Giełda. Podstawy inwestowania. Wydanie kieszonkowe

19

Transcript of Giełda. Podstawy inwestowania. Wydanie kieszonkowe

Page 1: Giełda. Podstawy inwestowania. Wydanie kieszonkowe
Page 2: Giełda. Podstawy inwestowania. Wydanie kieszonkowe

• Kup książkę• Poleć książkę • Oceń książkę

• Księgarnia internetowa• Lubię to! » Nasza społeczność

Wszelkie prawa zastrzeżone. Nieautoryzowane rozpowszechnianie całościlub fragmentu niniejszej publikacji w jakiejkolwiek postaci jest zabronione.Wykonywanie kopii metodą kserograficzną, fotograficzną, a także kopiowanieksiążki na nośniku filmowym, magnetycznym lub innym powoduje naruszeniepraw autorskich niniejszej publikacji.

Wszystkie znaki występujące w tekście są zastrzeżonymi znakami firmowymibądź towarowymi ich właścicieli.

Autor oraz Wydawnictwo HELION dołożyli wszelkich starań, by zawartew tej książce informacje były kompletne i rzetelne. Nie biorą jednak żadnejodpowiedzialności ani za ich wykorzystanie, ani za związane z tym ewentualnenaruszenie praw patentowych lub autorskich. Autor oraz Wydawnictwo HELIONnie ponoszą również żadnej odpowiedzialności za ewentualne szkody wynikłez wykorzystania informacji zawartych w książce.

Redaktor prowadzący: Barbara Gancarz-WójcickaProjekt okładki: Jan Paluch

Materiały graficzne na okładce wykorzystane za zgodą iStockPhoto Inc.

Wydawnictwo HELIONul. Kościuszki 1c, 44-100 GLIWICEtel. 32 231 22 19, 32 230 98 63e-mail: [email protected]: http://onepress.pl (księgarnia internetowa, katalog książek)

Drogi Czytelniku!Jeżeli chcesz ocenić tę książkę, zajrzyj pod adreshttp://onepress.pl/user/opinie?gielwkMożesz tam wpisać swoje uwagi, spostrzeżenia, recenzję.

ISBN: 978-83-246-3976-2

Copyright © Adam Zaremba 2012

Printed in Poland.

Page 3: Giełda. Podstawy inwestowania. Wydanie kieszonkowe

SPIS TRE�CI

Wprowadzenie ..............................................................7

I. ZANIM ZACZNIESZ INWESTOWA�

1. Jak wybra� dom maklerski? ..........................................11Na co zwraca� uwag�? .........................................................12

II. JAK DZIA�A GIE�DA?

2. System notowa�? A co to takiego? ................................19

3. Wszystko, co warto wiedzie� o zleceniach .....................21Jak wygl�da arkusz zlece�? ..................................................21Zlecenia dost�pne na GPW .................................................25

4. Systemy notowa� na GPW ...........................................39Notowania jednolite ............................................................40Notowania ci�g�e .................................................................42

5. Rzut okiem na rynek, czyli indeksy gie�dowe ..................45Co mierz� indeksy? .............................................................45Puls GPW — indeksy gie�dowe ...........................................48

Page 4: Giełda. Podstawy inwestowania. Wydanie kieszonkowe

G I E � D A . P O D S T A W Y I N W E S T O W A N I A

4

III. DO WYBORU, DO KOLORU,CZYLI INSTRUMENTY RYNKU KAPITA�OWEGO

6. Instrumenty podstawowe .............................................53Akcje ...................................................................................54Obligacje .............................................................................60

7. Instrumenty pochodne .................................................69Kontrakty terminowe ..........................................................70Opcje ...................................................................................79Inne instrumenty pochodne ................................................86

IV. JAK INWESTOWA�, �EBY ZARABIA�?

8. Metody zarzdzania pienidzmi ....................................91Metody zarz�dzania portfelem ............................................91

9. Analiza fundamentalna ................................................93Ile naprawd� warta jest firma,czyli idea warto�ci wewn�trznej ...........................................93Etapy analizy fundamentalnej .............................................95

