Gardner Laurence - Potomkowie Dawida i Jezusa

7/27/2019 Gardner Laurence - Potomkowie Dawida i Jezusa

1/128

Wyd. Amber Sp. z o.o.Warszawa1999 , wydanie 1

Copyright by Wydawnictwo Amber Sp. z o.o. 1998


2/128

Przedmowa

Problemy i napicia wspczesnoci sprawiaj, e wielu ludzi szuka odpowiedzi nadrczce ich pytania w ksigach, ktre przenoszdo naszych czasw ukryte tajemnice

staroytnej mdroci. Niestety, znajdujsiwrd nich take liczne dziea quasi-mistyczne ipseudomagiczne, a ich tre w znacznej mierze opiera sina bdnym rozumieniu korzeninaukowej tradycji smoczego rodu. Dzieje sitak dlatego, e badacze nie majdostpu doarchiww zawierajcych podstawowe materiay historyczne. Co wicej, nie majnawetdalekich zwizkw z Dworem Smoka lub spokrewnionymi z nim rodami Graala czy stosow-nymi instytucjami.

Z tym wikszprzyjemnociinformujCzytelnikw, e Laurence Gardner nie jest wtej dziedzinie niewtajemniczonym nowicjuszem, lecz doskonale poinformowanym

przedstawicielem starej szkoy, ktrej zasady z takswadreprezentuje.WPotomkach Dawida i Jezusa autor zawar bogaty dotyczcy staroytnoci materia,

zaczerpnity z archiww Imperialnego i Krlewskiego Dworu Smoka i porwna go z rzadkoukazujcsiw opracowaniach klasycznchronologizdarze w czasach, o ktrych mowa w

Starym Testamencie. Rezultatem tej pracy jest dzieo niezwykle spjne, prezentujce zupenienowe spojrzenie na histori, diametralnie rne od tego, ktre od dawna narzuca siludziomw okrelonym celu.

Los jednostki zaley od tego, gdziezaczyna swojyciowdrogi jaki chce lub musiobra kierunek. Odnosi sito zarwno do pojedynczego czowieka, jak i do caegospoeczestwa, a warunki, kultura i osignicia danego spoeczestwa zaleod tego, w jakisposb postrzega ono swoje korzenie. Percepcja ta jest zdeterminowana oficjalnym

programem edukacji, lecz jeli jest on sprzeczny z prawd, wrd czonkw tegospoeczestwa zapanuje dwoisto interesw, tote zamiast dy do realnych celw, zaczniesiono rozpada, a w kocu zupenie zniknie.W swojej pracy Laurence Gardner toruje drogdo restytucji prawdziwej hi-arii naszegospoeczestwa i uwiadomienia mu jego autentycznego dziedzictwa. Polecam tksik

wszystkim, ktrzy powicili ycie poszukiwaniu wiecznego Graala.Jego Krlewska Wysoko ksiNicholas de Vere

Princeps Draconis, Sovereign Grand Master,Magister Templi of Sarkany Rend

The Imperial and Royal Dragon Court and Order

Wstp

Potomkowie Dawida i Jezusa to druga z serii ksiek powiconych temu

przedmiotowi. Pierwsza nosia tytuKrew z krwi Jezusa. Cho dotycztej samej tematyki,kada z nich stanowi samodzielncao.

Czytelnikom, ktrzy nie mieli okazji przeczytaKrwi z krwi Jezusa, naley siwyjanienie, e chronologiczna struktura tej ksika oparta jest na Nowym Testamencie iokresie 2 tysicy lat, jakie upyny do naszych czasw od narodzenia Jezusa. NatomiastksikaPotomkowie Dawida i Jezusa zajmuje siznacznie starszym okresem, ktry obejmujdwie pierwsze ksigi Starego Testamentu. Ale wsplnym wtkiem obu ksiek jest analizahistoryczna pism i dokumentw z rnych przyczyn nie wczonych do kanonu biblijnego.Przytaczam rwnie inne staroytne rda, ktre z pewnych ideologicznych powodw

byway w przeszoci pomijane.Badania porwnawcze dowodz, e autentyczne rda z jakiegokolwiek okresu

niewiele majwsplnego z ich interpelacjw pniejszych kompilacjach, lecz wanie te

zafaszowane zapoyczenia stanowipodstawsystemu nauczania. Dla tych, ktrzy nie mielimonoci zapoznania siz mojpierwszksik,Krew z krwi Jezusa,przedstawiam obecnie


3/128

krtkie streszczenie tego opracowania, ktre da pojcie o generalnym zaoeniu moichdocieka.

Po powstaniu ydowskim w Jerozolimie w I wieku n.e. Rzymianie spalili podobnowszelkie archiwa (publiczne i prywatne) dotyczce pochodzenia Jezusa z krlewskiego roduDawida. Okazao sijednak, e nie wszystkie dokumenty ulegy zniszczeniu i e przetrwayw rkach krlewskich spadkobiercw, ktrzy swoje mesjanistyczne dziedzictwo przenieli z

Ziemi witej na Zachd. Zwano ich desposynami (spadkobiercami Pana), a wadze rzymskieskazay ich na cicie mieczem. Juliusz Afrykaczyk pisa w 200 roku n.e., e wyrok nadalformalnie obowizywa, aczkolwiek potomkowie desposynw uparcie kultywowali dy-nastyczne tradycje.

Po upadku imperium rzymskiego, mimo oporu rodu i wyznawcw konkurencyjnegonazaretaskiego Kocioa Jezusa, przeladowania kontynuowa nowo powstay Kocirzymski. Koci Jezusa konsekwentnie i otwarcie odegnywa siod rzymskiej interpretacjiniepokalanego poczcia i zmartwychwstania, goszc, e religinaley opiera na naukachJezusa, a nie na oddawaniu czci jego osobie. Co wicej - twierdzi, e roszczenia biskupwRzymu do dziedzictwa po apostoach sbezprawne, poniewa zgodnie z ich interpretacjzostay im przekazane przez Piotra, pierwszego biskupa Rzymu. Tymczasem Piotr nigdy nie

piastowa takiego urzdu ani w Rzymie, ani gdziekolwiek indziej. Potwierdza to nawet

kocielna Konstytucja apostolska, w ktrej czytamy, e pierwszym biskupem Rzymu bybrytyjski ksiLinus (syn Caractacusa Pendragona), ktrego na to stanowisko wyznaczywity Pawe w 58 roku n.e., czyli jeszcze za ycia Piotra.

W redniowieczu poparcie dla desposynw wzroso tak bardzo, e zaoyli oniwielkie celtyckie krlestwa w Brytanii i Europie. Jednak wci byli nkani przez papiey,ktrzy zdawali sobie spraw, e pki trwa prawdziwa dynastia krla Dawida, ich wasneuzurpowane apostolskie dziedzictwo nie ma racji bytu. W owych czasach Koci zdoautrwali swmesjanistycznsupremacjw Galii, lecz w pniejszym okresie doszo dokonfrontacji z zakonem templariuszy, stranikw witego Grobu, a take z innymi grupami,

popierajcymi prawdziwlinirodowzwanSangreal (krlewska krew witego Graala). Wwyniku tego powsta wsawiony okruciestwem wity Urzd (katolicka inkwizycja), boKoci katolicki w Rzymie mg przetrwa tylko poprzez zdawienie niezalenoci dynastii

witego Graala.Mijay stulecia, a wraz z upywem czasu spisek coraz bardziej siumacnia. Dlategotak wiele wanych ksig nie weszo w skad Nowego Testamentu; dlatego tradycja dworuArtura bya potpiana przez biskupw; dlatego dziea Merlina zostay umieszczone naindeksie podczas soboru trydenckiego w latach 1545-1563 i dlatego krlowie z rodwMerowingw i Stuartw byli tpieni i zrzucani z tronw. Wiele rozpatrywanych z osobnazdarze historycznych byo w rzeczywistoci kolejnymi etapami represyjnych dziaa.

Oficjalne stanowisko Kocioa najlepiej wyraa deklaracja aleksandryjskiego biskupaKlemensa. Po wykluczeniu fragmentu Ewangelii witego Marka napisa: Nie wszystkimnaley ujawnia caprawd". W tym stwierdzeniu czyni rozrnienie midzy prawdziw

prawd" a prawdzgodnz wiar". Ta druga, ma sirozumie, jest waniejsza. Usunityfragment Ewangelii witego Marka (nadal znajdujcy sipoza tekstem kanonicznym)

wyranie stwierdza, e Jezus i Maria Magdalena byli maestwem.Kiedy podczas soboru kartagiskiego w 397 roku n.e. ustalono kryteria wyboruewangelii do zestawu kanonicznego, ustalono najpierw, e muszone by pisane w imieniudwunastu pierwszych apostow. Mateusz by oczywicie apostoem, podobnie jak Jan, aleani ukasza, ani Marka nie wymieniano wrd pierwszej dwunastki. Z drugiej strony Tomasz

by apostoem, tymczasem jego ewangelia zostaa wykluczona.O wiele waniejsze natomiast okazao sidrugie kryterium, wedug ktrego

dokonano doboru ewangelii. Zasada ta nosia wyrane znamiona dyskryminacji pciowej,eliminowaa bowiem wszystko, co wzmacniao status kobiet w kociele. Nauka kocielnejdyscypliny gosi bowiem: Nie zezwala sikobietom przemawiania w kociele (...) nie majte prawa penienia funkcji mskich (...) albowiem gowkobiety jest mczyzna".

Starajc siuniewani maeski status Jezusa, Koci ze strachu przed kobietami

wprowadzi zasadcelibatu kapanw, ktra w 1138 roku staa sinakazem, obowizujcymdo dzi. Ale nie wynika on wcale z tekstu Biblii. Wrcz odwrotnie - wity Pawe w licie doTymoteusza pisa, e biskup powinien sioeni i mie dzieci, bo mczyzna znajcy


4/128

codzienne ycie i zmuszony troszczy sio wasnrodzino wiele lepiej przysuy siKocioowi.

AleKrew z krwi Jezusa nie ogranicza sibynajmniej do przedstawiania historiirodzinnych i intryg. Zawarem w tej ksice take zasady mesjanistycznej suby wedugkodeksu witego Graala. Jest to ksika o dobrym i zym rzdzeniu, opowiadajca o tym, jak

patriarchalne krlestwo zostao wyrugowane przez dogmatyczntyranii autorytarn

wszechwadz. Jest to podr przez dawne wieki z perspektywy przyszych czasw.W Potomkowie Dawida i Jezusa przedstawiam powody, dla ktrych jedne ksigi

weszy w skad biblijnego kanonu, inne za zostay pominite. Tym razem take mamy doczynienia z niewtpliwdyskryminacjpciow, z powodu ktrej wanym kobietom

przyznano roldrugoplanow, podobnie jak sirzecz miaa w pniejszym czasie z MariMagdalen. Ale w wypadku Starego Testamentu w grwchodzi znacznie silniejszy elementstrategiczny, za sprawktrego postanowiono zerwa z poprzednitradycj, ustanawiajckoncepcjBoga wycznie rodzaju mskiego".

Rozdzia lKolebka cywilizacji

wit smoka

W Krwi z krwi Jezusa pisaem o mesjanistycznej, krlewskiej spucinie rodu Jezusa- potomkw w linii prostej dynastii zwanej Sangreal (krwi krlewskiej). By to rdizraelskiego krla Dawida - rd, ktrego potomkw od czasw Jezusa bezlitonie cigaywadze kocioa chrzecijaskiego. Ale trzeba sobie przede wszystkim zada pytanie, czymten monarszy rd siwyrnia? Jakie byo pierwotne dziedzictwo mesjanistycznejkrlewskoci jego potomkw, ktrego tak siobawiali dostojnicy kocielni? Studiujc teksty

przedbiblijne, zaskakujco atwo znale odpowied na te pytania, cho niekoniecznie wformie, jakiej mona by oczekiwa. Okazuje si, e Adam, Noe, Abraham i wiele innychdobrze znanych postaci z Ksigi Rodzaju to nie skromni lokalni pionierzy, lecz wybitnehistoryczne osobowoci, ktre pojawiy siju w niezwykej epoce Krlw Smoka.

Od zarania dziejw smoki stanowiy jeden z najwaniejszych elementw kultury, aprzedstawiano je w najrozmaitszych postaciach i nadawano im rnorakie znaczenie.Staroytni Grecy wierzyli, e smoki sistotami z gruntu yczliwymi, przynoszcymi mdroi wiedzo yciu, natomiast w przekonaniu dawnych Hebrajczykw byy one wszdobylskimiszerzycielami grzechu. Wspaniay smok sta sigodem cesarstwa chiskiego, narodowymsymbolem szczcia. W tradycji wszystkich narodw, z wyjtkiem Hebrajczykw, smokiuznawano za stranikw uniwersalnej wiedzy i yczliwych opiekunw rodzaju ludzkiego.

Dla celtyckich ludw Europy smok by niezaprzeczalnym symbolem wadzy

najwyszej (ich wadcy nosili miano pendragonw, czyli przywdcw smokw -krlw nadkrlami). Ale w 494 roku papie Gelazy I rzuci Kocioowi celtyckiemu wyzwanie,kanonizujc biskupa Jerzego z Aleksandrii, o ktrym legenda gosia, e pokona smoka. Ten

brutalny i nielubiany turecki duchowny syn z obelg i oskare, jakie rzuca pod adresemodszczepiecw, a w kocu zosta zamordowany przez palestyski motoch w 361 roku n.e.Potem jednake objawi sijako synny mczennikwity Jerzy, a jego posta z czasemobrosa legend.


5/128

Chiski smok

Podczas soboru w Oksfordzie w 1222 roku ogoszono, e 23 kwietnia bdzie dniemwitego Jerzego, a w XIV wieku na mocy dekretu krla Edwarda III Plantageneta uznano goza katolickiego patrona Anglii.

