Krlewscy potomkowie w dawnym MaszewieZiemia Maszewska, tak jak i cae Pomorze, podlegaa znaczcym przeobraeniom spoecznym i kulturowym, zwizanym z wprowadzeniem w XII i XIII wieku przez misjonarzy z zachodniej Europy chrzecijastwa i nowych stosunkw gospodarczych. Rozwijajce si pomorskie miasta, rolnictwo i handel wzmocniy wadz polityczn Ksistwa Pomorskiego i sprzyjay tworzeniu si arystokracji ziemskiej. Postpoway gbokie zmiany ludnociowe. Miejscowe rycerstwo sowiaskie, nie bez pewnych oporw, przyjo nowe wzorce kulturowe i wczyo si, obok przybyszw z Saksonii, Flandrii i innych czci Europy, w rozwj stanu szlacheckiego na Pomorzu. Zwizek z Maszewem, poprzez swoich potomkw, miao w jego historii wiele rodw arystokratycznych, nie tylko o korzeniach pomorskich (sowiaskich), ale pochodzcych z Polski, Saksonii, Rusi, Danii, Meklemburgii, uyc .... Oto herby rodowe obcej szlachty, ktra najbliej zwizaa si z Ziemi Maszewsk: von Everstein (pisana take w niektrych rdach jako von Eberstein, ale zdaniem prof. Edwarda Rymara - raczej nieprawidowo, z uwagi na inny, nie zwizany z Eversteinami rd Ebersteinw z Bawarii - "Eversteinowie pomorscy na Nowogardzie i Maszewie", Przegld Zachodniopomorski 1998), oraz von Gleichen i Von Lippe (rdo: Wikipedia).

Jak wspominam o tym w artykule "O pochodzeniu nazwy miasta Maszewa", starosowiaski rycerski rd Masaww - zaoycieli miasta o zniemczonej nazwie Massow, a dzisiaj spolszczonej na Maszewo, w 1334 roku odsprzeda ostatnie swoje posiadoci na Ziemi Maszewskiej i ustpi miejsca przybyszom wspieranym przez biskupstwo w Kamieniu.1

Massowowie (Masawowie) przenieli si do wschodniej czci Pomorza, najpierw w okolice Czaplinka (Tempelburg), ktry polski ksi Przemysaw II przekaza w 1286 roku zakonowi templariuszy, a pniej na Pomorze Supskie, gdzie zaoyli m.in. miasto Miastko (Rummelsburg). Rycerze von Massow byli czsto w swojej historii zwizani politycznie z ksitami pomorskimi, m.in. Ewald von Massow suy jako marszaek dworu u ksicia Bogusawa X (1454-1523). Rd von Massow zasuguje na osobn publikacj na tym blogu. Tutaj natomiast jeszcze krtko o wyrniajcym si w historii Pomorza Bogusawie X, ktrego wsplny z on Ann Jagiellonk (1476-1503) pomnik stoi przed Zamkiem Ksit Pomorskich w Szczecinie. Fotografia z iwmali.bloog.pl.

Anna bya crk krla Kazimierza IV Jagielloczyka (1427-1492), podczas gdy inna, bardziej sawna Anna Jagiellonka (1503-1547) bya jego wnuczk i on Ferdynanda I Habsburga (1503-1564), od ktrego czasw Czesi praktycznie utracili swoj suwerenno, a do 1918 roku. Bogusawowi X, mimo podjtej przez niego na sugesti cesarza Maksymiliana I pielgrzymki do Ziemi Switej i do Rzymu, nie udao si przekona cesarza o nadaniu mu tytuu ksicia cesarstwa, co miao wzmocni pozycj polityczn Pomorza wobec Brandenburgii. Bogusaw X pozostawi po sobie ufundowny dla kocioa we Wkryujciu (Ueckermnde) w 1510 roku otarz, ktrego fotografi (autorka: Daniela Swoboda) piknego fragmentu publikuj za portalem Sedina.

