję SPRZEDANĄ (Q)

Irving Fisher _________________________________________________________________________________________________


Okresy niestabilne

Analiza okresów przejściowych odgrywa zdecydowanie większą rolę w analizie Fishera

1. wzrost ilości pieniądza2. załamania pewności i zaufania do

systemu gospodarczego3. małe zbiory zbóż oddziałujące na ilości

nabyte4. wynalazki

Główne przyczyny zakłóceń

Kluczowe problemy

JM Keynes________________________________________________________________________________1883-1946

endogenizacja pieniądza, uwypuklenia roli stopy procentowej, możliwość oddziaływania pieniądza na procesy realne przy założeniu doskonałej konkurencji


1. neutralność pieniądzaneutralność pieniądza: zerwanie z klasyczną dychotomią

2. stopa procentowastopa procentowa: zjawisko pieniężne

pieniądz nie jestnie jest wyłącznie jednostką obrachunkową

JM Keynes_______________________________________________________________________________Podstawy

„możliwość, czyli zależność funkcyjna, która wyznacza ilość pieniędzy, jaką ludzie chcą mieć do

dyspozycji przy danej stopie procentowej”

Rola pieniądzaRola pieniądza

Preferencja płynnościPreferencja płynności


Odejście od klasycznie rozumianych zadań pieniądza – pojawia się możliwość przechowywania wartości

występowanie niepewnościwystępowanie niepewności co do różnych stóp stóp procentowychprocentowych od pożyczek udzielanych na różne

terminy

JM Keynes_____________________________________________________________________________________________Preferencja płynności a niepewność

Pieniądza: środek przechowywania bogactwaPieniądza: środek przechowywania bogactwa


warunekwarunek istnienia preferencji płynności:

Niepewność: nieznana gęstość prawdopodobieństwa; ryzyko: znana gęstość prawdopodobieństwa

brakbrak niepewnościniepewności = określenie wysokości stóp procentowych w przyszłości na podstawie ich

bieżących wysokości

JM Keynes_____________________________________________________________________________________________Motywy płynności


Dwa aktywa w modelu Keynesa (Ogólna teoria...)

Motywy płynnościMotywy płynności

motyw transakcyjny

motyw ostrożnościowy

motyw spekulacyjny

gotówkagotówka i obligacjeobligacje

motyw użytkowania dochodu

motyw prowadzenia przedsiębiorstwa

Motyw transakcyjny + motyw użytkowania dochodu – M1;

motyw spekulacyjny – M2.

JM Keynes_____________________________________________________________________________________________Motyw transakcyjny


wynika z rozbieżnościrozbieżności między momentem otrzymania i wydatkowania dochodu

motyw użytkowania dochodu

motyw prowadzenia przedsiębiorstwa:

wynika on z rozbieżnościrozbieżności między momentem poniesienia kosztów i osiągnięcia przychodów ze

sprzedaży

Motyw transakcyjny jest zawsze rozpatrywany w kategoriach realnych: wydatki uzależnione od ilości transakcji i poziomu cen.

JM Keynes_____________________________________________________________________________________________Motyw ostrożnościowy


związany z przewidywaniami stopnia ryzykastopnia ryzyka zmiany form kapitału, wywołanego wahaniami

koniunktury

Ryzyko i niepewność a motyw ostrożnościowy:

wzrost niepewnościwzrost niepewności oznacza wzrost popytu na pieniądz (ostrożnościowy)

Gospodarowanie a spekulowanie: różnica odwołuje się do rozróżnienia niepewność – ryzyko

Problem:Problem:

Wzrost popytu na pieniądz ostrożnościowy – jak Wzrost popytu na pieniądz ostrożnościowy – jak zachowają się wydatki konsumpcyjne?zachowają się wydatki konsumpcyjne?

JM Keynes_____________________________________________________________________________________________Motyw spekulacyjny


przyczyna psychologiczna

Co wywołuje pojawienie się spekulacji?

skłonnośćskłonność społeczeństwa dodo grygry na rynku papierów

wartościowych

społeczeństwo wykorzystuje niepewność i inwestuje

oczekiwaniaoczekiwania co do kształtu przyszłej sytuacji

gospodarczej

wzrost niepewnościwzrost niepewności oznacza wzrost popytu na pieniądz (ostrożnościowy)

1. M1 odzwierciedla wielkości oraz szybkości

dokonywanych transakcjitransakcji

2. M2 ściśle uzależnione od wysokości stopy stopy

procentowejprocentowej

JM Keynes_____________________________________________________________________________________________

rLYL

MMM

21

21


niższa stopa procentowa oznacza wyższą skłonność do utrzymywania oszczędności w formie płynnej

Motyw spekulacyjny

JM Keynes_____________________________________________________________________________________________


Sztywna podaż pieniądzapodaż pieniądza – system waluty złotej! Popyt na pieniądz jako „złożenie” trzech „segmentów”

Funkcja płynności

Ceny

Ilości

maxr

1M

minr erpułapka płynności

2M

Ceny na rynku pieniądza?Stopa Stopa procentowaprocentowa

Stopa procentowa a sfera realna:


JM Keynes_____________________________________________________________________________________________Stopa procentowa

każdy wzrost dochoduwzrost dochodu wywołuje wzrost popytu transakcyjnego, a tym samym przesunięcie całej

krzywej preferencji płynności w prawo; przy stałej podaży pieniądza poziom stopy procentowej ulegnie

zwiększeniu

Stopa procentowa w modelu Keynesa jest przede wszystkim determinowana przez podaż i popyt na rynku pieniądza

UWAGAUWAGA: stopa procentowa jest zjawiskiem pieniężnym

faza głębokiej depresji charakteryzuje się stanem, w którym preferencje płynności osiągają poziom

maksymalny;

JM Keynes_____________________________________________________________________________________________Pułapka płynności

Definicja:


spadek dochodu:1. spadek M1;

2. spadek stopy procentowej;

3. wzrost M2;

4. zbieżność oczekiwańzbieżność oczekiwań: wzrost stopy procentowej

Pułapka płynności – wszyscy inwestorzy oczekują wzrostu stopy procentowej, gdyż stopa procentowa osiągnęła minimum i nie reaguje na zmiany podaży pieniądza

„Ten skrajny wypadek może nabrać praktycznego znaczenia w przyszłości,

ale dotąd nie słyszałem, by miał on kiedyś faktycznie miejsce”

gdy tymczasem JR Hicks...

