I. FINANSE -...

Finanse 2017 Joanna Małecka

FINANSE – Joanna Małecka 2017’

Wykaz zagadnień niezbędnych do uzyskania zaliczenia wraz z krótkim opisem i przykładami1

I. FINANSE – Definicja finansów; Ekonomiczny aspekt gospodarowania pieniędzmi;

Podział finansów wg kryterium podmiotowości i przedmiotowości; Funkcje finansów

1. Gospodarka rynkowa jest gospodarką pieniężną. Oznacza to, że wszelkie procesy zachodzące

w gospodarce rynkowej odbywają się za pomocą pieniądza. Finanse są zatem domeną gospodarki

pieniężnej. W szerokim znaczeniu określane są jako gospodarka pieniężna, polegająca na gromadzeniu

pieniędzy z różnych źródeł oraz na ich wydawaniu i lokowaniu na różne cele i w różny sposób.

Kolokwialnie mówiąc to zasoby pieniężne pozostające w dyspozycji prywatnych i publicznych

podmiotów gospodarczych. Finanse w literaturze ekonomicznej to procesy i zjawiska związane z

gromadzeniem i podziałem zasobów pieniężnych lub jako mechanizm wymiany i podziału

wartości materialnych. Finanse są integralnie związane ze zjawiskami i procesami pieniężnymi, w

których pieniądz znajdujący się w obiegu może mieć formę: gotówki, pieniądza na rachunku

bankowym, należności czy zobowiązania. Zajmują się ekonomicznym aspektem gospodarowania

pieniędzmi przez: państwo i samorządy terytorialna, podmioty gospodarujące (przedsiębiorstwa i inne

jednostki organizacyjne oraz gospodarstwa domowe).

2. Podział finansów:

a) Kryterium przedmiotowości

• kreacja – tworzenie pieniądza w systemie bankowym

• pieniężny – cyrkulacja pomiędzy podmiotami gospodarczymi

• gromadzenie pieniędzy w formie oszczędności i rezerw pieniężnych

• lokowanie zasobów kapitałowych (pieniędzy)

b) Kryterium podmiotowości:

• Finanse PRZEDSIĘBIORSTW:

o przychody pochodzą ze sprzedaży wyrobów, towarów i usług

o wydatki związane są z pokrywaniem kosztów tej działalności oraz z podatkami i

opłatami, podziałem zysków, inwestycjami, itp.

• Finanse BANKÓW i innych pośredników finansowych:

o przychody stanowią głównie depozyty i lokaty wnoszone przez klientów:

przedsiębiorstwa, instytucje, ludność o charakterze zwrotnym.

o wydatkowane są w postaci kredytów, lokat bankowych, zakupu papierów

wartościowych

o bieżące koszty działalności banków pokrywane są z nadwyżek przychodów z

oprocentowania od udzielonych kredytów i prowizji od wykonywanych operacji nad

kosztami oprocentowania depozytów i lokat.

• Finanse PUBLICZNE:

1 Materiał jest wyłącznie elementem pomocniczym, mającym ułatwić powtórzenie i zapamiętanie zagadnień z ćwiczeń oraz przygotować

się do kolokwium. Pełen wykaz zagadnień znajduje się na stronie www WIZ.


o przychody pochodzą z podatków i opłat oraz innych płatności o charakterze

przymusowym

o wydatki związane są z finansowaniem działalności państwa, świadczeń społecznych

i gmin

o obejmują finanse państwa, ubezpieczeń społecznych i innych związków

publicznoprawnych (np. samorządów terytorialnych)

• Finanse UBEZPIECZEŃ:

o przychody pochodzą ze składek ubezpieczających lub ubezpieczonych

o wydatki związane są z wypłatami odszkodowań ubezpieczeniowych oraz z kosztami

bieżącej i inwestycyjnej działalności zakładów i towarzystw ubezpieczeniowych

• Finanse GOSPODARSTW DOMOWYCH:

o przychody pochodzą głównie z wynagrodzeń za pracę, z rent, emerytur i innych

świadczeń społecznych, z własnej działalności gospodarczej oraz z procentów od

zgromadzonego kapitału

o wydatki dotyczą głównie zaspakajanie bieżących potrzeb, zakupu dóbr trwałego

użytku, podatków i różnych opłat

o oszczędności to nadwyżki przychodów nad wydatkami finansów ludności

3. Ekonomiczne funkcje finansów publicznych w gospodarce rynkowej

• alokacyjna – polega na podziale czynników produkcji (kapitałów) między różne cele

działalności. W gospodarce wolnorynkowej alokacja odbywa się za pośrednictwem finansów,

czyli poprzez gromadzenie i wydatkowanie środków pieniężnych. Wydatkowaniem pieniędzy

będzie każde nabycie rzeczowych czynników produkcji (ziemia, budynki, maszyny, urządzenia,

materiały i surowce)