2

Tutaj pomwimy gwnie o rodzie szlacheckim von Everstein z Saksonii, ktrego przedstawiciele osiedlili si w Maszewie na przeomie XV/XVI wieku. Na pocztek mapa rodkowej czci Europy z podziaem administracyjnym Kocioa z tego okresu, tu przed burzliwymi czasami Reformacji, w ktr Eversteinowie take si zaangaowali (nota bene, arcybiskupstwo gnieznieskie byo wwczas najwikszym terytorialnie w Europie; biskupstwa w Kamieniu, Mini i w Bambergu podlegay bezporednio Rzymowi). Zaznaczyem na niej miejsca majce zwizek z korzeniami arystokratycznej linii von Everstein - Massow, [ Atlantik-Verlag 1950].

3

Pierwszym z rodu von Everstein na Pomorzu by Otto (1245-1313), syn Ludwiga I von Everstein (1224-1285) i Adeli von Gleichen (1215-1266), ktrej brat Hermann von Gleichen, piastowa funkcj biskupa pomorskiego.To wanie biskup kamieski zaprosi swojego siostrzeca Ottona do przybycia z rodzinnego zamku w pobliu Holzminden i osiedlenia si na posiadanej przez biskupstwo Ziemi Nowogardzkiej. Otto sta si panem na Nowogardzie w 1274 roku. Oficjalnym zaoycielem odnogi rodu von Everstein - Massow sta si kilka pokole pniej Georg (Jerzy) von Everstein (1481-1553), ktry wraz z bratem Wolfgangiem otrzyma w 1509 roku z rk wyej wspomnianego ksicia Bogusawa X list na objcie w lenno Ziemi Maszewskiej. Prawdopodobnie jednak ju rodzice Jerzego - Ludwig II von Everstein (1461-1512) i pochodzca z Zerbst-Anthalt (tak jak i przodkowie przyszej szczecinianki carycy Katarzyny II) Walpurgis (Walpurga) von Honstein - Vierraden (1465-1528), mieszkali w Maszewie, bowiem jego siostra Agatha urodzia si w Maszewie w 1488 roku, a take wzia lub w Maszewie z przedstawicielem starej, o sowiaskich korzeniach, szlachty rugijskiej (jej m Woldemar von Putbus). Niektre rda podaj, e zobowizania ksicia szczeciskiego wobec Eversteinw do przekazania im Ziemi Maszewskiej z tytuu wczeniejszej umowy zastawu powstay ju w 1482 roku. Putbusowie naleeli do rwnie starej jak piastowska, rugijskiej dynastii ksicej Wisawicw (Wicaww), ktrzy wadali plemieniem Ranw (Rojanw). Nazwa Wicaww, zamiast moim zdaniem mniej poprawnej Wisawicw, zostaa zaproponowana przeze mnie w artykule "Maszewo Anno Domini 1091". Oto opublikowany w ksice autorstwa Carl Gustav Fabricius: "Urkunden zur Geschichte des Frstentums Rgen unter den eingeborenen Frsten", 1851 kopia fragmentw pieczci z czasw ksicia Jaromara I (1140-1218).

4

Brat Jerzego, Wolfgang (1483-1534), po Uniwersytecie w Greifswaldzie i w Rostocku, w 1524 zosta prepozytem w kapitule kamieskiej, jednak wbrew wczeniejszym intencjom ksicia Bogusawa X, ktry podejrzewa Wolfganga o sprzyjanie Brandenburgii. Wolfgang cieszy si natomiast duym zaufaniem kolejnego wadcy Pomorza, ksicia Barnima IX (1501-1573), na ktrego polecenie uda si w 1531 roku do Heidelbergu, aby asystowa w podry do domu przebywajcego tam u swego wujka niepenoletniego wwczas ksicia Filipa I (1515-1560). W roku 1524 Georg von Everstein otrzyma od ksicia Bogusawa X dobra pobiskupie w Botnie (Quarkenburg, od 1697 Friedrichsberg) koo Nowogardu, gdzie zbudowa zamek. Oeni si w Maszewie w 1526 ze szlachciank czesko-austriack Walpurg Schlick von Bassano (Passaun) - Weisskirchen (1500-1575), ktr zapewne pozna w zwizku ze swoim pobytem w 1518 roku (a moe i pniejszymi) na dworze cesarskim w Wiedniu u Maksymiliana I Habsburga (1459-1519). Mieli oni picioro dzieci. Po posiadociach Eversteinw pozosta w Botnie tylko zarys parku ze starymi drzewami, jak ten oto db (fot. Krzysztof Gabrysiak, Panoramio).

