Środki pieniężne i kredyty bankowe

Środki pieniężne

Gotówka Środki na rachunkach bankowych

Inne środki pieniężne

Gotówka

Gotówka w kasie

Wpłaty - KP Wypłaty - KW

Raport kasowy – zestawienie dokumentów KP i KW za okres

Gotówka w kasie

Zasilenie z konta bankowegoGotówkowa realizacja należnościSprzedaż towarów i usług za gotówkęZwroty zaliczek pobranych przez pracownikówRealizacja weksli i czeków obcychWpłaty z tytułu niedoborów w kasieWkłady gotówkowe wniesione do spółkiSpłaty udzielonych pożyczek

Wypłaty z tyt. zasileń rachunku bankowegoZapłata zobowiązań gotówkąGotówkowe zapłaty z tyt. zakupówskładników majątku lub usługWypłaty zaliczek pracownikomWypłaty zaliczek z tytułu dostawPobrania przez właściciela

Wycena w trakcie roku jak też dla potrzeb bilansowych dokonywana jest w wartościach nominalnych.

Wycenę bilansową powinna poprzedzić inwentaryzacja.Niedobory obciążają bezpośrednio osobę odpowiedzialną

Nadwyżki stanowią Pozostałe przychody operacyjne

Gotówka w kasiePozostałe przychody

operacyjneInne rozrachunki z

pracownikami(1) (2)

(3)

1) Nadwyżka gotówki w kasie2) Niedobór gotówki w kasie3) Zwrot niedoboru przez osobę odpowiedzialną

Niedobory i nadwyżki inwentaryzacyjne w kasie

Gotówka w walutach obcych

obowiązujący na ten dzień średni

kursie ogłoszonym dla danej waluty

przez Narodowy Bank Polski

Art. 30 ust.1. pkt 1. UoR

Ustawa o rachunkowości nakazuje przeliczanie wszelkich operacji w walutach obcych na PLN

Przeliczenie/przewalutowanie następuje:

Pod datą wystąpienia transakcji Na dzień bilansowy

kurs faktycznie zastosowany w tym dniu, wynikającym z charakteru

operacji

Art. 30. ust.2 pkt 1 UoR

Różnice kursoweRóżnica kursowa - kwota wyrażona w PLN wynikająca z przemnożenia tej samej kwoty wyrażonej w walucie obcej przez różniące się od siebie kursy odniesienia.

Rk = kwota w WW x kurs2 – kwota w WW x kurs1

Gdzie: Kurs1 – kurs wcześniejszyKurs2 – kurs późniejszy

W przypadku środków pieniężnych:

-jeżeli kurs1 > kurs 2 – różnica kursowa ujemna-jeżeli kurs1 < kurs 2 – różnica kursowa dodatnia

Różnice kursowe

Zrealizowane (kasowe)

Wynikają z przeprowadzonych

transakcji gospodarczych

Niezrealizowane (memoriałowe)

Wynikają z odmiennej wyceny dla potrzeb bilansu

Dzień bilansowy (31.12.XXXX)

Zakup waluty100 USD po kursie

4,00 PLN/USD

Sprzedaż waluty100 USD po kursie

4,50 PLN/USD

RK = 100$ x 4,50PLN/$ – 100$ x 4,00PLN/$ = 50PLN

Różnica kursowa dodatnia -zrealizowana

Dzień bilansowy (31.12.XXXX)

Zakup waluty100 USD po kursie

4,00 PLN/USD

Sprzedaż waluty100 USD po kursie

3,80 PLN/USD

RK = 100$ x 3,80PLN/$ – 100$ x 4,00PLN/$ = - 20PLN

Różnica kursowa ujemna -zrealizowana

Dzień bilansowy (31.12.XXXX)

Zakup waluty100 USD po kursie

4,00 PLN/USD

Wycena do bilansu100 USD

po kursie (średni NBP)4,30 PLN/USD

RK = 100$ x 4,30PLN/$ – 100$ x 4,00PLN/$ = 30PLN

Różnica kursowa dodatnia -niezrealizowana

Dzień bilansowy (31.12.XXXX)