10. Analiza techniczna ....................................................141Najwa�niejszy jest trend ....................................................142Sk�d analitycy techniczni czerpi� informacje?Wykresy gie�dowe ..............................................................145Formacje liniowe ...............................................................150Formacje �wiecowe ............................................................160rednie ruchome ...............................................................165Wskaniki analizy technicznej ..........................................169

11. Analiza portfelowa .....................................................183Dywersyfikacja i korelacja, czyli budowa portfela akcji .....185

Page 5: Giełda. Podstawy inwestowania. Wydanie kieszonkowe

S p i s t r e � c i

5

DODATKI

I. Podatek od zysków gie�dowych ...................................193Co podlega opodatkowaniu? ..............................................193Co jeszcze mo�na zaliczy� do kosztów? .............................195Jak rozlicza� straty? ...........................................................195Ile wynosi podatek gie�dowy? ............................................195Czy podatki trzeba oblicza� samodzielnie? ........................196Podsumowanie ..................................................................196

II. �ród�a informacji gie�dowej .........................................197

Page 6: Giełda. Podstawy inwestowania. Wydanie kieszonkowe
Page 7: Giełda. Podstawy inwestowania. Wydanie kieszonkowe

W s z y s t k o , c o w a r t o w i e d z i e� o z l e c e n i a c h

21

WSZYSTKO,CO WARTO WIEDZIE�O ZLECENIACH

W tym rozdziale:

� Arkusz zlece�.

� Rodzaje zlece� na GPW.

� Rozliczenie transakcji.

Jak ju� wspomnia�em, je�eli inwestor decyduje si� sprzeda� lubkupi� jaki� instrument finansowy, musi z�o�y� zlecenie, którenast�pnie trafia do tak zwanego arkusza zlece�. I w�a�nie od przyj-rzenia si� mu bli�ej rozpoczniemy omawianie tego, co nale�ywiedzie� o zleceniach gie�dowych.

Jak wyglda arkusz zlece�?Gdy inwestor posiadaj�cy internetowy rachunek brokerski, a ta-kie obecnie dominuj�, postanowi sprawdzi� notowania swoichakcji, wy�wietli mu si� tabela przypominaj�ca t� zaprezentowa-n� poni�ej (tabela 3.1).

Page 8: Giełda. Podstawy inwestowania. Wydanie kieszonkowe

G I E � D A . P O D S T A W Y I N W E S T O W A N I A

22

Tabela 3.1. Przyk�adowy arkusz zlece�

Ilo�� Wolumen Kupno Sprzeda� Wolumen Ilo��

4 1700 58,25 58,35 2300 8

5 4280 58,00 58,40 1873 3

2 1354 57,65 58,45 950 9

Pocz�tkowo mo�e to wygl�da� na ci�g niezrozumia�ych cyfr, alewbrew pozorom nie jest to nic skomplikowanego. Graficzna pre-zentacja arkusza zlece� pozwala inwestorowi odczyta�, ile i jakiezlecenia znajduj� si� obecnie w systemie.

Spójrzmy wpierw na dwie �rodkowe kolumny. Znajduj� si�w nich ceny, po jakich obecnie inwestorzy chc� kupowa� i sprze-dawa� akcje. Lewa kolumna z nag�ówkiem „Kupno” informujenas, �e zosta�y z�o�one zlecenia kupna po cenach 58,25 z�, 58,00 z�oraz 57,65 z�. Kolumna z nag�ówkiem „Sprzeda�” mówi namo ofertach sprzeda�y — gie�dowi gracze chc� sprzedawa� papiery pocenach 58,35 z�, 58,40 z� i 58,45 z�. Warto zwróci� uwag�, w jakiejkolejno�ci ustawione s� oferty. Na najwy�szej pozycji zawsze znaj-duje si� oferta najatrakcyjniejsza dla drugiej strony transakcji, a nanajni�szej najmniej atrakcyjna. I tak zlecenia kupna uporz�dkowa-ne s� od ceny najwy�szej do najni�szej, a sprzeda�y na odwrót.

