„Ignacy Jan Paderewski – polityk czy muzyk?”

(opracowała mgr Urszula Paniczek – nauczyciel muzyki w Zespole Szkół Sportowych w Radlinie)

Pytanie, na które można znaleźć wiele różnych odpowiedzi. Nazwisko Paderewskiego nie schodziło z ust wielu pokoleń. Dla tych, którzy nic nie wiedzieli o muzyce był wzorem doskonałego pianisty, dla tych, którzy nic nie wiedzieli o Polsce uosobieniem płomiennego Polaka. Choć za jego życia ogłoszono go nieśmiertelnym, sława jego umarła wraz z tymi, którzy go znali. Ostatecznie okazało się, że jest tylko jednym ze zwykłych śmiertelników, których czas przemija. Rok 2001 został poświęcony właśnie jemu. Dlatego też 60 –ta rocznica śmierci Paderewskiego stała się doskonałą okazją, aby przybliżyć dzieciom tę interesującą postać.

W związku z tym w Zespole Szkół Sportowych im. KEN w Radlinie 29.01.2002r został zorganizowany Wodzisławski Powiatowy Konkurs Monograficzny poświęcony życiu i twórczości Ignacego Jana Paderewskiego. Już od listopada 2001r. młodzież zbierała materiały, płytotekę i przygotowywała się wraz ze swoimi opiekunami do konkursu. Została podana przez organizatora konkursu bibliografia, która miał umożliwić poznawanie postaci Paderewskiego – H. Opieński „Ignacy Jan Paderewski” PWN 1970r; B. Muchenberg – „Pogadanki o muzyce” cz.II PWN 1999r.; J.Mechanisz „Poczet kompozytorów polskich” WSIP 1993r.; A. Zamoyski – „Paderewski”; A. Chodkowski- „Encyklopedia muzyki” PWN 1995r.; A. Piber –„Droga do sławy” PIW 1982r.; strony internetowe: www.onet.pl, www.republika.pl/_10, www.wiem.onet.pl, www.wp.pl (szukaj – Paderewski), Multimedialna Encyklopedia Powszechna 2001r. Należy również podkreślić fakt, iż wiele dzieł Paderewskiego jest nagranych na płytach analogowych, które obecnie nie wykazują dobrej jakości dźwiękowej, zaś poszukiwania nagrań na płytach CD graniczą prawie z cudem. Dlatego też podane strony internetowe miały ułatwić szybszy dostęp uczniom do plików muzycznych, które tam się znajdują. Uczestnicy byli finalistami wewnątrzszkolnego konkursu, który obejmował test przygotowany przez każdego opiekuna samodzielnie. Chęć udziału w konkursie wyraziły szkoły z Radlina, Wodzisławia Śl., Pszowa, Turzy Śl., które były prezentowane przez 2- osobowe drużyny. Zarówno klasy szóste szkoły podstawowej jak i klasy pierwsze gimnazjum miały możliwość reprezentowania swojej szkoły.

Program nauczania przedmiotu „ sztuka - muzyka” dla klasy VI szkoły podstawowej zakłada realizację zagadnienia „Pieśni patriotyczne i historyczne” a w związku z tym znajomość ważnych i dość istotnych dla rozwoju muzyki oraz polskości kompozytorów.

Postać Paderewskiego stała się inspiracją do stworzenia testu teoretycznego, testu z zakresu słuchania muzyki oraz krzyżówki. Drużyny stosowały różną taktykę opanowania materiału. Jedna osoba tylko i wyłącznie słuchała utworów, druga zaś analizowała życiorys kompozytora. Inna drużyna rozpoznawała w nim i muzyka i polityka - właśnie taki podział został przez nich przyjęty. Finaliści zostali nagrodzeni ciekawymi albumami i płytami CD.

Nowy przedmiot, który funkcjonuje już od 3 lat w szkołach – „sztuka” i tym razem stał się inspiracją do korelacji muzyki i plastyki. Uczniowie na lekcjach plastyki tworzyli impresje malarskie do muzyki Paderewskiego. Doskonałe próbki tych prac mogli zobaczyć uczestnicy konkursu na zorganizowanej wystawie.