Poczwszy od IV wieku Koci rzymskokatolicki demaskowa i przeladowawyznawcw Kocioa celtycko-katolickiego i w tym kontekcie wity Jerzy jakosmokobjca uosabia mciwo katolickiej inkwizycji wobec stronnikw mesjanistycznejdynastii. Smoki przeszy do chrzecijaskiej mitologii z tradycji hebrajskiej, najczciej

przedstawiano je jako uskrzydlone, ziejce ogniem potwory, ale historycznie symbolizowaykrlewskiego krokodyla lub wa morskiego (Bistea Neptunis w redniowiecznym dzieleKrlowie rybakw i redniowieczny symbol frankoskiego krlewskiego rodu Merowingw).

Wskutek zafaszowania tradycji w zachodnim chrzecijastwie wizerunek smokaprzybra cakiem odmiennposta od tej, w jakiej pierwotnie by przedstawiany wewschodnich kulturach. Przeszed te do sfery legend i mitw, podczas gdy na przykad wstaroytnym Egipcie by istotz krwi i koci jako historyczny messeh (wity smok, czylikrokodyl), ktrego tuszczem namaszczano faraonw podczas koronacji4. Wida wic, e to,co jedna kultura traktuje jako fakt historyczny, inna postrzega w kategoriach mitologicznych,a odnosi sito zwaszcza do sfery przekona religijnych, gdy przeciwiestwa kulturowewyraajsitake w sporach na paszczynie duchowej. Chrzecijanie na przykad uznaj

bstwa innych religii za postacie mityczne, ale utrzymuj, e ich wasne srzeczywiste. I na

odwrt. Gdzie wic szuka prawdy historycznej?Oxford English Dictionary definiuje historijako cigy, metodyczny zapis wanychlub publicznych zdarze". Inne materiay rdowe podajzblione definicje, z czego wynika,e termin historia" nie odnosi sitylko do samych zdarze, lecz take do dokumentw jeopisujcych. Niektre pochodzz pierwszej rki, inne z drugiej lub nawet trzeciej, lecz wkadym wypadku sw jakim stopniu tendencyjne, wyraajczyj pogld czyzakamuflowany interes. Gdy mamy do czynienia z kwestiami spornymi - natury militarnej,

politycznej, spoecznej czy religijnej - wwczas historia staje sinarzdziem przekazu ozabarwieniu sekciarskim lub nacjonalistycznym, a szczegy zdarze rnisiw zalenociod nastawienia, powiza i przekona kronikarzy. Dlatego na przykad przebieg dziaawojennych jest odmiennie postrzegany przez przeciwnikw biorcych w nich udzia, to samodotyczy sporw religijnych i politycznych. Czyli poznajemy twersjzdarze historycznych,

ktraprobuje aktualna ekipa rzdzca. Jest to wersja autoryzowana, usankcjonowana iuprawomocniona przez nauk, lecz niekoniecznie prawdziwa, albowiem fakty ulegaj oficjalnej obrbce, interpretacji i stanowiprzedmiot subiektywnych pogldw.Gdy dokumentacja dotyczy kwestii naukowych, wiadomo, e automatycznie podlegaweryfikacji poprzez aktualnie prowadzone badania i przekazuje jedynie te fakty, ktre znanesw momencie ich rejestrowania. Jeszcze nie tak dawno, bo kilka dziesitkw lat temu, niemielimy moliwoci bezporedniego kontaktowania sina due odlegoci. Nie potrafilimy

przenosi siw krtkim czasie przez ocean ani ledzi relacji przeprowadzanych na gorco zwydarze rozgrywajcych sina caym wiecie. Obecnie jest to nie tylko moliwe, ale wrcznormalne, a w nadchodzcym stuleciu rzeczy, ktre obecnie wydajsiniewiarygodne, stansicakowicie realne.Dlatego historia nie ma charakteru dogmatycznego. Moe jedynie rejestrowa okrelone

punkty widzenia w danym momencie, zawsze bowiem trzeba bdzie uznawa pewienmargines niepewnoci i nieznane elementy zdarze. Kiedy 2 tysice lat temu wykopano wChinach jakie ogromne koci, kronikarze zapisali, e naleay one do smoka, albowiem


6/128

tradycja gosia, e w pradawnych czasach wanie wielki smoczy ogon wyobi koryta rzek.Teraz wiemy, e byy to koci dinozaura, ale ludzie yjcy w tamtych czasach nie mogli ichzidentyfikowa, bo nie mieli najmniejszego pojcia o istnieniu dinozaurw. Nawiasemmwic, caa nasza wspczesna wiedza o tych zwierztach i ich rodowisku datuje siodroku 1820, liczy zatem zaledwie sto siedemdziesit lat.

Niekiedy z koniecznoci historycy opierajsina jedynym dostpnym rdle

informacji, a do momentu odkrycia innego przeciwstawnego pogldu, ktry rzuca nowewiato na przebieg zdarze. Podobnie jak w wypadku chiskich koci dinozaura, ydowskiStary Testament i chrzecijaskie Biblie stanowitake od dwch tysicy lat jedynznannam dokumentacj, ktrej nie moemy zweryfikowa, opierajc sina innych materiaachrdowych. Jak obecnie wiadomo, Stary Testament jest w znacznej mierze opracowaniemretrospektywnym, zestawionym w okresie midzy VI a II wiekiem p.n.e., lecz opisujcymzdarzenia sprzed setek, a nawet tysicy lat. Znajdujemy tam wzmianki o licznych materiaachrdowych, ale poniewa te wczeniejsze dziea nie przetrway do naszych czasw, jedyne,co kolejne pokolenia mogy zrobi, to traktowa Stary Testament albo dosownie, albo jakosymboliczne ujcie historycznych faktw lub wreszcie w caoci go odrzuci. Wszelakornica pomidzy nim a wieloma innymi zapisami historycznymi polega na tym, e Biblinazywa siPismem", ktre stanowi nie tylko kronikdawnych zdarze, lecz take podstaw

ywej, szeroko rozpowszechnionej doktryny religijnej.Dopiero w poowie ubiegego stulecia wiato dzienne ujrzay pewne pisane

wiadectwa czasw przedbiblijnych, a ich opracowanie i publikacja zajy kolejnedwadziecia lat. Nie dalej ni w latach 20. XX wieku (czyli zaledwie siedemdziesit lat temu)opinia publiczna moga sizapozna z kompetentnymi tumaczeniami zapisw o wielestarszych ni pierwotna wersja Starego Testamentu. W miarpostpu prac archeologicznychdziesitki tysicy glinianych tablic i walcw z wyrytymi pismem klinowym zapisami odkrytow krainie Adama, Noego i Abrahama. Wiele z nich opisywao zdarzenia wspczesne

patriarchom i biblijnym krlom. A co waniejsze i bardziej zaskakujce, znaczna ich czprzestawiaa fakty znane z Ksigi Rodzaju, co wskazywaoby na to, e Izraelici, ktrzy bylijej autorami, opierali siw swych opracowaniach na o wiele starszych przekazach.

Przez wiele tysicy lat teksty te, niedostpne dla nikogo, spoczyway pod piaskami

pusty Mezopotamii i Syrii, a ich odkrycie w ostatnich czasach (podobnie jak odkryciedinozaurw) powinno zosta przyjte przez wszystkich z entuzjazmem. Ale tak sinie stao.Fakty historyczne byy znajome, osoby i miejsca dawao siuzna za pierwowzrstarotestamentowych, lecz wymowa tekstw i interpretacja zdarze okazay sitak odmienneod wierze wpajanych ludziom przez setki lat, e zarwno spoeczestwa, jak i ich wadze

poczuy sizagroone.Stao sibowiem nagle jasne, e to, co od dawna uznawano za autentyczne przekazy

biblijne, wcale autentyczne nie jest. Na podstawie pierwotnych przekazw spreparowano je wtaki sposb, aby pasoway do tworzcego sidwa i p tysica lat temu systemu religijnego.System ten, pocztkowo majcy charakter lokalnego kultu stworzonego przez Hebrajczykw,z czasem przeksztaci siw gwny nurt judaizmu, z ktrego nastpnie wyonio sichrzecijastwo, a podstawobu religii sta siStary Testament. Wyszo rwnie na jaw, e

ksigi te (majce przede wszystkim na celu podtrzymanie tradycji w cikich czasach) staysipodwalincaej zachodniej cywilizacji i jako takie uznawane sza niepodwaalnprawdhistoryczn. Jak poprzednio stwierdziem, historia nie moe mie charakteru dogmatu, ale zasprawreligii taki wanie charakter jej nadano. Nawet teraz duchowe dziedzictwo historiiujte w formie dogmatu przenika do szkolnych klas i przekazywane jest wiernym wkocioach, natomiast zupenie ignoruje sioryginalne materiay rdowe, ktre day

pocztek przekazom biblijnym. Jest to o tyle godne ubolewania, e o wiele starsze dokumentyzawieraj znacznie bogatsze i bardziej szczegowe informacje o czasach patriarchw ni te,ktre znajdujemy w Starym Testamencie. W tekstach tych zdarzenia opisywane w Biblii snie tylko lepiej uszeregowane pod wzgldem chronologicznym, lecz dajtake o wiele lepsze

pojcie o spoecznych i politycznych uwarunkowaniach zdarze.

yzny Pksiyc


7/128

W poszukiwaniu mesjanistycznego dziedzictwa Smoka musimy cofn sia dopradawnych korzeni krlewskiej tradycji - do odlegego wiata Ksigi Rodzaju, do czaswAdama, a nawet jeszcze wczeniejszych. Sceneristarotestamentowych zdarze strzywyranie okrelone rejony: Mezopotamia, Kanaan i Egipt. Przez te terytoria, graniczce

poprzez ziemie egipskie i kananejskie z Morzem rdziemnym, pyntrzy wielkie rzeki: nazachodzie Nil toczcy wody w kierunku pnocnym, a od wschodu Tygrys i Eufrat,

wpadajce do Zatoki Perskiej.Do koca ostatniej epoki lodowej, czyli 10 tysicy lat p.n.e. region bliskowschodni, a

szczeglnie paskowy pomidzy Tygrysem i Eufratem i w delcie Nilu, doskonale nadawasido irygacji. Dziki temu sta sikolebkcywilizacji, a co za tym idzie - terenemdynamicznego rozwoju rolnictwa, a take kultury materialnej i duchowej. Zyska wic nazwyznego Pksiyca.

W umiarkowanym, wilgotnym klimacie Mezopotamii wyrastay potne lasy, arnorodno rolin trawiastych daa pocztek uprawom jczmienia i pszenicy na szerokskal. Zboa uprawiano take w Kanaanie ju 10 tysicy lat p.n.e, w pnocnej Syrii okoo 9tysicy lat p.n.e., a w dolinie Jordanu 8 tysicy lat p.n.e. W miarupywu czasu doskonalonotechnikuprawy i jako ziarna siewnego, stosowano coraz lepsze metody nawoenia i

przyspieszania dojrzewania rolin, zaczto take uprawrolin strczkowych i warzyw

(grochu i soczewicy).

W tych przyjaznych warunkach naturalnych oswajano rwnie niektre zwierzta itworzono stada, a gwnym rdem misa byy gazele i kozy, te ostatnie zresztdostarczaytake mleka. Hodowla owiec staa siszczeglnie popularna w pnocnej Mezopotamii ju odokoo 9000 roku p.n.e., a od 6000 roku p.n.e udomowiono rwniewinie, psy i bydo.

W tym okresie zaczy powstawa spoecznoci rolnicze, ktre z czasem rozrosy siw wioski i miasta, domy za budowano gwnie z glinianych cegie. Ludzkie osady wyrastay

przewanie na wzgrzach, otaczano je rowami zabezpieczajcymi przed dzikimi zwierztami,a stada dodatkowo chroniono w drewnianych zagrodach. W zwizku z coraz intensywniejsz

uprawzb wynaleziono kamienne arna, wytwarzano te naczynia codziennego uytku, amidzy lokalnymi spoecznociami kwit handel wymienny. W tym celu posugiwano si


8/128

czsto rwnie naturalnymi zasobami, zwaszcza ozdobami produkowanymi z wulkanicznegoszkliwa, muszelek i kamieni pszlachetnych.

Epokod 8000 roku p.n.e. nazywamy oglnie modszepokkamienia, lecz wkrtce,bo ju od 6500 roku p.n.e. rozwinita kultura yznego Pksiyca wesza w epokbrzu,pierwszy okres w historii metalurgii, kiedy to miedczono z cyn, otrzymujc wytrzymaystop zwany brzem. Osignicia wysoko rozwinitej cywilizacji robiszczeglnie silne

wraenie, jeli uwiadomimy sobie, e najstarsze naczynia wykopane na terenie Brytaniipochodzz okoo 2500 roku p.n.e., a uprawjczmienia rozpoczto tam p stulecia pniej.Brytania wesza w epokbrzu dopiero po przybyciu plemion z terytorium dzisiejszej Belgii,czyli okoo 2000 roku p.n.e.

W 6000 roku p.n.e. Mezopotamczycy pywali odziami po penym morzu, tymczasemBrytyjczycy dopiero w 4 tysice lat pniej nauczyli sitkactwa. Nic zatem dziwnego, enajwczeniejsze legendy o dziejach ludzkoci narodziy sina ziemi biblijnej, na terytoriachyznego Pksiyca, bo w porwnaniu z ludami tej krainy mieszkacy innych czci wiata

byli wci barbarzycami. Nie mi wtpliwoci co do tego, e historia wiata zaczyna sinaziemiach opisanych w Ksidze Rodzaju (w greckim tumaczeniu Biblii z III wieku p.n.e.ksiga te nosi nazwGenesis, co oznacza rdo, pocztek. W jzyku hebrajskim nazywa no

jBereszit, czyli Na pocztku.)