Ile dok�adnie akcji chc� naby� lub odsprzeda� inwestorzy?O tym informuje nas druga i czwarta kolumna tabelki, które tokolumny odnosz� si� odpowiednio do zlece� kupna i sprzeda�y.Z kolei najbardziej zewn�trzne kolumny mówi� nam o tym, ilukonkretnie inwestorów z�o�y�o dane oferty. Tak wi�c lew� po�ow�pierwszego wiersza mo�emy odczyta� w nast�puj�cy sposób: 4 gie�-dowych graczy chce kupi� ��cznie 1700 akcji po 58,25 z�. Analo-gicznie ma si� sprawa prawej strony: 8 graczy pragnie sprzeda���cznie 2300 akcji po cenie 58,35 z�.

Page 9: Giełda. Podstawy inwestowania. Wydanie kieszonkowe

W s z y s t k o , c o w a r t o w i e d z i e� o z l e c e n i a c h

23

Nietrudno zauwa�y�, �e w powy�szym przypadku nie dojdziedo zawarcia �adnej transakcji. Ró�nica pomi�dzy najlepsz� ofert�kupna a sprzeda�y wynosi 5 groszy, co oznacza, �e ani oferty kupnanie wydaj� si� do�� atrakcyjne dla sprzedaj�cych, ani oferty sprze-da�y dla kupuj�cych. Aby dosz�o do transakcji, która� ze stron musi— mówi�c w przeno�ni — p�kn�� i zdecydowa� si� do handlu poodrobinie gorszej cenie. W praktyce mo�liwo�ci s� dwie: albo kto�postanowi kupi� papiery po 58,35 z�, albo kto� si� ich pozb�dziepo 58,25. Wówczas nast�pi transakcja. Cena, po której zostanieona zawarta, to bie��cy kurs notowa�.

O czym jeszcze informuje arkusz notowa�?W rzeczywisto�ci aplet notowa�, który najprawdopodobniej zoba-czymy na naszym rachunku, b�dzie zawiera� kilka pozycji wi�cej.Mo�e on na przyk�ad przybra� nast�puj�cy kszta�t (tabela 3.2).

Dla u�atwienia opisu wszystkie kolumny zosta�y ponumero-wane. Z pierwszej kolumny mo�emy si� dowiedzie�, jakiej spó�kidotycz� notowania. W tym przypadku jest to ukrai�ski produ-cent cukru — Astarta. Druga z rz�du informuje nas o kursie odnie-sienia otwarcia, czyli takim, po którym zosta�a zawarta ostatniatransakcja na poprzedniej sesji. Kurs zamkni�cia wynosi� wów-czas 19,90 z�. Trzecia pozycja to kurs otwarcia, czyli poziom no-towa�, który obowi�zywa� przy rozpocz�ciu sesji — 19,45 z�.Sze�� nast�pnych kolumn prezentuje najlepsze oferty kupnai sprzeda�y, jakie znajduj� si� obecnie na rynku. Wygl�daj� oneidentycznie, jak to zosta�o przedstawione przy okazji opisywaniapoprzedniej tabelki, wi�c „przeskoczymy” teraz od razu do 10. ko-lumny. Wida� w niej, jaki by� kurs ostatniej transakcji — 19,21 z�.W jej trakcie w�a�ciciela zmieni�o 50 papierów, o czym informujenas pozycja 11. Nie jest to zbyt dobra informacja dla posiadaczyakcji, poniewa� oznacza, �e w stosunku do ceny zamkni�cia

Page 10: Giełda. Podstawy inwestowania. Wydanie kieszonkowe

G I E � D A . P O D S T A W Y I N W E S T O W A N I A

24

Tabela 3.2. Przyk�adowy aplet notowa�

1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15

Naz

wa

Kur

s od

nies

ieni

a ot

war

cia

Kur

s ot

war

cia

[K] L

iczb

a

[K] W

olum

en

[K] L

imit

[S] L

imit

[S] W

olum

en

[S] L

iczb

a

[T] K

urs

osta

tecz

ny

[T] W

olum

en

Zm

iana

(pro

c.)

