gitara ak

Tomasz Hajduk

Jeœli pprzyjrzeæ ssiê bbli¿ej ddyskografii kka¿de-go zz najwiêkszych ggitarzystów œœwiata,nietrudno zzauwa¿yæ, ¿¿e kka¿dy zz nichwzi¹³ kkiedyœ pprzynajmniej rraz ddo rrêki ggita-rê aakustyczn¹ ii nagra³ pprzy jjej ppomocykilka uutworów. JJeœli nnie mmasz jjeszczeakustyka ww swoim ggitarowym aarsenale,najwy¿sza ppora bby oo nim ppomyœleæ!

Nagrywanie sygnału gitary akustycznej wyma-ga trochę innego podejścia do tematu niż ma tomiejsce w przypadku gitary elektrycznej. O ilebrzmienie gitary elektrycznej zależy od wielu róż-nych czynników – rodzaju wzmacniacza, użytychefektów itd., o tyle na finalne brzmienie gitaryakustycznej w nagraniu wpływa przede wszyst-kim sam instrument – jego jakość i brzmienie. Tood jakości gitary zależy w dużej mierze jakośćścieżek, jakie jesteśmy w stanie uzyskać po jej na-

graniu. Zauważmy, że mając nawet przeciętną gi-tarę elektryczną jesteśmy w stanie uzyskać po-prawną, często nieźle brzmiącą ścieżkę gitarową.Jednak dysponując tylko lichym (czyt. tanim bądźbardzo wysłużonym) akustykiem, nigdy nie udasię uzyskać profesjonalnego rezultatu. Efekt na-grania może być co najwyżej ledwie zadowalają-cy, a najczęściej jest tak samo lichy bądź „bardzowysłużony” jak sama gitara. Oczywiście ktoś po-wie w tej chwili, że można znaleźć nagrania,w których brzmienie taniej, rozstrojonej gitaryakustycznej jest największym atutem (np. w ka-wałku Becka pt. „Looser”, który to utwór Becknagrał podobno w komórce przy domu, na sta-rym sprzęcie), lecz umówmy się, że jest to efektzamierzony przez artystę, który w takim wypad-ku celowo używa starego instrumentu do na-grań. W tym artykule skupimy się na tym, jakuzyskać najlepsze, klarowne i czytelne brzmienie„akustyka” w nagraniach i na tym, czego będzie-my do tego celu potrzebować.

Gitara akustyczna w miksieGitara akustyczna różni się od gitary elek-

trycznej tym, że jej sygnał w nagraniach jest du-żo słabszy, nie posiada takiej energii jak dźwiękgitary ze wzmacniacza, przez co sygnał taki czę-sto nie może przebić się przez inne dźwiękiw bardziej gęstych miksach. Dźwiękom gitaryakustycznej z zakresu wysokich i średnich to-nów zazwyczaj czegoś brakuje podczas miksui trzeba się sporo namęczyć, aby uzyskać kla-rowne, przebijające się w całości, a jednocześnienieagresywne brzmienie. Co gorsza, niższe tonysygnału gitar akustycznych również są źródłemwielu kłopotów, zwłaszcza w temacie buczenia,dudnienia czy rezonowania niepożądanych czę-stotliwości. Nie jest więc rzeczą prostą uzyska-nie idealnego brzmienia gitary akustycznejw nagraniach. Jest to dużo łatwiejsze wtedy, gdymamy do czynienia z nagraniami o sporej ilościprzestrzeni w miksie i wtedy, gdy gitara jest in-strumentem solowym. Warto o tym pomyśleć

88 EEssttrraaddaa ii SSttuuddiioo •• mmaajj 22000066

TECHNOLOGIA Gitara akustyczna w naszym studiu

GGiittaarraa aakkuussttyycczznnaaww nnaasszzyymm ssttuuddiiuu

Gitara akustyczna w naszym studiu_psm.qxd 2006-04-25 10:36 Page 88

wcześniej, aranżując utwory we właściwy spo-sób, tak by nasz „akustyk” miał dla siebie jaknajwięcej miejsca wśród innych instrumentów.

Trochê historiiJeśli chodzi o rodzaj brzmienia w nagraniach,

dźwięki gitar akustycznych zmieniały się trochęna przestrzeni lat. We wczesnych latach 70. do-minowało brzmienie ciepłe, masywne, by niepowiedzieć tłuste, wydobywane z gitar o dużychpudłach rezonansowych, takich jak gitary typujumbo marek Gibson czy Martin. Można takiebrzmienie znaleźć w nagraniach AmerykanówJamesa Taylora czy Neila Younga z tamtych lat.Trochę później przyszła moda na ostrzejszebrzmienie, uzyskane z mniejszych wymiarowoinstrumentów, a prekursorem takiego rodzajubrzmienia był John Lennon. W latach 80. dwu-dziestego wieku przyszła moda na brzmienieakustyków typu Ovation, czyli niemal bezrezonansu pudła gitary, tak by słyszalnybył właściwie dźwięk z samych strun. Odczasów koncertów MTV Unpluggedi rewolucji grunge w latach 90. zaob-serwować możemy powrót do szerokichi masywnych brzmień gitar akustycznych.Co ciekawe, w dzisiejszych czasach pełnebrzmienie gitar akustycznych jest wyjątko-wo modne i używane przez wielu wykonaw-ców prezentujących rozmaite style muzycz-ne, od disco po death metal.