Dopiero przy dziewitnastym pokoleniu prorokw z generacji wyliczonych przezKsigRodzaju pojawiajsinazwy Kanaanu (Palestyny) i Egiptu. Byy to czasy ju powyjciu Abrahama z rodzinnej Mezopotamii - kraju, ktrego tereny zajmuje obecny Irak. Azatem nasza opowie musi mie pocztek w Mezopotamii, a cilej mwic w jej

poudniowej czci, albowiem Ksiga Rodzaju (11:31 powiada, e Abraham (w oryginaleimijego brzmiao Avram lub Abram) przy by z chaldejskiego Ur. Wczeniejsze biblijneopowieci utwierdzajnas w prze konaniu, e rodzinne tradycje sigajkorzeniami doterenw pooonych miedz; Tygrysem a Eufratem, nad ZatokPersk.

Nazwa Mezopotamia oznacza krainmidzy rzekami" i wskazuje na teren; pooonemidzy Tygrysem a Eufratem. W praktyce jednake jej granice obejmoway ziemie midzyrzekami od Gr Taurus na pnocy po wybrzee Zatoki Perskiej Pnocna Mezopotamia jestznana w historii jako Asyria, rejony rodkowe nazywano Akadem (tam ley dzisiejszy

Bagdad, na pnoc od Babilonu). Niedugo po 4000 roku p.n.e. poudniowMezopotamizaczto nazywa Sumerem (wymawiano tnazwjak Szumerf i tam te pojawili sipierwsipatriarchowie.

Jednym z najpotniejszych miast staroytnego Sumeru byo Uruk (wspczenienoszce nazwWarka), std wywodzi siprawdopodobnie nazwa dzisiejszego Iraku. Na

poudniowy wschd od Uruk, w dzielnicy Sumeru zwanej Chal-de, powstao miasto.Obecnie wody Zatoki Perskiej obmywajtylko niewielki fragment wybrzea Iraku pomidzyKuwejtem a Iranem (dawniej Persj), lecz w dawnych czasach zatoka wrzynaa siznaczniegbiej w ld, tak wic Ur znajdowao sinad samym jej brzegiem.

Okrelenie miasto" nie jest w tym wypadku przesad, poniewa te wane orodki juod 3800 roku p.n.e. stay simiastami w penym tego sowa znaczeniu, a Uruk ze swojwielkwityniby z pewnocipierwszym prawdziwym miastem na wiecie. Spoecznoci

miejskie, posiadajce komunalne rady i zarzdy, zaczy powstawa ju okoo 5500 rokup.n.e., kiedy to rolnicza spoeczno Halafanw z Tel Halaf wytyczya brukowane ulice izbudowaa kanalizacjna 3 tysice lat przed powstaniem prymitywnej konstrukcjiStonehenge w Brytanii. W tych czasach zachodni Europejczycy zaczli sidopiero

posugiwa grubo ciosanym, drewnianym pugiem. W mezopotamskim miecie Arpaczyjapowstay ogromne publiczne budowle w ksztacie uli, zwane toloi.


9/128

Przecitny tolos mia 10 24 metrw rednicy. Jedna z najwikszych spoecznociHalafanw (w pobliu przyszego Ur) uformowaa siw delcie Tygrysu i Eufratu w Ubajd istanowia wane centrum metalurgii i wyrobu naczy glinianych, obok za wyrosonajwitsze miasto Sumeru - Eridu. Innymi wanymi orodkami miejskimi w tym rejonie

byy Kisz, Nippur, Erech, Logasz oraz Larsa i podobnie jak wspczesne miasta wyrniajsiswymi katedrami, tak te kulturalne orodki (poczwszy od 3800 roku p.n.e.)charakteryzoway wspaniae, bogato zdobione, niebotyczne witynie.

Mezopotamia ju od 10 000 roku p.n.e. stanowia najwaniejsze centrum kulturowe

wiata, ale ogromny rozwj w tym rejonie nastpi okoo 4000 roku p.n.e., kiedy wpoudniowej jego czci powstao i rozkwitao pastwo sumeryjskie z prawdziwie potnymiorodkami miejskimi. W tym czasie byy to w istocie miasta-pastwa, stanowice odrbnekrlestwa, a historia bezprecedensowego, gwatownego rozwoju Sumeru znalaza odbicie wKsidze Rodzaju w opowieciach o patriarchach. Ta niewiarygodna ekspansja kulturowa byanie tylko wynikiem oglnej ewolucji spoeczestwa, lecz bez wtpienia u jej podstaw leaarewolucja technologiczna i naukowa, ktra od dawna wprawia w zdumienie uczonych ihistorykw.

Rozdzia 2Jak wdrowne ptaki

Kroniki Adamitw

Pamitajc o owych wspaniaych czasach Sumeru, warto teraz zajrze do Biblii iskonfrontowa znane nam fakty z tekstami w Ksidze Rodzaju. Przy tym nie naley pomijaszerszego aspektu procesw ewolucyjnych zachodzcych na wiecie i przyczyn, dla ktrychsumeryjskie pastwo w tym okresie (4000-2000 rok p.n.e.) o kilka tysicy lat wyprzedzio

pod wzgldem rozwoju cywilizacji naturalndrogewolucji ludzkoci. Musimy przyjrze sidokadnie poszczeglnym elementom tego gwatownego rozwoju i wpywowi, jaki mia na

przysze dzieje wiata. Przede wszystkim jednak powinnimy pamita o tym, e gdyby niew szalony postp kulturowy staroytnej Mezopotamii nasza obecna cywilizacja niezaistniaaby w takiej postaci, w jakiej znamy jdzisiaj.

W naszych czasach w rnych czciach wiata nadal istniej plemiona Buszmenwwiodce ywot co prawda uporzdkowany, lecz wedug naszych obecnych standardw


10/128

prymitywny. Tumaczy sito izolacjod reszty wiata. Ale czyme jest ta reszta wiata?Ludzie ci z pewnocinie byli odgrodzeni od ewolucji, bo przecie wedug uczonychewolucja jest procesem naturalnym, zachodzcym bez przerwy. Dziki rodowisku, w ktrym

przebywaj, stanowikwintesencjnaturalnej ewolucji, lecz ewolucja ta od tysicy latutrzymuje ich wci na tym samym etapie epoki kamienia.

Wybitny uczony Zecharia Sitchin twierdzi w swoich Kronikach Ziemi, e prawdziwa

zagadka tkwi nie w zacofaniu Buszmenw, lecz w naszym wasnym gwatownym postpiecywilizacyjnym. Milion lat zajo czowiekowi uwiadomienie sobie, e kamieniem nie tylkomona rzuca, ale e nadaje sion rwnie do obrbki i innych zastosowa. Kolejne 500tysicy lat czowiek neandertalski uczy siwykorzystwa kamienne narzdzia, a dopiero ponastpnych 50 tysicy lat zacz uprawia ziemii odkry obrbkmetali. Te dugotrwae i

pene trudu naturalne procesy ewolucyjne przywiody wreszcie ludzko do 5000 roku p.n.e.Gdyby przyj takmiarpostpu, to daleko by nam byo obecnie do powstania matematyki,inynierii czy nauki w ogle, lecz oto my - zaledwie 7 tysicy lat pniej - wysyamy sondyna Marsa!

W gruncie rzeczy to Buszmeni sprawdziwymi spadkobiercami powolnego postpuNatury. A my, tak zwana rasa cywilizowana, o wiele dugoci wyprzedzilimy samoistnewolucjwycznie dziki umiejtnemu wykorzystaniu wiedzy. Nie jest to jednak dzieem

przypadku: wiedzy nie mona wymyli, trzeba jzdoby i odziedziczy. W jaki sposb i pokim odziedziczylimy zatem wiedz? Jak sipotem dowiemy, odpowiedzi na te pytanianaley szuka w zachowanych tekstach staroytnych Sumerw, a wedug biblijnej opowiecio Adamie i Ewie, rdem owej mdroci jest Drzewo Wiadomoci Dobrego i Zego"(Ksiga Rodzaju 2:9).

Od czasu gdy w 1871 roku przyrodnik Karol Darwin opublikowa dzieo Opochodzeniu czowieka, rozpta sispr o to, czy rasa ludzka ewoluowaa przez miliony latstopniowo w sposb naturalny, czy te Adam i Ewa byli pierwszymi miertelnikamistworzonymi przez Boga, jak gosi Ksiga Rodzaju.

Jeli przeledzimy cay proces ewolucji od najprymitywniejszych antropoidw sprzed30 milionw lat, to i tak okae si, e czowiek neandertalski pojawi siokoo 70 tysicy lat

p.n.e. Rasa ta wygina po blisko 40 tysicy lat, a okoo 35 000 roku p.n.e. pojawi si

czowiek z Cro-Magnon, zapocztkowujc tym samym erHomo sapiens (czowiekamylcego) wraz z cajego sztuk, odzieniem i strukturspoeczn. Jeli wic zaoymy, eAdam by pierwszym czowiekiem (czy choby symbolicznym uosobieniem pierwszegoczowieka), to jakdatpocztkw ludzkoci powinnimy przyj: 35 000 rok p.n.e., 70 000rok p.n.e. czy jeszcze wczeniejsz?

Nie tak dawno, bo w 1996 roku papie Jan Pawe II stwierdzi, e teoria ewolucji byaczym wicej ni hipotez". Stwierdzenie to pado podczas konferencji Papieskiej Akademii

Nauk, a poniewa papie jest z zaoenia nieomylny, dao to katolikom do mylenia. No bojak mona pogodzi teoriDarwina z tym, co zostao napisane w Ksidze Rodzaju? W kocukardyna John O'Connor owiadczy w katedrze w. Patryka w Nowym Jorku, e by moeAdam i Ewa w ogle nie byli istotami ludzkimi, lecz jak niszformzwierzt. Niedugo

potem liczni przedstawiciele odamu katolickiego w Kociele anglikaskim zaczli powanie

kwestionowa tradycyjninterpretacjtekstw biblijnych. Ale czy nie bya to z ich stronynadgorliwo?W gruncie rzeczy Ksiga Rodzaju okrela Adama jako czowieka" - istotmylc.

W kontekcie oglnej ewolucji ycia na Ziemi teksty te sz pozoru cakiem spjne, cho odstrony chronologicznej zawieraj pewne nonsensy, jak choby we fragmentach mwicych oStworzeniu w cigu szeciu dni". Podobnie jak Darwin i inni uczeni, Ksiga Rodzajustwierdza, e przed Adamem (czowiekiem) istniay na Ziemi roliny, ptaki i zwierzta(Ksiga Rodzaju 1:11-25). Te rozmaite formy ycia pojawiay siw porzdku uznawanym

przez uczonych, a czowiek ostatecznie zdobywa nad nimi dominacj(Ksiga Rodzaju 1:28).Historia Adama nie zostaa po raz pierwszy spisana przez Hebrajczykw, poniewa opowieo nim znajduje siw znacznie starszych kronikach. A jednak cig zdarze przedstawionych wKsidze Rodzaju jest cakowicie zgodny z odkryciami archeologicznymi i geologicznymi,

cho w rzeczywistoci procesy ewolucyjne trway znacznie duej.Adam w Ksidze Rodzaju pojawia sinagle, ale zarazem przedstawia sigo jakojedynw swoim rodzaju formczowieka, ktrpoprzedzay inne formy ycia. To oznacza,


11/128

e wbrew twierdzeniom kardynaa O'Connora Adam i Ewa wcale nie byli niszformzwierzt", cho wci nie wiadomo, kiedy sipojawili. Czyli nadal musimy boryka sizkwesticzasu, w jakim pojawia siistota ludzka. Jeli przyjmiemy, i Adam nie nalea dogatunku nieinteligentnych an-tropoidw w rodzaju Homo habilis (okoo 2 milionw lat p.n.e.)i Homo erectus (okoo miliona lat p.n.e.), to stajemy przed pytaniem, czy by on

prehistorycznym neandertalczykiem, czy pniejszym czowiekiem z Cro-Magnon?

Fakt, i Adam posiada zdolno odrniania dobra od za po zjedzeniu zakazanegoowocu (Ksiga Rodzaju 3:6,22), wskazuje na to, e nalea do gatunku Homo sapiens, co wdosownym tumaczeniu brzmi czowiek mdry" (od aciskiego sapientia, czyli mdro").W istocie musia pochodzi ze znacznie bardziej rozwinitego gatunku Homo sapiens sapiens.A zatem czas jego pojawienia siprzypada na okres po 35 000 roku p.n.e. Aleneandertalczycy i przedstawiciele innych gatunkw praludzi pojawili siprzed tym okresem -dlaczego wic mwi sio Adamie, e by pierwszym czowiekiem"? Jakraszapocztkowa?

atwiej jest umiejscowi Adama w czasie w aspekcie historycznym ni wedugzapisw w Ksidze Rodzaju. Ale nawet wwczas nie traci swego biblijnego pierwszestwa,

bo niewtpliwie da pocztek gatunkowi. Przedtem jednak powinnimy dokadniej przyjrzesichronologii Ksigi Rodzaju, eby mc pniej zlokalizowa Adama i Eww bardziej

wiarygodnych historycznie czasach.W teologii chrzecijaskiej uwaa si, e Adam zaistnia w-4004 roku p.n.e. Pogld

ten przyjto w 1650 roku, kiedy protestancki biskup z Irlandii, James Ussher z Armagh,opublikowa swoje synne dzieo Annales Veteris Testamenti. Jego metoda oblicze jest

bardzo prosta, opiera sina wieku pierwszych patriarchw i ich potomkw (patrz: tab.Biblijny wiek pierwszych patriarchw, s. 233). W Ksidze Rodzaju napisano, e Adam mia130 lat, kiedy narodzi sijego syn Set; Set liczy 105 lat, kiedy daycie Enoszowi; Enoszmia 90 lat, gdy na wiat przyszed jego syn Kenan - i tak dalej. Do tego momentu (od Adamado Kenana) upyno 325 lat. Od Kenana do Noego mino 731 lat, a od Noego do Abrama(Abrahama) kolejne 890 lat - czyli w sumie 1946 lat od powstania Adama do narodzinAbrama. W tych obliczeniach dugoycia poszczeglnych patriarchw (z Metuszelachem,ktry przey 969 lat) nie ma znaczenia, dlatego e liczy sitylko ich wiek prokreacyjny.