[T] C

zas

Wol

umen

War

to��

Ast

arta

19,9

0

19,4

5

2 1 00

0

19,2

0

19,5

0

175

1 19,2

1

50 –3,5

%

10:3

0:20

2895

111

845,

72

z dnia poprzedniego kurs spad� o 3,5 proc. Mo�emy to odczyta�z nast�pnej kolumny. Z kolumny 13. dowiadujemy si�, �e transak-cja zosta� zawarta o godzinie 10:30 i 20 sekund.

Ostatnie dwie pozycje obrazuj�, jaki by� ca�kowity obrót natrwaj�cej sesji. Kolumna z nag�ówkiem „Wolumen” oznajmia, ilewalorów zmieni�o dotychczas w�a�ciciela. Na ostatniej pozycjiznajdujemy wiadomo��, jaka by�a ��czna warto�� tych transakcji.Warto jednak zauwa�y�, �e zazwyczaj mamy tu do czynieniaz kwot� dwukrotnie zawy�on�. Dlaczego? Przypu��my, �e dwóchinwestorów dokona�o transakcji opiewaj�cej na 100 akcji po kursie1 z�. W praktyce oznacza to, �e jeden sprzeda� akcje za 100 z�,drugi kupi� za 100 z�, co daje razem 200 z�. W�a�nie ta kwotapojawi si� w arkuszu notowa� GPW.

Page 11: Giełda. Podstawy inwestowania. Wydanie kieszonkowe

W s z y s t k o , c o w a r t o w i e d z i e� o z l e c e n i a c h

25

Zlecenia dostpne na GPWNa Gie�dzie Papierów Warto�ciowych w Warszawie inwestoromudost�pniono ca�kiem szeroki wachlarz zlece�. Dzi�ki temumog� oni stosowa� do�� ró�norodne taktyki przy kupowaniu lubsprzedawaniu papierów. Je�eli próbowaliby�my w jaki� sposób jepoklasyfikowa�, nale�a�oby dokona� podzia�u na zlecenia z limi-tem ceny oraz zlecenia bez limitu ceny. W tej drugiej grupie wy-ró�niliby�my dodatkowo 3 podtypy:

� po ka�dej cenie (PKC);

� po cenie rynkowej (PCR);

� po cenie rynkowej na otwarcie (PCRO).

Przyjrzyjmy si� im wszystkim po kolei troszk� bli�ej.

Zlecenie z limitem cenyZlecenie z limitem ceny nale�y do najcz��ciej stosowanych naGPW. U�ywamy go wówczas, gdy wiemy dok�adnie, ile akcji i pojakiej cenie chcemy kupi� lub sprzeda�. Wykonuj�c zlecenie,inwestor musi poda� cen�, po jakiej zamierza naby� papiery lub si�ich pozby�, oraz wskaza�, ile ich jest. Zlecenie to zostanie zreali-zowane jedynie wówczas, gdy napotka ofert� przeciwn�. Oznaczato, �e czasami mo�emy czeka� do�� d�ugo na jego realizacj�.

Przyk�adAby �atwiej by�o zilustrowa� kolejne przyk�ady, ca�y czas b�d�si� pos�ugiwa� karnetem zaprezentowanym w tabeli 3.3.

Przypu��my teraz, �e inwestor postanawia kupi� 300 akcjispó�ki po cenie 58,25. Nowy karnet zlece� b�dzie wygl�da� na-st�puj�co (tabela 3.4).

Page 12: Giełda. Podstawy inwestowania. Wydanie kieszonkowe

G I E � D A . P O D S T A W Y I N W E S T O W A N I A

26

Tabela 3.3 Karnet notowa�

Ilo�� Wolumen Kupno Sprzeda� Wolumen Ilo��

4 1700 58,25 58,35 2300 8

5 4280 58,00 58,40 1873 3

2 1354 57,65 58,45 950 9

Tabela 3.4. Arkusz notowa� — zakup akcji po cenie 58,25 z�

Ilo�� Wolumen Kupno Sprzeda� Wolumen Ilo��

5 2000 58,25 58,35 2300 8

5 4280 58,00 58,40 1873 3

2 1354 57,65 58,45 950 9

Co si� zmieni�o? W kolumnie pierwszej zwi�kszy�a si� o jedenliczba osób, które z�o�y�y zlecenie, natomiast w kolumnie dru-giej zmieni� si� wolumen ofert kupna o 300 papierów naszegoinwestora.

