26 Pod Parasolem grudzień 2015

TemaT numeru

Wiatr zmian…Gama usług, jakie elektrownie wiatrowe mogą świadczyć dla całego systemu elek-troenergetycznego, jest coraz większa. Wiatraki, kojarzone zazwyczaj z wytwa-rzaniem energii elektrycznej z wiatru, mogą być wykorzystywane także do m.in. regulacji częstotliwości i napięcia, reduk-cji mocy czynnej, czy kompensacji mo-cy biernej. Według raportu opracowa-nego przez koncern EDF pt.: „Technical and economic analysis of European elec-tricity system with 60% renewables” zmien-ne generacje OZE uzależnione od wa-runków atmosferycznych oraz stabilna generacja konwencjonalna będą się na-wzajem uzupełniać. To właśnie energe-tyka konwencjonalna najlepiej nadaje się do bilansowania i  równoważenia zmiennej charakterystyki pracy źródeł odnawialnych. Dziś kraje promujące OZE, takie jak np. Niemcy, odchodzą od ener-gii słonecznej i skłaniają się ku energe-tyce wykorzystującej siłę wiatru. W latach 2006–2013 farmy wiatrowe w Niemczech otrzymały trzykrotnie mniej dotacji rzą-dowych niż elektrownie słoneczne, a ich udział w produkcji energii elektrycznej był prawie dwukrotnie większy niż foto-woltaiki. Dlatego od dwóch lat rząd nie-miecki mocno ograniczył wsparcie fi-nansowe dla energii słonecznej.

Polskie wiatrakiW pierwszych latach XXI w. nastąpił dy-namiczny rozwój energetyki wiatrowej w Polsce. Według danych Urzędu Regu-lacji Energetyki na początek październi-

ka 2015 roku w Polsce mieliśmy 981 in-stalacji wiatrowych (zarówno pojedyncze turbiny, jak i duże farmy) o łącznej mocy 4117,4 MW. Energetyka wiatrowa w Pol-sce rozwija się od początku lat 90. XX

Farmy, w których hula wiatrSpośród odnawialnych źródeł energii energetyka wiatrowa odgrywa ważną rolę w europejskiej strategii rozwoju gospodarki niskoemisyjnej. Nikogo już nie dziwią opracowania pokazujące przyszłość europejskiego systemu elektroenergetycznego, w którym OZE będą mieć 60 proc. udziału, z czego energia z wiatru będzie mieć swój znaczący udział. GK PGE, zgodnie ze światowym trendem, inwestuje w energetykę wiatrową. Dowodzi temu Lotnisko – nasza najnowsza farma wiatrowa.

Lotnisko

Fot.

Arch

iwum

PG

E SA

27grudzień 2015 Pod Parasolem

TemaT numeru

wieku. Pierwszy wiatrak postawiono w 1991 r. przy wcześniej już istniejącej Elektrowni Wodnej w Żarnowcu. Obec-nie w miejscu tym znajduje się farma wiatrowa Lisewo. Miejsc w Polsce, w któ-rych mogą powstać elektrownie wiatro-we, jest niewiele. Do takich zalicza się rejon Bałtyku, Suwalszczyznę i Podkar-pacie. Najbardziej wietrzne są okolice Pucka i Darłowa, tam też wiatraków jest najwięcej. W Polsce sezonową średnią prędkość wiatru określa się w granicach 2,8–4 m/s. Tymczasem, minimum nie-zbędne do sprawnej pracy urządzeń prą-dotwórczych wiatraków to górna grani-ca tego zakresu. Cisza wietrzna to w naszym kraju dość często spotykane zjawisko. A jak wiadomo, brak wiatru – oznacza brak prądu. Mimo to energia pozyskiwana z wiatru sukcesywnie zwięk-sza swój udział w całkowitej produkcji energii. Tylko od początku XXI wieku ener-getyka wiatrowa rozwija się w tempie 20–30% rocznie (źródło: Wikipedia).

Wiatrowi giganci W 2014 roku krajami produkującymi naj-więcej energii z elektrowni wiatrowych były Stany Zjednoczone (184 TWh), Chi-ny (158 TWh), Niemcy (56 TWh) i Hisz-pania (52 TWh). Natomiast wśród państw, w których energetyka wiatrowa dostar-

czała największy procent energii elek-trycznej, znalazły się Dania – 41,4 proc., Portugalia – 22, proc., Irlandia – 20,4 proc. i Hiszpania – 18,8 proc. (BP Statistical World Energy Review, 20 czerwca 2015 r.).

