I Ogólnopolskie Sympozjum Parków Narodowych fileKalendarz wdrażania w szkołach zmian...

Zdzisław NowakZachodniopomorskie Centrum Doskonalenia Nauczycieli

ul. Gen. J. Sowińskiego 68, tel. 091 43-50-656 [email protected]

I Ogólnopolskie Sympozjum Parków Narodowych

Międzyzdroje 24-27.09.2009 r.



Aktywizujące formy i metody edukacji przyrodniczej oraz ekologicznej

• Program wystąpienia:• 1. Omówienie nowej Podstawy Programowej• w zakresie przedmiotów przyrodniczych.• 2. Konsekwencje przyjętych rozwiązań dla szkół i nauczycieli.• 3. Wybrane formy i metody edukacji przyrodniczej i ekologicznej.• 4. Wybrane programy edukacji ekologicznej i przyrodniczej

realizowane w roku szkolnym 2009/2010.• 5. Wykaz literatury pomocniczej.• 6. Prezentacja publikacji i pomocy naukowych.



Ministerstwo Edukacji Narodowej

REFORMA PROGRAMOWAKSZTAŁCENIA OGÓLNEGO



REFORMA PROGRAMOWA KSZTAŁCENIA OGÓLNEGO

Nowa podstawa programowaNowa podstawa programowa

www.reformaprogramowa.men.gov.pl




Nowa podstawa programowa


Została wprowadzona rozporządzeniem Ministra Edukacji Narodowej z dnia 23 grudnia 2008r. w sprawie podstawy programowej wychowania przedszkolnego oraz kształcenia ogólnego w poszczególnych typach szkół.

Dziennik Ustaw z dnia 15 stycznia 2009 r., Nr 4, poz.17




Nowa podstawa programowa:

- jest dostępna na stronie www.reformaprogramowa.men.gov.pl

- jest wydana w 8 tomach przedmiotowych z komentarzami ekspertów

- w szkołach będzie wdrażana rok po roku, od września 2009r., począwszy od pierwszych klas szkół podstawowych i gimnazjów

- w przedszkolach będzie realizowana od września 2009r.




Kalendarz wdrażania w szkołach zmian programowych

Rok szkolny Zreformowane nauczanie w klasach

2009/2010 I SP I Gimnazjum

2010/2011 II SP II Gimnazjum

2011/2012 III SPIII Gimnazjum

egzamin gimnazjalny dostosowanydo nowej podstawy programowej

2012/2013 IVSP I L I T I ZSZ

2013/2014 V SP II L II T II ZSZ

2014/2015VI SP

sprawdzian dostosowanydo nowej podstawy programowej

III Lmatura dostosowanado nowej podstawy

programowej

III T III ZSZ

2015/2016 IV T I LU

2016/2017 II LU





Podstawa programowa z komentarzami – tomy 1-8

• Tom 1 – Edukacja przedszkolna i wczesnoszkolna• Tom 2 – Język polski • Tom 3 – Języki obce • Tom 4 – Edukacja historyczna i obywatelska

Historia i społeczeństwo, historia, wiedza o społeczeństwie, podstawy przedsiębiorczości, ekonomia w praktyce, wychowanie do życia w rodzinie, etyka, filozofia

• Tom 5 – Edukacja przyrodnicza Przyroda, geografia, biologia, chemia, fizyka

• Tom 6 – Edukacja matematyczna i techniczna Matematyka, zajęcia techniczne, zajęcia komputerowe, informatyka

• Tom 7 – Edukacja artystyczna Muzyka, plastyka, zajęcia artystyczne, wiedza o kulturze, język łaciński i kultura antyczna, historia muzyki, historia sztuki

• Tom 8 – Wychowanie fizyczne i edukacja dla bezpieczeństwa





Struktura tomu – np. Tom 5 – Edukacja przyrodnicza

I. Część ogólnaII. Część szczegółowa• Podstawa programowa – edukacja przyrodnicza – klasy I-III• Zalecane warunki i sposób realizacji

• Podstawa programowa – przyroda – klasy IV-VI • Zalecane warunki i sposób realizacji• Komentarz do podstawy programowej przedmiotu przyroda w szkole

podstawowej

• Podstawa programowa – przyroda – liceum• Zalecane warunki i sposób realizacji

• Podstawy programowe – biologia,chemia,geografia,fizyka – gimn.i liceum

• Zalecane warunki i sposób realizacji• Komentarze do podstaw programowych przedmiotów

przyrodniczych w gimnazjum i liceum III. Opinie o podstawie programowej





CO NOWEGO W PODSTAWIE PROGRAMOWEJ?

