DROGI Budownictwo infrastrukturalne 1-2/201222

GenezaOpracowane w 2009 r. na zlecenie ZDW w Kra-

kowie „Studium lokalizacyjno-funkcjonalno-rucho-we rozwoju podhalańsko-tatrzańskiego ukła-du komunikacyjnego ze szczególnym uwzględnie-niem dostępności miasta Zakopane” jasno określi-ło, iż najefektywniejszym rozwiązaniem komunika-cyjnym dla regionu Podhala jest rozproszenie ruchu po istniejącej sieci drogowej, co wymagało będzie stworzenia spójnego systemu informacji drogo-wskazowej oraz objęcia systemem ITS (inteligentne Systemy Transportowe) regionu Podhala.

Tezy sformuowane w przedmiotowym stu-dium zostały zaakceptowane i potwierdzone przez wszystkich zainteresowanych, tj. władze powiatów, gmin, zarządców dróg regionu Podhala.

Odnosząc się do wyników studium, Zarząd Dróg Wojewódzkich w Krakowie opracował studium wykonalności projektu Inteligentny System Stero-wania Ruchem Regionu Podhalańskiego i w dro-dze konkursu otrzymał dofinansowanie ze środków unijnych na realizację projektu.

W 2011 r. w ramach procedury zamówienia publicznego wyłoniono wykonawcę systemu i 5 lip-ca 2011 r. podpisano umowę na jego realizację.

Zakres rzeczowy Projekt Inteligentny System Sterowania Ruchem

Regionu Podhalańskiego zakłada budowę syste-mu ITS, składającego się z sieci specjalistycznych urządzeń takich jak stacje monitorowania natęże-nia ruchu, stacje ostrzegania monitorujące warun-ki atmosferyczne oraz stan nawierzchni dróg, sta-cje monitoringu wizyjnego, a także tablice informa-cji drogowej, połączonych ze sobą w centrum ste-rowania ruchem, pełniącego także funkcje dystry-butora danych dla portalu internetowego funkcjo-nującego w wielu wymiarach (internet, nawigacja GPS, radio, GSM), który służył będzie do przekazy-wania informacji użytkownikom dróg.

Integralną częścią systemu jest mobilne centrum nadzoru ruchu operujące bezpośrednio w terenie, przekazując informacje do regionalnego centrum o sytuacji panującej na drogach.

Przedstawiamy projekt pn. Inteligentny System Sterowania Ruchem Regionu Podhalańskiego (ISSRRP), realizowany przez Zarząd Dróg Wojewódzkich w Krakowie w ramach Małopolskiego Regionalnego Programu Operacyjnego na lata 2007-2013 (MRPO).

INTELIGENTNY SYSTEM STEROWANIA RUCHEM REGIONU PODHALAŃSKIEGO

Patryk ZakrzewskiZarząd Dróg Wojewódzkich w KrakowieFo

t. P

atry

k Za

krze

wsk

i

DROGI Budownictwo infrastrukturalne 1-2/2012 23

Real

izac

je

Fot. Patryk Zakrzewski

Fot.

Rob

ert

Mig

o

Fot.

Rob

ert

Mig

o

DROGI Budownictwo infrastrukturalne 1-2/201224

Zakres rzeczowy projektu przewidywał objęcie kompletnym monitoringiem sieci dróg krajowych i wojewódzkich regionu podhalańskiego a także wybrane drogi powiatowe.

RealizacjaW okresie od lipca do grudnia 2011 r. Wykonawca

systemu zgodnie z opisem przedmiotu zamówienia wykonał następujące prace mające na celu budowę systemu ISSRRP:• Umieścił na obszarze objętym projektem 60

autonomicznych stacji typu RTMS, które w czasie rzeczywistym prowadzą pomiar prędkości poru-szania się pojazdów, klasyfikacji pojazdów oraz natężenia ruchu na odcinkach stworzonych przez stację RTMS. Stacje RTMS zasilane są z natural-nych źródeł energii – panele słoneczne oraz tur-biny wiatrowe. Stacje RTMS posiadają wbudowa-ną kamerę, z której dostępny jest w czasie rze-czywistym podgląd na nawierzchnię dróg (obraz wideo lub sekwencje zdjęć).