5

Najstarszy syn Ludwig III (1517-1590), bdc na subie u elektora saskiego Augusta Wettyna pozna swoj przysz on, Anne von Mansfeld (ur. 1520, zm. w Maszewie w 1583). Dwie jego siostry Kunigunda (1519-1579) i Sibilla (ur. 1525) wyszy za m za czeskich szlachcicw. Ludwig III suy take, jak wspomniany wyej jego wujek Wolfgang, na dworze ksicia Barnima IX. Na sejmie (Landtag) w Szczecinie w 1585 roku, w imieniu szlachty pomorskiej przeciwstawi si naoonej przez ksicia Jana Fryderyka (1542-1600) akcyzie na alkohol i udanie osobicie interweniowa u cesarza Rudolfa II Habsburga (15521612) w Pradze, ktry anulowa decyzj ksicia. By to sygna rosncej siy politycznej pomorskiej szlachty kosztem wadzy ksicej, o czym wspominam w artykule "Pomeranos spadkobiercy kultury pomorskiej". Tutaj maa dygresja o Rudolfie II. Przenis on dwr cesarski, a wic "stolic Europy" z Wiednia do Pragi. By wadc godnym epoki renesansu, opiekunem sztuki i promotorem nauki. Jego nadwornym matematykiem i astronomem by Johannes Kepler (1571-1630), obroca i kontynuator kopernikaskiej teorii heliocentrycznej. W niedalekiej Wenecji inny obroca odkry Mikoaja Kopernika (1573-1643), Giordano Bruno (1548-1600) nie by tak wyrniony jak Kepler; po omiu latach procesu za t i inne "herezje" zosta skazany przez papieski trybuna inkwizycyjny na spalenie ywcem na stosie. Kierujcy trybunaem kardyna Robert Bellarmin bdzie w dalszych latach ciga innego wiatego czowieka renesansu, Galileusza (1564-1642) za propagowanie teorii Kopernika, ale nie zdy go skaza przed swoj mierci. Wracajc do Pragi: Rudolf II pozwoli si sportretowa malarzowi woskiemu Giuseppe Archimboldo w sposb surrealistyczny. By moe inspirowany on by twrczoci Hieronima Boscha, prekursora tego rodzaju malarstwa. W odrnieniu od Boscha, ktry uy stylu surrealistycznego dla wzmocnienia trwonego, mistyczno-religijnego przekazu swych obrazw, Archimboldo wykorzysta go w sposb ju nieredniowieczny, ale pogodny, renesansowy. Oto jeden z portretw cesarza Rudolfa II.

6

Kolejnym synem Georga by Wolfgang II von Everstein - Massow (1538-1592), ktry po lubie z Ann von Lippe - Detmold (1551-1614) w Detmold w 1576 roku otworzy jedn z wielkich linii arystokratycznych, ktrej potomkami s dzisiejsi krlowie i krlowe europejscy: krlowa Holandii Beatrix ... Ale to ju temat na osobny artyku. Wolfgang II wybudowa zamek rodowy na pwyspie na poudniowy zachd od miasta (Google Maps).