Nietrudno zauwa�y�, �e w tym przypadku nie dosz�oby do re-alizacji zlecenia. Nasz inwestor musia�by cierpliwie poczeka�, a�pojawi si� kto�, kto zechce sprzeda� papiery po oferowanej przezniego cenie. Co wi�cej, musia�by czeka� naprawd� d�ugo, po-niewa� na gie�dzie prócz tak zwanego priorytetu ceny, któryoznacza, �e najpierw realizowane s� zlecenia z cen� korzystniejsz�dla strony przeciwnej, istnieje równie� priorytet czasu. Co kryjesi� pod tym poj�ciem? Zanim nasz inwestor z�o�y� swoje zlecenie,w arkuszu znajdowa�a si� ju� oferta kupna 1700 akcji po tej samejcenie. Je�eli kto� zdecyduje si� sprzeda� papiery po kursie 58,25 z�,to najpierw kupi� je ci inwestorzy, którzy z�o�yli wcze�niej ofert�,a dopiero po zaspokojeniu ich popytu na 1700 papierów kolejnetrafi� w r�ce naszego inwestora.

Page 13: Giełda. Podstawy inwestowania. Wydanie kieszonkowe

W s z y s t k o , c o w a r t o w i e d z i e� o z l e c e n i a c h

27

Jakie jest remedium na powy�szy problem? Pewnym �rodkiemzaradczym jest z�o�enie zlecenia po cenie minimalnie wy�szej ni�najlepsza oferta kupna. Przypu��my wi�c, �e wspomniany inwe-stor nie decyduje si� kupi� akcji po 58,25 z�, ale podbija ofert�o 5 groszy i zleca kupno po 58,30 z�. Nowy arkusz zlece� b�dziewygl�da� nast�puj�co (tabela 3.5):

Tabela 3.5. Arkusz notowa� — zakup akcji po 58,30 z�

Ilo�� Wolumen Kupno Sprzeda� Wolumen Ilo��

1 300 58,30 58,35 2300 8

4 1700 58,25 58,40 1873 3

5 4280 58,00 58,45 950 9

2 1354 57,65

Jak widzimy, obecnie nasza oferta jest najlepsza, b�dzie wi�cpierwsz�, która zostanie zrealizowana. Nadal jednak b�dziemyzmuszeni czeka�, a� pojawi si� kto� ch�tny do sprzeda�y po na-szej cenie. Je�eli chcemy, aby zlecenie by�o zrealizowane na-tychmiast, musimy zdecydowa� si� na kupno za przynajmniej58,35 z�, poniewa� to w�a�nie przy tym kursie w arkuszu wida�najkorzystniejsz� ofert� sprzeda�y. Po wprowadzeniu takiegopolecenia do systemu natychmiast dostaliby�my upragnione akcje,a karta zlece� przyj��aby nast�puj�cy wygl�d (tabela 3.6):

Tabela 3.6. Arkusz notowa� — zakup akcji po 58,35 z�

Ilo�� Wolumen Kupno Sprzeda� Wolumen Ilo��

4 1700 58,25 58,35 2000 8

5 4280 58,00 58,40 1873 3

2 1354 57,65 58,45 950 9

Page 14: Giełda. Podstawy inwestowania. Wydanie kieszonkowe

G I E � D A . P O D S T A W Y I N W E S T O W A N I A

28

Jak widzimy, jedyna zmiana, jaka nast�pi�a, to zmniejszenie si�wolumenu sprzeda�y do 2000.