Akustyka tanio kupiê!Nie powiem nic nowego, jeśli napiszę, że

kupując gitarę akustyczną nie należyoszczędzać. Im lepsza gitara, tym lepszebrzmienie. Wybierając instrument na pewnonie warto rzucać się na najtańsze na rynkumodele nieznanych producentów.Warto pomyśleć o markowychgitarach takich wytwórców,którzy mają doświadczeniew produkcji gitar akustycz-nych i od lat proponują różnemodele do wyboru. Wśród gi-tar z produkcji seryjnej możnaznaleźć zarówno instrumen-ty tańsze, dla początkują-cych muzyków, jak i mo-dele z najwyższej półkiprzeznaczone dla pro-fesjonalistów. Sądzę,że producentomo uznanej na rynkumarce, takim jak np.Gibson (Epiphone),Fender, Yamaha, Iba-nez czy Martin napewno można zaufać.Można zaufać teżmniejszym manufak-turom (np. produkują-ca wyborne gitary cze-

ska firma Furch), specjalizującym się wyłączniew produkcji gitar na zamówienie lub produkują-cym określoną ilość instrumentów rocznie. In-strumenty od lutników robiących gitary na za-mówienie mogą słono kosztować, często kilka-krotnie więcej niż gitary z produkcji seryjnej,lecz w takim wypadku mamy pewność, że ele-menty, z których takie gitary powstają, będąwzorowo dobrane pod kątem końcowegobrzmienia. Wybór zależy od grubości naszychportfeli.

Niezłym pomysłem jest kupno instrumentuużywanego. Taka gitara na pewno będzie tań-sza niż nowa. Jest w tym jeszcze jedna, istotnazaleta. Gitara z drugiej ręki, najlepiej ok. dwulet-nia, będzie już trochę „ograna”. Jej drewno na-brało charakteru i gitara może mieć ciekawszebrzmienie niż nowa. Drewno nowej, nieużywa-nej nigdy gitary akustycznej będzie przez jakiś

czas jeszcze pracować i dojrzewać pod palca-mi zanim instrument nabierze charakteru.Jeśli myślimy o instrumencie używanym,to szukajmy jednak najwyżej paroletniego,gdyż w przypadku gitar akustycznych nie

sprawdza się zasada odnosząca się do skrzy-piec, że im starszy instrument, tym lepszy. Gi-tary zaczynają tracić swoje właściwościbrzmieniowe po jakimś czasie, szczególniemodele gitar klasycznych zgrywają się dośćszybko. Nie warto więc kupować zabytków,chyba że tylko po to, by powiesić stare pudłona ścianie dla ozdoby.

Rodzaje gitarDecydując się na gitarę akustyczną może-

my wybierać wśród kilku ich rodzajów. Jakąwybrać dla siebie gitarę? A oto krótka charak-terystyka.

Najpopularniejszym, najczęściej używanymrodzajem są gitary sześciostrunowe, wyposażo-ne w struny stalowe. Charakteryzują się ja-

snym, głośnym i dosyć twardymbrzmieniem. Instrumenty, któremożna znaleźć dziś w sklepach,wywodzą się w prostej linii od in-strumentów, na jakich grali przedlaty bluesmani na południu Sta-nów Zjednoczonych, a ichwspółczesny kształt pochodziod gitar, jakie zaczęto kon-

struować na początkudwudziestego wieku.

Następnym rodzajemgitar akustycznych są gi-tary dwunastostrunowe.Zawitały one w latach 20.do Ameryki z Meksyku.Pierwszą, najbardziejwówczas znaną markątych gitar była Stella, zaśokres największej popu-larności tego typu gitarprzypadł na w lata 60.

EEssttrraaddaa ii SSttuuddiioo •• mmaajj 22000066

Mo¿e to zabrzmi trywialnie, ale do uzyskania dobrego nagra-nia gitary akustycznej bêdziemy potrzebowaæ przede wszyst-kim... dobrego instrumentu. Bez niego, odpowiednio ustawio-nego i dostrojonego, na nic siê zdadz¹ nawet najbardziej wy-myœlne techniki mikrofonowe.


90 EEssttrraaddaa ii SSttuuddiioo •• mmaajj 22000055


i 70., kiedy swoje triumfy na świecie od-nosiła muzyka folk. Gitary dwunastostru-nowe charakteryzują się pełnym, zdwojo-nym i szerokim brzmieniem. Zazwyczajciekawie wypadają w nagraniach, szcze-gólnie w partiach rytmicznych. Jedynymmankamentem gitar dwunastostruno-wych jest to, że trzeba taką gitarę naj-pierw perfekcyjnie nastroić, aby właściwiezagrała, a później często sprawdzać jejstrój. Jednak jak twierdzą użytkownicy,ten wysiłek wart jest zachodu.

