Filatelista Kaliski 2010 nr 1-4 (105-108) · drzej Galuba, Wacława Garbacz, Hanna Gerke, An-drzej...

52
1 Filatelista Kaliski 2010 nr 1-4 (105-108)

Transcript of Filatelista Kaliski 2010 nr 1-4 (105-108) · drzej Galuba, Wacława Garbacz, Hanna Gerke, An-drzej...

1Filatelista Kaliski 2010 nr 1-4 (105-108)

2 Filatelista Kaliski 2010 nr 1-4 (105-108)

3Filatelista Kaliski 2010 nr 1-4 (105-108)

ROK JUBILEUSZOWYW POLSKIEJ FILATELISTYCE

Rok 2010 upłynął pod znakiem dwóch waż-nych dla polskiej filatelistyki rocznic: 150.latznaczka „Polska nr 1” oraz 60-lecia PolskiegoZwiązku Filatelistów. 13. stycznia 2010 w Byd-goszczy odbyło się seminarium - połączonez wystawą - poświęcone 150.rocznicy wydaniapierwszego polskiego znaczka pocztowego.

26. czerwca na Zamku Królewskim w War-szawie z okazji wymienionej rocznicy otwartowystawę unikalnych zbiorów Zbigniewa Mikul-skiego. Ukoronowaniem tak wyjątkowych dlapolskiej filatelistyki rocznic stały się centralneobchody, które odbyły się 11. września 2010 r.w Katowicach w połączeniu z Krajową WystawąFilatelistyczną „Transport 2010”.

Do wymienionych rocznic wpisują się jubi-leusze regionalnych ogniw Polskiego ZwiązkuFilatelistów. W roku bieżącym 30-lecie obcho-dzi okręg w Częstochowie. Trzydzieści lat liczysobie również Okręg Kaliski PZF.

Dlatego też z uwagi na doniosłą dla OkręguKaliskiego rocznicę bieżący numer „FilatelistyKaliskiego” poświęcony jest w dużym stopniujubileuszowi. W dość obszernym opracowaniuprzedstawiona została historia związana zutworzeniem nowej struktury Polskiego Związ-ku Filatelistów w 1980 r. oraz działalność i do-konania filatelistów Okręgu Kaliskiego PZF wokresie minionych trzydziestu lat.

Publikujemy dalszy ciąg opracowania Mar-ka Banasiaka Poczty w powiecie krotoszyńskimdo 1920 roku. W numerze zamieszczono omó-wienie bogatego cyklu artykułów o tematyce

filatelistycznej publikowanych w czasopiśmieUniwersytetu Jagiellońskiego „Alma Mater”.Bogdan Michalak przesłał artykuł Międzynaro-dowa Nagroda Sztuki Filatelistycznej „San Ga-briele”. Z satysfakcją dowiadujemy się z niego,że w 2010 roku tą prestiżową nagrodą zostałwyróżniony polski znaczek przedstawiającyks. Jerzego Popiełuszkę, którego projektantkąjest polska artystka Marzanna Dąbrowska.

Informujemy też w stałej rubryce o wyda-rzeniach w okręgu, które miały miejsce w 2010roku. Ponadto numer zawiera bibliografię za-wartości „Filatelisty Kaliskiego” za lata 1995-2010. Z zestawienia tych dat wynika, że minęłojuż 15.lat od ukazania się pierwszego numeru.

Ze względów ekonomicznych wydajemy je-den zeszyt „Filatelisty Kaliskiego” za 2010 rok.Staje się też problematyczne dalsze kontynu-owanie jego publikowania.

Na koniec, w imieniu Zarządu Okręgu PZFw Kaliszu, składam podziękowanie wszystkimosobom, które przekazały 1% swojego podat-ku za rok 2009. Dzięki ofiarności naszych człon-ków i sympatyków na rzecz PZF w Okręgu Kali-skim wpłynęła kwota 3.161,70 zł, która zosta-nie przeznaczona na działalność statutową PZF.Jednocześnie dziękuję wszystkim Kolegom, któ-rzy przekazali dobrowolne wpłaty na rzecz na-szej publikacji.

JERZY BIELAWSKIRedaktor Naczelny

4 Filatelista Kaliski 2010 nr 1-4 (105-108)

JERZY BIELAWSKI

SPOTKANIE JUBILEUSZOWEFILATELISTÓW OKRĘGU KALISKIEGO PZF

Dzięki gościnności Dyrekcji Oddziału Rejo-nowego Centrum Poczty w Kaliszu 20. listopa-da 2010 r. w Sali Konferencyjnej Poczty Głów-nej odbyło się okolicznościowe spotkanie fila-telistów Okręgu Kaliskiego PZF. Zostało onozorganizowane dla uczczenia 30-lecia OkręguPolskiego Związku Filatelistów w Kaliszu.Uczestnikami byli zasłużeni filateliści i prezesikół działających na terenie okręgu. Uroczystośćzaszczycił swoją obecnością Józef Ignaszak,dyrektor ORJ CP w Kaliszu.

W pierwszej części spotkania, po powitaniulicznie przybyłych gości, Jerzy Bielawski poin-formował zebranych o zbliżającej się kampaniiwyborczej we wszystkich ogniwach naszegozwiązku i omówił ordynację wyborczą. Następ-nie w swoim wystąpieniu przypomniał okolicz-ności powstania nowego okręgu oraz scharakte-ryzował działalność i dokonania filatelistów całegoregionu w okresie minionego trzydziestolecia.

Dyrektor Józef Ignaszak, zabierając głos,przekazał zebranym z okazji jubileuszu życze-nia dalszej owocnej pracy na rzecz upowszech-niania szlachetnego hobby, jakim jest filateli-styka. Podkreślił też dobrą dotychczasowąwspółpracę z Zarządem Okręgu Kaliskiegoi wyraził wolę do wspólnej realizacji w przyszło-ści przedsięwzięć mających na celu populary-zowanie znaczka pocztowego. Wraz z AdresemOkolicznościowym wręczył prezesowi okręguarkusik znaczka personalizowanego (s.6).

Z okazji jubileuszu Okręgu Kaliskiego pre-zes Jerzy Bielawski wręczył dyrektorowi Józefo-wi Ignaszakowi dyplom uznania.

Z racji obchodów rocznic dominujących wroku bieżącym w naszym związku wyróżnionozasłużonych filatelistów odznakami honorowy-mi PZF, Odznaką 60-lecia PZF oraz dyplomami30-lecia Okręgu Kaliskiego. Część odznak i dy-plomów wręczono już wcześniej podczas uro-czystości, które odbyły się w Jarocinie 2. paź-dziernika 2010 dla upamiętnienia 50-lecia KołaPZF Witaszyce i w Ostrzeszowie w Dniu Filateli-sty 9. października 2010. Srebrną honorową od-znaką PZF wyróżnieni zostali: Jan Fabrowski,Tadeusz Kuberka, Urszula Matusiak, UrszulaRubik; Brązową: Ewelina Florczak, Zdzisław Fi-lipczak, Marian Kobielski, Stanisław Kościański,Stanisław Królak, Andrzej Lison, Natalia Sobie-raj, Grzegorz Skibiński, Stefan Stępień, MichałSzymczak, Jerzy Tomaszewski i Grzegorz Tom-czak. Odznakę 60-lecia PZF wraz z dyplomem

5Filatelista Kaliski 2010 nr 1-4 (105-108)

otrzymała liczna grupa filatelistów: Marian Ba-cik, Marek Banasiak, Sylwester Banasiak, HieronimBartczak, Ryszard Bartoszek, Roman Bartoszewski,Marian Berkowski, Maciej Bukczyński, Wiktor By-stry, Henryk Dembski, Tomasz Gąsłowski, RyszardGruszka, Stanisław Jarczyński, Mieczysław Jarecki,Józef Kaczkowski, Andrzej Kierzkowski, ZbigniewKledecki, Ryszard Krawulski, Marian Kucharzak, Je-rzy Kwiatkowski (Jarocin), Jerzy Kwiatkowski (Ka-lisz), Roman Matusiak, Eligiusz Michalski, Włodzi-mierz Muth, Marian Nowak, Zygmunt Organista,Henryk Paprot, Ignacy Pędras, Zygmunt Piątkiewicz,Michał Pisznot, Jerzy Rajewicz, Stanisław Rećko, Ste-fan Rokicki, Czesław Ruda, Krzysztof Scheffs, Ma-rek Sikora, Jerzy Splitt, Edward Stankowiak, AndrzejStefaniak, Roman Strójwąs, Marian Szczygieł, AdamSzymański, Marek Szymański, Piotr Szymczak, JanTomczyk, Andrzej Walczak, Mieczysław Wiśniew-ski. Ponadto dyplomy 30-lecia Okręgu Kaliskiegootrzymali: Waldemar Bieniek, Maria Gajewska, An-drzej Galuba, Wacława Garbacz, Hanna Gerke, An-drzej Gerke, Tomasz Guglas, Barbara Lisiak, JózefKlanowski, Daniel Klimczak, Ireneusz Marek, RomanNawrocki, Wojciech Odziemski, Stanisław Olsza-nowski, Ryszard Pych, Jerzy Tomaszewski, GrzegorzTomczak, Józef Ryszard Tomczak, Stefan Stępień,Mirosława Szczygieł, Jacek Wiśniewski.

Wszyscy obecni na spotkaniu otrzymali upo-minek w formie znaczka personalizowanegoz przywieszką upamiętniającą jubileusz. Czyn-ne było stoisko pocztowe obsługiwane przezAnnę Dzieran i Izabelę Werbińską. Można byłonabyć kartkę beznominałową, stosowany byłteż datownik okolicznościowy.

Spotkanie przebiegło w koleżeńskiej atmos-ferze przy kawie i herbacie.

Odznaki z dyplomami otrzymują:

dr Zbigniew Kledecki

Zygmunt Piątkiewicz

Mieczysław Wiśniewski

Uczestnicy spotkaniafot. P. Naskręcki

6 Filatelista Kaliski 2010 nr 1-4 (105-108)

7Filatelista Kaliski 2010 nr 1-4 (105-108)

8 Filatelista Kaliski 2010 nr 1-4 (105-108)

JERZY BIELAWSKI

30-LECIE OKRĘGU KALISKIEGO PZF1980 - 2010

POCZĄTKI RUCHU FILATELISTYCZNEGO

Narodziny Polskiego Związku Filatelistówzwiązane są z datą 15. października 1950 roku.W tym dniu odbył się w Warszawie zjazd przed-stawicieli stowarzyszeń filatelistycznych działa-jących w kraju. Zjazd przyjął zmiany organiza-cyjne w polskim ruchu filatelistycznym. Na zjeź-dzie uchwalono Statut PZF z siedzibą w War-szawie i oddziałami wojewódzkimi w terenie.We wrześniu 1951 roku istniało 14. oddziałów,w tym 27. kół zrzeszających 2135. członków.Powołane początkowo oddziały wojewódzkieprzekształcono na X Zjeździe PZF w 1969 r.w okręgi. Po reformie administracyjnej krajuw 1975 roku powołano w kolejnych latach dal-sze okręgi, jak: Bielsko Biała, Częstochowa, Kalisz,Tarnów, Toruń, Wałbrzych, Zielona Góra i Zamość.

Związkowy ruch filatelistyczny na terenieOkręgu Kaliskiego rozpoczął się z chwilą po-wstania Koła PZF w Kaliszu w listopadzie 1954 r.Następne koła powstawały kolejno: w 1955w Krotoszynie i Ostrowie Wlkp. Na przełomie1957/1958 w Ostrzeszowie, w 1958 w Kępnie,w 1960 w Jarocinie i Witaszycach (koło wiej-skie), w 1961 w Pleszewie. Wszystkie one nale-żały do Oddziału PZF w Poznaniu. Lata sześć-dziesiąte ub. wieku to okres tworzenia kół za-kładowych. Pierwsze utworzono w 1962 r. przyzakładzie „Kalimet” w Kaliszu.

Intensywny rozwój kół doprowadził do zor-ganizowania w marcu 1965 r. pierwszegow Polsce Zespołu Koordynacyjnego Kół PZFz terenu miasta, powiatu kaliskiego i rejonuWielkopolski Południowej, w skład któregoweszli przewodniczący poszczególnych kół.Przewodniczącym Zespołu został Józef Włodar-czyk (1935 - 1986). Głównym zadaniem nowejstruktury organizacyjnej było stworzenie warun-ków mających na celu integrację środowisk fi-latelistycznych i koordynowanie w zakresie wy-stawiennictwa. Ponadto organizowano wspól-ne prelekcje, pokazy, wycieczki oraz sprawowa-no opiekę nad kołami młodzieżowymi.

W celu ożywienia działalności powstającychcoraz liczniej kół PZF zorganizowano 11. grud-nia 1966 r. rejonowe spotkanie filatelistóww Ostrowie Wlkp. Wzięło w nim udział ponad120. członków związku z Kalisza, OstrowaWlkp., Kępna, Krotoszyna, Ostrzeszowa, Jaro-cina i Pleszewa. 19. lutego 1967 roku odbyłasię w Kaliszu pierwsza rejonowa narada opie-kunów kół młodzieżowych. Miała ona charak-ter szkoleniowy i służyła wymianie doświad-czeń. Zespół Koordynacyjny Kół PZF zorganizo-wał w Kaliszu w 1970 r. pierwszą ogólnopolskąnaradę przewodniczących kół PZF.

Szczególnym wydarzeniem dla filatelistówwojewództwa kaliskiego i Kalisza było powoła-nie z dniem 1. stycznia 1980 r. Okręgu Polskie-go Związku Filatelistów. Podjęcie przez ZarządGłówny PZF 17. lutego 1980 r. Uchwały o po-wołaniu okręgu PZF w ramach województwakaliskiego było poprzedzone licznymi pracamiprzygotowawczymi podjętymi już w 1979 r.Szczególnie znaczącą rolę w zakresie negocjo-wania argumentów, ustalania procedury i ce-lowości powołania nowego okręgu odegrali:Henryk Białek - ówczesny prezes ZG PZF, Lu-dwik K. Malendowicz - ówczesny prezes Zarzą-du Okręgu PZF w Poznaniu oraz Józef Włodar-czyk, reprezentujący filatelistów kaliskich.

