INTERNA 2014 Zatrucia alkoholami

lek. med. Tomasz Kłopotowski

INTERNA 2014Zatrucia alkoholami

Alkohole

związki organiczne zawierające jedną

lub więcej grup hydroksylowych – OH

połączonych z atomem węgla w hybrydyzacji sp3

Toksykologia alkoholi

C1 - C3 ciecze rozpuszczalne w wodzie

C4 – C11 ciecze oleiste

powyżej C11 ciała stałe


Alkohol Toksyczność metylowy CH3–OH 0,8x

etylowy C2H5–OH 1,0x

izopropylowy (CH3)2–CH-OH 2,0x

n-propylowy CH3-(CH2)2-OH 2,5x

izobutylowy (CH3)2-CH-CH2-OH 5,5x

n-butylowy CH3-(CH2)3-OH 16,5x

izoamylowy (CH3)2-CH-(CH2)3-OH 19,2x

n-amylowy CH3-(CH2)4-OH 33,2x


Alkohol etylowy – etanol – C2H5- OH

Etanol jest bezbarwną, wodnista cieczą o charakterystycznym zapachu i ostrym,

palącym smaku

Alkohol etylowy - etanol

Zastosowanie napój spożywczy – używka – za napój alkoholowy uznaje się napój

przygotowany do spożycia zawierający powyżej 1,5% etanolu

- wyroby spirytusowe – powyżej 35%,

- wina – około 11 – 12%

- piwa – około 5%; w syntezie związków chemicznych; jako rozpuszczalnik farb i lakierów; jako środek odkażający; jako odczynnik chemiczny; w przemyśle spożywczym, kosmetycznym, farmaceutycznym.


Kinetyka:bardzo szybko wchłania się z przewodu pokarmowego –

poprzez błonę śluzową jamy ustnej, żołądka i górnego odcinka przewodu pokarmowego – 50% wchłania się w ciągu 15 minut – większość w ciągu 60 minut od spożycia;

wchłania się poprzez skórę, drogi oddechowe; szczytowe stężenie we krwi po 1 – 3 godzinach od

spożycia


Metabolizm:

80 – 90% metalizowanego jest w wątrobie z szybkością 100-125mg/kg m.c./godz

W przemianach biorą udział:

1a.dehydrogenazy alkoholowe (ADH);

1b. MEOS – mikrosomalny układ utleniania alkoholu etylowego;

1c. katalaza


etanol aldehyd octowy kwas octowy

2. dehydrogenaza aldehydowa

aldehyd octowy kwas octowy

3.utlenianie pozawątrobowe

kwas octowy H2O i CO2


Metabolizm:2 – 10 % wydalane jest w postaci niezmienionejkilka procent wydalane jest z powietrzem wydechowym

Toksyczność: W stężonym roztworze działanie miejscowo drażniące OUN – działanie depresyjne prawdopodobnie przez układ

GABA-ergiczny Hipoglikemia wskutek hamowania glukoneogenezy w

wątrobie


Dawka toksyczna:

70 – 100 ml (1-1,5ml/kg m.c.)

czystego alkoholu

Dawka śmiertelna:

5 – 8g / kg m.c.

dla dzieci – 3g / kg m.c.


Okresy zatrucia w przebiegu zatrucia etanolem:

okres pobudzenia

okres senności

okres śpiączki


0,1‰-0,5‰ – pierwsze zaburzenia zachowania, objawy niespecyficzne;

0,5‰-1,0‰ – osłabienie ostrości wzroku i adaptacji do ciemności; polepszenie samopoczucia z osłabieniem krytycyzmu;

1,0‰-1,5‰ – euforia, wydłużenie czasu reakcji – częste wypadki komunikacyjne; zniesienie czynności hamujących kory mózgu; nadmierna pewność siebie; skłonność do awantur i kłótni


1,5 ‰-2,0 ‰ – brak krytycyzmu, zaburzenia równowagi i koordynacji ruchowej;