Gitary klasyczne, te używane np. przezmuzyków flamenco, charakteryzuje ła-godniejsze, miękkie brzmienie. Kiedyśstruny do nich wykonywano z jelit zwie-rząt i z włókien bawełny owiniętych sta-lową nitką. Później struny do tego typugitar zaczęto produkować z nylonu, któryokazał się dużo lepszym materiałem za-równo od strony brzmieniowej, jaki w kwestiach utrzymania stroju. Gitaryklasyczne dobrze wypadają we wszelkie-go typu hiszpańskich zagrywkach, leczchyba najlepiej sprawdzają się w partiachsolowych. Szczególnie, gdy w utworzejest dużo przestrzeni gitara klasycznamoże nadać mu niepowtarzalnego cha-rakteru, ciepła i zmysłowości.

Ostatnim, popularnym rodzajem gitarakustycznych są gitary rezonatorowe, np.typu Dobro. Wyposażone są w specjalnymetalowy mostek, który przenosi wibracjestrun do aluminiowego rezonatoraumieszczonego w korpusie gitary. Korpu-sy tych gitar wykonane są z metalu bądźdrewna. Dzięki takiej konstrukcji gitary

charakteryzują się głośnym, oryginalnym,brzęczącym dźwiękiem. Używa się ichczęsto w muzyce country, a także do gra-nia bluesa. Do gitar rezonatorowych nale-żą trzymane poziomo gitary hawajskie,na których gra się techniką slide.

Akcesoria – struny i tunerGdy wybierzemy właściwą gitarę,

przygotowując się do nagrań warto pa-miętać o kilku istotnych rzeczach. Jednaz tych rzeczy to struny. Jakich strun uży-wać przy nagrywaniu? Odpowiedź jestprosta. Nowych. Najważniejsze, by stru-ny były świeże. Jeśli nie wyjęte prostoz opakowania, to takie, które nie straciłyjeszcze tej typowej dla nowych strunświeżości i wigoru. Struny (nie tylko dogitar akustycznych) dosyć szybko tracąswój charakterystyczny blask i rezonansjaki towarzyszy grze na dopiero co zało-żonym komplecie. O ile w przypadku gi-tar elektrycznych (szczególnie basowych)ta „połyskliwa” świeżość strun nie za-wsze jest sprawą pożądaną, różnicęw brzmieniu strun gitary akustycznej lubklasycznej słychać w nagraniach od ra-zu. Ktoś wpadnie w tym momencie napomysł, że przecież nowe struny nie bę-dą trzymać od razu idealnie stroju. Toprawda. Struny potrzebują trochę czasuby właściwie się rozciągnąć i dopasowaćdo instrumentu. Dlatego warto zakłada-jąc struny, a także zaraz po założeniurozciągnąć je ręcznie. Można nowe stru-ny trochę pomęczyć naciągając (tak, byich nie pozrywać) i poprawiając strój na

bieżąco, do momentu aż gitara będzieten strój poprawnie trzymać.

Jeśli chodzi o struny i kwestię nagry-wania, zwróciłbym wszystkim uwagę najeszcze jeden istotny szczegół. Mianowi-cie na to, by przyciąć końcówki strunprzy główkach kluczy, na które struny sąnawinięte. Ta niepozorna i zajmującaprzecież tylko chwilę czynność możeoszczędzić nam później dużo czasu. Nieobcięte, dłuższe i wystające końcówkistrun mogą przy nagraniach obijać sięo główkę albo o siebie i powodować nie-potrzebne odgłosy, przydźwięki czy na-wet brzęczenie.

Porządny tuner, inaczej stroik, jest ko-lejną obowiązkową rzeczą dla nagrywają-cego gitarzysty. Oczywiście wszyscy wie-dzą, że idealne nastrojenie gitary to obo-wiązek każdego gitarzysty przed grą. Topodstawa. Lecz nastrojenie gitary przednagraniem nie wystarczy. Pamiętaj, abyużywać tunera przed każdym kolejnympodejściem. Tak robią zawodowcy. Jeżelizagrasz coś fenomenalnego na gitarze,a okaże się, że jedna struna nie stroiła doinnych i ścieżka nadaje się do kosza, mo-żesz się długo z tego nie otrząsnąć. Gdyposiadasz tuner wyposażony w mikrofon,to strojenie gitary co parę minut, z tymżetunerem na kolanach może być trochęniewygodne. Na szczęście, wymyślonojuż tunery, które można przykleić do de-ski instrumentu. W sprzedaży są takżegitary elektroakustyczne (patrz niżej) wy-posażone we własny tuner. Jeżeli poważ-nie traktujesz grę na gitarze zainwestujw taki instrument.

