HOLENDER ZDOBYŁ KOSZULKĘ TAURONA - grupa.tauron.pl · 2. Środki na fi nansowanie projektów...

POLSKA ENERGIA MAGAZYN GRUPY TAURON

NR 8 (22) | SIERPIEŃ 2010

ISSN 1689-5304

Wywiad z Markiem Kulesą | Rynek energii – Argentyna | Pioruny kuliste

67. Tour de Pologne

HOLENDER ZDOBYŁ KOSZULKĘ TAURONA

spis treści

Marcin LAUERredaktor naczelny

polska EnErGIa nr 8 (22)/2010 3

04 flEsz Polska musi zrealizować dwa projekty ccS • Rośnie produkcja i zużycie energii • Wszedł w życie obowiązek sprzedaży energii na giełdzie• M jak miłość na rynku energii • Projekt programu rozwoju polskiej energetyki jądrowej przyjęty

06 wywiaD z Markiem Kulesą, dyrektorem Biura towarzystawa obrotu Energią – Rośnie zainteresowanie rynkiem energii 08 rynEk Polacy nie korzystają z wolnego rynku energii 09 notowania Komentarz miesiąca 10 wyDarzEnia Zawsze nowa Muzyka 12 w grUpiE ESW gotowa do utylizacji osadów komunalnych • Posterunek

jak nowy • Pierwszy etap przetargu na blok w PKE zakończony • Prąd, woda, ciepło – EnergiaPro Gigawat na Seminariach Regionalnych • Marcin Gortat camp 2010 • XiV Warsztaty Górnicze zakończone • Enion Energia zwiększa wydajność pracy • Przemiany elektroenergetyki oczami samorzą-dowców • Szkolenia rzeczników praw konsumentów

16 EnErgia w UE Jak będzie wyglądał sektor energetyczny za 40 lat? Różne wizje rozwoju (część 2) 18 raport Rynek energii – argentyna 20 stratEgia System EPM w tauronie 22 wyDarzEnia Udany tour de Pologne 24 wyDarzEnia Wielki wyścig po… nagrody 26 prawDy i mity Sieci elektroenergetyczne muszą się rozwĳ ać 28 EnErgia inaczEj Kulista zagadka 30 fEliEton Z Salamanki do Berlina

W tym numerze wiele uwagi poświę-camy największemu kolarskiemu wy-ścigowi w Polsce – tour de Pologne. tauron był jednym z kluczowych partnerów tego przedsięwzięcia. Ufundowaną przez nas nagrodę dla najlepszego „górala” wyścigu zdo-był sympatyczny holenderski kolarz Johnny hoogerland. Jedną z kolumn poświęciliśmy także działaniom mar-ketingowym, które toczyły się wokół wyścigu. Koniec wakacji to już tradycyjnie okres wybuchu wielkiej energii mu-zycznej na Śląsku. a nie mogło za-braknąć taurona tam, gdzie przeci-nają się drogi muzyki elektronicznej, muzyki alternatywnej, laptopowego folku, jazzu oraz muzyki kameral-nej. a taką wybuchową mieszankę przygotowali fanom muzyki orga-nizatorzy festiwalu tauron nowa Muzyka, który odbędzie się między 26 a 29 sierpnia w Katowicach. W tym roku rozszerzono formułę fe-stiwalu o sztukę audiowizualną i fo-tografi ę, co jeszcze bardziej podnosi jego prestiż i rangę. choć sport i sztuka to wdzięczne te-maty na okres kanikuły, nie unika-my kwestii trudniejszych. W Sejmie miało miejsce ważne posiedzenie Komisji Gospodarki, na którym mówiono o konieczności rządowego wsparcia dla budowy instalacji wy-chwytywania i magazynowania co2 (tzw. ccS). W spotkaniu z parlamen-tarzystami brali udział przedstawi-ciele taurona, a gościem posiedze-nia był przewodniczący Parlamentu Europejskiego, prof. Jerzy Buzek. Zadajemy także pytanie, dlacze-go Polacy w tak niewielkim stopniu korzystają z wolnego rynku energii. Poza naszym komentarzem redak-cyjnym oddaliśmy też głos Markowi Kulesie, dyrektorowi Biura towarzy-stwa obrotu Energią. W wywiadzie udzielonym naszemu miesięcznikowi prezentuje on optymistyczną wizję rozwoju rynku obrotu energią elek-tryczną, choć wskazuje także prze-szkody i zagrożenia.

Zapraszam do lektury!

lato pEłnE wyDarzEń

WYDAWCA: tauron Polska Energia Sa, Departament Komunikacji Rynkowej i PR, dyrektor Paweł Gniadek, [email protected], tel. 32 774 24 37Redakcja: „Polska Energia”, ul. Lwowska 23, 40-389 Katowice, fax 32 774 25 24, e-mail: [email protected] Redaktor naczelny: Marcin Lauer, [email protected], tel. 32 774 27 06Zastępca red. naczelnego: Magdalena Rusinek, [email protected], tel. 32 774 27 21Zespół redakcyjny: Jacek Sakrejda, [email protected], tel. 32 774 27 23, tomasz Fornalczyk, [email protected], tel. 71 724 62 62, Marietta Stefaniak, [email protected], tel. 32 774 25 33Współpraca w Grupie Tauron: Południowy Koncern Węglowy Sa: Zofi a Mrożek, [email protected], tel. 32 618 56 07; Południowy Koncern Energetyczny Sa: Dariusz Wójcik, [email protected], tel. 32 774 24 34; Elektrownia Stalowa Wola Sa: Jerzy Wieleba, [email protected], tel. 15 877 64 18; Enion Sa: Ewa Groń, [email protected], tel. 12 261 10 85; EnergiaPro Sa: Anna Wojcieszczyk, [email protected], tel. 71 332 24 14; Elektrociepłownia tychy Sa: Aleksandra Gajecka, [email protected], tel. 32 789 72 36; Przedsiębiorstwo Energetyki cieplnej Katowice Sa: Karolina Kmon, [email protected], tel. 32 258 72 48; Przedsiębiorstwo Energetyki cieplnej w Dąbrowie Górniczej Sa: Marek Sztuka, [email protected], tel. 32 295 64 94; Enion Energia sp. z o.o.: Elżbieta Bukowiec, [email protected], tel. 12 265 41 55; EnergiaPro Gigawat sp. z o.o.: Marta Głuszek, [email protected], tel. 71 72 46 280 Realizacja wydawnicza: Direct Publishing Group, ul. Genewska 37, 03-940 WarszawaBiuro reklamy: anna Mocior, [email protected] nie odpowiada za treść reklam i ogłoszeń. Redakcja nie zwraca materiałów oraz zastrzega sobie prawo ich redagowania i skracania. Zdjęcie na okładce: Lang teamnumer zamknięto 19 sierpnia 2010 r.

taUron nowa mUzykastr. 10

Foto

: Mat

ERia

Ły P

Ra

SoW

E

V

4 polska EnErGIa nr 8 (22)/2010

fl esz gospodarczy

polska musi zrealizować Dwa projEkty ccs

m jak miłość na rynku energii

rośniE proDUkcja i zużycie energii

wszEDł w życiE obowiązek sprzedaży energii na giełdzie

Przewodniczący Parlamentu Europej-skiego prof. Jerzy Buzek uczestniczył

20 lipca w posiedzeniu sejmowej Komisji Gospodarki. na spotkanie zostali zapro-szeni przedstawiciele rządu RP, a także reprezentanci fi rm realizujących projekty oparte na czystych technologiach wę-glowych. Grupę tauron reprezentowa-li wiceprezesi tPE: Stanisław Tokarski i Krzysztof Zamasz, Henryk Tymowski, wiceprezes PKE, oraz Janusz Tchórz, dy-rektor ds. rozwoju technologii w PKE. Głównym tematem spotkania było rządo-we wsparcie dla instalacji wychwytywania i magazynowania co2 (tzw. ccS) w Kę-dzierzynie i Bełchatowie.Szef Parlamentu Europejskiego został zapoznany ze stanem obecnym oraz per-spektywami realizacji w Polsce inwestycji w instalacje ccS. W trakcie spotkania zapewnił, że jest zdeterminowany, by oba zgłoszone przez rząd do dofi nansowania unĳ nego projekty zostały zrealizowane.W lipcu br. projekt decyzji komisji w spra-wie uwarunkowań prawnych dofi nanso-wania projektów demonstracyjnych ccS oraz odnawialnych źródeł energii prze-szedł ostateczne uzgodnienia w Par-lamencie Europejskim. Dokument ten zawiera oprócz samego mechanizmu wsparcia fi nansowego również kryteria konkursowe. W celu przyspieszenia wprowadzenia nowoczesnych technologii zmniejszających emisję co2 Unia Europejska opracowa-ła Program Projektów Demonstracyjnych ccS, w ramach którego powstanie 8-12 instalacji pilotażowych. Przetestują one kompletny łańcuch technologiczny ccS: wychwytywanie, transport i składowanie co2. Środki na fi nansowanie projektów demonstracyjnych ccS oraz odnawial-

nych źródeł energii zostaną wydzielone z puli handlu uprawnieniami do emisji co2

(dyrektywa EU EtS) – na fi nansowanie in-nowacyjnych projektów zostanie przezna-czonych 300 mln uprawnień z nER-300 (new Entrance Reserve – rezerwy dla no-wych instalacji). Budżet przeznaczony na dofi nansowanie zależy od ceny rynkowej uprawnień. Szacuje się, że w grę wchodzi kwota rzędu 7-12 mld euro. Polska ma szanse na dofi nansowanie dwóch projektów: budowy elektrowni poligeneracyjnej realizowanej przez ZaK i PKE z Grupy tauron oraz projektu PGE Elektrowni Bełchatów. W wyścigu o środki unĳ ne niezbędne jest jednak wsparcie kra-ju członkowskiego. Konsorcjum ZaK/PKE od ponad roku zabiega o dofi nansowanie inwestycji ze środków unĳ nych.Wiceminister skarbu państwa Adam Lesz-kiewicz podkreślił, że wsparcie rządowe jest możliwe, pod warunkiem, że za projekta-mi przemawia ekonomia. Zdaniem wice-minister gospodarki ds. górnictwa i ener-getyki, Joanny Strzelec-Łobodzińskiej, obie instalacje powinny zostać zbudo-wane. Dlatego też w Ministerstwie Go-

spodarki trwają końcowe prace nad do-kumentem „Kierunki rozwoju czystych technologii węglowych w Polsce”. to szansa na znalezienie krajowego wsparcia fi nansowego dla projektów opartych na niskowęglowych technologiach. niestety, na razie pieniędzy nie ma. Potwierdziła to minister rozwoju regionalnego Elżbieta Bieńkowska, która przyznała, że dopie-ro do programów operacyjnych na lata 2014-2020 zostaną wpisane działania wspierające czyste technologie węglowe oraz ccS. Jednak Jerzy Buzek przypo-mniał o ponad 100 mln euro z funduszy unĳ nych na energetykę.Zdanie Jerzego Buzka podzielił minister środowiska prof. Andrzej Kraszewski, który podkreślił, że projekty ccS trzeba za wszelką cenę realizować, bo to szan-sa ograniczenia emisji co2 dla polskiej gospodarki opartej na węglu. Dlatego też resort intensywnie pracuje nad trans-pozycją unĳ nej dyrektywy ccS do prawa polskiego. Szczegółowo zostały omówio-ne zmiany legislacyjne, pozwalające na podziemne składowanie co2.Jerzy Buzek zapewnił o swoim wsparciu dla polskich projektów ccS. Podkreślił, że projekt ZaK/PKE jest kluczowy, gdyż do-tyczy przyszłości polskiej energetyki. na-woływał do pokazania i przetestowania tej instalacji, ponieważ żadna inna tech-nologia nie daje tak wysokiej sprawności. Wyraził również nadzieję, że nie zabraknie determinacji politycznej, by oba projekty zostały zrealizowane. Do końca roku inwestorzy muszą zło-żyć wnioski o dofi nansowanie projektów z unĳ nego programu nER-300. najpóź-niej w grudniu 2011 r. Unia Europejska ma zdecydować, które zgłoszone projekty dostaną dotacje. (JT)

Urząd Regulacji Energetyki rozpoczął kampanię informacyjną „Prąd to też

towar. Zdecyduj, od kogo go kupujesz”, która ma zachęcić odbiorców do zmiany sprzedawcy energii. – Z badań społecznych wynika, że 89 proc. odbiorców w gospodarstwach domowych nie ma świadomości, że może zmienić sprzedawcę. Specjalnie dla odbiorców przygotowaliśmy kampanię społeczną. ce-lem kampanii jest likwidacja dysparytetu informacyjnego, który jest poważną barierą w rozwoju rynku – wyjaśnia Mariusz Swo-ra, prezes Urzędu Regulacji Energetyki. W ramach kampanii, w lipcu w 18 pol-skich miastach pojawiło się 500 wielko-formatowych billboardów z informacjami o możliwości zmiany sprzedawcy energii – w Warszawie zawisło ich 85, w aglomera-cji katowickiej 70, w Łodzi 30, w trójmieście

35, w Krakowie 30, w Poznaniu i Wrocławiu po 25. Druga seria kampanii wielkoforma-towej pojawi się 15 września. Wyemitowane zostaną także reklamy radiowe, które zaplanowano na ostatni tydzień sierpnia i dwa pierwsze tygodnie września. Kampania URE trwa od 28 maja. Wówczas to został wyemitowany popularny teleturniej „Kocham cię, Polsko”, w którym pojawiły się informacje związane z akcją i prawami odbiorców energii. Po waka-cjach, w dwóch odcinkach serialu „M jak miłość” (najpopularniejszy serial emitowa-ny przez tVP), pojawi się wątek edukacyjny dotyczący zmiany sprzedawcy.czas trwania kampanii URE zaplano-wano na pół roku. Zakończenie wszyst-kich działań zaplanowano na 12 paź-dziernika. (EM)


projEkt programU rozwoju polskiej energetyki jądrowej przyjęty

Foto

: aRc

h.

Foto

: UR

E

Foto

: aRc

h.