Która wersja dzia�a� jest korzystniejsza? Lepiej cierpliwieczeka� czy te� kupowa� natychmiast po wy�szej cenie?Odpowied� jest do� prosta. Je�eli spodziewamy si� szyb-kiego, naprawd� gwa�townego ruchu w gór� i boimy si�,�e nie zd��ymy kupi� papierów, zanim si� on rozpocznie,warto kupi� po cenie sprzeda�y. W praktyce rzadko kiedymo�emy sobie jednak pozwoli� na tak silne przekonanie, a je-�eli ju� je mamy, to zwykle jest ono b��dne. Dlatego lepiejjako regu�� przyj��, �e zawsze powinnimy sk�ada� zleceniapo obecnej cenie kupna lub troszk� wy�szej i cierpliwieczeka� na jego wykonanie. Jaka jest zaleta takiego post�po-wania? Oszcz�dzamy na tak zwanym spreadzie, czyli ró�-nicy pomi�dzy najlepsz� ofert� kupna a sprzeda�y. Je�elikupujemy po cenie sprzeda�y, spread staje si� dla nas dodat-kowym kosztem. Je�eli zdecydujemy si� czeka�, kupujemypo prostu po lepszej cenie. Có�, nie jest chyba wielk� filo-zofi� stwierdzenie, �e zawsze lepiej jest naby� akcje taniejni� dro�ej.

Zlecenie „po ka�dej cenie”Ten typ zlecenia stosowany jest przede wszystkim, gdy zale�y namna natychmiastowej realizacji — bez wzgl�du na cen�. W przy-padku PKC nie ustala si� w ogóle limitu ceny — nasze poleceniezostaje zrealizowane po takiej cenie, jaka jest dost�pna. Wa�ne b�-dzie jedynie, �eby zdoby� wymagan� przez nas ilo�� akcji. Mo�liwejest nawet, �e je�li po jednym kursie nie b�dzie wystarczaj�cej ilo�ciakcji, zlecenie zostanie wykonane przy kilku ró�nych cenach.

Przyk�adPos�uguj�c si� tym samym arkuszem zlece�, przyjmijmy, �e inwe-stor Kowalski postanawia natychmiast kupi� 4000 akcji, bezwzgl�du na cen�, za jak� tego dokona. Stosuje wi�c zlecenie PKC.

Page 15: Giełda. Podstawy inwestowania. Wydanie kieszonkowe

W s z y s t k o , c o w a r t o w i e d z i e� o z l e c e n i a c h

29

U�ywany przez nas arkusz z tabeli 3.3 zmieni si� wówczas w na-st�puj�cy sposób (tabela 3.7):

Tabela 3.7. Arkusz notowa� — zlecenie PKC

Ilo�� Wolumen Kupno Sprzeda� Wolumen Ilo��

4 1700 58,25 58,40 173 1

5 4280 58,00 58,45 950 9

2 1354 57,65

Potrzebowali�my a� 4000 akcji. W karnecie po najkorzystniej-szej dla nas cenie dost�pnych by�o 2300 walorów — ten pakietkupili�my ca�y, a nast�pnie „zgarn�li�my” 1700 papierów po58,40 z�. Obecna najkorzystniejsza oferta sprzeda�y, jaka pozo-sta�a w arkuszu, to 173 akcje za cen� 58,40 z�.

Czy op�aca si� kupowa� PKC? Tak, ale tylko wówczas, gdymamy bbardzo silne przekonanie o tym, �e ceny gwa�townie ru-sz� w gór� lub �e pó�niej nie uda nam si� zrealizowa� transak-cji. W innej sytuacji jest to raczej ma�o rozs�dne. Dlaczego?Poniewa� nie do�, �e ponosimy osobicie koszty spreadu, tododatkowo nierzadko podbijamy jeszcze kurs notowa�, tak jakw tym przypadku, kiedy wzrós� do 58,40. W efekcie nie-rzadko cz�� zlecenia realizujemy po jeszcze wy�szej cenie.W praktyce korzystniej jest po prostu poczeka�, a� kto odpo-wie na nasze zlecenie wisz�ce sobie w arkuszu i wówczasto on poniesie koszty wynikaj�ce z wielkoci spreadu.

Zlecenie „po cenie rynkowej”Zlecenie PCR jest bardzo podobne w dzia�aniu do zlecenia PKCz jednym wyj�tkiem — zlecenia s� realizowane tylko i wy��czniepo najlepszej cenie kupna. Oznacza to, �e nasze zamówieniemo�e nie zosta� wykonane w ca�o�ci, gdy za�yczymy sobie naby�wi�cej akcji, ni� wynosi wolumen najlepszej oferty w arkuszu.