Aby strojenie nie było tylko koszmaremwspomnijmy jeszcze o innym aspekcie.Można poeksperymentować z ciekawymstrojeniem gitary, nie ograniczając się wy-łącznie do stroju od e do E. Jeżeli nie wpa-dłeś na taki pomysł wcześniej, wypróbujkoniecznie stroje otwarte lub z przestrojo-ną jedną czy dwoma strunami. Może od-kryjesz jakiś wyjątkowo interesujący ro-dzaj strojenia? Takie nowe dźwięki szale-nie korzystnie brzmią właśnie na gitarzeakustycznej. Gdy znajdziesz nowy strój,zobaczysz ile fajnych pomysłów muzycz-nych od razu wpadnie ci do głowy i jakposzerzy się dźwiękowy horyzont!

Co jeszcze przydatne będzie z akceso-riów nagrywającemu gitarzyście? Może po-myśl o podstawce pod nogę – jeżeli nagry-wasz na siedząco. Pasek do gitary i ulubio-ną kostkę na pewno każdy już posiada.

S³uchamy najlepszych

W historii muzyki popularnejznajdziemy mnóstwo wybor-nych utworów, w którychprym wiod¹ gitary akustycz-ne graj¹ce zarówno w pod-k³adzie jak i solo. A oto kil-ka przyk³adów z dyskografiinajlepszych, które koniecz-nie trzeba poznaæ, jeœli pla-nujemy z³apaæ za gitarêakustyczn¹.

The Beatles – „Blackbird”.Piosenka z Bia³ego Albumu za-œpiewana jest przez PaulaMcCartneya tylko z towarzysze-niem gitary akustycznej i ryt-mem wybijanym za pomoc¹niezidentyfikowanego przed-miotu imituj¹cego pukaniew drzewo. Na koñcu dochodz¹jeszcze odg³osy tytu³owegoptaszka. Inny ciekawy kawa³ekBeatlesów z akustykiem w rolig³ównej to „Norwegian Wood(This Bird Has Flown)”, w któ-rym gitara akustyczna (kana³prawy) tworzy podk³ad na spó³-kê z sitarem (kana³ lewy). Dotego dochodz¹ jeszcze dŸwiêkitamburynu, który zawsze ideal-nie komponuje siê z brzmie-niem gitary akustycznej. Wartoo tym pamiêtaæ, tak jak i o tym,¿e utwory Beatlesów to kopal-nia przebojów, w wiêkszoœciskomponowanych w³aœnie nazwyk³ym „pudle”.

Rolling Stones – „As TearsGo By”. Trochê ta gitara dwu-nastostrunowa nie stroi Stone-som w tym utworze... Mo¿e KeithRichards za mocno przyciska³struny do gryfu? Mo¿e mia³ z³ydzieñ? Mimo to wysz³a im ca³-kiem zgrabna ballada.

Pink Floyd – „Wish You WereHere”. Czy jest ktoœ, kto niezna tego utworu? Temat prze-wodni i solówka na akustykudublowana g³osem to cudnymajstersztyk A.D. 1975 w wy-konaniu Davida Gilmoura.

>>>

Podczas nagrywania gitary akustycznej rzecz¹, którejnie mo¿na pomin¹æ jest pomieszczenie, w którym do-konujemy rejestracji. Tutaj regu³a jest prosta – jeœliw danym pomieszczeniu gitara brzmi dobrze, to naszenagranie nie mo¿e wypaœæ Ÿle.


PickupyPodczas zakupu gitary można wziąć pod

uwagę modele wyposażone w układ elektronicz-ny. Rozwiązanie to jest nawet wskazane, jeśliwystępujesz z gitarą na żywo. Wówczas wystar-czy wpiąć do gitary kabel i przez DI-box podaćsygnał bezpośrednio do miksera. Większość gi-tar akustycznych nie jest na tyle głośna, byz pozytywnym rezultatem nagłośnić je na żywoza pomocą mikrofonu. Jeżeli twoja gitara nie po-siada zainstalowanej w środku elektroniki, czyliprzetwornika piezoelektrycznego z przedwzmac-niaczem, korektorem i wyjściem jack, nie będziezłym pomysłem wyposażenie akustyka w jakiśpickup. Powinien to być specjalny przetwornikdo gitar akustycznych lub klasycznych. Na ryn-ku jest dostępna cała gama takich pickupów, odnajtańszych do bardzo drogich, więc nie ma kło-potu z dobraniem właściwego modelu.

Lecz tutaj uwaga – w przypadku nagrań za-zwyczaj o wiele lepiej sprawdza się rejestracja śla-dów za pomocą mikrofonów. Nagrania sygnałupochodzącego z przetwornika zamontowanegow gitarze akustycznej trudno uznać za idealnez takiej przyczyny, że sygnał jest raczej płaskii emanuje zbyt wyeksponowanym środkiem pa-sma. Nic jednak nie stoi na przeszkodzie, byzmiksować w nagraniu oba rodzaje sygnału, do-bierając właściwe proporcje do momentu uzyska-nia satysfakcjonującego nas brzmienia.