Kierownictwo Ministerstwa Gospo-darki przyjęło projekt programu

rozwoju polskiej energetyki jądrowej i skierowało go do uzgodnień między-resortowych.Jednocześnie MG przyjęło także pro-jekty założeń do projektów ustaw o energetyce jądrowej i o cywilnej odpowiedzialności za szkodę jądro-wą, które również trafi ły do uzgodnień międzyresortowych. Projekt zakłada budowę do 2030 r. elektrowni jądrowych o mocy 6 tys. MW. Pierwszy blok jądrowy w Polsce ma zostać uruchomiony w roku 2010. Bę-dzie wybudowany przez Polską Grupę Energetyczną, która do tego projektu wybierze jednego lub kilku współwy-konawców. obecnie trwa proces wy-boru lokalizacji elektrowni oraz part-nera i technologii reaktora. Uczestnictwem w rozwoju energetyki jądrowej w Polsce zainteresowana jest także Grupa tauron. (ER)

9 sierpnia wszedł w życie przepis zobowiązujący wytwórców energii elektrycznej do sprzedaży prądu na giełdach towarowych i rynkach regulowanych. W ten sposób

wytwórcy muszą sprzedać przynajmniej 15 proc. energii wyprodukowanej w danym roku. na razie nie doprowadziło to do znaczącego wzrostu obrotów na towarowej Giełdzie Energii (tGE). Jak informuje tGE, 9 sierpnia obrót energią elektryczną na rynku dnia następ-nego (RDn) wyniósł 14 110 MWh, a na rynku terminowym towarowym (Rtt) 201 745 MWh. tGE podkreśla, że lipiec na RDn, jak i na Rtt był rekordowym miesiącem. na RDn był najlepszy w jego 10-letniej historii. Łączny obrót na RDn wyniósł 443 743 MWh, a udział tego rynku w łącznej produkcji energii elektrycznej w lipcu wyniósł ok. 4 proc. obroty w poszczególnych dniach wahały się w przedziale 8966-19 927 MWh. Średnie dzienne obroty ukształtowały się na poziomie 14 314 MWh (dni robo-cze: 13 131 MWh, dni wolne: 17 207 MWh). Łączne obroty w lipcu wykazały 15,2-proc. wzrost w stosunku do obrotów z czerwca br. i aż 100,8-proc. wzrost w stosunku do analogicznego okresu w ubiegłym roku. (ER)

Od stycznia do końca lipca krajowe zużycie energii elektrycz-nej wyniosło 89 140 GWh i było o 4,75 proc. wyższe niż

w analogicznym okresie roku 2009 – wynika z informacji PSE operator. Rośnie także produkcja energii: od początku roku do końca lipca wyprodukowano 89 635 GWh, czyli o 3,73 proc. więcej niż w tym samym okresie roku 2009.W pierwszych siedmiu miesiącach br. najbardziej wzro-sła produkcja energii w farmach wiatrowych – aż o 31,42 proc. (produkcja wyniosła 589 GWh), z węgla kamiennego

– o 5,83 proc. (50 657 GWh) oraz gazu ziemnego – 4,29 proc. (2390 GWh). Między początkiem stycznia a końcem lip-ca spadła natomiast produkcja energii z węgla brunatnego – o 1,79 proc. i wyniosła 29 051 GWh. Zmniejszył się (o 9,17 proc.) także poziom produkcji energii z innych źródeł odnawialnych, który ukształtował się na poziomie 8,2 GWh. Wzrost produkcji i zużycia energii powinien utrzymywać się w kolejnych miesiącach i w całym roku 2010 wskaźniki te po-winny być o kilka procent wyższe niż w roku ubiegłym. (EM)

Jak Pan ocenia sytuację na rynku ener-gii elektrycznej?od końca roku 2009 widoczny jest duży wzrost zainteresowania rynkiem energii elektrycznej ze strony odbiorców koń-cowych i wzrost liczby odbiorców zmie-niających sprzedawcę, zwłaszcza z grup taryfowych B i c. Spowodowane jest to w dużej mierze sytuacją, z jaką mieliśmy do czynienia w roku 2009, kiedy odbior-cy z jednej strony zostali zaskoczeni pod-wyżką cen energii, a z drugiej kryzysem gospodarczym, który przełożył się na ich sytuację.W ostatnich miesiącach widzimy, że co-raz więcej odbiorców nie tylko zmienia sprzedawcę, ale szerzej interesuje się rynkiem energii, podnoszeniem efektyw-ności energetycznej, różnymi produkta-mi na rynku energii elektrycznej. to krok w kierunku rynku odbiorcy końcowego. Jeśli chodzi o odbiorców z grupy ta-ryfowej a, to już od dawna widać tam bardzo duże zainteresowanie korzyścia-mi płynącymi z udziału w rynku ener-gii elektrycznej. Wśród tych odbiorców wiedza na temat rynku jest na bardzo wysokim poziomie, odbiorcy uczestniczą w większości wydarzeń na rynku energii oraz w tworzeniu prawa regulującego jego działania i pracach nad stworze-niem nowego modelu tego rynku.

Czy widoczne jest zainteresowanie ryn-kiem energii ze strony gospodarstw do-mowych? Jeśli chodzi o odbiorców z grupy G, czyli odbiorców w gospodarstwach domo-wych, poważną przeszkodą w rozwoju rynku w tym segmencie jest brak decyzji Prezesa URE o rezygnacji z obowiązku

zatwierdzania taryf sprzedaży energii elektrycznej. to odbĳ a się negatywnie na działalności sprzedawców, ponieważ w dużej części tracą oni na sprzedaży energii tym odbiorcom. te straty są trud-ne do zrekompensowania przy zwięk-szonej konkurencji w grupie pozostałych odbiorców. Pozytywnie należy ocenić działania URE związane z kampanią informacyjną skierowaną do odbiorców

indywidualnych oraz uruchomieniem wi-tryn internetowych, pokazujących m.in., jak zmienić sprzedawcę. Pozostaje tylko postawienie kropki nad „i”, a więc uwol-nienie cen energii elektrycznej dla go-spodarstw domowych.toE jest zdania, że aby móc mówić o pełnej konkurencji na rynku energii, nie można działać pod przymusem tary-fi kacji dla sporej grupy odbiorców. nasze towarzystwo uczestniczy w wielu działa-niach ułatwiających odbiorcom korzysta-nie z rynku. W czerwcu udało się opra-cować wzorzec umowy kompleksowej dla klientów będących gospodarstwami domowymi. Wzorzec ten ma być stoso-

wany na terenie działania wszystkich sprzedawców z urzędu. Sprzedawców zainteresowanych zawieraniem umów kompleksowych w tej grupie odbiorców jest wielu. Pozytywnie oceniamy prace URE, w których uczestniczy także toE, nad opracowaniem kodeksu dobrych praktyk, jako wzorca dokumentu, który byłby przyjmowany przez poszczególnych sprzedawców. Wszystkie te elementy po-winny naszym zdaniem przybliżyć decyzję Prezesa URE o pełnym uwolnieniu rynku energii elektrycznej w Polsce.

Przedstawiciele URE przekonują, że obecnie nie ma możliwości pełnego uwolnienia rynku, ponieważ przedsię-biorstwa energetyczne mają znacznie silniejszą pozycję niż odbiorcy. Zgadza się Pan z tą argumentacją? nie zgadzam się z takim rozumowaniem, ponieważ prowadzi ono do ponoszenia strat na sprzedaży energii elektrycznej dla odbiorców indywidualnych. W tym przypadku mamy do czynienia z dwoma przeciwstawnymi zjawiskami: z jednej strony konieczność, zdaniem Prezesa URE, ochrony gospodarstw domowych przed wykorzystaniem pozycji dominu-jącej przez przedsiębiorstwa energetycz-ne, a z drugiej strony ponoszenie strat na sprzedaży energii. trudno mówić o wykorzystaniu pozycji rynkowej, jeśli przez tak długi okres wciąż przymusza się sprzedawców do sprzedaży energii poniżej kosztów jej zakupu. obawa Pre-zesa URE przed wykorzystaniem pozycji dominującej przez sprzedawców jest nadmierna, ponieważ z roku na rok co-raz bardziej oddalamy się od rynkowego poziomu cen energii elektrycznej w po-

polska EnErGIa nr 8 (22)/2010 7 6 polska EnErGIa nr 8 (22)/2010

równaniu z cenami dla grupy G. Szkoda, że Prezes URE w 2010 r. nie zdecydował się na pełne uwolnienie rynku, ponie-waż jest to rok, w którym ceny nie ros-ną, a przez pewien okres nawet miały tendencję spadkową. aż prosiło się, aby podjąć decyzję o uwolnieniu cen. Po to są takie instytucje jak URE oraz UoKiK, Stowarzyszenie Konsumentów Polskich czy Federacja Konsumentów, aby pa-trzeć oczami odbiorcy na rynek energii, ale po jego uwolnie-niu.nie podzielam optymizmu Pre-zesa URE, ocze-kującego – przy obecnym pozio-mie cen – wzrostu liczby odbiorców indywidualnych zmie-niających sprzedawcę energii w grupie gospo-darstw domowych. Do-póki ceny energii dla

rośnie zainteresowanie rynkiEm EnErgii

rozmowa z markiEm kUlEsą, dyrektorem biura towarzystwa obrotu energią

Dopóki ceny energii dla gospodarstw domowych będą oderwane od cen rynkowych, trudno mówić o właściwym zadziałaniu mechanizmów gospodarczych

wywiad

Foto

: aRc

h.

gospodarstw domowych będą oderwa-ne od cen rynkowych, trudno mówić o właściwym zadziałaniu mechanizmów rynkowych.

Jak Pan ocenia świadomość odbiorców w zakresie posiadania prawa do zmiany sprzedawcy?Świadomość możliwości, jakie niesie ry-

nek energii w grupie mniejszych odbiorców komercyjnych i od-biorców indywidualnych, nie jest za wysoka. nawet wśród osób związanych z sekto-rem elektroenergetycznym

mało kto decyduje się na zmianę sprzedawcy, wie-le osób nie wie, jak wy-gląda procedura zmiany sprzedawcy. ta procedu-

ra jest stosunkowo prosta, nasz nowy sprzedawca może nam w tym pomóc.

interesujące są w tym kontekście za-

chowa-

nia sprzedawców energii. od kilku lat sprzedawcy w coraz większym stopniu otwierają się na oczekiwania klientów, zmieniają oferty produktowe, reklamują się. to powoduje, że rynek uruchomił się w takim zakresie, gdzie są realne możli-wości zaistnienia konkurencji. Sprzedaw-cy nie koncentrują się tylko na współ-pracy z największymi odbiorcami, ale także tymi średnimi i małymi. W chwili, gdy następuje uwolnienie rynku, natu-ralną rzeczą jest to, że rola sprzedaw-cy nie ogranicza się tylko do sprzedaży energii, ale przedstawia szeroką ofertę złożoną z wielu produktów. to, co się dzieje w grupie c, pokazuje właściwą drogę dla segmentu gospodarstw do-mowych – najpierw uwolnienie i niestety wzrost cen, które przez Prezesa URE są tłumione poniżej rynkowych, a potem uruchomienie rynku oraz działalność edukacyjna. obecnie nie ma dużego zainteresowa-nia ze strony sprzedawców aktywnym poszukiwaniem nowych klientów indywi-dualnych. trudno zmuszać sprzedawców do tego, aby masowo zaczęli oferować produkty grupie, w której rentowność sprzedaży jest bardzo niska lub wręcz ujemna.

9 sierpnia wszedł w życie obowiązek sprzedaży energii przez wytwórców po-przez publiczne formy sprzedaży. Jak to przełoży się na sytuację na rynku energii? Spodziewam się, że nastąpi kontynuacja obecnie występujących tendencji. nie-pokojące jest to, że w chwili wejścia tego obowiązku w życie brakuje przepisów wykonawczych w postaci rozporządze-nia ministra gospodarki.

Jak obowiązek giełdowy wpłynie na ceny energii? Mając na uwadze wzrost zapotrzebo-wania na energię elektryczną i zbliża-jący się sezon kontraktacji energii na rok 2011, wydaje się, że ceny powinny w najlepszym wypadku utrzymywać się na obecnym poziomie, ale bardziej real-ne są wzrosty cen. Poprzez wymuszenia obligatoryjnych form sprzedaży pojawią się dodatkowe koszty, zarówno jeśli cho-dzi o bieżące działania, jak np. zabez-pieczanie pozycji, ale także ponoszenie opłat transakcyjnych.

Rozmawiał Igor Jackowicz

są takie instytucje jak URE oraz UoKiK, Stowarzyszenie Konsumentów Polskich czy Federacja Konsumentów, aby pa-trzeć oczami odbiorcy na rynek energii, ale po jego uwolnie-niu.nie podzielam optymizmu Pre-zesa URE, ocze-kującego – przy obecnym pozio-mie cen – wzrostu liczby odbiorców indywidualnych zmie-niających sprzedawcę energii w grupie gospo-darstw domowych. Do-póki ceny energii dla

Foto

: aRc

h.

sprzedawcy?Świadomość możliwości, jakie niesie ry-

nek energii w grupie mniejszych odbiorców komercyjnych i od-biorców indywidualnych, nie jest za wysoka. nawet wśród osób związanych z sekto-rem elektroenergetycznym

mało kto decyduje się na zmianę sprzedawcy, wie-le osób nie wie, jak wy-gląda procedura zmiany sprzedawcy. ta procedu-

ra jest stosunkowo prosta, nasz nowy sprzedawca może nam w tym pomóc.

interesujące są w tym kontekście za-

chowa-

cy nie koncentrują się tylko na współ-pracy z największymi odbiorcami, ale także tymi średnimi i małymi. W chwili, gdy następuje uwolnienie rynku, natu-ralną rzeczą jest to, że rola sprzedaw-cy nie ogranicza się tylko do sprzedaży energii, ale przedstawia szeroką ofertę złożoną z wielu produktów. to, co się dzieje w grupie c, pokazuje właściwą drogę dla segmentu gospodarstw do-mowych – najpierw uwolnienie i niestety wzrost cen, które przez Prezesa URE są tłumione poniżej rynkowych, a potem uruchomienie rynku oraz działalność edukacyjna. obecnie nie ma dużego zainteresowa-nia ze strony sprzedawców aktywnym poszukiwaniem nowych klientów indywi-dualnych. trudno zmuszać sprzedawców do tego, aby masowo zaczęli oferować produkty grupie, w której rentowność sprzedaży jest bardzo niska lub wręcz ujemna.

9 sierpnia wszedł w życie obowiązek sprzedaży energii przez wytwórców po-przez publiczne formy sprzedaży. Jak to przełoży się na sytuację na rynku energii? Spodziewam się, że nastąpi kontynuacja obecnie występujących tendencji. nie-pokojące jest to, że w chwili wejścia tego obowiązku w życie brakuje przepisów wykonawczych w postaci rozporządze-nia ministra gospodarki.

Jak obowiązek giełdowy wpłynie na ceny energii? Mając na uwadze wzrost zapotrzebo-wania na energię elektryczną i zbliża-jący się sezon kontraktacji energii na rok 2011, wydaje się, że ceny powinny w najlepszym wypadku utrzymywać się na obecnym poziomie, ale bardziej real-ne są wzrosty cen. Poprzez wymuszenia obligatoryjnych form sprzedaży pojawią się dodatkowe koszty, zarówno jeśli cho-dzi o bieżące działania, jak np. zabez-pieczanie pozycji, ale także ponoszenie opłat transakcyjnych.

Klienci indywidualni uzyska-li prawo zmiany sprzedawcy energii 1 lipca 2007 r., przed-siębiorstwa oraz instytucje

jeszcze wcześniej. Mimo uproszczeń i skrócenia procedur zmiany sprzedaw-cy, ciągle niewielu odbiorców indywi-dualnych skorzystało z tej możliwości, choć widoczna jest powolna tendencja wzrostowa.

wzrOst rynku O 210 PrOc.Zmiana sprzedawcy energii jest moż-liwa dzięki wprowadzeniu tzw. zasady dostępu stron trzecich do sieci (zasa-da tPa – z ang. third Party access). oznacza ona możliwość korzystania z infrastruktury przesyłowej energetycz-nego przedsiębiorstwa sieciowego bez obowiązku kupowania od niego energii elektrycznej. W praktyce zasada tPa sprowadza się do dokonywania przez odbiorcę końcowego zakupów energii elektrycznej u dowolnego producenta lub innego podmiotu, zajmującego się handlem energią (zazwyczaj spółki ob-rotu), który zaoferuje najkorzystniejsze warunki sprzedaży. Według wyliczeń Urzędu Regulacji Energetyki (URE), na koniec roku 2009 było 1537 odbiorców z grup taryfowych a, B i c (czyli odbiorców komercyjnych) i 1062 odbiorców z grupy G (czyli go-spodarstw domowych), którzy zmienili sprzedawcę energii. W roku 2010 te licz-by wzrosły. tylko od stycznia do czerw-ca 2010 r. liczba odbiorców w grupach taryfowych a, B i c, korzystających z usług nowego sprzedawcy energii elektrycznej, zwiększyła się o 210 proc., czyli o 3232 odbiorców.

W tym samym okresie liczba gospo-darstw domowych, które zdecydowa-ły się na ten krok, nie uległa znaczą-cej zmianie i zwiększyła się jedynie o 9,5 proc. na koniec czerwca 2010 r. z nowego sprzedawcy energii korzysta-ło 1163 odbiorców indywidualnych. URE podsumowuje, że na koniec 2009 r. było 2599 odbiorców, którzy zmienili sprzedawcę energii, a na koniec czerw-ca 2010 r. – 5932.W pierwszym półroczu 2010 r. odbior-cy korzystający z usług nowego sprze-dawcy kupili łącznie 9 779 464 MWh. najwięcej energii dostarczył Vattenfall Distribution Poland – 2 188 620 MWh, Enion Sa – 2 082 226 MWh, Energa--operator – 1 189 212 MWh, a tuż za nią EnergiaPro Sa – 1 172 224 MWh oraz Enea operator z 1 152 028 MWh dostarczonej energii.

