Nr 3/4 (29/30)Marzec/kwiecień 2011

M a g a z y N g r u p y T a u r o N ISSN 1689-5304

W Stalowej Woli powstanie blok gazowo-parowy

Dariusz LuberaTo był przełomowy rok

dla Taurona

wywiad

Czy energia w polsce będzie najdroższa?

w Unii

CCS – technologia wielkich wątpliwości

prawdy i mity

Polska Energia 3/4 (29/30) 2011 Od redakcji

Podsumowując w wywiadzie dla „Polskiej Energii” wyniki finansowe naszej spółki za rok 2010, prezes Taurona Da-riusz Lubera zauważył, że poprzedni rok obfitował w wiele ważnych wydarzeń, ale kluczowym był oczywiście debiut na Giełdzie Papierów Wartościowych w Warszawie: „Wej-ście na giełdę to jednak nie tylko korzyści i sukcesy, ale i obowiązki – choćby konieczność regularnego publikowa-nia wyników finansowych (…). Pobiliśmy kolejne rekordy. Grupa odnotowała zarówno wzrost przychodów, jak i zys-ków. Te pierwsze w ubiegłym roku wzrosły o 13 proc. – do 15,4 mld zł (…). Na uwagę zasługuje fakt, że czysty zysk wypracowany przez Grupę Tauron wyniósł w roku ubieg-łym niemal 1 mld zł po blisko 5-proc. wzroście. To potwier-dza naszą skalę i fakt, że należymy do ekskluzywnego i nielicznego grona polskich spółek, które mogą pochwa-lić się zyskiem na tak wysokim poziomie”. Wyniki Grupy Tauron zostały opublikowane 15 marca, a cztery dni wcześniej w Stalowej Woli podpisano umowy związane z budową opalanego gazem ziemnym bloku o mocy elektrycznej około 400 MW i mocy cieplnej około 240 MW. Realizacja tej inwestycji jest zgodna z założenia-mi strategii Grupy Tauron, która zakłada m.in. dywersyfi-kację segmentu wytwórczego poprzez wykorzystanie pali-wa gazowego.Innym ważnym wydarzeniem w spółce był wybór nowego za-rządu Tauron Polska Energia. Decyzją rady nadzorczej spółki w jego skład weszli dotychczasowi menedżerowie naszej fir-my. Ich sylwetki prezentujemy wewnątrz magazynu.Gdy ten numer „Polskiej Energii” trafi do Państwa rąk, bę-dziemy już wiedzieli więcej na temat sytuacji w Japonii. Najpotężniejsze w historii tego kraju trzęsienie ziemi i ka-tastrofalna fala tsunami nie tylko spowodowały śmierć tysięcy ludzi i miliardowe straty w gospodarce. Kon- sekwencją kataklizmu były awarie w japońskich elektrow-niach atomowych. Może to zmienić podejście wielu kra-jów, w tym Polski, do programu rozwoju energetyki jądrowej. Miejmy nadzieję, że katastrofa w Japonii nauczy nas przede wszystkim budowania bezpiecznych elektro-wni atomowych.

Zapraszam do lektury! Marcin Lauer

Redaktor naczelny

3 eDyToriaL Podsumowania, plany, wybory

4 WyWiaD To był przełomowy rok dla Taurona

6 FLeSz Tańsza energia dla akcjonariuszyInteligentne liczniki we wszystkich domach w UEPolski system handlu emisjami CO2 znów działaNowe połączenia energetyczne z Niemcami i LitwąUstawa o efektywności energetycznej przyjęta przez Sejm

8 WyDarzeNia Powołano zarząd Taurona trzeciej kadencji

9 NoToWaNia Luty był zimniejszy, potrzeby wzrosły

10 WyDarzeNia W Stalowej Woli powstanie blok gazowo-parowy

12 W grupie Bielsko rośnieSzybkie przyłączeniaWybierz dobre miejsca na inwestycjeSala przyrody Tauron EkoenergiaNa dół z OrkiestrąOdbudowa linii zniszczonych przez osuwiska na finiszu

16 raporT Bank Światowy: niskoemisyjna gospodarka w Polsce jest możliwa

18 W uNii Priorytety polskiej prezydencji Czy energia w Polsce będzie najdroższa?

20 SpoNSoriNg Efektywne sponsorowanieTauron na I Balu Czesko-Polskim

22 Na śWieCie Rynek energii: Austria

24 WyDarzeNia Akcja „Bezpieczna zima” zakończonaZielony ŚląskTauron przyjacielem Muzeum Śląskiego

26 praWDy i MiTy Technologia wielkich wątpliwościZnaczenie węgla w wytwarzaniu energii

28 eNergia iNaCzej Na oceanicznej huśtawce

30 FeLieToN Fałszywi prorocy w krainie histerii

podsumowania, plany, wybory

WyDaWCa: Tauron Polska Energia SA, Departament Komunikacji Rynkowej i PR • DyrekTor: Paweł Gniadek, pawel.gniadek@tauron-pe.pl, tel. 32 774 24 37 • reDakCja: „Polska Energia”, ul. Lwowska 23, 40-389 Katowice, fax 32 774 25 24, e-mail: redakcja@tauron-pe.pl • reDakTor NaCzeLNy: Marcin Lauer, marcin.lauer@tauron-pe.pl, tel. 32 774 27 06 • zaSTępCa reD. NaCzeLNego: Magdalena Rusinek, magdalena.rusinek@tauron-pe.pl, tel. 32 774 27 21 • zeSpół reDakCyjNy: Jacek Sakrejda, jacek.sakrejda@tauron-pe.pl, tel. 32 774 27 23, Marietta Stefaniak, marietta.stefaniak@tauron-pe.pl, tel. 32 774 25 33 • WSpółpraCa W grupie TauroN: Południowy Koncern Węglowy SA: Zofia Mrożek, zmrozek@pkwsa.pl, tel. 32 618 56 07; Południowy Koncern Energetyczny SA: Dariusz Wójcik, dariusz.wojcik@pke.pl, tel. 32 774 24 34; Elektrownia Stalowa Wola SA: Jerzy Wieleba, j.wieleba@esw.pl, tel. 15 877 64 18; Enion SA: Ewa Groń, ewa.gron@enion.pl, tel. 12 261 10 85; EnergiaPro SA: Anna Wojcieszczyk, anna.wojcieszczyk@wr.energiapro.pl, tel. 71 332 24 14; Elektrociepłownia Tychy SA: Aleksandra Gajecka, aleksandra.gajecka@ec-tychy.pl, tel. 32 789 72 36; Przedsiębiorstwo Energetyki Cieplnej Katowice SA: Karolina Kmon, kkmon@pec.katowice.pl, tel. 32 258 72 48; Przedsiębiorstwo Energetyki Cieplnej w Dąbrowie Górniczej SA: Marek Sztuka, msztuka@pecdg.pl, tel. 32 295 64 94; Tauron Sprzedaż sp. z o.o.: Elżbieta Bukowiec, elzbieta.bukowiec@tauron-pe.pl, tel. 12 265 41 55; Tauron Obsługa Klienta sp. z o.o.: Marta Głuszek, marta.gluszek@tauron-pe.pl, tel. 71 72 46 280 • reaLizaCja WyDaWNiCza: Direct Publishing Group, ul. Genewska 37, 03-940 Warszawa, Biuro rekLaMy: Anna Mocior, a.mocior@dp-group.com.pl, tel. 22 617 93 23 wew. 122 • Wydawca nie odpowiada za treść reklam i ogłoszeń. Redakcja nie zwraca materiałów oraz zastrzega sobie prawo ich redagowania i skracania. • zDjęCie Na okłaDCe: Mirosław Walec, numer zamknięto 18 marca 2011 r.

3

4

wywiad Polska Energia 3/4 (29/30) 2011

To był przełomowy rok dla Taurona RoZMaWIał: jaCek MiChaLSki

Tauron podsumował rok 2010. Był on chyba wyjątkowy w historii grupy? Zdecydowanie. Rok obfitował w wiele bardzo ważnych wydarzeń. Kluczowy był oczywiście debiut na Giełdzie Papierów Wartościowych w Warszawie. o unikatowości naszego debiu-tu świadczą liczby. Wartość publicznej oferty wyniosła 4,2 mld zł, co sprawiło, że była to druga oferta w Europie wśród spółek energe-tycznych. Na akcje zapisało się 230 tys. inwe-storów indywidualnych i bardzo wielu inwe-storów instytucjonalnych, zarówno polskich, jak i zagranicznych. Po debiucie akcje cieszyły się jeszcze większym zainteresowaniem, o czym świadczy wzrost kapitalizacji spółki z 8,2 mld zł w dniu debiutu do 11,5 mld zł na ostatniej sesji giełdowej ubiegłego roku. Uko-ronowaniem naszej obecności na GPW jest wejście w grudniu do indeksu WIG20, najważ-niejszych spółek notowanych na warszaw-skim parkiecie. Wejście na giełdę to jednak nie tylko korzyści i sukcesy, ale i obowiązki – choćby konieczność regularnego publiko-wania wyników finansowych…

…najnowsze Tauron właśnie opublikował, podsumowując rezultaty 2010 r. jaki pod tym względem był ubiegły rok? Pobiliśmy kolejne rekordy. Grupa odnoto-wała zarówno wzrost przychodów, jak i zy-sków. Te pierwsze w ubiegłym roku wzro-sły o 13 proc. – do 15,4 mld zł. Kluczowy w naszym sektorze wynik EBITDa, tj. zysk operacyjny powiększony o amortyzację, wzrósł o 4,8 proc. i wyniósł 2,8 mld zł. Na uwagę zasługuje fakt, że czysty zysk wy-pracowany przez Grupę Tauron wyniósł w roku ubiegłym niemal 1 mld zł po blisko 5-proc. wzroście. To potwierdza naszą ska-lę i fakt, że należymy do ekskluzywnego i nielicznego grona polskich spółek, które mogą pochwalić się zyskiem na tak wyso-kim poziomie.

jakie były główne czynniki tak dobrych wyników osiągniętych przez Tauron w ro-ku ubiegłym? Z pewnością jednym z kluczowych elemen-

tów jest rosnące zapotrzebowanie zarówno na energię konwencjonalną, jak i zieloną, wytwarzane przez naszą Grupę. Potwier-dzają to wzrosty wolumenów wyproduko-wanej, dystrybuowanej i sprzedanej energii. Znacząca część popytu została pokryta z własnych źródeł wytwarzania. Segment Wytwarzanie wyprodukował 21,3 TWh ener-gii, czyli 14,4 proc. więcej niż rok wcześniej, z czego 1,1 TWh to energia wytworzona w od-nawialnych źródłach, gdzie przyrost wolu-menu wyniósł 12,7 proc. rok do roku. Seg-ment Dystrybucji dostarczył w ubiegłym roku 37,5 TWh energii, czyli 3 proc. więcej niż rok wcześniej. Spółki z Grupy sprzedały nato-miast 14,2 proc. energii więcej niż w 2009 r., tj. 34,3 TWh. W segmencie Sprzedaży wzrost wolumenu to efekt zwiększonego popytu wśród istniejących odbiorców oraz pozyska-nia nowych klientów detalicznych.

Wspomniał pan, że najważniejszym wyni-kiem miary efektywności grupy jest eBiT-Da. Co miało wpływ na ten wynik w roku ubiegłym? Wzrost EBITDa to w głównej mierze zasługa bardzo dobrych wyników wypracowanych przez segment Dystrybucji. Tylko w tym seg-mencie Tauron osiągnął ponad 1,1 mld zł EBITDa. Rok wcześniej było to około 350 mln zł mniej. Dobre rezultaty to efekt więk-szej sprzedaży realizowanej po wyższych średnich stawkach za usługi dystrybucyjne, przy jednoczesnych niższych kosztach za-kupu energii potrzebnej do pokrycia różnicy bilansowej oraz kosztów stałych. Wyższe wyniki i dynamika segmentu Dys-trybucji przełożyły się na dalszy wzrost udziału tego obszaru w strukturze EBITDa Grupy. Jego udział wyniósł w 2010 r. ponad 40 proc. – rok wcześniej było to 30 proc. obecnie dwa główne segmenty, Dystrybu-cja i Wytwarzanie, generują 85 proc. EBITDa Grupy Tauron. Wynik EBITDa byłby jeszcze lepszy, gdyby nie fakt, że przez kilka miesię-cy w kopalni Sobieski walczyliśmy z trud-nościami geologicznymi, co wpłynęło na ograniczenie wydobycia. Wierzymy jednak, że w tym roku negatywną tendencję w wy-dobyciu uda się odwrócić.

jednak pracujecie państwo na wielu płasz-czyznach działalności, by jeszcze bardziej poprawić efektywność…Zgadza się. Trwa program redukcji kosztów operacyjnych. Cel na lata 2010-2012 w wy-sokości 1 mld zł oszczędności wydaje się niezagrożony. Niemal jedna trzecia tej kwo-ty została zaoszczędzona w roku ubiegłym, choć był to pierwszy i do tego niepełny rok funkcjonowania programu.

jakie są perspektywy dla Taurona na ten rok? jakie będą kluczowe wydarzenia w działalności spółki?

foTo

: aRC

RoZMoWa Z DaRIUSZEM LUBERą, PREZESEM ZaRZąDU TaURoN PoLSKa ENERGIa

5

Trwa przegląd realizowanej strategii. Planuje-my jej dostosowanie do zmieniających się wa-runków prawnych i rynkowych. Myślę, że szczegóły ogłosimy już wkrótce. Ponadto za-mierzamy kontynuować program poprawy efektywności kosztowej, spodziewamy się pierwszych efektów związanych z integracją naszych kluczowych obszarów działalności. Pracujemy nad pozyskaniem finansowania dla kluczowych projektów inwestycyjnych, a także potencjalnych inwestycji związanych z konsoli-dacją rynku energetycznego w Polsce. Zgodnie ze strategią Grupy Tauron trwa porządkowanie holdingu – pozbywamy się spółek niezwiąza-

nych z działalnością podstawową oraz łączymy podmioty prowadzące tę samą działalność. od 1 stycznia 2011 roku skonsolidowaliśmy sprze-daż – w Krakowie ma siedzibę spółka Tauron Sprzedaż – handlująca energią od wschodnich granic Małopolski po zachodnią granicę kraju. W tym roku planujemy połączenie spółek z obszarów: Wytwarzania, Dystrybucji oraz Ciepła. Połączenie przewidywane jest na ostatnie miesiące tego roku, obecnie trwa-ją prace nad szczegółowymi założeniami tych projektów. oczywiście nie mniej waż-ny jest rynek, od którego wiele zależy. Liczymy przede wszystkim na stabilizację

zarówno w aspekcie cen, ale także i regula-cji. Myślę, że ten rok będzie obfitował w wiele wydarzeń i oczywiście życzę sobie, naszym akcjonariuszom i pracownikom, żeby był lepszy od 2010 r. pod każdym względem. Dziękuję za rozmowę.

Flesz Polska Energia 3/4 (29/30) 2011

6

iNTeLigeNTNe LiCzNiki We WSzySTkiCh DoMaCh W ue

unia europejska zobowiązała

państwa członkowskie, by do 2020 r., po

dokonaniu analizy ekonomicznej, wyposa-

żyły 80 proc. odbiorców końcowych

w inteligentne liczniki zużycia energii.

W Polsce konieczna będzie więc wymiana urządzeń u ok. 16,5 mln odbiorców. Sza-cuje się, że może to kosztować nawet 8 mld zł. Cena jednego licznika ma wyno-sić ok. 450 zł. Jak podkreśla Urząd Regula-cji Energetyki (URE), podstawowym zada-

niem jest podjęcie decyzji, w jaki sposób wdrażać system inteligentnych pomiarów sieci i jakich zmian legislacyjnych w związ-ku z tym należy dokonać. Potrzebna jest także koordynacja działań zapewniająca jednolitość przyjmowanych rozwiązań tech-nicznych oraz precyzyjne zdefiniowanie funkcjonalności takiego systemu. URE chce, aby koszty instalacji inteligent-nych liczników były uwzględniane w taryfach operatorów Systemów Dystrybucyjnych.Liczniki ze zdalnym odczytem od dawna są instalowane przez firmy energetyczne, w tym Tauron, u największych oraz średnich klientów przemysłowych oraz części mniej-szych klientów komercyjnych. (er)

poLSki SySTeM haNDLu eMiSjaMi Co2 zNóW Działa

komisja europejska zezwoliła na

odblokowanie polskiego systemu handlu

emisjami Co2. Możliwość wykonywania

transakcji przekazu jednostek w krajowym

rejestrze uprawnień została przywrócona

7 marca br.