• redystrybucyjna – oznacza wtórny podział dochodów. W gospodarce rynkowej do

pierwotnego podziału dochodów dochodzi pod wpływem mechanizmu rynkowego. Państwo

natomiast nie wytwarza dochodów, więc by dokonać alokacji usług publicznych i realizować

potrzeby publiczne, musi skorzystać z dochodów podmiotów, które je uzyskują, poprzez system

podatków, pożyczek, składek ubezpieczeniowych. Celem redystrybucji funkcji finansów

publicznych jest m.in. zapewnienie każdemu gospodarstwu domowemu minimalnych

dochodów, które pozwoliłyby zaspokoić podstawowe potrzeby. Redystrybucją dochodów może

odbywać się między podmiotami gospodarującymi lub między regionami kraju w sposób:

• bezpośredni – transfer środków pieniężnych na rzecz ludności lub

innych podmiotów (np. subwencje, zasiłki, dotacje)

• pośredni – transfer środków pieniężnych na rzecz podmiotów

(instytucji) świadczących usługi publiczne

• stabilizacyjna – wyrównawcza - polega na dążeniu do pełnego wykorzystania czynników

produkcji. Finanse za pomocą polityki fiskalnej i monetarnej wpływają na ogólny popyt i

ożywienie w gospodarce, co zapewnia lepsze wykorzystanie czynników produkcji,

zmniejszenie bezrobocia i stabilizuje wartość pieniądza

• kontrolna – informacyjna – wiąże się z istnieniem rozbudowanego systemu ewidencji operacji

finansowej. Analiza dokumentacji finansowej pozwala obserwować przebieg procesów

finansowych i daje informacje o ewentualnych nieprawidłowościach tego procesu, które można

zniwelować lub ograniczyć.

Alokacja usług publicznych nie zawsze może odbywać się na zasadzie mechanizmu rynkowego, czyli

pełnej odpowiedzialności za ich konsumpcję. Przykłady:

• na zasadach mechanizmu rynkowego niemożliwe jest finansowanie pewnych działów

gospodarki narodowej – np. obrony narodowej, administracji publicznej

• trudnym do określenia w sposób wymierny jest wysokość opłat za korzystanie z usług

publicznych przez poszczególnych ludzi (np. utrzymanie zieleni miejskiej, oświetlanie

ulic, odśnieżanie,…)

• zbyt niskie dochody ludności uniemożliwiają korzystanie z usług takich jak np. oświata,

opieka medyczna


4. Jakiej funkcji finansów dotyczy podany przykład:

1. Firma X zakupiła ziemię pod nową siedzibę – alokacyjna

2. Obniżenie podatków – stabilizacyjna

3. Płacenie składki ZUS – redystrybucyjna

4.Sprawdzanie kursu walut – kontrolna

5. Obniżenie stóp procentowych

6. Wypłata emerytur

7.Monitorowanie wydatków rządowych

8.Dokonanie transakcji kupna-sprzedaży

5. Czy finanse są:

1. środkiem wymiany 2. środkiem płatniczym 3. środkiem gromadzenia rezerw

wartości

6. Czym się różnią należności od zobowiązań?

II. Forma prawna przedsiębiorstw a pozyskanie kapitału

Możliwe formy prowadzenia działalności gospodarczej; Zalety i wady różnych form

prawnych przedsiębiorstw; Korporacja; Struktury organizacyjne poszczególnych form

prawnych; Pojęcie stopy procentowej (realna i bieżąca); Transakcje pieniężne; Rynki

finansowe i ich uczestnicy (pieniężny, kapitałowy, terminowy inne segmenty rynku)


Zastanów się jaką wybrałbyś formę prawną prowadzonej przez Ciebie działalności gospodarczej i

uzasadnij swój wybór podając konkretne zalety

III. Sprawozdanie finansowe i ocena wyników finansowych

Sprawozdanie finansowe; Bilans i rachunek wyników; Obraz przepływów środków

pieniężnych w firmie; Sprawozdanie ze zmian w sytuacji finansowej; Wskaźniki

finansowe; Wskaźniki płynności i aktywności; Wskaźniki zadłużenia i rentowności

1. Sprawozdanie finansowe jest najważniejszym raportem jednostki gospodarczej. Sporządza

się je na koniec każdego roku obrotowego przedsiębiorstwa lub w innym terminie przewidziany

ustawą, w celu zamknięcia ksiąg rachunkowych. Obowiązek sporządzenia

rocznego sprawozdania finansowego, w jednostkach stosujących tzw. pełną księgowość,

narzuca Ustawa o rachunkowości. Sprawozdanie finansowe ma ściśle określoną formę. Przede

wszystkim, należy go wykonać w sposób rzetelny i porównywalny tak, by jego adresat mógł

sprawnie odczytać wszelkie niezbędne informacje i musi zostać zatwierdzony przez biegłego

rewidenta.