Co określa podstawa programowa kształcenia ogólnego?

Podstawa programowa to rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej, które określa, czego szkoła jest zobowiązana nauczyćucznia o przeciętnych uzdolnieniach na każdym etapie kształcenia.

Autorzy podstawy dołożyli wszelkich starań, by zdefiniowany w niej zakres treści był możliwy do opanowania przez takiego ucznia.

Nie wyklucza to możliwości poszerzania zakresu nauczanych treści – podstawa zobowiązuje nauczyciela do wzbogacania i pogłębiania treści nauczania stosownie do uzdolnień jego uczniów.

NOWA PODSTAWA PROGRAMOWA





Co określa podstawa programowa kształcenia ogólnego?

Podstawa programowa opisuje cele oraz treści kształcenia dla każdego przedmiotu i każdego etapu edukacyjnego:

etap I - edukacja wczesnoszkolna etap II - klasy IV-VI szkoły podstawowejetap III - gimnazjumetap IV - szkoła ponadgimnazjalna

Podstawa programowa określa:- wiadomości, które uczniowie powinni zdobyć,- umiejętności, które uczniowie powinni opanować,- postawy, które szkoła u uczniów powinna kształtować.







Język wymagań

Dla każdego przedmiotu, na koniec każdego etapu kształcenia, opisane zostały:

- cele kształcenia sformułowane w języku wymagań ogólnych

- treści nauczania oraz oczekiwane umiejętności uczniów sformułowane w języku wymagań szczegółowych

Wymagania te stanowią jedyną podstawę oceniania na egzaminach zewnętrznych (bez osobnego określania standardów wymagańegzaminacyjnych).






Wprowadzanie w świat przyrody i nauki a nowa podstawa programowa

• Już w wychowaniu przedszkolnym pojawia się cel: budowanie dziecięcej wiedzy o świecie … przyrodniczym i technicznym i zakłada się nabywanie umiejętności łączenia przyczyny ze skutkiem i przewidywania, rozumienia zjawisk atmosferycznych i poszanowania poznawanego świata przyrody, a także bezpiecznego korzystania z materiałów i urządzeń domowego użytku oraz mierzenia długości i czasu.

• Co najmniej 1/5 czasu dzieci mają spędzać w terenie, gdzie miedzy innymi dokonują obserwacji i badań przyrodniczych.



Wprowadzanie w świat przyrody i nauki a nowa podstawa programowa

• W nauczaniu wczesnoszkolnym zadaniem szkoły jest między innymi zapewnienie warunków do aktywności badawczej dziecka i rozwiązywania problemów.

• W zakresie treści mamy wychowanie do rozumienia i poszanowania przyrody ożywionej i nieożywionej oraz rozumienie zjawisk atmosferycznych i bezpieczne zachowanie stosownie do warunków pogody.

• W zakresie umiejętności występują takie cele jak: obserwowanie i prowadzenie prostych doświadczeń przyrodniczych, rozumienie wpływu przyrody nieożywionej na życie ludzi, roślin i zwierząt, dbałość o bezpieczeństwo i unikanie zagrożeń.



Wprowadzanie w świat przyrody i nauki a nowa podstawa programowa cd.

• Dla realizacji tych celów potrzebne są w przedszkolu i szkole odpowiednio wyposażone kąciki tematyczne (np. przyrodniczy, techniczny, naukowy).

• Wiedza i umiejętności przyrodnicze nie mogą być wyłącznie kształtowane w salach przy pomocy pakietów edukacyjnych czy internetu, lecz także w naturalnym środowisku i odpowiednich ośrodkach edukacyjnych poza szkołą.

• Edukacja przyrodnicza realizowana w wychowaniu przedszkolnym i nauczaniu wczesnoszkolnym jest wstępem do bardziej systematycznej nauki przyrody w klasach IV-VI.

• Dlatego niezbędna jest znajomość celów, zadań i treści podstawy programowej tego przedmiotu przez nauczycieli wychowania przedszkolnego i nauczania wczesnoszkolnego (I-III).




Na przykład: przyroda – II etap edukacyjny – klasy IV-VI SPCO NOWEGO W PODSTAWIE PROGRAMOWEJ?