Poniższe pytania są propozycją dla nauczycieli, którzy chcieliby przybliżyć zarówno sobie jak i młodzieży tę ciekawą i intrygującą postać. Każdy z uczestników ma do rozwiązania 18 pytań otwartych i zamkniętych oraz wypełnia zadania z luką w tekście. Tekst słuchowy wymaga od dziecka dokładnej znajomości twórczości muzycznej Paderewskiego a uzupełnieniem i również doskonałym sprawdzeniem swoich wiadomości jest krzyżówka składająca się z 14 haseł. Na rozwiązanie zarówno krzyżówki jak i części teoretycznej uczniowie mają 90 minut. Test słuchowy realizowany jest na bieżąco tzn. nauczyciel prezentuje fragment utworu, po czym uczniowie mają około 1 min. na podanie prawidłowej odpowiedzi. Każda dobra odpowiedź jest punktowana. Prawidłowe odpowiedzi wraz z punktacją podane są w kluczu odpowiedzi.

DROGI UCZNIU! Otrzymujesz test sprawdzający znajomość życia i twórczości I. J. Paderewskiego składający się z 18 pytań teoretycznych, 10 pytań słuchowych oraz 14 pytań zawartych w krzyżówce. Prawidłowe rozwiązanie zadań daje ci możliwość uzyskania takiej ilości punktów, jaka jest podana w nawiasie pod każdym zadaniem. W przypadku krzyżówki każde hasło jest punktowane oddzielnie. W przypadku błędnej odpowiedzi lub jej braku (niepełna odp.) otrzymujesz 0 pkt. W zależności od ilości zdobytych pkt. uzyskujesz ocenę:

bardzo dobry 92 - 78 dobry 77 - 64

dostateczny 63 - 50

dopuszczający 49 - 37

niedostateczny 36 - 0

Czas, którym dysponujesz wynosi 90 minut.

POWODZENIA! 1. Podaj dokładną datę urodzin i śmierci I. J. Paderewskiego (dzień, miesiąc, rok,

miejscowość).................................................................................................................................... ..........................................................................................................................................................

(2 pkt) 2. Uzupełnij poniższy tekst:

„I. J. Paderewski był synem .............. ................................ administratora dóbr rodzinny....................................... oraz .................................... ........................, córki zesłanego na ......................................... profesora Uniwersytetu .................................................

(5 pkt) 3. W którym roku i gdzie Paderewski rozpoczął fachowa edukację muzyczną? Podaj 4 imiona

i nazwiska pedagogów, u których wtedy uczył się..........................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................

( 5pkt) 4. Zakreśl 2 nazwiska słynnych malarzy, którzy wykonali portret Paderewskiego:

Alma- Tadema Aleksander Michałowski Burne Jones Pablo Picasso

( 2pkt) 5. Paderewski władał biegle 6 językami. Zaznacz właściwe.

Rosyjski Chiński Niemiecki Francuski Włoski Angielski Czeski Polski Hiszpański Grecki Portugalski

(6 pkt)

2

6. Dla kogo (imię i nazwisko) i gdzie Paderewski skomponował „Krakowiaka fantastycznego”.............................................................................................................................. ......................................................................................................................................... ( 2pkt)

7. Na który rok przypada pierwsze tournee koncertowe Paderewskiego? Podaj datę oraz jego

trasę.................................................................................................................................................. .........................................................................................................................................................

(2 pkt) 8. Uzupełnij poniższy tekst:

„Swą wiedzę kompozytorską Paderewski pogłębił w .......................... u ..................................... i ..........................., a studia pianistyczne w ................................. u pianisty- pedagoga ...........................................................

(5 pkt) 9. W jakim dziele (podaj datę jego powstania) Paderewski wykorzystał melodie góralskie

wykonywane przez słynnego góralskiego skrzypka Bartka Obrochty?............................................................................................................................................................................................... ....................................................................................................