Wprowadzenie do sprawozdania finansowego, zgodnie z załącznikiem nr 1 do ustawy o

rachunkowości, musi obejmować w szczególności:

• nazwę i siedzibę przedsiębiorstwa, podstawowy przedmiot działalności jednostki oraz

wskazanie właściwego sądu lub innego organu prowadzącego rejestr,

• wskazanie czasu trwania działalności jednostki, jeżeli jest ograniczony,

• wskazanie okresu objętego sprawozdaniem finansowym,

• wskazanie, że sprawozdanie finansowe zawiera dane łączne, jeżeli w skład jednostki

wchodzą wewnętrzne jednostki organizacyjne sporządzające samodzielne

sprawozdania finansowe,

• wskazanie, czy sprawozdanie finansowe zostało sporządzone przy założeniu

kontynuowania działalności gospodarczej przez jednostkę w dającej się przewidzieć

przyszłości oraz czy nie istnieją okoliczności wskazujące na zagrożenie kontynuowania

przez nią działalności,

• w przypadku sprawozdania finansowego sporządzonego za okres, w ciągu którego

nastąpiło połączenie, wskazanie, że jest to sprawozdanie finansowe sporządzone po

połączeniu spółek, oraz wskazanie zastosowanej metody rozliczenia połączenia

(nabycia, łączenia udziałów),


• omówienie przyjętych zasad (polityki) rachunkowości, w tym metod wyceny aktywów

i pasywów (także amortyzacji), pomiaru wyniku finansowego oraz sposobu

sporządzenia sprawozdania finansowego w zakresie, w jakim ustawa pozostawia

jednostce prawo wyboru.

Zatwierdzenie rocznego sprawozdania finansowego:

• zgodnie z art. 52 pkt. 2 Ustawy o rachunkowości, roczne sprawozdanie

finansowe podpisuje osoba, której powierzono prowadzenie ksiąg rachunkowych oraz

pełnomocnik jednostki, której sprawozdanie dotyczy. Ustawa o rachunkowości

nakazuje także obok własnoręcznych podpisów na każdym z elementów sprawozdania

finansowego podać również datę ich złożenia.

• zatwierdzenie rocznego sprawozdania finansowego powinno nastąpić do sześciu

miesięcy od dnia bilansowego. Następnie w terminie 10 dni od jego zatwierdzenia

należy podpisany raport dostarczyć do urzędu skarbowego. Kolejnym krokiem jest

złożenie rocznego raportu w sądzie rejonowym celem uzupełnienia danych w KRS.

Musi to nastąpić nie później niż 15 dni po zatwierdzeniu sprawozdania.

• w tym samym terminie należy też go ogłosić w Monitorze Polskim.


Analizując dane udziel odpowiedzi na pytania:

1. Co daje pokazanie w bilansie osiągnięć z roku poprzedniego?

2. Jakie można postawić podstawowe wnioski odnośnie aktywów przedsiębiorstwa?

Ad.1. Wykazanie osiągnięć z poprzedniego roku daje możliwość porównania i

przewidywania kolejnych lat.

Ad.2. W tym przypadku zauważalny jest wzrost aktywów firmy z 3 200 000 do 3 500 000

na co składa się wzrost aktywów bieżących o 100 000 i środków trwałych o 260 000.


IV. Akcje i obligacje

Pojęcie akcji i obligacji; Metody wycena papierów wartościowych; Metoda wartości

księgowej; Metoda wartości likwidacyjnej; Metoda dochodów oczekiwanych; Wycena

obligacji; Stopa dochodu w okresie pozostającym do wykupu

1. Pojęcia i definicje:

Kapitał akcyjny: stanowi część kapitału własnego lub spółki

Wartość nominalna: wielkość kapitału akcyjnego przypadającego na jedną akcję

Wartość emisyjna: cena sprzedaży akcji na rynku pierwotnym

Wartość księgowa: wartość aktywów netto przypadająca na jedną akcję

Wartość rynkowa: cena akcji wynikająca z notowań rynkowych

Rodzaje akcji:

• Akcja imienna: właściciel widnieje na dokumencie akcyjnym, przeniesienie własności

lub sprzedaż wymaga pisemnego oświadczenia właściciela

• Akcja na okaziciela: nie posiada informacji o właścicielu. Zakłada się, że posiadacz jest

jej właścicielem. Przeniesienie własności jest jedynie odnotowywane na giełdzie

• Akcja zwykła: akcja bez przypisanych do niej uprawnień

• Akcja uprzywilejowana: co do głosu, co do dywidendy, co do udziału w masie

likwidacyjnej

Split: podział akcji w celu zwiększenia płynności obrotu danym walorem. Polega na

podzieleniu wartości akcji na ustaloną część w wyniku czego inwestor posiada kilka akcji o

proporcjonalnie obniżonej wartości.