W wyniku działań organizacyjnych odbyłosię w Kaliszu 30. marca 1980 roku Walne Ze-branie Delegatów Kół PZF z terenu miasta i wo-jewództwa kaliskiego. Na 73. wybranych w ze-braniu uczestniczyło 61. delegatów. W zgroma-dzeniu udział wzięli też zaproszeni goście:dr Zbigniew Kledecki, poseł Ziemi Kaliskiej; Je-rzy Bielawski, wicedyrektor Wydziału Kulturyi Sztuki Urzędu Wojewódzkiego w Kaliszu; Zbi-gniew Cieślikowski, przedstawiciel ZG PZF orazZygmunt Rosiejka, wiceprezes ZO PZF w Pozna-niu. Informację o ruchu filatelistycznym na te-renie województwa kaliskiego złożył Józef Wło-darczyk. Wybory wyłoniły zarząd okręgu w oso-

9Filatelista Kaliski 2010 nr 1-4 (105-108)

bach: Józef Włodarczyk, prezes; Zdzisław Galu-ba (Kalisz), Jacek Zuchowski (Ostrów Wlkp.),Marian Żurkiewicz (Pleszew), wiceprezesi; Ro-man Strójwąs, sekretarz; Jerzy Raczkowski,skarbnik oraz członkowie: Zdzisław Kleśta i Ze-non Korasiak (Kalisz), Marian Berkowski i Nor-

bert Rudolph (Ostrów Wlkp.), Aleksy Grabias(Witaszyce), Zygmunt Organista (Krotoszyn)i Krzysztof Scheffs (Kępno). Roman Matusiak,przewodniczący Okręgowej Komisji Rewizyjnej,a Juliusz Grzybowski – Okręgowego Sądu Kole-żeńskiego.

SPRAWY ORGANIZACYJNEZ końcem 1979 r. na terenie województwa

kaliskiego działało 29. kół PZF, które liczyłyłącznie 1678. członków. 31. grudnia 1980w ośmiu kołach terenowych i 27. przyzakłado-wych nowego okręgu stan wynosił 1934. człon-ków. W połowie następnego roku w 37. ko-łach (z tego 22. poza Kaliszem), zrzeszonychbyło łącznie 2091. członków. Natomiast 555.uczestników skupionych było w 26. kołach mło-dzieżowych. Na koniec 1983 roku zarejestro-wanych było 75. kół, zrzeszających 2988. człon-ków dorosłych oraz 29. kół młodzieżowych, li-czących 746. uczestników. W tym okresie naj-większym kołem było Koło Miejskie w Kaliszu,liczące ok. 180. członków. Nowy okręg obej-mował swym zasięgiem województwo kaliskieoraz Błaszki, należące wówczas administracyj-nie do województwa sieradzkiego. Filateliściz tego ośrodka związani byli od wielu lat z Kali-szem, dlatego złożyli akces przynależności doOkręgu Kaliskiego PZF. W wyniku dużego entu-zjazmu szybko nastąpiła integracja środowiskafilatelistycznego w regionie Południowej Wiel-kopolski. Wzrastała ilość kół i członków, orga-nizowano imprezy. Już w 1981 r. odbyła sięw Kaliszu II Ogólnopolska Narada Przewodniczą-cych Kół PZF, trzecią zorganizowano w 1985 roku.

Na wniosek wiceprezesa Zdzisława GalubyZarząd Okręgu PZF w Kaliszu 23. lutego 1981r.podjął uchwałę o powołaniu - obok istniejącychjuż komisji problemowych - Komisji Historycz-no- Badawczej Okręgu w składzie: Jerzy Bielaw-ski, przewodniczący; Lucyna Kobylańska, Hie-ronim Bartczak, Roman Matusiak i Jacek Zu-chowski. W następnych latach Pani Lucyna Ko-bylańska opracowała publikację historyczną,która została wydana w 1985 r. przez Towa-rzystwo Miłośników Kalisza p.t. Zarys dziejówpoczty w Kaliszu. 1706-1985.

W marcu 1986 r. zmarł Józef Włodarczyk,długoletni prezes Koła Miejskiego PZF w Kali-szu (od 1960) oraz pierwszy prezes Zarządu

Okręgu Kaliskiego PZF. Nowym prezesem zo-stał Zdzisław Galuba, który zmarł 4. lutego 1987 r.Na posiedzeniu Zarządu Okręgu 4. marca 1987 r.funkcję prezesa powierzono R. Matusiakowi,który sprawował ją do 5. stycznia 2002 r. Wice-prezesem został Marian Wiczyński, a w składzarządu wszedł Jerzy Bielawski. Plenarne posie-dzenie Zarządu Okręgu odbyło się 18. maja1987 z udziałem Ryszarda Szymańskiego, skarb-nika ZG PZF. Wprowadzono m.in. zmianyw strukturze komisji problemowych okręgu.W miejsce Komisji Organizacji i Propagandyutworzono Komisję Organizacyjną z przewod-niczącym Marianem Wiczyńskim oraz Komisjęds. Propagandy i Wydawnictw, której przewod-niczącym został J. Bielawski. Powołano też ze-spół redakcyjny „Biuletynu” ZO PZF w Kaliszu,którym kierował prezes R. Matusiak.

10. stycznia 1998 r. odbyło się uroczysteposiedzenie Zarządu Okręgu Kaliskiego połączo-ne z Dniem Filatelisty. W części organizacyjnejzatwierdzono regulaminy Prezydium ZO i ko-misji problemowych oraz ich przewodniczącychw osobach: Roman Strójwąs, Komisja Organi-zacyjna; Andrzej Stefaniak, Komisja Odznaczeń;Grzegorz Marszałek, Komisja Wystaw; JerzyKwiatkowski (Kalisz), Komisja ds. Młodzieżo-wych; Jerzy Splitt, Historyczno-Badawcza. Nawniosek prezesa rzecznikiem prasowym okrę-gu został J. Bielawski.

28. listopada 1999 r. w Muzeum Okręgo-wym Ziemi Kaliskiej odbyło się wspólne posie-dzenie Zarządu Okręgu z przewodniczącymi KółPZF. Prezes Roman Matusiak podsumował do-konania Okręgu Kaliskiego w minionym roku.Podał, że na jego terenie działa 25. kół, zrze-szających 848. członków, w tym 51. uczestni-ków młodzieżowych.

Na przełomie 2003 i 2004 roku w OkręguKaliskim działało 20. kół PZF zrzeszających 500.członków, w tym 55. uczestników młodzieżo-wych. W Kaliszu działało sześć kół: Koło Miej-

10 Filatelista Kaliski 2010 nr 1-4 (105-108)

skie, prezes Andrzej Stefaniak; WSK, Ignacy Pę-dras; KZPT, Grzegorz Marszałek; OSSW, RomanStrójwąs; UKS, Ireneusz Mowczan; Spółdzielnia„Pokój”, Adam Kozieja. Liczyły one ogółem 143.członków. Ponadto w Okręgu Kaliskim działało14. Kół PZF, których prezesami byli: Ryszard Bar-toszek, Marian Berkowski, Stanisław Jarczyński,Michał Pisznot, Marian Szczygieł i Ryszard Za-part (Ostrów Wlkp.); Hieronim Osiński, MarianŻurkiewicz (Pleszew); Jerzy Kwiatkowski (Jaro-cin); Andrzej Walczak (Witaszyce); FranciszekFrukowski (Krotoszyn); Maciej Bukczyński

(Ostrzeszów); Edward Stankowiak (Kępno); Ry-szard Gruszka (Wieruszów). W Szkole Podsta-wowej nr 11 w Ostrowie Wlkp. działało KołoMłodzieżowe pod opieką Romana Nyklewicza.Ze strony zarządu opiekę sprawuje M. Szczygieł.

W grudniu 2007 r. z inicjatywy HenrykaDembskiego powstało Koło PZF przy Ostrzeszow-skim Centrum Kultury, które działalność rozpo-częło od 2008 r. Prezes nowego koła w marcu2008 r. zorganizował koło młodzieżowe w SzkolePodstawowej w Mikstacie, a w kwietniu 2010kolejne w Gimnazjum nr 2 w Ostrzeszowie.

Stan organizacyjny Okręgu Kaliskiego PZF na przykładzie wybranych lat w okresie od 1993 do 2010 r.

Z powyższego zestawienia wynika, że wokresie kilkunastu lat nastąpił znaczny spadekliczby członków oraz kół PZF, głównie przyza-kładowych. Zjawisko to związane było najczę-

ściej z likwidacją zakładów pracy lub ich prze-kształceniami. W nowej sytuacji wzrosła rola kółmiejskich i terenowych, które przejęły w nie-wielkiej części członków likwidowanych ogniw.

Prezesi Kół PZF w Okręgu Kaliskim w 2010

11Filatelista Kaliski 2010 nr 1-4 (105-108)

DZIAŁALNOŚĆ

Z okazji 30-lecia Polskiego Związku Filateli-stów 29. grudnia 1980 r. odbyło się w Woje-wódzkim Domu Kultury w Kaliszu spotkanieaktywu filatelistów nowego okręgu. Zasłużenidziałacze otrzymali dyplomy i medale pamiąt-kowe.

21. września 1985 r. odbył się w KaliszuZjazd Klubu Tematycznego „Św. Gabriel” z oka-zji wystawy znaczków religijnych, towarzyszą-cej IV Międzynarodowemu Kongresowi Józefo-logicznemu.

W 1986 roku w Bibliotece Głównej w Kali-szu utworzono dział wydawnictw filatelistycz-nych i publikacji związanych z historią poczty.Stało się to za sprawą ówczesnego dyrektoraWojewódzkiej Biblioteki Publicznej im. AdamaAsnyka w Kaliszu, Jerzego Bielawskiego. Zacząt-kiem zbiorów stały się wydawnictwa zwartei roczniki „Filatelisty” przekazane przez wdowępo Józefie Włodarczyku. Przez lata następnezgromadzono zasobny zbiór literatury filateli-stycznej, który jest uzupełniany w miarę ukazy-wania się nowości.

W okresie od stycznia do maja 1987 rokuBronisław Jasicki z Poznania odbył dla filateli-stów Okręgu Kaliskiego cykl wykładów na te-mat zbierania walorów filatelistycznych i bu-dowy eksponatu wystawowego. Prelekcje po-łączone były z indywidualnymi konsultacjami.Podobne szkolenie na temat budowy zbioru fi-latelistycznego miały miejsce już w 1983 r.z okazji zorganizowanej w Kępnie wystawy.

10 października 1987 r. odbyła się w Kęp-nie Okręgowa Akademia z okazji Dnia Znaczka.14 maja 1988 z okazji 30-lecia Koło PZF w Kęp-nie przyjęło za patrona Tadeusza Piotra Potwo-rowskiego (1898-1962), malarza mieszkające-go w Grębaninie k. Kępna w 90.rocznicę urodzin.

W latach osiemdziesiątych ub. wieku filate-liści kaliscy nawiązali kontakt z kolekcjoneramiznaczka pocztowego z Erfurtu w Niemczech.Od 12 do 18 października 1988 r. Roman Ma-tusiak i Henryk Paprot gościli w okręgu erfurc-kim z okazji XII Okręgowej Wystawy Filatelistycz-nej. W czasie pobytu omówiono możliwościwspółpracy w zakresie organizacji wystaw bi-lateralnych, wymiany indywidualnej oraz kon-taktów młodych filatelistów. Program współ-

pracy został zatwierdzony podczas rewizyty fi-latelistów niemieckich w Kaliszu, która odbyłasię w dniach 14 -18 listopada 1988 r.

Na przełomie 1989 i 1990 roku odbyły siękolejne międzyokręgowe spotkania wymiennew sali Miejskiego Ośrodka Kultury przy al. Wol-ności 25 z udziałem kolekcjonerów miejscowychi przybyłych z innych ośrodków kraju.

Polski Związek Filatelistów od 1988 r. pro-wadził dwuletnie Studium Filatelistyki, któregoabsolwentami z Okręgu Kaliskiego zostali: Je-rzy Bielawski, Piotr Szymczak i Henryk Paprot(Kalisz), Marek i Sylwester Banasiak, Maciej Buk-czyński, Henryk Dembski i Marek Sikora (Ostrze-szów) oraz Edward Stankowiak (Kępno). Ponad-to studium ukończyły dwie pracownice UP Ka-lisz 1: Anna Dzieran i Klaudia Grubska.

W roku 1990 przy Zarządzie Okręgu Kali-skiego powołano Tematyczny Klub Zaintereso-wań Znakami Pocztowymi Australii „Kangur”.Fakt ten wzbudził duże zainteresowanie wśródfilatelistów australijskich. Polskie TowarzystwoFilatelistyczne w Australii wydało ulotkę o klu-bie kaliskim w formie załącznika do swego „Biu-letynu”, rozsyłanego do wielu ośrodków polo-nijnych. Ukazała się też notatka w tamtejszejprasie. W czerwcu 1991 r. podczas KWF „TotusTuus” w Kielcach odbyło się pierwsze ogólno-polskie spotkanie członków klubu. Wybranozarząd w składzie: Jerzy Kwiatkowski – przewod-niczący, Przemysław Kamańczyk (Łódź), EligiuszMichalski i Jerzy Rajewicz – członkowie. Klub„Kangur” był też współorganizatorem Wysta-wy Znaków Pocztowych Australii, która odbyłasię w Łodzi w 1995 roku. Działalność klubutrwała do 2002 r.

Z okazji „Dnia Filatelisty 1996” w BiblioteceGłównej, siedzibie filatelistów (od września1996) urządzono ze zbiorów własnych biblio-teki wystawę książek związanych tematyczniez filatelistyką i historią poczty polskiej oraz cza-sopism współczesnych i reprintów najstarszychperiodyków, jak „Polski Filatelista”.