Farma wiatrowa, co lata?W kontekście OZE wiele mówi się o ener-getyce wiatrowej jako jednej z najbar-dziej opłacalnych technologii wśród zie-lonej energii. O  lądowych i  morskich farmach wiatrowych głośno w branży energetycznej od wielu od lat. Ale na świecie dzieją się takie rzeczy, które mo-gą zadziwić niejednego. Przed kilkoma laty Stany Zjednoczone obiegła wieść o… latającej elektrowni wiatrowej. Inży-nierowie i naukowcy pracujący dla ame-rykańskiej firmy technologicznej Makani Power już w 2011 r. opracowali nieco-dzienne rozwiązanie do wytwarzania energii wiatrowej. Rozwiązanie to o na-zwie Airborne Wind Turbine (AWT) skła-da się z samodzielnie latających samo-lotów bezpilotowych, które w trakcie lotu pozyskiwały energię. Każda maszy-na – Makani M1 to trójkadłubowy śred-niopłat o rozpiętości skrzydeł 7,92 m i wa-dze 54,5 kg. Po dolnej i górnej stronie trzech kadłubów umieszczone są wysię-gniki ze śmigłami o dużym promieniu. Ten inteligentny samolot startuje auto-

matycznie, jeśli na wysokości 200 m szyb-kość wiatru przekroczy 3,5 m/s. Sama maszyna ma konstrukcję kadłubów z kom-pozytu węglowego, natomiast skrzydła – konstrukcję żeberkową z pokryciem z lekkiego kompozytu, co zapewnia im elastyczność i jednocześnie wytrzyma-łość. Śmigła mają specjalnie wyprofilo-wane łopaty. Pozwala im to uzyskiwać duży ciąg w stosunku do powierzchni. Testy maszyny przeprowadzono nie by-le gdzie, bo w dawnej bazie lotnictwa Marynarki Wojennej USA w Oakland w Ka-lifornii. Jak twierdzą naukowcy, takie la-tające turbiny wiatrowe mogłyby być instalowane na brzegu morskim, gdzie wiatry są stabilne i dość silne przez więk-szą część roku.

…co pływa?Najnowszym odkryciem jest jednak nie to co w powietrzu, ale to, co na morzu. Całkiem niedługo, bo w 2017 r. ma po-wstać pierwsza na świecie pływająca farma wiatrowa. Gdzie? W Europie, u wy-brzeży Szkocji. Ma ją wybudować nor-weski koncern Statoil. Firma planuje za-instalować farmę wiatrową o mocy 30 MW na pływających strukturach zlokalizo-wanych w Buchan Deep, w odległości 25 km od wybrzeży Szkocji. Farma za-pewni energię dla ok. 20 tys. gospodarstw

Karwice

Fot.

Arch

iwum

PG

E SA

28 Pod Parasolem grudzień 2015

2015 r. • FarmawiatrowaLotniskoo mocy 90 MW

to najnowsza, otwarta 1 grudnia br. i zarazem największa inwestycja Grupy PGE w segmen-cie energetyki odnawialnej, a jednocześnie największa farma wiatrowa uruchomiona w tym roku w Polsce. Inwestycja jest warta blisko 520 mln złotych. Znajduje się w woje-wództwie pomorskim, w miejscowości Ko-paniewo na terenie dawnego lotniska woj-skowego. Składa się z 30 turbin Alstom ECO 110, każda o mocy nominalnej 3 MW. Pro-gnozowana produkcja energii elektrycznej uzyskana z tej farmy to ponad 200 tys. MWh rocznie, co pozwoli uniknąć emisji ok. 235 tys. ton CO2 rocznie. Cały obszar farmy wiatrowej Lotnisko obejmuje powierzchnię ok. 550 ha, na których znajduje się ponad 9 km dróg dojazdowych łączących nowo oddaną elek-trownię z działającą po sąsiedzku i również należącą do PGE farmą wiatrową Wojciecho-wo o mocy 28 MW.

• ElektrowniaKarwiceto farma wiatrowa zlokalizowana w gminie Malechowo w wo-jewództwie zachodniopomorskim. Składa się z 16 siłowni General Electric o mocy no-minalnej 2,5 MW każda. Zakładana roczna produkcja energii elektrycznej kształtować się będzie na poziomie co najmniej 121 tys. MWh brutto, co pozwoli uniknąć emisji 100 tys. ton CO2 rocznie. Oficjalne otwarcie farmy wiatrowej Karwice odbyło się 22 września br. Projekt o wartości 289 mln zł jest współ-finansowany z funduszy europejskich.

2014 r. • ElektrowniaWiatrowaWojciechowo o mo-

cy 28 MW licząca 14 turbin wiatrowych typu V90 firmy Vetsas o mocy 2 MW każda. Zlo-kalizowana jest na terenie wsi Wojciechowo w gminie Wicko, w powiecie lęborskim, w wo-jewództwie pomorskim.

2013 r. • ElektrowniaWiatrowaResko I o mocy

14 MW, składa się z 7 turbin wiatrowych typu G90 firmy Gamesa o mocy 2 MW każda. Zlo-kalizowana jest na terenie gminy Resko, w po-wiecie łobeskim, województwo zachodnio-pomorskie.