Po przeanalizowaniu raportów krajowych rejestrów dotyczących ich zabezpieczeń, Komisja Europejska potwierdziła, że Polska

stosuje odpowiednio wysokie standardy za-bezpieczeń w zakresie prowadzenia reje-stru. Decyzja o przywróceniu jego pełnej operacyjności oznacza, że transakcje wyko-nywane za jego pośrednictwem są przepro-wadzane w bezpieczny sposób.Możliwość wykonywania transakcji upraw-nieniami do emisji Co2 w systemie euro-pejskim zawieszono 19 stycznia. Komisja Europejska wprowadziła ten tymczasowy środek zapobiegawczy w związku z po-wtarzającymi się w ostatnich miesiącach próbami ataków hakerów na rejestry wspólnotowe.Po tych doniesieniach Polska zapobiegaw-czo zamknęła swój, mimo że – jak informo-wał Krajowy administrator Handlu Upraw-nieniami do Emisji – w polskim rejestrze nie stwierdzono żadnego przypadku kradzieży jednostek. (er)

NoWe połąCzeNia eNergeTyCzNe z NieMCaMi i LiTWą

przedstawiciele pSe operator oraz

niemieckiego operatora 50hertz Trans-

mission podpisali 11 marca tzw. umowę foTo

: aRC

P k e

podczas przygotowań do debiutu

giełdowego Tauron przedstawił inwesto-

rom indywidualnym ofertę promocyjną

„gwarancja niższej ceny”.

W ramach promocji inwestorzy indywidu-alni, którzy nabyli akcje Taurona w ofercie publicznej, będą mogli uzyskać do 15 proc. rabatu na energię elektryczną.– „Gwarancja niższej ceny” to bardzo atrakcyjna oferta, ponieważ daje podwój-ne korzyści. Po pierwsze, umożliwia osiągnięcie zysku na akcjach, po drugie, pozwala zaoszczędzić na rachunkach za energię elektryczną – podkreśla Krzysz-tof Zamasz, wiceprezes Tauron Polska Energia.Promocyjne ceny energii elektrycznej będą obowiązywały przez 12 miesięcy począwszy od 1 lipca br. Wysokość udzie-lonego rabatu uzależniona będzie od ilo-ści nabytych akcji. Z oferty mogą skorzystać obecni klienci Tauron Sprzedaż oraz inwestorzy, którzy

zawrą umowę sprzedaży energii ze spół-ką Tauron. aby skorzystać z oferty „Gwa-rancja niższej ceny”, inwestor nie może zbywać zakupionych akcji przez rok (tj. od 30.06.2010 r. do 29.06.2011 r.) oraz obciążać ich prawem użytkowania lub zastawu przez rok, licząc od pierw-szego dnia notowania akcji Tauron Pol-ska Energia na rynku podstawowym Giełdy Papierów Wartościowych (tj. od 30.06.2010 r. do 29.06.2011 r.).Szczegóły oferty „Gwarancja niższej ceny” określone będą w regulaminie, który opublikowany zostanie w II kwar-tale 2011 r. Wszystkich inwestorów in-dywidualnych, którzy spełniają warunki

skorzystania z oferty „Gwarancja niż-szej ceny”, zachęcamy do odwiedzenia strony www.promocja.tauron-pe.pl. Zo-stały tam umieszczone informacje doty-czące zasad promocji i odpowiedzi na najczęściej zadawane pytania. Baner kierujący na stronę internetową poświę-coną tej ofercie znajduje się również na portalu www.tauron-pe.pl. Informacje dotyczące promocji uzyskać można także pod numerem infolinii 555 444 555. Nasi konsultanci odpowiadają na pytania związane z ofertą od ponie-działku do piątku w godzinach 7-19 oraz w soboty w godzinach 10-18. (eB)

Tańsza energia dla akcjonariuszy

7

Sejm przyjął 4 marca projekt ustawy o efektywności

energetycznej. Nowe rozwiązania pomogą zracjonalizować ceny

energii dla klientów końcowych oraz zwiększą konkurencyjność

polskich przedsiębiorstw na rynku europejskim, szczególnie

w sektorach o wysokiej energochłonności.

Ustawa wprowadza system tzw. białych certyfikatów, czyli świa-dectw efektywności energetycznej, opierających się na istnieją-cych systemach wsparcia kogeneracji oraz odnawialnych źródeł energii (tzw. czerwonych i zielonych certyfikatów). Na firmy sprzedające energię elektryczną, gaz ziemny lub ciepło klientom końcowym zostanie nałożony obowiązek pozyskania określonej liczby certyfikatów. Świadectwa mogą otrzymać m.in. przedsię-biorstwa, które zmniejszyły zużycie energii dzięki inwestycjom w nowoczesne technologie. organem wydającym i umarzającym świadectwa efektywności energetycznej będzie Prezes Urzędu Regulacji Energetyki.Projekt zakłada też włączenie jednostek sektora publicznego (rządowych i samorządowych) w realizację zadań na rzecz efek-tywności energetycznej. Będą one zobowiązane do stosowania co najmniej dwóch środków poprawy efektywności energetycz-nej z katalogu zawartego w projekcie ustawy. Do katalogu włą-czono m.in. przeprowadzenie audytów energetycznych budyn-ków eksploatowanych przez te jednostki. Zgodnie z ustawą, Minister Gospodarki ma także opracować Kra-jowy Plan Działań zawierający m.in. opis planowanych progra-mów i przedsięwzięć służących poprawie efektywności energe-

tycznej w poszczególnych sektorach gospodarki oraz analizę i ocenę ich wykonania. Plan ma być przygotowywany co trzy lata i przedstawiony do zatwierdzenia Radzie Ministrów. Projekt ustawy niesie także ważne regulacje dla sektora ciepłow-niczego. Dokument postuluje wprowadzenie obowiązku podłą-czenia (o ile jest to możliwe) do sieci ciepłowniczej nowych obiektów o zapotrzebowaniu na ciepło powyżej 50 kW (budynki większe od domków jednorodzinnych). (eM)

uSTaWa o eFekTyWNośCi eNergeTyCzNej przyjęTa przez SejM

foTo

: aRC

foTo

: Ea

ST N

EWS

generalną, zakładającą budowę trzeciego

połączenia między systemami przesyło-

wymi energii polski i Niemiec.

Ze strony niemieckiej podpisy złożyli pre-zes Boris Schucht i techniczny dyrektor zarządzający Wolfgang Neldner, a ze stro-ny polskiej – prezes Henryk Majchrzak oraz członek zarządu PSE operator Jerzy andruszkiewicz.Umowa dotyczy działań przygotowawczych, które zakończą się w drugiej połowie 2014 r. uzgodnieniem punktu przecięcia linii przez granicę. Drugi etap miałby objąć część reali-zacyjną, aż do odbioru i uruchomienia połą-czenia. W końcu 2010 r. KE przyznała obu firmom wsparcie finansowe z funduszu TEN-E na prace przygotowawcze dotyczą-ce projektu. Zakończenie inwestycji pla-nowane jest na rok 2020.Jest to jedno z przedsięwzięć KE w ramach „Baltic Energy Market Interconnection Plan”, którego celem jest pełna integracja Litwy, łotwy i Estonii z europejskimi ryn-kami energii elektrycznej. W projekt ten wpisuje się kolejny doku-ment podpisany 11 marca przez PSE ope-rator. Tym razem była to umowa z Insty-tutem Nafty i Gazu na dofinansowanie

w ramach Programu operacyjnego Infra-struktura i Środowisko projektu „Budowa stacji 400/220/110 kV ołtarzew”. To część połączenia energetycznego z Litwą. Cał-kowity koszt realizacji przedsięwzięcia wyniesie ponad 276 mln zł. Zgodnie z za-pisami umowy beneficjent, czyli PSE ope-rator, uzyska w ramach PoIiŚ dofinanso-

wanie w wysokości ponad 116 mln zł. Projekt „Połączenie elektroenergetyczne Polska – Litwa” realizuje politykę Unii Europejskiej w zakresie budowy transeu-ropejskich sieci energetycznych w celu poprawy funkcjonowania sieci oraz za-pewnienia bezpieczeństwa energetycz-nego na rynku wewnętrznym. (eM)

wydarzenia Polska Energia 3/4 (29/30) 2011

8

powołano zarząd Taurona trzeciej kadencji RaDa NaDZoRCZa TaURoN PoLSKa ENERGIa 24 LUTEGo 2011 R. PoDJęła UCHWały o PoWołaNIU ZaRZąDU SPółKI TRZECIEJ KaDENCJI. W JEGo SKłaD WESZLI DaRIUSZ LUBERa, JoaNNa SCHMID, DaRIUSZ SToLaRCZyK, KRZySZTof ZaMaSZ oRaZ KRZySZTof ZaWaDZKI. WSZySCy oNI ZaSIaDaLI W ZaRZąDZIE PoPRZEDNIEJ KaDENCJI

Zgodnie ze statutem spółki członko-wie zarządu powoływani są na wspólną trzy-letnią kadencję. Dariusz Lubera został powo-łany na stanowisko prezesa zarządu, Joanna Schmid – wiceprezesa ds. strategii i rozwoju, Dariusz Stolarczyk – wiceprezesa ds. korpo-racji, Krzysztof Zamasz – wiceprezesa ds. handlowych, a Krzysztof Zawadzki – wice-prezesa ds. ekonomiczno-finansowych. Kadencja zarządu rozpocznie się w dniu Wal-nego Zgromadzenia zatwierdzającego spra-wozdanie finansowe za rok 2010.

Dariusz Lubera Magister inżynier elektryk z dyplomem kra-kowskiej akademii Górniczo-Hutniczej oraz akademii Ekonomicznej w Krakowie. Karierę zawodową rozpoczynał w 1983 r. w Zakładach Mechanicznych Tarnów. od 1985 r. związany zawodowo z energetyką dystrybucyjną. W Zakładzie Energetycznym Tarnów, a następnie w Enionie przeszedł wszystkie szczeble kariery – od referenta po stanowisko prezesa zarządu.W latach 2001-2003 był członkiem Rady Nadzorczej PSE. Członek i prezes wielu pol-skich oraz zagranicznych organizacji działa-jących w sektorze energetycznym, m.in. PTPiREE, Izby Gospodarczej Energetyki i ochrony Środowiska. Wiceprzewodniczą-cy Rady Krajowej Izby Gospodarczej. Prze-wodniczący, a następnie członek Międzyna-rodowego Komitetu Sterującego Live Working association.

funkcję prezesa zarządu Tauron Polska Energia pełni od marca 2008 r.

joanna Schmid absolwentka Wydziału Prawa Uniwersytetu Śląskiego w Katowicach i wielu studiów po-dyplomowych. W latach 1994-2001 praco-wała w ING Banku Śląskim. W latach 1998-2000 w Grupie Inwestycyjnej, a w latach 2001-2007 w funduszu Górnośląskim. od 2008 do 2010 r. była podsekretarzem stanu w Ministerstwie Skarbu Państwa. funkcję wiceprezesa zarządu Tauron Polska Energia pełni od 1 października 2010 r., kieru-jąc pracą departamentów strategii rozwoju, restrukturyzacji i projektów strategicznych.

Dariusz Stolarczyk absolwent Wydziału Elektrycznego Poli-techniki Wrocławskiej oraz Menedżerskich Studiów Magisterskich MBa na akademii Ekonomicznej we Wrocławiu.Ukończył podyplomowe studia w zakresie organizacji i zarządzania (także w Wiedniu) oraz MBa. Karierę zawodową rozpoczął w pierwszej połowie lat 80. w jeleniogór-skiej Hucie Szkła Technicznego. W 2001 r. objął stanowisko prezesa w Zakładzie Ener-getycznym Jelenia Góra. W latach 2004- -2007 zarządzał koncernem EnergiaPro. od marca 2008 r. jest wiceprezesem zarzą-du Tauron Polska Energia. Nadzoruje pracę służb IT, jednostek nadzoru korporacyjnego oraz zamówień i umów.

krzysztof zamasz Doktor nauk ekonomicznych katowickiej akademii Ekonomicznej. Ukończył studia podyplomowe z dziedziny rynku energii, controllingu oraz IT. od 1994 r. pracował w spółkach prywatnych. W 1999 r. objął sta-nowisko w zarządzie PEC Tychy. Przed pod-jęciem pracy w spółce Tauron Polska Ener-gia był prezesem Elektrociepłowni Tychy. Członek Rady Konsultacyjnej przy parla-mentarnym Zespole ds. Energetyki.funkcję wiceprezesa zarządu Tauron Polska Energia pełni od marca 2008 r. Kieruje pra-cą pionu zajmującego się obrotem energią.

krzysztof zawadzki absolwent akademii Ekonomicznej w Katowi-cach. Ukończył studia doktoranckie na Uni-wersytecie Ekonomicznym w Krakowie i liczne studia podyplomowe. W branży energetycznej pracuje od 1996 r. Ka-rierę rozpoczął w Elektrowni łagisza w Będzi-nie, a następnie był zastępcą głównego księ-gowego w Południowym Koncernie Ener- getycznym. Do sierpnia 2009 r. zajmował stanowisko dyrektora Departamentu Rachun-kowości i Podatków – głównego księgowego w Tauron Polska Energia. Równolegle sprawo-wał funkcje w radach nadzorczych spółek pra-wa handlowego. od 21 sierpnia 2009 r. pełni funkcję wicepre-zesa zarządu Tauron Polska Energia, kierując pracą departamentów controllingu, zarządza-nia finansami, rachunkowości i podatków.

foTo

: aRC

Polska Energia 3/4 (29/30) 2011 nOtOwania

9

Po stosunkowo ciepłym styczniu średnia tempe-ratura lutego, -2,7 st. C, była niższa o 0,9 st. C w odnie-sieniu do lutego 2010 r. Porównując luty ze styczniem, odnotowano spadek temperatury o około 1,9 st. C. Przy-czyniło się to do zapotrzebowania na moc oraz ceny energii. Średnie zapotrzebowanie na moc w lutym wzro-sło o 3,3 proc. (r/r), natomiast w porównaniu do stycznia wzrosło o 2,8 proc. Niskie ceny na rynku spot występo-wały w drugim tygodniu miesiąca (ok. 183 zł/MWh), kie-dy średnie temperatury były wyższe od średniomie-sięcznej. W pozostałym okresie średnie ceny tygodnio- we zawierały się w przedziale od 186,7 do 199,3 zł/MWh. Średnia cena RDN na TGE była o ponad 8 zł/MWh niższa od notowanej na rynku bilansującym, który tylko w dru-gim tygodniu miesiąca był tańszy od giełdy. Średnia cena CRo za luty wyniosła 197,95 zł/MWh, a w pierw-szym, trzecim i czwartym tygodniu wyniosła odpowied-nio: 213,03 zł/MWh, 197,34 zł/MWh i 213,11 zł/MWh. Tradycyjnie rynek polski wykazywał się dość silną kore-lacją z rynkiem czeskim i niemieckim. Średnia cena za luty na oTE wyniosła 49,98 €/MWh i była niższa od ceny EPEX spot o 0,88 €/MWh (50,86 €/MWh), natomiast przeliczając złote na euro z uwzględnieniem średnich dobowych kursów NBP z lutego, cena dla rynku polskie-go ukształtowała się na poziomie 48,31 €/MWh. Trady-cyjnie na wysokim poziomie w miesiącach zimowych znajdował się rynek skandynawski, którego średnia cena w analizowanym miesiącu zbliżyła się do poziomu 64,5 €/MWh, co mimo realizowania procesu market coupling z NordPool nie miało wpływu na ceny w Polsce. Na rynku kontraktów terminowych panowała wzmożo-na aktywność kontraktów front month, które odnotowa-ły ponaddwukrotny wzrost wolumenu zawartych trans-akcji (średnia cena na poziomie 184,21 zł/MWh). Podobna sytuacja miała miejsce dla produktów na Q3 i Q4 (średnie ceny odpowiednio na poziomie 193,82 zł/MWh i 194,45 zł/MWh). Kontrakty Base y-12 straciły w ciągu miesiąca około 0,2 zł/MWh i zamknęły się w lu-tym na poziomie 199,90 zł/MWh. Bardzo mała płynność miała miejsce w przypadku kontraktów na 2013 r. Po spadku w styczniu do poziomu 208,90 zł/MWh, Base y-13 wzrósł w lutym do 209,15 zł/MWh, przy czym zawar-to tylko dwie transakcje. Niska płynność produktów na 2013 r. spowodowana jest niepewnością, która towarzy-szy oczekiwaniu na ostateczny kształt rozwiązań EU w zakresie systemu handlu emisjami po 2012 r. Na rynku surowców energetycznych w lutym występowa-ły zawirowania związane z niepewną sytuacją polityczną w afryce Północnej. Kontrakty na ropę WTI w ciągu miesiąca wzrosły o ponad 7 $/bbl – z ok. 91 $/bbl na zamknięciu stycznia do ponad 97 $/bbl na zamknię-ciu lutego (Brent wzrósł z poziomu 99,5 $/bbl na zam-knięciu stycznia do ok. 112 $/bbl na koniec lutego). Ko-rekty miały miejsce jedynie na rynku węgla, gdzie zamknięcie miesiąca dla kontraktów front month ukształtowało się na poziomie blisko 120 $/t (ok. 4 $/t poniżej zamknięcia stycznia).

ŚrEdniE cEny i wolumEny EnErgii ElEktrycznEj energii elektrycznej na tge i rynku bilansującymw lutym 2011 r.