Uroczystość „Dnia Filatelisty ‘97” połączo-na została z pierwszą rocznicą istnienia kwar-talnika „Filatelista Kaliski”. Podczas spotkania,które odbyło się w czytelni Biblioteki Głównej,Władysław Farbotko, ówczesny członek Prezy-

12 Filatelista Kaliski 2010 nr 1-4 (105-108)

dium ZG PZF wręczył odznaczenia związkowe:„Za zasługi dla polskiej filatelistyki”: srebrną -Romanowi Matusiakowi i brązową – JerzemuKwiatkowskiemu (Kalisz); honorowe odznakiPZF: złotą – Eligiuszowi Michalskiemu (Kalisz),Marianowi Nowakowi i Michałowi Pisznotowi(Ostrów Wlkp.); srebrną – Jerzemu Robaczyko-wi (Koźmin) oraz za wieloletnią współpracęMuzeum Okręgowemu Ziemi Kaliskiej. Wygło-sił też prelekcję nt. historii czasopiśmiennictwafilatelistycznego w Polsce.

29. listopada 1997 r. odbyło się Walne Ze-branie Sprawozdawczo - Wyborcze DelegatówOkręgu Kaliskiego PZF, na którym dokonanowyboru władz. Prezesem został Roman Matu-siak, wiceprezesami: Marian Berkowski, Grze-gorz Marszałek i Jerzy Splitt, sekretarzem - Je-rzy Bielawski, skarbnikiem - Roman Strójwąs,członkami: Sylwester Banasiak, Zygmunt Orga-nista, Andrzej Stefaniak, Andrzej Walczaki Marian Żurkiewicz. Przewodniczącym KomisjiRewizyjnej Okręgu - Jerzy Kwiatkowski (Kalisz),a Sądu Koleżeńskiego Okręgu - Henryk Juszczak.

27. listopada 1999 r. podczas KWF „Kalisz‘99” odbyło się spotkanie z Bogdanem Micha-lakiem, prezesem Klubu „Św. Gabriel”,w wyniku którego powołano Grupę Kaliską Klu-bu, a funkcję przewodniczącego powierzonoJerzemu Bielawskiemu. W tym okresie do klu-bu należeli: Piotr Bączkiewicz, Edward Cyl, Jó-zef Kaczkowski, Józef Klanowski, Jerzy Rajewicz,Stanisław Rećko, Jerzy Aleksander Splitt, Ma-rek Szymański, Zygmunt Piątkiewicz (Błaszki),Wiktor Bystry (Łęka Opatowska). Później do klu-bu wstąpili: Marian Szczygieł i Ryszard Barto-szek (Ostrów Wlkp.), Czesław Ruda (Kalisz)i Tomasz Gąsłowski (Jarocin).

9. lutego 1999 r. obchodzono uroczyścieJubileusz 35-lecia Koła PZF przy JW 1956w Ostrowie Wlkp. 21. stycznia 2006 r. w Mu-zeum m. Ostrowa Wlkp. odbyła się uroczystośćjubileuszowa 50-lecia Koła Miejskiego PZF, a 18.czerwca 2009 roku 45-lecie działalności obcho-dziło Koło nr 2 w Ostrowie Wlkp.

Na zaproszenie Zarządu Okręgu 29. maja1999 r. Antoni Kurczyński, sędzia klasy między-narodowej, autor książki Filatelistyka tematycz-na wygłosił prelekcję na temat otwartej klasywystawienniczej „Open Class”.

Uroczystość „Dnia Filatelisty 2000" odbyłasię 15. stycznia w Bibliotece Głównej. PrezesRoman Matusiak wręczył odznaki „Za zasługidla polskiej filatelistyki”: srebrną - Zbigniewo-wi Kledeckiemu, brązowe: Jerzemu Bielawskie-mu i Grzegorzowi Marszałkowi. Odznaki hono-rowe PZF otrzymali: złotą - Hieronim Bartczak,srebrną Waldemar Bieniek. Jerzy A. Splitt wy-głosił prelekcję Dzieje poczty harcerskiej w la-tach 1916-1918.

W maju 2000 r. w Galerii Sztuki Współcze-snej BWA w Kaliszu odbyła się promocja książkiJerzego Bielawskiego, Calisiana w filatelistyce.

Z okazji 40-lecia Koła PZF w Witaszycach 23.września 2000 r. członkowie Koła spotkali sięz władzami Gminy Witaszyce i przedstawiciela-mi Zarządu Okręgu Kaliskiego PZF. Spotkaniezwiązane z 45. rocznicą Koła miało miejsce1. października 2005 r. w Bibliotece Publicznejw Witaszycach, a 2. października 2010 rokuw jarocińskim ratuszu odbyła się uroczystość50-lecia powstania Koła PZF w Witaszycach. Nauroczystości byli obecni: Stanisław Martuzalski,starosta powiatu jarocińskiego; Adam Pawlic-ki, burmistrz Jarocina; członkowie Zarządu Okrę-gu PZF w Kaliszu: Jerzy Bielawski, prezes; JerzyRajewicz, sekretarz i Andrzej Stefaniak, skarb-nik oraz prezesi zaprzyjaźnionych Kół PZFi przedstawiciele lokalnej prasy. W formie mul-timedialnej prezentacji prezes Koła, TomaszGąsłowski omówił pięćdziesięcioletnią historię Koła.

Z inicjatywy przewodniczącego Grupy Kali-skiej Klubu „Św. Gabriel” 12. grudnia 2000 r.w Galerii Sztuki Współczesnej BWA w Kaliszufilateliści kaliscy uczestniczyli w „spotkaniuopłatkowym” z księdzem biskupem Stanisła-wem Napierałą, Ordynariuszem Diecezji Kali-skiej. Wśród zaproszonych gości był obecnyBogdan Michalak, prezes Klubu wraz z mał-żonką; prezes Roman Matusiak; Marek Rozpa-ra, dyrektor BWA; Zbigniew Kościelak, rzecznikprasowy Rady Miasta Kalisza i Tadeusz Krokos,redaktor „Głosu Wielkopolskiego”. Spotkanieodbyło się w scenerii poplenerowej wystawymalarskiej „Kalisz 2000". Podobne spotkaniaokolicznościowe z księdzem biskupem odbywa-ły się w następnych latach.

Ukoronowaniem obchodów 50-lecia Pol-skiego Związku Filatelistów, 20-lecia Okręgu PZF

13Filatelista Kaliski 2010 nr 1-4 (105-108)

w Kaliszu i 5-lecia kwartalnika „Filatelista Kali-ski” stała się uroczystość „Dnia Filatelisty” ob-chodzona 6. stycznia 2001r. w KTW. W spotka-niu udział wzięli członkowie Zarządu OkręguKaliskiego PZF, prezesi kół, wystawcy, zasłuże-ni działacze ruchu filatelistycznego oraz zapro-szeni goście: Zbigniew Białek, wiceprezydentKalisza; Jan Olejnik, wiceprezes ZG PZF; JózefGrubski, wicedyrektor RUP w Kaliszu. Referatokolicznościowy wygłosił J. Bielawski. W imie-niu ZG PZF Jan Olejnik udekorował prezesa Ro-mana Matusiaka złotą odznaką „Za zasługi dlapolskiej filatelistyki”, a dla Zarządu Okręgu prze-kazał brązową. Kilkunastu zasłużonych filateli-stów okręgu wyróżniono odznaką 50-lecia PZF,prezesi Kół otrzymali dyplomy Zarządu Okrę-gu, a wszyscy obecni dyplomy pamiątkowez okazji 20-lecia Okręgu PZF w Kaliszu. W dru-giej części uroczystości Jan Olejnik, przewodni-czący GKS PZF przeprowadził dla wystawcówszkolenie. Następne z Jego udziałem odbyło sięw Kaliszu 21.04.2001 r. Szkolenia cieszyły siędużym zainteresowaniem ze strony wystawcówOkręgu Kaliskiego.

Z końcem 2001 roku upłynęła V kadencjadziałalności Okręgu Kaliskiego PZF. 5. stycznia2002 r. filateliści obchodzili swoje świętow połączeniu z walnym zebraniem delegatów.Uroczystość poprzedziła Msza św. odprawionaw bazylice kaliskiej przez księdza Pawła Kostrze-wę, kapelana filatelistów kaliskich. W walnymzebraniu sprawozdawczo-wyborczym wzięłoudział 29. delegatów i zaproszeni goście: Lu-dwik K. Malendowicz, prezes ZG PZF, Włady-sław Farbotko, prezes Zarządu Okręgu Łódzkie-go PZF oraz Józef Grubski, wicedyrektor RUP wKaliszu. Po upływie czteroletniej kadencji (1997-2001) dokonano podsumowania i oceny dzia-łalności 22. kół PZF Okręgu Kaliskiego. Obszer-ne sprawozdanie zarządu stanowiło obraz do-konań i osiągnięć, do których należy zaliczyćm. in. organizację krajowej wystawy filatelistycz-nej II stopnia w Kaliszu (1999) oraz dwóch wy-staw okręgowych w Ostrzeszowie (1998 i 2000).Bardzo dużą uwagę w okręgu zwracano nawystawiennictwo. Po udzieleniu absolutoriumustępującym władzom dokonano wyboru no-wych władz okręgu i delegata na XVIII ZjazdPZF. Prezesem został Jerzy Bielawski, który na

zakończenie przedstawił zebranym ProgramOkręgu Kaliskiego PZF na lata 2002-2005. Dozarządu weszli: Hieronim Bartczak, Marian Ber-kowski i Maciej Bukczyński, wiceprezesi; JerzyRajewicz, sekretarz; Andrzej Stefaniak, skarb-nik; Ryszard Krawulski, Jerzy A. Splitt, MarianSzczygieł, Andrzej Walczak i Marian Żurkiewicz- członkowie. Przewodniczącym Komisji Rewi-zyjnej Okręgu został Marek Szymański, a SąduKoleżeńskiego Okręgu - Henryk Juszczak. Wal-ne zebranie przyznało Romanowi Matusiakowitytuł „Honorowego Prezesa Okręgu KaliskiegoPZF”. Na zebraniu odbyła się promocja publi-kacji Romana Matusiaka i Jerzego Splitta, Pocz-ta w Kaliszu. Dzieje poczty kaliskiej do 1918 rokuna tle historii Poczty Polskiej.

Na zaproszenie Klubu „Quo vadis”, działa-jącego przy Parafii Narodzenia NMP w Kaliszu(Zagorzynek), dnia 21. października 2002 r.w cyklu „Kalisz i kaliszanie” J. Bielawski wygło-sił prelekcję p.t. Filatelistyka religijna, połączonąz pokazem zbioru M. Szymańskiego Jan PawełII na polskich znakach pocztowych.

„Dzień Filatelisty 2003" miał charakter wy-jazdowy. Odbył się w Ostrzeszowie w połącze-niu z 45-leciem Koła PZF im. Antoniego Serbeń-skiego i otwarciem wystawy filatelistycznej.W spotkaniu wzięli udział członkowie ZarząduOkręgu, prezesi Kół, zasłużeni filateliści orazzaproszeni goście: Andrzej Grzyb, poseł naSejm; Włodzimierz Muth, przedstawiciel woje-wody wielkopolskiego; Lech Janicki, starostapowiatu ostrzeszowskiego; Stanisław Wabnic,burmistrz Ostrzeszowa, Rafał Makowski, zastęp-ca dyrektora RUP w Kaliszu oraz Adam Korc,prezes ZG PZF. Dokonania w minionym rokuomówił prezes Zarządu Okręgu, po czym pre-zes Adam Korc wyróżnił zasłużonych odznaka-mi związkowymi.

Ważnym wydarzeniem o charakterze ogól-nopolskim był X Zjazd Klubu „Św. Gabriel”, któ-ry odbył się w Kaliszu 7. czerwca 2003 r. Jubile-uszowy Zjazd rozpoczął się uroczystą Mszą św.w Sanktuarium Świętego Józefa, celebrowanąprzez ks. biskupa Stanisława Napierałę w kon-celebrze z ks. Pawłem Kostrzewą. Przed opusz-czeniem świątyni zebrani obejrzeli zbiór MarkaSzymańskiego 25 lat Pontyfikatu Jana Pawła IIna polskich walorach filatelistycznych, prezen-

14 Filatelista Kaliski 2010 nr 1-4 (105-108)

towany w bocznej nawie kościoła. W drugiejczęści Zjazdu prezes klubu, Bogdan Michalakotrzymał złotą odznakę „Za zasługi dla polskiejfilatelistyki”. Z kolei wysłuchano dwóch prelek-cji: Jerzego A. Splitta, Bazylika Świętego Józefai dzieje kultu Cudownego Obrazu w Kaliszui B. Michalaka, Biskup Jordan w literaturze pol-skiej. Na zakończenie Zjazdu odczytano listyi telegramy, które do uczestników Zjazdu skie-rowali m.in.: ks. kardynał Zenon Grocholewskiz Watykanu, arcybiskup Stanisław Gądecki, me-tropolita poznański; Arkadiusz Waliński ze Sta-nów Zjednoczonych, wiceprezes Światowej Fe-deracji Stowarzyszeń Filatelistycznych Święte-go Gabriela oraz Adam Korc, prezes ZG PZF. WZjeździe uczestniczyli członkowie Klubu z An-drychowa, Bielska-Białej, Bierzwnika, Bydgosz-czy, Ciechocinka, Kalisza, Kępna, Leszna, Ostro-wa Wlkp., Poznania, Ruchocic, Swarzędza,Szczecina, Szczecinka, Warszawy, Węglewici Wrocławia.

26. maja 2004 r. w Centrum Kultury i Sztukiw Kaliszu odbyła się uroczysta promocja książ-ki 50 lat filatelistyki kaliskiej, Jerzego Bielaw-skiego, która ukazała się w kwietniu 2004 r. podauspicjami Polskiej Akademii Filatelistyki. Pro-mocję zaszczycili swoją obecnością Henryk Bia-łek, prezes honorowy PZF oraz przedstawicielewładz miejskich Kalisza.

W maju 2004 w Ostrzeszowie odbyło się XVOgólnopolskie Spotkanie Klubu ZainteresowańPZF „Znaki Polecenia”, którego prezesemw maju 2005 r. został Maciej Bukczyński. Kolej-ne miało miejsce w muzeum kaliskim 3. paź-dziernika 2009 r. podczas trwania wystawy „Ka-lisz 2009”.