Alternatywnym rozwiązaniem przy nagrywa-niu – jeśli ktoś nie ma pickupów w gitarze i niechce w nie inwestować – jest przepuszczenie sy-gnału gitary (nawet już nagranej) przez odpo-wiednio ustawiony wzmacniacz gitarowy. Takidodatkowy ślad ujęty z „piecyka” doda w mik-sie głębi partii gitary. Wzmacniacz dla gitarakustycznych będzie w tym przypadku najlep-szym wyborem.

Jeszcze innym rozwiązaniem, o którym kilkalat temu nikt by nawet nie pomyślał, jest zakupktórejś z gitar firmy Line 6 typu Variax. Zarów-no model Acoustic jak i Variax „elektryczny”oferują symulację brzmień najlepszych gitar

akustycznych, m.in. Gibson i Martin. Jakość sy-mulowanego brzmienia zostawiam każdemu dowłasnej oceny. Sam byłem pozytywnie zasko-czony jakością nagranych w ten sposób gitar.

OtoczenieAby nie było znowu tak łatwo, pomówmy

o pomieszczeniu, w którym będziesz nagrywaćgitarę. Obok brzmienia samej gitary, odpowiedźpomieszczenia jest sprawą nader istotną. Nie masensu nagrywanie gitar akustycznych w komplet-nie wytłumionym studiu lub w małym pokoikuz szafą na głowie. Nagranie straci charakter.Spróbuj znaleźć do tego trochę przestrzeni. Z dru-giej strony, zbyt duży pogłos może zdominowaćcharakter nagranej ścieżki. Poszukaj takiegomiejsca, w którym odpowiedź otoczenia jest naj-lepsza. Czym się kierować? Własnym słuchem– gitara w takim właściwym miejscu po prostuzabrzmi. Jeśli masz problem z ustaleniem właści-wego miejsca, posłuż się nagraniem referencyj-nym. Znajdź utwór z właściwym brzmieniemi szukaj takich samych ustawień u siebie.

Choć nie należy przesadzać z ustawieniamiekstremalnymi to, jeżeli masz taką możliwość,w poszukiwaniu idealnego miejsca wypróbuj tak-że skrajne rozwiązania. Może masz możliwośćnagrywania gitary na jakiś dużych schodach, czyw przestronnym holu z dużym pogłosem? A mo-że w opuszczonym, starym teatrze? Nie od rzeczybędzie też wypróbowanie wyłożonej glazurą ła-zienki... Sprawdź takie miejsca. Może okazać się,że z dwoma mikrofonami – jednym przy gitarze,a drugim w głębi pomieszczenia, uda się nagraćniesamowicie brzmiącą ścieżkę. A skoro już mó-wimy o mikrofonach...

MikrofonyDobierając mikrofony do nagrania gitary aku-

stycznej trzeba pamiętać, że wybór będzie zupeł-nie inny niż w przypadku gitar elektrycznych.Sygnał gitary akustycznej zawiera w sobie wielesubtelnych bądź cichych elementów, które wy-eksponuje w nagraniu tylko najlepszy mikrofon.


1Je¿eli u¿ywamy jednego mikrofonu, to nale¿y go ustawiæw odleg³oœci 10-40cm od pud³a gitary. Mikrofon powi-nien znajdowaæ siê na wprost instrumentu, w dobranym

doœwiadczalnie (trzeba go przesuwaæ wzd³u¿ gitary, odotworu rezonansowego w kierunku g³ówki) miejscu, w któ-rym uzyskamy najlepsze brzmienie. Spróbuj na pocz¹tkuustawiæ mikrofon na wysokoœci ok. dwóch progów od otworugitary i pos³uchaj, czy nagrywany sygna³ jest jasny-ciemny, zajasny-za ciemny itd. Zauwa¿, ¿e im bli¿ej otworu rezonanso-wego znajduje siê mikrofon, tym brzmienie w g³oœnikach jestg³êbsze, z wiêksz¹ zawartoœci¹ niskich tonów, a im dalejprzesuwamy go wzd³u¿ gryfu tym barwa dŸwiêku zbieranegoprzez mikrofon staje siê jaœniejsza i „cieñsza”. Przesuniêciemikrofonu od otworu rezonansowego w kierunku mostkasprawi, ¿e barwa stanie siê mniej basowa, bardziej miêkkai z mniejsz¹ iloœci¹ szczegó³ów w sygnale. Innym rozwi¹za-niem jest umocowanie mikrofonu tak, by zbiera³ dŸwiêk pio-nowo od góry, ponad pud³em gitary z wysokoœci ok. 20cm.