120

115

110

105

100

95

90

85

80

80

70

60

50

40

30

20

125

124

123

122

121

120

119

118

117

WTI Oil Front month [USD/bbl]

Brent Oil Front month [USD/bbl]

Coal CIF ARA Front month [USD/t]

NordPool EPEX spot OTE TGE

310

290

270

250

230

210

190

170

150

130

110

150 000

140 000

120 000

100 000

80 000

60 000

40 000

20 000

0 1.02 4.02 7.02 10.02 13.02 16.02 19.02 22.02 25.02 28.02

1.02 4.02 7.02 10.02 13.02 16.02 19.02 22.02 25.02 28.02

1.02 4.02 7.02 10.02 13.02 16.02 19.02 22.02 25.02 28.02

TGE CRO TGE CRO

120

115

110

105

100

95

90

85

80

80

70

60

50

40

30

20

125

124

123

122

121

120

119

118

117

WTI Oil Front month [USD/bbl]

Brent Oil Front month [USD/bbl]

Coal CIF ARA Front month [USD/t]

NordPool EPEX spot OTE TGE

310

290

270

250

230

210

190

170

150

130

110

150 000

140 000

120 000

100 000

80 000

60 000

40 000

20 000

0 1.02 4.02 7.02 10.02 13.02 16.02 19.02 22.02 25.02 28.02

1.02 4.02 7.02 10.02 13.02 16.02 19.02 22.02 25.02 28.02

1.02 4.02 7.02 10.02 13.02 16.02 19.02 22.02 25.02 28.02

TGE CRO TGE CRO

120

115

110

105

100

95

90

85

80

80

70

60

50

40

30

20

125

124

123

122

121

120

119

118

117

WTI Oil Front month [USD/bbl]

Brent Oil Front month [USD/bbl]

Coal CIF ARA Front month [USD/t]

NordPool EPEX spot OTE TGE

310

290

270

250

230

210

190

170

150

130

110

150 000

140 000

120 000

100 000

80 000

60 000

40 000

20 000

0 1.02 4.02 7.02 10.02 13.02 16.02 19.02 22.02 25.02 28.02

1.02 4.02 7.02 10.02 13.02 16.02 19.02 22.02 25.02 28.02

1.02 4.02 7.02 10.02 13.02 16.02 19.02 22.02 25.02 28.02

TGE CRO TGE CRO

trEndy cEnowE na rynku roPy naftowej i węglaw lutym 2011 r.

ŚrEdniE cEny EnErgii w kontraktach sPot na rynkach euroPejskichw lutym 2011 r.

e n e r g i a P r o

Luty był zimniejszy, potrzeby wzrosły

k o m e n t a r z

WiToLD LeBek

Biuro AnAliz rynku TAuron PolskA EnErgiA sA

wydarzenia Polska Energia 3/4 (29/30) 2011

10

foTo

: MIR

oSł

aW W

aLEC

W Stalowej Woli powstanie blok gazowo-parowyTaURoN PoLSKa ENERGIa oRaZ PoLSKIE GóRNICTWo NafToWE I GaZoWNICTWo WyBUDUJą NaJWIęKSZą W PoLSCE ELEKTRoCIEPłoWNIę GaZoWą o MoCy 400 MWe I 240 MWt W STaLoWEJ WoLI

11 marca spółki podpisały pakiet umów przesądzających o realizacji przed-sięwzięcia. Szacunkowa wartość inwestycji sięga 1,9 mld złotych.Nowoczesny blok gazowo-parowy w Stalowej Woli zacznie pracować pod koniec 2014 r. Za-rządzać nim będzie spółka celowa Elektrocie-płownia Stalowa Wola, w której PGNiG i Tauron Polska Energia posiadają po 50 proc. udziałów. Prace przygotowawcze już się rozpoczęły. Za-stosowana technologia zapewni dotrzymanie wszystkich parametrów ekologicznych przy bardzo wysokiej sprawności bloku.11 marca 2011 r. podpisano trzy umowy: • o funkcjonowaniu Elektrociepłowni Stalo-wa Wola, zawartą pomiędzy Tauron Polska Energia, PGNiG, PGNiG Energia, Elektrownią Stalowa Wola oraz Elektrociepłownią Stalo-wa Wola;• o sprzedaży energii elektrycznej zawartą pomiędzy PGNiG Energia, Tauron a Elektro-ciepłownią Stalowa Wola;

• na dostawy paliwa gazowego zawartą po-między PGNiG a Elektrociepłownią Stalowa Wola.Pierwsza umowa określa szczegółowo spo-sób prowadzenia projektu oraz umożliwia wypracowanie ostatecznego modelu bizne-sowego. W trakcie jej negocjowania opraco-wano model finansowy, jak również podsta-wowe dla projektu kontrakty handlowe, tj. umowę gazową oraz umowę sprzedaży energii. Pozwoliło to skonstruować osta-teczny model biznesowy przedsięwzięcia i zapisać sposób zarządzania projektem, w tym prawa i obowiązki partnerów. Strony sfinansują przedsięwzięcie w około 30 proc., a pozostała część pokryta zostanie finansowaniem dłużnym. Trwają rozmowy nad pozyskaniem finansowania z Europej-skiego Banku Inwestycyjnego (EBI) oraz Euro-pejskiego Banku odbudowy i Rozwoju (EBoiR). W umowie o funkcjonowaniu zdefi- niowano założenia mówiące, że PGNiG

zagwarantuje długoterminowe dostawy gazu do Elektrociepłowni Stalowa Wola, a PGNiG Energia oraz Tauron będą odbierać energię elektryczną wytworzoną w bloku gazowo-parowym w ilości proporcjonalnej do posiadanych udziałów w spółce celowej. Umowa przewiduje także, że PGNiG Energia i Tauron zawrą z Elektrociepłownią Stalowa Wola wieloletnie umowy zakupu praw ma-jątkowych – świadectw pochodzenia ener-gii elektrycznej z wysokosprawnej kogene-racji, w wielkości odpowiadającej wolu- menom zakupu energii elektrycznej. Ponadto Elektrociepłownia Stalowa Wola przejmie dostawy ciepła dla lokalnych od-biorców realizowane dotychczas przez Elek-trownię Stalowa Wola – ta ostatnia będzie pełnić rolę źródła rezerwowego, co dodat-kowo zapewni wysokie bezpieczeństwo do-staw. Intencją partnerów jest również, aby Tauron świadczył na rzecz Elektrociepłowni Stalowa Wola usługi oHT (operatora Han-

Uroczyste podpisanie aktu okolicznościowego

dlowo-Technicznego) oraz usługi zarządza-nia obrotem uprawnieniami do emisji gazów cieplarnianych.Przedmiotem umowy sprzedaży energii jest wieloletnia sprzedaż energii wytworzonej przez Elektrociepłownię Stalowa Wola do Taurona oraz PGNiG Energia. Umowa zosta-ła zawarta na 14 lat. Partnerzy będą odbie-rać energię elektryczną w ilości proporcjo-nalnej do udziałów posiadanych w Elektro- ciepłowni Stalowa Wola. Umowa gazowa reguluje dostawy paliwa przez 14 lat. Roczne dostawy do bloku w Stalowej Woli ustalono na poziomie około 540 mln m sześc. oprócz rozwiązywania kwestii formalnych, trwają już przygotowa-

nia do rozpoczęcia budowy. W październiku 2010 r. do elektrociepłowni wpłynęły wnio-ski o dopuszczenie do udziału w procedu-rze. W postępowaniu na powołanie general-nego wykonawcy otrzymano 12 ofert, zaś w postępowaniu dotyczącym inżyniera kon-traktu – pięć ofert. Spółka wybrała już inży-niera kontraktu, natomiast generalny wyko-nawca zostanie wyłoniony w drugiej połowie 2011 r.Wcześniej prezes Urzędu ochrony Konku-rencji i Konsumentów wydał zgodę na doko-nanie koncentracji polegającej na utworze-niu przez Tauron i PGNiG wspólnego przedsiębiorcy w formie spółki celowej pod nazwą Elektrociepłownia Stalowa Wola.

11

foTo

: aRC

foTo

: aRC

foTo

: aRC

foTo

: aRC

podstawowe parametry blokuwyszczególnienie jednostka wartość

Moc elektryczna elektrociepłowni MW 400

Moc elektryczna turbiny gazowej MW ~265

Moc elektryczna turbiny parowej MW ~135

Sprawność bloku przy pracy kondensacyjnej

% 57

Sprawność Kogeneracji % 68-80

Produkcja energii elektrycznej GWh ~3100

Produkcja ciepła TJ ~1800

Produkcja energii elektrycznej w wysokosprawnej Kogeneracji

GWh ~1010

Zużycie godzinowe gazu m3/h ~70 000

Roczne zużycie gazu mln Nm3/rok ok. 540

Źródło: Energoprojekt Katowice SA

jan bury, sekretarz stanu w ministerstwie skarbu Państwa Budowa bloku w Stalowej Woli jest dowodem na wykorzystanie przez polskie spółki jednej z najnowocześniejszych światowych technologii pozyskiwania energii, która dzięki niskiej emisyjności dwutlenku węgla jest szczególnie ważna dla ochrony środowiska naturalnego. Ze względu na limity emisji gazów cieplarnianych oraz obowiązek zakupu uprawnień emisyjnych CO2, wprowadzonych przez unijną politykę energetyczno-klimatyczną, budowa elektrowni gazowych okazuje się nie tylko przyjazna środowisku, ale również bardziej opłacalna finansowo od tradycyjnych inwestycji opartych na innych surowcach. Pragnę pogratulować spółkom Tauron Polska Energia oraz Polskie Górnictwo Naftowe i Gazownictwo wspólnej decyzji o realizacji tego przełomowego dla polskiej gospodarki projektu.

mikołaj budzanowski, podsekretarz stanu w ministerstwie skarbu Państwa Inwestycja ta może mieć w przyszłości strategiczne znaczenie dla Polski w kontekście powstającego terminalu gazu skroplonego (LNG) w Świnoujściu, który od 2014 r. umożliwi odbiór drogą morską początkowo od 1,5 do 5 mld m sześc. gazu. Dodatkowe źródła surowca będą mogły być wykorzystane do produkcji energii. To przełomowy krok, ponieważ do tej pory jedynie 3 proc. polskiego rynku energii wykorzystywało technologię opartą na gazie ziemnym. Jest to znikoma część w porównaniu z innymi państwami europejskimi, np. Holandią, gdzie aż 60 proc. energii pozyskuje się z tego surowca.

dariusz lubera, prezes zarządu tauron Polska energia Blok gazowo-parowy w Stalowej Woli będzie największym i najbardziej nowoczesnym tego typu obiektem w Polsce. Jego budowa wpisuje się w strategię korporacyjną Taurona, zakładającą rozpoczęcie budowy mocy wytwórczych, wykorzystujących węgiel, gaz oraz odnawialne źródła energii. Zastosowanie nowoczesnej, wysokosprawnej technologii pozwoli na ograniczenie emisji dwutlenku węgla i tlenków azotu oraz na brak emisji dwutlenku siarki i pyłów. Te uwarunkowania ekologiczne, w świetle rygorystycz-nej polityki środowiskowej UE, jak i krótki czas budowy jednostki to najważniejsze argumenty przemawiające za inwestycjami gazowymi.

michał szubski, prezes zarządu Pgnig Projekt w Stalowej Woli to dla nas szansa nie tylko na pozyskanie nowego, dużego odbiorcy gazu, lecz przede wszystkim milowy krok w przekształca-niu GK PGNiG w koncern multienergetyczny. Chcemy rozwijać dalsze projekty w elektroenergety-ce, którą uważamy za najbardziej perspektywiczny segment rynku gazu w Polsce. Mamy nadzieję, że nasza dobra współpraca z Tauronem i wspólnie zdobyte doświadczenia zaprocentują kolejnymi przedsięwzięciami, unowocześniającymi polską energetykę i zmniejszającymi jej niekorzystne oddziaływanie na środowisko. Także dlatego budowa nowych elektrowni i elektrociepłowni będzie priorytetem GK PGNiG w nadchodzących latach.

w GrUpie Polska Energia 3/4 (29/30) 2011

12

P k e

prace przy budowie nowego

bloku w elektrociepłowni 1 w Bielsku-

-Białej toczą się pełną parą. postępy

można już dostrzec, bo inwestycja

wyszła częściowo z etapu wykopów

i fundamentów.

19 lutego wylana została płyta funda-mentowa budynku maszynowni. obec-nie montowany jest drugi etap kon-strukcji stalowej budynku kotłowni. Został także wylany piąty odcinek tzw. pylonu komunikacyjnego.Wszystko odbywa się zgodnie z harmo-nogramem, co potwierdziło ostatnie spotkanie z głównym wykonawcą robót – Polimexem Mostostal. Nie ma żad-

nych opóźnień w dostawach. W najbliż-szym czasie będzie kontynuowany montaż konstrukcji stalowej kotłowni, wykonywanie pylonu komunikacyjnego kotłowni, a także rozpoczną się prace przy pylonie komunikacyjnym maszy-nowni. Pierwsze prace przy akumulatorze cie-pła, w jaki ma być wyposażony nowy blok bielskiej elektrociepłowni, rozpo-czną się w kwietniu, a w maju zacznie się budowa fundamentu akumulatora ciepła. Jego posadowienie wymaga wcześniejszego wykonania pali. To nie-zbędne z uwagi na punktowy nacisk akumulatora, który faktycznie będzie

doskonale zaizolowanym, ogromnym zbiornikiem na wodę. Jak każda duża inwestycja, także bu-dowa w Bielsku nie jest pozbawiona elementów nieoczekiwanych. Po przeprowadzonych badaniach okaza-ło się, że jeden z dwóch kominów bielskiej EC1, który planowano do od-prowadzania spalin z nowego bloku, nie nadaje się do dalszej eksploata-cji. Powstała więc konieczność po-stawienia nowego komina. W najbliż-szych dniach muszą zapaść decyzje związane z miejscem jego posado-wienia i technologią, w jakiej będzie on budowany. (aC)

Bielsko rośnie

foTo

: aN

DRZ

EJ C

yGIE

LSKI

Powyżej: palowanie pod fundament turbozespołu. Z lewej: plac budowy w EC1. Poniżej: prace montażowe

13

e n e r g i a P r o

P k e

od bieżącego sezonu grzewczego

peC katowice wykonuje na własne

potrzeby i oferuje innym przedsiębior-

stwom usługę wcinki na gorąco.

Ten intrygująco brzmiący proces polega na prostym i ekonomicznym sposobie podłączenia do rurociągów sieci ciepłow-niczych nowych klientów w sezonie grzewczym, bez konieczności przerywa-nia dostawy ciepła innym. Konsekwentne podnoszenie kwalifikacji zawodowych, w oparciu o istniejący łań-cuch produktowy i działalność podstawo-wą spółki, stopniowo poszerza zakres usług PEC Katowice. Metoda wpaleń (inna nazwa wcinki) na gorąco pozwala na wykonywanie przez pracowników firmy przyłączeń wy-łącznie do rurociągów tradycyjnych. Wkrót-ce jednak przeszkoleni fachowcy będą się wcinać na gorąco do sieci preizolowanych dzięki wykorzystaniu ekstrudera (urządze-nia do spawania plastików). Metoda wcinki do czynnych rurociągów przesyłowych,

zwana metodą na gorąco, jest znanym spo-sobem wykonywania tego rodzaju prac również w PEC w Dąbrowie Górniczej. Jej niewątpliwą zaletą jest ograniczenie czasu i kosztów związanych z odstawie-niem sieci przesyłowych z eksploatacji, szczególnie podczas silnych mrozów. Sama technologia nie jest skomplikowana, wyma-ga jednak dużej precyzji oraz stosownych urządzeń, a prace spawalnicze związane z montażem armatury przebiegają w trud-nych warunkach. Ważne jest to, że spółki ciepłownicze wchodzące w skład Grupy Tauron wyko-rzystują nowoczesne technologie mon-tażowe na rurociągach. Stosowanie me-tody wpaleń na gorąco wpływa na efektywność organizacji pracy poprzez ciągłość zapewnienia dostawy ciepła klientom, krótki czas wykonania, brak konieczności spuszczania wody z sieci ciepłowniczej oraz odpowietrzania sieci i węzłów ciepłowniczych, co obniża

koszty i likwiduje utrudnienia dotych-czasowym i przyszłym klientom. (kk)

gdzie rozpocząć biznes, aby jak najkrócej czekać na

przyłączenie do sieci? Teraz przedsiębiorcy mogą łatwo

sprawdzić, gdzie na Dolnym śląsku i opolszczyźnie warto

uruchamiać inwestycje.

Pomoże im w tym mapa dostępnych mocy zamieszczona na stro-nie internetowej EnergiiPro.Przyłączenie do sieci energetycznej to jeden z podstawowych warunków uruchomienia biznesu. Na czas i koszty ma wpływ przede wszystkim wybrana lokalizacja. – Chodzi o stan możliwo-ści przyłączeniowej istniejącej infrastruktury oraz odległość wybranej przez inwestora lo-kalizacji od tej infrastruktury – tłumaczy Sławomir Bogucki, dyrektor Departa-mentu Zarządzania Majątkiem Siecio-wym w EnergiiPro. – Dobrze jest to najpierw sprawdzić, w przeciwnym ra-zie może się okazać, że wybrana przez nas lokalizacja stanie się bardziej kłopotliwa, niż za-kładaliśmy – pomnoży wy-datki i wydłuży czas uruchomienia inwestycji – dodaje.