Ksiga Rodzaju powiada, e od Adama do Abrama byo 19 pokole patriarchw, awic 1946 lat podzielone przez 19 daje rednidugoycia okoo 102 lat, gdy tymczasemobecnie rednia ta wynosi lat 30. Mona z atwocizakwestionowa dugowieczno

pierwszych patriarchw, ale nie wycigajmy zbyt pochopnych wnioskw, poniewasceptycyzm utrudnia wszelkie poznanie. Problem z wyliczeniami Usshera polega na tym, esumwieku patriarchw trzeba zacz liczy od konkretnego historycznego zdarzenia -on zasam ustala datna 2348 rok p.n.e., czyli rok biblijnego Potopu.

Jeli cofniemy sido czasw Noego, czyli do poowy drogi midzy Adamem iAbramem, okae si, e od pojawienia siAdama mino 1056 lat. W Ksidze Rodzajunapisano, e w chwili nastania Potopu Noe liczy 600 lat. A zatem wedug Biblii Potopnastpi 1056+600=1656 lat po pojawieniu siAdama. Wedug Usshera biblijny Potop miamiejsce w 2384 roku p.n.e., jeli wic dodamy 1656 lat do 2348 roku p.n.e., otrzymamy 4004

rok p.n.e., a dattuznaje siw chrzecijastwie za dzie pojawienia siAdama. Dwiecielat temu, w 1779 roku, zaakceptowana przez Koci Historia uniwersalna posuna sia takdaleko, e wyznaczya dzie rozpoczcia stworzenia wiata przez Boga na 21 wrzenia 4004roku p.n.e.!

W 1654 roku, na ponad sto lat przed Historiuniwersaln, sobr watykaski ogosi,e kady, kto zakwestionuje tdat, zostanie uznany za heretyka. Zapis ten znis dopiero

papie Pius XII w 1952 roku w wystpieniu na forum Papieskiej Akademii Nauk. Stwierdzite, e teolodzy nie mogignorowa najnowszych odkry geologii i e nie ulega wtpliwoci,i Ziemia istnieje od miliardw lat. Powiedzia ponadto, e czas nie odgrywa zasadniczej roliw biblijnym Stworzeniu, albowiem owe sze dni pracy Boga majcharakter czystosymboliczny i e niezalenie od odkry wspczesnej nauki jest On nadal stworzycielemwszystkiego, co istnieje na ziemi. Owiadczenie to byo cakowicie zgodne z tym, co w 1996

roku powiedzia Jan Pawe II, lecz wielu duchownych zapomniao zapewne o wystpieniupapieskim sprzed czterdziestu czterech lat i ze zdumieniem przyjo stwierdzenie swegoduchowego przywdcy, e Ksiga Rodzaju i nauki przyrodnicze sdo pewnego stopnia


12/128

zbiene.Ale co mogpowiedzieydzi na ustalenia arcybiskupa Usshera? W kocu Stary

Testament jest ich witksigi podstawdoktryny religijnej. Czy przyjmuj4004 rokp.n.e. jako datstworzenia wiata? Ot nie cakiem sizgadzaj, ale ustalajzbliondatstworzenia Adama na 3760 rok p.n.e. - pierwszy rok w kalendarzu ydowskim. Spewnernice w kalkulacji czasu, poniewa Hebrajczycy tradycyjnie posugujsikalendarzem

ksiycowym, skadajcym siz trzystu pidziesiciu czterech dni, gdy tymczasemkalendarz soneczny liczy dni trzysta szedziesit cztery. Prastara Ksiga Jubileuszy (6:29-36) podkrela, e cykl ksiycowy jest zafaszowaniem cyklu nakazanego: Tak zostaonakazane w tablicach zesanych z nieba (...) a ty nakazae dzieciom Izraela, e powinnyliczy dni w takim porzdku, trzysta i szedziesit cztery dni".

Ksiga Jubileuszy jest w caoci powicona pomiarowi czasu, a rozpoczyna sinastpujco: Oto sowa podziau dni zgodnie z prawem i wiadectwem". Z tego powoduascetyczni ydzi (jak na przykad powstaa w I wieku p.n.e. grupa esseczykw z Qumran)oskarali faryzeuszy i saduceuszy ze wityni Jerozolimskiej o grzech przeciwko sabatowi.Dowodzili, e rok soneczny liczcy trzysta szedziesit cztery dni dzieli sina pidziesitdwa siedmiodniowe tygodnie, a hebrajski rok ksiycowy - nie. Prawdopodobnie z tej

przyczyny Ksiga Jubileuszy nie zostaa wczona do uznawanego przez Hebrajczykw

Starego Testamentu.cilej mwic, rok soneczny w kalendarzu juliaskim, wprowadzonym w 45 roku

p.n.e. przez Juliusza Cezara, dzieli sina mniej wicej 365 i 1/4 dnia, i tym waniekalendarzem posuy siarcybiskup Ussher do swych oblicze w 1650 roku. Roczny cykl wtym kalendarzu liczy trzysta szedziesit pi dni, a jeden dzie (cztery 1/4 dnia) dodaje sico cztery lata, w tak zwanym roku przestpnym.

Jeli wic przyjredniz oblicze chrzecijan i ydw, data stworzenia Adamawypadaaby w 3882 roku p.n.e., czyli znacznie pniej ni pojawienie siHomo sapiens 35tysicy lat p.n.e. W istocie oznaczaoby to, e Adam zjawi sina wiecie grubo po starszej,rodkowej i modszej epoce kamienia, raczej w bliskowschodniej epoce brzu, kiedy to w

powszechnym uyciu byo koo, metalowy pug i statki do morskiej eglugi. Jednak data tanie odbiega zbytnio od pewnych dramatycznych wydarze w poudniowej Mezopotamii

okoo 4000 roku p.n.e. A charakter tych zdarze sprawia, e nabierajsensu cechyprzypisywane Adamowi jako pierwszemu, jedynemu w swoim rodzaju czowiekowi.Warto w tym miejscu powiedzie sw kilka o Abramie, ostatnim z patriarchw,

ktry w osiemnacie pokole po Adamie opuci rodzinne Ur w poudniowej Mezopotamii ipowdrowa na pnoc do Haranu. Nastpnie, po mierci ojca Teracha Abram z onSaraj ibratankiem Lotem skierowa sina zachd, do ssiedniego Kanaanu (Ksiga Rodzaju 12:4-5).Uczyni to jakoby na rozkaz Boga, ale moe by jaki powd, ktry przyspieszy migracj? Z

pewnocitak.


13/128

Dom Abrama znajdowa siw Ur chaldejskim, wspaniaym miecie krlestwaSumeru, a wspczesne kromki donosz, e wkrtce po 2000 roku p.n.e. zostao onospldrowane przez krla ssiedniego Elamu. Cho miasto odbudowano, to jednak orodekwadzy przenis sina pnoc do Haranu, do krlestwa Mari. To tam wanie Terach zawidAbrama i innych krewnych. Ale Haran nie byo tylko nazwkwitncego miasta, lecz takeimieniem brata Abrama (ojca Lota), ktry zmar, zanim rodzina opucia Ur chaldejskie(Ksiga Rodzaju 11:27-28). Inne miasta pnocnej Mezopotamii take nosiy imiona

przodkw Abrama, co odkryli archeolodzy podczas wykopalisk prowadzonych w tym rejonieod 1934 roku. Wyczytali to z glinianych tablic, zawierajcych raporty gubernatorw i

penomocnikw. Znaleziono tam nazwy takie jak Terach (ojciec Abrama), Nachor (ojciecTeracha), Serug (ojciec Nachora) i Peleg (dziadek Seruga).

Jak widzimy, patriarchowie nie pochodzili z jakiej zwyczajnej rodziny, lecz bylipotomkami potnej dynastii. Co wic stao sitak wanego, e to dawne dziedzictwo irodowe dostojestwo nagle upado? Jakie okolicznoci zmusiy Abrama do ucieczki zMezopotamii do Kanaanu? Sumeryjski tekst z 1960 roku p.n.e. (czyli z tego samego mniejwicej okresu, w ktrym Terach przenis rodzinz Ur do Haranu) moe zawiera klucz dotej zagadki: Bogowie opucili nas, jak wdrowne ptaki. Dym pokry nasze miasta caunem".

Oto do akcji wkracza niezmiernie intrygujcy element: bogowie". Jacy bogowie?Aby znale odpowied na to pytanie, musimy cofn sido pocztku Ksigi Rodzaju. Ot

po stworzeniu Adama Bg powiada: Uczymy czowieka na Nasz obraz, podobnego Nam".Pniej Bg, po zjedzeniu przez Adama i Ewzakazanego owocu, rzecze: Oto czowiek stasitaki jak My".

Te teksty w Biblii scakowicie zgodne z trecikronik z okresu sumeryj-skiego

(Bogowie nas opucili" itd.), jednake przecztradycji goszcej, e by tylko jeden Bg. Ioto ten jedyny Bg nawet w samej Biblii mwi o sobie my", nasz" i o bogach" w liczbiemnogiej! Do kogo zatem sizwraca mwic: Oto czowiek sta sitaki jak My"?


14/128

Ur chaldejskie

Mimo i nazwa miasta Ur jest nam doskonale znana, gwnie ze wzmianek w Biblii,to jednak dopiero w tym stuleciu zdoano zlokalizowa jego pooenie, a same ruiny odkrytoniemal przez przypadek.

W pocztkach XIX wieku budowniczowie kolei bagdadzkiej zaprojektowali stacjkolejowokoo dwustu kilometrw na pnoc od Basry, poniewa byo to miejsce atrakcyjnedla turystw. Nad pustynnokolicdominowao wysokie wzniesienie, ktremu Beduininadali nazwTell al Muqajjar (Asfaltowy Kopiec). Ale kilka tysicy lat temu owa pustynia

bya yzndolin, gdzie uprawiano palmy daktylowe. Jak wkrtce odkryto, w tym wielkimkopcu znajdowaa siwielopoziomowa witynia Ur oraz inne obiekty staroytnego miasta.

W 1923 roku archeolog sir Charles Leonard Woolley, wraz z zespoem uczonych zMuseum i uniwersytetu w Pensylwanii, przystpili do wykopalisk na terenie wzgrza,

poniewa kilka lat wczeniej na jego szczycie znaleziono zbir bardzo starych tekstwwyrytych na kamiennych walcach. Na jednej z tych pieczci cylindrycznych, jak jenazywano, wyryte byo imikrla Urnammu, ktry panowa w Ur okoo 2010 roku p.n.e.Uznano wic, e jest to prawdopodobnie miasto Abrama.

Wewntrz wzgrza Woolley odkry liczne mniejsze paskowye, z czego wycignwniosek, e wyznaczay one granice kolejnych konstrukcji, ktre powstaway na budowlach zpoprzednich epok. Pi z nich zidentyfikowano jako witynie o niezwykle grubych cianach,niczym fortece. Kada z budowli miaa wyoony kamieniami dziedziniec otoczonykomnatami, z fontannami zasilanymi wodz rynien wyoonych niezniszczonym przez czasmateriaem bitumicznym, a take rozmaite rodzaje piecw i wielkie ceglane stoy. Woolleynapisa w swoim dzienniku: Napalilimy w jednym z nich i najstarsza kuchnia na wiecieznowu nadawaa sido uytku".

Gwna witynia wewntrz Tell al Muqajjar stanowia zwieczenie czteropitrowejbudowli z glinianej cegy, a na kadym poziomie rodkowy rdze budowli otacza taras. Wwyszych partiach tarasy te zmniejszay sido rozmiarw stopni, tworzc piramidzzewntrznymi schodami prowadzcymi z jednego poziomu na nastpny, a na paskich

tarasach w dawnych czasach sadzono drzewa, krzewy i wiszce ogrody. Budowle tegorodzaju sobecnie uznawane za typowe obiekty wielkich sumeryjskich metropolii, nadano im

nazwzikkuratw, czyli wie wznoszcych sido nieba". Speniay waniejszfunkcj,poniewa uznawano je za wite gry" lub niebiaskie wzgrza". Najbardziej znanymzikkuratem jest wiea Babel (Ksiga Rodzaju 11:1-9), ktrzbudowano na babiloskiejrwninie Szinaru, czyli Sumeru. Zikkurat ten ju dawno rozpad si, lecz na jego miejscu

Nabuchodonozor II (604-562 p.n.e.) zbudowa nowy, zasyn take jako konstruktorsynnych wiszcych ogrodw Babilonu, ktre uznano za jeden z siedmiu cudw wiata. Choten najnowszy zikkurat take rozsypa siw proch, to jednak jego rozplanowanie widoczne nanajniszym poziomie dowodzi, i by znacznie wikszy ni pierwotna budowla w Ur.

W caym kompleksie wityni Ur oraz otaczajcych jmniej szych wity odkrytoresztki biur, warsztatw, magazynw, sklepw, szpitali, sdw i szk. Pozostao te sporodokumentw: zapiski prawnikw, poborcw podatkowych, mynarzy, sklepikarzy,nauczycieli, lekarzy, a nawet rejestry domu mody -wszystkie, rzecz jasna, sporzdzone

jedynym w swoim rodzaju pismem klinowym Sumeru. Znaleziono ponadto kalkulatorymatematyczne, w tym tablice z obliczeniami pierwiastkw kwadratowych i szeciennych,rwnania trjkta dokadnie takie same jak w geometrii Euklidesa, ktry y tysic siedemsetlat pniej!


15/128

Zikkurat w Ur. ciana gwna miaa 16,5 metra wysokoci, wiea za okoo 23 metrw. Dwie niejpooone partie z wypalanej cegy byy czarne, wysza cz - czerwona, a umieszczonna samymszczycie witynipokryto bkitnymi pytkami ze szkliwa ze zocistym daszkiem. Barwy tesymbolizoway ciemnoci pieka, zamieszkanZiemi, niebo i Soce.

