Integracja europejska

Integracja jest to proces tworzenia się pewnej całości z jakichś części,

zespolenia kilku elementów w jedną całość. Może ona obejmować różne

dziedziny życia społecznego np. gospodarkę, politykę. Każdy proces

integracji musi się opierać na określonych podstawach formalno-prawnych oraz instytucjonalnych.

Koncepcje integracji europejskiej po II wojnie światowej

Najważniejsze koncepcje współpracy europejskiej:

- koncepcja federacyjna

- koncepcja konfederacyjna

- koncepcja unionistyczna

Koncepcja federacyjna zakłada budowę tworu państwowego

podobnego do Stanów Zjednoczonych Ameryki („Stany

Zjednoczone Europy”), zastąpienie narodowych struktur

ponadnarodowymi organami federacyjnymi. Zwolennikami tej

koncepcji byli m.in. W. Churchill, W. Hallstein, P.H. Spaak oraz

K. Adenauer.

Koncepcja konfederacyjna zakłada budowę tzw. Europy Ojczyzn, a więc

współpracę rządów bez tworzenia ponadpaństwowych organów

wspólnotowych. Zwolennikami tej koncepcji byli Ch. de Gaulle oraz

Pius XII.

Koncepcja unionistyczna postuluje ograniczenie integracji europejskiej do współdziałania między rządami

suwerennych państw. Jej zwolennikami byli E. Bevin (były

brytyjski minister spraw zagranicznych) oraz C. Attlee (były

brytyjski premier).

Geneza europejskich tendencji zjednoczeniowych.

Tendencje zjednoczeniowe Europy mają swoje korzenie we wspólnej

historii i w kulturze narodów.

W okresie od I w. n.e. większa części Europy Zachodniej znajdowała się

w Zasięgu wpływów Imperium Rzymskiego. Ta ekspansja spowodowała wytworzenie się wspólnoty kulturowej

i gospodarczej. Istotne znaczenie dla poczucia jedności miała też ekspansja

religii chrześcijańskiej

Karol Wielki (742-814) król Franków z dynastii Karolingów, koronowany w 800r. na cesarza, toczył wiele wojen i narzucał

podbitym państwom wiarę chrześcijańską. Jego państwo miało być uniwersalnym

imperium chrześcijańskim.

Otton III (980-1002) pragnął utworzyć jedno europejskie państwo składające się

z 4 równorzędnych części Galii, Słowiańszczyzny, Germanii i Italii.

Pierre Dubois (ok. 1250-1321) proponował utworzenie federacji europejskich państw

chrześcijańskich.

Jerzy z Podeibradów (1420 – 1471), król czeski proponował utworzenie Ligi Pokoju

– zgromadzenia przedstawicieli książąt chrześcijańskich dla utrzymania pokoju

Henryk IV (1553 – 1610), król Francji stworzył plan całkowitej rekonstrukcji

Europy, w wyniku czego miało powstać 15 państw. Warunkiem pokoju miała być

tolerancja religijna wobec protestantyzmu (pominął jednak prawosławie, czyli

Wschód). Organem naczelnym miała być Rada Generalna złożona z delegatów

państw członkowskich.

Wiliam Penn (1644 – 1718) zaproponował utworzenie instytucji zbliżonej do

Parlamentu Europejskiego.

Napoleon Bonaparte (1769 – 1821), cesarz Francuzów, chciał zintegrować Europę

siłą, a podbitym państwom narzucić francuskie prawodawstwo i rozwiązania

ustrojowe, m.in. słynny Kodeks Napoleona.

Fredrich Naumann (1860-1919), niemiecki duchowny i polityk, zajmował się

projektami integracji Europy Środkowej. W 1915 r. wydał publikację Mitteleuropa, w której proponował federację krajów tej części Europy (bardziej gospodarczą niż

polityczną) pod przewodnictwem Niemiec.

Richard Coudenhove-Kalergi (1894-1972), hrabia i polityk austriacki, był

organizatorem tzw. ruchu paneuropejskiego, który miał na celu

integrację Europy Zachodniej. W 1923 r. założył Unię Paneuropejską, a w 1948 r.

Ruch Europejski.