Zakup waluty100 USD po kursie

4,00 PLN/WW

Wycena do bilansu100 USD

po kursie (średni NBP)3,90 PLN/WW

RK = 100$ x 3,90PLN/$ – 100$ x 4,00PLN/$ = -10 PLN

Różnica kursowa ujemna -niezrealizowana

Gotówka w kasie PLN

Gotówka w kasie EUR

Gotówka w kasie USD

Gotówka w kasieWaluty w PLN

Zakup 100 euro po kursie

4 PLN/EUR

400 400

100

PrzykładPrzedsiębiorstwo dokonało zakupu 100 euro w gotówce w banku, w którym prowadzony jest rachunek bieżący. Kurs sprzedaży banku wynosił 4,0030 PLN/EUR, a kurs zakupu 3,8077 PLN/EUR. Dokonując zakupu przedsiębiorstwo wydało 400,30 zł (100 EUR x 4,0030 PLN/EUR = 400,30 PLN). Gdyby w tym samym dniu przedsiębiorstwo chciało dokonać ponownego przewalutowania w tym samym banku, odzyskałoby kwotę 380,77 zł (100 EUR x 3,8077 PLN/EUR). Różnica stanowiąca kwotę 19,53 zł jest kosztem tej transakcji i ogranicza pełną ekwiwalentność wymiany.

Różnica pomiędzy kursem sprzedaży a kursem zakupu (4,0030-3,8077 = 0,1953) nazywana jest spread’em walutowym.

Rachunki bankowe

Bieżące

Podstawowy Pomocnicze

Lokat terminowych

Inne rachunkibankowe- Akredytywy- Czeki potwierdzone

- Złotowe- Walutowe

L.p. Treść operacji Wpływ1. Wpływ na rachunek środków przesłanych

przelewem przez kontrahentaZmniejszenie należności z tytułu dostaw i usług

2. Wykup weksla obcego przez kontrahenta Zmniejszenie finansowych składników majątku obrotowego

3. Zwroty nadpłaconych podatków (od osób prawnych, VAT, akcyzowy, cła)

Zmniejszenie należności od budżetu

4. Wpływ środków z tytułu otrzymanych pożyczek Zwiększenie zobowiązań długo- lub krótkoterminowych

5. Wpływ środków z tytułu emisji obligacji własnych, akcji

Zwiększenie zobowiązań długo- lub krótkoterminowych z tytułu dłużnych papierów wartościowych

6. Wykup obligacji obcych przez emitenta Zmniejszenie finansowych składników majątku trwałego lub obrotowego

7. Zrealizowanie czeku obcego Brak wpływu (przekwalifikowanie w ramach środków pieniężnych)

8. Wpływ środków z tytułu zwiększenia kapitału własnego

Zwiększenie kapitałów własnych

9. Wpływ środków z tytułu rozliczenia zaliczki przez pracownika

Zmniejszenie należności od pracowników

10. Wpływ środków z tytułu dotacji, darowizn, itp. Zwiększenie wyniku finansowego (całością kwoty lub adekwatnie do okresu w zależności od charakteru dotacji, darowizny)

Typowe operacje z podmiotami zewnętrznymi po stronie Winien na rachunku bankowym oraz ich wpływ na sytuację finansową przedsiębiorstwa

L.p. Treść operacji Wpływ1 Wypłata gotówki z rachunku bieżącego do kasy Brak wpływu (przekwalifikowanie w

ramach środków pieniężnych)2 Zapłata zobowiązań handlowych przelewem Zmniejszenie zobowiązań z tytułu

dostaw i usług3 Wykup weksla własnego przelewem Zmniejszenie zobowiązań wekslowych

4 Zapłata zobowiązań podatkowych oraz zaliczek na podatki

Zmniejszenie zobowiązań wobec budżetu/zwiększenie należności od budżetu

5 Udzielenie pożyczki przelewem Zwiększenie finansowych składników majątku trwałego lub obrotowego

6 Przelanie środków na rachunek inwestycyjny celem zakupu papierów wartościowych

Brak wpływu (przekwalifikowanie w ramach środków pieniężnych)

7 Wykup obligacji własnych Zmniejszenie zobowiązań z tytułu dłużnych papierów wartościowych

8 Wypłata pracownikom wynagrodzeń konta osobiste

Zmniejszenie zobowiązań z tytułu wynagrodzeń

9 Wypłata zaliczki na poczet zakupów lub podróży służbowej

Zwiększenie należności od pracowników

10 Wypłaty z tytułu podziału zysku Zmniejszenie wyniku finansowego z lat ubiegłych lub obciążenie wyniku roku bieżącego

11 Przekazanie środków z tytułu darowizn, dotacji Zmniejszenie wyniku finansowego roku bieżącego

Typowe operacje bezgotówkowe z podmiotami zewnętrznymi po stronie wypłat z rachunku (Ma)

L.p. Wpłaty (Winien) Wypłaty (Ma)