Anglo-amerykaska ekipa kontynuowaa prace przez kolejne lata. Spod czerwonychurwisk Tell al Muqajjar wychyno w kocu cae miasto Ur otoczone murami z wypalanej

cegy o wysokoci okoo 8,5 metra i 25,5 metra gruboci u podstawy. Okryto tam rwnierozdzielone uliczkami rzdy domostw - ale co to byy za domy! W niczym nie przypominaysiedzib prymitywnych ludw: byy to dwupitrowe wille, liczce nawet czternacie

pomieszcze. ciany pokryway tynki pomalowane na biao, w hallach u wejcia znajdowaysiumywalnie do opukiwania stp i doni z piasku przed przejciem do wewntrznych

pomieszcze. Dziedzice w rodku wyoono pytami, na wyszy poziom prowadziy schody,a wok - na parterze i na galerii - znajdoway sipokoje dla domownikw i goci. Willewyposaono nawet w toalety i umywalki ze znakomicie rozplanowanym systememdostarczania wody i odprowadzania ciekw.

Domy te zbudowano w drugim tysicleciu p.n.e., lecz nawet wedug wspczesnychstandardw byy to luksusowe rezydencje. Jeeli Abram pochodzi z Ur, to bez wtpienianalea do elity, albowiem nie byo w tym miecie ubogich dzielnic. Sir Leonard Woolleyzanotowa w swoim dzienniku: Musimy cakowicie zrewidowa nasz pogld na osobowohebrajskiego patriarchy, wiemy bowiem, w jak wykwintnym otoczeniu spdzi pierwszczycia. By obywatelem wspaniaego miasta, dziedzicem tradycji starej, wysokorozwinitej cywilizacji". Istotnie, jak sipotem okae, Abram by potomkiem crki potnegokrla Urnammu, budowniczego pierwszego zikkuratu w Ur.

Jakby tych wielkich odkry byo mao, zesp Woolleya natkn sina inneniespodzianki. Badajc fundamenty liczcego 4 tysice lat zikkuratu i jego zewntrzne muryznaleziono pozostaoci innego wielkiego zikkuratu oraz ukrytego pod ziemimiasta

pochodzcego z jeszcze starszych czasw, poniewa cegy, ktrymi wyoony bydziedziniec, zrobiono 4 tysice lat p.n.e. Byy tam grobowce i artefakty z 3700 roku p.n.e.,czyli z czasw Adama, ponadto znaleziono cenne eksponaty archeologiczne z jeszczeodleglejszej epoki. Woolley i jego ludzie odkryli w istocie miejsce pochwku krlw wraz zzapiskami i innymi przedmiotami nieporwnanie cenniejszymi ni egipskie. Byy toniepodwaalne dowody istnienia najstarszej i najwikszej cywilizacji wiata, wysokorozwinitej kultury, ktra istniaa ju na 2 tysice lat przed pocztkami pastwa egipskiego, a

powstaa 4 tysice lat przed najwczeniejszcywilizacjgreck. Wszystkich tych odkrydokonano w latach 20. naszego stulecia pod wielkim kopcem piasku i smoy, obok stacjikolejowej, pozornie w samym rodku niczego.


16/128

Rozdzia 3Purpurowe szaty i srebrne grzebienie

Wielki Potop

Badajc historistaroytnej sumeryjskiej Mezopotamii, moemy skonfrontowachronologistosowanw ksigach biblijnych, zwaszcza w Ksidze Rodzaju, z najnowszymiodkryciami archeologii. W tym wypadku najlepszokazjdo porwnania jest Wielki Potopopisany w opowieci o Noem (Ksiga Rodzaju 7:10-24). Mia on jakoby nastpi w dziewi

pokole po Adamie i dalszych 9 pokole przed Abramem. Jeli wic uda sinamzlokalizowa w czasie Wielki Potop, wwczas zdoamy ustali najwaniejsze daty nastpstwa

pierwszych patriarchw.Jak ju wspomniaem, za datPotopu przyjmuje si2348 rok p.n.e. wedug oblicze

arcybiskupa Usshera. Ale przed odkryciem dokonanym przez Wooll-beya w latach 20.naszego stulecia ani Ussher, ani nikt inny nie mg zna rzeczywistej daty tego kataklizmu,ani nawet wiedzie z capewnoci, czy istotnie mia on miejsce w tym rejonie. Prace

wykopaliskowe w Mezopotamii rozpoczy siprzecie dopiero w dobre trzy stulecia pomierci Usshera.

Jakie 13 tysicy lat temu (okoo 11000 roku p.n.e.), pod koniec ostatniej epokilodowej na Ziemi zapanowaagodniejszy klimat. Szybka zmiana temperatury spowodowaaobsunicie sip lodowych w Arktyce i na Antarktydzie, przemieszczenie siduych maswody, co z kolei wywoao wysokie fale pywowe w duych zbiornikach. Ale czy to wanie

by w biblijny Potop? Raczej nie, cho niewtpliwie stao sito punktem zwrotnym wprzyrodzie, zwiastujcym epokuprawy roli w rejonie yznego Pksiyca. To, co nastpiopo biblijnym Potopie, nie byo pocztkiem ycia osiadego, ktre ju wczeniej istniao, leczepokcywilizacji i rozkwitu sumeryjskich miast-pastw.

Badajc okolicznoci Potopu w Ksidze Rodzaju, przyczmy sina chwildo sirLeonarda Woolleya i jego zespou, poniewa to oni odkryli pozostaoci przedpotopowej

Mezopotamii. Naley jednake pamita, e w tych odlegych czasach Mezopotamia byacentralnym orodkiem do ograniczonego rejonu geograficznego. Przez wiele pokolewadcy tej czci kuli ziemskiej nosili miano Krlw Czterech Czwartych wiata", a zatemdua powd na tym skrawku ziemi uznana zostaa za katastrofna skalwiatow, tak jak tookrela Stary Testament.

Po szeciu latach od rozpoczcia wykopalisk w Ur archeolodzy Woolleya znaleliinteresujce groby pochodzce z okoo 3500 roku p.n.e., wrd nich rwnie grobowcekamienne. Jest to o tyle niezwyke, e w tej pustynnej krainie nigdy nie byo kamienia: w

promieniu czterdziestu omiu kilometrw od Ur nie znaleziono nawet najmniejszegootoczaka. Ta podziemna konstrukcja bya swego rodzaju ekstrawagancj, archeolodzy od razuzorientowali si, e to grobowiec jakiej wanej osobistoci.

Po wejciu do krypty ludzie Woolleya osupieli z zadziwienia, ujrzeli bowiem

bogactwa, jakich nigdy przedtem nie widzieli. Byy tam zote puchary, ozdoby z czerwonegokamienia i lapis-lazuli, brzowe naczynia stoowe, srebrna biuteria, mozaiki z macicyperowej, przepiknie ozdobione muszlami harfy i liry, ogromny rydwan ze zotymi gowamilww i bykw, naczynia ze srebra, alabastru, miedzi i marmuru, narzdzia i bro ze zota orazwszelkiego rodzaju przedmioty sztuki, ktre bogactwem i liczebnociprzewyszay nawetwspaniaoci znalezione w Egipcie w grobowcu Tutanchamona z okresu o tysic szeset lat

pniejszego.Wraz z dostojnikiem pochowano wojownikw w hemach, z wczniami i tarczami z

miedzi, srebra i zota. Odkryto take szcztki dam w purpurowych szatach, z wymylnyminakryciami gowy, zotymi kolczykami i srebrnymi grzebieniami. Byy to szcztki licznejsuby i stranikw gwnego grobowca, ktry, jak siokazao, nalea do krlowej Szubad,

panujcej w czasach poprzedzajcych najstarsze dynastie egipskie. Obok znajdowa si

grobowiec jej maonka, Abargiego.Szcztki Abargiego zostay bardzo zniszczone dawno temu, lecz ciao Szubad byo


17/128

prawie nietknite, a zostao wystawione na widok publiczny na zotych marach, w rkudzierya zoty kielich, obok za klczay dwie suebnice. Odziano jw paszcz naszywany

paciorkami ze zota, srebra, lapis-lazuli, agatu i chalcedonu (rodzaj kwarcu). Na ramionachkrlowej umieszczono srebrne i zote amulety, przedstawiajce ryby i gazele, gowjej zaozdabiaa korona ze zotych lici buku i wierzby.

Obok dokonano dalszych odkry, gdy otwarto drugi krlewski grobowiec, na ktrym

widnia napis Meskalamdug, krl". Napis na zotej misie wewntrz informowa, e krlMeskalamdug to Bohater Dobrej Ziemi". By on zapewne krewniakiem Szubad i Abargiego,a wrd ozdobnych przedmiotw w jego grobowcu znaleziono najpikniejsze wyrobyzotnicze, jakie kiedykolwiek widziawiat. Na gowie zmary mia hem z wytaczanej zotej

blachy spojonej z ochraniaczami policzkach. Hem ten, liczcy 5 tysicy lat, ma ksztatperuki, z przedziakiem porodku i lokami misternie wyrzebionymi w metalu, opadajcymifalami i puklami zwijajcymi siwok doskonale uksztatowanych uszu. Wida wyraniekady wos, a cao zostaa wykonana z jednego arkusza 15-karatowego stopu zota i srebra.

Napis na pieczci cylindrycznej gosi, e maonkMeskalamduga bya Nin-banda. W swoimczasie dowiemy siwicej o tej wielce wpywowej parze.

Na tym etapie prac archeologicznych wykopano przedmioty z okresu o tysicsiedemset lat wczeniejszego od czasw Abrama i ponad tysic lat wczeniejszego ni epoka

Noego, lecz jak dotd nie znaleziono adnych ladw Potopu. Po tym obiecujcym odkryciukopano dalej, bo wszyscy byli ciekawi, co znajduje siw jeszcze bardziej zamierzchej

przeszoci. Drono coraz gbsze szyby, a wreszcie natrafiono na popi drzewny i licznezapisane gliniane tablice. Kontynuowano prac, wydobywajc kawaki naczy i sprztwdomowych, wreszcie kopacze oznajmili, e natrafili na twardy grunt. Uznali, e dotarli dokoca, a przynajmniej tak im sizdawao.

Wwczas sam Woolley zszed do jamy i ku swemu zaskoczeniu stwierdzi, i nie stoina skalnym podou, lecz na wyjtkowo twardej warstwie gliny, ktra moga powsta tylko zosadw niesionych przez wod. W pierwszej chwili uzna, e skoro Ur w staroytnychczasach znajdowao sibliej wody, to z pewnocisto muy dawnej delty Eufratu,

jednake dokadne badanie terenu nasuno zgoa odmienne wnioski. Przede wszystkimkoncepcja, i natrafiono na muy rzeczne, bya o tyle nie do przyjcia, e nawet dokopawszy

sido tej gbokoci, uczeni nadal znajdowali siznacznie powyej poziomu morza, a ju zpewnociponad korytem Eufratu. Dlatego postanowili kontynuowa prace. Przedarli siprzez kolejne dwa i p metra gliny, ktrej warstwa skoczya sirwnie nagle, jak sipojawia.

Pod niznajdowaa siziemia tego samego typu co grunt w caym rejonie yznegoPksiyca. Nastpnie znowu pojawiy silady zasiedlenia przez ludzi: naczynia, dzbanki,misy itp. Pod grubwarstwwodnego nanosu znaleziono pozostaoci ludzkiego osadnictwa,a gdy przeprowadzono analizgliny, okazao si, i zawiera szcztki zwierzt morskich zczasw, gdy morze zalao cay ten rejon. Zbadano warstwy geologiczne, ktre -podobnie jakw innych sytuacjach -ukazujswj wasny kalendarz. Pokad gliny zosta naniesiony nastarszosadokoo 4000 roku p.n.e., a Woolley wysa do Londynu taki oto telegram:Znalelimy Potop".

Potem inni archeolodzy prowadzili badania w dolinie Eufratu-Tygrysu. W sporejodlegoci na pnocny zachd od Ur, w Kisz w pobliu Babilonu, warstwa nanosuzmniejszya sido 46 centymetrw, lecz nadal stanowia zwarty pokad. Obliczono, e fale

potopu zalay teren o dugoci 644 kilometrw z pnocy na poudnie i 161 kilometrw zewschodu na zachd. W owym czasie by to prawdziwy kataklizm i ludziom tamzamieszkaym wydawa siz pewnocikocem wiata.

Jeli wic wedug przyjtych oblicze Adam pojawi siw 3882 roku p.n.e., a Noey w dziewi pokole po Adamie, to z pewnocikalkulacje te smylne. Skoro wiekwarstwy popotopowej w Mezopotamii zosta ustalony na okoo 4 tysice lat p.n.e.,oznaczaoby to, e potop nastpi jeszcze przed Adamem. Nie ma absolutnie adnych ladwnanosu powodziowego w okresie okoo 2348 roku p.n.e. Std wniosek, e obliczeniaarcybiskupa Usshera sbdne. Jeli wic Noe y w okresie Potopu -jak gosi Biblia - to

znaczy, e data pojawienia siAdama przypada na okres wczeniejszy. I tu z pomocprzychodznam staroytne mezopotamskie teksty, ktre na przekr Biblii dowodz, e Adampojawi sipo" Potopie.


18/128

Kiedy zatem pojawi siNoe? Wyglda na to, e w ogle go nie byo. Sporddwudziestu tysicy zachowanych glinianych tablice, ktre odkopano w najsynniejszymstaroytnym archiwum wiata w Niniwie w mezopotamskiej Asyrii, dwanacie opowiadahistoriPotopu. Wedug tych tekstw bohaterem, ktremu bogowie polecili zbudowastatek", by krl Utanapisztim ze Szuruppak, ktry wada tkrainokoo 4000 roku p.n.e. Wopowieci o nim czytamy, e gdy wody opady, cay ludzki rodzaj obrci siw glin;

ziemia bya paska jak dach domu".Zanim jednak bliej przyjrzymy simezopotamskim opowieciom o Potopie, warto

dowiedzie si, jak hebrajscy autorzy Ksigi Rodzaju niemal 3,5 tysica lat pniejprzeszczepili legendUtanapisztima do znacznie pniejszych czasw Noego. Dziki temuatwiej bdzie nam zlokalizowa w czasie historycznego Adama.