2012 r. • ElektrowniaWiatrowaPelplinma moc 48

MW. Składa się z 24 turbin wiatrowych typu G90 firmy Gamesa o mocy 2 MW każda. Obiekt zlokalizowany ok. 50 km na południe od Gdań-ska w gm. Pelplin, powiat tczewski, woje-

wództwo pomorskie. Projekt „Budowa farmy wiatrowej o mocy 48 MW w gminie Pelplin” był współfinansowany przez Unię Europejską ze środków Funduszu Spójności w ramach Programu Infrastruktura i Środowisko.

• FarmaWiatrowaŻuromin o mocy 60 MW składa się z 30 turbin wiatrowych typu G90 firmy Gamesa o mocy 2 MW każda. Zlokali-zowana jest na terenie gmin Kuczbork-Osa-da, Żuromin, Lubowidz, w powiecie żuro-mińskim, województwo mazowieckie.

2009 r.• ElektrowniaWiatrowaKarniceI – to no-

woczesna farma wiatrowa, znajduje się w wo-jewództwie zachodniopomorskim, na tere-nie gminy Karnice (powiat gryficki). Farma wiatrowa Karnice I składa się z 13 elektrowni wiatrowych typu Siemens SWT-2.3-93 o łącz-nej mocy 30 MW.

• ElektrowniaWiatrowaGalicjato nowo-czesna farma wiatrowa uruchomiona w dru-giej połowie 2009 roku, zlokalizowana w wo-jewództwie podkarpackim, na terenie gmin Orły i Żurawica (powiat przemyski). Farma wiatrowa Galicja składa się z 6 elektrowni wiatrowych typu Gamesa G 87 o łącznej mo-cy 12 MW.

2007 r.• ParkWiatrowyKamieńskliczący 15 tur-

bin o mocy 2 MW każda. Elektrownia usy-tuowana na Górze Kamieńsk w okolicach Bełchatowa. Jest to pierwsza tego typu in-westycja zrealizowana przez GK PGE Ener-gia Odnawialna.

• FarmaWiatrowaLakeOstrowo–Jagniąt-kowo zlokalizowana jest w województwie zachodniopomorskim, na terenie gminy Wolin (powiat kamieński). Farma wiatrowa Lake Ostrowo składa się z 17 elektrowni wia-trowych typu Vestas V 90 o łącznej mocy 30,6 MW.

• ElektrowniaWiatrowaMalbork znajduje się w województwie pomorskim, na terenie gminy Sztum. Składa się z 12 elektrowni wia-trowych typu GE Wind Energy 1,5 sl, o łącz-nej mocy 18 MW.

2006 r.• FarmaWiatrowaKisielice w wojewódz-

twie warmińsko-mazurskim, na terenie gmi-ny Kisielice (powiat iławski). Farma wiatrowa Kisielice składa się z 27 elektrowni wiatro-wych typu GE Wind Energy 1,5 sl, o łącznej mocy 40,5 MW

domowych. Rozpoczęcie inwestycji spo-dziewane jest pod koniec 2017 roku. Pilotażowa farma zajmie obszar ok. 4 km kw. i zlokalizowana będzie na głęboko-ści 95–120 metrów. Średnia prędkość wiatru w tym rejonie Morza Północnego wynosi ok. 10 metrów na sekundę. Za-instalowane już w Europie moce wy-twórcze morskich farm wiatrowych prze-kraczają 10 GW, a światowy potencjał tego segmentu rynku do 2030 roku to nawet 100 GW. Z nieruchomymi turbi-nami, morskie farmy mogą być lokali-zowane na głębokości 20–50 metrów. Dzięki strukturom pływającym, możliwa będzie ekspansja na znacznie głębszych wodach.

Farmy wiatrowe w GK PGEA jak w tej skali światowej wygląda sy-tuacja na naszym podwórku? Istotnym elementem działalności PGE Energia Odnawialna jest rozwój energetyki wia-trowej. Farmy wiatrowe naszej grupy położone są w województwach: zachod-niopomorskim, pomorskim, mazowiec-kim, łódzkim i podkarpackim. Dwanaście elektrowni wiatrowych o łącznej mocy 441 MW to ciągle dla nas mało. Dlatego do końca 2015 roku planujemy urucho-mienie dwóch kolejnych elektrowni wia-trowych Resko II (76 MW) oraz Kisielice II (12 MW). Po ich uruchomieniu łączna moc zainstalowana w lądowej energe-tyce wiatrowej osiągnie 529 MW. Po-nadto prowadzone są działania w ra-mach projektu pierwszej morskiej farmy wiatrowej.

Anna Kwolek

PGE SA

Marek Maciaś

PGE Energia Odnawialna SA

TemaT numeru