2Je¿eli u¿ywamy dwóch mikrofonów do rejestracji,mo¿na je ustawiæ tak, by uzyskaæ efekt stereo. Jedenmikrofon od strony pud³a, drugi od strony gryfu. Mo¿na

te¿ spróbowaæ ustawiæ jeden mikrofon blisko gitary (ok.10cm), a drugi odsun¹æ nieco dalej (1-2m), tak by zbiera³dŸwiêk z otoczenia. W przypadku u¿ycia dwóch lub wiêcejmikrofonów nale¿y sprawdziæ, czy nie wystêpuj¹ miêdzynimi problemy fazowe.

3Luksusowym i daj¹cych szerokie pole do eksperymen-tów w kwestiach brzmienia rozwi¹zaniem, bêdzie na-granie gitary akustycznej na trzy mikrofony. Jeden

przy otworze rezonansowym, a dwa po bokach ustawionew stereo. Jeœli masz kilka mikrofonów do wyboru, wypró-buj ka¿dy z nich w innym ustawieniu.

Na proces ustawiania mikrofonów warto poœwiêciæ maksy-malnie du¿o czasu, do momentu znalezienia optymalnegobrzmienia. Na pewno warto w tej materii eksperymento-waæ. Zaoszczêdzi to nam póŸniej czasu przy miksie. Mi-strzowskim dzia³aniem jest zawsze taki dobór ustawieñ,w efekcie których nic nie trzeba poprawiaæ w miksach aniza pomoc¹ korektora, ani procesorów efektowych. To oczy-wiœcie idea³. Ale czemu nie spróbowaæ siê do niego zbli¿yæ?

Ustawienie mikrofonów



Wszystkie alikwoty, głębię brzmienia do-brego instrumentu, a nawet naszą artyku-lację czy poszum strun pod palcami usły-szymy jedynie wtedy, gdy użyjemy najlep-szego mikrofonu na jaki możemy sobiepozwolić. Właściwym wyborem będzie do-bry mikrofon pojemnościowy. Jest kilkaświetnych modeli, które sprawdzą sięw tym zadaniu – tutaj wybór marek jest

naprawdę szeroki. Jeśli jednak chcesz za-rejestrować bezkompromisowo brzmiącąścieżkę powinieneś poszukać studia na-grań, w którym mają najwyższej klasy torrejestracji i doskonały mikrofon – np.Neumann U47. Ten model zawsze spraw-dzi się przy nagraniu gitary akustycznej.Jeśli sam będziesz kupować mikrofon donagrań, zainwestuj w najlepszy, na jaki

cię stać. Twoja gitara ci za to podziękuje,prezentując najlepszy dźwięk w nagraniu.Dobrą informacją jest to, że dzisiaj możnajuż kupić całkiem przyzwoite egzemplarzechińskich mikrofonów pojemnościowychza kwotę nawet 300 zł (wciąż trudno miw to uwierzyć...).

PreampDobry mikrofon na nic się nie zda, jeśli

nie podłączymy go do dobrego preampu(przedwzmacniacza). Nie ma sensu kupo-wanie drogiego mikrofonu, jeśli dalej nadrodze sygnałowej znajduje się kiepskobrzmiące urządzenie degradujące sygnał.W naszym przypadku dobrym rozwiąza-niem będzie inwestycja w najlepszy pre-amp, na jaki nas stać. Jeszcze lepszym po-mysłem może okazać się w tzw. channelstrip, czyli urządzenie posiadające na po-kładzie zarówno przedwzmacniacz jaki kompresor oraz korektor barwy dźwięku.Można też użyć osobnych urządzeń dowstępnej obróbki sygnału, czyli dedyko-wanego kompresora i korektora, albo ob-robić sygnał po nagraniu w komputerze.

Wstêpna obróbkaGitara akustyczna, szczególnie przy na-

grywaniu przez mikrofon, zdradza skłon-ność do rezonowania pewnych częstotli-wości. Kłopoty mogą wystąpić w okoli-cach 120Hz oraz 200-250Hz. Można tenproblem zlikwidować przed podaniem sy-gnału do rejestratora. Jeżeli posiadamy ja-kieś sprytne urządzenie z serii tych,

>>>S³uchamy najlepszych

Pat Metheny. W przypadkuPata Metheny trudno wymieniæjeden konkretny utwór, gdy¿ca³a dyskografia tego artystyto wspania³a podró¿ przezbrzmienia, tak¿e akustyczne.Nikt, tak jak on, nie potrafiopowiadaæ historii przy u¿yciugitary. Jeden utwór? Niech bê-dzie to „Sueno Con Mexico”z p³yty Works Vol.1.

David Bowie – „Starman”.Na Wyspach Brytyjskich Bowieotoczony jest statusem kultu.Choæ sam najlepszym gitarzy-st¹ wcale nie jest, to dziêki je-go piosenkom, takim jak m.in.„Starman”, po gitary siêgnê³y(i nadal siêgaj¹) ca³e zastêpypóŸniejszych gwiazd, z Radio-head i Coldplay na czele.