Faktem jest e Eversteinowie, chocia odgrywajcy du rol polityczn na Pomorzu, nie zapisali si pozytywnie w pomorskich legendach ludowych. W wyzyskiwaniu "swojego" chopstwa nie rnili si zapewne od innej szlachty pomorskiej czy europejskiej. W pobliu wsi Redostowo (Retztow), ktrej koci nalea do parafii w Maszewie, Eversteinovie zbudowali zameczek myliwski, ktry nazwali Wolfsburg ("Wilczy grd"). Jeszcze do pocztku XIX wieku zachowaa si w opowiadaniach ustnych, przekazywanych z pokolenia na pokolenie, a dopiero wwczas spisanych (J. Temme - "Die Volkssagen von Pommern und Rgen", Berlin 1840), za fama o tym XVI-wiecznym zamku myliwskim. Eversteinowie wiedli tam "puste i bezbone ycie", a w trakcie urzdzanych polowa nie zwaali na chopskie pola, tratujc i niszczc zasiewy. Widoczne resztki zabudowa "Wilczego grodu" wspomniane byy jeszcze przez Ludwiga Brggemanna, w jego bogatej w fakty pracy "Ausfhrliche Beschreibung des gegeswrtigen Zustandes des Knigl. Preussischen Herzogthums Vor- und Hinter-Pommern", Szczecin 1784. Ponisza reprodukcja zawarta w ksice "Le livre de chasse" Gastona Phebusa z 1389 roku, przedstawia szlacht w scenie polowania.

7

Oto co pisze wspczesny tej epoce feudalnej Johannes Boemus (1485-1535) w pracy z 1520 roku: "Rodziny chopskie odosobnione jedne od drugich mieszkaj upokarzajco ze swoim bydem. Chaty z gliny i drewna su za domy. Lichy chleb, owsianka i gotowane warzywa s ich wyywieniem; lniana sukmana, para butw i brzowy kapelusz ich odzieniem. Lud wiejski pracuje bez wytchnienia i utrzymania higieny. Panowie czsto wymagaj paszczyzny. Nie ma adnych robt, do jakich nie byby zmuszony ten biedny i niewolny lud". wczesny grafik, sygnowany jako Meister M.W., przedstawia chopa jako zbir narzdzi rolniczych (ksika: J. Kettel, P. Wietzorek "Die Deutsche Bauernkrieg 1524-1526", Stuttgart 1995). Kto wie czy z tego rysunku nie czerpa inspiracji nadworny malarz cesarza Rudolfa II? Chop symbolizowal wic prac, a warstwa panujca konsumenta owocw tej pracy.

Nie tylko srebrny lew Eversteinw, ale i dwuwieowa brama, ktra znalaza si w redniowiecznym herbie miejskim Holzminden zostay przeniesione do nowego herbu miasta Maszewa, ktry zastpi poprzedni, stworzony za czasw biskupa Hermanna von Gleichena, przedstawiajcy sylwetk biskupa w gecie bogosawienia. Tak wic od XVI wieku herby Maszewa i Holzminden byy bardzo podobne do siebie; bardziej ni dzisiaj, bowiem po 1945 roku polscy heraldycy zmienili nieprawidowo kolor lwa w herbie Maszewa ze srebrnego na zoty. Herb Holzminden przedstawia drewnian palisad chronic miasto, herb maszewski ju mury miejskie.8

Anna Gut w swoim interesujcym opracowaniu "Rozwj i symbolika herbu Maszewa", bdcy czci publikacji "Maszewo i okolice na przestrzeni wiekw" (2008), o ktrej wspominam w artykule "Maszewo Anno Domini 1091", przywouje historyczne rda wskazujce, e w okresie od XVII-XIX wieku uywany by jeszcze inny herb - w formie picioramiennej gwiazdy (pentagram). Dawni badacze wywodz tak z zachowanych odciskw pieczci miejskich, jakkolwiek nie zachowa si aden inny zabytek, ktryby przedstawia pentagram jako herb miasta.