Im dalej planowana inwestycja znajduje się od istniejącego źród-ła energii, tym wyższe są ponoszone przez operatora oraz od-biorcę koszty związane z podłączeniem. Każdy kilometr wybudo-wania linii napowietrznej średniego napięcia kosztuje od 100 do 200 tys. zł. Istotną rolę gra również czas potrzebny na przyłącze-nie, a zależy on od przebiegu projektowania i uzyskaniapozwo-leń administracyjnych oraz od budowy. Im większa odległość zaplanowanej inwestycji od miejsca przyłączenia do istniejącej sieci, tym dłuższy czas przyłączenia. W wyjątkowych sytuacjach przyłączenie na średnim napięciu w przypadku konieczności zbudowania 10-kilometrowego odcinka sieci może potrwać na-wet dwa lata. Wybór „przyjaznej lokalizacji” może znacznie skrócić ten proces. opublikowana na stronie internetowej Ener-

giiPro mapa ułatwi klientom planowanie, a także pozwoli za-oszczędzić czas i środki. Informacje zamieszczone na mapie przeznaczone są dla bezpośrednich inwestorów większych

przedsięwzięć, wymagających przyłączenia na średnim i wysokim napięciu, oraz dla firm doradczych i po-średniczących w tym zakresie. (BS, kB)

Szybkie przyłączenia

Wybierz dobre miejsca na inwestycje

foTo

: KaR

oLI

Na

KMo

N

Namysłów

Skarbimierz

olszankaLewin Brzeski

Dąbrowa

opoleTułowice

Nysa

prudnik

pruszków

gogolinkrapkowice

ujazd

Strzelce opolskie

kluczbork

P e c k a t o w i c e

Wcinka na gorąco wykonywana przez pracownika przeszkolonego w nowej technologii montażowej

Po wejściu na stronę www.energiapro.pl/dla klienta, w pasku menu otwieramy zakładkę „Mapa dostępnych mocy”. Zaznaczono na niej ponad sto miejsc z regionu obsługiwanego przez EnergięPro, gdzie zlokalizowane są stacje wysokiego napięcia 110 kV z transformacją na średnie napięcie 15 lub 20 kV.

Lokalizację każdej stacji można obejrzeć dzięki połączeniu z Google Maps

14

t a u r o n e k o e n e r g i a

Spółka Tauron ekoenergia

wystąpiła z wyjątkowym zaproszeniem

adresowanym do szkół podstawowych

z miast i gmin, w których posiada swoje

elektrownie wodne.

Szkoły te mogą wziąć udział w autor-skiej akcji społecznej Tauron Ekoener-gii zatytułowanej „Sala przyrody Tau-ron Ekoenergia”. organizowana po raz pierwszy akcja ma formułę konkursu, w którym zwycięskie szkoły otrzymają honorowy tytuł „Szkoły NaTURaLNIE najlepszej” oraz pieniądze na urzą-dzenie „Sali przyrody Tauron Ekoener-gia”. Spośród szkół podstawowych, które znajdują się w miastach i gminach, gdzie swoje zielone elektrownie posia-da Tauron Ekoenergia, wyłonione zo-staną cztery najbardziej „ekologiczne” placówki. Każda z nich otrzyma 40 tys.

zł na zorganizowanie i wyposażenie sali dydaktycznej do nauki przyrody.Zainteresowane szkoły powinny prze-słać do siedziby spółki formularz zgło-szeniowy (termin upływa 31 marca), a następnie do 31 maja dosłać do orga-nizatora prace konkursowe. ogłoszenie wyników konkursu zaplano-wane jest na 10 czerwca.Zaproszenie do akcji otrzymały również szkoły z gmin Wicko (woj. pomorskie) i Postomino (woj. zachodniopomorskie), gdzie Tauron Ekoenergia planuje budo-wę farm wiatrowych. Ponieważ od 1 paź-dziernika 2010 r. własnością spółki są dwie elektrownie wodne znajdujące się w Krakowie, także krakowskie szkoły otrzymały zaproszenie do akcji.

Więcej informacji o konkursie na www.tauron-ekoenergia.pl. (MMB)

Sala przyrody Tauron ekoenergia

P k e

podczas tegorocznej edycji Wielkiej orkiestry świątecz-

nej pomocy południowy koncern Węglowy przeznaczył

do licytacji... zjazd do zakładu górniczego Sobieski.

Zainteresowanie było duże, a najwyższą kwotę – 1009,99 zł, zaoferował Jaromir Danielczok, przedsiębiorca z Rudy Śląskiej. Na pytanie, dlaczego zdecydował się wziąć udział w licytacji, odpowiedział: – Zawsze byłem ciekawy, jak wygląda praca gór-nika. Jedynie z opowieści znajomych górników lub członków rodziny wiedziałem, że to ciężka praca, lecz chciałem się prze-konać, jak jest naprawdę.Zjazd odbył się 3 marca. Zwycięzca licytacji wraz z siostrzeń-cem i w towarzystwie ekipy jaworznickiej telewizji zjechali szy-bem Piłsudski. Po kilku godzinach spędzonych w trudnych wa-runkach wyjechali na powierzchnię zmęczeni, ale zadowoleni.– Na dole zaskoczył mnie ogrom infrastruktury transportowej, m.in. kolejki szynowe i podwieszane, ilość i długość torów kole-jowych, a także ogromna wilgotność i zapylenie powietrza. Duże wrażenie wywarł również pracujący na ścianie kombajn. Poza tym mieliśmy okazję odczuć na własnej skórze, jak wyglą-da tąpnięcie pod ziemią. Miało to miejsce dwa razy podczas naszej wycieczki i wszyscy uczestnicy wyglądali na przestra-szonych, gdy na nasze głowy posypały się kawałki węgla. Jed-nak na pracujących górnikach nie zrobiło to żadnego wrażenia.

oni są przyzwyczajeni do ciężkiej i niebezpiecznej pracy – tak po wyjeździe opowiadał zwycięzca licytacji WoŚP. Mamy nadzieję, że w przyszłym roku uda się znaleźć kolejnych śmiałków, którzy będą chcieli choć przez chwilę poczuć się prawdziwymi górnikami. (BW)

Na dół z orkiestrą

foTo

: BEa

Ta W

RóB

EL

P k w

Pracownicy Zakładu Górniczego Sobieski otoczyli opieką pana Jaromira Danielczoka (z prawej) w jego wyprawie do wnętrza Ziemi

w GrUpie Polska Energia 3/4 (29/30) 2011

15

e n i o n

W wyniku ulewnych deszczy

w maju ubiegłego roku na terenie

tarnowskiego oddziału enionu powstało

kilka groźnych osuwisk. Największe

z nich zniszczyło ponad 100 ha sadów

i pól oraz uszkodziło linię 100 kV

Tarnów-olszyny.

Podczas jej odbudowy wykorzystano naj-nowsze technologie, postawiono słupy o wysokości 46 m i wykonano przęsło o długości 581 m. Prace zakończono 1 lu-tego br. osuwisko powstało w podtar-nowskich Szczepanowicach, a na jego te-renie znalazły się cztery słupy linii 110 kV Tarnów-olszyny oraz kilka słupów linii średniego napięcia. Jeden słup linii 110 kV został złamany, drugi przechylił się nie-bezpiecznie, a dwa kolejne miały uszko-dzone wieżyczki.Linia została trwale wyłączona, ale w krót-kim czasie dokonano niezbędnych zmian w konfiguracji sieci, aby przywrócić zasi-lanie odbiorcom. Demontaż słupów roz-począł się dopiero w lipcu, gdy podmokły teren osuszył się, co umożliwiło wjazd ciężkiego sprzętu.

Nowe technologieRównocześnie energetycy szukali opty-malnego sposobu odbudowy linii. Kon-sultowali rozwiązania m.in. ze specjali-stycznymi firmami projektowo-wyko - naw czymi. Przeprowadzono ekspertyzę geologiczną, która wykazała, że odbudo-wa linii po dotychczasowej trasie jest nie-możliwa ze względu na bardzo nieko-rzystne warunki geologiczne i czynne osuwisko. Ekspertyzy te oraz koncepcję odbudowy odcinka linii wraz z projektem przygotował warszawski Elbud Projekt. Zgodnie z zaakceptowaną koncepcją na-leżało odbudować odcinek linii o długoś-ci ok. 2 km, wytyczyć nową trasę wskaza-ną przez ekspertów jako niezagrożoną osuwiskami i postawić dziewięć nowych słupów linii 110 kV. Pierwotnie zaprojek-towana trasa musiała ulec jeszcze kilku korektom, m.in. z powodu trudności z uzyskaniem zgód właścicieli terenów, przez które miała przebiegać linia.Na przełomie października i listopada rozpoczęto budowę fundamentów pod

nowe słupy. Dwa z nich zostały wykona-ne w specjalnej technologii tzw. funda-mentów palowych, która była po raz pierwszy zastosowana na terenie tar-nowskiego oddziału Enionu. Dla jednego stanowiska słupowego konieczne było wykonanie 16 zbrojonych betonowych pali, sięgających głębokości 13,5 m.W grudniu rozpoczęto stawianie po-szczególnych słupów oraz podwieszanie przewodów. Prace trwały do 31 stycznia tego roku. odbudowę utrudniały warun-ki pogodowe, a szczególnie odwilż na przełomie grudnia i stycznia, która spo-wodowała, że teren znów zrobił się grzą-ski, co uniemożliwiło wjazd ciężkiego sprzętu.

Najdłuższe przęsło w janowicachTa sama linia była również zagrożona osuwiskiem kilka kilometrów dalej, w miejscowości Janowice, gdzie w wyni-ku osuwania się ziemi słup znalazł się na krawędzi głębokiego jaru. Badania geo-logiczne potwierdziły, że odcinek linii w tej miejscowości wymaga przebudo-wy. Powstała koncepcja całkowitej likwi-dacji dotychczasowego stanowiska słu-powego i wybudowania dwóch nowych, między którymi powstało przęsło o dłu-gości 580,9 m. Jest to najdłuższe przęsło w linii o napięciu 110 kV na terenie od-

działu w Tarnowie, a być może i Enionu. Dwa nowe słupy, do których podwieszo-no najdłuższe przęsło, zostały zaprojek-towane specjalnie przez firmę Energo-projekt Kraków. Mają wysokość 46 m, a na fundamenty każdego z nich zużyto około 130 m sześc. betonu.

kolejne osuwiskoDo groźnych osunięć ziemi doszło także na terenie gmin Pleśna i Ciężkowice, przez które przebiega linia dwutorowa 110 kV Tarnów-Gorzków, Tarnów-Stary Sącz oraz w gminie Tarnów na trasie linii dwutorowej 110 kV Tarnów-Ciężkowice, Tarnów-Tuchów. Na tych liniach zagrożo-nych było siedem słupów. Także tu bada-nia geologiczne potwierdziły, że nowo powstałe osuwiska stanowią poważne zagrożenie dla stabilności słupów. aby zabezpieczyć linie przed ewentualnymi uszkodzeniami, wykonano specjalne umocnienia stanowisk słupowych po-przez dodatkowe pale fundamentowe o głębokości od kilku do kilkunastu me-trów. To tzw. barety połączone z dotych-czasowymi fundamentami stanowiącymi ramę, która gwarantuje stabilność całe-go stanowiska. Prace te są w trakcie rea-lizacji i ze względu na trudne warunki oraz duży zakres i stopień złożoności po-trwają jeszcze kilka miesięcy. (BB)

odbudowa linii zniszczonych przez osuwiska na finiszu

Złamany słup linii 110 kV w Szczepanowicach

foTo

: EN

IoN

wywiad Polska Energia 3/4 (29/30) 2011

ści wytwarzania energii elektrycznej. – W związku z tym można powiedzieć, że z jednej strony punkt wyjścia do transfor-macji w kierunku gospodarki niskoemisyj-nej jest niekorzystny, ale z drugiej strony pakiet dostępnych metod redukcji emisji jest dość szeroki – na poziomie sektorowym zidentyfikowano około 120 możliwości re-dukcji emisji w Polsce, od lądowych elektro-wni wiatrowych i biogazowni, do poprawy efektywności energetycznej nowych budyn-ków mieszkalnych czy termoizolacji istnie-jących budynków komercyjnych. Te możli-wości technologiczne mają charakter ponadsektorowy w gospodarce – elektro-energetyka niewątpliwie odgrywa główną rolę, lecz transport, przemysł i konsumpcja energii przez odbiorców końcowych także stanowią część kompleksowego rozwiąza-nia – przekonuje Erika Jorgensen.Zgodnie z wynikami modeli ekonomicznych zastosowanych w raporcie „W kierunku go-spodarki niskoemisyjnej w Polsce”, jeżeli nasz kraj nie podjąłby żadnych działań (tzw. scena-riusz bazowy), ogólny poziom emisji gazów cieplarnianych w 2020 r. byłby w przybliżeniu o 20 proc., a w roku 2030 o 30 do 40 proc. wyż-szy od zanotowanego w roku 2005.

Wysokie koszty redukcji emisji gazów cieplarnianychEksperci BŚ przekonują w raporcie, że do roku 2030, wykorzystując istniejące obecnie tech-nologie, Polska może ograniczyć wielkość emisji gazów cieplarnianych prawie o jedną trzecią, przy średnim koszcie redukcji wyno-szącym 10-15 euro za jedną tonę niewygene-rowanych emisji dwutlenku węgla.

Koszty dla gospodarki osiągną najwyższy poziom w 2020 r., ale jeszcze przed rokiem 2030 zmiana gospodarki na niskoemisyjną przyczyni się do przyspieszenia wzrostu go-spodarczego. Per saldo, analizowana reduk-cja emisji będzie miała ujemny wpływ na PKB, wynoszący średnio 1 proc. rocznie do roku 2030 w porównaniu do sytuacji, w któ-rej nie podejmuje się żadnych działań na rzecz ograniczenia redukcji emisji (scena-riusz bazowy).Z raportu wynika, że koszt dla gospodarki, szczególnie dla produkcji i zatrudnienia,

wynikający z redukcji emisji w Polsce wyma-ganej do roku 2020 w ramach regulacji UE, jest wyższy niż średnia w krajach członkow-skich UE, a do jego wzrostu przyczyniają się restrykcje w handlu uprawnieniami do emi-sji między sektorami.autorzy dokumentu przypominają, że sek-tor energetyczny jest obecnie źródłem pra-wie połowy wielkości emisji w Polsce, ale to sektor transportu – odnotowujący gwał-towny wzrost emisji – może się okazać źródłem trudniejszych wyzwań w polityce gospodarczej.Sektor energetyczny, stanowiący obecnie główne źródło emisji, z pewnością należy do obszarów priorytetowych, lecz wysokie kosz-ty inwestycji będą wymagały mobilizacji źró-deł finansowania, a długi okres realizacji in-westycji oznacza, że struktura produkcji w tym sektorze będzie się zmieniała powoli.Na kartach raportu znajdujemy też progno-zy, że wybór technologii czy nowych inwe-stycji zależeć będzie nie tylko od oczeki-wanych nakładów kapitałowych, oszczęd- ności operacyjnych i potencjału redukcji emisji, ale także od kwestii bezpieczeń-stwa energetycznego, krajowych źródeł zaopatrzenia oraz szeregu innych kwestii. Możliwości poprawy efektywności energe-tycznej, wiążące się z niższymi nakładami inwestycyjnymi i szybszym zwrotem po-niesionych nakładów, dają szansę na re-dukcję emisji stosunkowo niewielkim kosz-tem, więc stwarzają szanse na rozdzielenie wzrostu gospodarczego i wielkości emisji, co stanowi istotę gospodarki o charakterze niskoemisyjnym.

opr. emil różański

Wielkość emisji w przeliczeniu na jednego mieszkańca, wynosząca 10 ton, jest teraz na poziomie średniej dla krajów Unii Europejskiej. Jednak biorąc pod uwagę niższy poziom dochodów na jednego mieszkańca, polską gospodarkę charakteryzuje jeden z najwyższych, relatywnie do wielkości PKB, poziomów emisji w UE.