8. października 2004 r. w sali recepcyjnejkaliskiego Ratusza odbyło się, z udziałem JanaOlszewskiego, posła na Sejm i b. premiera RP,sympozjum związane z 25. rocznicą I pielgrzym-ki do ojczyzny Ojca Świętego Jana Pawła II. Re-ferat: Papież pielgrzym - Jan Paweł II na znacz-kach pocztowych świata wygłosił J. Bielawski,a dzień wcześniej otwarto pokaz filatelistyczny25 lat pontyfikatu Jana Pawła II na polskichwalorach pocztowych ze zbiorów M. Szymań-skiego.

Koło PZF przy OCK w Ostrzeszowie zorgani-zowało w 2008 r. konkurs plastyczny dla mło-dzieży Moja miejscowość na znaczku poczto-

wym. W następnych latach odbyły się kolejnezatytułowane: Od Wadowic do Rzymu – drogado świętości (2009) i Co wiemy o filatelistyce,znaczkach i poczcie (2010). Koło PZF przy OCKzorganizowało też trzykrotnie spotkania wigi-lijne w grudniu: 2007, 2008 i 2009 roku.

50-lecie Koła Miejskiego PZF w Krotoszynieobchodzono w miejscowym muzeum 12. wrze-śnia 2009 r. w powiązaniu z pokazem filateli-stycznym.

10. października 2009 r. odbył się w KaliszuXII Ogólnopolski Zjazd Klubu Tematycznego„Św. Gabriel”. Zjazd towarzyszył Wystawie Fi-latelistycznej o Tematyce Religijnej „Kalisz2009”, zorganizowanej z okazji X Międzynaro-dowego Kongresu Józefologicznego.

Okręgową uroczystość Dnia Filatelisty 2010zorganizowało 9. października 2010 r. Koło PZFprzy Ostrzeszowskim Centrum Kultury. W uro-czystości uczestniczyli: Mariusz Witek, zastęp-ca burmistrza M i G Ostrzeszów; Zofia Witkow-ska, wicestarosta powiatu ostrzeszowskiego;Rafał Makowski, zastępca dyrektora CentrumPoczty ORJ w Kaliszu, Jerzy Bielawski, prezesZarządu Okręgu PZF w Kaliszu, prezesi Kół PZFi miejscowi filateliści. Podczas uroczystości ho-norowe odznaki PZF otrzymali: srebrną: JanFabrowski i Urszula Rubik; brązową: EwelinaFlorczak, Zdzisław Filipczak, Marian Kobielski,Stanisław Kościański, Natalia Sobieraj, GrzegorzSkibiński. Zasłużeni filateliści obecni na uroczy-stości otrzymali odznaki 60-lecia PZF oraz dy-plomy z okazji 30-lecia Okręgu Kaliskiego PZF:Marian Bacik, Sylwester Banasiak, Marek Bana-siak, Maciej Bukczyński, Wiktor Bystry, JózefKaczkowski, Andrzej Kierzkowski, Ryszard Kra-wulski, Marian Kucharzak, Włodzimierz Muth,Zygmunt Organista, Stefan Rokicki, KrzysztofScheffs, Marek Sikora, Edward Stankowiak,Andrzej Stefaniak. Spotkaniu towarzyszył po-kaz Filatelistyka bawi i uczy oraz stoisko pocz-towe z wydawnictwami pamiątkowymi.

Działalność kół terenowych jest zróżnicowa-na. W większości sprowadza się ona do zebra-nia zamówień, rozdzielenia i wydania abona-mentu znaczków polskich, zebrania składeki złożenia do okręgu sprawozdania z ruchuczłonków. Wymienne cotygodniowe spotkaniaodbywają się w Kaliszu, Ostrowie Wlkp., Ostrze-szowie i Witaszycach.

15Filatelista Kaliski 2010 nr 1-4 (105-108)

WYSTAWIENNICTWO

W Okręgu Kaliskim szczególną troską ota-cza się wystawiennictwo. Okręg posiada grupęaktywnych wystawców, którzy w okresie ostat-nich trzydziestu lat zdobywali znaczące wyróż-nienia na zagranicznych i krajowych wystawachróżnego stopnia.Wystawcy Okręgu Kaliskiego (1980-2010)

1. Zbigniew Kledecki, Poczta lotnicza na zie-miach polskich; Poczta balonowa;

2. Eugeniusz Kaczmarek, Lotnictwo;3. Henryk Juszczak, Poczta szybowcowa;4. Jerzy Kwiatkowski, Australia wczoraj i dziś;5. Mirosław Namysł, Znaki pocztowe ziem pol-

skich 1918-1942;6. Michał Jakutczyk, Polskie poczty specjalne;7. Grzegorz Marszałek, Tatry - Podhale;8. Marian Berkowski, Laureaci Nagrody Nobla;9. Marian Żurkiewicz, Godło - ordery - odzna-

czenia Polski;10. Marian Wiczyński, Kwiaty;11. Marian Moch, Kalisz – pamiątki filatelistycz-

ne; Żołnierskie drogi, żołnierski los;12. Józef Włodarczyk, Polak Papież w filateli-

styce;13. Zdzisław Kleśta, Załogowe loty kosmiczne;14. Roman Matusiak, Kaliskie przesyłki i znaki

pocztowe do 1918 roku;15. Marek Banasiak, Urzędy i agencje poczto-

we podległe Naddyrekcji w Poznaniu; Pocz-ty powiatu krotoszyńskiego do 1920 roku;

16. Sylwester Banasiak, Poczta PołudniowejWielkopolski zaboru pruskiego w XIX wie-ku; Poczta Regencji Poznańskiej z okresuprzedznaczkowego;

17. Maciej Bukczyński, Dzieje pocztowe Regio-nu Ostrzeszów; Poczta powiatu ostrzeszow-skiego w latach 1815-1918; Poczty ziemiostrzeszowskiej pod zaborem pruskim;

18. Wiktor Bystry, Pies przyjacielem i pomocni-kiem człowieka; Dwa Tysiąclecia Chrześci-jaństwa; Wielki pontyfikat papieża Polaka;

19. Henryk Dembski, Kaliskie przesyłki i znakipocztowe 1567 – 1918; Sport olimpijski naśniegu i lodzie;

20. Edward Stankowiak, Historia poczty na zie-mi kępińskiej w latach 1815-1920; Polskiepoczty specjalne i okolicznościowe; Ogro-dy zoologiczne świata;

21. Marian Bacik, Kolarstwo na ziemiach pol-skich;

22. Jerzy Bielawski, Ekumenizm w dziejachchrześcijaństwa; Rok Liturgiczny w Koście-le katolickim;

23. Marek Szymański, Boże Narodzenie; RokBoży w liturgii i tradycji Kościoła; ŻycieJezusa Chrystusa;

24. Piotr Szymczak, Historia poczty GuberniKaliskiej 1867-1914;

25. Henryk Paprot, Trzy walczące orły; Orzełw Sali Audiencyjnej Zamku Królewskiegow Warszawie - eksponaty jednoekranowe.

Eksponaty młodzieżowe:1. Joanna Jarząbek, Ulice mojego miasta;2. Łukasz Habrajski, Przyroda i środowisko na-

turalne w Polsce;3. Grzegorz Zegler, Flora i fauna Australii; Poczta

pomaga filatelistom;4. Maciej Przygodzki, Jak koń w podboju

kosmosu dopomógł.Część z wymienionych osób nie należy już

do czynnych wystawców, pozostali natomiastuczestniczą w wystawach różnego stopnia.Wystawy konkursowe po 1980 roku

Międzyokręgowa Wystawa Filatelistyczna„Kalisz ‘84” (21-28.10.1984) upamiętniająca:70-lecie zburzenia Kalisza w 1914 roku, 40-le-cie Polski Ludowej i 30-lecie zorganizowanegoruchu filatelistycznego na terenie miasta.

Wystawa Filatelistyczna Znaczków Religij-nych (21-30.09.1985) zorganizowana w Kaliszuz okazji IV Międzynarodowego Kongresu Józe-fologicznego.

Okręgowa Młodzieżowa Wystawa Filateli-styczna „Pierwszy Krok” (14-22.05.1988) z oka-zji 30-lecia Koła PZF w Kępnie.

Wystawa Filatelistyczna Znaków Poczto-wych Polski i Australii (3-17.10.1992) zorgani-zowana w Kaliszu z inicjatywy Klubu Zaintere-sowań Znakami Pocztowymi Australii „Kangur”

Okręgowa Wystawa Filatelistyczna „Kalisz ‘96”(8-30.11.1996) zorganizowana przez ZarządOkręgu PZF w Kaliszu, przy współudziale Mu-zeum Okręgowego Ziemi Kaliskiej.

Okręgowa Wystawa Filatelistyczna „Ostrze-szów ‘98” (24.04-24.05.1998) zorganizowanaz okazji 40-lecia Koła PZF w Ostrzeszowie.

16 Filatelista Kaliski 2010 nr 1-4 (105-108)

Krajowa Wystawa Filatelistyczna „Kalisz ‘99”(19-29.11.1999) dla uczczenia 45-lecia zorga-nizowanego ruchu filatelistycznego w Kaliszu,w 100. rocznicę urodzin Tadeusza Kulisiewicza(1899-1988).

Okręgowa Wystawa Filatelistyczna „R -2000” (Ostrzeszów 17-23.09.2000) zorganizo-wana z okazji 10-lecia działalności Ogólnopol-skiego Klubu Zainteresowań „Znaki Polecenia”

Okręgowa Wystawa Filatelistyczna „Ostrze-szów - 45 lat” (18.01-02.02.2003) zorganizo-wana z okazji 45-lecia Koła PZF im. AntoniegoSerbeńskiego w Ostrzeszowie.

Krajowa Wystawa Filatelistyczna Kalisz 2004(06-27.11.2004) poświęcona 50-leciu zorgani-zowanego ruchu filatelistycznego w KaliszuOtwarciu wystawy towarzyszyła Poczta Dyliżan-sowa, która 13 listopada 2004 przebyła histo-ryczną trasę Kępno – Ostrzeszów – Grabów n.Prosną – Kalisz i dostarczyła 780. przesyłek pocz-towych. Dopełnieniem uroczystości była gra natrąbce zapomnianych sygnałów pocztowych.

Krajowa Wystawa Filatelistyczna „Ostrze-szów – Złoty Jubileusz” (16-30.09.2007) poświę-cona 50. rocznicy powstania Koła PZF i 50. rocz-nicy śmierci Antoniego Serbeńskiego, patronaKoła. W ramach wystawy z inicjatywy HenrykaDembskiego zorganizowano konkurs na najlep-szy eksponat filatelistyczny Okręgu Kaliskiegoza 2007 rok.

Wystawa Filatelistyczna o Tematyce Religij-nej Kalisz 2009 (26.09-11.10.2009) towarzyszą-ca X Międzynarodowemu Kongresowi Józefo-logicznemu w 55. rocznicę zorganizowanegoruchu filatelistycznego w Kaliszu.

Krajowa Wystawa Filatelistyczna „750 latOstrzeszowa” (13-19.06.2010) związana z ob-chodami 750-lecia Ostrzeszowa.Pokazy

Wystawa Filatelistyczna „Kępno 700” (13-20.06.1982) związana była z obchodami 700.rocznicy Układu Kępińskiego. MłodzieżowaWystawa Filatelistyczna (22-27.05.1984) odby-ła się z okazji obchodów Dni Kępna. Kolejnazostała zorganizowana od 6 do 8 czerwca 1986 r.z okazji X Ogólnopolskiego Turnieju Piłki Ręcz-nej Dzieci. Dla uczczenia 40-lecia Koła PZFw Kępnie 5. lutego 1998 r. otwarto pokaz fi-latelistyczny w miejscowym domu kultury.28. maja 1999 r. w Muzeum Ziemi Kępińskiej

nastąpiło otwarcie pokazu filatelistycznegoSport na znakach pocztowych. Na pokaziew „Roku Jubileuszowym 2000” Wiktor Bystrywystawił zbiór Jan Paweł II na polskich znakachpocztowych. Kolejny otwarty 23. października2001 poświęcony był dziejom poczty na ZiemiKępińskiej. Pokaz filatelistyczny zatytułowanyCiekawa filatelistyka został adresowany do mło-dzieży (otwarcie 5 lipca 2002). Z okazji 45-leciaKoła 14.02.2003 r. otwarto pokaz Polskie pocztyspecjalne i okolicznościowe, a 22. kwietnia 2005w Muzeum Ziemi Kępińskiej pokaz zatytułowa-ny Historia kartką pocztową pisana. Podczasuroczystości dyrektor muzeum, Jerzy Wojcie-chowski otrzymał złotą honorową odznakę PZF,a srebrne: Grzegorz Gaweł i Marian Kucharzak.W 2006 odbył się kolejny pokaz pt. Czy to jużzaginiony świat, w którym eksponowano kartymaksimum z dziedziny fauny zagrożonej wygi-nięciem. Dnia 12.09.2008 otwarto pokaz po-święcony rocznicy 50-lecia Koła PZF w Kępnie.Z okazji Dnia Filatelisty 2009 udostępnionowystawę Kępińska Filatelistyka. Z okazji 850-le-cia Bralina odbył się w dniach 20-22.07.1986 r.„Pokaz Znaczka Pocztowego”.

Od 26 do 29 maja 1994 odbył się w Ostrze-szowie Pokaz znaków pocztowych i poleceniaz okazji 230. lat tamtejszej poczty. W związkuz 85. rocznicą urodzin Jana Pawła II oraz Jegośmiercią 2. kwietnia 2005 r. w holu Urzędu Pocz-towego w Ostrzeszowie otwarto 18.05.2005 r.pokaz Wrócił do domu Ojca. Od 6 do 26 lutego2006 w Ostrzeszowskim Centrum Kultury odbyłsię pokaz filatelistyczny Na olimpijskim szlaku.