19/128


20/128

topowiada dwch rnych autorw, a ich odrbne relacje umieszczono obok siebie.Nie ma wtpliwoci, e zanim powstaydowski Stary Testament, Hebrajczycy

opierali swojtradycjna dziedzictwie kulturowym Kananejczykw. Na ttradycjzoyasijednak take kultura Sumeru. Z tego wzgldu naley pamita, e dziewitnacie

pierwszych pokole, od Adama do Abrama, to byli Mezo-potamczycy, a gdy Abram okoo1990 roku p.n.e. wyemigrowa do Kanaanu, przyby tam niejako yd ani Kananejczyk, lecz

jako Sumer. Mimo to zosta pierwszym Sumerem formalnie zaliczonym do Hebrajczykw iczczony by odtd jako najstarszy patriarcha ydowskiej rasy. Wynika to z przymierza zJahwe (Ksiga Rodzaju 17), a cilej mwic z El Eljonem (zwanym we wczeniejszychwersjach Biblii El Szaddai), po ktrym Abram i jego potomkowie zaczli stosowa rytuaobrzezania chopcw. Wtedy to wanie Abram przeobrazi siw Abrahama i u-znany zostaojcem swego ludu.

Okrelenie Hebrajczyk wywodzi siod imienia patriarchy Ebera (Hebera/ Abara),yjcego sze pokole przed Abrahamem. Nazwa Izraelici wzia siod imienia wnukaAbrahama, Jakuba, ktry przybra nowe imiIzrael (Ksiga Rodzaju 35:10-12). Dosownietumaczony zwrot Is-ra-el oznacza wojownik Ela", niektrzy twierdz, e Jsra-el znaczy Elrzdzi", inni - e El walczy". Niezalenie od tego, ktra interpretacja jest poprawna, samoimiwskazuje raczej na kananejsktradycjEl Eljona ni na pniejsztradycj

ydowskiego Jahwe. Take miejscowo Luz, gdzie Jakub otrzyma nowe imi, zostaaprzemianowana na Bet-el (Betel - Ksiga Rodzaju 28:19), co oznacza Dom Ela". Angielskanazwa Jew (yd) pochodzi od Judejczykw", czyli hebrajskich Izraelitw z Judei wKanaanie, i pniej odnosia sido caego narodu Izraela. Wedug ydowskiego tradycyjnego

prawa (Halakha) ydem jest ten, kogo na wiat wydaa ydowska matka, lecz wspczenieydem, niezalenie od pochodzenia moe zosta kady, kto przyjmie wiarydowsk.Pochodzenie od Abrahama czy od hebrajskich przodkw nie ma ju w wielu rodachydowskich tak wielkiego znaczenia, a jedynie sens emocjonalny i symboliczny.

Stary Testament

Najbardziej fascynujce w poj

ciu

ydowski" jest to,

e nie oznacza ono wy

czniereligii, ale te i startradycjkulturaln, trwajcod czasw Abrahama. Okrelenie yd" w

niczym nie przypomina okrelenia chrzecijanin", po-niewa"oznacza jedynw swoimrodzaju cechnarodowociow- by czonkiem jednej wielkiej rodziny. Dlatego niezalenieod tego, w jakim kraju wiata yd przebywa, zawsze i wszdzie wyrnia siprzynalenocido kultury ydowskiej. Chrzecijastwo natomiast nie ma nic wsplnego z pochodzeniemkulturowym lub rasowym, oznacza kosmopolitycznspoeczno religijn, do ktrej monanalee lub nie.

Judaizm rozwin sidziki mocnym wizom albo przyrodzonym prawom i tylko zpozoru ma swoje korzenie w Kanaanie, poniewa jego patriarchalne rda sigajstaroytnejMezopotamii. Trudno siwic dziwi, e w judaizmie poczyy sidawne tradycjemezopotamskie i kananejskie. Widzimy wyranie, jak relacje o prawdziwych zdarzeniach,takich jak Potop i zbudowanie arki, ulegy chronologicznemu zagmatwaniu w dzieachkronikarzy spisujcych je po upywie tak dugiego czasu. Kiedy wic Stary Testament zostanapisany i przez kogo?

Jak wiemy, pocztkowe wersety Ksigi Rodzaju zostay skompilowane w VI wiekup.n.e., w jakie 1,4 tysica lat po Abrahamie, 2 tysice lat po Noem i 3,5 tysica lat pomezopotamskim potopie. Skd zatem czerpano informacje o tych dawnych zwizkachgenealogicznych? Kto zarejestrowa i przechowywa przez tyle stuleci kroniki pokole

patriarchw?Obecnie mona odtworzy drzewo genealogiczne przecitnego czowieka do kilku

pokole wstecz, potem zadanie staje sicoraz trudniejsze, a czasem nawet wrczniewykonalne. Ale w rodach arystokratycznych odtworzenie pochodzenia jest ju o wiele

prostsze, poniewa drzewa genealogiczne od wiekw znajdujsiw rodzinnych archiwach.Dla autorw Starego Testamentu zadanie to w VI wieku p.n.e. take nie byo trudne, bo

nastpstwo patriarchw, poprzez Noego i Abrahama, odnotowywano rwnie skrupulatnie jaknastpstwo czonkw wspczesnych rodw arystokratycznych, a ich potomkowie zwizani


21/128

byli z krlewskimi domami Egiptu i Judy. Ale najciekawsze jest nie to, e odnajdawniejszych czasw prowadzono rejestry potomkw tej wpywowej rodziny, lecz ezyskaa ona miano uprzywilejowanej" ju 6 tysicy lat temu, na dugo przedtem, zanimHebrajczycy zapisali swojhistori. Dlaczego tak byo, dowiemy si, badajc uwiconedziedzictwo, ktre przeszo na Jezusa i dalej.

Pi pierwszych ksig Starego Testamentu: Ksiga Rodzaju, Ksiga Wyjcia, Ksiga

Kapaska, Ksiga Liczb i Ksiga Powtrzonego Prawa, nosznazwTora (Prawo) lubPentateuch (oznaczajcw jzyku greckim dzieo zoone z piciu czci). Powszechnieuwaa si, e powstay z inspiracji naukMojesza (XIV wiek p.n.e.), tak bowiem pisze w Iwieku n.e. historyk Jzef Flawiusz we wstpie do swego dziea Dawne dzieje Izraela. Aleuczeni sw zasadzie zgodni co do tego, e nowoczesny Pentateuch jest pracskompilowanzrnych wczeniejszych kronik poczwszy od IX wieku p.n.e. i po raz pierwszy zebranych w

jedncao w VI wieku p.n.e. Moe rzeczywicie tak byo, zwaszcza e ksigi zawieraj take prawo Mojeszowe, ale jak sipniej przekonamy, ich historyczna tre siga doznacznie starszych mezopotamskich kronik, a z Biblii wiemy, e w VI wieku p.n.e. wieluIzraelitw byo zakadnikami Babiloczykw.

Druga Ksiga Krlewska opowiada o obleganiu Jerozolimy w latach 606-586 p.n.e.przez mezopotamskiego krla Nabuchodonozora. Schwyta on judejskiego krla Jechoniasza,

uprowadzi do Babilonu i przesiedli na wygnanie caJerozolim, mianowicie wszystkichksit i wszystkich dzielnych wojownikw, dziesi tysicy pojmanych, oraz wszystkichkowali i lusarzy. Pozostaa jedynie najubosza ludno kraju" (Druga Ksiga Krlewska24:14).

Stao sito rzekomo z rozkazu Jahwe, poniewa pradziadek Jechoniasza krlManasses postawiwityniBaalowi, synowi El Eljona. Ale skoro Jahwe i El Eljon bylisynonimami Boga (pierwszy dla Hebrajczykw, drugi dla Kananejczykw), Manassesnajwyraniej obrazi najwysze bstwo, skadajc hod synowi Boemu. Jakkolwiekinterpretowano te wypadki w owym czasie, faktem jest, e Nabuchodonozor zrujnowaJerozolimi Jud, zburzy te WielkwityniSalomona. Jedynie z powodu gniewu Pana

przyszo to na Judpo to, by go odrzuci od oblicza Jego skutkiem grzechw Manassesa,odpowiednio do wszystkiego co popeni" (Druga Ksiga Krlewska 24:3).

Od 586 roku p.n.e. ponad dziesi tysicy Izraelitw byo niewolnikami Babilonu - wtym krlowie, kapani, prorocy i inne wane osoby. Ich potomkowie pozostali tam jeszcze do536 roku p.n.e., kiedy to 50-tysiczna grupa powrcia do Jerozolimy. To w Mezopotamiiwanie w VI wieku p.n.e. powstao wiele ksig Starego Testamentu, przy czym niemaichcz stanowiy stare babiloskie kroniki oraz rwnie starodawna hebrajskaKsiga Prawa(stanowica trzon Ksigi Powtrzonego Prawa), ktrznalaz w wityni Jerozolimskiejarcykapan Chilkiasz krtko przed inwazjNabuchodonozora (Druga Ksiga Krlewska22:8). Cho zasadnicza cz Starego Testamentu zostaa skompilowana podczas niewoli

babiloskiej, w II wieku p.n.e. dodano do niej niektre inne ksigi, na przykad KsigDaniela. Nawet w I wieku n.e., ju za ycia Chrystusa, nie byo jednolitego tekstu Bibliidostpnego dla wszystkich ydw. Rne ksigi istniay oddzielnie, o czym wiemy na

podstawie trzydziestu omiu zwojw, na ktrych spisano dziewitnacie starotestamentowych

ksig odnalezionych w Qumran w Judei w latach 1947 - 1951. Wrd nich znajduje siliczcy siedem metrw hebrajski zwj zawierajcy KsigIzajasza - najduszy zewszystkich zwojw znad Morza Martwego. Pochodzi z 100 roku p.n.e. i jest najstarszymistniejcym tekstem biblijnym.

Pierwszy zestaw poczonych ksig uznawanych powszechnie za hebrajskBiblipojawi sipo zburzeniu Jerozolimy przez rzymskiego wodza Tytusa Flawiusza w 70 rokun.e. Celem tego przedsiwzicia byo przywrcenie wiary w judaizm w okresie spoecznegowzburzenia (sowo Biblia" pochodzi z jzyka greckiego i oznacza ksigozbir").

W tej wersji Stary Testament napisany zosta po hebrajsku, a sowa zawieray jedyniespgoski. Rwnoczenie pojawio sigreckie tumaczenie przeznaczone dla licznychzhellenizowanych ydw. Nosio nazwSeptuaginta (po acinie oznacza tosiedemdziesit"), poniewa do tumaczenia zaangaowano siedemdziesiciu dwch

uczonych. Potem, w IV wieku n.e., wity Hieronim dokona tumaczenia StaregoTestamentu na acindla potrzeb coraz liczniejszych chrzecijan. Przekad ten otrzymanazwVulgata, czyli ksiga dla ludu.


22/128

Okoo 900 roku n.e. stary hebrajski tekst pojawi siw nowej formie, opracowanyprzez ydowskich uczonych zwanych masoretami. Nazwtzawdziczali temu, e opatrzylitekst biblijny przypisami (po hebrajsku massorah).Najstarsza kopia z tamtych czasw zostaasporzdzona w 916 roku n.e.

Obecnie dysponujemy tekstem masoretw,greck Septuaginta, aciskVulgatorazlicznymi tumaczeniami na wiele jzykw. Ale w kadym przypadku mamy do czynienia z

nowoytnym Starym Testamentem, a kada z wersji podlegaa interpretacjom w trakciekolejnych tumacze. Jakie to szczcie, e obecnie moemy skonfrontowa te teksty zodkrytymi przez sir Leonarda Woolleya i innych archeologw glinianymi tablicami zestaroytnych mezopotamskich miast, jak Ur, Niniwa i wielu innych. Teksty te musiay byznane Izraelitom przebywajcym na wygnaniu w VI wieku p.n.e. i z nich zapewne czerpalioni wasne relacje o Stworzeniu i Potopie. Kroniki mezopotamskie zawierajbowiem kluczdo zrozumienia wielu dawnych zdarze opisanych w Ksidze Rodzaju.

Ogrody EdenuWiemy ju, e biblijne orodki cywilizacji, jak Ur, Babilon i Niniwa, byy miastami

staroytnej Mezopotamii, przy czym Ur i Babilon znajdoway siw sumeryjskiej Chaldei

(pniej zwanej Babilonem), a Niniwa w Asyrii. Wiemy te, e niektre mezopotamskiemiasta nosiy imiona przodkw Abrahama wymienionych w Ksidze Rodzaju - na przykadPeleg, Serug, Nachor, Terach i Haran. Przyjrzyjmy siteraz innym nazwom miastwymienionych w Ksidze Rodzaju, eby sprawdzi, czyje take odkryto.

Najwicej nazw miast wymienia siw Ksidze Rodzaju 10:8-12, we fragmenciepowiconym praprawnukowi Noego Nimrodowi:

Kusz za zrodzi Nimroda, ktry by pierwszym mocarzem na ziemi. By on te najsawniejszym na ziemi

myliwym (...) On to pierwszy panowa w Babelu, w Erek, w Akad i w Kalne w kraju Szinear. Wyszedszy z tego

kraju do Aszszuru, zbudowa Niniw, Re-chobot-Ir i Kaach i Resan, wielkie miasto pomidzy Nizina Kaach.

Miasto Nimrod (obecnie zwane Nimrud) zostao odkopane w 1845 roku przezangielskiego dyplomatAustena H. Layarda. Krtko potem wybitny brytyjski asyriologHenry Creswicke Rawlinson nieco na pnoc od Nimrud w Niniwie (staroytna Ninua)wydoby spod ziemi wielkbibliotekkrla Assurbanipala. W dawnych czasach miasto

Nimrud zwano Kalhu, co jest synonimem biblijnego Kaach, wedug Ksigi Rodzajuzaoonego przez myliwego Nimroda.