17

17

rapOrt Polska Energia 3/4 (29/30) 2011

17

Tak przynajmniej wynika z raportu „W kierunku gospodarki niskoemisyjnej w Polsce”, przygotowanego przez Bank Światowy. Jego autorzy przypominają, że Polsce daleko do największych emitentów gazów cieplarnianych w skali globalnej, a jej udział w światowej emisji stanowi zaledwie 1 proc. Wielkość emisji w przeliczeniu na jednego mieszkańca, wynosząca 10 ton, jest teraz na poziomie średniej dla krajów Unii Europejskiej, co jest konsekwencją gwałtownego spadku wielkości emisji ga-zów cieplarnianych podczas transformacji polskiej gospodarki w latach 90. ub.w. Jed-nak biorąc pod uwagę niższy poziom do-chodów na jednego mieszkańca, polską gospodarkę charakteryzuje jeden z najwyż-szych, relatywnie do wielkości PKB, pozio-mów emisji w UE. Eksperci Banku Świato-wego prognozują więc, że w ciągu kilku

najbliższych dekad Polska będzie musiała osiągnąć unijny poziom dochodów, jedno-cześnie zmniejszając uzależnienie polskiej gospodarki od dużych krajowych zasobów węgla wykorzystywanych dla potrzeb wy-twarzania energii.

kompleksowa transformacja autorzy raportu zwracają uwagę, że źródłem wyzwań dla Polski będzie kolejne międzyna-rodowe porozumienie w sprawie zmian kli-matu, które w przyszłości powinno zastąpić protokół z Kioto oraz, w bliższej perspekty-wie, polityka Unii Europejskiej w zakresie energetyki i zmian klimatu. W ramach unijne-go pakietu klimatyczno-energetycznego 3x20 polskie sektory energochłonne objęte unijnym systemem handlu emisjami (ETS) powinny przyczynić się do osiągnięcia celu w postaci 21-proc. redukcji emisji na pozio-

mie całej Unii (w porównaniu do 2005 r.), na-tomiast emisje w pozostałych sektorach w Polsce mogą wzrosnąć do 2020 r. nie więcej niż o 14 proc.– Celowo używamy terminu „transformacja”, aby podkreślić wszechstronny, wielosekto-rowy, długotrwały i złożony charakter proce-su. Mimo wszystko uważamy, że powinien on się okazać znacznie łatwiejszy od trans-formacji w gospodarce, której Polska do-świadczyła na początku lat 90. ub. wieku – mówi Erika Jorgensen, doradca ekonomicz-ny Banku Światowego w regionie Europy i azji Środkowej, główna autorka raportu. Dodaje ona, że trzeba pamiętać o punkcie wyjścia: Polska znajduje się w wyjątkowej sytuacji w skali europejskiej, a nawet świa-towej, jeżeli chodzi o strukturę źródeł wy-twarzania energii elektrycznej – dominuje węgiel, który stanowi ponad 90 proc. cało-

Bank światowy: niskoemisyjna gospodarka w polsce jest możliwaPoLSKa MożE PRZEKSZTałCIć SWoJą GoSPoDaRKę W NISKoEMISyJNą Z TaKIM SaMyM PoWoDZENIEM, Z JaKIM PRZEKSZTałCIła GoSPoDaRKę CENTRaLNIE PLaNoWaNą W WoLNoRyNKoWą Na PoCZąTKU LaT 90. XX W., CHoć NIE BęDZIE To łaTWE ZaDaNIE

foTo

: Ea

ST N

EWS

w Unii Polska Energia 3/4 (29/30) 2011

18

STaNiSłaW TokarSkiprezes zarządu Południowego Koncernu Energetycznego

jerzy jaNikoWSkiszef Biura Współpracy Międzynarodowej Taurona

Wydaje się, że priorytetem w tym ob-szarze pozostanie dążenie do dalszych, znacznych redukcji emisji. Czy musi to ozna-czać, że w naszym kraju ceny energii elek-trycznej będą jednymi z najwyższych w Eu-ropie? Co Polska może zaproponować w czasie sprawowania przez siebie unijnej prezydencji?

Spotkanie rady europejskiej w lutym 2011 r.4 lutego 2011 r. odbyło się posiedzenie Rady Europejskiej składającej się z głów państw bądź szefów rządów krajów unijnych. Poświę-cone było zagadnieniom energetyki oraz in-nowacyjności. Warto tutaj zaznaczyć, że poli-tyka energetyczna znalazła się po raz pierwszy w programie spotkania tak wysokiej instytucji Unii Europejskiej. Do najważniejszych konklu-zji posiedzenia należy niewątpliwie zobowią-zanie wprowadzenia do 2014 r. w pełni funk-cjonującego, zintegrowanego i dysponującego odpowiednimi połączeniami, wewnętrznego rynku energii. Rada wskazuje na potrzebę promocji inwestycji w odnawialne źródła energii i technologie niskoemisyjne. Mimo że w konkluzjach nie ma odniesienia do spraw związanych ze zmianami klimatu i przyszłoś-cią systemu handlu emisjami (co warto wyraź-nie podkreślić), pojawia się jednak informacja o „oczekiwaniu na niskoemisyjną strategię do roku 2050”, będącą odpowiedzią na sugero-wane przez IPCC (Międzynarodowy Zespół ds. Zmian Klimatu) propozycje ograniczenia o 80-95 proc. emisji gazów cieplarnianych przez kraje wysoko rozwinięte.

plany komisji europejskiej w zakresie „Mapy drogowej 2050”8 marca Komisja Europejska opublikowała komunikat wytyczający drogę do zbudowa-

nia niskoemisyjnej gospodarki w perspek-tywie roku 2050. W jednym z kolejnych arty-kułów odniesiemy się nieco dokładniej do treści dokumentu Komisji. Należy jednak zwrócić uwagę, że sugerowane są dla całej gospodarki pośrednie cele obniżenia we-wnętrznej emisji gazów cieplarnianych (w porównaniu z poziomem z 1990 r.) o 40 proc. w 2030 oraz o 80 proc. w 2050 r. Dokument redystrybuuje te wielkości po-między poszczególne sektory, w wyniku czego energetyka ma zredukować emisje znacznie bardziej agresywnie: o 54-68 proc. do 2030 r. oraz o 93-99 proc. do roku 2050. Komisja odnotowuje także konieczność wy-raźnego wzrostu wykorzystania odnawial-nych źródeł energii i związanych z tym ogromnych dodatkowych inwestycji, umoż-liwiających utrzymanie ciągłości zasilania.

Wzrost wykorzystania źródeł odnawialnychDziałania podejmowane w związku z redu-kowaniem emisji oraz zwiększeniem wyko-rzystania energii pochodzącej ze źródeł od-nawialnych będą przekładały się na zmianę sposobu funkcjonowania rynku energii, jak również na konieczność budowy innego ro-dzaju jednostek wytwórczych – niekoniecz-nie najlepszych z ekonomicznego i tech-nicznego punktu widzenia dla danych lokalizacji. Będzie to owocowało potrzebą budowy dodatkowej infrastruktury siecio-wej, jak również zabezpieczenia odpowied-niej ilości elastycznych mocy rezerwowych. Wszystkie te działania niosą ze sobą kosz-ty, które przełożą się na ceny energii dla jej odbiorców. Będą one znacząco inne w róż-nych rejonach Unii. Zamieszczony obok rysunek przedstawia prognozowane zróż-nicowanie cen energii elektrycznej w kilku-

priorytety polskiej prezydencji

Czy energia w polsce będzie najdroższa?UNIa EURoPEJSKa PoŚWIęCa oSTaTNIo WIELE WySIłKU Na WyPRaCoWaNIE DłUGoTERMINoWEJ PoLITyKI ENERGETyCZNo-KLIMaTyCZNEJ

foTo

: Co

RBIS

19

nastu krajach europejskich w ciągu najbliż-szych dwudziestu lat. Widać wyraźnie, jak obecny kierunek unijnej polityki energe-tyczno-klimatycznej wpływa na zmianę po-ziomu cen energii w Polsce. Z obszaru, gdzie jest ona najtańsza, stajemy się w perspek-tywie dwudziestu lat krajem, w którym bę-dzie najdroższa. Nie trzeba tłumaczyć, że będzie się to wiązało nie tylko ze spadkiem konkurencyjności naszej gospodarki, ale także ze zwiększeniem wydatków na ener-gię w budżetach gospodarstw domowych.

polska prezydencja – warto podjąć działaniaW drugim półroczu bieżącego roku Polska obejmie przywództwo w Unii Europejskiej. Powszechnie obowiązującym zwyczajem jest, że kraj sprawujący prezydencję nie po-dejmuje działań, które zmierzałyby do reali-zacji wyłącznie własnych interesów. Z pew-nością więc nie można oczekiwać prób zmieniania celów pakietu klimatycznego

bądź temu podobnych propozycji. Można natomiast, a nawet warto, zgłosić szereg mechanizmów, dzięki którym realizacja ce-lów polityki klimatyczno-energetycznej – zarówno tych uzgodnionych, jak i tych, które będą przyjmowane w przyszłości – obciążałaby wszystkich członków Unii w taki sam sposób i dawała wszystkim takie same korzyści. Nie preferują one żadnego z państw, stwarzają natomiast możliwość bardziej równomiernego rozwoju wszyst-kich krajów. Warto je tutaj powtórzyć:• Wspieranie tzw. europejskiego energy-mix polegającego na rozwijaniu w po-szczególnych krajach członkowskich ta-kich technologii, które są tam najlepiej opanowane i stwarzają szansę na wypra-cowanie nowych, jeszcze lepszych roz-wiązań, dzięki czemu koszty redukcji emisji Co2 w Unii Europejskiej byłyby zop-tymalizowane.• Zapewnienie bezpieczeństwa zasilania, rozumianego jako zabezpieczenie nieprzer-

wanych dostaw energii dla odbiorców koń-cowych, z większym wykorzystaniem we- wnętrznych zasobów energetycznych Unii, przy równoczesnym zapewnieniu odpo-wiedniej ilości mocy w gorącej rezerwie do-stępnych w systemie energetycznym przy zwiększonym wykorzystywaniu źródeł od-nawialnych.• Zachowanie przez gospodarki poszcze-gólnych krajów Unii ich konkurencyjności.

• Wypracowanie mechanizmu rozkładające-go koszty realizacji celów polityki energe-tyczno-klimatycznej w równym stopniu na wszystkich obywateli Unii, w przeliczeniu na procent PKB przypadający na głowę mieszkańca danego kraju.• Zapewnienie, by nowe miejsca pracy związane z wprowadzaną polityką energe-tyczno-klimatyczną (przeliczane np. na ty-siąc mieszkańców) powstawały równo-miernie we wszystkich państwach człon-kowskich. Ważny jest tu także wymiar ja-kościowy nowych miejsc pracy (przede wszystkim liczba inżynierów i naukow-ców). W końcowej analizie niezbędne było-by także uwzględnienie likwidacji niektó-rych z dotychczasowych miejsc pracy dla przedstawienia wiarygodnego bilansu wszystkich kosztów i korzyści.Przy wykorzystaniu powyższych mecha- nizmów różnice w poziomie cen energii za dwadzieścia lat byłyby z pewnością znacz-nie mniejsze.

8 marca Komisja Europejska opublikowała komunikat wytyczający drogę do zbudowania niskoemisyjnej gospodarki w perspektywie roku 2050

Źród

ło: P

reze

ntac

ja, k

tórą

prz

edst

awił

Step

hen

Woo

dhou

se z

Pöy

ry M

anag

emen

t Con

sulti

ng (U

K) L

td.

09.

02.2

011

na w

arsz

tata

ch E

URE

LEC

TRIC

w B

ruks

eli

30,3

30,9

30,3

30,8

30,5

27,3

36,3

32,834,5

34,9

34,7

36

37,931,1

31,4

47,3

47,7

48,0

46,6

47,2

62,9

69,1

64,453,7

54,0

49,1

45,9

66,550,0

51,6

53,4

53,4

54,5

53,0

54,0

75,6

74,4

68,266,7

53,2

60,2

57,3

64,559,3

59,9

2009 2020 2030

prawdopodobny wzrost zróżnicowania cen energii pomiędzy poszczególnymi krajami

spOnsOrinG Polska Energia 3/4 (29/30) 2011

20

efektywne sponsorowanieTaURoN DoSTRZEGa W SPoNSoRINGU REaLNE KoRZyŚCI. ZaRóWNo TE WyMIERNE, JaK I TRUDNIEJSZE Do ZMIERZENIa Są PoDDaWaNE WNIKLIWyM aNaLIZoM. ICH WyNIKIEM JEST PoMIaR EfEKTyWNoŚCI PoDJęTyCH DZIałań

Sponsoring bywał w Polsce kojarzony z darowizną przekazywaną obdarowanemu z poczuciem finansowej straty. Sponsor co najwyżej marzył o postrzeganiu siebie jako podmiotu realizującego określoną misję społeczną, nieśmiało ustawiając z boku ja-kiś nośnik z własnym logo. o innych korzyś-ciach na ogół nie myślano poważnie. Z cza-sem podejście do sponsoringu zaczęło się zmieniać. Wiele wskazuje, że staje się on jednym z najbardziej efektywnych narzędzi promocyjnych.– Nie widzimy powodów, dla których Tau-ron, będąc sponsorem określonych projek-tów, nie miałby czerpać z tego tytułu wy-miernych korzyści – podkreśla Paweł Gniadek, dyrektor Departamentu Komuni-kacji Rynkowej i PR spółki.Tauron rozpoczął działania sponsoringowe w 2009 r. Pierwszym zadaniem podjętym

przez spółkę było stworzenie fundamentu pozwalającego wykorzystać sponsoring do celów czysto biznesowych. Spółka rozpoczęła współpracę z uznanymi i doświadczonymi ekspertami, którzy od wielu lat zajmują się problematyką sponso-ringową w Polsce. Współpracując z aRC Ry-nek i opinia oraz Pentagon Research, zespół specjalistów Taurona wypracował system optymalizacji działań sponsoringowych, który przynosi spółce znaczne korzyści.Ich katalog jest dość szeroki. Generalizując, można go podzielić na dwie grupy. Pierwszą stanowią efekty promocyjne mierzone iloś-cią i jakością ekspozycji marki w mediach, drugą – wskaźniki powiązane z zarządza-niem marką.– Sponsoring świetnie się nam sprawdza jako forma promocji marki. Dobór działań sponsoringowych pozwala także kształ-

tować rozwijanie tych skojarzeń z marką, które zawarte są w strategii tego obszaru. Dzięki zaangażowaniu w sponsoring, Tau-ron osiąga wymierne korzyści promocyjne w relatywnie krótkim czasie. Dostępne nam analizy ekspertów pozwalają szaco-wać, że uzyskanie tego samego efektu promocyjnego wymagałoby wydatku na reklamę w mediach rzędu około 120 mln zł w samym roku 2010, a wydaliś-my jedynie niewielki ułamek tej kwoty. Sponsoring daje szereg niewymiernych korzyści, ale nasz przykład pokazuje, że z czysto biznesowego punktu widzenia może to być również świetny interes – do-daje Paweł Gniadek. W roku 2010 w Grupie Tauron prowadzono projekty sponsoringowe umożliwiające do-tarcie z przekazem do szerokiego grona in-teresariuszy Grupy. oprócz zwyczajnych

tauron Pge

eneaVatenfall

innenie wiem/ /trudno

Powiedzieć

15,6%13,8%7,3%7,3%7,3%63,3%

tauron Pge

eneaVatenfall

enionenergia

energiaProrwe/stoen

cezedf

nie wiem/trudno

Powiedzieć

30,0%22,7%16,4%15,5%12,7%9,1%5,5%3,6%0,9%0,9%37,3%

rozPoznawalność sPontaniczna

rozPoznawalność marki tauron jako sPonsora na tle konkurencjiw branży energetycznej w 2010klienci instytucjonalni

rozPoznawalność wsPomagana

tauron asseco Poland

PgesPalding

orlenProkom

wP.Plkasztelan

PzkoszsoPot

gdyniastoP cafe

trefleib

łódźsPort transfer

anwilPlk

inVestgastVP sPort

ranking marek Pod względem wysokości ekwiwalentu reklamowe-go osiągniętego Przez eksPozycje tVw koszykówce w 2010

Źródło: Pentagon Research

foTo

: aN

DRZ

EJ K

URZ

yńSK

I

Źródło: Pentagon Research

21

Tauron na i Balu Czesko-polskimW SoBoTę, 26 LUTEGo, W REPREZENTaCyJNEJ SaLI LUKSUSoWEGo PRaSKIEGo HoTELU aMBaSSaDoR – ZLaTá HUSa oDBył SIę PIERWSZy W PoWoJENNEJ HISToRII CZESKo-PoLSKI BaL CHaRyTaTyWNy. TaURoN Był PaRTNEREM TEGo WyDaRZENIa

Patronat nad balem objęli: Mirosla-va Němcová – marszałek sejmu Republiki Czeskiej, Bohuslav Svoboda – prezydent miasta stołecznego Pragi oraz Jan Pastwa – ambasador RP w Republice Czeskiej. organizatorem balu była ambasada Rze-czypospolitej Polskiej w Pradze i Klub Polskiego Biznesu w Republice Czeskiej. Udział w nim wzięło mnóstwo znakomi-tych gości z Czech i Polski reprezentują-cych biznes, oraz władze. Bal był nie tylko okazją do nieformalnego spotkania przed-stawicieli polskich i czeskich firm oraz in-stytucji, ale miał również ważny wymiar charytatywny. Podczas karnawałowej za-bawy odbyła się charytatywna zbiórka, z której dochód został przeznaczony na pomoc szkole podstawowej i przedszkolu – prowadzącym naukę języka polskiego – w Lutyni Dolnej, które ucierpiały podczas ubiegłorocznej powodzi. Głównym partnerem balu był Tauron Pol-ska Energia. Dzięki tej imprezie Grupa Tauron, a tym samym spółka Tauron Czech Energy, miała okazję być widocz-na w Republice Czeskiej. Informacja o balu ukazała się we wszystkich zna-czących czeskich mediach. Nieprzewidzianym punktem wieczoru był występ Karla Vágnera, trzykrotnego zwycięzcy sopockiego festiwalu, który

tym samym dotrzymał obietnicy złożo-nej w trakcie jednej z imprez związanych z wizytą prezydenta RP Bronisława Ko-morowskiego w Pradze. W nagrodę otrzymał… dwa słoiki polskich domo-wych ogórków kiszonych z czosnkiem.Moderatorami balu byli Zbigniew Czen-dlik, najbardziej znany Polak w Republice Czeskiej oraz andrea Ježková, redaktor telewizji Prima. Do tańca grał doskonały The Party Band, nie dziwi zatem, że par-kiet szybko zapełnił się tańczącymi.