Z okazji „Dnia Znaczka 1986” w holu kina„Oaza” w Kaliszu od 18 do 30.10.1986 zorga-nizowano pokaz Australia na znaczku poczto-wym. 25. listopada 1994 w muzeum kaliskimotwarto wernisaż: Zbiory filatelistyczne Zbignie-wa Kledeckiego i Mariana Berkowskiego. Z oka-zji Dnia Strażaka od 9 do 16 maja 1995 r. czyn-ny był w Centrum Kultury i Sztuki w Kaliszupokaz tematyczny Waleriana Dryi p.t. Strażacyi pożarnictwo w filatelistyce.

Od 14 listopada do 10 grudnia 1998 w ba-zylice św. Józefa w Kaliszu Marek Szymańskiwystawił zbiór Życie Jezusa Chrystusa na znacz-kach pocztowych świata. Drugi Jego pokaz in-dywidualny odbył się od 20 stycznia do 6 lute-go 2001 w kaplicy p.w. Narodzenia NMP w Ka-

17Filatelista Kaliski 2010 nr 1-4 (105-108)

liszu (Zagorzynek), gdzie wystawił eksponaty:Boże Narodzenie i Życie Jezusa Chrystusa orazdyplomy, medale i nagrody pamiątkowe uzy-skane na licznych wystawach filatelistycznych.Natomiast 7. czerwca 2003 z okazji X ZjazduKlubu „Św. Gabriel” M. Szymański wystawiłw bazylice kaliskiej zbiór 25 lat pontyfikatu JanaPawła II na polskich walorach filatelistycznych.

Z okazji V pielgrzymki papieża Jana Pawła IIdo Polski Koło PZF w Jarocinie zorganizowałopokaz znaków pocztowych o tematyce papie-skiej ze zbiorów Jerzego Kwiatkowskiego, któ-rego otwarcie odbyło się 30.05.1997 r. Kolejnepokazy o tej tematyce organizowano w następ-nych latach: 2003, 2004 w 84. rocznicę uro-dzin papieża, 2008 w 30. rocznicę wyboru Ka-rola Wojtyły na papieża.

W czerwcu 1999 roku w Muzeum Okręgo-wym Ziemi Kaliskiej odbył się pokaz: Dzieje pocz-ty kaliskiej do 1918 roku w dokumentacji fila-telistycznej ze zbioru Romana Matusiaka.

Podczas KWF „Kalisz ‘99” w Bibliotece Głów-nej od 19 do 26 listopada Jerzy Rajewicz wy-stawił kartki beznominałowe wydane przez RUPw Kaliszu oraz stemple i frankatury mechanicz-ne stosowane przez urzędy pocztowe Kalisza.W marcu i kwietniu 2001 roku w tej placówceodbył się pokaz znaków pocztowych o tematy-ce religijnej. Jerzy Bielawski wystawił fragmentzbioru Pontyfikat Jana Pawła II na znaczkachświata; Jerzy Rajewicz, Sanktuaria Matki Bożejw Polsce i Marek Szymański, Boże Narodzenie.

W miesiącu wrześniu 2002 r. w Klubie Akwa-rystów „Pirania” na Osiedlu Dobrzec w Kaliszuodbył się pokaz Ryby akwariowe w filatelistyceze zbioru Edwarda Cyla w opracowaniu Andrze-ja Stefaniaka.

14. lutego 2004 r. w Gimnazjum nr 1w Ostrowie Wlkp. odbyło się otwarcie pokazufilatelistycznego z okazji 600-lecia lokacji mia-sta, 85. rocznicy Powstania Wielkopolskiegoi 40-lecia Koła nr 2.

12. listopada 2004 w Bibliotece Głównejotwarto ekspozycję dokumentów ilustrującychhistorię filatelistyki kaliskiej w latach 1954 -2004. Towarzyszyła ona KWF „Kalisz 2004”.Zaprezentowano dokumenty Koła Miejskiegoi Okręgu Kaliskiego PZF, wydawnictwa zwarte,czasopisma oraz inne materiały ze zbiorów bi-blioteki, ilustrujące historię zorganizowanego

ruchu filatelistycznego w Kaliszu. W maju 2005w bibliotece zorganizowano wystawę poświę-coną Ojcu Świętemu. Ekspozycja składała sięz 3.części: dokumentacji fotograficznej, publi-kacji zwartych oraz walorów filatelistycznych.Wśród zdjęć z pielgrzymek papieża z wielu kra-jów, znalazły się też fotografie z wizyty OjcaŚwiętego w Kaliszu w czerwcu 1997. Udostęp-nione wydawnictwa zwarte, jak książki i albu-my oraz czasopisma pochodziły ze zbiorów bi-blioteki. Prezentowane natomiast walory fila-telistyczne związane z Janem Pawłem II, stano-wiły fragment zbioru Jerzego Bielawskiego.

Dla uczczenia 25-lecia Okręgu Kaliskiego PZFzorganizowano niekonkursową Wystawę Lite-ratury Filatelistycznej „Kalisz 2005”. W dniuotwarcia 7.10.2005 r. odbyła się też promocjaKatalogu kartek, kopert okolicznościowychi widokówek wydanych przez RUP w Kaliszuw latach 1994-2004 w opracowaniu MaciejaBukczyńskiego i Marka Sikory.

Od 19 do 21 września 2006 w WyższymSeminarium Duchownym w Kaliszu odbyło się44. Sympozjum Biblistów Polskich. Z tej okazjiZarząd Okręgu Kaliskiego PZF urządził pokazzbioru papieskiego ks. prof. Waldemara Chro-stowskiego, prezesa Stowarzyszenia BiblistówPolskich p.t. Jan Paweł II - In Memoriam.

W ramach XIV Europejskich Dni DziedzictwaKulturowego Napoleon i jego epoka ZarządOkręgu PZF w Kaliszu był współorganizatorempokazu znaczków pocztowych tematyczniezwiązanych z Napoleonem, którego otwarcieodbyło się 29. września 2006 r. w Zespole SzkółGastronomiczno-Hotelarskich w Kaliszu. Zbiórzaprezentował Krzysztof Grzesiak, nauczyciel hi-storii w miejscowej szkole, kolekcjoner wszel-kich pamiątek związanych z Napoleonem, m.in.znaczków pocztowych świata.

Dla uczczenia Dnia Papieskiego 2006w Muzeum Okręgowym Ziemi Kaliskiej odbyłasię wystawa filatelistyczna Jan Paweł II - filate-listyczne wspomnienia. W otwarciu 14.10.2006uczestniczył ks. prof. Waldemar Chrostowski,znawca znaczków pocztowych poświęconychnaszemu papieżowi, posiadacz unikalnej kolek-cji oraz autor publikacji albumowej Papież Piel-grzym. Jan Paweł II na znaczkach pocztowychświata (pięć wydań). Na kaliskiej prezentacjiwystawiono zbiór księdza profesora p.t.

18 Filatelista Kaliski 2010 nr 1-4 (105-108)

Jan Paweł II - In Memoriam, obejmujący walo-ry, które ukazały się w ciągu roku od chwiliśmierci Ojca Świętego oraz zbiór Jerzego Bie-lawskiego, Pontyfikat Jana Pawła II na znacz-kach pocztowych świata (1978-2005). MarekSzymański pokazał fragment zbioru ukazującywydania Poczty Polskiej związane z podróżamiJana Pawła II do Ojczyzny.

W nawiązaniu do jubileuszu 750-lecia loka-cji miasta Kalisza zorganizowano wystawę re-gionalną p.t. Kalisz i Gubernia Kaliska w doku-mentacji pocztowej, której otwarcie odbyło się13. października 2007 w Muzeum OkręgowymZiemi Kaliskiej. Na prezentację złożyły się kali-skie przesyłki pocztowe od 1567 po rok 1918ze zbiorów Romana Matusiaka oraz przesyłkipocztowe z terenów Guberni Kaliskiej ze zbio-ru Piotra Szymczaka.

W 2008 roku w powiązaniu z Dniem Filate-listy przygotowano w Muzeum Okręgowym Zie-mi Kaliskiej pokaz zatytułowany Bibliofilatelia -sztuka łączenia kolekcjonerskich pasji, któregootwarcie nastąpiło 11 października. Głównym wy-stawcą był twórca bibliofilatelii, dr Jerzy Duda, WielkiMistrz Rycerskiego Zakonu Bibliofilskiego z KapitułąOrderu Białego Kruka w Krakowie. Jego kolekcji to-warzyszył pokrewny zbiór znaków pocztowych Je-rzego Bielawskiego zatytułowany Historia literatu-ry znaczkami pisana. W przeddzień otwarcia wy-stawy gość z Krakowa wygłosił w Bibliotece Głów-nej prelekcję na temat swojej przygody z bibliofila-telią w formie pokazu multimedialnego.

16. sierpnia 2009 r. w Mikstacie w dzieńŚwiętego Rocha otwarto w miejscowym ośrod-ku kultury pokaz filatelistyczny, na którym Wik-tor Bystry zaprezentował eksponat p.t. Pies.Z tej okazji wydano też dwie kartki korespon-dencyjne ze świętym

W Kowalewie k. Pleszewa 22.08.2009otwarto pokaz walorów filatelistycznych o te-matyce religijnej, związany z 600-leciem Parafiiw Kowalewie i 50-leciem konsekracji miejsco-wego kościoła.

W dniach 9 - 11 października 2010 MarianSzczygieł zorganizował pokaz filatelistycznyw Szkole Podstawowej i Gimnazjum w Dębnicyz okazji nadania szkole imienia Polskich Olim-pijczyków oraz wręczenia sztandaru. Na ekspo-zycję złożyły się fragmenty zbiorów: Polacyw Igrzyskach Olimpijskich; Sportowe sukcesy Po-laków w mistrzostwach świata i Sport konny -jeździectwo. Ponadto pokazał najpiękniejszeznaczki polskie, walory z Janem Pawłem IIi Sanktuaria Maryjne. 11 października w trzechgrupach przeprowadził dla uczniów klas gim-nazjalnych godzinne pogadanki.

Okręgowe Kolegium Sędziów:Sylwester Banasiak, przewodniczący; Marian

Berkowski, Jerzy Bielawski, Maciej Bukczyński,Henryk Dembski, Edward Stankowiak - człon-kowie.

Marek Banasiak odbywa aktualnie staż naeksperta PZF.

PIŚMIENNICTWO

„Filatelista Kaliski” 1995 - 2010 Z chwilą utworzenia w 1980 roku Okręgu

Kaliskiego Polskiego Związku Filatelistów jegoZarząd rozpoczął wydawanie powielanego„Komunikatu”. Służył on do użytku wewnętrz-nego nowo powstałego okręgu w celu przeka-zywania wszelkich decyzji, uchwał oraz infor-macji związkowych. W ciągu siedmiu lat uka-zało się 14. „Komunikatów” wydawanych nie-regularnie, w miarę potrzeb.

Pod koniec 1986 roku „Komunikat” prze-kształcono w „Biuletyn”, którego ukazało sięsześć numerów. Intencją Zarządu Okręgu było,aby ukazywał się przynajmniej raz w kwartale.W ten sposób przybrał charakter ciągłej publi-kacji periodycznej. Głównym jego założeniem

było przekazywanie informacji organizacyjnych,dotyczących działalności filatelistów w obrębiemłodego okręgu oraz publikowanie materiałówzwiązanych z historią poczty i filatelistyki regio-nalnej, a także omówienia ukazujących się ak-tualnie publikacji filatelistycznych.

Z uwagi jednak na względy natury formal-nej obowiązujące w tamtych czasach wyłoniłasię konieczność zmiany formuły dotyczącej ty-tułu. Kontynuacją „Biuletynu” stał się „Informa-tor - Kaliski Filatelista”, zmieniony następnie na„Kaliski Informator Filatelistyczny”. W latach1988 – 1995 w formie powielaczowej ukazałosię 27. numerów informatora o różnej objęto-ści. Ogłaszano w nich, obok informacji i uchwał

19Filatelista Kaliski 2010 nr 1-4 (105-108)

związkowych, sporadycznie artykuły związanez historią poczty oraz wiadomości nie związa-ne z regionem, jak informacje o znakach pocz-towych Australii. Kilkakrotne zmiany tytułu,ukrywanie daty wydania poszczególnych nume-rów w pierwszym dziesięcioleciu ukazywania siępisma, spowodowane było wyłącznie tym, żezarząd używał różnych wybiegów, aby zapo-biec zakazowi wydawania periodyku związkowe-go. W tym okresie skupiło się wokół pisma i ukształ-towało grono kaliskich publicystów filatelistycznych.Pieczę nad redagowaniem „Biuletynu” i „Informa-tora” sprawował nieprzerwanie Roman Matusiak,ówczesny prezes Zarządu Okręgu Kaliskiego. On teżzainicjował, przy udziale piszącego te słowa, nowąformułę periodyku kaliskich filatelistów.

W grudniu 1995 roku dotychczasowy „In-formator” uległ całkowitemu przeobrażeniu.Przy zachowaniu ciągłości numeracji – Nr 1(48)- rozpoczęto wydawanie drukiem na dobrympapierze, w zmienionej szacie graficznej, zwięk-szonym formacie i o objętości 28 stron, regu-larnego kwartalnika pod nowym tytułem „Fila-telista Kaliski”. Prace redakcyjne powierzonoautorowi tego opracowania, który funkcję re-daktora naczelnego pełni do chwili obecnej. Wpierwszym okresie współpracowało kilka kolej-nych osób, zajmujących się stroną technicznąkwartalnika. Od grudnia 1997 roku opracowa-niem komputerowym i graficznym pisma zaj-muje się nieprzerwanie Tomasz Lewandowski.

