Przygotowanie do sukcesji

LISTOPAD 2012

W Polsce planowanie sukcesji nie cieszy się sporym zainteresowaniem. Wynika to z przyczyn takich jak: nieposiadanie spadkobierców, brak zainteresowania prowadzeniem firmy u potomków i krewnych przedsiębiorcy, braku wiary właściciela w ich umiejętności, chęci sprawiedliwego podziału majątku wśród spadkobierców (łatwiej jest równo podzielić pieniądze niż biznes). Jeśli dochodzi do przekazania biznesu zstępnym decyzje te podejmowane są często pod presją niekorzystnych okoliczności życiowych, co niemal zawsze odbywa się ze szkodą dla przedsiębiorstwa i spadkobierców. Nierzadko jest to powodem kosztownych sporów i zniszczenia relacji rodzinnych. Dyskusje na temat celów życiowych i kwestii rodzinnych należą do niezwykle delikatnych i złożonych. Tym bardziej skomplikowanych, że podejmowane w tym zakresie decyzje nie zawsze są ostateczne. Dodatkowo, właściciele często opóźniają wycofanie się z biznesu, pozostawiając moment przekazania go na bliżej nieokreśloną przyszłość. Kierują się obawą o własne bezpieczeństwo finansowe lub oczekują chwili, kiedy ich spadkobiercy będą gotowi do przejęcia kontroli nad przedsiębiorstwem. W krajach wysoko rozwiniętych właściciele często sporządzają formalne plany sukcesji, które są przemyślaną koncepcją dotyczącą rozdysponowania przedsiębiorstwa. Z badań Grant Thornton International wynika, że takie plany posiada 55% właścicieli. Prawidłowo zaprojektowany i przeprowadzony proces sukcesji umożliwia uzyskanie jak największych korzyści właściciela, przy jednoczesnym zapewnieniu przedsiębiorstwu (z którym właściciel jest zazwyczaj związany emocjonalnie) pewnej przyszłości, zminimalizowaniu obciążeń podatkowych i - co wyjątkowo istotne – utrzymaniu dobrych relacji rodzinnych.

Warto podjąć się tego wyzwania wcześniej i w interesie własnym, rodziny oraz przedsiębiorstwa opracować plan sukcesji. Pracując nad nim, należy być świadomym, że to tylko projekt, który może ulec modyfikacji w wyniku różnych wydarzeń. Plan sukcesji będzie wyglądał inaczej w przypadku właściciela firmy, który właśnie przekroczył 40 rok życia, a jego dzieci jeszcze uczą się w szkole. Zmieni się w kilkanaście lat później, jeśli okaże się, że wśród potomków znajduje się osoba przedsiębiorcza, gotowa wziąć na siebie odpowiedzialność dalszego prowadzenia firmy. Ścieżka przekazania firmy potomkom wymaga starannego przygotowania ich do zarządzania przedsiębiorstwem. Należy umożliwić im zdobycie wiedzy i doświadczenia, postawić w sytuacjach wymagających podejmowania decyzji, ponoszenia za nie odpowiedzialności i uczenia się na własnych błędach i sukcesach. Co jest niezbędne do przygotowania planu sukcesji? Konieczne będą konsultacje z prawnikami, doradcami finansowymi i podatkowymi. Zanim jednak to nastąpi, należy przekonać się, czy zręby planu istnieją już w głowie właściciela.

Wystarczy odpowiedzieć sobie na 10 pytań: 1. Kiedy chcę wycofać się z biznesu? 2. Czy istnieje osoba, której chcę przekazać

przedsiębiorstwo? 3. Jeśli jest to jeden z większej liczby

spadkobierców, czy pozostali poczują się pokrzywdzeni?

4. Czy mój biznes wydzielony jest z majątku prywatnego?

5. Czy zależy mi na tym, aby firma dalej się rozwijała, również beze mnie?

6. Czy istnieje osoba, która może zastąpić mnie w zarządzaniu firmą?

7. Jeśli tak, czego powinna się nauczyć, zanim będzie mogła robić to efektywnie?

8. Jaka jest wartość rynkowa przedsiębiorstwa?

9. Czy znam ewentualnych nabywców przedsiębiorstwa?

10. Jakie będą skutki podatkowe rozważanych wariantów?

Jeżeli znane są odpowiedzi na powyższe pytania, a co więcej, znają je także członkowie rodziny właściciela, oznacza to, że plan sukcesji istnieje. Jeśli tych odpowiedzi brakuje, warto popracować nad znalezieniem odpowiadających wszystkim rozwiązań.

Dane kontaktowe

Kontakt z Grant Thornton w związku z tym dokumentem::

Maciej Richter

Partner Zarządzający,

Doradztwo Gospodarcze

T +48 607 679 096

E maciej.richter@pl.gt.com

Agnieszka Tucholska

Senior Konsultant,

Doradztwo Gospodarcze

T +48 697 890 942

E agnieszka.tucholska@pl.gt.com

© 2012 Grant Thornton. Wszelkie prawa zastrzeżone. 5

www.GrantThornton.pl Grant Thornton Frąckowiak Sp. z o.o. Sp. k. Malta Office Park, Bud. F, ul. Abpa A. Baraniaka 88, 61-131 Poznań NIP: 778-14-76-013, REGON: 301591100 Sąd Rejonowy Poznań – Nowe Miasto i Wilda w Poznaniu VIII Wydział Gospodarczy Krajowego Rejestru Sądowego, KRS 369868