2,0 ‰-2,5 ‰ – stan upojenia ze znacznymi zaburzeniami równowagi;

2,5 ‰-3,0 ‰ – silne zaburzenia równowagi i koordynacji ruchowej, zamroczenie alkoholowe;

3,0 ‰-3,5 ‰ – ciężkie zatrucie ze śpiączką, zaburzeniami krążeniowo – oddechowymi, drgawkami;

stężenia powyżej 3,5 ‰ uznawane są za śmiertelne


Badania dodatkowe: etanol we krwi, gazometria (niewydolność oddechowa ?), glikemia, diastazy, próby wątrobowe i nerkowe, morfologia.


etanol endogenny – do 0,05‰ we krwi

stan po użyciu alkoholu – 0,2 ‰ do 0,5 ‰ we krwi

- 0,1 do 0,25g/dm3 w powietrzu

stan nietrzeźwości – powyżej 0,5 ‰

- powyżej 0,25g/dm3 w powietrzu


Leczenie: zabezpieczenie podstawowych czynności życiowych; płukanie żołądka do 1 godziny od zatrucia (przy spożyciu

dawki niebezpiecznej); postępowanie zgodnie z zasadami intensywnej terapii; diureza osmotyczna w oparciu o hipertoniczne roztwory

glukozy; wyrównywanie zaburzeń gospodarki kwasowo – zasadowej;


Leczenie: Nalokson – Narcan; HD – przy stężeniach powyżej 5‰ + stan chorego; W okresie pobudzenia psychoruchowego – leki sedatywne; W razie wystąpienia objawów abstynenckich z majaczeniem

drżennym – Heminevrin, witaminy z grupy B1, B2, B6, PP.


Alkohol metylowy – metanol spirytus drzewny – karbinol – CH3-OH

Postać:

bezbarwna, łatwopalna ciecz o zapachu etanolu

Zastosowanie: środek zapobiegający zamarzaniu; rozpuszczalnik farb, lakierów, politury; donor grup metylowych – CH3;

środek w płynach do szyb; dodatek do benzyny

Alkohol metylowy

Kinetyka:bardzo szybko wchłania się z przewodu

pokarmowego, oraz przez skórę i drogi oddechowe.

szczytowe stężenie we krwi osiąga po 30 – 60 minutach

Alkohol metylowy

Metabolizm:

metabolizuje się kilkukrotnie wolniej od etanolu w wątrobie

metanol aldehyd mrówkowy

1a. dehydrogenazy alkoholowe – ADH,

1b. układ MEOS – Microsomal Alcohol Oxidizing System

1c. katalaza

Alkohol metylowy

aldehyd mrówkowy kwas mrówkowy

2a. dehydrogenazy alkoholowe – ADH,

2b. oksydaza aldehydowa,

2c. katalaza,

2d. peroksydaza

2e. dehydrogenaza mrówczanowa

Alkohol metylowy

CO2 + H2O

kwas mrówkowy

mrówczany

Głównym czynnikiem toksycznym są: kwas mrówkowy i mrówczany

Alkohol metylowy

Metabolizm: 3 – 5 % wydalany jest w postaci niezmienionej;12% - wydalane jest z powietrzem wydechowym

T1/2 – 14 – 20 godzin – w ciężkim zatruciu do 30 godzin

Podawanie alkoholu wydłuża T1/2 do 36 godzin,

HD skraca T1/2 do kilku godzin

Alkohol metylowy

Toksyczność: działanie miejscowo drażniące, OUN – działanie depresyjne, możliwość OZT, nieodwracalne uszkodzenie nerwów wzrokowych –

aldehyd mrówkowy, ciężka kwasica metaboliczna – kwas mrówkowy,

mleczany powstałe w wyniku beztlenowej glikolizy.