20 Filatelista Kaliski 2010 nr 1-4 (105-108)

W pierwszych latach zasadniczą część kwar-talnika stanowiły artykuły cykliczne, związanez historią poczty i dziejami zorganizowanegoruchu filatelistycznego w Kaliszu. Były to opra-cowania: Romana Matusiaka, Z dziejów pocztykaliskiej i Jerzego Bielawskiego, Ruch filateli-styczny w Kaliszu. Efektem tych opracowań dru-kowanych w kaliskim periodyku stały się publi-kacje zwarte. Roman Matusiak wspólnie z Je-rzym A. Splittem wydał w 2001 r. Pocztę w Ka-liszu. Dzieje poczty kaliskiej do 1918 roku natle historii Poczty Polskiej. W 2004 roku nato-miast przy udziale środków Miasta Kalisza uka-zała się monografia Jerzego Bielawskiego,50 lat filatelistyki kaliskiej. Ponadto na łamach„Filatelisty Kaliskiego” R. Matusiak opisał histo-rię poczty w Wieruszowie, Kazimierz Solareki Edward Stankowiak pisali o poczcie w Kępnie,Aleksy Grabias o poczcie i filatelistyce w Wita-szycach. W 2006 r. historię 45-lecia Koła PZFw Witaszycach opracował Tomasz Gąsłowski.Marian Żurkiewicz pisał o historii ruchu filateli-stycznego w Pleszewie, a Jerzy Kwiatkowskii Ryszard Hybiak przedstawili historię jarociń-skich kół PZF. W latach 2003 – 2005 Piotr Szym-czak opublikował bardzo ciekawy cykl artyku-łów na temat funkcjonowania poczty w GuberniKaliskiej w latach 1867-1914. Marek Banasiaknatomiast od 2006 r. publikuje w częściach ob-szerne opracowanie związane z działalnościąpoczty w powiecie krotoszyńskim do 1920.Wspólnie z ojcem, Sylwestrem Banasiakiemopublikowali Przesyłki ostrzeszowskie w okre-sie Księstwa Warszawskiego 1807-1815. W la-tach 2000-2005 ciekawy materiał badawczy,w oparciu o dokumentację zgromadzoną w Mu-zeum Poczty i Telekomunikacji we Wrocławiu,zaprezentował na łamach kwartalnika TadeuszWincewicz. Przedstawił on w obszernym cyklurekwizyty imienne z lat 1945 - 1962 urzędówpocztowo-telekomunikacyjnych Kalisza, powia-tu kaliskiego, Ostrowa Wlkp., Jarocina, Plesze-wa i Krotoszyna. Jerzy Rajewicz zaprezentowałi omówił frankatury mechaniczne Kalisza. Nałamach „Filatelisty Kaliskiego” ukazał się cyklartykułów o tematyce regionalnej w opracowa-niu J. Bielawskiego, który materiał ten pod ty-tułem Calisiana w filatelistyce opublikowałw 2000 r. w formie wydawnictwa zwartego.Na materiał ten złożyły się kaliskie ostemplo-

wania, datowniki okolicznościowe, frankaturymechaniczne, znaczki i całostki pocztowe orazwydawnictwa pamiątkowe. Zgromadzone wa-lory pocztowe związane są z historią miasta orazsylwetkami znanych kaliszan i ludzi związanychze starym Grodem nad Prosną, jak: Adam Asnyk,Wojciech Bogusławski, Maria Dąbrowska, Ste-fan Garczyński, Adam Helbich, ks. kard. Stani-sław Karnkowski, Maria Konopnicka, o. Augu-styn Kordecki, Maria Koszutska, MieczysławKościelniak, Tadeusz Kulisiewicz, Mieszko III Sta-ry, król Przemysł II, Józef Rymarkiewicz, StefanSzolc Rogoziński, Stanisław Wojciechowski.Zamieszczono też artykuły o innych wybitnychPolakach, jak: Fryderyk Chopin, Adam Mickie-wicz, czy Henryk Sienkiewicz. Ich bowiem po-byty w Kaliszu lub w Wielkopolsce znalazły swo-je miejsce na znakach pocztowych, szczególniena datownikach okolicznościowych. Nasz zna-komity kompozytor dwukrotnie, w latach 1827i 1829, koncertował w Antoninie, w pałacuRadziwiłłów. W Śmiełowie w 1831 autor PanaTadeusza gościł u rodziny Gorzeńskich, a naszpierwszy noblista przebywał dwukrotnie w Ka-liszu (1880, 1904), gdzie wygłaszał odczytyi uczestniczył w akcjach charytatywnych, m.in.na rzecz powodzian.

W kwartalniku dość często publikowane sąopracowania o tematyce religijnej, która zajmu-je znaczące miejsce w polskiej filatelistyce. Ar-tykuły o tej tematyce pojawiły się w związkuz wizytą Ojca Świętego w Kaliszu w 1997 rokuoraz wynikały z faktu, że kilkuosobowa grupafilatelistów kaliskich związana jest z KlubemTematycznym PZF „Święty Gabriel”. Na szcze-gólną uwagę zasługuje fakt stałej współpracyz naszym pismem w tym zakresie BogdanaMichalaka, prezesa Klubu „Święty Gabriel”.

Na znaczącą rangę pisma wpłynęła w du-żym stopniu współpraca z redakcją wybitnychfilatelistów, jak: śp. Władysław Alexiewicz(1943-2009), Henryk Białek, Jerzy Duda, LudwikK. Malendowicz, Janusz Z. Piekut, Jerzy Tokar,Jerzy A. Walocha. Ich badawcze artykuły nie-jednokrotnie dotyczyły starych i rzadkich walo-rów kaliskich, historii poczty i polskiego ruchufilatelistycznego. Z zadowoleniem należy odno-tować obecność na łamach naszego pisma ar-tykułów Kolegi z Mińska, członka zagraniczne-go Polskiej Akademii Filatelistyki. Lew Kołosow

21Filatelista Kaliski 2010 nr 1-4 (105-108)

Rybczyński opublikował bowiem kilka opraco-wań na temat poloniców oraz calisianów „zna-lezionych na strychu”. Znaczący wkład w roz-wój pisma wnoszą też inni współpracownicykwartalnika, jak: Zbigniew Kledecki, HenrykJuszczak, Jerzy A. Splitt, Hieronim Bartczak,Maciej Bukczyński, Włodzimierz Muth, JerzyKwiatkowski, Ryszard Pych.

Z racji szczególnych zainteresowań autoratego opracowania piśmiennictwem filatelistycz-nym, w periodyku kaliskim ukazywało się wieleomówień i recenzji nowości z historii pocztyi dziejów filatelistyki regionalnej, ukazującychsię w formie publikacji zwartych oraz wydaw-nictw ciągłych. Z okazji Wystawy Literatury Fi-latelistycznej „Kalisz 2005” Władysław Farbot-ko przesłał artykuł Polska literatura filatelistycz-na, a Bogdan Michalak, Filatelistyczne piśmien-nictwo religijne.

Bibliografia zawartości „Filatelisty Kaliskie-go” znajduje się w następujących numerachpisma: 4(88) z 2005 roku zawiera spis treści zalata 1995-2005; 3-4(95-96) z 2007 (spis treści

za lata 2006-2007) i 3-4(99-100) z 2008 spistreści za rok 2008. W numerze bieżącym zebra-na została bibliografia za lata 1995-2010.

Nie ulega wątpliwości, że „Filatelista Kali-ski” znalazł swoje trwałe miejsce wśród biule-tynów wydawanych w kraju przez inne okręgiPolskiego Związku Filatelistów. Posiada gronostałych czytelników. Od grudnia 2003 r. pismozaczęło ukazywać się w kolorowej okładce, coz pewnością wpłynęło na poziom edytorskii lepszy odbiór u czytelników. Numer 3-4/103-104 z 2009 roku został wydany w pełnym kolorze.

Należy z satysfakcją odnotować też, że „Fi-latelista Kaliski” stał się swoistą wizytówką śro-dowiska filatelistów kaliskich. Dzięki niemu je-steśmy inaczej postrzegani przez szerokie gre-mium polskich filatelistów. Dużym dowodemuznania jest wyróżnienie redakcji Medalem „Zazasługi dla rozwoju publikacji filatelistycznych”(1997) oraz wyróżnienia w klasie literatury nawielu wystawach filatelistycznych w kraju i zagranicą.

W ślad za powołaniem w 1990 r. Klubu Za-interesowań Znakami Pocztowymi Australii „Kan-gur” zaczęto wydawać biuletyn klubowy. Opie-kę nad klubem i biuletynem powierzono Jerze-mu Kwiatkowskiemu, inicjatorowi tego przed-sięwzięcia. Fakt ten wzbudził duże zaintereso-wanie wśród filatelistów australijskich. Wewstępnym artykule pierwszego numeru biulety-nu Ryszard Asznowicz, prezes Polskiego Towa-rzystwa Filatelistycznego w Australii napisałm.in.: „Polish Philatelic Society of Australiaz prawdziwą przyjemnością powitało powstanieKlubu Zainteresowań Kangur. Pomimo tak znacz-nej odległości, jaka nas dzieli i różnic możliwo-ści działania, wiele nas łączy i to nie sama tylkoidea zbieractwa. Tak jak i my na terenie Australiipropagujemy polskie znaki pocztowe i udziela-my pomocy wszystkim tym, którzy te znaki zbie-rają, tak i Wy w kraju wśród filatelistów polskichstaracie się popularyzować filatelistykę australijską”.

W okresie 9. lat ukazało się 13. numerów biu-letynu w formie powielaczowej o objętości 8.stron oraz siedem numerów o objętości 4. stronkażdy jako dodatek do „Filatelisty Kaliskiego”.W roku 1990 ukazał się jeden numer biuletynu,

„Biuletyn Klubu Tematycznego Kangur” 1990 - 1999

w 1991 i 1992 wyszły po dwa numery, w 1993i 1994 - po trzy numery i w 1995 - dwa numery.Od czerwca 1998 do grudnia 1999 biuletyn uka-zywał się w formie dodatku do „Filatelisty Kali-skiego”. Redakcją pisma zajmował się JerzyKwiatkowski. Sam też pisał artykuły lub dokony-wał (w tłumaczeniu) przedruków ciekawych dlapolskich filatelistów opracowań ukazujących sięw „Biuletynie” Polskiego Towarzystwa Filateli-stycznego w Australii. W „Biuletynie” domino-wała problematyka związana z pocztą austra-lijską oraz jej emisjami. Na jego łamach pisali:Ryszard Asznowicz, Witold Łukasiak i RomanWiniarski - filateliści z Australii oraz Henryk Jusz-czak, Zbigniew Tomaske i Aleksander Sękowski.Ponadto informowano o nowościach pocztyaustralijskiej, okolicznościowych stemplach pocz-towych, o planach emisyjnych znaczków orazo polityce emisyjnej stosowanej w Australii. Swo-je miejsce w biuletynie znalazły też ogłoszeniai wykazy członków klubu zainteresowanych wy-mianą znaków pocztowych Australii. W grudniu1999 r. ukazał się w formie wkładki do „Filateli-sty Kaliskiego” ostatni, 20. numer „Biuletynu Klu-

bu Tematycznego Kangur”.

22 Filatelista Kaliski 2010 nr 1-4 (105-108)

„Filatelista Południowej Wielkopolski”Od dwóch lat w Okręgu Kaliskim ukazuje

się nowy periodyk w formie rocznika. Redagujego Henryk Dembski z zespołem członków kółz Ostrzeszowa i Kępna. Ukazały się dwa roczni-ki: 2008 i 2009. Przedstawione w nich zostałydokonania filatelistów regionu Południowej

Wydawnictwa zwarte: 1. Jerzy Bielawski, Calisiana w filatelistyce,

Kalisz 2000 2. Jerzy Bielawski, 50 lat filatelistyki kaliskiej,

Kalisz 2004 3. Maciej Bukczyński, Monografia historii pocz-

ty i filatelistyki w Ostrzeszowie, Ostrzeszów1993

4. Maciej Bukczyński, Dokumentacja obwodupocztowego Ostrzeszów do 1918. Ostrze-szów 2000

5. Maciej Bukczyński, Marek Sikora, Katalogkartek, kopert okolicznościowych i widokó-wek wydanych przez RUP w Kaliszu. 1994 -2004. Kalisz 2005

6. Henryk Dembski, Edward Stankowiak, 50lat Koła Polskiego Związku Filatelistów im.Tadeusza Piotra Potworowskiego w Kęp-nie 1958 - 2008. Kępno 2008

7. Filatelistyka w Rejonie Jarocińskim w opra-cowaniu zespołowym. Jarocin 1993

8. Katalog kartek korespondencyjnych i oko-licznościowych wydanych przez RejonowyUrząd Poczty w Kaliszu. 1994 - 1997. Ka-lisz 1998

Wielkopolski, głównie kół z Ostrzeszowa i Kęp-na. Na łamach pisma znajdują się też fragmen-ty opracowań na temat historii poczty Odola-nowa, Ostrowa Wlkp., Ostrzeszowa.

Dużo miejsca zajmują sprawy filatelistykiwśród młodzieży.

9. Lucyna Kobylańska, Zarys dziejów pocztyw Kaliszu 1706-1985, Kalisz 1985

10. Janusz Kulig, Zarys historii poczty w Plesze-wie w latach 1848-1980, Pleszew 1990

11. Roman Matusiak, Jerzy Splitt, Poczta w Ka-liszu. Dzieje poczty kaliskiej do 1918 rokuna tle historii Poczty Polskiej. Kalisz 2002

12. Okręg Kaliski PZF. Działalność i osiągnięciaw zarysie. 1993

13. Poczta i filatelistyka w Wielkopolsce: Zbi-gniew Kledecki, Poczta balonowa i szybow-cowa w Wielkopolsce; Roman Matusiak, Ka-lisz – najciekawsze dokumentacje filateli-styczne, Poznań 1993

14. Mirosława Ostrzechowska, 100-lecie Urzę-du Pocztowego w Ostrowie Wielkopolskim1886-1986. Ostrów Wlkp. 1986

15. Kazimierz Solarek, Kępno na dawnych trak-tach pocztowych, Kępno 1987

16. Z dziejów ruchu filatelistycznego w Kaliszui województwie kaliskim, czyli o pożytkuzbierania znaczków w oprac. Edwarda Ant-czaka. WDK 1986

FILATELISTYKA WŚRÓD MŁODZIEŻY

19 lutego 1967 roku odbyła się w Kaliszupierwsza rejonowa narada opiekunów kół mło-dzieżowych. Miała ona charakter szkoleniowyi służyła wymianie doświadczeń. Po utworzeniuOkręgu Kaliskiego istniało 26. kół młodzieżowych,w których skupionych było 555. uczestników. Nakoniec 1983 roku zarejestrowanych było 29. kół,liczących 746. uczestników młodzieżowych.