Krlestwa Nimroda w Babel i Akad to odpowiednio Babilon i Akad. Wsp czesnyBagdad i Babilon znajdujsiw tej czci Iraku, ktra w staroytnoci nosia nazwAkad, na

pnoc od Sumeru, a dawni krlowie Akadu byli take krlami Kisz, miasta pooonego nawschd od Babilonu. Kisz to to samo co Kusz, o czym ju wspomniaem. Erech to nic innego

jak Uruk (wspczesna Warka), od ktrego pochodzi nazwa pastwa Irak, natomiast krajSzinear to Sumer.

Identyczno nazw i imion przodkw Abrahama powtarza sitake w tekstachPentateuchu, ale tym razem trudno sizorientowa, czy miejsca zostay nazwane od imionludzi, czy te ludzie noszimiona pochodzce od nazw. Jakkolwiek byo, wiadomo, e chodzitu o jaki wybitny rd, ktrego czonkowie byli wadcami mezopotamskich krain. W kwestiiimion wymienionych w Ksidze Rodzaju istnieje prawdopodobiestwo, i byy miejscowe,czyli nadawano je od nazw miast, w ktrych znajdoway sisiedziby czonkw rodu.Podobnie szkocki arystokrata hrabia Moray, czyli pan na Moray, podpisuje sipo prostu

Moray, a ksiAtholl, czyli waciciel posiadoci Atholl, take nazywany jestAtholl,niezalenie od swego imienia. Nawet w pniejszych ksigach Starego Testamentu wieleimion ma charakter opisowy, jeli nawet nie miejscowy. Doskonaym przykadem jest tuksiZerubbabel, ktry wywid Izraelitw z niewoli babiloskiej w 536 roku p.n.e.,albowiemZerubbabelznaczy po prostu zrodzony w Babilonie".

W dziewiciu wczeniejszych rozdziaach Ksigi Rodzaju niewiele wymienia sinazw miejscowoci, z wyjtkiem oczywicie ogrodw Edenu. W jzyku Sumerw bujne


23/128

pastwiska midzy nawodnionymi terenami (ktre obecnie nazywamy stepami) nosiy nazweden.Najsynniejszy eden staroytnoci znajdowa siw Eridu (wspczesne Abu Szarain), wodlegoci ponad 26 kilometrw na poudniowy wschd od Ur, w delcie Eufratu. Eridu byonajwitszym miastem staroytnej Mezopotamii i pierwszprzed Potopem siedzibsumeryjskich krlw.

Odkopane rumy wityni w zikkuracie Eridu pochodzz 2100 roku p.n.e., ale poniej

znaleziono jeszcze siedem wity (niektre odznaczajsiwspaniaarchitektur),zbudowanych jedna nad drug, a ich wiek siga czasw prehistorycznych. Poniewanajstarszziemskcywilizacjby Sumer, to z biblijnego puktu widzenia yznyEden w Eridustanowi najstarszy orodek cywilizacji Sumeru i wiata.

Cztery rzeki Edenu" (Ksiga Rodzaju 2:10-14) spowodoway wiele teologicznychkontrowersji, a badacze szukali wszdzie owych czterech rzek, ktre pasowayby doopisanych w Starym Testamencie. Ale tak naprawdnie ma w tym adnej sprzecznoci,

poniewa tumaczenia tekstw Ksigi Rodzaju sprzewanie niecise:

Z Edenu za wypywaa rzeka, aby nawadnia w ogrd, i stamtd sirozdzielaa, dajc pocztek czteremrzekom. Nazwa pierwszej - Piszon; jest to ta, ktra okra cay kraj Chawila, gdzie siznajduje zoto (...)Nazwa drugiej rzeki - Gichon; okra ona cay kraj Kusz. Nazwa rzeki trzeciej - Chiddekel; pynie ona na

wschd od Aszszuru. Rzeka czwarta - to Perat.Eufrat, ktry wpada do Zatoki Perskiej, jest nam znany, ale co z innymi rzekami? Nie

ma na przykad w pnocnej Afryce rzeki, ktra wypywaaby z Sumeru, okrajc przedtemEtiopi. W gruncie rzeczy adna rzeka nie okra Etiopii.

W tumaczeniu cytowanego wyej fragmentu sco najmniej trzy kardynalne bdy.Po pierwsze, w hebrajskim oryginale wcale nie jest napisane, e ta rzeka staje siczteremarzekami, wypynwszy" z Edenu, lecz e cztery rzeki wpywajdo" Edenu i tam stajsi

jednrzek. Po drugie, czasownik okra" (dwukrotnie uyty w cytowanym tekcie) znaczyto, co znaczy, natomiast hebrajski rdze SBB oznacza krty bieg. Tak wic pierwsza rzekanie okra kraju Chawila, lecz wije siprzez kraj Chawila. To samo odnosi sido drugiejrzeki (ktra jakoby okra Etiopi) - z tym, e nazwa Etiopia" ani razu nie wystpuje woryginalnym tekcie. Nazwa kraju brzmi Kusz. Tumaczenia Biblii zwykle odnoszjdo

Kusz (obecnie Sudan), dawna Abisynia w Afryce pnocnej. Lecz w tamtych zamierzchychczasach Etiopia nie istniaa, natomiast Grecy nazywali tak capnocnAfryk. Biblijnakraina Kusz to w istocie Kusz lub Kisz (wsp czenie Al 'Uhaimir), leca na poudnie odBabilonu.

Trzecia rzeka, Chiddekel, to po prostu Tygrys, pyncy na wschd od Aszszur, czyliAsyrii. Grecka nazwa tej rzeki brzmi Tigris, hebrajska - Hiddekl, akadyjska - Idiklat, aaramejska - Didlat. A zatem rzeki, ktre wpyway do Edenu, to Tygrys i Eufrat oraz ichgwne dopywy, z ktrych jeden przepywa przez Kisz, a drugi przez krainplemieniaChawila. Dokadne tumaczenie z hebrajskiego tego fragmentu Ksigi Rodzaju powinnozatem brzmie nastpujco:

Rzeka wpywa do Edenu, aby nawodni jego ogrody; przedtem bya czterema gwnymi odgazieniami.

Nazwa pierwszego brzmi Piszon; to ta rzeka, ktra wije siprzez krainplemienia Chawila, gdzie siznajduje zoto (...) Druga rzeka nosi nazwGiszon; to ta, ktra wije siprzez kraj Kisz. Nazwa trzeciej rzekibrzmi Tygrys; to ta, ktra pynie na wschd od Aszszur. Czwartrzekjest Eufrat.

Rozdzia 4Chaldejska Ksiga Rodzaju

Biblia i Babel

Gdy na wysokociach niebo nie miao imienia, A ziemia poniej nie bya nazwana; By tylko Apsu, ich

rodzic pierwotny, Mummu i Tiamat - ktra zrodzia ich wszystkich, Ich wody byy razem zmieszane.


24/128

Tak rozpoczyna siHistoria Stworzenia poprzedzajca KsigRodzaju - przezstaroytnych Babiloczykw i Asyryjczykw zwanaEnuma elisz, zgodnie z pocztkowymisowami Gdy na wysokociach". Pierwotnie powstaa okoo 1700 roku p.n.e.. Ste wersje z

pierwszego tysiclecia p.n.e., z jednej z nich pochodzi cytowany na pocztku rozdziau

fragment.Ta poetycka opowie na wstpie oznajmia, e z pocztku nie byo nic oprcz wody,

albowiemApsu (pierwiastek mski) by sodkimi wodami",Mummu (pierwiastek mski)oznacza tuman mgy", a Tiamat(pierwiastekeski) to sone wody".

Tekst ten nie rni sibardzo od pierwszych wersetw Ksigi Rodzaju napisanej wVI wieku p.n.e., gdzie czytamy, e Bg stworzy suchy ld:

Ziemia za bya bezadem i pustkowiem, ciemno bya nad powierzchnibezmiaru wd, a Duch Boyunosi sinad wodami. (Ksiga Rodzaju l :2)

W dalszej czci eposu nie ma mowy o tym, e Ziemia zostaa stworzona w sze dni,

a sidmy by dniem odpoczynku, jak to czytamy w Ksidze Rodzaju. Ale do mylenia dajefakt, i oryginalna historia Stworzenia spisana zostaa na szeciu glinianych tablicach, nasidmej za czytamy o uroczystociach odbytych dla uczczenia zdobyczy i osigni

babiloskiego boga Marduka (patrz: Babiloski Epos o Stworzeniu a Ksiga Rodzaju).Pierwsze tablice z tekstemEnuma eliszodkopano w latach 1848-1876, podczas

wyprawy archeologicznej sir Austena Henry'ego Layarda, a znajdoway sione wbibliotece krla Assurbanipala wNiniwie. Opublikowa je w 1876 roku George Smith zBritish Museum pod tytuem The Chaldean Account of Genesis (Chaldejska wersjaKsigi Rodzaju). Inne tablice i fragmenty zawierajtsama, wersjeposu odkopanwAssur, Kisz i Uruk, a z kolofonw (znakw firmowych wydawcy) wynikao, e istniaydawniejsze teksty w jeszcze starszym jzyku. Opowiaday o tym, jak pewne bstwostworzyo niebo i Ziemii wszystko na Ziemi, w tym rodzaj ludzki.

Marduk dziercy rzgi piercie jako symbole boskiej sprawiedliwoci (relief babiloski)

Warto zauway, e istniej gbsze asocjacje midzy mezopotamskimi tekstami aKsigRodzaju, ktrych na pierwszy rzut oka nie wida. Jednym z takich wsplnych

mianownikw jest akadyjskie imiTiamat(s

one wody). W Ksi

dze Rodzaju u

ytookrelenia bezmiar wd", co po hebrjsku znaczy tehm, a sowo to ma podobny rdze jak

imiTiamat. Tehm w liczbie mnogiej staje sitehomot (thwmwt), lecz jak twierdz


25/128

semityci, podobiestwo midzy hebrajskim tehomota akadyjskim imieniem Tiamatzostaocelowo skryte ze wzgldw doktrynalnych. Wedug eposuEnuma eliszbabiloski bgMarduk stoczy bj z pierwotnymi wodami Tiamat, ktre przedstawia siw relacji

jako morskiego smoka.Ta cz historii nie znalaza odzwierciedlenia w Ksidze Rodzaju, pisze siw niej

tylko,e Bg oddzieli

wody". Jednak

e znajdujemy wzmiank

o tym zdarzeniu w Psalmie74 (wersety 13-14):

Ty ujarzmie morze swpotg, skruszye gowy smokw na morzu. Tyzmiadyeby Lewiatana, wydae go na er potworom morskim.

W tej relacji smok z tehom nosi imiLewiatana (sowo to jest pochodzeniakananejskiego). Takie samo imipotwr nosi w Ksidze Hioba. W innym miejscu StaregoTestamentu grony morski smok ma na imi Rahab (Psalm 89, werset 11):

Ty podeptae Rahaba jak padlin.A w Ksidze Izajasza (51:9) czytamy:

Przebud si, przebud! Przyoblecz siw moc, o ramiPaskie! Przebudsi, jak za dni minionych, w czasie zamierzchych pokole. Czye nie Typowiartowao Rahaba, przebio Smoka?"

Dotychczas ustalilimy, e potwr bezmiaru wd, ciemnoci, bezadu i pustkowianazywa siw tradycji kananejskiejJam (co oznacza morze"), a w ksigachMezopotamczykw, Kananejczykw i Hebrajczykw powtarza siten sam wtek:najwikszym dokonaniem ich gwnych bstw byo okieznanie dzikich wd oceanu. Nawetw pniejszych naukach gnostykw aleksandryjskich wielki pierwszy ojciec",Jaldabaoth,zosta wyoniony z gbi przez Ducha witego, ktry nosi imiSofia, czyli Mdro. Duchwity-Sofia (wedug Ksigi Rodzaju Duch Boy) unosi sinad wodami". (Sowo ruah,tumaczone w Ksidze Rodzaju jako duch", oznaczao wiatr".)

W VI wieku p.n.e., kiedy Izraelici stali siniewolnikami Nabuchodonozora, epos

Enuma eliszby

w Babilonie recytowany, podobnie jak setki lat wczeniej, podczasnoworocznych uroczystoci. Obchody trway przez pierwszych jedenacie dni miesica nisan

(wspczenie marzec-kwiecie), poemat za (liczcy dziewiset dwadziecia wierszy)stanowi przedmiot kaza arcykapana, a niektre jego fragmenty byy odgrywane. Staroytnaopowie o Stworzeniu nie moga uj uwagi Izraelitw, a jej tre ich urzeka. W owymczasie nazywali swego Boga Jahwe (od rdzenia JHWH), zrezygnowali natomiast z jegokananejskich imion El Eljon i El Szaddai, a poniewa uniwersalna historia stworzenia odgry-waa sina ich oczach, nie miao znaczenia, e babiloskie bstwo nazywao siMarduk. Wten sposb narodzia sibiblijna Ksiga Rodzaju, gdy izraeliccy kapani skrupulatniezapisywali w niej swoje wraenia.

Istnieje jedna zasadnicza rnica midzy babiloskim eposem a KsigRodzaju. Tapierwsza historia opowiada bowiem nie tylko o bogu Marduku, ale te o innych bstwachbabiloskiego panteonu, ktre w tradycji kananejskiej wystpoway jako Elohim (wznioli).W dalszej czEnuma eliszczytamy:

adna trzcina nie miaa jeszcze formy, adne bagno nie miao oblicza. aden zbogw nie pojawi sijeszcze, Nikt nie nosi imienia, los nie ciy na nikim; Wprdach wd rodzili sibogowie.

Nawet z tekstw biblijnej Ksigi Rodzaju, ktre powstaway na wygnaniu w VIwieku p.n.e., wida wyranie, jak manipulowano jej treci. Izraelici, podobnie jakBabiloczycy, uywali rzeczownika bg" w liczbie mnogiej. Byli toElohim,bracia ElEljona, ktrzy na uytek koncepcji jedynego boga Jahwe zostali sprowadzeni do liczby

pojedynczej. Warto raz jeszcze powrci do tego, co On sam powiedzia w Ksidze Rodzaju:Uczymy czowieka na Nasz obraz, podobnego Nam" i Oto czowiek sta sitaki jak My".