Cele kształcenia – wymagania ogólne1.Zaciekawienie światem przyrodyUczeń stawia pytania dotyczące zjawisk zachodzących w przyrodzie, prezentuje postawę badawczą w poznawaniu prawidłowości świata przyrody przez poszukiwanie odpowiedzi na pytania: „dlaczego” , „ jak jest’’ , „ co się stanie, gdy”’.

2.Stawianie hipotez na temat zjawisk i procesów zachodzących w przyrodzie i ich weryfikacjaUczeń przewiduje przebieg niektórych zjawisk i procesów przyrodniczych, wyjaśnia proste zależności między zjawiskami, przeprowadza obserwacje i doświadczenia wg. instrukcji, rejestruje ich wyniki w różnej formie oraz je objaśnia, używając prawidłowej terminologii.

3.Praktyczne wykorzystanie wiedzy przyrodniczejUczeń orientuje się w otaczającej go przestrzeni przyrodniczej i kulturowej, rozpoznaje sytuacje zagrażające zdrowiu i życiu oraz podejmuje działania zwiększające bezpieczeństwo własne i innych, świadomie działa na rzecz ochrony własnego zdrowia.




Na przykład: przyroda – II etap edukacyjny – klasy IV-VI SP




Cele kształcenia – wymagania ogólne cd.4.Poszanowanie przyrody Uczeń zachowuje się w środowisku zgodnie z obowiązującymi zasadami, działa na rzecz ochrony przyrody i dorobku kulturowego społeczności.

5.Obserwacje, pomiary i doświadczeniaUczeń korzysta z różnych źródeł informacji (własnych obserwacji, badań, doświadczeń, tekstów, map, tabel, fotografii, filmów), wykonuje pomiary i korzysta z instrukcji (słownej, tekstowej i graficznej), dokumentuje i prezentuje wyniki obserwacji i doświadczeń, stosuje technologie informacyjno-komunikacyjne.




Na przykład: przyroda – II etap edukacyjny – klasy IV-VI SP



Treści kształcenia – wymagania szczegółowe• Ja i moje otoczenie.• Orientacja w terenie.• Obserwacje, doświadczenia przyrodnicze i modelowanie.• Najbliższa okolica.• Człowiek a środowisko.• Właściwości substancji.• Krajobrazy Polski i Europy.• Organizm człowieka.• Zdrowie i troska o zdrowie.• Zjawiska elektryczne i magnetyczne w przyrodzie.• Ziemia we Wszechświecie.• Lądy i oceany.• Krajobrazy świata.• Przemiany substancji.• Ruch i siły w przyrodzie




Na przykład wymagania szczegółowe do działu:Najbliższa okolica.




1. Rozpoznaje w terenie przyrodnicze (nieożywione i ożywione) oraz antropogeniczne składniki krajobrazu i wskazuje zależności między nimi.

2. Wymienia i charakteryzuje czynniki warunkujące życie na lądzie.3. Obserwuje i nazywa typowe organizmy lasu, łąki, pola uprawnego.4. Opisuje przystosowania budowy zewnętrznej i czynności życiowych

organizmów lądowych do środowiska życia, na przykładach obserwowanych organizmów.

5. Wskazuje organizmy samożywne i cudzożywne oraz podaje podstawoweróżnice w sposobie ich odżywiania się.

6. Przedstawia proste zależności pokarmowe zachodzące między organizmami lądowymi, posługując się modelem lub schematem.

7. Rozpoznaje i nazywa warstwy lasu, charakteryzuje panujące w nich warunki abiotyczne.

8. Obserwuje zjawiska zachodzące w cieku wodnym, określa kierunek i szacuje prędkość przepływu wody, rozróżnia prawy i lewy brzeg.

9. Rozróżnia i opisuje rodzaje wód powierzchniowych.10. Wymienia i charakteryzuje czynniki warunkujące życie w wodzie.




Na przykład wymagania szczegółowe do działu:Najbliższa okolica -cd.




11. Obserwuje i nazywa typowe rośliny i zwierzęta żyjące w jeziorze lub rzece, opisuje przystosowania ich budowy zewnętrznej i czynności życiowych do środowiska życia.

12. Przedstawia proste zależności pokarmowe występujące w środowiskuwodnym, posługując się modelem lub schematem.

13 Rozpoznaje i nazywa skały typowe dla miejsca zamieszkania: piasek, glina i inne charakterystyczne dla okolicy.

14 Opisuje glebę jako zbiór składników nieożywionych i ożywionych, wyjaśnia znaczenie organizmów glebowych i próchnicy w odniesieniu do żyzności gleby.




Na przykład wymagania szczegółowe do działu:Obserwacje, doświadczenia przyrodnicze i modelowanie.