(2 pkt) 10. Gdzie i kiedy (podaj datę) Paderewski wypowiedział słowa:

„Dzieło, na które patrzymy nie powstało z nienawiści. Zrodziła je miłość głęboka do Ojczyzny, nie tylko w jej minionej wielkości dzisiejszej niemocy, lecz i w jasne silnej przeszłości”......................................................................................................................................... .............................................................................................................................................................

( 2 pkt) 11. W jakim okresie czasu Paderewski odbył pierwsze powojenne tournee koncertowe? Podaj lata,

miejsca oraz kwotę, jaką uzyskał po występach. ..........................................................................................................................................................................................................................................................................................................................

( 3 pkt) 12. W którym roku (podaj dokładną datę) prochy Paderewskiego zostały przewiezione do Polski

(dokładne miejsce)?.......................................................................................................................... ............................................................................................................................................................

( 2 pkt) 13. J. Paderewski zagrał w filmie, w którym zarejestrowano kilka utworów w jego wykonaniu.

Podaj jego tytuł, rok powstania oraz producenta ........................................................................ ..........................................................................................................................................................

( 3 pkt) 14. Uzupełnij tekst:

„Paderewski w 1938r roku wraz z pianistą ................... .................................. i muzykologiem .............................. ................................ przygotował do druku kompletne wydanie „................. .........................” ............................

(4 pkt) 15. W redakcji, jakiej gazety debiutował Paderewski jako

recenzent?......................................................................................................................................... ( 1 pkt)

16. Wymień 4 nazwiska (imiona również) uczniów Paderewskiego.................................................. ............................................................................................................................................................. .............................................................................................................................................................

( 4 pkt) 17. Jak nazywał się niemiecki choreograf (imię i nazwisko), który ułożył tańce góralskie do I aktu

opery „Manru”?................................................................................................................................ ( 1pkt)

18. Podaj dokładną datę wraz z miejscowością premiery i prapremiery opery „Manru” ........................................................................................................................................................................................................................................................................................................................... ( 4 pkt)

3

1. Podaj tytuł wysłuchanego utworu. Jaka formę muzyczną prezentuje to

dzieło?....................................................................................................................................................................................................................................................................................................

( 2 pkt)

2. Podaj dokładny tytuł wysłuchanego utworu (wraz z opusem i numerem) ....................................................................................................................................

(1 pkt)

3. Podaj dokładną nazwę dzieła, jego część. Na jakiej melodii oparty jest motyw tej części?....................................................................................................................................................................................................................................................................................................

( 3 pkt) 4. Wysłuchaj utwór. Podaj dokładną nazwę, część oraz datę powstania

dzieła......................................................................................................................................................................................................................................................................................................

(3 pkt)

5. Podaj nazwę utworu. Z jakiego większego dzieła pochodzi ten fragment?.......................................................................................................................................

( 2 pkt)

6. Podaj dokładną nazwę dzieła oraz formę muzyczną, jaka jest prezentowana.................................................................................................................................

( 2 pkt)

7. Wysłuchaj utwór. Podaj tytuł wraz z opusem oraz część dzieła..............................................................................................................................................

( 2 pkt)

8. Podaj dokładną nazwę dzieła wraz z opusem, jego część wraz z określeniem jej właściwego tempa oraz nazwę instrumentów grających „motyw przewodni” ........................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................

( 3 pkt)

9. Podaj tytuł i część oraz opus wysłuchanego utworu .......................................................................................................................................................

( 2 pkt)

10. Jakie dwa tańce zostały wykorzystane przez Paderewskiego w wysłuchanym utworze? Wymień je i podaj dokładną nazwę dzieła wraz z opusem ................................................................................................................................................................................................................................................................................................................

( 3 pkt)

4

1. 2.

3. 4.

5. 6.

7. 8.

9. 10.

11. 12.

13. 14.