Przyczyny Integracji europejskiej

W Europie po II wojnie światowej idee integracji znacznie się ożywiły. Do

przyczyn zintensyfikowania wysiłków zjednoczeniowych zaliczały się takie

czynniki jak:

- nawiązanie współpracy między państwami europejskimi, co było warunkiem

udzielenia pomocy finansowej przez Stany Zjednoczone w ramach planu Marshalla.

- obawa przed wybuchem w przyszłości wojny między państwami Europy (uznano,

że jedynie integracja gospodarczo-polityczna może zapobiec zbrojnym

konfliktom).

- chęć szybszego zwalczenia głodu oraz restrukturyzacji gospodarek zrujnowanych

przez wojnę, co było możliwe dzięki działaniom integracyjnym.

- dążenie państw europejskich do odzyskania dawnej pozycji na świecie,

którą utraciły w wyniku II wojny światowej.

Ojcowie zjednoczonej Europy

Wśród wielu polityków bardzo zasłużonych dla zjednoczenia Europu kilku odegrało rolę szczególną.

Nazywamy ich ojcami zjednoczonej Europy.

Robert Schuman(1886-1963),

który w latach 1947-1948 pełnił funkcję

premiera, od 1948 do 1953 roku ministra

spraw zagranicznych Francji. W latach

1958-1960 był przewodniczącym

Europejskiego Zgromadzenia Parlamentarnego.

Właściwym twórcą dokumentu nazwanego

planem Schumana był

Jean Monnet (1888-1979),

francuski polityk i przedsiębiorca. W latach

1919-1923 pełnił funkcję zastępcy sekretarza

generalnego Ligi Narodów. W 1955 roku

stworzył komitet na rzecz Stanów Zjednoczonych Europy. Za swoją działalność w 1976 roku otrzymał od szefów rządów państw EWG tytuł Obywatela Europy.

Duży wkład w dzieło integracji europejskiej miałrównież polityk niemiecki

Konrad Adenauer(1876-1967). Ten działacz chrześcijańsko-demokratyczny i prawnik w latach 1917-1933 pełnił funkcjęnadburmistrza Kolonii. W latach 1949-1963 byłkanclerzem RFN, jednocześnie w latach 1951-1955 pełnił funkcję ministra sprawzagranicznych. W maju 1950 roku bez wahaniaopowiedział się za realizacją planu Schumana,dzięki czemu mogła powstać EWWiS, a następnieWspółtworzył EWG i Euratom.

Ważną rolę odegrał także Paul Henri Spaak(1899-1972),

polityk belgijski, działacz socjaldemokracji. W latach1947-1949 był premierem, a w latach1961-1965 wicepremierem Belgii, a takżedwukrotnym ministrem spraw zagranicznych(1938-1939; 1946). Został pierwszymprzewodniczącym Zgromadzenia Ogólnego ONZ.Był współinicjatorem Beneluksu-unii gospodarczejBelgii, Holandii i Luksemburga, a takżewspółzałożycielem NATO (w latach 1957-1961

był sekretarzem generalnym tej organizacji)

Współtwórcą Rady Europy oraz EWWiS byłAlcide De Gasperi(1881-1954),

polityk, premier Włoch w latach 1945-1953,działacz włoskiej Partii Ludowej, która poprzedzałaChrześcijańską Demokrację.

Inspiracją De Gasperiego do działań zmierzających kuintegracji europejskiej były przede wszystkim jegoprzekonania religijne. W swoim życiu kierował się katolickąnauką społeczną. W 1993 roku w Trydencie rozpoczął sięproces beatyfikacji De Gasperiego.

Rozwój terytorialny Unii Europejskiej

9 maja 1950 plan Roberta Schumana

1951-> 23 lipca 1952 Francja, RFN, Włochy, Belgia,

Holandia, Luxemburg

1972->1973 Wielka Brytania, Dania, Irlandia

(rozszerzenie na północ)

1979->1981 Grecja

1985->1986 Hiszpania, Portugalia

(rozszerzenie na południe)

1990 Niemcy

1994->1995 Szwecja, Finlandia, Austria

(rozszerzenie skandynawskie)

2003-1maja 2004 Estonia, Łotwa, Litwa, Polska, Czechy, Słowacja, Węgry, Słowenia, Cypr, Malta,

(rozszerzenie na wschód)

2005->2007 Bułgaria, Rumunia

W 2005 roku podjęto negocjacje akcesyjne z Chorwacją i Turcją.

Od 2005 roku status państwa kandydującego ma

Macedonia.