Geneza i rozwój prawa administracyjnego - prof. Tomasz Bąkowski
Transcript of Geneza i rozwój prawa administracyjnego - prof. Tomasz Bąkowski
Administracja publicznazagadnienia ogólne
Pochodzenie słowa „administracja” – łac.administratio – pomoc, służba, przewodnictwo, kierownictwo, prowadzenie, zarząd, zarządzenieadministro – kierować, prowadzić, zarządzać, zawiadywać, wykonywać, rozporządzać, rozkazywać, wydawać zarządzenia, pełnić służbę, pracowaćministro – posługiwać, służyć, podawać, nalewać, dostarczać, opatrywać
Administracja publicznazagadnienia ogólne
Administracja:- funkcja zarządzania, kierowania,
organizowania (ujęcie przedmiotowe)- zespół podmiotów realizujących ww. funkcje
(ujęcie podmiotowe)
Funkcje administracji występują w każdym zorganizowanym działaniu
Administracja
-prywatna
-publiczna
ADMINISTRACJA
• Działalność organizatorska i wykonawcza w odniesieniu do politycznych decyzji władzy państwowej
• Aparat powołany do prowadzenia działalności organizatorskiej i wykonawczej w odniesieniu do politycznych decyzji władzy państwowej
Organizacja w ujęciu atrybutowym
cecha „rzeczy” złożonych, których elementy (części) współprzyczyniają się do powodzenia całości – układ współzależności i współdziałania elementów złożonej całości
(T. Kotarbiński)
Organizacja w ujęciu rzeczowym
„rzecz zorganizowana” – zespół ludzi i rzeczy powiązanych ze sobą we współdziałaniu dla osiągnięcia określonego celu
Organizacja w ujęciu czynnościowym
Złożone przedsięwzięcia – czynności
organizowania rzeczy złożonych (np. produkcji, usług, )
Administracja publicznazagadnienia ogólne
Administracja:System (zbiór) podmiotów (elementów):- uporządkowanych- zhierarchizowanych- połączonych między sobą wewnętrznymi
relacjami- powołanych do realizacji celów usytuowanych
poza systemem (w otoczeniu systemu)
Sfery oddziaływania prawa na administrację publiczną
Po pierwsze:- Tworzenie (podmiotów administracji publ.), - umiejscowienie w systemie,- wyznaczenie zakresu działania,- określenie powiązań w systemie
Zakres działania
katalog merytorycznych obszarów aktywności administracji publicznej, przypisanych danemu podmiotowi administracji
Sfery oddziaływania prawa na administrację publiczną
Po drugie,wyposażenie podmiotów administracji w kompetencje do realizacji wyznaczonych jej zadań
Kompetencja
uprawnienie i równocześnie obowiązek podmiotu administracji publicznej do podjęcia działań w prawnie przypisanej formie w celu realizacji zadań należących do jego zakresu działania
Sfery oddziaływania prawa na administrację publiczną
Po trzecie,określenie trybu realizacji kompetencji przez podmioty administracji publicznej(procedury administracyjne)
Koncepcje pojęcia prawa administracyjnego
Przyczyny stałej aktualności pytania o pojęcie prawa administracyjnego- brak kodyfikacji prawa administracyjnego- złożony przedmiot regulacji
prawo administracyjne wg M. Jaroszyńskiego
administracja państwowa to „działalność organów państwowych polegająca na bezpośredniej organizacji praktycznej realizacji zadań państwa”
„prawo administracyjne to gałąź prawa, która obejmuje ogół norm regulujących stosunki społeczne, wynikające w procesie administracyjnej działalności organów państwowych”
prawo administracyjne wg J. Starościaka
Koncepcja budowana w oparciu o prawne formy działania administracji:„prawo administracyjne to gałąź prawa, która reguluje działalność organów państwowych podejmowaną w celu wykonania ustalonych prawem zadań organizatorskich, wypełnianych w swoistych formach prawnych”, a formy te to: 1) stanowienie ogólnie obowiązujących przepisów 2) wydawanie aktów administracyjnych 3) zawieranie porozumień administracyjnych 4) zawieranie umów 5) prowadzenie działalności społeczno – organizatorskiej 6) wykonywanie czynności materialno – technicznych
prawo administracyjne wg J. Starościaka
Koncepcja budowana w oparciu o pojęcie stosunku administracyjno-prawnego:„prawo administracyjne to przepisy, które mogą stanowić podstawę nawiązania stosunku administracyjno– prawnego”. W literaturze zwolennikiem takiego pojęcia prawa administracyjnego jest również J. Filipek
prawo administracyjne wg A. Stelmachowskiego w oparciu o metody regulacji stosunków społecznych:- metoda cywilistyczna charakteryzuje m. in. równorzędnością stron stosunku prawnego oraz brakiem władztwa w stosunkach między nimi - metody karnistyczne i administracyjna odznaczają się tym, że w ramach stosunku prawnego, po jednej stronie, zawsze wystąpi organ Państwa (bądź podmiot upoważniony przez Państwo), któremu wobec drugiej strony stosunku prawnego przysługuje prawem określone władztwo - celem metody karnistycznej, a w ślad za tym i prawa karnego jest stosowanie sankcji za czyny określone w ustawie- celem metody administracyjnej, a w ślad za tym i prawa administracyjnego, jest władcze kształtowanie praw i obowiązków adresatów normy prawa administracyjnego.