1. Imię syna Paderewskiego. 2. Nietypowy instrument perkusyjny wykorzystany w operze „Manru”. 3. Nazwisko francuskiego poety, na którego tekstach oparty jest cykl 12 pieśni op. 22. 4. Imię muzyka, nauczyciela z zakresu góralszczyzny. 5. Nazwa 3 willi współtworzonych w Zakopanem- Kościelisku. 6. Nazwisko aktorki, którą poznał w Zakopanem. 7. Nazwisko osoby, która jako pierwsza wykonała publicznie koncert fortepianowy

Paderewskiego. 8. Dla kogo został skomponowany Menuet G- dur? 9. Pod czyim kierunkiem została wykonana polska premiera opery „Manru”? 10. Nazwa szwajcarskiej posiadłości Paderewskiego. 11. Imię dziewczyny, która poślubiła cygana Manru. 12. Nazwisko pierwszej żony Paderewskiego. 13. Nazwisko drugiej żony Paderewskiego. 14. Jaka forma muzyczna została wykorzystana w II części opery „Manru”?

HASŁO:................................................................................................

5

6

KLUCZ ODPOwIEDZI

TEST TEORETYCZNY 1. 06.11.1860r Kuryłówka na Podolu; 29. 06. 1941r w nowojorskim hotelu Buckingham USA –

2 pkt. 2. Jana Paderewskiego; Iwanowskich; Polikseny z Nowickich; Syberię; Wileńskiego – 5 pkt. 3. Rudolf Strobol; Józef Śliwiński; Juliusz Janotha; Paweł Schlotzer; 1872r Instytut Muzyczny

w Warszawie – 5 pkt. 4. Alma Tadema; Burne Jones – 2 pkt. 5. Rosyjski; niemiecki; francuski; angielski; polski; hiszpański – 6 pkt. 6. Helena Modrzejewska; Zakopane – 2pkt. 7. 1890r ; (Francja Anglia Belgia Holandia Niemcy) – 2 pkt. 8. Berlin; Friedrich Kiel; Heinrich Urban; Wiedeń; Teodor Leszetycki – 5 pkt. 9. „Album tatrzańskie“; 1884r – 2pkt. 10. 15. 07. 1910r – Kraków; 500 rocznica bitwy pod Grunwaldem, sfinansował projekt i budowę

pomnika –2pkt. 11. 1922/1923; Ameryka i Europa; pół miliona dolarów – 3 pkt. 12. 05.07.1992r.; krypta warszawskiej katedry św. Jana – 2pkt. 13. „Sonata księżycowa”; 1936r; produkcja amerykańska – 3pkt. 14. Józef Turczyński; Ludwik Bronarski; „Dzieła Wszystkie”; Chopin – 4 pkt. 15. „Echo Muzyczne i Teatralne” – 1pkt. 16. Henryk Sztompka; Stanisław Szpinalski; Piort Perkowski; Witold Małcużyński; Zygmunt Dygat;

Władysław Kędra – 4 pkt. 17. August Berger – 1pkt. 18. Lwów; 08.06.1901r – premiera; Drezno; 29.05.1901r – prapremiera – 4 pkt.

TEST SŁUCHOWY 1. „Dudziarz”; pieśń – 2 pkt. 2. „Krakowiak Fantastyczny H - dur op.14 nr 6 – 1pkt. 3. Symfonia h-moll „Polonia” op. 24; cz. III; „Jeszcze Polska nie zginęła” – 3 pkt. 4. Koncert fortepianowy a-moll op.17; cz.I; 1888r – 3 pkt. 5. Menuet; z cyklu „Humoreski koncertowe” – 2 pkt. 6. Wariacje i fuga es – moll op. 23; wariacje - 2 pkt. 7. Sonata fortepianowa es – moll op. 21; cz. I - 2 pkt. 8. Symfonia h – moll op. 24; cz. I Allegro vivace e molto appasionato; motyw przewodni – 4

kontrabasowe sarusofony i tonitruon – 3 pkt. 9. Koncert fortepianowy a – moll op. 24; cz. III – 2 pkt. 10. Fantazja polska op. 19; oberek; krakowiak – 3 pkt.

KRZYŻÓWKA 1. Alfred 2. Kowadło 3. Mendés 4. Bartuś 5. Manru 6. Modrzejewska 7. Jessipow 8. Chałubiński 9. Pawlikowski 10. Riond – Bosson 11. Ulana 12. Korsakówna 13. Górska 14. Kołysanka

Ilość punktów za rozwiązanie krzyżówki – 14.