• Umieściłnaobszarzeobjętymprojektem10sta-cji pogodowych analizujących warunki atmosfe-ryczne oraz generujących ostrzeżenia dotyczące warunków pogodowych. Stacje posiadają funk-cjonalność umożliwiającą pomiar temperatury powietrza, temperatury jezdni, prędkości i kie-runku wiatru, przejrzystości powietrza oraz czuj-niki informujące o stanie nawierzchni i opadach.

• Umieściłnaobszarzeobjętymprojektem41sta-łych kamer IP – HD umożliwiających podgląd na drogi ( zdjęcia statyczne lub strumieniowa trans-misja obrazu wideo), kamery posiadają promien-niki podczerwieni umożliwiające prace w nocy oraz przy słabym oświetleniu.

• Umieściłnaobszarzeobjętymprojektem3spe-cjalistyczne stacje monitoringu realizowane za pomocą kamer obrotowych (Poronin, Bukowina Tatrzańska, Chabówka).

• Umieścił na obszarze objętym projektem 16 tablicinformacjidrogowej(VMS)międzyinnymi4tablicew m. Zakopane, 2 tablice w m. Bukowina Tatrzańska,

2 tablice w m. Czarny Dunajec, 2 tablice w m. Jabłonka,4tablicewm.NowyTarg,1tablicęwm.Poronin, 1 tablica w m. Chabówka.

• Stworzył w siedzibie Zarządu Dróg Wojewódz-kich w Krakowie Regionalne Centrum Nadzoru

Ruchu Drogowego, do którego spływają dane ze wszystkich urządzeń umieszczonych na obszarze objętym projektem.

• Stworzył Mobilne Centrum Nadzoru Ruchu w postaci samochodu terenowego wyposażo-nego w mobilne stacje RTMS, kamerę obroto-wą, stację meteorologiczną oraz specjalistyczny komputer umożliwiający pracę w ciężkich warun-kach atmosferycznych. Rolą Mobilnego Centrum jest prowadzenie działań bezpośrednio w tere-nie, jego funkcjonalność pozwala na rozwinięcie w terenie punktu dowodzenia i przejęcie stero-wania systemem bezpośrednio w terenie.Zarząd Dróg Wojewódzkich w opisie przedmio-

tu zamówienia opracował nowatorski system informatyczny służący do zarządzania urządze-niami oraz prowadzenia wielowymiarowych ana-liz na podstawie danych pochodzących z urządzeń umieszczonych na obszarze objętym projektem. Na podstawie analizy dostępnego oprogramowa-nia stwierdzono, iż w przypadku projektu ISSRRP konieczne jest zbudowanie systemu informatycz-nego od podstaw – dedykowanego, co umożliwiło realizację założeń rozproszenia ruchu przy jedno-czesnej analizie stanu dróg, po których odbywa się ruch na Podhalu.

System informatyczny został rozszerzony o następujące elementy:• portal informacji drogowej – www.wtatry.eu

na którym dostępne są informacje pochodzą-ce z systemu, obrazy z kamer, narzędzia służące do planowania podróży uwzględniając warunki ruchumodelePodhala3Di2Dnaktórychwizu-alizowane jest natężenie ruchu,

• mobilnawersjaportalu,• aplikacjeGPS dla systemówAndroid, iOS,Win-

dows Mobile,• kanałyRSS,• profilnaportaluspołecznościowymFacebook.

System został przygotowany do świadczenia bezpłatnej usługi SMS, dzięki której zarejestrowani użytkownicy portalu otrzymywać będą informacje o warunkach ruchu panujących na Podhalu.

Cele projektuCelem bezpośrednim projektu jest wzrost bez-

pieczeństwa osób poruszających się po drogach

Fot.

Rob

ert

Mig

o

DROGI Budownictwo infrastrukturalne 1-2/2012 25

Podhala oraz zmniejszenie zatłoczenia na drogach w tym regionie, poprzez wdrożenie Inteligentne-go Systemu Sterowania Ruchem Regionu Podha-lańskiego, pozwalającego na stałe monitorowanie natężenia ruchu, warunków atmosferycznych, sta-nu nawierzchni dróg, zarządzanie ruchem oraz na bieżące informowanie użytkowników/kierowców o warunkach panujących na drogach Podhala.