Led Zeppelin – „StairwayTo Heaven”. Obowi¹zkowa po-zycja wszystkich, którzy dopierowstêpuj¹ w szeregi gitarzystów.Ka¿dy, kto uczy³ siê tego utworupamiêta te chwile do koñca ¿y-cia. Prawda panowie gitarzyœci?

Oasis – „Wonderwall”. Kie-dyœ gra³o siê na gitarach pio-senki Beatlesów i Stonesów,dziœ gra siê Oasis. Trudno od-mówiæ Noelowi Gallagherowitalentu do melodyjnych piose-nek. Zagrane na gitarze aku-stycznej akordy „Wonderwall”to kolejny w historii rockaschemat, który ka¿dy gitarzystarytmiczny powinien zagraæ na-wet obudzony w œrodku nocy.

Nirvana – „Polly”. Na albu-mie „Nevermind” obok „Polly”jest jeszcze druga ballada za-grana na gitarze akustycznej– „Something In The Way”. Obautwory pokazuj¹, ¿e nie trzebabyæ doskona³ym technicznie,aby przekazywaæ emocje przypomocy szeœciu strun i g³osu.Kurt Cobain potrafi³ to zrobiæjak ma³o kto...

Metallica – „Nothing ElseMatters”. I wszystko jasne...

>>>

Maj¹c gitarê wyposa¿on¹ w przystawkê (pickup), mo¿-na pokusiæ siê o nagranie pochodz¹cego z niej sygna-³u. Nale¿y jednak wzi¹æ pod uwagê fakt, ¿e w wieluprzypadkach jego brzmienie nie dorównuje brzmieniuodpowiednio omikrofonowanego instrumentu.


o których było przed chwilą, bez problemu stłu-mimy kłopotliwe częstotliwości z pomocą korek-tora. Jeżeli właściwie dobraliśmy brzmienie gita-ry, mikrofonów i pomieszczenia, można na koń-cu wstępnych przygotowań przy pomocy nie-znacznej korekcji poprawić pewne niedociągnię-cia przed ostatecznym nagraniem ścieżek. Tutajuwaga dla początkujących realizatorów – jeżeligitara, którą mamy nagrać, nie brzmi przez gło-śniki w reżyserce poprawnie, tak jak byśmychcieli – nie dotykajmy pod żadnym pozorem ko-rektora, by poprawiać kiepskie brzmienie. Wróć-my do początku i starajmy się znaleźć właściweustawienie mikrofonów przy gitarze. Korekcjimożna używać tylko do celów, nazwijmy to, ko-smetycznych. A z drugiej strony – przecież wszy-scy wiedzą, że przy nagrywaniu zasada jest jed-na: nie ma żadnych zasad... Jeśli w taki czy innysposób uzyskamy określony cel brzmieniowy, toczemu mamy tego nie zrobić...?

Inny temat to kompresja. Odradzam nagry-wanie śladów z włączonym kompresorem. Zaw-sze można zastosować lekką kompresję później,podczas miksów do nagranych już ścieżek. Leczjeśli przypadkiem dobierzemy niewłaściwe para-metry i zarejestrujemy ścieżki z błędnym usta-wieniem, nic nie da się później z tym zrobić. Na-wet magiczne wtyczki z ustawieniami typu un-compressor niewiele pomogą.

To samo dotyczy pogłosu. Jeżeli chcemy do-dać do ścieżki gitary pogłosu z jakiegoś urzą-dzenia efektowego, należy zrobić to po nagraniuścieżek. Podczas nagrywania można jedynie po-dać gitarzyście sygnał z małą ilością pogłosu doodsłuchu na słuchawkach, jeżeli sobie tego za-życzy. Niektórym gitarzystom lepiej się graz małą ilością reverbu w odsłuchu.

NagrywaniePodczas nagrywania zadbajmy o właściwy

odsłuch dla gitarzysty na słuchawkach. Wspo-mniany pogłos może pomóc artyście lepiej wy-konać swoje partie, natomiast dla realizatoranajważniejsze jest to, by mikrofony (ustawionena dużą czułość – to gitara akustyczna) niezbierały przesłuchów ze słuchawek. Niektórzygitarzyści lubią nagrywać swoje partie z metro-nomem i to jest spore zagrożenie dla realizatora.Spróbujmy tak dobrać głośność kliku w słu-chawkach gitarzysty, aby nie przedostawał siędo nagrania. Aby zminimalizować problem

przesłuchów stosujmy słuchawki zamknięte,szczelnie przylegające do głowy.

Inne pytanie, jakie może się komuś tutaj nasu-nąć, brzmi: czy lepiej nagrywać gitary akustycznew domenie analogowej czy cyfrowej? W dzisiej-szych czasach najlepszym wyborem jest oczywi-ście nagrywanie gitar akustycznych w domeniecyfrowej. Koniecznie z najwyższą, dostępnąw systemie rozdzielczością. Ustawiając wysokierozdzielczości parametrów nagrywania mamypewność, że nagranie odda całą głębię sygnałuz gitary i otoczenia. Nawet jeżeli ktoś sądzi, iż na-grywanie w domenie analogowej jest z jakiśwzględów lepsze niż na twardych dyskach kom-puterów, nie odnosi się to w żadnym razie do na-grań gitar akustycznych. Nagrywanie na taśmiesprawia, że dźwięk gitar staje się płaski, matowy,traci głębię, a zyskuje tylko trochę szumu i znie-kształceń. W wypadku gitar akustycznych pole-cam nagrania w domenie cyfrowej.