Koncepcja Jerzego Stefana Langroda
„dział publiczno-prawnego, wewnętrzno-państwowego porządku, obejmujący w szczególności ogół hierarchicznie zbudowanych norm, odnoszących się do ustroju i aktywności administracji, a w zasadzie stosowanych – względnie nadto i stanowionych – przez nią, z dwustronną mocą obowiązującą, twórczo, ale w granicach tego porządku i pod bezstronną kontrolą zachowania tych granic”
„Instytucje prawa administracyjnego”
Prawo administracyjne wg W. Dawidowicza
Budowa pojęcia prawa administracyjnego od strony cech norm prawnych:
- normy prawa administracyjnego są zawsze normami ogólnymi i abstrakcyjnymi o charakterze materialnym i o powszechnej mocy
obowiązującej
- każda norma prawa administracyjnego jest związana funkcjonalnie (w sensie kontroli jej przestrzegania lub w sensie jej stosowania) z tą samą kategorią organów Państwa, mianowicie z organami administracji publicznej
- każda norma prawa administracyjnego odnosi się do tego samego rodzaju adresatów, mianowicie wyznacza (bezpośrednio i /lub pośrednio) sytuację prawną podmiotów niepodporządkowanych prawnie organom administracji publicznej w danej sprawie.
Prawo administracyjnego wg W. Dawidowicza
Prawo administracyjne to materialne prawo powszechne.Takie ujęcie prawa administracyjnego zmusza do wyodrębnienia w osobny dział:
1) prawa ustrojowego administracji publicznej-pr.ustrojowe historycznie: interna administracji-prawo ustrojowe, jako prawo określające funkcjonowanie administracji publicznej jako administracji
a nadto
2) prawa postępowania administracyjnego, określającego tryb stosowania i egzekwowania administracyjnego prawa materialnego
Koncepcje pojęcia prawa administracyjnego
Żadne z wyżej wymienionych „podejść” do budowy pojęcia prawa administracyjnego nie jest - z istoty rzeczy - złe lub niewłaściwe.
Każde z wyżej wymienionych ujęć akcentuje nieco inne aspekty zjawiska, jakim jest prawo administracyjne.
Geneza i rozwój prawa administracyjnego oraz nauki prawa administracyjnego
Montesquieu (1689 - 1755) o podziale władz w Państwie (w pracy o „Duchu praw” – 1748; De
l’esprit des lois) Zasada podziału władz i wzajemnej kontroli według MonteskiuszaUsytuowanie administracji publicznejw aparacie państwa według zasady podziału władz
Geneza i rozwój prawa administracyjnego oraz nauki prawa administracyjnego
Sądowa kontrola administracji na Wyspach Brytyjskich-podporządkowanie władzy wykonawczej prawu stanowionemu przez parlament-podporządkowanie władzy wykonawczej temu samemu prawu, któremu podporządkowani są poddani-władza pod rządami prawa powszechnego
Geneza i rozwój prawa administracyjnego oraz nauki prawa administracyjnego
Uwarunkowania powstania sądownictwa administracyjnego we Francji
Conseil d’Etat, jako organ administracjiw części o kompetencjach państwowej