eugeniusz Sawicki

foTo

: aRC

zadań, takich jak zwiększenie zasięgu i wsparcie znajomości marki czy budowanie skojarzeń z marką zgodnych z odnośną strategią, przed tauronowym sponsorin-giem stanęło jeszcze jedno zadanie: wspar-cie promocyjne debiutu giełdowego spółki.Sponsoring w Tauronie okazał się narzę-dziem pozwalającym na osiągnięcie wy-miernych efektów promocyjnych o wartości wielokrotnie przewyższającej ponoszone nakłady.– Nie mamy opinii rozrzutnego sponsora, podchodzimy do zagadnienia, oczekując bardzo dobrego zwrotu z zainwestowanego kapitału, a także innych mniej wymiernych, ale jednak mierzalnych korzyści – komentu-je zagadnienie Elżbieta Karcz, szefowa Biu-ra Promocji Taurona.Przyjęta taktyka najwyraźniej przynosi re-zultaty. Na rynku sponsoringu Tauron ciągle pozostaje beniaminkiem, a już znalazł się w elitarnym gronie 20 sponsorów sportu uzyskujących największe wartości ekwiwa-lentu reklamowego z telewizji. Zestawienie takie opublikował w lutym 2011 r. „Dziennik Gazeta Prawna”.Pomiar wszystkich działań sponsoringo-wych prowadzony przez Pentagon Rese-arch wskazuje, że projekty roku 2010, trak-towane łącznie, przyniosły Grupie około 120 mln zł w ekwiwalencie reklamowym. Nastąpił znaczący wzrost rozpoznawalno-ści marki i jej kojarzenia z wieloma projek-tami sponsorskimi. Bardzo dobre rezultaty osiągnęły nie tylko sportowe lokomotywy: Tauron Basket Liga, Tauron azoty Tarnów czy Tauron MKS Dąbrowa Górnicza. Rezul-taty na poziomie sportu kwalifikowanego osiągnęły także działania w ramach takich projektów kulturalnych jak festiwal Tauron Nowa Muzyka czy współpraca z operą Wrocławską.– Projekty sponsoringowe zrealizowane przez markę Tauron w roku 2010 można zaliczyć do czołówki pod względem efek-tywności. Dużym sukcesem marketingo-wym można nazwać m.in. sponsoring ligi koszykówki mężczyzn. Przykład Taurona pokazuje, że sponsoring może być sku-tecznym narzędziem budowy marki i jej świadomości, a także wizerunku – komen-tuje Michał Gradzik, research manager z firmy Pentagon. Prowadzone przez nią badania i analizy wskazują, że działania sponsoringowe są zauważane i dobrze oceniane przez inwestorów. W grupie klientów biznesowych Tauron okazał się liderem rozpoznawalności firm z branży energetycznej, wyprzedzając głównego konkurenta – PGE.

jacek Sakrejda

na świecie Polska Energia 3/4 (29/30) 2011

22

rynek energii:austriaNaJWIęKSZyM aTUTEM aUSTRIaCKIEJ ELEKTRoENERGETyKI JEST HyDRoENERGETyKa. DZIęKI NIEJ I RoZWoJoWI INNyCH źRóDEł oDNaWIaLNyCH aUSTRIa Ma ZaPEWNIoNE DoSTaWy CZySTEJ ENERGII ELEKTRyCZNEJ

Elektrownie o mocy 21 GW zapewniają elektryczność ponad ośmiu milionom miesz-kańców na obszarze prawie 84 tys. km kw. Niewielki kraj nie ma wielkich zasobów paliw kopalnych, ma za to – dzięki obszarom gór-skim – idealne warunki dla hydroenergetyki. Duże i małe elektrownie wodne, a także elek-trownie szczytowo-pompowe wytwarzają ponad 60 proc. energii elektrycznej. Pierw-sze kroki branża energetyczna stawiała po-nad 130 lat temu, jeszcze za czasów austro-Węgier. Choć moce zainstalowane stanowią zaledwie 2,5 proc. mocy zainstalowanych w Unii Europejskiej, austria ma 11-proc. udział w europejskiej hydroenergetyce. Po-łożone w górach zbiorniki wodne stanowią potężny rezerwuar – 7 GW w elektrowniach pompowych to 17 proc. europejskiego poten-cjału do magazynowania energii elektrycz-nej. Wraz z innymi źródłami odnawialnymi udział zielonej energii w wytwarzaniu sięga 70 proc. (największy w UE). Dzięki rozbudo-wanym połączeniom transgranicznym au-striacka elektroenergetyka ma poważny udział w stabilizacji europejskich dostaw energii – wodne zasoby są wykorzys- tywane do bilansowania zapotrzebowania na elektryczność i zapewniają dostawy w po-rach szczytu. austria planuje dalszą rozbu-dowę „zielonego akumulatora”. Według or-ganizacji oesterreichs Energie wartość rocznej produkcji branży elektroenergetycz-nej wynosi ok. 13 mld euro i stanowi 2,8 proc. wartości produkcji całej gospodarki. Każde euro zainwestowane w elektroenergetykę generuje dwa euro w innych sektorach. Członkowie stowarzyszenia (140 firm z sek-tora energetycznego zatrudnia ok. 21 tys. pracowników) za konieczne uważają działa-nia zmniejszające zależność austrii od im-portu i prowadzące do samowystarczalności energetycznej.

energia w praktyceW ubiegłym roku wytwarzanie brutto i im-port wyniosły ponad 90,5 tys. GWh. Po odję-ciu eksportu i energii zasilającej elektrownie pompowe zużycie krajowe wyniosło prawie 68,5 tys. GWh – podobnie jak w roku 2008 i o 3 GWh więcej niż w 2009 r. 5-6 GWh rocz-nie to elektryczność na potrzeby własne energetyki oraz straty sieciowe. Do odbior-ców trafia więc ok. 63 tys. GWh. To prawie o połowę więcej niż 20 lat temu. Największą ilość elektryczności generuje hydroenerge-tyka – jej udział w wytwarzaniu przekracza 62 proc. W kraju działa ponad 1420 elektrow-ni przepływowych.austria rozwija też inne źródła odnawialne: farmy wiatrowe, fotowoltaikę, geotermię i różnej formy biomasę oraz biopaliwa. Te ostatnie wnoszą do systemu ok. 5,2 proc. energii elektrycznej. Z wiatru pochodzi 2,8 proc., natomiast instalacje geotermiczne i ogniwa fotowoltaiczne są praktycznie bez znaczenia dla systemu. austria nie korzysta z węgla brunatnego i tylko w ograniczonym zakresie z kamiennego: udział w wytwarza-niu to ok. 5,5 proc. Dużo większe znaczenie ma gaz ziemny (ok. 18 proc. udziału). łącznie energia wyprodukowana przez elektrownie cieplne to ok. 34 proc. wytwarzania. Znako-mita większość to energia elektryczna pro-dukowana w skojarzeniu z ciepłem. Syste-matycznie przyrasta moc zainstalowana – w ciągu pięciu lat o prawie 2 GW. austria nie posiada elektrowni atomowych.Sieć publiczna w austrii, złożona z sieci prze-syłowych i dystrybucyjnych zarządzanych przez kilka podmiotów, liczy łącznie prawie 233 tys. km, z czego prawie 153 tys. km liczą sieci kablowe. Sieci do 1 kV mają długość po-nad 158 tys. km (w tym ponad 118 tys. km kabli), a 64 tys. km – linie od 1 kV do poniżej 110 kV. Długość linii 110 kV przekracza 6,5 tys. km, linie 220 kV i 380 kV mają odpo-wiednio 1850 i prawie 1400 km.Prawie połowę elektryczności w austrii zuży-wają gospodarstwa domowe i wielcy odbior-cy przemysłowi, dzieląc się mniej więcej pół

na pół. Z dziewięciu krajów związkowych li-derem konsumpcji jest Wiedeń, a za nim pla-sują się Górna austria i Styria.

uwolniony rynekPo wejściu w 1995 r. do Unii Europejskiej aus- tria rozpoczęła proces uwalniania rynku energii. oficjalnie rynek został w pełni ot-warty w październiku 2001 r. Wtedy też po-wołano do życia giełdę energii EXaa (Energy Exchange austria). Rok wcześniej powstała spółka CISMo (Clearing Integrated Services and Market operations) zajmująca się m.in. zarządzaniem energią, działalnością dorad-czą, rozliczaniem transakcji na rynkach gazu i elektryczności oraz prowadzeniem rejestru certyfikatów emisji Co2. W 2005 r. EXaa sta-ła się członkiem grupy CISMo. Na giełdzie działa rynek spot energii elektrycznej, od 2005 r. także handel pozwoleniami na emi-sję. austriacka giełda operuje też na rynkach węgierskim, czeskim, polskim i niemieckim. Pieczę nad energetyką sprawuje federalne Ministerstwo Gospodarki, Rodziny i Młodzie-ży. Regulatorem rynków energii i paliw jest Energie-Control austria (E-Control) – pań-stwowa spółka powołana do życia w 2001 r. Na stronach regulatora można dokonać w prosty sposób zmiany sprzedawcy energii elektrycznej lub gazu ziemnego. Wystarczy podać dane identyfikacyjne i roczne zużycie, a odpowiedni kalkulator wskaże potencjal-nych sprzedawców. W kolejnym kroku poda-je się numer identyfikujący punkty pomiaro-we, wypełnia formularz i przesyła (pocztą, faksem lub e-mailem) do wybranego sprze-dawcy, który zajmuje się całą resztą. Proce-dura trwa maksymalnie dwa miesiące. Nic dziwnego, że zmian dokonuje rocznie kilka-dziesiąt tysięcy odbiorców. Szczyt przypadł na lata 2007 i 2008, kiedy dokonano ich pra-wie 100 tys. rocznie.

Trzech operatorówPod alpami działają spółki zintegrowane pionowo i nie ma pojedynczego operatora sieci przesyłowej. Największym jest austrian

WojCieCh kWiNTapublicysta „Businessman.pl”

23

akcji ma syndykat firm Wiener Stadtwerke oraz EVN. Grupa EVN zajmuje się dostawami prądu, gazu, wody i ciepła, a także wytwa-rzaniem energii elektrycznej i gospodarką odpadami. Wiener Stadtwerke zajmuje się zarządzaniem infrastrukturą miejską Wied-nia, począwszy od dostaw elektryczności, poprzez komunikację miejską, po zarządza-nie cmentarzami. Udziałowcem (powyżej 5 proc. akcji) jest też TIWaG, kolejny operator sieci przesyłowej i dystrybucyjnej oraz – po-przez spółkę zależną – wytwórca energii elektrycznej. firma operuje w Tyrolu i ma ok. 200 tys. klientów. Reszta akcji jest rozpro-szona. Poza austrią Verbung działa także w Niemczech, francji, Włoszech i Turcji. Gru-pa zajmuje się wytwarzaniem, przesyłem, handlem energią na rynku hurtowym oraz sprzedażą energii elektrycznej. Wszystko przez wyodrębnione spółki zależne, by speł-nić wymogi rozdzielenia działalności przesy-łowej od handlowej.Trzecim operatorem systemu przesyłowego, poza aPG i spółką TIWaG, jest VKW Network operujący w Vorarlbergu (linie 110 kV i sieci dystrybucyjne). VKW zajmuje się też dosta-wami gazu ziemnego.

ambitne celeaustria wykorzystuje atuty kraju w natural-ny sposób obdarzonego źródłami energii odnawialnej i stawia cele wychodzące poza politykę unijną, w szczególności w zakresie 3x20, czyli osiągnięcia 20-proc. redukcji emisji gazów cieplarnianych (w stosunku do poziomu z 1990 r.), 20-proc. udziału energii odnawialnej w energii konsumowanej i pod-niesieniu efektywności energetycznej o 20 proc. do 2020 r. Rząd austriacki założył, że do tego czasu udział zielonej energii wzroś-nie do 34 proc., a dodatkowo emisja gazów cieplarnianych zostanie zredukowana o 16 proc. w sektorach nieobjętych handlem po-zwoleniami na emisję. Jednym z najważniej-szych mechanizmów prowadzących do osiągnięcia wyznaczonych celów jest sta-bilizacja konsumpcji energii końcowej. W 2020 r. docelowy poziom konsumpcji ener-gii końcowej w austrii ma wynieść 1100 PJ. To poziom z roku 2005. Zgodnie z austriac-ką strategią przede wszystkim ma zostać obniżone zużycie energii wykorzystywanej do ogrzewania i chłodzenia budynków. oszczędności mają też przynieść ograni-czenia zużycia energii w transporcie. Plan z punktu widzenia austrii jest jak najbar-dziej realny, ale pozwolić na niego może so-bie państwo silnie rozwinięte i na dodatek egzystujące w otoczeniu sprzyjającym bu-dowie oszczędnej, niskoemisyjnej gospo-darki.

Bilans elektroenergetyczny austrii w 2010 r. Całkowite dostawy energii elektrycznej (gWh)

Struktura konsumpcji energii elektrycznej – średnia 2005-2009 (proc.)

Moc zainstalowana (MW)

udział źródeł w wytwarzaniu energii elektr. (proc.)

konsumpcja krajowa (gWh)

Źródło: E-Control

Power Grid (aPG), spółka odpowiedzialna za 95 proc. przesyłu. aPG należy do grupy Ver-bund, ale działa jako podmiot niezależny. Verbund, założony w 1947 r., jest najwięk-szym dostawcą energii elektrycznej w au-strii. Posiada łącznie 126 elektrowni, w znacz-nej większości wodnych. firma zaspokaja

ok. 40 proc. zapotrzebowania na energię elektryczną w austrii, a 90 proc. jej produkcji pochodzi z hydroenergetyki. Przez lata kon-cern był własnością państwa, ale w 1988 r. dokonano upublicznienia firmy poprzez częściową prywatyzację. Dziś w rękach pań-stwa pozostaje 51 proc. akcji. Ponad 25 proc.

wytwarzanie brutto

imPort eksPort

zasilanie elektrow-ni szczy-

towo- -PomPo-

wych

kon-sumP-

cja kra-

jowa

elektrow- nie

wodne PrzePły-wowe

elektrow- nie

wodne zbiorni-

kowe

elektrow- nie

ciePlneinne

24 191 13 127 24 753 8 755 19 745 17 531 4 564 68 477

gosPodarstwa domowe

małe firmy, inni mniejsi

odbiorcy

rolnictwo

23,9

wielcy odbiorcy

Przemysłowi

23,416,6

mali odbiorcy

Przemysłowi

15,5

średni odbiorcy

Przemysłowi

17,92,7

1990 1995 2000 2005 2006 2007 2008 2009 2010

48

529

52 6

06

58

512 66

08

3

67 3

73

67 7

84

68

43

0

65

79

3

68

47

7

elektrownie wodne

elektrownie PomPowe

odnawialne źródła energii

elektrownie ciePlne razem

5 460 7 069 1 031 7 388 20 948

34,15

elektrownie wodne

PrzePływowe

18,54

elektrownie wodne

zbiornikowe

34,94

elektrownie ciePlne

12,37

inne

wydarzenia Polska Energia 3/4 (29/30) 2011

24

Ponieważ dzieci i młodzież mają nareszcie obowiązek jazdy na zorganizo-wanych stokach w bezpiecznym nakryciu głowy, na trasach w Szczawnicy, Ustrzy-kach Dolnych, Jaworzynie Krynickiej, Czarnej Górze, Kotelnicy Białczańskiej, na Górze żar i w Szklarskiej Porębie rozdawa-

no narciarzom i snowboardzistom ufun-dowane przez Taurona kaski z logo spółki. Były one nagrodami w konkursach i zaba-wach. Promowano także bezpieczny wy-poczynek najmłodszych w czasie ferii zi-mowych. Podczas „Bezpiecznej zimy” ratownicy GoPR przeprowadzali profesjo-

nalne pokazy akcji ratowniczych oraz pierwszej pomocy. Instruktorzy uczyli najmłodszych zasad zachowania bezpie-czeństwa na stoku oraz „dekalogu narcia-rza”. Chętnym dzieciakom zapewniono bezpłatną szkółkę jazdy na nartach z in-struktorami ze Stowarzyszenia Instrukto-

akcja „Bezpieczna zima” zakończona

zielony śląsk

PoDCZaS fERII ZIMoWyCH Na SIEDMIU DUżyCH I PoPULaRNyCH SToKaCH PRoMoWaNo BEZPIECZNE ZaCHoWaNIa Na TRaSaCH NaRCIaRSKICH. JEDNyM Z PaRTNERóW GoPR W TEJ aKCJI Był TaURoN

Na 21 MaRCa ZaPLaNoWaNo TRZECIą EDyCJę KaMPaNII „ZIELoNa WySPa ŚLąSK”. GłóWNyM SPoNSoREM aKCJI JEST TaURoN, a PaTRoNaT HoNoRoWy oBJął NaD NIą WoJEWoDa ŚLąSKI – ZyGMUNT łUKaSZCZyK

foTo

: aRC

foTo

: aRC

Śląsk to region szary, brudny i smutny? Nic bardziej mylnego! Już dziś ok. 30 proc. te-renów Śląska to lasy – pod tym względem plasuje się on na drugim miejscu w kraju. Po-mysłodawcy kampanii chcą pokazać, że ten region nie musi być „czarny” i, o czym niewie-le osób wie, wcale taki nie jest. Mówią, że świat będzie takim, jakim go uczynimy. Dlatego, zgodnie z tą maksymą, pierwszego dnia wiosny Ślązacy wraz z Wo-jewódzkim funduszem ochrony Środowi-ska i Gospodarki Wodnej, Lasami Państwo-wymi, Radiem Katowice oraz fundacją Ekologiczną „arka” po raz trzeci zazielenią swój region. W ramach kampanii „Zielona Wyspa Śląsk” rozdane zostaną tysiące sa-

dzonek drzew, promowany będzie również ekologiczny styl życia. Celem akcji będzie pokazanie zmian w wizerunku Śląska, sa-dzenie nowych lasów i budowanie świado-mości ekologicznej. Najważniejszą misją przedsięwzięcia jest jednak uświadomienie Polakom, że już dziś na Śląsku oddycha się czystszym powietrzem…organizatorzy zaplanowali przeprowadzenie warsztatów ekologicznych „EKo-puzzle” w pięciu śląskich miastach: Zabrzu, Bielsku- -Białej, Gliwicach, Rybniku, żorach i Katowi-cach. Promować będą one segregację odpa-dów i recykling. Wszystkie te działania, zarówno w Katowicach, jak i w miastach part-nerskich, ukoronowane zostaną posadze-

niem nowego lasu. akcję zakończy happening na ul. Mariackiej w Katowicach. W kontenerze, który zwykle służy do wywożenia odpadów, przygotowana zostanie ekspozycja dotycząca problemów gospodarowania odpadami. Prze-widziano też takie atrakcje jak interaktywne gry czy układanie „EKo-puzzli”. Inicjatorem kampanii, nawiązującej do kultury i krajobrazu Irlandii, jest pochodzący ze Ślą-ska, ale grający muzykę celtycką, zespół Car-

25

Tauron przyjacielem Muzeum śląskiegoPoDCZaS SPoTKaNIa Z CyKLU „GaLERIa PRZyJaCIół MUZEUM ŚLąSKIEGo”, ZoRGaNIZoWaNEGo 17 LUTEGo, UHoNoRoWaNo TaURoN NaGRoDą Za WKłaD W PoPULaRyZaCJę KULTURy REGIoNU

bezPieczna zima 2011 w liczbach:

• 31 tys.* – tyle osób uczestniczyło w akcji na stokach podczas wszystkich weekendów między 22 stycznia a 6 marca br.