...i stał się IS-LM

JM Keynes_____________________________________________________________________________________________Pułapka płynności


Pułapka płynności jako sytuacja typowa według Syntezy Neoklasycznej (Hicks, Modigliani)

przy danym stanie przewidywań społeczeństwo ma tendencję do utrzymywania gotówki znacznie utrzymywania gotówki znacznie

ponad własne potrzebyponad własne potrzeby, które wynikałyby z motywu transakcyjnego lub ostrożnościowego



Motyw spekulacyjny jako najważniejsze ogniwo teorii pieniądza według Keynesa

skłonność do przechowywania bogactwa w formie formie płynnejpłynnej jest decydującą przyczyną powstawania luki

deflacyjnej

Dominująca rola motywu spekulacyjnego



Motyw spekulacyjny jako najważniejsze ogniwo teorii pieniądza według Keynesa

wzrost całkowitej podaży pieniądza zwiększa zwiększa wielkość pieniądzawielkość pieniądza M2, a tym samym obniża się obniża się

stopa procentowastopa procentowa

władze monetarne zwiększając podaż pieniądza są w stanie dzięki temu podwyższyć poziom zatrudnienia

Milton Friedman_____________________________________________________________________Teoria ilościowa

Teoria ilościowa jako teoria Teoria ilościowa jako teoria popytu popytu

na pieniądzna pieniądz

1. analiza popytu na pieniądz w kategoriach popytu na usługi konsumpcyjne

2. zastąpienie dochodu bogactwem

Bogactwo: iloraz wszelkich źródeł dochodu lub usług konsumpcyjnych i stopy procentowej


pięć alternatywnych sposobów utrzymywania bogactwa przynoszących dochód

1. Pieniądz M;

2. Obligacje B;

3. Akcje E;

4. Dobra fizyczne G;

5. Kapitał ludzki H;

Friedman_____________________________________________________________________________________________Teoria ilościowa

zwrot z kapitału ludzkiego:

w = iloraz dochodu z dóbr fizycznych i dochodu z kapitału ludzkiego


pięć alternatywnych sposobów utrzymywania bogactwa przynoszących dochód



UrY

wdtdP

P

dtdr

rdtdP

Pr

dtdr

rrP

fM

E

EE

B

BB

,,,1

,11

,1

,

U – użyteczność, r – stopa procentowa; P – ceny

trzy różne stopy procentowe:

r, rB, rE

r – średnia ważona rB, rE i stóp przypisanych

kapitałowi ludzkiemu i dobrom fizycznym

kapitału ludzkiego i dóbr fizycznych?kapitału ludzkiego i dóbr fizycznych?

NIEOBSERWOWALNENIEOBSERWOWALNE


Kolejne odrzucanie poszczególnych stóp procentowych


trzy różne stopy procentowe:

rB, rE

POZOSTAJĄ DWIEPOZOSTAJĄ DWIE

UYw

dtdP

dPrrPfM EB ,,,

**

1,,,

stąd



Założenie Friedmana:

popyt na pieniądz ujmowany w kategoriach popytu na usługi konsumpcyjne: popyt wyprowadzony ze

zdefiniowanej w kategoriach realnych funkcji realnych funkcji użytecznościużyteczności

dlaczego?

zmiany nominalne nie mogą zmiany nominalne nie mogą oddziaływać na popyt na pieniądzoddziaływać na popyt na pieniądz



funkcja popytu na pieniądz jest homogeniczna homogeniczna stopnia pierwszegostopnia pierwszego względem P oraz M

Pieniądz traktowany jako jedno z dóbr konsumpcyjnych

Założenie Keynesa:

Friedman a Keynes_____________________________________________________________________________________________Stabilność

Popyt na pieniądz zależy przede wszystkim od stopy procentowej, stopa jest zmienne, tak więc i popyt

jest niestabilny

Popyt na pieniądz decyduje o wielkości dochodu, zatrudnienia, produkcji – stabilność popytu na pieniądz oznacza stabilność gospodarki

Założenie Friedmana:

funkcja popytu na pieniądz uzależniona jest od wielu zmiennych (też realnych), wobec czego jest

ona stabilniejsza, niż u KeynesaWallusch, Wallusch, HMEHME

Robert E. Lucas, Jr._________________________________________________________________________________________long-run relationship

Two Illustrations of the Quantity Theory of Money (1980)

‘(...) a "minimal" use of the quantity theory of money (...) that they utilize only the widely agreed-upon

"long-run" implication of the theory’

Robert E. Lucas, Jr._________________________________________________________________________________________Lucas and Hume?

podobieństwo:podobieństwo:

‘two central implications of the quantity theory of money: that a given change in the rate of change in the quantity of money induces

długookresowe dostosowanie cen do podaży pieniądza

(i) an equal change in the rate of price inflation

(ii) an equal change in nomial rates of interest Wallusch, Wallusch, HMEHME

Jacek Wallusch _________________________________ Współczesne Teorie Ekonomiczne

Documents

Transcript of Jacek Wallusch _________________________________ Współczesne Teorie Ekonomiczne