Osiągnięcie celu bezpośredniego poniesie za sobą w konsekwencji osiągnięcie celów szczegółowych:• zwiększenieprzepustowościdrógregionupodha-

lańskiego,• poprawębezpieczeństwaruchudrogowegonaPodhalu,• skróceniaczasupodróżyizużyciaenergii,• poprawajakościśrodowiskanaturalnego,

• poprawa komfortu podróżowania i warunkówruchu kierowców, podróżujących transportem zbiorowym,

• redukcja kosztów związana z utrzymaniem i renowacją nawierzchni,

• zwiększeniekorzyściekonomicznychwregionie,• zwiększenieefektywnościzarządzaniakryzysowego,• udostępnieniezapomocąwielukanałówinforma-

cyjnych danych dotyczących sytuacji na drogach.Projekt został opracowany przez Zarząd Dróg

WojewódzkichwKrakowie.Autoremprojektu,kon-cepcji systemu oraz sposobu realizacji projektu jest Patryk Zakrzewski – specjalista ds. inżynierii ruchu ZDW w Krakowie – kierownik projektu.

Zapytaliśmy Patryka Zakrzewskiego, twórcę systemu, jak ocenia jego działanie w pierwszych tygodniach pracy.

Należyzacząćodtego,żebudowacałegosystemu,tzn.umieszczenienaobszarzeobjętymprojektemurządzeń, stworzenie systemu informatycznego zarządzającego systemem a właściwie budowa tego syste-mutrwałyzaledwie6miesięcy.Byłtookresciężkiejpracyiwielugodzinkonsultacjipomiędzyinwestorema wykonawcą. Trzeba także mieć na uwadze, że system pracuje na drogach, które są zarządzane zarówno przezZarządDrógWojewódzkichwKrakowiejakiprzezGeneralnąDyrekcjęDrógKrajowychiAutostrad.Wymagało to więc wypracowania porozumienia, na mocy którego możliwe będzie w ogóle działanie syste-mu. Z racji tego, że był to pierwszy taki projekt w Polsce musieliśmy przetrzeć szlaki, – co się udało.Systemzadziałał.Uruchomienieoficjalnemiałomiejsce18stycznia,natomiastprzezokoło10dniprzed

tą datą system był już gotowy do działania i analizowaliśmy to, co się z nim dzieje. Po uruchomieniu zaobserwowaliśmy,żeruchzwiększyłsięnatrasiealternatywnejdodrogikrajowejnr47czylinadrodzewojewódzkiejnr958,zaobserwowaliśmywzrostudziałupojazdówzinnychwojewództwporuszającychsięzarówno na kierunku Zakopane – Rabka Zdrój, jak i w kierunku przeciwnym. Cały czas monitorujemy dzia-łanie systemu, wyszukujemy miejsce gdzie należy zoptymalizować algorytmy jednocześnie pracujemy nad optymalizacją połączenia naszego systemu z systemem czasu przejazdu, jaki funkcjonuje na drogach krajo-wychnr7i47naodcinkuKraków–Zakopane,zktórymtosystememjesteśmypołączeniiwspółpracujemy.Należyzauważyć,iżobatesystemydziałająwodrębnysposób,systemGDDKiAdziaławoparciuoodczyttablic rejestracyjnych,naszsystemto60autonomicznychstacji radarowychrozmieszczonychnaobsza-rze dwóch powiatów, które dokonują precyzyjniejszego pomiaru oraz dostarczają większej ilości danych (gęstośćpotokuruchu,zajętośćpasów,prędkośćporuszaniasię,klasyfikacjapojazdówitp.).NaszsystemniebawemzostaniewzbogaconyopodsystemANPR,czylizbieżnyzsystememGDDKiA.Tympodsystemem„zamkniemy” punkty węzłowe, wtedy informacje o czasie przejazdu na odcinku Rabka Zdrój – Zakopane będąpochodziłyznaszegosystemumynatomiastbędziemyprzekazywaćdanedosystemu,GDDKiAdlaodcinka Rabka Zdrój – Kraków.