Po opowieci o ktniach midzy bogami i o stworzeniu nieba,Enuma eliszmwi o


26/128

tym, e Marduk ustali orbitZiemi wok Soca i wyznaczy zadania Ksiycowi,okrelajc w ten sposb ziemski rok i jego podzia, przy czym rolKsiyca byozwiastowanie nocy i miesicy. Podobny opis znajdujemy w Ksidze Rodzaju: A potem Bgrzek: Niech powstanciaa niebieskie, wiecce na sklepieniu nieba, aby oddzielay dzie odnocy, aby wyznaczay pory roku, dni i lata".

NastpnieEnuma eliszopowiada, e Marduk w rozmowie z innym bogiem

zakomunikowa swj ostateczny zamiar: Potem stworzlullu - Czowiek bdzie imijego.Tak, powinienem stworzylullu, Czowieka".

Przerwijmy teraz rozwaania o Stworzeniu. Do pojawienia siCzowieka (lullu)powrcimy w swoim czasie. A to dlatego, e okazuje siobecnie, i opowie o babiloskimMarduku i jego dziele tworzenia nie jest wcale najwczeniejszrelacj. Jest z pewnocio

jakie tysic lat starsza od tej, ktrznamy z Ksigi Rodzaju, ale pochodzi z okresubabiloskiego, cywilizacja ta za zacza siokoo 1890 roku p.n.e. Przedtem w Mezopotamiiod 3800 do 1960 roku p.n.e. istniaa wspaniaa kultura Sumeru, epoka krlw Eridu, Kisz,Szuruppak, Larsy i Ur. Pierwowzr Marduka pojawia siw kromkach staroytnychSumerw, w nich te znajdziemy pierwsze wzmianki o Adamie.

Tajemnica SumeruUczeni zgodnie twierdz, e pochodzenie Sumerw pozostaje tajemnic. Wybitny

archeolog sir Leonard Woolley powiada, e nie wiadomo, skd przybyli". Znany badaczSumeru Noah Kramer twierdzi, e ich pierwotnego miejsca pochodzenia nie da siz ca

pewnociustali". Historyk zajmujcy siIrakiem, Georges Roux, twierdzi, e ostatnieodkrycia nie do, e nie przynoszrozwizania tej zagadki, to jeszcze bardziej tsprawgmatwaj". A orientalista Henri Frankfort sugeruje, e w kwestii pochodzenia Sumerwmoe siokaza, i soni mieszacami".

Naukowcy szgodni take i w tym, e Sumerowie wcale nie nazywali sitak, bo yliw Sumerze. Wrcz odwrotnie - kraj nazywasiSumer, poniewa oni siw nim osiedlili. Cowicej, nard ten zyska takie miano nie od nazwy miejsca, lecz wprost z wasnego, jedynegow swoim rodzaju jzyka sumeryjskiego. Naleaoby raczej mwi, e byli ludem mwicym

po sumeryjsku".

Po dzi dzie badaczy intryguje nage, niespodziewane pojawienie siSumerw jakgdyby znikd. Nie ma jednak wtpliwoci, e przybywajc do poudniowej Mezopotamii,reprezentowali cywilizacjznacznie bardziej rozwinitni istniejca w wiecie, z ktregomogli pochodzi. Nie byo w owym czasie (czyli okoo 4000 roku p.n.e.) na kuli ziemskiejkultury cho trochprzypominajcej sumeryjsk.

Zagadkowy jest nawet ich jzyk. Uczeni badajcy pierwsze tablice odkryte wubiegym wieku stwierdzili, e nie nalea on ani do grupy jzykw semickich, aniindoeuropejskich. Nie wykazywaadnych podobiestw do jzykw, ktrymi posugiwali siArabowie, ydzi, Kananejczycy, Fenicjanie, Syryjczycy, Asyryjczycy, Persowie, Hindusi,Egipcjanie, nie by te spokrewniony z jakimkolwiek jzykiem uywanym w Europie, Azjiczy Afryce. Profesor Kramer uwaa, e jzyk sumeryjski Jest wyjtkowy i nie wywodzi sizadnego innego jzyka, ywego czy martwego". Jaki zatem by ten dziwny jzyk - jzyk

staroytnych krlw o nieprawdopodobnych imionach, jak Alulim, Enmengalanna iPalakinatim, ktrzy panowali w Mezopotamii jeszcze na dugo przedtem, zanim pojawia si

pierwsza dynastia w Egipcie? Imiona te nic nie mwiani historykom, ani jzykoznawcom, aasyriolog sir Henry Rawlinson oznajmi w Royal Asiatic Society w 1853 roku, e nie naleone do adnej znanej grupy etnicznej czy kultury.

Odcyfrowanie tekstw w jzyku sumeryjskim stao siatwiejsze dziki ksigomnapisanym w staroytnym jzyku akadyjskim, zaopatrzonym w przypisy wskazujcesumeryjskie rda, z ktrych przepisywano dany fragment. Akadyjski ma znanstrukturwszystkich jzykw semickich, podobny jest zatem do wielu innych staroytnych

bliskowschodnich jzykw, dziki czemu lingwici specjalizujcy siw nich mogli te tekstyprzetumaczy. Nastpnie pooono obok siebie teksty w jzyku akadyjskim i sumeryjskim istworzono dwujzyczny sownik symboli zgosek. Porwnujc akadyjskie sowa i zwroty z

odpowiednimi symbolami w jzyku sumeryjskim zdoano go rozszyfrowa, mimo i stodwa zupenie odmienne jzyki.


27/128


28/128

W czasach przed Potopem?" Ale on nastpi w 4000 roku p.n.e.! O jakich wickamiennych napisach z tak odlegych czasw mwi krl? Jak zobaczymy, Assurbanipal,

podobnie jak wielu innych czonkw uprzywilejowanej warstwy spoecznej, dowiedzia siotym z pilnie strzeonych archiww pierwotnej cywilizacji - z dokumentw zawierajcychwitwiedz, ktre nosznazwTablic przeznaczenia.

Warto moe w tym miejscu przypomnie sobie, czego tak naprawdszukamy:korzeni rodu Graala, dynastii, ktrprzypuszczalnie zapocztkowa Adam. Tradycja gosi, e

by pierwszym czowiekiem, i w tym sensie by on pierwszym przedstawicielem wysokorozwinitej rasy Homo sapiens. A pierwsznaprawdzaawansowanw rozwoju rasnawiecie byli Sumerowie; pojawili sinie wiadomo skd, reprezentowali kwitncwiedzitechnikw czasach tu po 4000 roku p.n.e., ich pastwo rzdzone przez krlw i kapanwutrwalio siokoo 3800 roku p.n.e. Jakdatpojawienia siAdama przyjlimy? By to rok3880 p.n.e.

Rozdzia 5

Krlestwo aniowNefilim

Jedno z najbardziej tajemniczych stwierdze Starego Testamentu znajdujemy wKsidze Rodzaju (6:1-4), gdzie w odniesieniu do czasw Noego czytamy:

A kiedy ludzie zaczli simnoy na ziemi, rodziy im sicrki. Synowie Boga, widzc, e crki czowiecze s

pikne, brali je sobie za ony, wszystkie, jakie im sitylko podobay (...) A w owych czasach byli na ziemi

giganci; a take pniej, gdy synowie Boga zbliali sido crek czowieczych, te im rodziy. Byli to wic owi

mocarze, majcy saww owych dawnych czasach.We fragmencie tym uyte jest hebrajskie sowo nefilim, ale we wszystkich

tumaczeniach mowa jest o gigantach: A w owych czasach byli na ziemi giganci". Jest toznieksztacenie pierwotnego tekstu, albowiem oba sowa- giganci i nefilim - nie oznaczajtego samego.

Bd powsta std, e nie istnieje liczba pojedyncza dla nefilim, a tumacze StaregoTestamentu poszli za sugestiwielu autorw, w tym Jzefa Flawiusza, ktry w I wieku n.e.tak pisze wDawnych dziejach Izraela:

Wielu bowiem aniow Boych zeszo siz niewiastami i urodziy one synw zuchwaych, ktrzy tak ufali swej

sile, e za nic mieli wszelkuczciwo; to, co tradycja mwi do ich postpowaniu, przywodzi na myl owe

zuchwalstwa, ktre Grecy przypisujgigantom.

Jak std wida, Jzef (swego czasu dowdca powstacw w Galilei, urodzony w 37roku n.e.) wcale nie mwi,e nefilim to giganci. W istocie w ogle o nich nie wspomina,

pisze jedynie o anioach Boych", ktrych synowie (zrodzeni przez ziemskie kobiety)dopuszczali siprzemocy, podobnie jak ci, ktrych Grecy zwali gigantami". Ksiga Rodzaju

powiada, e ich potomstwo stao simocarzami, majcymi saww owych dawnychczasach". Ale ten opis (niezalenie od opisu wygldu fizycznego) odnosi sido cechwybitnych, jakie posiada Nimrod, pierwszy mocarz na ziemi".

Tumaczenie nefilim jako giganci" jest cakowicie niecise. Ale co w takim raziesowo to oznacza? Ot znaczy ono: Ci, ktrzy zeszli z gry", Ci, ktrzy spadli" lub Ci,ktrzy zostali zrzuceni".

Tak zwani synowie Boga" (jak twierdzHebrajczycy) sami cignli na siebiehab, czc siz ziemskimi kobietami, a w pochodzcej z II wieku p.n.e. Ksidze Henocha

i rozmaitych innych pismach apokryficznych mowa jest o tym, e popadli w nieask".Czasownik popadli" ma ten sam rdze co nefilim (ci, ktrzy spadli), a poniewa synowie


29/128

Boga" w Septuagincie - greckim tumaczeniu Ksigi Rodzaju - snazywani anioami(aggelos), to w Pimie witym mamy do czynienia z nowrasludzk. Byli niupadlianioowie. Ksiga Henocha podaje nawet, e byo okoo dwustu upadych aniow, ktrym

przewodzili dziesitnicy".Poniewa cay tekst Ksigi Rodzaju jest niezbyt jasny, nie wiadomo wic, czy nefilim

i synowie Boga byli tymi samymi osobami. Nie jest te do koca pewne, czy synowie Boga

to anioowie, cho w II wieku rabbi ben Jochai twierdzi, e nie, a ydowska tradycja utrwalaten pogld. Stary Testament jest w tym wzgldzie do nieprecyzyjny, poniewa okrelesynowie Boga" i anioowie" uywa oddzielnie, tymczasem w Ksidze Hioba (1:6, 2:1)mowa jest o tym, e gdy synowie Boy udawali si, by stan przed Panem, Szatan te

poszed z nimi" (w starszej kananejskiej tradycji odpowiednikiem Szatana jako krnbrnegosyna El Eljona by Baal). Poza Bibliznajdujemy wielu Szatanw, a wKsidze Jubileuszyliczna ich grupa (tworzca agresywnband) jest reprezentowana przez niejakiego Mastema.W licznych wtkach pism niekanonicznych szatani zazwyczaj dokonujswych napaci tylkoza zezwoleniem Boga.

Jeli natomiast idzie o synw Boga", to i tym razem popeniono bd podczastumaczenia tekstu Ksigi Rodzaju. Hebrajskie oryginay sw tym wzgldzie bardziejdokadne, nazywajich bene ha-elohim, a sowo elohimpojawia siw liczbie mnogiej. Czyli

zwrot ten w wiernym przekadzie powinien brzmie: synowie bogw". Jeli ju chcemyucili gramatycznie ten przekad, to elohimjest liczbmnogobu rodzajw, czyliwspomniany fragment mona rwnie tumaczy jako synowie bogi", albowiem-Elohim, tozarazem wznioli i wzniose.

Jak wic widzimy, nawet Jahwe przyznaje, e sinni bogowie - i w gruncie rzeczysynowie" ci byli synami owych innych bogw. Ksiga Jozuego (24:2) mwi o tym, e Jahweuzna fakt, i ojciec Abrahama, Terach suy innym bogom". Stary Testament nie tylkoopowiada o jego sporach z bene ha-elohim (synami bogw i bogi), lecz take o jego deniudo supremacji w panteonie. W Biblii jerozolimskiej znajdujemy opis uczestnictwa Jahwe wBoskim Zgromadzeniu. Czytamy o tym w pierwszych wersetach Psalmu 82, ktrego autorem

jest Asaf, pochodzcy z rodu Lewitw muzyk i dyrygent chru krla Dawida:

Bg powstaje w zgromadzeniu bogw, porodku bogw sd odbywa.

W wersecie 6 czytamy:

Ja rzekem: Jestecie bogami i wszyscy - synami Najwyszego.

Mona std wnosi, e Jahwe uznaje swoich odpowiednikw na wielkimzgromadzeniu bstw.

W Ksidze Henocha synw bogw nazywa siCzuwajcymi, wspomina sio nichrwnie w Ksidze Daniela iKsidze Jubileuszy. Henoch wyjania ponadto, e Czuwajcy tote same istoty boskiego pochodzenia, ktre zwizay siz ziemskimi kobietami. Z KsigiDaniela dowiadujemy si, e Czuwajcy byli spokrewnieni z Nefilim, a krl Nabuchodonozor

ma wizj, w ktrej midzy innymi pojawiajsizstpujcy w d" Czuwajcy:

Patrzyem, w moim ou, na obrazy [istniejce] w mojej gowie, a oto Czuwajcy i wity zstpowa z nieba.

(Ksiga Daniela 4:10)

Wedug postanowienia Czuwajcych [taki jest] dekret, sprawa rozstrzygnicia przez witych... (Ksiga Daniela

4:14)

To natomiast, e krl widzia Czuwajcego i witego zstpujcego z nieba... (Ksiga Daniela 4:20)

Gardner Laurence - Potomkowie Dawida i Jezusa

Documents

Transcript of Gardner Laurence - Potomkowie Dawida i Jezusa