PodsumowanieNagrywając tak szlachetne i niepowtarzalne

brzmieniowo instrumenty, jakimi są gitary aku-styczne i klasyczne, zadbajmy o to, by jakośćdźwięku oraz wszystkich elementów na tę jakośćwpływających była jak najwyższa od początkudo końca. Najlepszy mikrofon lub marka instru-mentu nie pomoże, gdy gitarzysta gra nierównolub nie stroi mu gitara. Cechą charakterystycznąnagrań gitar akustycznych jest to, że jeżeli doko-nane (a przede wszystkim wykonane!) są po-prawnie, słuchanie ich jest dużą przyjemnością.Ale jeżeli nagrania są niedbałe, ucho słuchaczawyłapie od razu amatorskie podejście gitarzystyi realizatora. Najlepiej zachować zdrowe propor-cje pomiędzy doskonałością techniczną a „du-chem” w nagraniu.

Na koniec jeszcze jedna, odrobinę luźniejsza(i nie tak głupia jak może się początkowo wyda-wać) rada dla nagrywających gitarzystów aku-stycznych: podczas nagrań zdejmijcie z siebiecałą biżuterię! Sygnety, pierścienie, wisioryi bransoletki to koszmarne zagrożenie dla na-grywanych ścieżek. Stuki, puki, odgłosy ude-rzeń w gitarę... Można sobie tego oszczędzić,aby nie robić kolejnych podejść. Wystarczy namoment rejestracji zubożyć dopracowany imagei ściągnąć z siebie całe żelastwo. Oczywiście, je-śli ktoś coś takiego na siebie zakłada. Ale to jużtemat na zupełnie inny artykuł. EiiS


Dire Straits – „The Man’s Too Strong”. Dire Straits naok³adce p³yty „Brothers In Arms” za¿yczyli sobie zdjêcia do-k³adnie tej gitary stalowej, na której Mark Knopfler gra wewspomnianym kawa³ku. Oryginalne podejœcie do brzmieniaakustycznego Knopfler kontynuuje do dzisiaj na solowychp³ytach.

Mike And Mechanics – „Another Cup Of Coffee”.Wzorcowy pod wzglêdem brzmienia utwór, w którym MikeRutherford u¿ywa akustyka jako gitary rytmicznej. Brzmie-nie instrumentu w dwóch pierwszych zwrotkach mo¿natraktowaæ jako idea³ ustawienia poziomu g³oœnoœci gitaryw stosunku do poziomu wokalu i bêbnów dla muzykipop-rock.

Tracy Chapman – „Fast Car”. Album „Tracy Chapman”,z którego pochodzi ten utwór, to biblia œpiewaków akompa-niuj¹cych sobie gitar¹ akustyczn¹. Gdy mam wymieniæ oso-bê œpiewaj¹c¹ z gitar¹ akustyczn¹, zawsze wymieniam Tra-cy Chapman, zaraz po Bobie Dylanie.

John McLaughlin, Al. Di Meola, Paco De Lucia – „FridayNight In San Francisco”. Efektowny popis umiejêtnoœciw wykonaniu trzech wirtuozów gitary. Pozycja obowi¹zkowadla graj¹cych akustyczne solówki.

Extreme – „More Than Words”. Zespó³ Nuno Bettencurtaprzeszed³ do historii rocka tylko dziêki tej ³adnej, akustycz-nej balladzie. Podobnie jak grupa Paula Gilberta Mr. Big

dziêki kawa³kowi „To Be With You”. Kolejny dowód na to, ¿ewarto czasem zamieniæ gitarê na tak¹ „bez pr¹du”.

Eric Clapton – „Layla” (Unplugged). Wspania³y Eric Slow-hand i jego przebój w drugim wcieleniu. Kto wie, czy to nielepsza wersja ni¿ elektryczny orygina³.

Sting – „Fragile”. Delikatne partie hiszpañskiej gitary z „Fra-gile”, to wzór brzmienia tego typu dla utworów z gatunku pop.

Steve Vai – „Still My Bleedeng Heart”. Steve Vai, choæ nakoñcu, to wcale nie jako ostatni. W rockowym przeboju, takjak tylko on to potrafi, ¿ongluje gitarami, serwuj¹c brzmieniaakustyczne jako t³o dla wokalnych partii i pokazuj¹c przy tymmistrzowski popis wyczucia stylu. Bardzo smakowite.

>>> S³uchamy najlepszych


gitara ak

Documents

Transcript of gitara ak