Rynek wierzytelności i perspektywy jego rozwoju

do roku 2014

Marcin PeterlikInstytut Badań nad Gospodarką Rynkową

27 października 2010 r.

Naturalne zjawisko w każdej gospodarce… …ale mające szereg negatywnych skutków:- zatory płatnicze ze wszystkimi ich

konsekwencjami ,- wzrost cen usług (wszyscy płacą za

niepłacących),- wyłączenie części konsumentów z „obiegu

gospodarczego” (rejestry dłużników) i ograniczenie popytu

SPOWOLNIENIE WZROSTU

GOSPODARCZEGO

Nieregulowanie zobowiązań

Rok 1999 – powstanie pierwszych firm obsługujących wierzytelności masowe (w systemie inkaso)

Rok 2003 – pierwsze transakcje handlu portfelami wierzytelności masowych

Rok 2003 – powstanie Biur Informacji Gospodarczej (BIG)

Rok 2010 – nowa ustawa o BIG

Rozwój rynku windykacji w Polsce

Z punktu widzenia charakteru wierzytelności:wierzytelności gospodarcze (B2B)wierzytelności konsumenckie (B2C)

Z punktu widzenia charakteru windykacji:windykacja na zlecenie (inkaso)zakup portfeli i windykacja wierzytelności nabytych

Podział rynku windykacji

Monitoring należności

Windykacja polubowna (przedsądowa)

Windykacja sądowa i egzekucyjna

Windykacja po bezskutecznej windykacji

komorniczej

Etapy procesu windykacji

Kontakty telefonicznePisma windykacyjne wysyłane listownieKontakty bezpośrednie (podpisanie ugody,

bezpośredni odbiór gotówki) Internetowe portale zarządzania długami (np.

e-KRUK)Działania detektywistycznePozwy i pisma sądowe

Narzędzia windykacji

Okres przeterminowania długu

Wartość długuCechy dłużnika (wiek, miejsce zamieszkania,

sytuacja zawodowa) Geneza powstania długu

Historia wcześniejszej windykacji

Od czego zależy skuteczność windykacji?

Klienci detaliczniKredyty i pożyczki z wypowiedzianymi

umowami Okres przeterminowania: 180-360 dniCzas obsługi portfela: 90-180 dniŚrednia wartość sprawy: 2500 – 10000 plnWcześniej tylko windykacja wewnętrzna

Średnia skuteczność dla opisanego portfela: 7 – 16 %

Skuteczność windykacji (inkaso) - przykład

Proces windykacji ma inny charakter – jest bardziej skomplikowany i znacznie bardziej rozciągnięty w czasie (trwa średnio 8 lat)

Średnia rynkowa skuteczność* dla portfeli wierzytelności detalicznych: 20 %

* Rozumianej jako stosunek kwoty odzyskanej w całym okresie obsługi do nominalnej wartości spraw przyjętych do obsługi.

Skuteczność windykacji (sprawy własne) - przykład

Wierzyciel określa wymagania co do standardów i jakości obsługi, natomiast strategię windykacyjną określa firma windykacyjna

Brak opłat wstępnych, wynagrodzenie prowizyjne (od 10 do 20% dla przykładowego portfela opisanego przy wskazaniu skuteczności windykacji spraw inkaso)

Możliwość stałej wymiany informacji i bieżącego nadzoru przez wierzyciela

Zasady współpracy firm windykacyjnych z

wierzycielami

150-200 portfeli rocznie wystawianych na sprzedaż

80% z nich stanowią portfele bankowe Wartość portfeli bankowych średnio kilkaset

milionów, portfeli niebankowych od kilku do kilkudziesięciu milionów

Największa bariera rozwoju: brak odpowiedniej ilości kapitału na sfinansowanie zakupów w stosunku do potencjalnej podaży. W ostatnim czasie zaobserwować można jednak zmiany w tym zakresie. Firmy windykacyjne coraz częściej korzystają z alternatywnych źródeł finansowania, jakimi są np. emisja obligacji czy akcji.