CO NOWEGO W PODSTAWIE PROGRAMOWEJ?NOWA PODSTAWA PROGRAMOWA

1. Obserwuje wszystkie fazy rozwoju rośliny, dokumentuje obserwacje2. Obserwuje i nazywa zjawiska atmosferyczne zachodzące w Polsce3. Obserwuje i rozróżnia stany skupienia wody, bada doświadczalnie zjawiska

parowania, skraplania, topnienia i zamarzania (krzepnięcia) wody4. Posługuje się pojęciem drobina jako najmniejszym elementem budowy

materii, prezentuje za pomocą modelu drobinowego trzy stany skupienia ciał5. Opisuje skład materii jako zbiór różnego rodzaju drobin tworzących różne

substancje i ich mieszaniny6. Prezentuje na modelu drobinowym właściwości ciał stałych, cieczy i gazów7. Podaje przykłady ruchu drobin w gazach i cieczach (dyfuzja) oraz

przedstawia te zjawiska na modelu lub schematycznym rysunku8. Obserwuje proste doświadczenia wykazujące rozszerzalność cieplną ciał

stałych oraz przeprowadza, na podstawie instrukcji, doświadczenia wykazujące rozszerzalność cieplną gazów i cieczy

9. Podaje przykłady występowania i wykorzystania rozszerzalności cieplnej ciał w życiu codziennym, wyjaśnia zasadę działania termometru cieczowego




Na przykład wymagania szczegółowe do działu:Obserwacje, doświadczenia przyrodnicze i modelowanie - cd.




10. Wykonuje i opisuje proste doświadczenia wykazujące istnienie powietrza i ciśnienia atmosferycznego, buduje na podstawie instrukcji prostywiatromierz i wykorzystuje go w prowadzeniu obserwacji

11. Wymienia nazwy składników pogody (temperatura powietrza, opady, ciśnienie atmosferyczne, kierunek i siła wiatru) oraz przyrządów służących do ich pomiaru, podaje jednostki pomiaru temperatury i opadów stosowane w meteorologii.

12. Obserwuje pogodę, mierzy temperaturę powietrza oraz określa kierunek i siłę wiatru, rodzaje opadów i osadów, stopień zachmurzenia nieba, prowadzi kalendarz pogody.

13. Opisuje i porównuje cechy pogody w różnych porach roku, dostrzega zależność między wysokością Słońca, długością dnia a temperaturąpowietrza w ciągu roku.




Na przykład wymagania szczegółowe do działu:Człowiek a środowisko



1. Prowadzi obserwacje i proste doświadczenia wykazujące zanieczyszczenie najbliższego otoczenia (powietrza, wody, gleby).

2. Wyjaśnia wpływ codziennych zachowań w domu, w szkole, w miejscu zabawy na stan środowiska.

3. Proponuje działania sprzyjające środowisku przyrodniczemu.

4. Podaje przykłady miejsc w najbliższym otoczeniu, w których zaszły korzystne i niekorzystne zmiany pod wpływem działalności człowieka.

5. Podaj przykłady pozytywnego i negatywnego wpływu środowiska na zdrowie człowieka.




Zalecane warunki i sposób realizacji nauczania przyrody

CO NOWEGO W PODSTAWIE PROGRAMOWEJ?NOWA PODSTAWA PROGRAMOWA

1. Podział treści nauczania dla poszczególnych klas należy rozpocząć od tego co jest dziecku najlepiej znane czyli od najbliższej okolicy, a następnie rozszerzać je o treści dotyczące Polski i Świata.

2. Głównymi obszarami aktywności ucznia w ramach przedmiotu powinny być:- obserwowanie i mierzenie,- doświadczanie,- prowadzenie doświadczeń,- dokumentowanie i prezentowanie,- stawianie pytań i poszukiwanie odpowiedzi.

3. Szkoła powinna zapewnić warunki do bezpiecznego prowadzenia zajęć badawczych i terenowych, obserwacji i doświadczeń. Część doświadczeń powinna mieć charakter ciągły lub okresowy w powiązaniu np.. Ze zmianami pór roku lub stanów pogody.

4. Podczas prowadzenia zajęć proponuje się wykorzystywanie przedmiotów codziennego użytku oraz produktów stosowanych w gospodarstwie domowym.




Przyroda w liceum – naukowe, współczesne zagadnienia, zintegrowane nauczanie, fakultatywność tematyki,




1. Przedmiot nowy, obowiązkowo przewidziany dla „humanistów”, ma wątki tematyczne i przedmiotowe, realizowany przez 60 godzin.