Pomwmy o rodzie von Lippe. Ojcem Anny, ktra po lubie zamieszkaa w Maszewie (i tu zmara) by hrabia Bernhard VIII von Lippe - Detmold (1527-1563) i Katharine von Waldeck - Eisenberg (1524-1583). Ze zwizku Wolfganga i Anny na Ziemi Maszewskiej powstaa nowa ga szlachecka, ktrej herby reprezentuj srebrnego lwa w koronie oraz kwiat ry.

9

Ostatnim synem Georga byl Stephen Heinrich von Everstein - Quarkenburg (Nowogard 1543 - Botno 1613) by wietnie wyksztaconym prawnikiem, po uniwersytetach w Wittenberdze, Bolonii, Paryu i Oksfordzie. W latach 1571-1583 zajmowa najwysze w pastwie tego rodzaju stanowisko, jakim bya prezydentura Sdu Kameralnego Rzeszy. W 1592 powrci na Pomorze, gdzie w Botnie postawi nowy paac. By starost powiatu gryfickiego. Wracajc do Wolfganga II i Anny, z poniszej ryciny Meriana z 1647 roku wynika, e w tamtych czasach Detmold, stolica hrabstwa (a pniej ksistwa) Lippe bya jakby dodatkiem do obszernej siedziby rodowej von Lippe (lewa cz ryciny).

Przed wyjazdem do dalekiego, skromnego miasteczka na Pomorzu Anna von Lippe spdzia dziecistwo w paacu, ktry musia by ju wtedy okazaym, przed jego barokow rozbudow ponad wiek pniej. Oto jego stan aktualny.

10

Zestawienie wielkoci hrabstwa Lippe z hrabstwem Naugard - Massow w wczesnych czasach (skala na obu mapach porwnywalna) wskazuje, e Eversteinowie z Maszewa po prawie trzech latach zabiegw o dobry maria dla Wolfganga mogli by w aspekcie materialnym tego zwizku zadowoleni.

Historycznie obydwie te dynastie miay porwnywaln si polityczn i presti. Obydwa rody sigaj swoimi udokumentowanymi rdami do pocztkw XII wieku. Ich rang potwierdza ponisza szkatuka z Quedlinburgu, datowana na 1209 rok, gdzie obydwa herby wystpuj w ssiedztwie centralnie pooonego herbu cesarza Niemiec Ottona IV (1175-1218), syna Henryka Lwa i Matyldy, o ktrych wspominam w artykule "Obodryci w Maszewie" (rdo: Nathalie Kruppa - "Neue Gedanken zum Quedlinburger Wappenkstchen", 2001). Faktycznie autorka uwaa, e herb Eversteinow nie by na pokrywce szkatuki (jak ja to sugeruj), ale na boku niewidocznym na fotografii.

11

W odrnieniu jednak od rodu von Lippe, ktry przetrwa do czasw wspczesnych, saksoska ga Eversteinw wygasa pod koniec XIV wieku, jej duska odnoga w 1453, a pomorska ga (mska linia) w 1663 roku. Oto co dzisiaj pozostao po zamku von Eversteinw pod Holzminden (rdo: VikitiecordeliA).

Nie brakuje jednak w Niemczech ladw po saksoskich Eversteinach, w postaci innych zamkw rodowych, grobowcw, nagrobkw i rzeb kamiennych. Oto wykonany w czerwonym piaskowcu grobowiec z kocioa w. Marii w byym zakonie cystersw w Amelungsborn, w ktrym zoeni zostali Hermann III von Everstein (1305-1350) i jego ona Adelheid zur Lippe (zm. 1375) - zawarte w 1324 pierwsze maestwo pomidzy rodami Eversteinw i Lippw. [zdjcie z okoo 1915 roku, rdo: Bildarchiv Foto Marburg].

12

Tak jak i w Polsce, tak i w Niemczech i w innych krajach europejskich widoczne jest budzce si zainteresowanie lokaln histori oraz renesans kultury i tradycji redniowiecznej. Tak oto SredniowieCzuj sympatycy historii z Grafschaft Everstein.