Alkohol metylowy

Dawka śmiertelna:

30 – 150ml

Trwała ślepota:

10ml

Objawy zatrucia pojawiają się w czasie od kilkudziesięciu minut do kilkudziesięciu godzin

Jednoczesne spożycie etanolu zmniejsza toksyczność metanolu

Alkohol metylowy

Fazy zatrucia metanolem:

faza narkotyczna

faza kwasicza

faza uszkodzeń narządowych

Alkohol metylowy

Objawy zatrucia metanolem: początkowo podobne do objawów upojenia alkoholowego,

dodatkowo – nudności, wymioty, bóle brzucha; bóle głowy, zaburzenia widzenia, zaburzenia mowy, śpiączka; kwasica metaboliczna; objawy pozapiramidowe; drgawki, zaburzenia oddychania, hipotonia, tachykardia; cechy uszkodzenia wątroby i nerek, mioglobinuria, oliguria,

anuria, ślepota – uszkodzenie nerwów wzrokowych, może pozostać

jedynie poczucie światła.

Alkohol metylowy

ciężkość stanu klinicznego zależy od stopniakwasicy metabolicznej

Alkohol metylowy

Badania:

Stężenie metanolu we krwi: dopuszczalne – do 20mg/dl (0,2‰); toksyczne – powyżej 50mg/dl (0,5‰) śmiertelne - powyżej 150mg/dl (1,5‰)

Alkohol metylowy

W przebiegu zatrucia metanolem konieczne monitorowanie: stężenia metanolu,gospodarki kwasowo-zasadowej,gospodarki wodno-elektrolitowej – diureza,EKG,poziomu diastaz,prób wątrobowo – nerkowych,morfologii i układu krzepnięcia,badania dna oczu (!)

Alkohol metylowy

Głównym celem leczenia jest:

usunięcie alkoholu metylowego i jego metabolitów, zapobiegnięcie zwiększania i zwalczania powstałej

kwasicy metabolicznej

Alkohol metylowy

Leczenie: płukanie żołądka – wartość ograniczona – do 30 minut postępowanie objawowe zgodnie z zasadami intensywnej

terapii:

- tlenoterapia, intubacja, oddech zastępczy,

- nawadnianie dożylne – glukoza, elektrolity, płyny osmotycznie czynne, aminy presyjne,

- zapobieganie i wyrównywanie kwasicy metabolicznej

- leczenie drgawek

- podawanie etanolu

- HD

Alkohol metylowy

Wyrównywanie kwasicy metabolicznej

wzór Astrupa:

ilość 8,4% NaHCO3 – BE x ciężar ciała x 1/3

Alkohol metylowy

Odtrutki w zatruciu metanolem:- etanol podawany dożylnie lub doustnie,

- 4 – metylpirazol (4-MP) – Fomepizol – blokuje ADH

15mg/kg m.c we wlewie i.v., a następnie 10mg/kg m.c. czterokrotnie co 12 godzin

Alkohol metylowy

Podawanie etanolu – stężenie etanolu powinno wynosić:

1,0‰ – 1,5 ‰

- dożylnie (10% roztwór):

7,6 – 10 ml/kg m.c. w ciągu 30 minut a następnie;- u alkoholika – 1,95 ml/kg m.c./godzinę,- u niepijącego – 0,83 ml/kg m.c./godzinę

- doustnie (40% roztwór):

1,5 – 2,0 ml/kg m.c. w ciągu 30 minut a następnie- u alkoholika 0,41 ml/kg m.c./godzinę,- U niepijącego – 0,29 mg/kg m.c./godzinę

Alkohol metylowy

Wskazania do HD: stężenie metanolu we krwi powyżej 50mg/dl tj. >0,5‰, kwasica metaboliczna ze stężeniem wodorowęglanów

poniżej 12 mmol/l, trudna do wyrównania kwasica metaboliczna, uszkodzenie nerwów wzrokowych

Alkohol metylowy

Rokowanie w zatruciu metanolem zależy od: ilości wypitego metanolu, czasu od chwili zatrucia do rozpoczęcia leczenia, stopnia kwasicy metabolicznej i czasu jej trwania, intensywności i możliwości terapeutycznych