2. Cel ogólny – poszerzenie wiedzy z zakresu nauk przyrodniczych i rozumienie metody naukowej, jako polegającej na stawianiu hipotez i ich weryfikowaniu za pomocą obserwacji i eksperymentów.

3. Zajęcia powinny mieć charakter interdyscyplinarny i być realizowane przez nauczycieli różnych specjalności (fizyka, chemia, biologia, geografia).

4. Zajęcia powinny być prowadzone z wykorzystaniem własnego zaplecza doświadczalnego, ale również instytucji o charakterze naukowym i uczelni wyższych.



Zadania nauczyciela przedmiotów przyrodniczych w świetle reformy

programowej• Dokładne zapoznanie się z nową Podstawą Programową przedmiotów przyrodn.

oraz uwagami o realizacji i komentarzem metodycznym autorów ( V Tom).• Zapoznanie się z nową Podstawą programową dla etapu I-szego w zakresie

edukacji przyrodniczej• Dokonanie wyboru programów i podręczników (patrz wykaz podręczników

dopuszczonych przez MEN) i/lub opracowanie własnego programu (rozporządzenie MEN z 8 czerwca 2009).

• Zrealizowanie celów wymienionych w nowej Podstawie Programowej i osiągnięcie efektów kształcenia przez uczniów - w zakresie wymagań ogólnych i szczegółowych.

• Przygotowanie i realizacja zajęć z eksperymentami, zajęć terenowych i wycieczek edukacyjnych – wyposażenie w pomoce, środki finansowe, właściwa organizacja i zapewnienie bezpieczeństwa.

• Przygotowanie uczniów do nowej formuły sprawdzianu po szkole podstawowej, egzaminu gimnazjalnego w części matematyczno-przyrodniczej i egzaminów maturalnych.

• Prowadzenie zajęć dodatkowych dla uczniów ze specjalnymi potrzebami edukacyjnymi (uczniów z trudnościami i uczniów uzdolnionych).

• Śledzenie dalszych postępów i dokumentów Reformy programowej.



Edukacja lekcyjna – dominujące podejście

Edukacja pozalekcyjna – proponowane podejście

Wiedza

Działanie

Troska

Informacja Wiedza Wartości Zachowania

Pozytywna informacjazwrotna o rezultatach

Poszukiwanie wiedzy,Zadawanie pytań

Udział w projektach,realizacja pomysłów,

rozwiązywanie problemów

Proces nauczania/uczenia się



Formy i metody pozalekcyjnej edukacji ekologicznej

• Zajęcia w terenie• Zajęcia w pracowni• Wycieczki• Zielone szkoły • Koła zainteresowań• Imprezy i kampanie • Konkursy• Wolontariat• Konferencje i zjazdy• Szkolna gazetka • Strona internetowa• E-learning

• Obserwacje • Eksperymenty• Metoda projektów• Drama, inscenizacje• Techniki decyzyjne• Analiza przypadku• Metaplan• SWOT• Debaty i dyskusje• Burza mózgów• Mapa mentalna• Składanka ekspercka• Rybi szkielet• Inne metody aktywizujące



Środki i baza pozalekcyjnej edukacji ekologicznej

• Poradniki, leksykony• Atlasy, klucze, mapy• Gazety i czasopisma• Filmy i reportaże• Pomoce naukowe• Zestawy badawcze• Pakiety edukacyjne• Programy komputerowe• Plansze, foliogramy• Gry dydaktyczne

• Zasoby przyrodnicze• Ścieżki dydaktyczne• Muzea przyrodnicze• Ośrodki edukacji przyrodniczej

i ekologicznej• Pracownie i laboratoria naukowe• Wystawy przyrodnicze• Zakłady przemysłowe i usługowe• Media • Urzędy i samorządy• Organizacje pozarządowe• Specjaliści, naukowcy, eksperci



Instytucje i programy edukacji przyrodniczo-ekologicznej

• Program „Na spotkanie z przyrodą o każdej porze roku” –OEPL w Kliniskach i ZCDN

• Program „Miasto, szkoła, dom w równowadze ze środowiskiem” – ZCDN

• Program „Ekozespoły” – Fundacja GAP Polska i ZCDN • Program „Kioto w domu” – REC Polska i ZCDN • Program „Szkoła liderem środowiskowej edukacji

ekologicznej” – Fundacja Prawobrzeże i ZCDN• Program „Beagle” – UCBS UW i ZCDN• Program „Szkoły dla ekorozwoju” – Fundacja Partnerstwo dla