2. Model stałej dywidendy

• dywidenda jako jedyny dochód z tytułu inwestycji w akcje

• zakupione akcje przez inwestora są przechowywane bezterminowo (brak wpływu

zmiany ceny akcji)

• wartość dywidendy jest stała i nie ulega zmianie w czasie

Wartość określa wzór:

gdzie:

P – wartość akcji (cena równowagi)

D – stała wartość corocznie wypłacanej dywidendy przypadającej na akcję

k – oczekiwana przez inwestora stopa zwrotu z inwestycji w akcje lub stopa dyskontowa

3. Model stałego wzrostu dywidendy(model Gordona- Shapiro)



zmiany ceny akcji)

• wartość dywidendy corocznie wzrasta o stopę główną „g”


Do – wartość ostatniej wypłaconej dywidendy przypadającej na akcję


g – stała roczna stopa wzrostu dywidendy

Warunek: k ˃ g

4. Model zmiennego wzrostu dywidendy (model dwufazowy)




zmiany ceny akcji)

Przez „n” lat dywidenda rośnie w tempie g1 , a następnie po upływie tego okresu w tempie g2

Warunek g1 > g2

gdzie:


D – wartość dywidendy


– tempo wzrostu dywidendy przez n lat

– tempo wzrostu dywidendy po okresie n lat

5. Spółka wypłaciła dywidendę w wysokości 50PLN na akcję. W związku z dynamicznym

rozwojem zamierza zwiększać corocznie wypłacaną dywidendę o 7% przez najbliższe 6 lat.

Przewiduje się po tym okresie tempo wzrostu dywidendy wynosić będzie 3%. Inwestor

pragnący zakupić akcje tej spółki chce osiągnąć roczną stopę zwrotu na poziomie 10%.

6. Oblicz cenę likwidacji udziałów spółki, których zobowiązania wynoszą blisko 20 mln PLN,

a kapitał zakładowy wynosi 55 tys. akcji zwykłych. W tabeli wskazano aktywa firmy w

równowadze i wartości rynkowe po korekcie. Koszt likwidacji wynosi 7% od kwoty majątku

spółki.

LC = 29,32mln PLN x 0,07 = 2,052mln PLN

CV = 29,32mln PLN– 20mln PLN - 2,052mln PLN

CV = 7,268mln PLN

P = 7268000 PLN / 55000 = 132,145 PLN

7. Wycena wartości obligacji. Wycena wartości polega na zdyskontowaniu wszelkich

przyszłych przepływów pieniężnych wynikających z posiadania obligacji (przeliczenie na

moment dokonania wyceny)

gdzie:

V – wartość obligacji

n – liczba kuponów

Ct - przepływ pieniężny związany z obligacją w t-tym czasie

r – wymagana stopa zwrotu (roczna lub w okresie płatności w odsetkach)

8. Dwóch inwestorów chce zakupić 3-letną obligację o wartości 100PLN oprocentowaną

na 5% w skali roku, z rocznym terminem płatności odsetek. Przed podjęciem decyzji o zakupie

obydwu inwestorów dokonało wyceny obligacji w oparciu o zakładane stopy dochodu.

Pierwszy inwestor chce osiągnąć na obligacji roczną zwrotu w wysokości 6%, natomiast drugi

3%.


V. Wartość pieniądza w czasie

Definicja; Geneza i cechy pieniądza; Funkcje pieniądza; Agregaty zasobu pieniądza;

Zmiana wartości w czasie; Podaż i popyt; Prawo Kopernika-Greshama; Równanie obiegu

pieniądza; Wartość przyszła sumy pieniędzy przy rocznej i częstszej niż roczna

kapitalizacji; Efektywna stopa procentowa; Systemy bankowe;

1. Ilość pieniądza w obiegu próbuje wyjaśnić ilościowa teoria pieniądza za pomocą obiegu

Irvinga Fishera:

M*V = P*Q

gdzie:

M- ilość pieniądza w obiegu (zasoby pieniądza

V – prędkość obiegu pieniądza, oznaczająca ile razy przeciętnie jednostka pieniężna została użyta przy zwieraniu

transakcji w ciągu roku

P – przeciętny poziom cen dóbr i usług wchodzących w skład produktu narodowego brutto

Q – ilość wytworzonych dóbr i usług, czyli realna wielkość produktu narodowego brutto

Zasoby pieniądza pomnożone przez prędkość jego obiegu równe są cenom dóbr i usług

pomnożonych przez wielkość ich produkcji. Iloczyn zasobów pieniądza i prędkości jego obiegu

musi być równy wartości wytworzonych dóbr i usług.