• 7 tys. – 10 tys. – 20 tys. – tyle pojedynczych wejść przez bramki odnotowano w największych ośrodkach (znaczenie miała pogoda).

• 700 – tyle kasków z logo Taurona rozdano podczas akcji „Bezpieczna zima 2011”.

• Ok. 280 – liczba osób, które skorzystały z nauki jazdy na nartach.

• 70 – tyle pokazów ratownictwa przeprowa-dzono podczas całej akcji.

• Ponad 40 – liczba ratowników GOPR i TOPR zaangażowanych w akcję (czterech było obecnych podczas każdego weekendu. W czasie akcji dodatkowo 2-3 ratowników przywoziło skutery do pokazów, chodziło z psami ratownikami, roznosiło książeczki dotyczące tego przedsięwzięcia).

• 28 – tylu instruktorów PZN łącznie dyżurowało podczas całej akcji i bezpłatnie udzielało lekcji jazdy na nartach; w trakcie trwania przedsięwzię-cia każdego weekendu można było szlifować umiejętności pod okiem jednego z czterech instruktorów.

• Strona poświęcona akcji: www.bezpieczna-zima.pl

(* dane przybliżone)

Muzeum od dwóch lat wyróżnia oso-by i instytucje, których wsparcie pozwala na realizowanie wartościowych projektów, przyczyniających się do rozpowszechniania dziedzictwa kulturowego Śląska.Nagroda dla Taurona związana jest ze współ-pracą w ramach projektu „Świąteczna jazda z Muzeum Śląskim”. W okresach przedświą-tecznych zabytkowy tramwaj, w którym za-aranżowana jest wystawa okolicznościowa, przemierza miasta Śląska i Zagłębia, popu-laryzując kulturę regionu. Tauron pośrednio współpracuje także z muzeum przy organi-zacji festiwalu Tauron Nowa Muzyka oraz w ramach wspierania Muzeum Energetyki w łaziskach.W podziękowaniu za współpracę dyrektor Muzeum Śląskiego Leszek Jodliński przeka-zał Jackowi Sakrejdzie – prowadzącemu projekt przedstawicielowi Taurona – repro-dukcję jednego z dzieł Ryszarda Horowitza ze zbiorów muzeum. Dyrektor Jodliński, dziękując za wsparcie, podkreślił, że zaangażowanie wielu osób i instytucji w ochronę dziedzictwa oraz popularyzację kultury jest zauważane oraz doceniane przez odbiorców oferty kulturalnej Górnego Śląska. W kategorii mediów, obok Taurona, uhono-rowani zostali także: TVP Kultura, dzienni-

karze Polskiego Radia Katowice i ToK fM, „Gazety Wyborczej” oraz redakcja „Gościa Niedzielnego”. W kategoriach mecenas i partner społeczny nagrodzono m.in. ING Bank Śląski, Włoski Instytut Kultury oraz Związek Polskich artystów fotografików.Na zakończenie uroczystości odbył się inte-resujący koncert „Czesław Śpiewa Solo act” w wykonaniu pochodzącego z Zabrza artysty – Czesława Mozila. Wokalista zaprezentował spektakl łączący w sobie recital popo- wy z elementami kabaretu i eksperymental-nego, muzycznego performance’u. (jS)

W okresie świąteczno-noworocznym Tauron wspierał akcję „Świąteczna jazda z Muzeum Śląskim”

foTo

: LID

Ia R

oG

oW

ICZ

foTo

: JaC

EK M

ężyK

rów i Trenerów Narciarstwa/PZN. Bar-dziej zaawansowani startowali w slalo- mie narciarskim i snowboardowym pod patronatem Taurona.akcja promowana była na antenie ogól-nopolskiego radia RMf fM i regionalnie w RMf Maxxx. Partnerami medialnymi akcji były m.in. magazyn „Góry” oraz portale SkiPanorama i Wirtualna Polska. (kS)

rantuohill (na zdjęciu). Na finał tegorocznej akcji zorganizuje on galę w zabrzańskim Domu Muzyki i Tańca. Carrantuohill wystąpi tam wraz z gwiazdami mającymi śląskie ko-rzenie. W niecodziennym repertuarze pojawi się m.in. Zespół Pieśni i Tańca Śląsk, który za-śpiewa i zatańczy... po irlandzku. Na estradzie zobaczymy także braci Golców w nowej, zielo-nej odsłonie, a Kabaret Młodych Panów za-prezentuje okolicznościowy program. Wspa-niałym widowiskiem będzie na pewno występ formacji Salake – aktualnych mistrzów świata w tańcu irlandzkim. Podczas „zielonego kon-certu” na scenie pojawi się też tradycyjna or-kiestra górnicza, która również zagra na ir-landzką nutę. Gościem specjalnym ma być prof. Jan Miodek. W trakcie dwóch edycji kampanii rozdano po-nad pięć tysięcy drzew, dzięki czemu na Ślą-sku powstały dwa nowe lasy. Zespół Kowalski śpiewał kiedyś, że „Irlandia podobno jest taka zielona, jak włosy syreny o świcie...”. Dzięki kampanii, której patronuje Tauron, Śląsk może zyska szansę dorównania tej szmaragdowej wyspie. (jk)

prawdy i mity Polska Energia 3/4 (29/30) 2011

26

Technologia wielkich wątpliwości

znaczenie węgla w wytwarzaniu energii

Unijna polityka klimatyczno-ener-getyczna to szereg regulacji mających doprowadzić do znacznej redukcji emisji gazów cieplarnianych, w szczególności dwutlenku węgla, i wprowadzenia gospodarki niskoemisyjnej. Państwa członkowskie zobowiązały się do osiągnięcia wyznaczonych celów redukcji emisji przede wszystkim poprzez podnoszenie efektywności energetycznej i rozwój odnawialnych źródeł energii uznanych za bezemisyjne. Tolerowany jest rozwój energetyki jądrowej nieemitu-jącej Co2. Największym problemem pozostaje energetyka węglowa ze względu na wytwarzanie dużej ilości Co2. Wkrótce energetyka i przemysł zostaną zmuszone do płacenia za całość emisji,

co wpłynie na wzrost cen energii, a w przypadku części przemysłu podniesie koszty. Restrykcyjne podejście Komisji Europejskiej ma wymusić zastosowanie rozwiązań ograniczających emisję. W przypadku energetyki węglowej praktycznie nie ma sprawdzonych technologii. Propozycje aktualnie sprowadzają się do jednej: wychwytu Co2 i magazynowania go pod ziemią (CCS – Carbon Capture and Storage). Rozwiąza-nie teoretycznie sprzyjające elektrowniom zasilanym węglem może stać się kosztowną pułapką.

kosztowne rozwiązaniaInstalacje CCS są kosztowne i energo-chłonne. ocenia się, że podnoszą koszty

inwestycji w nowe bloki energetyczne o połowę. Zasilane elektrycznością z elektrowni niweczą osiągnięcia technologii: nowoczesne elektrownie osiągają sprawność rzędu 45 proc. Zasto-sowanie CCS obniża ją o 8-12 proc., co w praktyce oznacza, że sprawność może spaść do poziomu ok. 33 proc. – tyle, ile mają leciwe bloki energetyczne. Wytworzenie jednostki energii elektrycz-nej będzie wymagało zwiększenia ilości węgla o ok. 30 proc. Wychwyt Co2 może się odbywać na kilku etapach pracy elektrowni w zależności od zastosowanej technologii. W elektrowniach tradycyj-nych – ze spalin, w instalacjach IGCC – z paliwa po zgazowaniu. Metody te pozwalają odseparować 70-90 proc. Co2.

SEKWESTRaCJa DWUTLENKU WęGLa MIała UMożLIWIć TRaDyCyJNEJ ENERGETyCE WEJŚCIE W ERę NISKoEMISyJNEJ GoSPoDaRKI. Na oBECNyM ETaPIE ZaLETy PRoPoNoWaNyCH RoZWIąZań BUDZą WąTPLIWoŚCI

Sekwestracja Co2 znalazła już zastosowanie przy zwiększeniu wydobycia ropy naftowej i gazu ziemnego. Dwutlenek węgla jest wychwytywany, transportowany i zatłaczany pod ziemię, skąd wypycha wydobywane surowce. Stosunkowo nowym rozwiązaniem jest magazynowanie Co2 pod ziemią w pokładach wodonośnych solankowych – strukturach, w których nie było zasobów surowców energetycznych. Metoda ta nie jest jeszcze ekonomicznie uzasadniona. Jej komercjalizacja wymaga rozwoju technologicznego, nowej aparatury, pozyskania wykwalifikowanych kadr i akceptacji społecznej – niełatwej do uzyskania w przypadku innowacyjnych rozwiązań.Do 2016 r. powinny powstać projekty demonstracyjne (projekty pilotażowe funkcjonują już z powodzeniem w wielu miejscach na świecie) – choć są obawy, czy ten termin zostanie dotrzymany. Główne problemy to akceptacja społeczna i finansowanie przedsięwzięć. Unia Europejska sfinansuje część inwestycji, ale nie obędzie się bez wsparcia państw i środków własnych firm. Wiele zależy od tego, jakie będą konsekwencje

WojCieCh kWiNTa PuBlicysTA

„BusinEssMAn.Pl”

33%45%

>30%

>27-90%

sPrawność

nowoczesna elektrownia węglowa z instalacją carbon caPture and storage

zużycie węgla

cena energii

Żród

ło: w

ww

.bel

lona

.org

/arti

cles

/arti

cles

_201

0/cd

m_c

cs

27

znaczenie węgla w wytwarzaniu energii

wysokich emisji Co2. Jeżeli cena pozwoleń na emisje gazów cieplarnianych (w ramach Europejskiego Systemu Handlu Emisjami) wzrośnie znacząco zgodnie z przewidywaniami, może się okazać, że CCS będzie jednym z nielicznych rozwiązań dla elektrowni węglowych, a w przyszłości także gazowych, pozwalającym obniżyć koszty emisji. Po uruchomieniu projektów demonstracyjnych minie co najmniej kilka lat, zanim będzie można liczyć na rozpowszechnienie tej technologii. Trudno więc prognozować, kiedy CCS stanie się metodą komercyjną, przypuszczalnie potrzeba jeszcze co najmniej 10-15 lat.W Polsce trwają np. przygotowania do dużego przedsięwzięcia demonstracyjnego, które przygotowuje PGE w Bełchatowie. Projekt ten otrzymał już 180 mln euro z pakietu na rzecz odbudowy gospodarczej Unii Europejskiej, PGE ubiega się też o dodatkowe środki z programu NER300 (rezerwa 300 mln darmowych

uprawnień do emisji dla nowych podmiotów) – wartości przypuszczalnie ok. 100-125 mln euro. PGE współpracuje z Państwowym Instytutem Geologicznym w sprawie identyfikacji składowisk dla Bełchatowa (w promieniu ok. 100 km). Teren pod budowę instalacji do wychwytu Co2 jest przygotowany. opracowano studia wykonalności, ale realizacja projektu nie będzie łatwa – na razie obiecane finansowanie ze środków zewnętrznych dochodzi do 50 proc. o resztę musi zatroszczyć się spółka. Zarząd niechętnie patrzy na tak duże obciążenie, tym bardziej że cała instalacja może okazać się nieopłacalna. Trwają też prace nad kształtem regulacji dotyczących infrastruktury do transportu Co2 – jak miałaby działać, kto sprawowałby nadzór, kto odpowiadałby za nieprawidłowości. Transport Co2 będzie problematyczny – w Polsce każda inwestycja liniowa napotyka na trudności.

Projekt znajduje się w fazie wstępnej, głównie ze względu na niezamknięte finansowanie. Gdyby udało się go zrealizować, Polska mogłaby się pochwalić osiągnięciami na najwyższym poziomie technicznym. Przedsięwzięcie w Bełchatowie byłoby pierwszym na świecie, w którym udałoby się zatłoczyć tak duże ilości Co2 do pokładów wodonośnych solankowych pod lądem. W takiej skali jeszcze nikt tego nie zrobił. Istniejące alternatywy dla CCS wiążą się ze znacznym obniżeniem zużycia węgla w Polsce. To właściwie tylko odnawialne źródła energii, elektrownie atomowe i zwiększenie zużycia gazu (potencjalnie, w przyszłości niekonwencjonalnego). Dlatego CCS jest szansą dla polskiej energetyki, która jeszcze przez lata będzie w dużej mierze oparta na węglu.

W przypadku spalania w atmosferze wzbogaconej w tlen (oxy-combustion) skuteczność wychwytu ma osiągnąć 100 proc. Usunięty ze spalin czy paliwa gaz musi zostać zatłoczony pod ziemię. To rozwiązanie wciąż ma wielu przeciwni-ków obawiających się negatywnych skutków takiej formy magazynowania (pojawiły się m.in. doniesienia, że może pogarszać jakość wody). CCS to wyłącznie koszty – raporty światowych instytucji nie pozostawiają złudzeń. Według Global CCS Institute koszty elektryczności w elektrowniach wyposażonych w instalacje CCS mogą być o 39-78 proc. wyższe (w porównaniu z blokami bez CCS). Międzyrządowy Zespół ds. Zmian Klimatu (Intergovern-mental Panel on Climate Change, IPCC) przewiduje wzrost kosztów nawet o ponad 90 proc. Zespół Petera Viebahna z Potsdam Institute for Climate Impact Research określa wzrost na 50 proc., a według naukowców z MIT wyniesie on od 27 (IGCC) do 60 proc.

(nadkrytyczne bloki węglowe). Badacze z Belfer Center for Science and Interna-tional affairs (Harvard University) sta- wiają na wzrost kosztów o 50 dol./MWh. Z opisanych scenariuszy wynika, że przy obecnym stanie technologii CCS nie ma ekonomicznego uzasadnienia.

alternatywy dla CCS?Dechema, niemieckie stowarzyszenie instytucji i specjalistów od inżynierii chemicznej oraz biotechnologii, podkreśla, że samo magazynowanie Co2 nie wnosi żadnej wartości dodanej. Dlatego rozważa się możliwości utylizacji dwutlenku węgla w proce-sach biologicznych, mineralizacji nieorganicznej, sztucznej fotosyntezy oraz wykorzystania do produkcji paliw (np. metanolu) czy tworzyw sztucz-nych. Co2 stosuje się do wytwarzania amoniaku czy aspiryny. Mógłby też wesprzeć odnawialne źródła energii – kierunek poszukiwań to glony, które fotosyntezę najefektywniej prowadzą

przy stężeniu Co2 w atmosferze na poziomie 23 proc. (pochłaniają gaz, a same stają się biomasą). Problem to konieczność odpowiedniego nasłonecznienia i duża powierzchnia zajmowana przez takie instalacje. Co więcej, według ekspertów z Deche-ma, nawet przy wprowadzeniu nowych rozwiązań na szeroką skalę, jesteśmy w stanie zutylizować zaledwie 1 proc. globalnej emisji Co2 w ramach konwersji na produkty chemiczne i ok. 10 proc. przetworzyć na paliwa. Ponadto wszystkie te rozwiązania wymagają lat badań i nie rozwiązują problemu wysokich kosztów wychwyty-wania dwutlenku węgla (choć poten-cjalnie mogą je obniżyć). Na razie wiadomo tylko, jakie są kierunki poszu-kiwań nowych, lepszych rozwiązań. Najważniejszym postulatem jest obniżenie kosztów procesów CCS, a w dalszej kolejności podjęcie próby wykorzystania przynajmniej części wychwyconego dwutlenku węgla.