8 polska EnErGIa nr 8 (22)/2010 polska EnErGIa nr 8 (22)/2010 9

komEntarz miesiącaLipiec był kolejnym miesiącem, który charakteryzował się

wzrostem cen energii elektrycznej na rynku spot, spowodo-wanym w głównej mierze warunkami pogodowymi. W pierw-szych dwóch dekadach miesiąca średni poziom cen tygo-dniowych kształtował się na zbliżonym poziomie (od 197,18 do 200,20 zł/MWh), natomiast ostatni tydzień, ze wzglę-du na ochłodzenie, zamknął się średnią ceną na poziomie 183,73 zł/MWh. W lipcu średnia cena na rynku dnia na-stępnego tGE wyniosła 196,01 zł/MWh (+1,63 proc. MtM), a jednostkowe koszty bilansowania osiągnęły po-ziom 192 zł/MWh (-1,44 proc. MtM). Zapotrzebowa-nie KSE na moc wzrosło średnio o 5,4 proc. w stosun-ku do lipca 2009 r., czego przyczyną były relatywnie dobra kondycja gospodarki oraz wysoka temperatura, kształtująca się na średnim poziomie 20,5 st. c (o 0,8 st. c wyższa niż w analogicznym okresie 2009 r.). W przelicze-niu na euro spot w Polsce był o ponad 2 €/MWh wyższy niż w krajach sąsiednich (48,02 €/MWh). W niemczech na EPEX Spot było to 45,83 €/MWh, na czeskim otE 46,10 €/MWh, zaś na giełdzie nordPool 45,43 €/MWh. Wysoki poziom średniej za lipiec spo-wodowany był w głównej mierze wysokimi cenami off-peak, które wzrosły o ok. 3 proc. (MtM) do po-ziomu 181,83 zł/MWh. Wsparciem dla wyso-kich cen spot były również kontrakty ter-minowe – w Polsce kontrakty na sierpień osią-gnęły średnią na pozio-mie 191,22 zł/MWh, wyższą o ponad 1 zł/MWh od kontraktów front month w czerwcu. W związku z wejściem (9 sierpnia) w życie zapisów ustawy Prawo energetyczne (do-tyczących obliga giełdo-wego) sytuacja na rynku jest niepewna. Można zauważyć, że uczestnicy rynku częściowo wstrzy-mują się z kontraktacją na 2011 r. w celu ewentu-alnej korekty prognoz dla kontraktów na iV kwartał 2010 r. i na rok następny. notowania kontraktów rocznych caL11 zawie-rały się w przedziale od 193,3 do 195 zł/MWh,

co ostatecznie dało średnią na poziomie ok. 194,28 zł/MWh przy dwukrotnie wyższej płynności niż w czerwcu. na rynku surowców energetycznych początek miesiąca cha-rakteryzował się stabilizacją cen, zarówno ropy, jak i węgla. następnie obserwowaliśmy nieznaczne wahania cen węgla, które do końca miesiąca charakteryzowały się nieznaczną tendencją spadkową, przy braku korelacji z cenami ropy, które podlegały większym fl uktuacjom i do końca miesią-ca zachowały tendencję wzrostową. nałożony w ubiegłym miesiącu zakaz odwiertów na wodach terytorialnych USa powoduje wzrost średniej ceny baryłki ropy Brent do pozio-mu 76,4 $/bbl (+6 proc. MtM). Z kolei ceny węgla spadały głównie z powodu gorszych wyników gospodarczych chin i USa. Kontrakty front month ciF aRa (sierpień 2010 r.) osiągnęły maksymalny poziom 95,25 $/t na początku miesiąca, by w ciągu trzech tygodni spaść do poziomu 91,8 $/t, co skorelowane było z lokalnym spadkiem cen ropy i gazu. ostatecznie zamknięcie miesiąca przyjęło war-tość 93,13 $/t, co dało średnią cenę na poziomie 93,09 $/t (-1 proc. MtM). Bardzo duże wahania cen występowały na rynku uprawnień do emisji co2, który, podobnie jak rynek węgla, charak-teryzował się tendencją spadkową. Maksymalną cenę zamknię-

cia zanotowano 5 lipca na poziomie 15,23 €/t – po tej dacie ceny co2 przeszły w trend spadkowy z lekkimi odbiciami pod koniec drugiej i trzeciej dekady miesiąca. Śred-nia cena spot na giełdzie Bluenext ukształtowała się na poziomie 14,22 €/t (-7,2 proc. MtM) i była najniższa od trzech mie-sięcy. Silne spadki cen uprawnień spowodowa-ne były m.in. brakiem jednoznacznej polityki w zakresie zwiększenia redukcji emisji z pozio-mu 20 proc. do 30 proc. w 2020 r., co zakomuniko-wali solidarnie ministrowie ekologii z niemiec, Francji i Wielkiej Brytanii, stojący na stanowisku, że obecne cele w zakresie ogranicze-nia emisji są niewystarcza-jące do wygenerowania dostatecznych bodźców promujących inwestycje w „zieloną” energetykę.

notowania

zaś na giełdzie nordPool 45,43 €/MWh. Wysoki poziom średniej za lipiec spo-wodowany był w głównej mierze wysokimi cenami off-peak, które wzrosły o ok. 3 proc. (MtM) do po-ziomu 181,83 zł/MWh. Wsparciem dla wyso-kich cen spot były również kontrakty ter-minowe – w Polsce kontrakty na sierpień osią-gnęły średnią na pozio-mie 191,22 zł/MWh, wyższą o ponad 1 zł/MWh od kontraktów front month w czerwcu. W związku z wejściem (9 sierpnia) w życie zapisów ustawy Prawo energetyczne (do-tyczących obliga giełdo-wego) sytuacja na rynku jest niepewna. Można zauważyć, że uczestnicy rynku częściowo wstrzy-mują się z kontraktacją na 2011 r. w celu ewentu-alnej korekty prognoz dla kontraktów na iV kwartał 2010 r. i na rok następny. notowania kontraktów rocznych caL11 zawie-rały się w przedziale od 193,3 do 195 zł/MWh,

teryzował się tendencją spadkową. Maksymalną cenę zamknię-cia zanotowano 5 lipca na poziomie 15,23 €/t – po tej dacie ceny coprzeszły w trend spadkowy z lekkimi odbiciami pod koniec drugiej i trzeciej dekady miesiąca. Śred-nia cena spot na giełdzie Bluenext ukształtowała się na poziomie 14,22 €/t (-7,2 proc. MtM) i była najniższa od trzech mie-sięcy. Silne spadki cen uprawnień spowodowa-ne były m.in. brakiem jednoznacznej polityki w zakresie zwiększenia redukcji emisji z pozio-mu 20 proc. do 30 proc. w 2020 r., co zakomuniko-wali solidarnie ministrowie ekologii z niemiec, Francji i Wielkiej Brytanii, stojący na stanowisku, że obecne cele w zakresie ogranicze-nia emisji są niewystarcza-jące do wygenerowania dostatecznych bodźców promujących inwestycje w „zieloną” energetykę.

Średnie ceny i wolumeny energii elektrycznej na TGE i Rynku Bilansującym w lipcu 2010 r.

Średnie ceny energii w kontraktach SPOT na rynkach europejskich w lipcu 2010 r.

15,90

15,70

15,50

15,30

15,10

14,90

14,70

14,50

100

95

90

85

80

75

70

65

$/bb

l USD

/t

€/t

Brent Oil Coal CIF ARA BlueNext CO2: EUA Spot

Ceny węgla, ropy naftowej oraz emisji CO2 w lipcu 2010 r.

220

210

200

190

180

170

160

150

140

130

42000

38000

34000

30000

26000

22000

18000

14000

10000

6000

2000

Cena

[zł

/MW

h]

Wol

umen

[M

Wh]

1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25 26 27 28 29 30 31

TGE CRO TGE CRO

60

55

50

45

40

35

30

25

20

1.07 4.07 7.07 10.07 13.07 16.07 19.07 22.07 25.07 28.07 31.07

1.07 5.07 9.07 13.07 17.07 21.07 25.07 29.07

Cena

[€/

MW

h]

20

60

55

30

25

20

35

50

45

40

38000

34000

30000

26000

22000

18000

210

200

190

180

170

160

na TGE i Rynku Bilansującym w lipcu 2010 r.220 42000

14000

10000

6000

150

140

38000

34000

30000

26000

22000

18000

210

200

190

180

170

160

15,7095

15,30

15,10

14,5065

85

80 15,10

14,90

14,70

14,50

80

75

70

15,5090

EEX NordPool OTE TGE

Źródło: biuro analiz rynku tauron polska energia sa

rynek

nikłe zainteresowanie gospodarstw domowych zmianą dostawcy energii jest spowodowane utrzymywaniem przez UrE obowiązku zatwierdzania taryf tej grupie odbiorców, co powoduje, że proponowanie nowej, konkurencyjnej oferty przez spółki obrotu energią nie zawsze jest opłacalne

polacy niE korzystają z wolnego rynku energii

1 lipca minęły trzy lata oD Uzyskania przEz wszystkich oDBiorców prawa Do zmiany sprzEDawcy EnErgii. polskie przedsiębiorstwa, instytucje oraz odbiorcy indywidualni prawie w ogóle z tej możliwości nie korzystają

Witold Lebek biuro analiz rynku tauron polska energia sa

taurOn w Ofensywie W najbliższym okresie z pewnością ros-nąć będzie liczba odbiorców komercyj-nych, którzy będą zmieniać sprzedaw-cę energii. W przypadku odbiorców indywidualnych wzrost będzie niewiel-ki. nikłe zainteresowanie gospodarstw domowych zmianą jest spowodowane utrzymywaniem przez URE obowiązku zatwierdzania taryf tej grupie odbior-ców, co powoduje, że proponowanie nowej, konkurencyjnej oferty przez spółki obrotu energią nie zawsze jest opłacalne. Grupa tauron Polska Energia prowadzi aktywne działania na rzecz pozyskiwa-nia nowych biznesowych klientów poza obszarem swojego działania, osiągając w tym zakresie duże sukcesy. W strate-gii korporacyjnej taurona podkreślono, że misją Grupy jest zapewnienie energii klientom w oparciu o najlepsze prakty-ki. oznacza to koncentrację na działa-niach mających na celu identyfi kację i wypełnianie potrzeb klientów. to może być osiągnięte poprzez sprzedaż energii po atrakcyjnej cenie i na korzystnych dla klienta warunkach. takie działanie pozwoli umocnić się Grupie tauron na pozycji jednego z wiodących sprzedaw-ców energii elektrycznej w Polsce.

Emil Różański

wywiad


wydarzenia

zawsze nowa mUzyka


tak jak w UBiEgłym rokU w ostatnich Dniach siErpnia na terenie dawnej kwk katowice odbędzie się kolejna edycja Festiwalu tauron nowa muzyka. i znów zobaczymy największe gwiazdy elektronicznej alternatywy

Foto

: Ea

St n

EWS

Foto

: Mat

ERia

Ły P

Ra

SoW

E

Foto

: Mat

ERia

Ły P

Ra

SoW

E

tegoroczna edycja festiwalu tau-ron nowa Muzyka zapowiada się doskonale. Możemy się spo-dziewać najlepszych wykonaw-

ców nowych brzmień. od 26 do 29 sierp-nia na terenach KWK Katowice, w auli katowickiej akademii Muzycznej oraz w industrialnych wnętrzach zabytkowego Szybu Wilson, pojawią się takie gwiazdy, jak wspaniała Lou Rhodes, wokalistka kul-towej formacji Lamb, prawdziwa legenda muzyki elektronicznej – duet autechre, czy zupełnie nieobliczalny i nieprzewidywalny Gonjasufi , który w ubiegłym roku okazał się niespodziewanym faworytem.oprócz nich w Katowicach pojawią się również wykonawcy działający w nieco innych obszarach muzycznych, jak skan-dynawska formacja jazzowa Jaga Jaz-zist, taneczny duet Moderat oraz genial-ny amerykański producent i kompozytor Guilerrmo Scott Heren, który jako Pre-fuse 73 wystąpi przy akompaniamencie tyskiej orkiestry kameralnej aukso.Miłośników tanecznego szaleństwa bez wątpienia czekają chwile prawdzi-wej ekstazy podczas setów Marry Ann Hobbs, prezenterki związanej od lat

z radiem BBc, czy też twórcy ukrywają-cego się pod pseudonimem kidkanevil, który od lat uznawany jest za jednego z czołowych brytyjskich DJ-ów.Dla tych, którzy poszukują w muzyce wyciszenia i fantastycznych kompozy-cji, przygotowaliśmy nie lada gratkę w postaci pierwszego w Polsce kon-certu Bibio, jednego z najciekawszych współczesnych twórców „egzotyczne-go” laptopowego folku oraz kolejnego w dziejach naszego festiwalu występu ulubieńca polskiej publiczności – Bono-bo, któremu tym razem będzie towarzy-szył zespół wybitnych instrumentalistów oraz zaproszeni goście.Pozostałe gwiazdy, które pojawią się w KWK Katowice, to: nosaj thing, King Midas Sound, Loco Star, Loops haunt, Mauriolanza, DMX crew, Pink Freud, Floating Points, Envee, Paula & Ka-rol, Polish Brass Ensemble & Makaruk, Pantha du Prince, the Gasslamp Killer, Kamp!, three trapped tigers, niwea, Maceo Wyro, Schemeboys.

audiO, fOtO, sztuka!to jednak jedynie początek atrakcji, po-nieważ postanowiliśmy poszerzyć ofertę naszego festiwalu o wydarzenie związa-ne nie tylko z muzyką. Dlatego chcemy zorganizować wystawy i warsztaty fo-

kazane zostaną tajniki tworzenia zdjęć komercyjnych. Dzień drugi to warsztat mistrzowski Pawła Fabjańskiego „niezła Sztuka”, dotyczący styku fotografi i mody ze sztuką. ostatniego dnia odbędzie się wykład Jacka Kołodziejskiego zatytuło-wany „Fleszem w oczy”, podczas które-go podjęta zostanie próba odpowiedzi na pytanie, czy w pracy fotografa więk-sze znaczenie ma perfekcyjny warsztat, czy pomysłowość i kreatywność. Wstęp na wszystkie wydarzenia jest bezpłatny, należy jednak pamiętać o ograniczonej liczbie miejsc.

nakręcenito oczywiście nie koniec atrakcji. Przy-gotowaliśmy bowiem konkurs dla ama-

torskich twórców teledysków – „clip on Festival”, oferując im niecodzienną możliwość nakręcenia wideoklipu dla jednej z festiwalowych gwiazd. Między 1 a 15 sierpnia, 15 uprzednio wybranych (w internetowych eliminacjach) reżyse-rów z całej Polski musiało zmierzyć się z muzyką któregoś z artystów i stworzyć do niej teledysk. Finał „clip on Festival” odbędzie się 29 sierpnia w centrum Sztuki Filmowej Silesia o godz. 17 (wstęp bezpłatny). tuż po pokazie przygotowa-no jedyną na Śląsku projekcję fi lmu „the White Stripes – Under Great White nor-thern Lights” – niesamowitego fi lmu do-kumentalnego o tournée legendarnych „Białych Pasów” po Kanadzie w 2007 r. W tym samym miejscu przez cały czas

trwania festiwalu będzie można również zobaczyć trzy doskonałe polskie fi lmy: „Wszystko, co kocham” Jacka Borcu-cha (pt. 16.30, sob. 16.15, nd. 20.00), „Falę” Piotra Łazarkiewicza (pt. 18.30, sob. 16.00, nd. 16.30) oraz „Zew wol-ności” Leszka Gnoińskiego (pt. 20.00, sob. 17.30, nd. 15.15). Mamy nadzieję, że te wszystkie atrakcje, a także „industrialowe” wycieczki po za-bytkach górnośląskiego przemysłu oraz zawody w turbogolfa zorganizowane przez alternatiff turistik, pozwolą gościom festi-walu tauron nowa Muzyka jeszcze cieka-wiej spędzić czas podczas piątej już edycji tego niezwykłego, audiowizualnego świę-ta sztuki alternatywnej.