Alkohol metylowy

Glikol etylenowy C2H4 – (OH)2

najprostszy alkohol polihydroksylowy – diol

najbardziej toksyczny z alkoholi dwuwodorotlenowych

Postać:

bezbarwna ciecz, przypominająca syrop, o zapachu alkoholu i słodkawym smaku

Glikol etylenowy

Zastosowanie: rozpuszczalnik, składnik płynów do chłodnic i systemów chłodniczych, składnik płynów hydraulicznych (m.in. płynów

hamulcowych),dostępny w roztworach 95%

Glikol etylenowy

Kinetyka:

bardzo szybko wchłania się z przewodu pokarmowego

Metabolizm:

metabolizowany w wątrobie z udziałem dehydrogenazy alkoholowej

glikol etylenowy aldehyd glikolowy

Glikol etylenowy

aldehyd glikolowy kwas glikolowy

kwas glioksalowy

kwas szczawiowy

Glikol etylenowy

Głównymi czynnikami toksycznymi są: kwas glikolowy kwas glioksalowy kwas szczawiowy

22% wydalane jest z moczem w postaci niezmienionej

T1/2 – 3 godziny

- podanie etanolu wydłuża T1/2 do 17 godzin

- podanie 4-metylpyrazolu wydłuża T1/2 do 14 godzin

Glikol etylenowy

Toksyczność: OUN – działanie depresyjne ciężka kwasica metaboliczna

bezpośredni efekt cytotoksyczny

uszkodzenie nerek

wytrącanie się kryształów szczawianu wapnia w kanalikach nerkowych

hipokalcemia

Glikol etylenowy

dawka toksyczna:

30 – 50 ml

dawka śmiertelna:

około 100 ml – 1,4 ml/kg m.c.

Glikol etylenowy

Fazy zatrucia glikolem etylenowym:

1. 30 min – 12 godz. od zatrucia- narkotyczne działanie na OUN,- rozpoczyna się i szybko narasta kwasica metaboliczna

2. - objawy niewydolności układu oddechowego i krążenia

- narastanie objawów ze strony OUN – obrzęk mózgu, obrzęk siatkówki, napady padaczkowe,

3. – narastanie niewydolności nerek,

- toksyczne uszkodzenie wątroby,

- hemoliza wewnątrznaczyniowa,

- zaburzenia hematologiczne + zespół DIC

Glikol etylenowy

Badania:

- stężenie glikolu etylenowego we krwi i w moczu

stężenie bardzo toksyczne we krwi - powyżej 50mg/dl- gazometria (!!!),- elektrolity – Na+, Cl-, Ca++,- glikemia,- kreatynina, mocznik,- próby wątrobowe,- morfologia, stopień hemolizy,- układ krzepnięcia- BOM

Glikol etylenowy

Leczenie:- płukanie żołądka,- zapewnienie pełnej wydolności układu oddechowego i

krążenia,- zwalczanie kwasicy metabolicznej poprzez:

- intensywną diurezę osmotyczną z alkalizacją – 2,8% NaHCO3,

- pulsy 8,4% NaHCO3 po wyliczeniu zapotrzebowania wg wzoru Astrupa,

Glikol etylenowy

- wyrównywanie zaburzeń gospodarki wodno-elektrolitowej,

- podawanie etanolu lub 4MP,

- HD - glikol etylenowy - we krwi powyżej 50mg/dl,

- w moczu powyżej 100mg/dl

głęboka, trudna do wyrównania kwasica metaboliczna

Glikol etylenowy

Rokowanie jest uzależnione od: ilości wypitego glikolu etylenowego, czasu jaki upłynął od zatrucia do rozpoczęcia leczenia, stopnia kwasicy metabolicznej, stopnia uszkodzenia nerek, intensywności leczenia.

Glikol etylenowy

INTERNA 2014 Zatrucia alkoholami

Documents

Transcript of INTERNA 2014 Zatrucia alkoholami