Czas powrci do wyej zaczonej mapy, na ktrej zaznaczyem take Pock, piastowsk stolic Polski. Ot rodzice Ottona, zaoyciela pomorskiej linii Eversteinw, zarwno w linii mskiej (Ludwig I von Everstein), jak i eskiej (Adela von Gleichen, a zatem i biskup Hermann von Gleichen) maj wrd swoich przodkw polskiego krla Bolesawa Krzywoustego (1086-1138), a take wadcw innych pastw. Babk Ludwiga I bya Ryksa lska (ca 1135-1185) - ona Alberta (Adalberta) II von Eversteina, pani na zamku pod Holzminden. Eversteinowie byli wspfundatorami klasztoru cystersw w pobliskim Amelungsborn. Hans Dobbertin w swojej pracy "Die Piastin Richza von Everstein und ihre Verwandtschaft" z 1957 roku podaje, e Konrad III von Everstein (1217-1254), wnuk Alberta II i Rychezy, posugiwa si rycersk pieczci, przedstawiajc poczone herby ksit lskich i Eversteinw. Wok herbu z poow piastowskiego ora widnia napis: "S COMITIS CONRADI DE EVERSTEN". Burchard C. von Spilcker ("Geschichte der Grafen von Everstein und ihre Besitzungen", 1833) by zdania, e zczone motywy ora ksit lskich (por. herb lska) i lwa Eversteinw widniay na pieczciach pniejszych przedstawicieli tego rodu: Konrada IV (1243-1283) - ten z poniszej reprodukcji, a take Alberta VI (1254-1284) i Engelberta I (1276-1291).

13

Jako e Ryksa bya cznikiem rodu Piastw lskich z Eversteinami, musieli oni przej od niej herb lska jeszcze za jej ycia. Naley wic przypuszcza, e herb ten wprowadzili na lsku ju bracia Ryksy, Mieszko I Pltonogi (1131-1211) i Bolesaw I Wysoki (1127-1201). Mogo to nastpi po roku 1163, kiedy przejli oni wsplne wadanie nad lskiem, a przed 1166 rokiem, kiedy Ryksa opucia lsk i zamieszkaa w Saksonii. Historycy polscy przypisuj uycie herbu lska po raz pierwszy dopiero jednak bratankowi Ryksy, Kazimierzowi I Opolskiemu (1179-1230), na pieczci z 1222 roku, czyli ponad p wieku pniej ni herb ten mg by przyniesiony przez ksin do Saksonii. Jan Matejko susznie jednak narysowa Bolesawa I Wysokiego ju z herbem lska, zgodnie z wizerunkiem pyty nagrobnej tego ksicia w klasztorze cystersw w Lubiu, ktry ten ksi ufundowa w 1163 roku.

W 1171 roku mnisi z Amelungsborn zaoyli cysterski klasztor Doberan (w jzyku poabskim Dobra) na ziemi Obodrytw. W rok pniej zostaa tam pochowana ksina Woisawa, ona Przybysawa, pierwszego wadcy Obodrytw, ktry14

przyj chrzest (wspominam o tym w artykule "Obodryci w Maszewie"). Rycheza, hrabianka lska, cieszy musiaa si za ycia duym mirem wrd saksoskiego ludu, bowiem jej rocznica mierci w dniu 16 czerwca bya jeszcze przez wiele lat obchodzona uroczyst msz (Jahrgedchtnis) w klasztorze Amelungsborn. O Rychezie lskiej wspominam take na blogu Pradzieje Pomorza w artykule "Sztuka Wikingw od Pomorza po Hiszpani". Wracajmy do rodzicw Ottona, zaoyciela pomorskiej dynastii Eversteinw. Pradziadkiem Ludwiga I by ojciec Ryksy lskiej, krl (formalnie ksi) Polski Wadysaw II Wygnaniec (1105-1159), syn Bolesawa Krzywoustego. Pradziadkiem Adeli i Hermanna von Gleichen by krl duski Waldemar I (1131-1182), a ich praprababk inna Ryksa (1116-1155) - crka Bolesawa Krzywoustego i ona ksicia miskiego z poockiej, bocznej linii dynastii Rurykowiczw Woodara Glebowicza (1095-1168), chocia niektrzy historycy przypisuj jako jej maonka ksicia nowogrodzkiego Wodzimierza (1123-1145). Zofia (1141-1198), ksina Miska, bdca crk Ryksy i Woodara, polubia krla Danii Waldemara I (11311182). Pochowana jest w kociele w. Benedykta w Ringsted. Oto zdjcie pyty nagrobnej (fot. Finn Larsen 04/2009).