tografi czne prowadzone przez najwy-bitniejszych fotografi ków z całej Polski. odbywają się one od początku sierpnia w katowickim Rondzie Sztuki, gdzie również będzie mieć miejsce wernisaż trzech uznanych twórców związanych z agencją Shootme: Tomasza Albina, Pawła Fabjańskiego i Jacka Kołodziej-skiego. Przedstawią oni swoje prace zgromadzone pod wspólnym tytułem „autofi re”. Zwieńczeniem wystawy, nad którą kuratelę sprawuje Magda Garnca-rek, będą trzy dni warsztatów fotogra-fi cznych, odbywających się równolegle z festiwalem tauron nowa Muzyka. Pierwszego dnia tomasz albiński za-prezentuje interaktywny warsztat foto-grafi i reklamowej, podczas którego po-

Wśród zaproszonych

wykonawców posłucha-

my m.in. Bonobo (u dołu)

i Jaga Jazzist (od góry)

i Lou Rhodes (z prawej)

Marceli SZPAK

V


w Grupie


Unia EUropEjska w ostatnich latach zaostrzyła przEpisy dotyczące zagospodarowania osadów ściekowych powstających w komunalnych oczyszczalniach

DziEwięć firm złożyło wnioski o dopuszczenie do udziału w prowadzonym przez południowy koncern energetyczny, spółkę wytwórczą z grupy tauron, postępowaniu na budowę bloku energetycznego o mocy 800-910 mw na parametry nadkrytyczne w elektrowni jaworzno iii

poD koniEc czErwca w pajęczniE, w rejonie dystrybucji kłobuck częstochowskiego oddziału enionu, został oddany do użytku zmodernizowany posterunek energetyczny

Esw gotowa do utylizacji osadów komunalnych

piErwszy Etap przEtargU na blok w pke zakończony

prąD, woDa, ciEpłoenergiapro gigawat na seminariach regionalnychsEminaria rEgionalnE upowszechniają wiedzę o nowych materiałach, rozwiązaniach i technologiach stosowanych w budownictwie

postErUnEk jak nowy

Stanowią one zagrożenie sanitarne dla człowieka i środowiska natural-

nego. Ponieważ najlepszą metodą ich utylizacji jest termiczne przekształcenie z odzyskiem energii, Elektrownia Stalo-wa Wola wspólnie z Miejskim Zakładem Komunalnym uruchomiły projekt, dzię-ki któremu szkodliwe osady zmienią się w ekologiczną energię elektryczną. Jest on realizowany według koncepcji opraco-wanej przez Wyższą Szkołę Ekologii i Za-rządzania w Warszawie. Według założeń projektu, elektrownia wydzierżawi zakła-dowi komunalnemu obiekty przemysłowe i tereny na stworzenie instalacji do taś-

mowego suszenia osadów, które następ-nie w postaci pelet trafiać będą do ko-tłów energetycznych, gdzie nastąpi ich współspalenie z węglem. Rocznie będzie można spalać do 6 tys. ton tego paliwa.Do przeprowadzenia procesu termicz-nego przekształcania osadów komunal-nych w energię elektryczną potrzebna jest wysoka temperatura przez określo-ny czas. Kotły energetyczne Elektrow-ni Stalowa Wola spełniają te warunki, a spółka posiada zezwolenie na spala-nie osadów. (jw)

Foto

: GR

ZEG

oR

Z L

ESZc

Zyń

SKi

Foto

: aRc

h.

Foto

: an

na

FEc

Ko

Kotłownia El. III

W uroczystości otwarcia brali udział przedstawiciele władz samorządo-

wych i firm. Zakończone prace przyczy-niły się do poprawy warunków i komfor-tu obsługi klientów. Stan techniczny, w jakim znajdował się stary posterunek, nie zapewniał nale-żytych warunków obsługi klientów. Dla-tego też została podjęta decyzja o jego gruntownej przebudowie. Ponieważ w budynku znajdowały się nieużytkowa-ne pomieszczenia mieszkalne, zostały

one zaadaptowane na potrzeby poste-runku, dzięki czemu zwiększyła się jego powierzchnia użytkowa. W czasie prac modernizacyjnych zbudowano nowe pomieszczenia, zaś wszystkie instalacje, bramy wjazdowe i klimatyzację wymie-niono. Wokół odnowionego budynku wydzielono parking dla klientów, a na terenie obiektu wykonano oświetlenie. Wybudowano także podjazd dla niepeł-nosprawnych i zainstalowano monito-ring oraz system bezpieczeństwa.

Podczas uroczystości otwarcia posterunku Mirosław Piotrowski, dyrektor Departa-mentu Pracowniczego, podkreślił, iż tego rodzaju inwestycje są przejawem troski o klientów i pracowników. W podobnym tonie wypowiadali się przedstawiciele władz lokalnych: Dariusz Tokarski, bur-mistrz Pajęczna, Bogusław Chałaczkie-wicz, wicestarosta, Sławomir Goszczak, przewodniczący Rady Miasta i Gminy oraz Radosław Król, sekretarz Urzędu Gminy nowa Brzeźnica. Jacek Piersiak

Przecięcia wstęgi dokonali: (od lewej) Miro-sław Piotrowski, Remigiusz Kusek, dyrektor RD w Kłobucku, i Roman Guła, dyrektor naczelny oddziału w Częstochowie. Po lewej: zmodernizowany posterunek w Pajęcznie

W czasie ich trwania przedstawiciele producentów i importerów mają sposob-ność do zapoznania projektantów z materiałami, które są godne polecenia in-

westorom. oczywiście wśród wystawców nie mogło zabraknąć EnergiiPro Gigawat. na seminariach w opolu (w lutym), Legnicy (w kwietniu), Jeleniej Górze (w maju) i we Wrocławiu (w czerwcu) spółka zaprezentowała możliwości wykorzystywania energii elektrycznej do ogrzewania pomieszczeń i podgrzewania wody użytkowej. Przedstawione zostały również systemy ogrzewania elektrycznego, wykorzystujące piece akumulacyjne z dynamicznym rozładowaniem. Zwłaszcza ten temat spotkał się z dużym zainteresowaniem uczestników seminarium. (AF)

Budowa nowych mocy jest dla Grupy tauron, oprócz ambitnego progra-

mu redukcji kosztów, zakładającego zaoszczędzenie w ciągu trzech lat około 1 mld złotych, jednym ze strategicznych priorytetów. W programie inwestycyj-nym stawiamy na energetykę węglową, ale również opartą na gazie i odnawial-nych źródłach energii. W pobliżu kopalń, ze względów ekonomicznych, będziemy budować nowoczesne – ekologiczne i efektywne ekonomicznie – jednostki węglowe – mówi Dariusz Lubera, pre-zes zarządu tauron Polska Energia.– Firmy, które złożyły wnioski, znajdują się w europejskiej i światowej czołówce. Są również wśród nich polskie podmioty – poinformował Jan Kurp, prezes zarzą-du PKE Sa.Przedmiotem zamówienia jest zapro-jektowanie, dostawa, montaż, rozruch i przekazanie do eksploatacji bloku energetycznego na parametry nadkry-tyczne, wraz z instalacjami i obiektami przynależnymi do PKE Sa Elektrownia

Jaworzno iii. termin składania wnios-ków upłynął 30 lipca.Kolejnym etapem postępowania będzie sprawdzenie wszystkich złożonych ofert pod kątem zgodności z ogłoszeniem. Wyniki dopuszczeń będą znane w poło-wie września. Przewidywane zakończe-nie całego procesu wyboru wykonawcy planowane jest na drugi kwartał 2011 r.Zamówienie będzie wykonane w formu-le „pod klucz”, która obejmuje: projek-towanie, dostawę, budowę, szkolenie personelu, rozruch i przekazanie do eksploatacji oraz serwis w okresie gwa-rancyjnym.W ubiegłym roku PKE (Grupa tauron) oddał do użytku nowoczesny blok ener-getyczny o mocy 460 MW w Elektrowni Łagisza w Będzinie. obecnie spółka bu-duje blok ciepłowniczy o mocy 50 MWe i 106 MWt w Zespole Elektrociepłowni Bielsko-Biała oraz blok w Elektrowni Ja-worzno iii, który będzie spalać wyłącz-nie biomasę. (DW)

13 lipca w hali sporto-wEj uniwersytetu przyrodni-czego we wrocławiu zakończyła się iii edycja warsztatów koszy-karskich dla najmłodszych – marcin gortat camp 2010

marcin gortat camp 2010

W czasie trwania iii edycji warsztatów Marcin Gortat, wraz z ekipą profesjo-

nalnych trenerów koszykówki, odwiedził pięć miast w Polsce: olsztyn, Warszawę, Łódź, Zieloną Górę oraz Wrocław. impreza prze-znaczona była dla dzieci w wieku 9-13 lat. Partnerem Marcin Gortat camp we Wrocła-wiu była EnergiaPro Gigawat. ostatnim mia-stem, które odwiedził „nasz człowiek” w nBa był Kraków. Miało to miejsce 18 lipca.W stolicy Dolnego Śląska Marcin Gortat poprowadził trening dla ponad setki dzieci. następnie sławny koszykarz wyjaśnił cele swojej fundacji. – chcemy nie tylko promo-wać koszykówkę, ale również zdrowy tryb ży-cia. chcemy budować nowe pokolenie, które sprawi, że Polacy będą bardziej wysportowani i zdrowsi – powiedział.oprócz obejrzenia pokazowego treningu i ro-zegrania krótkich meczów, młodzi adepci ko-szykówki mogli zadawać Gortatowi pytania, a na koniec zrobić sobie z nim pamiątkowe zdjęcie i otrzymać autograf.tak jak w ubiegłych latach, nie zabrakło spor-towych emocji, świetnej zabawy, prezentów, a przede wszystkim okazji do spotkania się z je-dynym Polakiem grającym w lidze nBa. (MG)


w Grupie


Jego celem jest poprawa efektywno-ści zarządzania zasobami ludzkimi,

a co za tym idzie – zwiększenie wydaj-ności pracy. Enion Energia, jak każda spółka funk-cjonująca na konkurencyjnym rynku, aby utrzymać i zdobywać nowych klientów, musi sprawnie wdrażać cele biznesowe. Realizacja tych celów za-leży od wielu czynników, a jednym z najważniejszych są pracownicy za-trudnieni w spółce. ich kompetencje zawodowe, stopień motywacji oraz bieżąca ocena pracy mają kluczowe znaczenie dla spółki. te i inne aspek-ty związane z zarządzaniem zasobami ludzkimi wspomaga nowy moduł in-formatyczny mhR, który jest częścią systemu iMPULS BPSc.

Wdrażanie projektuWdrażanie projektu rozpoczęło się od szkoleń na temat technicznych aspektów funkcjonowania modułu mhR, przeznaczonych dla kadry kie-

rowniczej. następnie liderzy zespołów określali konieczne kwalifikacje zawo-dowe oraz pożądane kompetencje na poszczególnych stanowiskach pracy. trzeci etap szkoleń był przygotowa-niem do dokonywania ocen pracow-niczych. Podczas warsztatów poprzedzających wdrożenie systemu mhR przeszko-lonych zostało 85 osób zajmujących stanowiska kierownicze: od liderów ze-społów do dyrekcji i zarządu spółki. Po wakacjach rozpocznie się proces oce-ny pracowników, który po raz pierwszy dokonywany będzie na podstawie wy-tycznych zawartych w module mhR.

Oczekiwania– ocena jakości pracy wykonywanej przez osoby zatrudnione w Enion Ener-gia jest bardzo ważna. Ufam, że zdefi-niowane kryteria – które nie zostały na-rzucone odgórnie, ale określone przez liderów odpowiedzialnych za realizację poszczególnych zadań – pozwolą na

dokonanie obiektywnych ocen. Spo-dziewam się również, że dzięki wdro-żeniu systemu mhR będziemy mogli w odpowiedni sposób wykorzystać i docenić najlepszych pracowników – podkreśla Ireneusz Perkowski, pre-zes zarządu Enionu Energii.

mHr – element realizacji strategii taurOnaRozwój kapitału ludzkiego jest jednym z celów strategicznych Grupy tauron. Wdrażanie w Enionie Energii i Energii--Pro Gigawat projektu ocen pracowni-czych i rozwoju kompetencji, przybliża jego realizację. – Grupa tauron musi mieć przecież nie tylko dobrą ofertę handlową, ale również obsługę klientów na najwyższym poziomie. Spodziewam się, że wdrożenie projektu wpłynie na jakość i wydajność pracy w taki sposób, że docenią to zarówno nasi obecni, jak i przyszli klienci – podkreśla Krzysztof Zamasz, wiceprezes zarządu tauron Polska Energia. Elżbieta Bukowiec

w hUciskU k. zawiErcia po raz 14. odbyły się warsztaty górnicze

XiV warsztaty górniczE zakończone

oD początkU rokU w EnioniE EnErgii wdrażany jest projekt rozwoju kompetencji zawodowych i ocen pracowniczych

Enion EnErgia zwiększa wydajność pracy

Przedstawiciele środowisk naukowych i branży górniczej zaprezentowali materiały dotyczące bezpieczeństwa pra-

cy i zwalczania zagrożeń oraz ochrony środowiska. tematem wiodącym XiV Warsztatów Górniczych, które zorganizowa-no w drugiej połowie czerwca, był zrównoważony rozwój górnictwa węgla kamiennego w Polsce, pre-zentowany m.in. przez przedstawi-cieli Południowego Koncernu Wę-glowego.Przedstawiono m.in. przekrój reali-zacji planów zrównoważonego roz-woju w ZG PKW Sa – od powstania kopalń w Jaworznie na przełomie XViii i XiX w. oraz Libiążu na po-czątku XX w., aż do dzisiaj. Za-prezentowano także fakty, wskazujące na konsekwentną re-alizację przyjętego programu wdrażania nowych technologii poprawiających jakość, bezpieczeństwo i higienę pracy. Poru-szono również tematykę działań środowiskowych, związanych

z sukcesywnym ograniczaniem ilości wytwarzanych odpadów wydobywczych oraz głębokim przetwarzaniem materiałów to-warzyszących wydobyciu i produkcji węgla.Przedstawione zostały także plany działania inwestycyjno-

-organizacyjne w ZG „Sobieski” oraz realizowane projekty tech-niczne, związane z przetwarza-niem odpadowych mułów węglo-wych i skały płonnej. omówiono także metody zagospodarowania odpadów wydobywczych w ZG „Sobieski”.Pozostałe referaty prezentowane przez przedstawicieli PKW poru-szały przede wszystkim techniczne aspekty, związane z eksploatacją

poszczególnych pokładów w warunkach zagrożeń naturalnych oraz monitorowaniem i lokalizacją ognisk wstrząsów górotwo-ru w nowo wybudowanej w ZG „Sobieski” Kopalnianej Stacji Geofizyki Górniczej. (AF, RP)

zakończył się cykl konfErEncji samorządowych zorganizowanych w maju i czerwcu w energiipro

oD kilkU lat Enion EnErgia organizuje cykliczne spotkania dla przedstawicieli instytucji monitorujących respektowanie praw konsumentów