Page 16: Giełda. Podstawy inwestowania. Wydanie kieszonkowe

G I E � D A . P O D S T A W Y I N W E S T O W A N I A

30

W takiej sytuacji niezrealizowana cz��� zlecenia zostanie zapi-sana po stronie ofert kupna.

Przyk�adWykorzystuj�c dobrze ju� nam znan� tabel� 3.3, za�ó�my, �epan Kowalski decyduje si� kupi� 1000 akcji PCR. Najkorzyst-niejsza dost�pna oferta kupna posiada cen� 58,35, wi�c to w�a-�nie po tym kursie otrzymamy papiery. Po wykonaniu zlecenianowy arkusz zlece� b�dzie wygl�da� nast�puj�co (tabela 3.8):

Tabela 3.8. Arkusz notowa� — zakup 1000 akcji PCR

Ilo�� Wolumen Kupno Sprzeda� Wolumen Ilo��

4 1700 58,25 58,35 1300 8

5 4280 58,00 58,40 1873 3

2 1354 57,65 58,45 950 9

Z najlepszej oferty sprzeda�y znikn��o 1000 papierów, które Kowal-ski posiada teraz w swoim portfelu. Co jednak wówczas, gdy naszinwestor z�o�y zlecenie PCR na 3000 papierów? To wi�cej, ni�jest w ofercie po 58,35 z�. Rzu�my okiem, w jaki sposób w takiejsytuacji zmieni�by si� karnet (tabela 3.9):

Tabela 3.9. Arkusz notowa� — zakup 3000 akcji PCR

Ilo�� Wolumen Kupno Sprzeda� Wolumen Ilo��

1 700 58,35 58,40 1873 3

4 1700 58,25 58,45 950 9

5 4280 58,00

2 1354 57,65

Jak widzimy, kupione zosta�o jedynie 2300 papierów, poniewa�tyle dost�pnych by�o po najlepszej cenie sprzeda�y — 58,35 z�.

Page 17: Giełda. Podstawy inwestowania. Wydanie kieszonkowe

W s z y s t k o , c o w a r t o w i e d z i e� o z l e c e n i a c h

31

Pozosta�a cz��� zlecenia zosta�a umieszczona po stronie kupna.St�d pojawienie si� tam oferty po cenach, za które dokonali�mytransakcji.

Zlecenie „po cenie rynkowej na otwarcie”„Po cenie rynkowej na otwarcie” dzia�a w sposób identyczny jakPCR z jedn� tylko uwag� — kursem transakcji nie jest najlepszaoferta strony przeciwnej. Wbrew pozorom nie jest nim te� jedyniekurs otwarcia. W rzeczywisto�ci istniej� 3 mo�liwo�ci:

� kurs otwarcia,

� kurs zamkni�cia,

� kurs ustalony na fixingu notowa� jednolitych.

W jaki sposób dok�adnie ustalane s� powy�sze kursy, wyt�uma-czone zostanie w cz��ci po�wi�conej systemom notowa�. Na ra-zie musimy przyj��, �e zlecenie zostanie zrealizowane identyczniejak w przypadku PCR, jednak po wspomnianych wy�ej cenach.Oczywi�cie, je�eli popyt lub poda� z naszej strony nie zostan� ca�-kowicie zaspokojone, pozosta�a cz��� oferty trafia na odpowiedni�stron� arkusza zlece� — identycznie jak w przypadku PCR.

Dodatkowe warunki przy sk�adaniu zlece�Aby umo�liwi� inwestorom jeszcze szersze mo�liwo�ci rozwijaniaswoich taktyk, gie�da stworzy�a tak�e szereg dodatkowych warun-ków, które mog� zosta� wykorzystane przy sk�adaniu ofert.Obecnie istniej� 3 tego typu elementy:

� limit aktywacji (LimAkt),

� minimalna wielko�� wolumenu wykonania (Wmin),

� ujawniona wielko�� wolumenu (WUJ).

Page 19: Giełda. Podstawy inwestowania. Wydanie kieszonkowe