Na marginesie imienia Ryksa mona doda, e odpowiada ono w jzykach starosowiaskich aciskiemu imieniu Regina (czyli krlowa, krlujca). W historii Polski pojawio si po raz pierwszy wraz z polubieniem w 1013 roku przez Mieszka II Lamberta (990-1034) Rychezy Lotaryskiej (998-1063) ["Richeza regina quondam Poleni"], matki Kazimierza I Odnowiciela (1016-1058) i Adelaidy, zwanej te Ryks (1018-1075) - ony krla Wgier Beli I (1015-1063). Slub Beli, przyszego krla wgierskiego z Adelaid, by ukoronowaniem jego przyjaznych zwizkw z Mieszkiem II, a zwaszcza z Kazimierzem I, w tym ich wzajemnej wsppracy w walkach przeciwko Pomorzanom. O Rychezie - mao znanej15

polskiej krlowej, polecam interesujcy wywiad z panem Kazimierzem Lup. Koczc o imieniu Ryksa, pisane ono byo w rdach historycznych take jako Rycheza, Richza, Rixa, Ricca, Rikessa, Rikza, Richsa, Richesa, Richeza, Rikenza, Richenza, Rikinsa; w dokumentach anglosaskich Richilde, a w skandynawskich jako Rikissa. Kto moe czu si zawiedziony, e polskie wizy krwi s sabe i odlege w tych rodach saksoskich, aby o nich wspomina. Naley jednak uwiadomi sobie, e historia europejskiej arystokracji jest genealogi praktycznie jednej wielkiej rodziny, dla ktrej ani granice pastwowe, ani narodowo, ani nawet jzyk nie stanowiy przeszkody we wzajemnych zwizkach rodzinnych. Warto te zwrci uwag tym, ktrzy jeszcze dzisiaj szukaj wok nas "prawdziwych Polakw", e dosownie aden z ksit i krlw piastowskich, ktrzy wadali Polsk (by moe poza Mieszkiem I, ale nie znamy tu adnych rde), nie mia matki Polki, to znaczy ktrej matk byaby take Polka. Jedynym z nich, ktrego matka bya polsk szlachciank to Zbigniew (1071-1113), syn Wadysawa Hermana z pierwszego maestwa, ktre jednak nie zostao udzielone przez Koci, a wic ksicia uznano jako pochodzcego z nieprawego oa i nieuprawnionego do zwierzchnictwa nad ca Polsk. Na koniec wypada powiedzie, e pozostaoci bogatej historii rodu Everstein - Massow, jak jest park i zabudowania pobudowane na miejscu byego zamku von Eversteinow przy obecnej ul. Gowackiego 5 w Maszewie, budz smutne refleksje o sprawnoci administracji pastwowej, conajmniej na szczeblu regionu, w deklarowanej na przytwierdzonej na ruinie tablicy o opiece nad zabytkami i karaniu za ich niszczenie (fot. H. A. Goerke).

W nastpnym pocie podymy genealogicznymi ciekami, ktrych pocztki zaczynay si w miejscu uwidocznionym na powyszej fotografii, a ktre kocz si na dzisiejszych dworach europejskich krlw. Ex: http://massovia.blogspot.com (c) 2012

16