Handel wierzytelnościami

Dynamicznie rozwijające się źródło finansowania zakupów pakietów wierzytelności

Zamiana należności (długów wierzycieli) na papiery wartościowe

Sekurytyzacja

Zmiana profilu dłużnika: obecnie większość dłużników chce spłacić zobowiązania, tylko często nie ma do tego odpowiednich możliwości finansowych

Nowe podejście: dłużnik jest partnerem, któremu należy pomóc

Stopniowa zmiana strategii firm windykacyjnych w kierunku strategii prougodowej

Spłata zadłużenia nadal koniecznością (nieuchronność konsekwencji prawnych)

Podejście do dłużnika

Przywracanie konsumentów do „obiegu finansowego”

Budowanie świadomości konieczności spłaty każdego zaciągniętego zobowiązania

Wpływ na zwiększenie poziomu wiedzy ekonomicznej w społeczeństwie

Społeczny i edukacyjny wymiar windykacji

Wielkość rynku usług windykacyjnych (w mld zł)

Struktura rodzajowa rynku windykacyjnego

Struktura segmentowa rynku windykacyjnego

Dane w ujęciu wartościowym

Struktura podmiotowa rynku windykacyjnego

Próba około 150 firm z całej Polski

Termin realizacji: sierpień – wrzesień 2010 r.

Powtórzenie badania z 2004 r.

Badanie ankietowe sektora MSP

Czy nieregulowane należności utrudniają prowadzenie

działalności? [w %]

Jaki rodzaj windykacji prowadzi firma? [w %]

Ocena efektywności outsourcingu windykacji [w %]

Instytucje zajmujące się:- przyjmowaniem informacji od wierzycieli- przechowywaniem informacji- udostępnianiem informacji

Regulowane Ustawą z dnia 9 kwietnia 2010 r. o udostępnianiu informacji gospodarczych

Biura Informacji Gospodarczej działające w Polsce:- Rejestr Dłużników ERIF BIG S.A.- BIG Infomonitor S.A.- Krajowy Rejestr Długów BIG S.A.

Biura Informacji Gospodarczej

Znaczenie prewencyjne – świadomość możliwości wpisu do rejestru dłużników skłania do terminowego regulowania zobowiązań

Narzędzie wspomagające proces windykacji – istniejące zagrożenie wpisem do rejestru dłużników zwiększa skłonność do regulowania zaległych zobowiązań

Znaczenie zapobiegawcze – najbardziej niesolidni dłużnicy zostają wykluczeni z obiegu kredytowego i nie zaciągają nowych zobowiązań

Rola BIG w procesie windykacji

20 milionów posiadaczy rachunków bankowych i członków SKOK-ów

50 milionów polis ubezpieczeniowych30 milionów abonentów telefonicznych15 milionów odbiorców usług komunalnych8 milionów abonentów sieci telewizyjnych

Potencjalny zakres informacji w BIG

(jakie dane mogą trafić do BIG)

Wzrost wartości udzielanych kredytówUtrzymanie się obecnego poziomu

szkodowości portfeliWzrost skłonności wierzycieli do

outsourcingu windykacjiWzrost liczby i wartości transakcji zakupu

wierzytelnościRozwój segmentu windykacji długów

korporacyjnychRozwój Biur Informacji Gospodarczej

Determinanty rozwoju rynku windykacji do roku 2014

Prognoza kredytów i innych należności [mld zł]

Wartość kredytów zagrożonych w gospodarstwach domowych

[mld zł]

Prognoza wielkości rynku usług windykacyjnych w Polsce [mld

zł]

Wnioski

Nowoczesna i sprawnie działająca branża windykacyjna jest niezbędna do rozwoju gospodarczego każdego kraju. W ocenie IBnGR, polska branża windykacyjna spełnia te kryteria.

Wartość rynku usług windykacyjnych do roku 2014 zwiększy się do poziomu prawie 22,2 miliarda złotych.

Znaczenie handlu wierzytelnościami w Polsce będzie rosło, a głównym czynnikiem wspierającym rozwój tego procesu będzie sekurytyzacja.

Skutecznie i efektywnie działająca branża windykacyjna jest w interesie zarówno wierzycieli, jak i dłużników.

Dziękuję za uwagę

www.ibngr.pl

peterlik@ibngr.pl