Z równania obiegu pieniądza można wywnioskować, jakie będą skutki zmiany jego elementów

składowych.

Jeżeli wzrasta poziom produkcji krajowej przy niezmienionych zasobach i prędkości obiegu

pieniądza, to musi obniżyć się poziom cen.

Aby nie dopuścić do spadku poziomu cen w warunkach wzrostu produkcji, należy zwiększyć

zasoby pieniądza lub prędkość jego obiegu bądź obie te wielkości jednocześnie.

2. Prawo Kopernika - Greshama

Prawo obiegu pieniężnego – pieniądz gorszy wypiera z obiegu pieniądz lepszy.

Jeżeli w obiegu występują jednocześnie jako środki płatnicze: pieniądz podwartościowy,

pełnowartściowy i nadwartościowy, to pieniądz mający lepszą relację między wartością

materiału pieniężnego a obowiązującą prawnie wartością nominalną jest wypierany z obiegu

przez pieniądz mający gorszą tę relację.

bankomat – terminal – bankowość domowa – bankowość internetowa – bankowość

telefoniczna – elektroniczne instrumenty płatnicze

3. Kto jako pierwszy wymyślił pieniądze papierowe?

4. Kiedy pieniądz pojawił się w Europie?

5. Która z obecnych walut jest wymienna na złoto?

6. Które oprocentowanie jest korzystniejsze dla inwestora: 22 % z kapitalizacją odsetek

co miesiąc czy 21 % z codzienną kapitalizacją odsetek ?


7. Jan Kowalski otrzymał spadek w wysokości 5000 PLN, który ulokował w banku, gdzie

otrzymuje odsetki w wysokości 7% rocznie. Jakiej sumy pieniędzy Jan może się spodziewać

po 5 latach?

FV5 = 5000 * (1+0,07)5 = 5000 *1,403 = 7015

8. Jan Kowalski oczekuje, że otrzyma za 5 lat 3000 PLN i chciałby znać obecną wartość

tej sumy przy poziomie rocznej stopy procentowej wynoszącej 6%.

FVn = PV * (1+k) n

PV = FVn * 1/(1+k) n

PV = 3000 * 1/(1+0,06)5 = 2241,77

WAŻNE: PROCES ZNAJDOWANIA OBECNEJ WARTROŚCI, KIEDY ZNANA JEST

PRZYSZŁA WARTOŚĆ, OKREŚLA SIĘ JAKO DYSKONTOWANIE I STANOWI

ODWROTNOŚĆ KAPITALIZACJI ODSETEK

9. Aby zachęcić deponentów BANK X S.A. ogłasza, iż płaci 6% rocznie, przy kwartalnej

kapitalizacji odsetek. Jaką efektywną stopę procentową oferuje bank swoim klientom?

re= (1+r/m)m – 1 = (1+0,06/4)4 = 0,0614 = 6,14%

10. Barbara Nowak chciałaby za 8 lat kupić nowy samochód. Szacuje, ze będzie

potrzebować 130 000 jaka kwota stanowi obecną wartość tej sumy przy poziomie rocznej stopy

procentowej wynoszącej 5%.

PV = FVn * 1/(1+k) n = 87 989,12

11. Zamierzacie nabyć samochód za gotówkę za 2 lata. Przewidywana cena samochodu

wynosi 1.000 zł. Chcecie oszczędzać systematycznie i wpłacać równe raty na koniec każdego

półrocza na rachunek oprocentowany na 10% i kapitalizowany co pół roku. Jaką sumę musicie

wpłacać co pół roku?

VI. Raport finansowy Pojęcie Giełdy i najważniejszych jej wskaźników; Zagadnienie długu publicznego i tempo jego

wzrostu; Średnie kursy walut a wpływ na PLN; PKB; Stopa bezrobocie, Kierunki i sektory

exportu oraz importu; Stopy procentowe w PL; Inflacja i jej wpływ na podaż i popyt

I. FINANSE -...

Documents

Transcript of I. FINANSE -...