II rok: WYDZIAŁ LEKARSKO-STOMATOLOGICZNY 2015/2016

1

Dział IV

Fizjologia narządów zmysłów i OUN

Uwaga: ćwiczenie 8 i 9 realizowane są systemem rotacyjnym w poszczególnych zespołach, tj.

w dniach 21-22.11.2017 zespoły I realizują ćwiczenie 8 a zespoły II - ćwiczenie 9

w dniach 28-29.11.2017 zespoły I realizują ćwiczenie 9 a zespoły II - ćwiczenie 8

Ćw. 8. Fizjologia zmysłu wzroku.

1. Oznaczanie ostrości wzroku tablicami Snellena.

2. Widzenie barwne.

3. Badanie odruchu źrenic na światło, zbieżność i akomodację, określanie pola widzenia metodą

orientacyjną (konfrontacyjną). Perymetria.

4. Droga wzrokowa – przebieg, ośrodki (dyskusja).

Obowiązujący materiał: Podział czucia; klasyfikacja narządów czucia. Potencjał generatorowy

(receptorowy). Analizator wzrokowy. Budowa i czynność siatkówki; rozmieszczenie i rola komórek

czopkonośnych i pręcikonośnych. Fotorecepcja, transdukcja sygnału w fotoreceptorach. Elementy składowe

układu optycznego oka. Akomodacja oka: mechanizm akomodacji, punkt bliży i dali wzrokowej. Pole

widzenia i jego granice. Ostrość wzroku. Odruchy źreniczne. Droga wzrokowa, przebieg, szlak drobno- i

wielkokomórkowy, ośrodki wzroku.

Ćw. 9. Fizjologia zmysłu słuchu i równowagi.

1. Badanie narządu słuchu za pomocą szeptu i mowy potocznej.

2. Próby stroikowe: Rinnego, Webera, Schwabacha.

3. Badanie zmysłu równowagi: próba Romberga, test chodu.

Obowiązujący materiał: Zakres odczuwania fal akustycznych u człowieka. Ucho zewnętrzne, środkowe i

wewnętrzne – składowe, funkcja. Drogi przewodzenia fal akustycznych. Budowa i rola narządu spiralnego

Cortiego, lokalizacja, sposób pobudzania i rola komórek włoskowatych. Narząd przedsionkowy. Receptory

przyspieszenia kątowego i liniowego. Droga impulsacji zmysłowej z receptorów ucha środkowego: droga

słuchowa i błędnikowa. Ośrodki słuchu w korze mózgu.

Ćw. 10. Fizjologia OUN: Ośrodki i drogi czuciowe. Nocycepcja i układ antynocyceptywny.

1. Przewodzenie i modulacja czucia bólu – dyskusja.

2. Badanie czucia eksteroceptywnego i proprioceptywnego

Obowiązujący materiał: Aferencja, czucie, percepcja. Eksteroceptory. Potencjał generujący (receptorowy).

Przenoszenie informacji aferentenej (czuciowej): układy swoiste i nieswoiste. Drogi wstępujące

eksteroceptywne rdzenia kręgowego. Czucie proprioceptywne: receptory, drogi przewodzące.

Lokalizacja ośrodków czuciowych w korze mózgu. Przenoszenie czucia bólu. Bramka rdzeniowa w

modulacji bólu. Ośrodkowa antynocycepcja: receptory opioidowe, drogi zstępujące antynocyceptywne.

Ćw. 11. Fizjologia OUN – rdzeniowa regulacja motoryki.

1. Rola rdzenia kręgowego w regulacji motoryki – dyskusja.

2. Badanie neurologiczne – odruchy miotatyczne u człowieka.

Obowiązujący materiał: Ośrodki ruchowe rdzenia kręgowego. Drogi zstępujące piramidowe i

pozapiramidowe rdzenia kręgowego. Pojęcie i podział odruchów. Łuk odruchowy i jego składowe.

Wrzecionko nerwowo-mięśniowe. Charakterystyka i przykłady rdzeniowych odruchów: na rozciąganie,

paradoksalnego na rozciąganie, zginania. Korowa reprezentacja ruchu.

II rok: WYDZIAŁ LEKARSKO-STOMATOLOGICZNY 2015/2016

2

Ćw. 12. Fizjologia OUN. Móżdżek.

1. Rola móżdżku w regulacji motoryki - dyskusja.

2. Niektóre objawy uszkodzenia ośrodków ruchowych różnych pięter oun – film.

Obowiązujący materiał: Drogi domóżdżkowe. Włókna aferentne pnące i kiciaste, znaczenie. Podstawy

organizacji czynnościowej kory móżdżku. Jądra móżdżku – rola poszczególnych jąder w przewodzeniu

informacji eferentnej z móżdżku. Wpływ jądra zębatego na czynność kory mózgu.

+ odrabianie i zaliczanie ćwiczeń działu IV w 2. terminie.

Ćw. 13. Zaliczenie IV: Fizjologia narządów zmysłów i OUN 04.01.2017

Zagadnienia szczegółowe:

Podział ośrodkowego układu nerwowego; podstawy organizacji czynnościowej oun. Neuron jako jednostka

strukturalna i czynnościowa układu nerwowego. Czynnościowy podział neuronów. Neurotransmittery –

EPSP i IPSP. Właściwości ośrodków nerwowych: dywergencja, konwergencja, działanie następcze,

rekrutacja, sumowanie w czasie i przestrzeni, hamowanie w oun. Pojęcie aferencji, czucia i percepcji.

Analizatory czuciowe i ich składowe. Podział czucia. Drogi przewodzenia czucia, korowe reprezentacje

czucia. Podział i czynność pól korowych, lokalizacja ośrodków czuciowych i ruchowych. Gnozja i praksja.

Funkcja czuciowa nerwów czaszkowych. Zmysł węchu i smaku. Budowa i funkcja siatkówki oka. Zmiany

fotochemiczne w siatkówce zachodzące pod wpływem światła, transdukcja sygnału. Optycznie czynne

składniki oka – oko jako układ optyczny. Akomodacja oka. Odruchy źreniczne. Pole widzenia. Ostrość

widzenia, kąt graniczny. Widzenie barwne. Droga wzrokowa. Ośrodki wzroku. Budowa ucha

wewnętrznego. Narząd spiralny Cortiego i jego rola, pobudzenie komórek włoskowatych. Drogi

przewodzenia bodźców słuchowych. Mechanizmy rozróżniania wysokości dźwięków. Droga słuchowa,

korowa reprezentacja słuchu. Narząd równowagi – receptory, drogi przewodzenia informacji.

Czucie bólu: rodzaje receptorów, przewodzenie czucia bólu. Pojęcie i rola układów antynocyceptywnych,

obwodowa i ośrodkowa modulacja bólu. Zarys budowy i czynności rdzenia kręgowego. Charakterystyka i

znaczenie fizjologiczne rdzeniowych odruchów motorycznych: na rozciąganie, paradoksalnego na

rozciąganie oraz zginania. Drogi nerwowe zstępujące rdzenia kręgowego. Czynność ruchowa nerwów

czaszkowych. Funkcje jąder kresomózgowia. Móżdżek – organizacja czynnościowa, drogi nerwowe

domóżdżkowe, eferencja odmóżdżkowa, rola móżdżku, skutki uszkodzenia. Regulacja czynności

motorycznej przez korę mózgu, układ pozapiramidowy i móżdżek.

Układ siatkowaty – podział, rola. Funkcje wzgórza. Układ limbiczny – struktury, funkcje.

Ponadto obowiązuje znajomość treści przekazanych na wykładach i ćwiczeniach z działu IV.