W kolejnych latach zainteresowanie znaczka-mi pocztowymi wśród młodzieży w dużym stop-niu zmalało. Złożyło się na to kilka czynników,m.in. władze oświatowe nie przejawiały troskio rozwijanie tego wszechstronnie kształcącegohobby w placówkach oświatowo - wychowaw-czych, brak było opiekunów zainteresowanychfilatelistyką. Sama młodzież skupiła swoje zain-

teresowania wokół innych zjawisk. W omawia-nym okresie było czterech wystawców młodzie-żowych, aktualnie wystawia jeden filatelistaw klasie młodzieżowej. Obecnie w okręgu dzia-łają trzy Koła Młodzieżowe PZF: w OstrowieWlkp., Mikstacie i Ostrzeszowie.

Zgodnie ze sprawozdaniem z ruchu członkówza I półrocze 2010 r. w Okręgu Kaliskim jest 52.członków młodzieżowych w 3. kołach i indywi-dualnych członków w kołach dorosłych.Poniżej w rozbiciu na koła:Ostrów Wlkp. 1 koło – 10 członkówMikstat 1 koło – 14 członkówOstrzeszów 1 koło – 15 członkówW kołach dorosłych – 13 członków

Razem: 52 członków

23Filatelista Kaliski 2010 nr 1-4 (105-108)

Skuteczne działania w zakresie filatelistykiw Okręgu Kaliskim PZF stały się możliwe w du-żym stopniu dzięki dobrej współpracy z dyrekcjąOddziału Rejonowego Centrum Poczty w Kali-szu. Pełne poparcie dla wspólnych przedsię-wzięć na rzecz promocji filatelistyki w środowi-sku lokalnym udziela dyrektor Józef Ignaszak.Przez wiele lat z Zarządem Okręgu współpra-cował Józef Grubski, były zastępca dyrektora.Wiele entuzjazmu i przychylności dla inicjatywzgłaszanych przez władze okręgu okazuje RafałMakowski, obecny zastępca dyrektora, udzie-

lając wszelkiej możliwej pomocy. Na szczegól-ne podkreślenie zasługuje współpraca z PiotremNaskręckim, niezawodnym projektantem wy-dawnictw pocztowych, jak: datowniki okolicz-nościowe, kartki oraz koperty pamiątkowe.

Na uwagę zasługuje pełne zaangażowaniepracownic urzędów przy obsłudze stoisk pocz-towych. Należy mieć nadzieję, że ta współpra-ca będzie owocować w przyszłości i pozwolifilatelistyce kaliskiej utrzymać należne miejscew środowisku lokalnym i na forum krajowym.

WYDARZENIA W OKRĘGU

KRAJOWA WYSTAWA FILATELISTYCZNA„750 lat Ostrzeszowa”

Od 13 do 19 czerwca 2010 r. w sali sesyjnejStarostwa Powiatowego w ramach obchodówjubileuszu miasta Ostrzeszów odbyła się Krajo-wa Wystawa Filatelistyczna „750 lat Ostrzeszo-wa”. Wystawę zorganizowało Koło PZF przyOstrzeszowskim Centrum Kultury przy udzialefilatelistów drugiego Koła PZF działającego wOstrzeszowie oraz Ostrzeszowskiego CentrumKultury.

W klasach konkursowych zaprezentowano56. eksponatów, w tym 17. w klasie młodzie-żowej oraz 3. w klasie sędziowskiej. Przewod-niczącym Komitetu Organizacyjnego Wystawybył Artur Derewiecki, dyrektor Ostrzeszowskie-go Centrum Kultury, a komisarzem wystawy -Henryk Dembski.

19 czerwca dokonano ogłoszenia wynikówi wręczenia nagród. W Palmaresie udział wzię-

li: Stanisław Wabnic, burmistrz M i G Ostrze-szów; Lech Janicki, starosta ostrzeszowski;Edward Skrzypek, przewodniczący Rady Miej-skiej w Ostrzeszowie; prof. Ludwik Malendo-wicz, prezes ZG PZF; Jerzy Bielawski, prezes ZOPZF w Kaliszu oraz filateliści z całej Polski pre-zentujący swoje eksponaty w Ostrzeszowie. Pre-zentowane na wystawie eksponaty ocenił SądKonkursowy pod przewodnictwem Kol. Andrze-ja Nowaka.

GRAND PRIX Wystawy otrzymał eksponatPoczty powiatu krotoszyńskiego do 1920 rokuKol. Marka Banasiaka z Ostrzeszowa wrazz dyplomem w randze medalu dużego złotegoi medalem złotym oraz Pucharem przyznanymprzez Burmistrza M i G Ostrzeszów - Stanisła-wa Wabnica. Dodatkowo eksponat ten zostałuhonorowany przez Komitet OrganizacyjnyWystawy pucharem Dyrektora Ostrzeszowskie-

Przewodniczący KOW Artur Derewiecki wita przybyłych gości

24 Filatelista Kaliski 2010 nr 1-4 (105-108)

go Centrum Kultury i nagrodą Komisarza Wy-stawy, jako najlepszy eksponat filatelistycznyOkręgu Kaliskiego PZF. Nagrodę Specjalną w kla-sie tematycznej, otrzymał Kol. Wiesław Studziń-ski z Warszawy za eksponat History of the Eu-ropen Architecture, który otrzymał dyplom wrandze medalu dużego złotego i złoty medalwystawy oraz puchar z nagrodą Starosty Ostrze-szowskiego Lecha Janickiego. Nagrodę Spe-cjalną w klasie eksponatów jednoekranowych,otrzymał Kol. Jan Urbanek z Poznania za eks-ponat Adnotacje i stemple kontroli sanitarnej

Stanisław Wabnic, burmistrz Ostrzeszowa wręczaPuchar Markowi Banasiakowi

okresu epidemii cholery w 1831 roku, któryotrzymał dyplom w randze medalu złotegoi medal wystawy złoty oraz puchar przewodni-czącego Rady Miejskiej Edwarda Skrzypka. Na-grodę Specjalną w klasie młodzieżowej otrzy-mała Alicja Łuszczyna za eksponat Ruch Olim-pijski w Polsce, która otrzymała dyplom w ran-dze medalu dużego pozłacanego i medal wy-stawy złoty oraz puchar Jerzego Bielawskiego,prezesa ZO PZF w Kaliszu i nagrodę przyznanąprzez Centrum Poczty Oddział Rejonowy w Ka-liszu. Dodatkowo otrzymała nagrodę MP5 odosoby prywatnej wspierającej filatelistykę.

Komitet Organizacyjny Wystawy wyróżniłdodatkowo nagrodami eksponaty, które uzy-skały ocenę w randze medalu pozłacanego.Wszyscy wystawcy zostali uhonorowani dyplo-mami i medalami wystawy koloru złotego,srebrnego i brązowego w zależności od ocenyeksponatu przyznanej przez Sąd Konkursowy.

Obchody jubileuszu 750 lat Ostrzeszowabyły okazją do promocji miasta oraz filatelisty-ki. Wystawę odwiedziło wiele osób, m.in. byłato młodzież z Ostrzeszowa i Mikstatu.

Henryk Dembski

Andrzej Jarzynkowski z Warszawy otrzymujenagrodę z rąk przewodniczącego KOW

Młodzieżowe Koło Filatelistyczne w Ostrzeszowie

W Gimnazjum nr 2 im. Karola Wojtyływ Ostrzeszowie utworzone zostało nowe Mło-dzieżowe Koło Filatelistyczne pod opieką KołaPZF przy Ostrzeszowskim Centrum Kultury.Wcześniej w szkole prezentowane było„Vade-mecum Młodego Filatelisty”. W oparciu o tę pre-zentację przeprowadzono konkurs p.t. „Co wie-my o filatelistyce, poczcie i znaczkach”. W kon-kursie uczestniczyło 10. uczniów, wszyscy zo-stali nagrodzeni, pierwszych 6. otrzymało kla-sery do znaczków. Laureatem konkursu zosta-

ła Edyta Harabasz, która otrzymała zestaw dłu-gopisów i klaser.

25Filatelista Kaliski 2010 nr 1-4 (105-108)

Złoty Jubileusz Koła PZF Witaszyce

2. października 2010 roku w jarocińskim ra-tuszu odbyła się uroczystość 50-lecia powsta-nia Koła Polskiego Związku Filatelistów w Wi-taszycach. Gospodarzem uroczystości był To-masz Gąsłowski, prezes Koła. Na uroczystościobecni byli: Stanisław Martuzalski, Starosta Ja-rociński, Adam Pawlicki, Burmistrz Jarocina orazprzedstawiciele Zarządu Okręgu PZF w Kaliszu:Jerzy Bielawski, prezes, Jerzy Rajewicz, sekre-tarz oraz Andrzej Stefaniak, skarbnik. Na naszezaproszenie pozytywnie odpowiedzieli również

W lutym prezentowany był pokaz filateli-styczny p.t. Na olimpijskim szlaku, który obej-rzeli wszyscy uczniowie Gimnazjum nr 2 orazSzkoły Podstawowej nr 2. Odbyły się równieżspotkania z młodzieżą, poświęcone populary-zacji filatelistyki wśród młodzieży. Wszystkiedziałania zaowocowały powstaniem Młodzie-żowego Koła Filatelistycznego przy Gimnazjumnr 2. Opiekunem z ramienia Gimnazjum jestArtur Zaremski. Do Młodzieżowego Koła Fila-telistycznego deklarację złożyło 15 osób, touczniowie pierwszych klas Gimnazjum. 13.kwietnia 2010 roku został podpisany protokóło powstaniu Koła pomiędzy Dyrektorem Gim-nazjum nr 2, a Kołem Polskiego Związku Filate-listów przy OCK w Ostrzeszowie. Koło PZF zo-

bowiązało się do udzielania pomocy w zakre-sie wyposażenia nowego Koła w niezbędnekatalogi i czasopisma, zaopatrywanie w znacz-ki pocztowe przyznawane przez Pocztę Polskąoraz udzielanie porad i pomocy przy szkoleniui udział w spotkaniach z młodzieżą.

Na spotkaniu w maju wszyscy członkowieKoła (15 osób) otrzymali przyznany Kołu PZFprzy OCK abonament pocztowy z 2009 roku,również otrzymali członkowie MłodzieżowegoKoła przy Szkole Podstawowej w Mikstacie. Kołarównież zostały wyposażone w Katalog polskichznaków pocztowych Fischera, rocznik 2007i 2009 oraz w niezbędne klasery.

Henryk Dembski

W Urzędzie Pocztowym Jarocin Poznański 1od 14. lipca 2010 roku przez kolejnych 28 dnibył stosowany okolicznościowy datownik pocz-towy. Treść stempla: Jerzy Buzek PIERWSZY WHISTORII POLAK PRZEWODNICZĄCYM PARLA-MENTU EUROPEJSKIEGO. Dzięki przychylnościPani naczelnik Ewy Geldner w pierwszym dniuważności datownika utworzone zostało stoiskopocztowe w jarocińskim ratuszu, które obsłu-giwały pracownice UP Jarocin. Można tam byłoostemplować grzecznościowo pocztówki. Po-nadto oddelegowani do pracy „w terenie” pocz-towcy używali okolicznościowego datownika dostemplowania listów i kartek, które były następniekierowane do adresatów zwykłą drogą pocztową.

Tym razem nie wydano zwyczajowo towa-rzyszącej specjalnemu datownikowi kartki ko-

Jerzy Buzek na datowniku Jarocina

respondencyjnej. Projekt stempla z wizerunkiemJerzego Buzka został opracowany przez Stowa-rzyszenie Absolwentów Zespołu Szkół Rolni-czych w Tarcach. Uzyskano stosowną akcepta-cję asystenta przewodniczącego PE Pana An-drzeja Więckowskiego.

Tomasz Gąsłowski.

26 Filatelista Kaliski 2010 nr 1-4 (105-108)

prezesi zaprzyjaźnionych Kół PZF jak równieżprzedstawiciele lokalnej prasy.

Po powitaniu przybyłych gości odtworzonomultimedialną prezentację przygotowaną przezaktualnych członków Koła. Na ekranie zobra-zowano, z wykorzystaniem dokumentacji pocz-towo - filatelistycznej oraz zapisów kroniki i ar-chiwalnych fotografii historię witaszyckich fila-telistów. Pierwsze zebranie Koła odbyło się 17.maja 1960 r. z inicjatywy Aleksego Grabiasa,długoletniego prezesa. To właśnie On wrazz grupą 12. sympatyków znaczka utworzyłpierwsze w Polsce wiejskie Koło PZF. Osobnączęść prezentacji stanowiły dzieje poczty w Wi-taszycach. Odwołano się też do przypadającychw roku 2010 ważnych rocznic związanych z fi-latelistyką, tj. 150-leciem wydania pierwszegopolskiego znaczka pocztowego, 60. rocznicąpowołania PZF oraz 30-leciem Okręgu Kaliskie-go PZF. Istotnym punktem spotkania było wrę-czenie odznaczeń i dyplomów dla najbardziejaktywnych członków witaszyckiego Koła.

Srebrną odznaką honorową PZF wyróżnienizostali: Urszula Matusiak i Tadeusz Kuberka.Odznakę brązową otrzymali: Stanisław Królak,Andrzej Lison i Michał Szymczak. Ponadto To-masz Gąsłowski otrzymał odznakę przyznanąz okazji 60-lecia PZF. Odznaki wręczył i gratula-cje złożył Jerzy Bielawski, prezes ZO PZF w Ka-liszu. Następnie starosta Stanisław Martuzalskiodczytał okolicznościowy adres skierowany naręce prezesa Koła. Do gratulacji przyłączył sięrównież Jerzy Kwiatkowski z Koła PZF przy JAFO

w Jarocinie, wręczając okolicznościowy dyplom.Podczas spotkania czynne było stoisko pocz-

towe, na którym oferowano walory filatelistycz-ne związane z jubileuszem. Można było zaku-pić „korespondentkę” oraz kopertę z motywemdworu w Witaszycach pierwszą siedzibą miej-scowej poczty. Całość uzupełniał okolicznościo-wy datownik, na którym przedstawiono kościółw Witaszycach.