Podczas tych konferencji spółka dzieli się wiedzą na temat prawa energetycznego oraz przekazuje plany dotyczące re-

organizacji obsługi klientów. Jedną z grup, dla których Enion Energia organizuje takie spo-tkania, są rzecznicy praw konsumentów. Podczas ostatniego szkolenia, które zorganizowane zostało 2 lipca w Krakowie, największe zainteresowanie zaproszonych gości wzbudził te-mat dotyczący prawnych aspektów bonifikat za przerwy w do-stawach energii. omówiono również sprawy dotyczące cza-sowego zawieszenia procedur windykacyjnych wobec klientów z terenów dotkniętych powodziami. Przedstawione zostały także nowości w obsłudze wpłat gotówkowych, polegające m.in. na możliwości bezprowizyjnego regulowania rachunków za energię w 1300 punktach kasowych. W czasie spotkania przedstawiono zebranym prezentację dotyczącą zagadnień związanych z rozliczeniami w systemie prognozowym oraz przekazano informację na temat rządowego projektu ochrony odbiorców wrażliwych przed ubóstwem energetycznym. – te spotkania są dla spółki cennym źródłem opinii o przy-gotowywanych przez nią nowych rozwiązaniach w obsłudze klientów. Szkolenia cenimy również dlatego, że dobry kontakt z państwem – rzecznikami praw konsumentów – przekłada się na budowanie dobrych relacji z klientami spółki – podkreślił w czasie szkolenia Marek Ciszyński, wiceprezes zarządu Enio-nu Energii. Elżbieta Bukowiec

przEmiany ElEktroEnErgEtyki oczami samorządowców

szkolEnia rzEczników praw konsumentów

Spotkania te odgrywają wielką rolę z uwagi na ich znaczenie w rozwiązywaniu wspólnych problemów, utrwalaniu wize-

runku firmy, zacieśnianiu relacji i lepszym poznaniu wzajem-nych potrzeb.Zagadnień na styku operator Systemu Dystrybucyjnego – sa-morząd jest naprawdę wiele. Wymienić można choćby kwestie rozwoju sieci oświetleniowej w gminach, inwestycji i remontów infrastruktury elektroenergetycznej, a przede wszystkim koli-zji występujących podczas ich prowadzenia. nie można rów-nież zapomnieć o wzajemnej komunikacji w sytuacjach kry-zysowych (choćby w czasie powodzi), czy też bezpieczeństwie energetycznym jednostek samorządu terytorialnego. Jednymi z bardziej istotnych kwestii są także zasady udostępniania gruntów na cele inwestycyjne. W tym przypadku osiągnięcie kompromisu wymaga współpracy już na etapie opracowywa-nia planów zagospodarowania przestrzennego.Utartym zwyczajem jest, że każdy oddział EnergiiPro organizuje konferencje samorządowe. Ma to związek z odmienną proble-matyką dotyczącą np. ukształtowania terenu i połączoną z nią specyfiką infrastruktury (jak w oddziale jeleniogórskim) lub roz-mieszczeniem przemysłu w danym regionie, np. miedziowego w oddziale legnickim. Rangę tych imprez podkreśla fakt, że np. w oddziale opolskim, tradycyjnie już, patronat nad wydarzeniem objęli marszałek województwa i wojewoda opolski.Warto zaznaczyć, że wszystkie spotkania – bez względu na tema-tykę – kończą się merytoryczną dyskusją oraz wymianą informacji dotyczących wzajemnych potrzeb i oczekiwań. trwałym efektem tych spotkań jest również wzmocnienie pozytywnego wizerunku EnergiiPro, jako firmy dbającej zarówno o klientów samorządo-wych, jak też o wszystkich mieszkańców regionu. (aw)

Cykliczne spotkania z rzecznikami praw konsumenta są m.in. źródłem pozyskiwania opinii o nowych rozwiązaniach w obsłudze klienta przygo-towywanych przez Enion Energię

Foto

: En

ion

En

ERG

iaFo

to: M

aRc

in Z

aM

BRZ

ycK

i

Wystąpienie Andrzeja Kasiury, członka zarządu województwa opolskiego

energia w UE

jak będzie wyglądał sektor energetyczny za 40 lat?

różnE wizjE rozwojU część 2

w ostatnim czasiE powstało kilka DłUgotErminowych analiz poświęconych problematyce głębokich redukcji emisji gazów cieplarnianych i związanej z tym wizji rozwoju sektora energetycznego

Foto

: co

RBi

S

wadzać mamy biomasę bądź energię elektryczną z farm fotowoltaicznych (afryka Północna). nie ma zatem ja-sności, czy autorzy chcą poprawiać bezpieczeństwo dostaw energii do krajów Unii, czy trwać w uzależnie-niu, ale zmienić rodzaj importowanych nośników. na rysunku 2 przedstawio-na została także wizja dostaw energii w 2050 r. dla scenariusza z dużym udziałem źródeł odnawialnych.Porównując raporty przygotowywa-ne przez różne instytucje, w każdym widać wyraźny wzrost udziału energii ze źródeł odnawialnych. W przypadku scenariusza z 40-proc. udziałem źró-deł odnawialnych Europejskiej Fundacji Klimatycznej, struktura energy-mix jest nawet nieco podobna do Raportu Po-wer choices EURELEctRic. czy kolejne propozycje ekologicznych scenariuszy

Jeszcze jednym opracowaniem związanym z wizją sektora ener-getycznego w 2050 r. jest Raport Mapa drogowa 2050 sfi nanso-

wany przez Europejską Fundację Kli-matyczną. Więcej informacji na jego temat można znaleźć na stronie inter-netowej www.roadmap2050.eu.Podejście do opracowania tego ra-portu było w tym wypadku nieco inne. Założono, że podstawowym kierunkiem działania jest zwiększenie udziału energii ze źródeł odnawial-nych (RES) do 80 proc., 60 proc. bądź 40 proc., natomiast pozostałą część energii produkowano by po połowie w elektrowniach jądrowych (nuclear)


Stanisław TOKARSKIJerzy JANIKOWSKI

oraz węglowych z wychwytywaniem i magazynowaniem dwutlenku węgla (ccS). Rozpatrywano takie trzy scena-riusze – rysunek 1.Proponowana strategia kładzie bardzo duży nacisk na rozwój nowoczesnej infrastruktury sieciowej, dzięki której możliwa byłaby pełna integracja we-wnętrznych rynków europejskich, po-łączenie Europy z różnymi, zdywersyfi -kowanymi źródłami w krajach trzecich, możliwość większego wykorzystania różnego rodzaju źródeł odnawialnych oraz inteligentne połączenia wytwór-ców i klientów dla zapewnienia efek-tywnych, ekonomicznych i pewnych dostaw energii. niezwykle ważne są także oszczędność energii i znacz-ne zmniejszenie jej zużycia. istotne jest także przejście w ciepłownictwie i transporcie na wykorzystanie energii

wolnej od emisji dwutlenku węgla. au-torzy raportu zakładają wzrost rocz-nych inwestycji kapitałowych niezbęd-nych do budowy nowych mocy od 50 proc. do 100 proc. w porównaniu z po-ziomem z roku 2010. Łącznie przez 40 lat dla scenariusza 80-proc. udziału źródeł odnawialnych wzrost potrzeb kapitałowych sektora energetycznego osiąga ok. 3200 mld euro. informacji na temat kosztów trzeba w tym rapor-cie szukać bardzo uważnie, bo nie są wyraźnie eksponowane. Sam raport zawiera też wiele sprzeczności. Z jed-nej strony mówi się w nim na przykład o uniezależnianiu Unii od dostaw paliw i energii z zewnątrz poprzez wykorzy-stanie źródeł odnawialnych, a w innym miejscu czytamy, że źródła te będą na-pędzały rozwój rejonów sąsiadujących z Unią (Rosja, Ukraina), skąd spro-

wyższym. Przypomnĳ my: Power choices – 2000 mld euro i scenariusz z 80-proc. udziałem źródeł odnawialnych Europej-skiej Fundacji Ekologicznej – 3200 mld euro. oznacza to poważne wątpliwości, czy realne jest rzeczywiste realizowanie tego typu scenariuszy.

Źród

ło: r

apor

t map

a dr

ogow

a 20

50

Źródło: raport mapa drogowa 2050

rys. 1. udział poszczeGólnycH rodzajóW Źródeł W produkcji energii paliwa kopalne

bez ccspaliwa kopal-ne z ccs

moce szczytowe (w tym gazowe)

energia atomowa

oze

rys. 1. udział poszczeGólnycH rodzajóW Źródeł W produkcji paliwa kopalne bez ccs

energia atomowaenergia

rys. 1. udział poszczeGólnycH rodzajóW Źródeł W produkcji paliwa kopalne paliwa kopal-

ne z ccs

ozeoze

rys. 1. udział poszczeGólnycH rodzajóW Źródeł W produkcji moce szczytowe (w tym gazowe)

możliwescenariusze

Produkcjaprognoza 2050, 100 proc. = 4900twh

wielkość mocy zainstalowanychprognoza 2050 w gw

obecnie

80 proc. oze10 proc. ccs10 proc. atom.

60 proc. oze20 proc. ccs20 proc. atom.

40 proc. oze30 proc. ccs30 proc. atom.30 proc. atom.

30 30 40 185 235 670 190 1,280

410 110 470 120 1,110

Źród

ło: r

apor

t map

a dr

ogow

a 20

50

120

1601,180 240 1,700

60

801,610 270 2,020

20 20 60

10 10 80

49 17 34

+60%

proponowanych przez Europejską Fun-dację Klimatyczną i tak szybkie ścieżki transformacji w kierunku większego wy-korzystania odnawialnych źródeł energii są jednak możliwe? Problemem będzie dostępność zasobów, o czym pośrednio piszą sami autorzy, wskazując na wspo-mniany wyżej import energii solarnej bądź biomasy spoza Unii Europejskiej. Byłyby także konieczne ogromne środki fi nansowe. Same koszty inwestycyjne są szacowane na poziomie o ponad połowę

Ekw

iwal

ent m

iliar

da b

arył

ek ro

py n

a ro

k

1860 1870 1880 1890 1900 1910 1920 1930 1940 1950 1960 1970 1980 1990 2000 2010 2020 2030 2040 2050

70

60

50

40

30

20

10

0

ccs

biomasa

energiageoter-malna

energiawiatrowa

energia słoneczna

energia atomowa

hydro-energia

węgiel

gaz

ropa naftowa

40 proc. oze

60 proc. oze

80 proc. oze

100 proc. oze

2010

Historia Prognoza 2050

rys. 2. dOstawy energii w rOku 2050 (scenariusz z dużym udziałem odnaWialnycH Źródeł enerGii)

nowe prawo energetyczne prowadzące do pełnego unbundlingu (pionowego i poziomego) wytwarzania, przesyłu i dystrybucji, otwierające rynek podmio-tom prywatnym i wydzielające funkcje regulacyjne spod politycznej kurateli. W 1992 r. rozpoczął działalność regula-tor EnRE (Ente nacional Regulador de la Electricidad). Ruszył rynek hurtowy, który objął praktycznie cały rynek w za-sięgu połączonych sieci przesyłowych (system SaDi). odrębność w tej struk-turze zachowała Patagonia, która wte-dy nie była połączona z resztą systemu. Powstał też operator rynku hurtowego – caMMESa (compañía administra-dora del Mercado Mayorista Eléctrico), spółka użyteczności publicznej, w której państwo ma tylko 20 proc. udziałów. Dzięki reformom ruszyły inwestycje, moc zainstalowana w ciągu kilku lat wzrosła o 75 proc., a ceny na rynku hurtowym spadły. Rozszerzono i zmodernizowano operatorów sieci dystrybucyjnych (75 proc. to fi rmy prywatne), ale nie udało się wzmocnić zdolności przesyłowych systemu przesyłowego.Podobne programy reformujące rynek energii są prowadzone również obecnie i mają zapobiec potencjalnym zaburze-niom w dostawie energii elektrycznej w najbliższej przyszłości.

znOwu kryzysPozytywne efekty wspomnianej reformy zniwelował jednak kryzys gospodarczy w 2001 i 2002 r. Próby liberalizacji go-spodarki i cięcia mające na celu ograni-czenie defi cytu budżetowego wywołały zamieszki. trudna sytuacja ekonomiczna na świecie dodatkowo pogrążyła kraj

– gwałtownie wzrosła infl acja, zdewalu-owano peso i argentyna zbankrutowa-ła. na początku 2002 r. rząd zamroził taryfy na energię elektryczną (podczas reformy nie uwolniono rynku całkowicie). Formalnie zabieg ten miał chronić go-spodarstwa domowe przed problemami fi nansowymi, a jednocześnie niskie ceny energii miały być impulsem do rozwoju gospodarki i przyspieszyć wyjście z kryzy-su. Dla elektroenergetyki był to ogromny cios. W złych warunkach makroekono-micznych rosły koszty, ale nie zmieniały się przychody. Firmy się zadłużały i rezy-gnowały z inwestycji. Gospodarka rzeczy-wiście ruszyła, a wraz z nią zapotrzebo-wanie na elektryczność, któremu coraz trudniej było sprostać. Dodatkowym pro-blemem było zaopatrzenie w gaz ziemny – podstawowe paliwo elektroenergetyki (tylko ten sektor zużywa rocznie prawie tyle gazu co cała Polska). Sztucznie utrzy-mywane niskie ceny surowca zahamowa-ły inwestycje w przesył i wydobycie. Skut-kiem tych zjawisk był kryzys energetyczny w latach 2003-2004. Dopiero on skłonił rząd do gwałtownego podniesienia cen dla przemysłu i biznesu. W 2008 r. podwyższono taryfy dla gospodarstw domowych. Kolejnym negatywnym efek-tem długotrwałego utrzymywania bardzo niskich cen energii elektrycznej i gazu ziemnego było marnotrawstwo energii. Przedsiębiorstwa nie przywiązywały wagi do efektywności energetycznej, rosło też zużycie elektryczności u drobnych odbior-ców. By pobudzić inwestycje, SEnER (Se-cretaría de Energía), podmiot doradczy i wdrażający politykę energetyczną, uru-chomił w 2006 r. program Energia Plus. Wszyscy duzi odbiorcy (powyżej 300 kW

gion Buenos aires (miasto i aglomeracja) zamieszkuje ok. 40 proc. całej populacji ar-gentyny i – stosownie – konsumuje 40 proc. energii elektrycznej. Patagonia – obszar znacznie większy, ale słabo zaludniony – zużywa 3 proc. elektryczności. Rządo-we plany zakładają oddanie w tym roku do użycia elektrowni atomowej atucha ii o mocy 850 MW. Będzie to dokończenie inwestycji rozpoczętej w 1980 r. Elektrow-nia Embalse (prawie 650 MW) przejdzie modernizację, która umożliwi przedłużenie działania reaktora.Długość sieci przesyłowych osiągnęła obecnie (po rozbudowaniu w ubiegłym roku o kolejnych 147 km) ponad 11 850 km (w znakomitej większości są to linie 500 kV). Linie wysokiego napięcia (od 33 do 330 kV), należące do operatorów sieci dystrybu-cyjnych, liczą prawie 17 100 km, z czego 459 km zbudowano w ub. roku.

Geneza proBlemóW Oraz refOrMyJednak mimo podejmowanych prób modernizacji infrastruktury, argentyna

boryka się z problemami energetyczny-mi od dość dawna. Wynika to z dużego uzależnienia od gazu ziemnego, niesta-bilności politycznej, korupcji i błędnych, często populistycznych, kroków kolej-nych rządów. Zalążków należy szukać już w latach 30. XX wieku, gdy kraj ten przeżywał stany kryzysowe przeplatane krótkimi okresami rozwoju. Pucze woj-skowe były jednym ze sposobów zmia-ny władzy. Już w latach 50. interwen-cjonizm i protekcjonizm Juana Peróna doprowadziły argentynę do ruiny. na przełomie lat 70. i 80. do kolejnej za-paści doprowadziły krwawe rządy junty wojskowej, zakończone porażką w bez-sensownej wojnie o Falklandy (lub, jak wolą argentyńczycy, Malwiny) z Wielką Brytanią. argentyna stała się niewypła-calna, a gospodarka przez lata nie mo-gła wyjść z zapaści. Pod koniec lat 80. państwowa elektroenergetyka przeżyła serie kryzysów (przez zaniedbania aż połowa mocy była niedostępna) i wy-magała zmian. W latach 1991-1992 roz-poczęły się konieczne reformy. Powstało


raport

choć argEntyna w latach 90. UBiEgłEgo wiEkU przeprowadziła solidną reFormę energetyki, jej eFekty wciąż są zaburzane przez populistyczne decyzje kolejnych rządów. państwo od lat boryka się z problemami dostaw gazu ziemnego


argentynę, kraj dziewięciokrot-nie większy od Polski, zamiesz-kuje ponad 41 mln obywateli. W ameryce Łacińskiej zajmuje

ona trzecie miejsce, po Brazylii i Meksyku, pod względem konsumpcji energii elek-trycznej i zainstalowanej mocy. W porówna-niu z Polską, argentyna zużywa mniej elek-tryczności – ok. 105 tWh rocznie, a moc elektrowni przekracza 27 GW. oświetle-nie elektryczne na ulicach Buenos aires pojawiło się już w 1887 r. Państwo, które od ostatniej dekady XiX wieku do czasu wielkiego kryzysu należało do dziesięciu najbogatszych krajów świata, dziś znajduje się w gorszym położeniu. nominalny PKB w 2009 r. wyniósł ok. 305 mld dolarów (w Polsce prawie 428 mld dol.). Według danych rządowych, wzrost gospodarczy w latach 2007-2008 wynosił odpowiednio 8,7 proc. oraz 6,8 proc., zaś w roku 2009 – 0,5 proc. natomiast według opracowa-nia cia – the World Factbook – dane te są zawyżone, a w ubiegłym roku PKB argen-tyny spadł o 2,5 proc. W kryzysowym roku zmalała też konsumpcja elektryczności, co prawdopodobnie odsunęło w czasie pro-blemy sektora.