W KoNTEKŚCIE ZNaCZENIa WęGLa W STRUKTURZE WyTWaRZaNIa ENERGII Na ŚWIECIE, TECHNoLoGIa CCS (CaRBoN CaPTURE aND SToRaGE) WyDaJE SIę JEDNyM Z KLUCZoWyCH ELEMENTóW, KTóRE PoZWoLą Na RaDyKaLNE oBNIżENIE EMISJI DWUTLENKU WęGLa W DRoDZE Do BUDoWy NISKoEMISyJNEJ GoSPoDaRKI

agaTa hiNC szEf ProjEkTu

„niskoEMisyjnA gosPodArkA”,

dEMosEuroPA – cEnTruM sTrATEgii EuroPEjskiEj

enerGia inaczej Polska Energia 3/4 (29/30) 2011

28

foTo

: Ea

ST N

EWS

Na oceanicznej huśtawce ToNąCa aUSTRaLIa, WySUSZoNE CHINy I afRyKa WSCHoDNIa. W CIąGU KILKU oSTaTNICH MIESIęCy PRZEZ NaSZ GLoB PRZEToCZyła SIę faLa SKRaJNEJ PoGoDy. To WSZySTKo WINa RóWNIKoWEGo PaCyfIKU – NaJBaRDZIEJ ENERGETyCZNEGo aKWENU KULI ZIEMSKIEJ

Zaczęło się późną wiosną zeszłego roku w pobliżu Peru i Ekwadoru. Tempera-tura wody oceanicznej nagle spadła. Wczesnym latem była już znacznie poniżej normy. Stało się jasne: nadciąga La Ninia. Najpierw poczuł jej moc leżący po drugiej stronie globu Pakistan. Pod koniec lipca 2010 r. katastrofalne ulewy zalały jedną piątą tego kraju. W niektórych miejscach w ciągu dwóch dni spadło 40 cm deszczu – dwie trzecie tego, co w Polsce przez cały rok. Deszczowe chmury dotarły nawet nad Półwysep arabski – w omanie i Zjednoczo-nych Emiratach arabskich od dawna nie było tylu ulew latem.

Czasem deszcz... Na potęgę lało również w Chinach. Podczas wielkich ulew w lipcu i sierpniu zeszłego roku do gigantycznego sztucznego zbiorni-ka na Jangcy, zamkniętego największą na świecie tamą zwaną Zaporą Trzech Przeło-mów, wpływało 70 tys. m sześc. wody na sekundę, czyli jakieś siedemdziesiąt Wi-seł. Poziom wody podnosił się w tempie pięć metrów na dobę. Był to pierwszy chrzest bojowy monstrualnej zapory, którą zbudowano między innymi po to, by chro-nić Nizinę Chińską przed katastrofalnymi wylewami jednej z największych rzek świa-ta (gorzej, że Jangcy naniosła też do zbior-nika mnóstwo śmieci tworzących warstwę o grubości ponad pół metra). Naukowcy wymyślili ćwierć wieku temu na-zwę La Ninia, czyli po hiszpańsku „dziew-

czynka”, na opisanie zjawiska, które jest odwrotnością innego, lepiej znanego – El Ninio („chłopiec”). oba pojawiają się ryt-micznie, choć nie jest to rytm regularny, na równikowym Pacyfiku. „Chłopczyk” jest jednak lepiej znany na świecie. odwiedzi-ny El Ninio wiązano bowiem ze spektaku-larnymi katastrofami u wybrzeży ameryki Południowej: zagładą ptaków i zwierząt morskich, masowo umierających z powodu braku pokarmu, wielkimi ulewami nawie-dzającymi Peru i Ekwador, wreszcie upad-kiem rybołówstwa w tych krajach. Tym razem jednak to niedoceniana wcześniej „dziew-czynka” postanowiła pokazać wszystkim, że potrafi być dokuczliwa.We wrześniu wiedziano już, że będzie sil-na. Temperatury na równikowym Pacyfiku w pobliżu kontynentu południowoamery-kańskiego nadal pikowały. Wanna chłod-nej oceanicznej wody z każdym tygodniem powiększała się i przesuwała ku centralnej części oceanu. Cieplejsze wody były pcha-ne w kierunku australii i azji Południowo- -Wschodniej. Tam parowały jak z garnka stojącego na gazie, przekazując gigantycz-ne dawki energii najniższym warstwom at-mosfery. Wkrótce nad azją i australią ufor-mował się głęboki niż atmosferyczny dysponujący całym arsenałem niebez-piecznych zjawisk: nawałnic, burz, huraga-nowych wiatrów. W grudniu La Ninia osiąg-nęła energetyczne maksimum. Jej nisz- czycielską moc odczuła wschodnia aus- tralia. W wielu regionach zanotowano najwyższe w historii pomiarów opady desz-czu. Największa od dekad powódź znisz-czyła stan Queensland z jego stolicą, mi-lionowym Brisbane. Straszliwie padało także w Indonezji, Malezji i na filipinach.

Ciśnieniowe wahadło Znacznie silniejsze niż zwykle deszcze po-jawiły się w południowej afryce, co również przypisano humorom dalekiego Pacyfiku. Naukowcy nie spodziewali się aż takiego impetu „dziewczynki”. Tyle że przewidy-wanie zamiarów oceanu na czas dłuższy niż kilka miesięcy jest niezwykle trudne. Sporządzenie dokładnej prognozy długo-terminowej przekracza możliwości kompu-terów i synoptyków. Podstawowy mecha-nizm znamy już jednak od dawna. Ponad 80 lat temu brytyjski meteorolog Gilbert Walker zauważył, że ciśnienie atmosfe-ryczne ponad tropikalnym Pacyfikiem przypomina wahadło – gdy we wschodniej części oceanu powstaje wyż atmosferycz-ny, to w zachodniej ciśnienie spada. I od-wrotnie. Tę pacyficzną huśtawkę określa się akronimem ENSo (El Ninio/Southern oscillation). Zjawiska El Ninio i La Ninia po-jawiają się, gdy huśtawka przyjmuje jedną ze skrajnych pozycji.

Czasem słońce... Na liście ostatnich występków „dziewczyn-ki” są także susze. objęły one między inny-mi amerykę Południową (Chile, argentyna, Urugwaj), afrykę Wschodnią (Kenia, Soma-lia i Tanzania) oraz zimą Chiny. Nie jest jed-nak jasne, czy do wszystkich tych nie-szczęść Pacyfik przyczynił się w równym stopniu. Na przykład afryka Wschodnia walczy z suszą od lat. Taka jest ta „dziew-czynka”. Wyolbrzymia zjawiska naturalne: nasila deszcze monsunowe, pogłębia su-sze, prawdopodobnie zwiększa też częs-tość huraganów atlantyckich. Czy mogła mieć również wpływ na pogodę poza strefą międzyzwrotnikową? Meteorolodzy próbują

aNDrzej hołDySpublicysta „Wiedzy i życia”

2011Cyklon yasi, określony jako „dziecko” El Ninio, zbliżył się do wybrzeży Australii (zdj. sat. z lewej). 3 lutego zrujnował stan Queensland (zdj. z prawej).fo

To: a

RC

29

foTo

: fo

RUM

śledzić takie odległe zależności zwane tele-koneksjami, ale niełatwo ustalić, co tu od czego zależy. Generalnie jednak uważa się, że chłodniejszy wschodni Pacyfik obniża trochę temperaturę na całym globie, choć jak to dokładnie robi i czy zjawisko to miało wpływ na przykład na mroźny początek zimy u nas, nie wiadomo. W połowie lutego La Ninia zaczęła odwrót. Czy zniknie za dwa, trzy miesiące? a kto to wie? Do wyboru są następujące scenariu-

2010-2011Susza w Chinach Badania meteorologiczne nie potwierdziły dotąd, że trwająca od października 2010 r. dramatyczna susza w Chinach wywołana została przez naszą „dziewczynkę”, ale nie można tego wykluczyć.

Żród

ło: T

opex

/Pos

eido

n

sze. Pierwszy: huśtawka trochę się uspo-koi i wszystko powróci do normy. Drugi: La Ninia jeszcze raz pojawi się jesienią, jak to zdarzało się w latach 1983-1985 i 1998- -2000. Trzeci: po roku przerwy na oceanie ponownie zamelduje się El Ninio. Ten ostat-ni wariant potwierdzałby obawy tych bada-czy, którzy sądzą, że z powodu zmian kli-matycznych równikowy Pacyfik stanie się niedługo bardziej kapryśny – oscylacje ENSo będą częstsze, a ich zakres wzroś-

nie. Takie przechodzenie oceanu z jednej skrajności w drugą mogłoby nieźle rozhuś-tać pogodę.

„Dziewczynka” na zawsze?ale są i inne projekcje. Według jednej z nich warunki podobne do tych, które te-raz sprowadza od czasu do czasu La Ni-nia, utrwalą się. W ciągu ostatniego pół-wiecza tropikalne wody zachodniego Pacyfiku i wschodniej części oceanu In-dyjskiego ogrzały się bowiem o 0,5 st. C. W tej gigantycznej wannie stale przybywa energii cieplnej, którą karmią się wielkie niże z armiami cyklonów i chmur deszczo-wych. Niczym gigantyczne odkurzacze mogą one coraz intensywniej zasysać po-wietrze ze wschodu i zachodu, pompować je do góry wraz z gigantycznymi ilościami pary wodnej, a następnie wydmuchiwać w kierunku najbliższych lądów. Taka La Ninia – już nie sezonowa, ale obecna na stałe – odbierałaby deszcze wschodniej afryce i pacyficznym regionom ameryki Południowej, a darowałaby je monsuno-wym regionom azji, zsyłając tam tajfuny i cyklony (ale też odganiając widmo suszy i głodu). Jak będzie? Być może jedyny sposób, dzię-ki któremu możemy się tego dowiedzieć, to zbadanie, jak było przed setkami i tysiąca-mi lat. Tu pomocne mogą się okazać bada-nia paleoklimatyczne, czyli mozolne od-twarzanie dawnych temperatur i wielkości deszczów na podstawie analizy słojów drzew, przyrostów stalagmitów w jaski-niach, akumulacji drobnych osadów na dnie jezior czy tempa wzrostu korali. a jeśli chodzi o najbliższą przyszłość, czyli ten rok, trzeba poczekać przynajmniej do po-czątków maja. Wtedy to rozmieszczone w poprzek oceanu Spokojnego przez ame-rykanów i Japończyków boje meteorolo-giczne powinny już poinformować o zamia-rach Pacyfiku na drugie półrocze. Jeśli nadejdzie równie energetyczny El Ninio, można się spodziewać pobicia rekordu średniej temperatury na globie.

Woda morska ogrzana przez el Ninio

Woda morska ochłodzona przez La Ninia

poziom wody morskiej w stosunku do normalnego [cm]

-18 -14 -10 -6 -2 2 6 10 14

el Ninio/La Ninia

FelietOn Polska Energia 3/4 (29/30) 2011

30

Kiedy emocje biorą górę, zaczynają rosnąć klapy na oczach. W pewnej chwili miałem wrażenie, że w Japonii nie było trzęsienia ziemi, nie było tsunami, a jedy-nie ludzie na własne życzenie wywołali niszczycielskiego dżina z butelki. Histeria zbiorowa napędzana przez fałszywych proroków.I nic to, że masa ekspertów przekonuje, tłu-maczy, że przez lata zarówno technologie, jak i standardy bezpieczeństwa osiągnęły kosmiczny poziom. Dosłownie, bo proce-dury w energetyce atomowej są chyba bar-dziej restrykcyjne niż podczas lotów w kos-mos. Wystarczy być przeciwnikiem i już. Nic się nie liczy. agresywna propaganda stara się – często z sukcesem – u postron-nych osób wytworzyć schemat skojarze-niowy: elektrownia jądrowa równa się wiel-ki grzyb po wybuchu bomby atomowej. Choć akurat żaden reaktor (nawet ten z Czarnobyla) nie ma prawa wybuchnąć jak morderczy Little Boy. To nie takie proste. Paradoksalnie, japońska tragedia to jed-nocześnie triumf techniki nuklearnej: sta-re, czterdziestoletnie reaktory przetrzyma-ły trzęsienie ziemi o niespotykanej sile. Systemy chłodzenia poległy po ataku tsu-nami, doszło do pożarów i wybuchów wo-doru tworzącego się w reakcji z rozgrza-nym cyrkonem. owszem, rósł poziom promieniowania, ale jak na skalę wydarzeń to był właściwie incydent. Przy wszystkich stratach, ludzie poradzili sobie dzięki dy-scyplinie i technice. Gdyby, hipotetycznie, porównywalnej siły żywioły zdarzyły się w Polsce, to nie zostałby kamień na kamie-niu. a przecież nie mamy ani jednej elek-trowni atomowej. Szczęśliwie żyjemy w ta-kim obszarze tektonicznym i z dostępem

Fałszywi prorocy w krainie histeriiJESZCZE NIE PoLICZoNo STRaT, JESZCZE JaPońCZyCy NIE oPłaKaLI SWoICH BLISKICH UTRaCoNyCH W NIEDaWNEJ TRaGEDII, a JUż JaK ŚWIaT DłUGI I SZERoKI WySKoCZyły KRZyWoNoSE CZaRoWNICE. W TUMULCIE BęBENKóW I PISZCZałEK aRMII SaTyRóW ZaCZęły RyCZEć: KaTaSTRofa aToMoWa, REaKToRy To Zło, Zło! ZaMKNąć! ZaLać BEToNEM! ZNISZCZyć!

RyS:

aN

DRZ

EJ G

UTK

oW

SKI

WojCieCh kWiNTapublicysta „Businessman.pl”

do tyciego morza, że ani wielkie trzęsienia ziemi, ani 10-metrowa fala tsunami nam nie grożą. Choć i bez tego możemy sobie nawyrządzać szkód ze względu na częste zjawisko, delikatnie to ujmując, zacietrze-wienia mentalnego. W różnych dziedzi-nach. a co do energetyki atomowej: współ-czesne konstrukcje dzieli technologiczna przepaść od archaicznych reaktorów w Ja-

ponii. Zresztą jeżeli na śrubowanie norm bezpieczeństwa wpłynęły głosy oponen-tów technologii, to w tym przypadku nale-żą im się brawa. Gorzej, kiedy usiłują wy-korzystywać emocje, by prowadzić

niezrozumiałą krucjatę. Niezrozumiałą, bo jednocześnie zabiegają o czyste środowi-sko i przeciwdziałanie zmianom klimatycz-nym. a na razie wskazano jeden front: ob-niżenie emisji gazów cieplarnianych. Jeżeli komukolwiek wydaje się, że osiągniemy ten cel jedynie budując instalacje wychwy-tu i magazynowania Co2 oraz rozwijając odnawialne źródła energii, to niech już puknie się w czoło. W skali potrzeb świata – nie ma mowy. Nawet w samej Polsce, gdzie trzeba zastąpić stare bloki energe-tyczne nowymi i jeszcze dołożyć sporo no-wych mocy. Gdzie węgiel będzie miał do-minujący udział w produkcji energii elektrycznej jeszcze długie lata. Tak czy siak, bez paru elektrowni atomowych się nie obędzie.Siła histerii napędzana przez złych proro-ków to codzienność naszej cywilizacji. Gdy zobaczyłem 60 tys. Niemców demonstru-jących przeciw energetyce atomowej, opadły mi ręce. Czego oni chcą? żeby nie było trzęsień, ani tsunami? Ja też chcę i co z tego? Gdy przeczytałem, że niemiecki premier Brandenburgii i władze Berlina li-czą, że Polska zrezygnuje z programu ato-mowego – obśmiałem się jak norka. Co za różnica, czy reaktory będą u nas, czy na Białorusi? żadna. Przyznam, że ucieszyła mnie zdecydowana postawa naszego rzą-du, deklarującego kontynuację planów bu-dowy elektrowni atomowej, i opozycji, któ-ra też wykazała się rozsądkiem. Jasny punkt, szczególnie w porównaniu z reak-cjami władz paru innych krajów.ale cóż, taki jest współczesny świat, że cią-gle mamy się czegoś bać: reaktorów, mo-dyfikowanej żywności, dioksyn, akrylami-dów, ultrafioletu, braku ozonu, braku cukru i wódki sprzedawanej na stacjach benzy-nowych. Dlatego warto sobie czasem przy-pomnieć słowa poety: gdy wieje wiatr hi-storii, ludziom jak pięknym ptakom rosną skrzydła, natomiast trzęsą się portki pęta-kom.

Precz z energią nuklearną!

www.tauron-pe.pl

Najlepsza polska koszykówka

tauron_prasa_A4_v05.indd 1 2010-08-31 17:17:39

Bez nazwy-1 1 2009-12-11 11:47:46