1 Wpływ środków z lokaty terminowej

Przelanie środków na lokatę terminową

2 Odblokowanie środków z tytułu niezrealizowanych czeków potwierdzonych

Potwierdzenie czeku własnego

3 Odblokowanie środków z tytułu niezrealizowanych akredytyw

Zabezpieczenie środków na akredytywę

4 Przeksięgowanie środków z innych rachunków

Zasilenie rachunku pomocniczego

5 Sprzedaż do banku walut z rachunku dewizowego

Zasilenie rachunku zakładowego funduszu świadczeń socjalnych

Wewnętrzne operacje na rachunkach bankowych przedsiębiorstwa

Inne środki pieniężne:

Weksle obceCzeki obceŚrodki pieniężne w drodzeInne

Weksel - rodzaj papieru wartościowego, imiennego lub na zlecenie, w którym wystawca weksla (trasant) zobowiązuje się bezwarunkowo, że inna osoba (trasat) dokona na rzecz odbiorcy weksla (remitenta) zapłaty określonej sumy pieniężnej (weksel trasowany), albo sam przyrzeka, że zapłaci sumę wekslową odbiorcy weksla (weksel własny, sola weksel).

Przy wekslu własnym wystawca jest głównym dłużnikiem odbiorcy weksla - odwrotnie niż przy wekslu trasowanym, gdzie dłużnikiem głównym jest trasat, który przyjął weksel (jako akceptant), a dłużnikiem ubocznym wystawca, który odpowiada w razie niewypłacalności dłużnika głównego.

Weksel

Obcy

- forma należności- wykazywany w aktywach- w zależności od terminu płatności

- Inwestycje długoterminowe > rok- Inwestycje krótkoterminowe < 1 rok > 3 m-cy- Inne środki pieniężne < 3 m-cy

Własny

- forma zobowiązań- wykazywany w zobowiązaniach- w zależności od terminu płatności

- zobowiązania długoterminowe > rok- zobowiązania krótkoterminowe <= 1 rok

Weksle -> Dyskonto Dyskonto -> zmiana wartości pieniądza w czasie

100 zł

Dziś

????

Rok

110 zł przy stopie 10%

Procent

???

Dziś

100 zł

Rok

DYSKONTO

90,91 złPrzy stopie 10%

dn = 1/(1+r )n

Przyjęcie weksla obcego na pokrycie należności

Należności od odbiorców Inne środki pieniężne

– weksle obce

(1)

Przychody finansowe

(1a)

(1)Wartość uregulowanej należności1a) kwota uzyskanego dyskonta

Czek – pisemne zlecenie bezwzględnego wypłacenia określonej kwoty, wydane bankowi przez posiadacza rachunku bankowego. Podstawą prawną funkcjonowania czeków w Polsce jest ustawa Prawo Czekowe z 1936 r.

Wystawcę czeku nazywamy trasantem. Może nim być każda osoba fizyczna lub prawna posiadająca rachunek bankowy.

Trasatem czeku jest natomiast bank, który prowadzi rachunek trasanta. Remitentem czeku jest osoba fizyczna lub prawna, na którą czek wystawiono. Czek można wystawić na określoną osobę (czek imienny) lub na okaziciela. Prawa z czeku mogą być przenoszone przez indos. Istnieje również forma czeku wystawionego na określonego remitenta, bez prawa przenoszenia uprawnień na inną osobę (czek rekta). Czek zawsze jest płatny za okazaniem.

Przyjęcie czeku obcego na pokrycie należności

Należności od odbiorców Inne środki pieniężne

– czeki obce

(1)

Czek w odróżnieniu od weksla charakteryzuje się terminem ważności10 dni – jeżeli miejsce wystawienia i realizacji jest w tym samym kraju20 dni - jeżeli miejsce wystawienia i miejsce płatności znajdują się w tej samej części świataa jeśli znajdują się w różnych częściach świata - w ciągu 70 dni

Rodzaje czeków:•gotówkowe – zlecające bankowi wypłatę gotówki, •rozrachunkowe – służące do rozliczeń bezgotówkowych, odbiorcą takiego czeku może być wyłącznie posiadacz rachunku bankowego (art. 39 ustawy Prawo czekowe),

Środki pieniężne w drodze

Gotówka w kasie

Wypłacono z kasy i wpłacono do banku na rachunek pieniądze

KW - dzisiaj

Rachunek bieżący

WB – najwcześniej jutro

?