WytWarzanie i przesyłW roku 2009 moc zainstalowana w argen-tyńskich elektrowniach przekroczyła 27 GW (praktycznie podwojenie po 18 latach). Przybyło 819 MW: 358 w elektrowniach wodnych i 461 w cieplnych; wkład elek-trowni cieplnych w wytwarzanie przekracza obecnie 55 proc., spośród których prawie 80 proc. pochodzi ze spalania gazu. Wyko-rzystuje się jeszcze paliwa ropopochodne i w minimalnym stopniu węgiel kamienny (poniżej miliona ton rocznie). niewielki re-

zamówionej mocy) mają obowiązek ku-pować elektryczność pokrywającą różni-cę między obecnym zapotrzebowaniem a zapotrzebowaniem z 2005 r. na spe-cjalnym, zderegulowanym rynku hand-lującym wyłącznie energią elektryczną z nowych źródeł. Jest to jednocześnie bodziec dla przemysłu do budowy włas-nych źródeł wytwarzania. W 2008 r. ru-szył również program Gas Plus, który ma wspierać poszukiwania i wydobycie gazu uwięzionego. Zachętą mają być wyższe ceny tego paliwa, zapewniające pokrycie kosztów i rozsądny zysk.

Wąskie Gardło – Gaz ziemnyWłaśnie gaz ziemny będzie w dużej mierze decydować o stanie gospodarki i energetyki argentyńskiej. Przez lata paliwo to, wydobywane z własnych złóż, zapewniało bezpieczeństwo energetycz-ne i surowiec dla przemysłu. Rocznie zużywa się go ponad 42 mld m sześc., choć elektroenergetyka konsumuje nie-całe 13 mld m sześc. na duże zużycie wpływa bowiem popularność samocho-dów zasilanych cnG (sprężonym ga-zem). ale już w 2004 r. kryzys energe-tyczny wykazał słabości argentyńskiego podejścia – niedoinwestowana branża nie była w stanie zaspokoić potrzeb go-spodarki. od lat w zimie dostawy gazu dla przemysłu są racjonowane. Szcze-gólnie dotkliwe są tegoroczne niedobo-ry – zapotrzebowanie znacząco wzrosło z powodu jednej z najostrzejszych zim w historii kraju. W efekcie fi rmy takie jak Dow chemicals muszą ograniczać pro-dukcję (w lipcu jedna z fabryk koncernu była zamknięta, druga zaś działała na minimalnej mocy produkcyjnej). Z powo-du niedoborów w 2008 r. podwoił się im-port gazu – wzrósł do prawie 2,7 mld m sześc., a to nie koniec. argentyna im-portuje gaz z Boliwii przez jeden termi-nal LnG. Sytuacja w Boliwii nie gwaran-tuje stabilności dostaw, kraj więc musi szukać nowych źródeł. trwa budowa drugiego gazoportu. nieco ma pomóc nowy gazociąg z Ziemi ognistej, który za dwa lata dotrze do Buenos aires. na zapewnienie dostaw paliwa gazowego argentyna ma coraz mniej czasu: udo-kumentowane i nadające się do wydo-bycia złoża wystarczą jeszcze na ok. sie-dem lat. Po raz ostatni argentyna była eksporterem gazu netto w 2007 r.

Wojciech KWINTApublicysta businessman.plpublicysta businessman.pl

konsumpcja enerGii elektrycznej przez odBiorcóW W 2009 r.

-argEntynarynek energii

udział Źródeł W WytWarzaniu W 2009 r.

[PrOc.]

elektrownie cieplne

elektrownie wodne

elektrownie jądrowe

import


import


import

elektrownie cieplne

elektrownie wodne


elektrownie cieplne

elektrownie wodne

elektrownie cieplne

elektrownie wodne

elektrownie jądroweelektrownie jądrowe

elektrownie cieplne

elektrownie wodne


elektrownie cieplne

elektrownie wodne

W WytWarzaniu W 2009 r. [PrOc.]

55,155,1

36,2

6,8

[PrOc.][PrOc.]

1,8

Źród

ło: c

am

mes

a

moc zainstaloWana na koniec 2009 r. (mW)

57 394

90000

95000

100000

105000

110000

90000

95000

100000

105000

110000

20052006

20072008

2009

zapotrzeBoWanie na enerGię elektryczną (Bez eksportu i przesyłu) (GWH)

gospodarstwa domowe 40098 38 proc.mali odbiorcy (< 10kw) 15040 14 proc.średni odbiorcy (10-300 kw) 17291 17 proc.wielcy odbiorcy (> 300 kw) 32175 31 proc.razem 104605 100 proc.

mią ilością informacji zawartych we wdra-żanych i realizowanych projektach – zarów-no zarządczych, jak i technicznych czy też formalnoprawnych. Dlatego też niezbędne jest wprowadzenie nowoczesnych narzę-dzi informatycznych do codziennej pracy kierowników.Zapotrzebowanie na wdrożenie do codzien-nej praktyki systemu EPM wynika z chęci uporządkowanego i scentralizowanego zarządzania ogromem informacji związa-nych z dużą ilością inicjatyw projektowych, jakie pojawiają się w branży energetycznej. Kolejnymi przesłankami do tego kroku są: potrzeba odbudowy mocy, wypełnienie standardów środowiskowych, rozproszone otoczenie projektowe i możliwość budo-wania bazy wiedzy o projektach w oparciu o ustandaryzowane zasady. System EPM umożliwia zebranie tych wszystkich danych w jednym miejscu, w podziale na poszcze-gólne gałęzi organizacyjne, bądź też spółki grupy kapitałowej (rys. 1).Właśnie z tych powodów konsekwencją wprowadzenia instrukcji Zarządzania Pro-jektami stało się wdrożenie systemu EPM, w którym tę instrukcję zaimplementowano tak, aby w przyjazny sposób ułatwić użyt-kownikom proces zarządzania projektami w oparciu o metodykę PRincE2.

ePM, czyli cO?EPM to najprościej mówiąc narzędzie sklasyfikowane przez Gartnera jako jed-no z najlepszych rozwiązań tego typu na świecie. Microsoft office Enterprise Project Management (czyli właśnie EPM) składa się z dwóch aplikacji serwerowych: Micro-soft office Project Portfolio Server (PPS)


strategia

systEm Epm w tauronie

projEkty są tym Dla organizacji, czym ćwiczEnia fizycznE Dla organizmU – teoretycznie można bez nich żyć, ale okazuje się, że bez nich nie można się rozwijać

tak jak ćwiczenia poprawiają sprawność oraz samopoczucie, dając w efekcie zdrowie, tak projekty poprawiają czy wręcz

tworzą w firmach nowe technologie, lep-sze procesy, nowe środki trwałe. Mówiąc krótko, pozwalają organizacjom polepszać infrastrukturę, kulturę organizacji i jej wize-runek.W styczniowym numerze „Polskiej Energii” (nr 1/2010) wiceprezes centrum Rozwią-zań Menedżerskich Sa, Roman Bratek, napisał, że miarą sprawności organizacji jest jej skuteczność w realizowaniu zarów-no głównych procesów, jak też specyficz-nych przedsięwzięć o charakterze tymcza-sowym. W warunkach istotnych ograniczeń spowodowanych konkurencją, kryzysem oraz działaniami regulatora, zdolność i umiejętność firmy do szybkiego reagowa-nia na zmiany staje się szczególnie ważna. We wspomnianym artykule została opisa-na przyjęta w tauronie „instrukcja Zarzą-dzania Projektami zgodnie z metodyką PRincE2” oraz zasygnalizowany został po-czątek wdrożenia Systemu Wspierającego Zarządzanie Projektami – Microsoft office Enterprise Project Management (EPM).

zarządzanie projektami jako Wartość największą wartością dla organizacji jest spójne i jednolite podejście do realizowa-nych przez nią przedsięwzięć. trzeba rów-nież zaznaczyć, że obecnie monitorowanie oraz kontrolowanie realizacji podejmowa-nych przedsięwzięć jest niemożliwe bez po-siłkowania się nowoczesnymi narzędziami informatycznymi. Ma to związek z olbrzy-

Wsparcie zapewniał zespół projektowy, w którym reprezentowane były główne departamenty zajmujące się wdrożeniem strategii.W i etapie, podczas którego opracowy-wana była cała szczegółowa koncepcja wdrożenia oraz uruchomiony został mo-duł Microsoft office Project Portfolio Ser- ver – serce systemu, cały zespół zaan-gażował się w modelowanie EPM. Etap ten zakończył się w styczniu 2010 r., by płynnie przejść do realizacji ii etapu. Główny nacisk położono w nim na utwo-rzenie raportów zarządczych oraz proces integracji EPM z portalem intranetowym funkcjonującym w spółce.Głównym celem całego przedsięwzięcia było zgromadzenie w systemie informa-

tycznym wszystkich danych dotyczących przedsięwzięć realizowanych w grupie ka-pitałowej, w zgodzie z metodyką PRincE2. Dzięki możliwości generowania zbiorczych raportów – m.in. Zarządczego, controllin-gowych i Realizacji Strategii wykorzystują-cych wprowadzone dane, system pozwala na bieżącą kontrolę oraz szybką ocenę inicjatyw projektowych. Przy wdrażaniu należało tak skonfigurować narzędzie, aby możliwe było skategoryzowanie oraz opisa-nie wszystkich inicjatyw. cel ten udało się osiągnąć, co, biorąc pod uwagę różnorod-ność i skomplikowanie projektów spółki, nie było łatwym zadaniem. Ponadto udało się pogrupować projekty realizujące Strategie obszarowe w Programy – Projekty Złożone – oraz przedstawić je w postaci zgodnej ze

Strategią Korporacyjną i Mapą Projektów Strategicznych.należy nadmienić, że wdrożenie udało się zrealizować dzięki zaangażowaniu wszyst-kich spółek, które zapewniły wprowadzenie danych do systemu, dużemu nakładowi pracy Departamentu Projektów Strategicz-nych oraz zaangażowaniu Departamentu Zarządzania Zasobami informacyjnymi. cennych uwag dostarczyły Departamenty controllingu, Strategii Rozwoju oraz Re-strukturyzacji.Podczas wdrożenia zrealizowano szkolenia dla ponad 120 użytkowników systemu, ze szczególnym naciskiem na sprawne posłu-giwanie się systemem PPS. 40 użytkowni-ków zostało przeszkolonych z posługiwania się systemem PS, co zostało potwierdzone odpowiednim certyfikatem.Pod koniec wdrożenia został przeprowa-dzony audyt, który potwierdził zgodność systemu z metodyką PRincE2.Wdrożenie EPM zbiegło się z debiutem gieł-dowym taurona.

Marcin Bąk, Leadproject.pl Zbigniew Szortyka

rys. 1. synoptyka oceny projektóW eWidencjonoWanycH w ePM

rys. 2. przykładoWy raport postępu realizacji projektu

oraz Microsoft office Project Server (PS). implementację metodyki PRincE2 umożli-wia PPS, zaś serwer PS zapewnia wsparcie zarządzania projektami na bardzo szcze-gółowym poziomie operacyjnym. Dostęp do obu aplikacji odbywa się poprzez prze-glądarkę internetową internet Explorer.W systemie PPS następuje:q Utworzenie i skategoryzowanie projek-

tu, programu i portfela projektówq Stworzenie Karty Projektuq Stworzenie Dokumentacji inicjującej

Projekt (DiP)q Zarządzanie odpowiednimi fazami

projektu (Przygotowanie, Realizacja, Zamknięcie, Raportowanie Korzyści)

q Zapisywanie Planu Bazowegoq Realizacja Projektuq Raportowanie postępu prac z uwzględ-

nieniem harmonogramu (etapy pro-jektu) oraz budżetu (raporty okresowe – tzw. migawki w systemie)

q Ewidencjonowanie zagadnień i ryzykq Gromadzenie wymaganych przez

poszczególne departamenty informacji (m.in. specyfikacje techniczne, budżety, harmonogramy, korzyści finansowe oraz niefinansowe, wskaźniki ekonomiczne, etap ZSPi i inne)

q Generowanie zbiorczych raportów grupujących dane wykorzystywane na poziomie zarządczym.

W systemie PS następuje zarządzanie operacyjne poprzez:

q Uszczegółowienie harmonogramu – możliwe zejście do poziomu działań (pakietów pracy)

q Możliwość zapisywania wielu planów bazowych

q Szczegółową kontrolę i monitorowanie zadań i kamieni milowych

q tworzenie rejestru zagadnień i ryzyk oraz ich łączenie z odpowiednimi pro-jektami bądź zadaniami.

Ponadto system EPM dzięki integracji z portalem intranetowym umożliwia two-rzenie repozytoriów dokumentów.

leadproject.pl dla tauronatauron Polska Energia Sa wybrał, w ra-mach procedur przetargowych, firmę Leadproject.pl jako wykonawcę systemu. Projekt rozpoczął się we wrześniu 2009 r. Powołany został Komitet Sterujący, któ-remu przewodniczył Dariusz Stolarczyk, wiceprezes zarządu oraz dyrektor ds. za-rządzania i komunikacji, i kierownik pro-jektu Jan Fecko – dyrektor Departamentu Zarządzania Zasobami informacyjnymi.


tysiącE kiBiców na trasiE, goDziny transmisji tElEwizyjnych i zacięta walka o zwycięstwa EtapowE – to krótka charakterystyka wyścigu kolarskiego 67. tour de pologne uci protour, którego oFicjalnym sponsorem był tauron

Nieoczekiwanym zwycięzcą 67. tour de Pologne został irlandczyk Daniel Martin z grupy Garmin-transitions.

Dla tego 23-letniego kolarza był to największy sukces w dotychczasowej karierze. Wyścig był również wyjątkowo udany dla reprezentowanej przez niego

ekipy Garmin-transitions, która zwycię-żyła także w klasyfi kacji drużynowej. Koszulkę klasyfi kacji górskiej tauron zdo-był Johnny Hoogerland z ekipy Vacans-oleil Pro cycling team, który został także najaktywniejszym kolarzem w klasyfi kacji Fiata. W klasyfi kacji punktowej Plus zwy-ciężył Allan Davis z grupy astana.

wywiadwydarzenia

na trasie tour de Pologne dość dobrze zaprezentowali się Polacy. najlepszym z nich był Sylwester Szmyd z grupy Liquigas-Doimo, który zajął szóste miej-sce, a na siódmej pozycji uplasował się Marek Rutkiewicz z ekipy Polska-BGŻ. Polacy zajęli także wysokie miejsca w klasyfi kacji górskiej, punktowej i na najaktywniejszego kolarza. na trasie wyścigu, trwającego od 1 do 7 sierpnia, zawodników dopingowały dwa miliony kibiców. Kolejne miliony fa-nów kolarstwa mogły zobaczyć wyścig w transmisjach telewizyjnych na żywo, nadawanych przez pierwszy program telewizji Polskiej oraz stację Eurosport,

która pokazywała tour de Pologne także w innych krajach z komentarzem w wielu językach. Jak ocenił Czesław Lang, dyrektor tdP, największym pozytywnym zaskoczeniem byli kibice. na górskie odcinki trasy, jak Zameczek, Równica czy na metę w Bu-kowinie tatrzańskiej, przyjeżdżali oni specjalnie z różnych zakątków kraju.Prowadzone są już przygotowania do przyszłorocznej edycji tdP. Jak infor-muje czesław Lang, trwają starania, aby wyścig był ośmiodniowy. Jego trasa prawdopodobnie będzie zbliżona do te-gorocznej. niewykluczone, że w wyści-gu pojawi się także, poza reprezentacją narodową, dodatkowa polska ekipa. W tym roku nie było to możliwe, ponie-waż żadna z polskich grup nie spełniała formalnych wymogów nałożonych przez Międzynarodową Unię Kolarską (Uci).