Środowiska w Krakowie• Inne programy, projekty i kampanie (np. ZSOEEiP, WPN, LOP,

OEPL, OS-BwZEE w Ostoi, PKE, GPN i inne)



Formy doskonalenia dla nauczycieli organizowane przez ZCDN

• III/B/42 Eksperymenty uczniowskie w nauczaniu przyrody• III/B/41 Umiejętność naukowego rozumowania w

przedmiotach przyrodniczych• IV/13 Eksperymenty dziecięce w przedszkolu i edukacji

wczesnoszkolnej• III/F/1 Kurs kierowników wycieczek szkolnych• Wycieczki edukacyjne do nowej Oczyszczalni Ścieków i Zakładu

Produkcji Wody w Szczecinie (od stycznia 2010 r. w soboty).• Konferencja „Edukacja astronomiczna młodego pokolenia”• Wycieczka edukacyjna do Drawieńskiego Parku Narodowego

(II sem. roku szkolnego 2009/20010)



Propozycje działań edukacyjnych dla parków

• Wizyty i zajęcia pracowników parku w szkołach• Propozycje projektów edukacyjnych częściowo realizowanych w parkach• Wystawy przyrodnicze w szkołach i placówkach• Wyposażanie szkół w eksponaty przyrodnicze, żywe okazy, plansze edukacyjne,

filmy przyrodnicze• Wolontariat dla młodzieży, edukowanie młodzieżowych trenerów i przewodników• Tworzenie przyrodniczych pakietów edukacyjnych wspólnie z nauczycielami,

doradcami i nauczycielami konsultantami• Merytoryczna pomoc szkołom w organizacji akcji i kampanii i programów• Tworzenie sieci placówek stale wspieranych przez park• Udostępnianie szkołom informacji naukowych w formie opracowań popularno-

naukowych, prezentacji w PowerPoint itp..• Tworzenie platformy e-lerningowych, organizowanie video-konferencji dl szkół,

zakładanie zdalnego monitoringu obserwacyjnego,

Ewaluacja efektów edukacji przyrodniczej i ekologicznej prowadzonej w szkole i poza nią

Ze względu na interdyscyplinarny charakter EEiP i potrzebę ewaluacji osiągnięć uczniów w zakresie wiedzy i umiejętności, a także nabywanych postaw i

zachowań - ocenianie efektów EEiP musi być wielowymiarowe obejmując proces (działanie) i samoocenę ucznia

Wśród odpowiednich warto wymienić:TESTY I KONKURSY O CHARAKTERZE MIĘDZYPRZEDMIOTOWYM

ANALIZĘ WYTWORÓW UCZNIÓWRAPORTY Z REALIZACJI PROJEKTÓW, BADAŃ I OBSERWACJI

DOKUMENTACJĘ PRZEBIEGU IMPREZ, AKCJI, KAMPANIIOPINIE PODMIOTÓW LOKALNEGO ŚRODOWISKA

ANALIZĘ ANKIET, KART SAMOOCENY, KART OBSERWACJI UCZNIÓWNajwiększym jednak sukcesem nauczyciela i innych osób wspierających

lekcyjną i pozalekcyjną edukację ekologiczną i przyrodniczą będzie aktywna i samodzielna działalność uczniów w zakresie ochrony przyrody i propagowania pro-środowiskowych zachowań (ekologicznego, zrównoważonego stylu życia)



Przykłady realizacji metod i technik nauczania



Propozycje przyrodniczych publikacji i pomocy naukowych

• Wydawnictwo Multico – www.multicobooks.pl• Oficyna Tempus – www.w-tempus.pl• Oficyna IN PLUS – www.oficyn.com• Wydawnictwo Jedność – www.jednosc.com.pl

• Producenci pomocy dydaktycznych:• www.pierron.com.pl, www.fpnnysa.com.pl, www.elboxedu.pl,

www.meridian.com.pl, www.pomoce-dydaktyczne.pl• www.dromader.com.pl, www.zamkor.pl, www.jangar.pl,

www.astrokrak.pl, www.deltaoptical.pl, www.ecotone.pl,

I Ogólnopolskie Sympozjum Parków Narodowych fileKalendarz wdrażania w szkołach zmian...

Documents

Transcript of I Ogólnopolskie Sympozjum Parków Narodowych fileKalendarz wdrażania w szkołach zmian...