Środki pieniężne w drodze

KW dzisiaj WB – najwcześniej jutro

Kredyt

Stosunek umowy pomiędzy bankiem i klientem, w którym:

1) bank (kredytodawca) stawia do dyspozycji klienta (kredytobiorcy) środki pieniężne, dobra realne bądź inne świadczenia albo zobowiązuje się pokrywać do określonej wysokości jej zadłużenie, bądź wykonywać zlecenia płatnicze;

2) kredytobiorca zwraca w ustalonych terminach równowartość wykorzystanych środków, a ponadto płaci kredytodawcy wynagrodzenie w postaci odsetek liczonych proporcjonalnie do sumy i okresu wykorzystania kredytu.

Umowa kredytowa powinna zawierać:

• kwotę kredytu,• terminy spłat kredytu,• oprocentowanie kredytu• zakres uprawnień banku związanych z wykorzystaniem udzielonego kredytu • zabezpieczenie kredytu,• termin postawienia do dyspozycji środków z tyt. kredytu, • inne opłaty związane z kredytem.

Istotne elementy ekonomiczne kredytu na które należy zwrócić uwagę:

- kwota kredytu,- okres zwrotu (raty kapitałowe), - okres karencji spłaty,- oprocentowanie (stałe, zmienne), - prowizje (koszty ukryte),- formy zabezpieczeń.

Kwota kredytu Kwota kredytu określona jest potrzebami kredytobiorcy i jest wykazana we wniosku kredytowym. Dla banku kwota wnioskowana stanowi górną granicę przyznanej kwoty kredytu.

Okres zwrotuJego długość uzależniona od przeznaczenia kredytu oraz możliwości spłaty przez kredytobiorcę. - kredyty krótkoterminowe (obrotowe) - do 1 roku- kredyty średnioterminowe (obrotowe, na mniejsze inwestycje) od 1 roku do 3 lat - kredyty długoterminowe (inwestycyjne) powyżej 5 lat

Okres karencji spłatyOkres w którym kredytobiorca jest zwolniony z płacenia rat kapitałowych lub/i odsetek. Karencja może dotyczyć:- rat kapitałowych, - odsetek,- rat kapitałowych i odsetek.

3.3.4.Oprocentowanie

Koszt korzystania ze środków pochodzących z kredytu. Podawane jako oprocentowanie wykorzystanego kredytu w stosunku rocznym. (p.a.)

Oprocentowanie nominalne > oprocentowanie realne

Przykład: Kredyt 10.000 zł na 12 m-cy oprocentowany 15 % p.a. Spłaty miesięczne.

Zabezpieczenia kredytów

Przy wyborze formy zabezpieczenia kredytów bank bierze pod uwagę: - znajomość kredytobiorcy,- status prawny i sytuację finansową,- rodzaj i wysokość kredytu oraz okres jego spłaty, - rodzaj przedsięwzięcia i ryzyko z nim związane,- realne możliwości dochodzenia roszczeń z zabezpieczenia.

Zabezpieczenia:

- osobiste ( poręczyciel odpowiada całym swoim majątkiem- rzeczowe (odpowiedzialność ograniczona do poszczególnych rzeczowych składników majątku)

Poręczenia osobiste:

- poręcznie według prawa cywilnego, - weksel własny „in blanco”,- poręczenie wekslowe, - gwarancje bankowe,- przelew wierzytelności,- przejęcie długu kredytowego. Poręczenia rzeczowe:

- hipoteka,- zastaw ogólny,- bankowy zastaw rejestrowy, - zastaw na prawach,- kaucja,- blokada środków na rachunku bankowym.

Rodzaje kredytów ze względu na sposób funkcjonowania:

Kredyt w rachunku kredytowym (ratalny)

Bank otwiera dla potrzeb kredytu nowe konto na którym rejestruje spłaty zgodnie z kalendarzem spłat. Raz spłacona rata nie może być wykorzystana kolejny raz. Najczęściej kredyty inwestycyjne, średnioterminowe.

Kredyt ratalny:

- rata malejąca, - rata stała.

Kredyt bankowy Rachunek bieżący Koszty finansowe(1)

(2)

(3)

1) Uruchomienie kredytu2) Spłata raty kredytu3) Spłata/naliczenie odsetek od kredytu

Kredyt w rachunku bieżącym

Odpowiednik „linii kredytowej w ROR". Bank przyznaje możliwość zadłużania się klienta w jego rachunku bankowym do pewnej kwoty. Tzn. może on dokonywać wypłat, przelewów itp. nie mając środków zgromadzonych na rachunku. Linia kredytowa przyznana jest na pewien okres i przez ten czas można utrzymywać maksymalne zadłużenie.

Zalety: swoboda w dysponowaniu środkami, każdy wpływ na rachunek zmniejsza saldo kredytu (mniejsze odsetki).

Najczęściej kredyty obrotowe do l roku.

Kredyt rewolwingowy