Emil Różański

UDany tour de pologne

Foto: LanG tEaMJaKUB ŁaPPo

Dariusz Lubera, prezes Tauron Polska Energia, wręcza nagrodę najlepszemu kolarzowi w klasyfi kacji górskiej Johnny’emu Hoogerlandowi (na zdj. środkowym ze swoim trenerem). Poniżej – uradowany Daniel Martin – zwycięzca 67. Tour de Pologne

Dwa z siedmiu etapów kończyły się trudnymi podjazdami

tOur de POlOgne w liczBacH2 – rowery przygotowane dla każdego kolarza

jadącego w wyścigu7 km – banerów reklamowych14 miast – w których odbywały się starty i mia-

ły miejsce mety poszczególnych etapów16 – osób w każdej ekipie kolarskiej22 – tiry scenografi i50 – pojazdów w kolumnie reklamowej300 – osób ekipy technicznej i organizacyjnej350 – osób komitetów organizacyjnych w

miastach etapowych400 – osób w ekipach sportowych400 km – taśmy zabezpieczającej trasę

wyścigu400 – miast i miejscowości, przez które prze-

jeżdżał wyścig420 – aut w kolumnie wyścigu700 kg – spaghetti zjedzonego przez kolarzy

podczas wyścigu770 – opon rowerowych przygotowanych na

każdy etap1200 – osób przemieszczających się codzien-

nie wraz z wyścigiem 14 000 – bidonów zużytych podczas wyścigu30 000 m2 – mobilnego miasteczka tour de

pologne (scenografi a, prezentacje zawod-ników i sponsorów, animacje, imprezy towarzyszące, koncerty i parady, dwa mobilne biura moVico)

2 000 000 – publiczności na trasie wyścigu

Zawodnicy grupy Garmin-Transitions– zwycięzcy w klasyfi kacji drużynowej

Grupa Tauron była dobrze widoczna na całej trasie Tour de Pologne

Do najaktywniejszych uczestników TdP należeli kolarze grupy Astana.

Poniżej: André Greipel – jeden z najlepszych sprinterów na świecie – wygrał dwa etapy TdP

Wyścig zakończył się na ulicach Krakowa

Wyścig cieszył się dużym zainteresowaniem kibiców


poDczas gDy najlEpsi kolarzE ścigali się na trasiE toUr DE polognE, każdy mógł spróbować swoich sił w innym wyścigu

wielki wyścig po… nagroDy

Foto

: Mat

ERia

Ły P

Ra

SoW

EFo

to: M

atER

iaŁy

PR

aSo

WE

tauron Polska Energia, jako ofi-cjalny sponsor 67. tour de Po- logne, zaprosił do wspólnej za-bawy, w której można było wy-

grać „rowerowe” nagrody. Wielki wyścig po nagrody wsparli organizatorzy akcji „Zagoń rower do roboty”, którzy zachęca-ją Polaków do korzystania z jednośladów. rOwer z autOgrafeM langaod 1 do 20 sierpnia trwał konkurs SMS-owy. codziennie do wygrania były nagrody: rower z autografem Czesława Langa oraz dziewięć koszulek kolarskich (w sumie 180 koszulek i 20 rowerów).

rekOrd w 3dWielki wyścig odbywał się także w dzie-sięciu galeriach handlowych (m.in. w Krakowie, Katowicach, opolu, Biel-sku-Białej i we Wrocławiu) od 30 lipca do 8 sierpnia. na stoiskach taurona czekały konkursy i zabawy, a wśród nich m.in. możliwość pobicia rekordu na stacjonarnym rowerze – Wii cyber-Bike – na jednej z wybranych (trójwy-miarowych) tras. najszybsi rowerzyści oraz osoby, które poprawnie odpowie-działy na pytania w czasie konkursu wiedzy o kolarstwie, otrzymały „rowe-rowe” nagrody. nikt nie wyszedł z pu-stymi rękami – rozdano tysiące bido-nów, kasków, światełek i odblasków.

wystawy, POkazy, kOnkursyW galeriach można było zobaczyć także „historię rowerów” zatrzymaną w kadrze, czyli zdjęcia przedstawiające jednoślady od bicykla po „kosmiczną przyszłość”. W trzech największych miastach – w Kra-kowie, Katowicach i we Wrocławiu – na

uczestników zabawy czekały dodatkowe niespodzianki, m.in. przed wejściem do galerii pokazy freestyle’owe na rowerze oraz wystawy zabytkowych bicykli. Jed-nym słowem – wszystko, co potrzebne, by uczcić rowerowe święto w Polsce!Więcej zdjęć oraz filmy z wydarzeń w galeriach można zobaczyć na stronie www.konkurs.tauron-pe.pl.

(MS)

Największym zainteresowaniem cieszył się rower Wii CyberBike, który umożliwia poko-nywanie wirtualnych tras – na najszybszych rowerzystów czekały nagrody! Bidony, kaski, opaski odblaskowe, a nawet rowery można było wygrać w czasie konkursów. Uczestniczy-ły w nich całe rodziny!

W Katowicach, Krakowie i we Wrocławiu można było zobaczyć pokazy w wyko-naniu Krystiana Herby – wielokrotnego reprezentanta Polski, uczestnika pro-gramu „Mam Talent!”, który na rowerze „wskoczył” na Pałac Kultury i Nauki!

wywiadwydarzenia


prawdy i mity

Rzut oka na gęstość infrastruk-tury sieciowej w Polsce wystar-czy, by zdać sobie sprawę, że w porównaniu z państwami

Europy Zachodniej mamy sporo do nadrobienia. Struktura wiekowa kra-jowej sieci nie napawa optymizmem, ale trzeba pamiętać, że w kiepskim stanie jest także infrastruktura kole-jowa, drogowa czy gazownicza. Wła-śnie starzejące się sieci są jednym z bodźców napędzających inwestycje. Kolejnym czynnikiem jest sam rozwój energetyki. Zbliżamy się bowiem do przełomowego momentu, podobne-go do czasów z początku lat 70. XX wieku, kiedy jednocześnie budowa-no kilka elektrowni. Dochodzimy do sytuacji, w której trzeba wycofywać tysiące megawatów wytwarzanych w wysłużonych blokach. Zastąpią je nowe bloki o dużych mocach. taka sytuacja generuje potrzebę wzmoc-nienia sieci przesyłowych lub budowę nowych. Już zaplanowane elektrownie o łącznej mocy 15 tys. MW mają po-wstać do ok. 2022 r. Powinny zdążyć jeszcze skorzystać z derogacji – i nie być zmuszone do zakupu 100 proc. pozwoleń na emisję co2.

eurO 2012, zielOna energia i BezpieczeŃstWoPo stronie dystrybucyjnej silnym im-pulsem do inwestycji w infrastrukturę

sieciową jest rozwój energetyki wiatro-wej. W odróżnieniu od budowy bloków tradycyjnych, o dużej mocy, przyłącze-

nie farm wiatrowych wymaga większej rozbudowy sieci i modernizacji istnie-jącej. Każda farma wiatrowa, nawet o stosunkowo niewielkiej mocy, ozna-cza nakłady inwestycyjne głównie na sieci 15 kV i 110 kV. Konsekwencją rozwoju energetyki wiatrowej będzie budowa elektrowni gazowych jako źró-deł szczytowych kompensujących pra-cę turbin wiatrowych. Budowa takich elektrowni oznacza konieczność ich przyłączenia do systemu, a więc znów rozbudowy infrastruktury. Poważne in-westycje będą także wiązać się z pro-gramem budowy elektrowni jądrowej.Za dwa lata Polska będzie gospoda-

siEci ElEktroEnErgEtycznE muszą się rozwijać

plany rozwojU siEci przEsyłowEj uwzględniają prognozowany wzrost zapotrzebowania na energię elektryczną i zapewnienie bezpieczeństwa dostaw. inwestycje nabierają tempa, ożywienie widać także u operatorów sieci dystrybucyjnych. w ciągu ostatnich pięciu lat rynek inwestycji w inFrastrukturę sieciową wzrósł ok. 30 proc. to konieczność: bez sprawnej inFrastruktury nie ma mowy o rozwoju energetyki


Wojciech KWINTApublicysta businessman.plpublicysta businessman.pl

rzem piłkarskich mistrzostw Europy Euro 2012. Już widać przyspieszenie we wszystkich inwestycjach związa-nych z organizacją tak dużej impre-zy. Działania organizacyjne dotyczą także wielu obiektów energetycznych. Specustawa ułatwia i przyspiesza re-alizację niezbędnych przedsięwzięć – nie można dopuścić, żeby w trakcie międzynarodowych zmagań piłkarzy zabrakło energii elektrycznej. Presję na modernizację i rozbudowę sieci wy-wierają też duzi odbiorcy, którzy ocze-kują stabilnych dostaw. Dziś bezpie-czeństwo dostaw energii elektrycznej to także jeden z bodźców do rozwoju infrastruktury elektroenergetycznej.

potrzeBy inWestycyjneW systemie dystrybucyjnym połowę li-nii wysokich napięć 110 kV wybudowa-no ponad 30 lat temu. W podobnym wieku jest 40 proc. stacji transforma-torowych Wn/Sn. W sieci przesyło-wej najwyższych napięć modernizacji i przebudowy wymaga przede wszyst-kim część linii 220 kV. Potrzeba rozbu-dowy sieci wiąże się z powstawaniem nowych źródeł wytwórczych – zarów-no konwencjonalnych, jak i odnawial-nych. W sieci niskich napięć od lat wymieniane są stare przewody napo-wietrzne z nieizolowanych na izolowa-ne i tu sytuacja jest stosunkowo dobra. Problemem pozostaje część obszarów wiejskich, gdzie stan techniczny li-nii jest fatalny, powoduje duże straty energii i jest potencjalnie niebezpiecz-ny. Sieć przesyłowa w Polsce jest roz-

przyszłościowym rozwiązaniem dla elektroenergetyki są struktury prądu stałego. takimi sieciami można przesyłać energię elektryczną na duże odległości. te rozwiązania już się stosuje do przesyłu elektryczności z farm wiatrowych położonych na morzu

łożona nierównomiernie. największa gęstość sieci występuje w aglomeracji śląskiej, zdecydowanie słabsze pod tym względem są obszary na półno-cy kraju (szczególnie w regionie pół-nocno-wschodnim). ta infrastruktura wymaga rozbudowy ze względu na rozwój energetyki wiatrowej i plano-wane połączenie polskiego systemu elektroenergetycznego z litewskim. Dodatkowo prawdopodobnie na pół-nocy powstanie pierwsza elektrownia atomowa. By bezpiecznie przyłączyć do systemu bloki o mocy 3200 MW, trzeba zbudować osiem linii 400 kV. Według danych spółki PSE operator, operatora sieci przesyłowej, do 2015 r. należy wybudować ok. 660 km linii 400 kV, by wyprowadzić moc z plano-wanych farm wiatrowych (według zało-żeń energetyka wiatrowa będzie wtedy dysponować mocą 5000 MW).

proGram działaŃReakcja na potrzeby jest już widoczna. Jeszcze trzy, cztery lata temu PSE ope-

rator przeznaczał na inwestycje kwoty rzędu 500 mln zł. W ciągu dwóch lat nakłady na ten cel podwoiły się. Plan rozwoju sieci przesyłowych zakłada, że zapotrzebowanie na energię elek-tryczną w 2020 r. osiągnie poziom 191 tWh, czyli wzrośnie o prawie jed-ną czwartą w porównaniu z 2008 r. Według założeń, za 10 lat moc szczy-towa osiągnie wartość przekraczającą 31 tys. MW – o 5-6 tys. MW większą niż w ostatnich latach. Plan do zrealizowa-nia w latach 2010-2015 przyjmuje, że długość linii 400 kV wzrośnie o blisko 1800 km, natomiast o 800 km spadnie długość linii 220 kV. na prawie 200 km linii 220 kV zostanie zwiększona zdol-ność przesyłowa. Podniesiona zostanie też zdolność transformacji i regulacji mocy biernej, a na zachodniej granicy pojawią się przesuwniki fazowe pozwa-lające na ograniczenie tzw. przepływów karuzelowych, wynikających z pracy

niemieckich i duńskich farm wiatro-wych. Zadania przyjęte przez operatora systemu przesyłowego mają pozwolić na przyłączenie do sieci ok. 3500 MW mocy z elektrowni konwencjonalnych i 5000 MW mocy z odnawialnych źró-deł energii. Dodatkowo, inwestycje pozwolą sprostać planowanemu za-potrzebowaniu na energię elektryczną i na przepływy mocy między syste-mami polskim i litewskim. Do 2015 r. zaplanowano instalację 300 MW mocy źródeł, zapewniających awaryjną re-zerwę mocy.

PersPektywy na przyszłośćtrwa też dyskusja o budowie i wdra-żaniu rozwiązań inteligentnych sieci (smart grids), ale na razie inwestycje w tym kierunku to melodia przyszło-ści. Musimy się do nich przygotować. Wcześniej do elektroenergetyki zosta-nie wprowadzone inteligentne opomia-rowanie (smart metering). Dzisiaj nikt już nie pyta, czy należy wdrożyć takie

rozwiązania, ale kiedy. to technologia, która podniesie bezpieczeństwo ener-getyczne, a przede wszystkim wpły-nie na pełne otwarcie rynku energii w skali makro. Jedną z istotnych za-let smart meteringu będzie ułatwienie zmiany dostawcy energii elektrycznej. Zanim dojdzie do rozpowszechnienia sieci inteligentnych, musimy zdobyć wiedzę i nabrać doświadczenia. to zło-żone rozwiązania wymagające silnego udziału informatyki. Sprawdzą się, jeśli na większą skalę rozwinie się energe-tyka rozproszona, a do powszechnego użytku wejdą samochody elektryczne. to z kolei oznacza budowę także infra-struktury nieenergetycznej.obiecującym, przyszłościowym rozwią-zaniem dla elektroenergetyki są struk-tury prądu stałego. takimi sieciami można przesyłać energię elektryczną na duże odległości, umożliwiają one łatwą regulację bez przenoszenia za-

kłóceń. te rozwiązania już się stosuje np. do przesyłu elektryczności z farm wiatrowych położonych na morzu – stały prąd płynie w kablu podmorskim między Polską a Szwecją. na razie te inwestycje są droższe od tradycyjnych, kiedy jednak spadną ceny przekształt-ników, staną się atrakcyjne.

czas i pieniądzZanim jednak rozpoczniemy wdraża-nie nowoczesnych rozwiązań, musimy pomyśleć o najbliższej przyszłości. Planowane inwestycje wymagają wy-sokich nakładów fi nansowych: PSE operator zakłada koszt budowy ki-lometra linii 400 kV na ok. 3 mln zł i 100 mln zł na budowę jednej stacji elek-troenergetycznej. W przypadku budo-wy nowych linii dodatkowe koszty wią-żą się z pozyskaniem praw do terenów, przez które będą one przebiegać, np. odcinek linii 400 kV o długości 100 km kosztuje – w zależności od lokalizacji i rodzaju terenu – od kilku do nawet ponad 100 mln zł. Według danych PSE

operatora, niezbędne nakłady inwe-stycyjne wyniosą ponad 8,5 mld zł do roku 2015. W następnych pięciu latach przekroczą one 7,5 mld zł, a w okresie 2020-2025 – powyżej 2,2 mld zł, bez uwzględniania połączeń transgranicz-nych. Z dotychczasowej praktyki wyni-ka, że sama budowa 100 km dwuto-rowej linii 400 kV trwa ok. dwóch lat, jednak w rzeczywistości projekty prze-ciągają się na 8 do 10 lat (a czasem nawet dłużej) ze względu na procesy formalnoprawne. ta bariera wyma-ga usunięcia, ale na poważne zmiany w prawie wciąż czekamy.

Źródło: pse operator

linie liczba napięcie (kV) Długość (km)

750 kV 1 750 114

400 kV 68 400 5 031

220 kV 167 220 7 908

razem 236 - 13 053

stacje najwyższych napięć 106 szt.

transformatory nn/110 i nn/nn kV 174 (łączna moc 38 450 mVa)

sieć elektroenerGetyczna najWyższycH napięć (stan na 2009 r.)

polska EnErGIa nr 8 (22)/2010 29 28 polska EnErGIa nr 8 (22)/2010

Pioruny to zjawiska energetyczne. W ułamku sekund wytwarza-ją setki kilowatogodzin energii. W wąskim kanale, w którym

pomiędzy ziemią a chmurą wędrują ładunki elektryczne, powietrze zostaje ogrzane do 30 000 st. c i zaczyna świe-cić – tak powstaje błyskawica. Geneza typowego pioruna liniowego została opi-sana już 250 lat temu przez Benjamina Franklina. Zagadką pozostają pioruny kuliste. o kulach ognia, które pojawiają się niespodziewanie i unoszą powoli nad głowami zaskoczonych ludzi, pisano już w starożytności. Zawsze budziły przera-żenie. Wedle niektórych relacji potrafi ły narobić sporych szkód, a nawet zabĳ ać i ranić ludzi. Zazwyczaj znikały po kilku-nastu sekundach, choć widziano i takie, które trwały kilka minut. Jednak jak po-wstawały i skąd czerpały energię, dzięki której mogły tak długo świecić, nie wie-dziano.

zjaWiska optyczneczy atMOsferycznehipotez na temat piorunów kulistych powstało bez liku. i wciąż pojawiają się kolejne. opowiedzmy o dwóch najnow-szych, które – jak to często bywa – są rozwinięciem koncepcji zaproponowa-nych dawno temu. Według pierwszej, piorun kulisty to miraż. tak twierdził już lord Kelvin. ostatnio z podobną tezą wystąpili Josef Peer i Alexander Kendl, fi zycy plazmy z uniwersytetu w innsbru-cku w austrii. ich teza jest następująca: podczas typowego wyładowania at-mosferycznego powstaje silne i zmien-ne pole elektromagnetyczne. Pod jego

wpływem w mózgu obserwatora zostaje wykreowany obraz ruchomej, świetlnej kuli. Jednak takie złudzenie pojawia się tylko w pewnych warunkach – podkreślają Peer i Kendl. Przede wszystkim samo wyładowanie powinno trwać nie ułam-ki sekund, ale kilkadziesiąt razy dłużej. nawet sekundę albo dwie. to się zdarza, gdy ładunki elektryczne wielokrotnie po-konują tę samą drogę łączącą ziemię i chmury. Badacze oszacowali, że śred-nio jeden na sto piorunów jest wyraźnie dłuższy od pozostałych. on to właśnie może indukować w mózgu człowieka wrażenia optyczne, które trwają nawet kilkadziesiąt sekund. aby jednak tak się stało, obserwator powinien znajdować się w odległości minimum 200 m od bły-skawicy, a najlepiej dwa, trzy razy bliżej. Peer i Kendl twierdzą, że średnio co set-na osoba, w pobliżu której nastąpiło tak długie i silne wyładowanie, może zoba-czyć kulę światła. co się dzieje wtedy w jej głowie? Według fi zyków z inns-brucku człowiek zostaje poddany przez-czaszkowej stymulacji magnetycznej. taką nazwę nosi wymyślona w latach 80. XX w. metoda obserwacji zacho-wania neuronów. Wzbudza się w nich prąd elektryczny za pomocą zmiennego pola magnetycznego o dużej mocy. Po-czątkowo sporo eksperymentowano z tą techniką (w skrócie zwaną tMS, od ang. transcranial Magnetic Stimulation), a niektórzy uczestnicy tych doświadczeń po zwiększeniu mocy magnesów widzie-li świetliste linie, plamy i kuliste obiekty różnych rozmiarów i kolorów. neurobio-lodzy odkryli, że źródłem tych omamów wzrokowych są silnie pobudzone neu-rony kory mózgowej. Zdaniem Peera i Kendla pola magnetyczne wytwarzane przez najsilniejsze wyładowania mają

wali abrahamson i Dinniss – głównym budulcem są stałe cząsteczki o rozmia-rach 25-50 nanometrów. Pod wpływem mikrofal rozgrzewały się do 730 st. c i mocno świeciły, trwoniąc pozyskaną wcześniej energię. traciły też elektrony, zamieniając się w plazmę. od tamtej pory naukowcy z izraela wielo-krotnie powracali do Grenoble, aby wy-twarzać swoje plazmowe kule z innych substancji i obserwować ich własności. chcą opracować wydajną metodę pro-dukcji nanocząstek, które są dziś pożą-danym surowcem, a inwestycje w bada-nia nad nimi są liczone w dziesiątkach miliardów dolarów. i tak zaczęliśmy od piorunów kulistych, a skończyliśmy na pieniądzach.

wowali powstawanie i unoszenie się nanocząstek z powierzchni gleby, którą potraktowali prądem. W elektroskopie skaningowym widzieli łańcuchy pozle-pianych nanodrobin. trop wydał im się dobry. hipoteza nie rozwiewała jednak wszystkich wątpliwości, np. pochodze-nia piorunów kulistych w samolotach. Później ją rozszerzyli. obecnie twierdzą, że wystarczy, jeśli zwykły piorun uderzy w dowolny obiekt zawierający metale lub tlenki metali. W samolocie kula ja-rzących się nanodrobin może powstać z oparów stali lub aluminium.

śWietliste kule z GrenoBle tropem tym poszli brazylĳ scy fi zycy An-tonio Pavão i Gerson Paiva. Do znudze-nia powtarzali prosty eksperyment – set-ki razy razili prądem krzemowe płytki w nadziei, że otrzymają metaliczne na-nocząsteczki. Kule, które z nich powsta-wały, znikały zwykle po 2-5 sekundach.

Jedna dotrwała aż do ósmej sekundy, co było już wynikiem zasługującym na uwa-gę. obiekty skakały, wirowały, iskrzyły, syczały, toczyły się po podłodze, uderza-ły o przedmioty, powodując ich nadpale-nie, w końcu – znikały. trochę przez przypadek mistrzami w produkowaniu świetlistych kul stali się Eli Jerby i Vladimir Dikhtyar z uniwersy-tetu w tel awiwie. Eksperymentowali oni z mikrofalami, próbując stworzyć z nich rodzaj wiertła. Pewnego dnia coś poszło nie tak i z kawałka szkła, które chcieli nawiercić wiązką mikrofal, uniosła się kula ognia, niszcząc aparaturę. chcąc nie chcąc, zaczęli badać przyczynę zja-wiska, które utrudniało im prowadzenie właściwych badań. odwiedzili nawet European Synchrotron Radiation Facili-ty (ESRF) w Grenoble we Francji. tam swoje „pioruny” prześwietlali wiązkami neutronów i promieni rentgenowskich. i okazało się, że – tak jak to postulo-

Andrzej HOŁDYSpublicysta „wiedzy i życia”publicysta „wiedzy i życia”

kulista zagaDka

lato to okrEs BUrz i większEgo ryzyka porażEnia przEz piorUn. to także okazja zobaczenia tajemniczych obiektów zwanych piorunami kulistymi

podobne własności jak te, które są ge-nerowane przez aparaturę do tMS.taka propozycja wyjaśnienia zagadki piorunów kulistych brzmi pociągająco, jako że w prosty sposób tłumaczy powo-dy, dla których do tej pory nie udało się poznać natury zjawiska. hipoteza „kuli-stej zjawy” ma jednak pewną słabość, a mianowicie taką, że trudno ją będzie zweryfi kować w naturze.a to oznacza, że pozostanie raczej tylko spekulacją. Poza tym nie wyjaśnia ona tych sytuacji, gdy piorun kulisty ranił lub nawet zabĳ ał ludzi. Wszak coś, co nie istnieje, nie powinno być aż tak groźne.

nOwa HiPOtezaKoncepcji badaczy z innsbrucku nie po-dzielają dwaj inni fi zycy plazmy, John Abrahamson i James Dinniss z Univer-sity of canterbury w christchurch. Są oni autorami innej, także śmiałej hipotezy. Według niej piorun kulisty rodzi się, gdy zwykły piorun uderza w Ziemię. Wtedy w powietrze unosi się mgiełka rozgrza-nego krzemu, pierwiastka powszech-nego w wierzchnich warstwach gleby. opary krzemu powstają w wyniku prze-topienia materii glebowej pod wpływem wysokiej temperatury. Wędrują ku górze, przyjmując najpierw kształt pierścienia, a potem – kuli. następnie ochładzają się i zamieniają w drobiny, których średnicę mierzy się w nanometrach. te nano-cząstki wchodzą w reakcję z tlenem at-mosferycznym – ich spalaniu towarzyszy wydzielanie dużych ilości ciepła i świat-ła. Kula zaczyna się jarzyć, a ponieważ składa się z lekkich cząstek, dryfuje swo-bodnie w powietrzu. Zjawisko trwa aż do wyczerpania się chemicznego paliwa. abrahamson i Dinniss wykonali kilka eksperymentów, które miały potwier-dzić ich teorię. W laboratorium obser-

energia inaczej

Ryc

.: n

oa

a c

EntR

aL

LiBR

aRy

Z K

SiĄ

ŻK

i „G

LoBE

oF

FiR

E D

ESc

EnD

inG

into

a R

oo

M”

in „

thE

aER

iaL

Wo

RLD

,” D

R. G

. ha

Rt

WiG

, Lo

nD

on

, 188

6

Natchniony światłymi ideami trofi ma Łysenki, pra-cował nad krzyżówką pomidora z ziemniakiem. Roślina „liście i łodygi miała jakby kartofl ane, ko-rzenie za to kropka w kropkę pomidorowe”. Bar-

dziej doniosłe osiągnięcie rzeczonego ra-cjonalizatora to wysokiej klasy samogon. niestety, wiejska społeczność nie doceni-ła geniuszu wynalazcy i odtrąciła ów bim-ber ze względu na pochodzenie. Bowiem podstawowym substratem owego trunku było łajno. a łajno, jak wiadomo, źle się kojarzy.co wspólnego ma ta historyjka ze współ-czesnym światem? otóż nieszczęsny do-morosły naukowiec działał na własną rękę, nie mógł czerpać z unĳ nych dotacji i rządowego wsparcia. Dziś, kto wie, może alkohol pędzony na naturalnym składniku zyskałby status „zielonego” i jego kupno byłoby obowiązkiem? W końcu w trosce o kondycję planety podatnicy wspierają rozmaite, drogie i niedojrzałe rozwiąza-nia. Wszak, by karnie i w ordynku dokądś zmierzać, trzeba wytyczyć cel. Współcześ-nie, kiedy wojny globalne nie są zbyt atrak-cyjne ze względu na koszty i zagrożenie poważnymi stratami, może to być np. klimat. Dlaczego nie, ot, zwykłe zarządzanie ryzykiem. Problem w tym, że wyznaczona droga może pro-wadzić donikąd. W zamierzchłych czasach cel jednoczący lud stanowiły krucjaty. Były subsydiowane z dziesięciny przez pa-pieży, acz trzeba przyznać, że wejście w ten biznes wymagało wysokiego wkładu własnego. Królowie i wielmoże zwykle za-stawiali swoje włości, by sfi nansować wyprawę. Robili to z po-budek i wyższych, i prozaicznych: z jednej strony w obronie religii, z drugiej – by uzyskać wysoką stopę zwrotu z inwesty-cji. Jako spekulacja czasami prowadziło to do oczekiwanych efektów, jednak jako interes długoterminowy, wręcz wielopo-koleniowy, przyniosło opłakane skutki. Ratunkiem dla Europy była zmiana podejścia i postawienie – po krachu krucjat – na technologię i ekspansję, choć za sukces zapłaciło kilka słab-szych cywilizacji, które z powierzchni globu zniknęły.

Mechanizm typu: wyznaczenie celu, zjednoczenie, poświę-cenie i działanie – nie rdzewieje. Po drodze szczytne idee zostają rozmienione na drobne i wykorzystane do osiągnię-cia całkowicie materialnych korzyści. najlepiej stawiać cele dalekosiężne: potencjalne skutki można przedstawiać do-wolnie i kolorowo, a pobudzona wyobraźnia radośnie pcha na drogę pełną wyrzeczeń. trzeba też skutecznie pomieszać fakty z fi kcją i proroctwami. Jak było z klimatem? Zaczęło

się od całkiem sensownego zwrócenia uwagi na środowisko naturalne. Potem pojawiły się głosy, że trzeba działać glo-balnie. Maurice Strong, tajemniczy Don Pedro ekologii, domieszał do całości wal-kę z nierównościami społecznymi (czytaj: najchętniej likwidację kapitalizmu) i się zaczęło. Doniesienia o ociepleniu spadły jak gwiazdka z nieba. Dorzucono do nich hipotezę, że to przez człowieka, i ogło-szono, iż czas skończyć z życiem ponad stan, czas ograniczać emisję co2. Wtedy do całości dorwał się biznes, dolał oliwy do ognia i zaczął paść się na dotacjach. a choć wszystko wskazuje, że europejskie wyrzeczenia w żaden sposób nie ograni-czą wzrostu temperatury, cała maszynka ma się na razie nieźle. ale do czasu.Pierwsze rysy już widać. niemcy stopnio-wo ograniczają dopłaty do zielonej ener-gii, czesi zmniejszyli dotacje na energe-

tykę słoneczną, a hiszpanie na farmy wiatrowe. Przyczyny? casus Grecji i groźba kryzysu fi nansowego w Europie. Jeśli inaczej się nie da, zachowujemy się racjonalnie. no, może poza Polską. tu lobby wiatrakowe wciąż narzeka, że dają mu za mało, choć tysiąc MW już stoi, a na kilkanaście tysięcy wydano warunki przyłączeniowe. Dodatkowo Ministerstwo Gospodarki pragnie podnieść obowiązkowe limity na produk-cję zielonej energii. ciekawe czemu, kiedy budżet się sypie? Może decydenci boją się, że będzie u nas jak za odrą? We-dług najnowszych wróżb, pod koniec stulecia klimat w Berli-nie będzie jak dzisiaj w Salamance. tylko czego się bać? Że bliżej znajdziemy ciepłe miejsca? Jedyne, co nasi zachodni sąsiedzi muszą zrobić, to zmienić menu w restauracjach. Bo golonka z kapustą i piwem to marna oferta podczas upałów.

wywiad


felieton

z salamanki do berlina

w powiEści „życiE i niEzwykłE przygoDy żołniErza iwana czonkina” pióra włodzimierza wojnowicza kołchozowy racjonalizator pragnął wznieść nad poziomy swój skromny umysł, by przysłużyć się stalinowi i radzieckiej ojczyŹnie

Wojciech KWINTApublicysta businessman.pl

Doniesienia o ociepleniu spadły jak gwiazdka z nieba. Dorzucono do nich hipotezę, że to przez człowieka, i ogłoszono, iż czas skończyć z życiem ponad stan, czas ograniczać emisję co

2. wtedy do całości

dorwał się biznes,dolał oliwy do ognia i zaczął paść się na dotacjach

HOLENDER ZDOBYŁ KOSZULKĘ TAURONA - grupa.tauron.pl · 2. Środki na fi nansowanie projektów...

Documents

Transcript of HOLENDER ZDOBYŁ KOSZULKĘ TAURONA - grupa.tauron.pl · 2. Środki na fi nansowanie projektów...