Tomasz Gąsłowski

Filateliści w hołdzie Janowi Pawłowi II

Wernisaż „Jan Paweł II - ku świętości”

W ciszy i zadumie w niedzielne popołudnie11. kwietnia 2010 r. w Muzeum Regionalnymw Ostrzeszowie otwarto wernisaż „Jan Paweł II

- ku świętości”. Wystawa zorganizowana zo-stała z inicjatywy Koła PZF przy OstrzeszowskimCentrum Kultury. Swoje zbiory udostępnili: Ma-rek Szymański, Henryk Dembski i Antoni Filipowicz.Z okazji wystawy Centrum Poczty ORJ w Kaliszuwydało dwie kartki beznominałowe (s. 31),a od 2. kwietnia 2010 r. dla uczczenia 5. rocz-nicy śmierci Papieża Polaka w Urzędzie Poczto-wym w Ostrzeszowie stosowany był datownikokolicznościowy.

Henryk Dembski

27Filatelista Kaliski 2010 nr 1-4 (105-108)

Dzień Papieski w JarocinieTegoroczny, przypadający 10.10.2010 roku,

dziesiąty już Dzień Papieski miał w Jarocinieszczególną oprawę filatelistyczną. Z inicjatywyi według projektu Jerzego Kwiatkowskiego, pre-zesa Koła PZF w Jarocinie Centrum Poczty ORJw Kaliszu wyemitowało okolicznościową „ko-respondentkę” w nakładzie 600 sztuk. Na ilu-stracji umieszczono herby papieski i miejski orazfotografię tablicy pamiątkowej z kościoła para-fialnego, ufundowaną w 25. rocznicę pontyfi-katu Jana Pawła II przez rodziny parafii św.Marcina w Jarocinie. Na drugim planie widocz-ny jest zarys wieży i bramy wejściowej do ko-ścioła p.w. św. Marcina. Całość uzupełnia mot-to „Jan Paweł II - Odwaga Świętości”.

Tego dnia stosowany był datownik okolicz-nościowy z motywem krzyża. Opisywaną „bez-nominałówkę” można było nabyć i ostemplo-wać na specjalnie w tym celu zorganizowanymstoisku. Pocztowcy, choć była to niedziela, pod-

jęli pracę w miejskim ratuszu. Dla chętnych ist-niała możliwość wzbogacenia walorów o od-cisk datownika eksploatacyjnego UP JarocinPoznański 1. Między godziną 9 i 10, data nanim układała się w niezwykły ciąg liczb:

10.10.10.10. W sprzedaży dostępny był rów-nież znaczek personalizowany z serii „Róże whafcie polskim” o nominale 1,30 zł. Na przy-wieszce, tego ogólnokrajowego wydania, zna-lazł się widok placu św. Piotra w Watykanie oraznapis: X Dzień Papieski „Jan Paweł II – OdwagaŚwiętości”. Warto nadmienić, że była możliwośćoddania przesyłek do obiegu pocztowego –ekspedycja przez Ostrów Wlkp.

Pomysł takiego upamiętnienia X Dnia Papie-skiego okazał się „strzałem w 10”. Zaintereso-wanie wydawnictwami okolicznościowymibyło bardzo duże. Zapas oferowanych walorówwyczerpał się już po kilku dniach ich sprzedaży.Aby zabezpieczyć zapotrzebowanie, Poczta Ka-liska zdecydowała się na drugi nakład korespon-dentki tym razem w ilości 400 sztuk. Z kroni-karskiego obowiązku należy dodać, że okolicz-nościowy datownik był stosowany w jarociń-skim urzędzie pocztowym przez kolejnych 28.dni tj. do 6. listopada 2010 r.

Tomasz Gąsłowski

Dzień Filatelisty 2010

Opis uroczystości Dnia Filatelisty 2010,która odbyła się w Ostrzeszowie

9. października podano na str. 14.

28 Filatelista Kaliski 2010 nr 1-4 (105-108)

POCZTY W POWIECIE KROTOSZYŃSKIMDO 1920 ROKU (8)

Nalepka paczkowa

Marek BANASIAK

KOŹMIN - KOZMIN - KOSCHMIN

Od 1850 r na przesyłkach pocztowychz paczkami zaczęto stosować nalepki paczko-we. Znane są nalepki paczkowe o różnych kon-figuracjach.

Nalepka paczkowa z nu-merem w kolorze czerwo-nym bez kropki i zakoń-czonym kropką

Nalepka jednowierszowaz nazwą miejscowości„aus Kozmin” oraz nume-rem czerwonym

Nalepka z dwuwierszowymnapisem „aus Kozmin” da-lej numer w kolorze czerwo-nym

Nalepka dwuwierszowa znumerem czarnym lubczerwonym nad nazwąmiejscowości „aus Ko-zmin”

List z Koźmina do Pleszewa z paczką nadany 12 sierp-nia 1868 r. Stempel odbiorczy Pleszewa z dnia 13sierpnia. Paczka z aktami o sygnaturze H.C.

List z paczką z Koźmina do Pleszewa z nalepką pacz-kową z numerem w kolorze czerwonym „aus Kozmin”- na czarno. Paczka o sygnaturze K P. Stempel od-biorczy Pleszewa.

Stempel polecenia „Recomandirt”

Pieczątka z napisem Recomandirt w ramce o wymiarach35x11 mm, stosowana na przesyłkach poleconych wycho-dzących z Koźmina odbijana w kolorze czerwonymi czarnym. Znane ostemplowanie pochodzi z lat 1861 - 1874.

List polecony z Koźmina do Krotoszyna nadany 27maja 1861 r. Stempel nadawczy dwuwierszowy wramce. Stempel polecenia „Recomandirt” odbity naczerwono. Adnotacja o opłaceniu przy nadaniu „fran-co” - przekreślone 4.

List polecony do Krotoszyna ze stemplem Recoman-dirt odbitym w kolorze czarnym.

29Filatelista Kaliski 2010 nr 1-4 (105-108)

Nalepka polecenia „Eingeschrieben”.

Nalepka cięta z arkusza z ramką i napisem Eingeschrieben w kolorzeczerwonym. Numer wpisywano odręcznie.

Przykład nalepki polecenia na liście z Koźmina do Kro-toszyna z 28 kwietnia 1876 roku.

Nalepka cięta z arkusza, trzywierszowa w ramce. Wydru-kowane - nazwa Kozmin. Eingeschrieben oraz numer.

List polecony z Koźmina do Krotoszyna, nadany 9 lip-ca 1877 r. Stempel nadawczy jednoobrączkowyz nazwą KOSCHMIN. Nalepka polecenia - ramka i na-pis w kolorze czerwonym, nazwa Kozmin na czarno.Znaczki o nominale 5 Pfenige skasowane stemplemnadawczym.

Nalepka cięta z arkusza trzy-wierszowa w ramce. Wy-drukowane - nazwa Kosch-min oraz numer 782. naczarno, Eingeschrieben.i ramka na czerwono.

List polecony z Koźmina do Krotoszyna, nadany 25 lipca1879 r. Stempel nadawczy jednoobrączkowy z nazwą KO-SCHMIN kasujący 8 znaczków o nominale 5 pfenigów.Nalepka polecenia, ramka i polecenie w kolorze czerwo-nym, nazwa Koschmin i numer w kolorze czarnym.

Nalepka polecenia Kosch-min Eingeschrieben z R zprawej strony. Ta na liściez Koźmina do Krotoszynaz 1893 roku.

Stempel numerowy - kasownikList z Koźmina do Krotoszyna nadany 11 listopada1854 r. Stempel nadawczy dwuwierszowy w ramce26x12 mm. Znaczek o nominale „EIN SILBER GR.” ska-sowany stemplem numerowym Koźmina 757- czte-roobrączkowym. Służył do kasowania znaczków pocz-towych. Stosowany razem ze stemplem nadawczym.

30 Filatelista Kaliski 2010 nr 1-4 (105-108)

Pieczęć urzędowa tuszowa

Pieczęć o kształcie owal-nym i wymiarze 32 x 28mm. W górnym obwodzienapis KON.PR.POST=EXPE-DITION, w centrum rysunekorła na tarczy w koronie,napis KOŹMIN, podspodem rysunek trąbkipocztowej.

Pieczęć urzędowa okrągła o wymiarze O 25 mm. W gór-nym obwodzie K.D. POSTEXPED., w centrum rysunekkorony cesarskiej, napis KOZMIN z 1875 r., oraz KOSCH-MIN po 1875 r. W dolnej części rysunek trąbki pocztowej.

Pieczęć urzędowa lakowa

Pieczęć urzędowa lakowa do odciskania i zamykania przesyłek odciskiemw laku czasami używana również jako odcisk w tuszu na przesyłkach służ-bowych.

Pokwitowania, dowody nadania,doręczenia

Pokwitowanie nadania listu pieniężnego z Koźminado Grodziska Wielkopolskiego z 3 maja 1840 roku.Na pokwitowaniu nazwa Koźmin wpisana odręcznie.

Pokwitowanie z 1875 r.,stempel KOZMIN *

Pokwitowanie z 1877 r. z orłempruskim poniżej stempla

Pocztowe potwierdzenia nadania przesyłki poleconejna specjalnym formularzu dla listów poleconych oraznależności pieniężnych do i poniżej 500 talarów. Na-zwa Kozmin wpisana na druku odręcznie.

Odcinek przyjęcia przesyłki wartościowejna kwotę 3 Mark 30 Pf. z 1882 roku

31Filatelista Kaliski 2010 nr 1-4 (105-108)

Pokwitowanie z 1872 roku nalist polecony R184 z wpisanąodręcznie nazwą Kozmin.

Pokwitowanie z 1889 roku,nazwa Koschmin wydruko-wana na druku.

Pokwitowaniedla listu i paczki z1916 roku z or-łem pruskim. Na-zwa Koschminwpisana odręcz-nie. Stempel

poczty nadania KOSCHMIN z wyróżnikiem* * a. Druk numerowany ten z ? 027. Prze-syłka do Ostrowa z 26 kwietnia 1916 roku.

Inne przesyłki Poczty Koźmin

List z Koźmina do Chicago w Stanach Zjednoczonych Ameryki Północnej nada-ny 24 grudnia 1914 roku. Na dole przesyłki stempel wirnikowy poczty wCHICAGO, ponadto stempel urzędowy obrączkowy ADVERTISED z datą 14JAN 1905. Stempel trójkątny DEAD LETTER OFFICE 1905 FEB 1, w narożachUSA. Stempel RETOUR - zwrot, oraz stempel odbiorczy Koźmina z datą 23.2.05

List forszusowy z Koźmina do Pogorzeli, kwota po-brania 6 M 10 Pf. Nalepka pobraniowa trójkątna po-marańczowa Nr 522 Nachnahme. Remboursement.Zwolnienie z opłaty porotoryjnej potwierdzone stempel-kiem fioletowym z podaniem podstawy zwolnienia.

Kartki okolicznościowe poświęcone pamięci Jana Pawła II

32 Filatelista Kaliski 2010 nr 1-4 (105-108)

BOGDAN MICHALAK

MIĘDZYNARODOWA NAGRODA SZTUKI FILATELISTYCZNEJ„SAN GABRIELE”

Od 1969 roku Fundacja Fiori, władze wło-skiego miasta Legnano, Stowarzyszenie Filate-listów „Gabriel Italiana” oraz Koło Filatelistówi Numizmatyków Legnano przyznają dorocznąMiędzynarodową Nagrodę Sztuki Filatelistycz-nej „San Gabriele” (Premio Internazionale d’Arte„San Gabriele”) za najlepszy znaczek pocztowyo tematyce religijnej. Od dziesięciu lat uroczy-stość wręczania Nagrody odbywa się w Leganow niedzielę poprzedzającą lub następującą podniu liturgicznego wspomnienia Świętych Archa-niołów Michała, Gabriela i Rafała (29 września).

W bieżącym roku międzynarodowe jury, wktórym – oprócz twórców sztuki - uczestniczykilku prezesów europejskich bractw i stowarzy-szeń Świętego Gabriela, wyróżniło tą presti-żową nagrodą polski znaczek wydany w ubie-głym roku w 25.rocznicę męczeńskiej śmierciksiędza Jerzego Popiełuszki. Autorką nagrodzo-nego znaczka jest artystka plastyk, MarzannaDąbrowska.

W wywiadzie udzielonym dwutygodnikowi„Poczta Polska” (Nr 24 z 4 października 2010,s. 20-21) Laureatka tak opisuje swoje dzieło:Znaczek jest portretem ks. Jerzego (wg fot. Je-rzego Wesołowskiego, przyp. B.M) z dłońmisplecionymi w geście modlitwy. Uwagę odbior-cy przykuwa to głębokie, skupione spojrzenie,w którym każdy może odnaleźć pokłady dobro-ci, zrozumienia, zasłuchania, odwagi i świado-mości. W rozważaniach różańcowych z ostat-niego kazania ks. Jerzego padły znamienne sło-

wa: „Módlmy się, byśmy byli wolni od lęku, zastra-szenia, ale przede wszystkim od żądzy odwetui przemocy”. To spojrzenie nie pozwala nam pozo-stać obojętnymi. W tle postaci widzimy rozpostar-te, surowe, ręcznie tkane płótno lniane, nasiąknię-te krwią - to symbol męczeńskiej śmierci i bezpo-średnie nawiązanie do barw narodowych naszej oj-czyzny, o której dobro troszczył się i w imię jej praw-dziwej wolności oddał swoje życie. Liternictwo toautentyczny maszynopis - nawiązuje do charakteruwielu ówczesnych dokumentów, artykułów, ulotek,tzw. drugiego obiegu, a także do protokołów mili-cyjnych.”

Pani Marzanna Dąbrowska jest absolwentkąAkademii Sztuk Pięknych w Warszawie i od pię-ciu lat zajmuje się projektowaniem znaczkówpocztowych. Do tej pory ukazało się około trzy-dziestu jej prac, w tym takie emisje, jak: „BożeNarodzenie 2006", „Boże Narodzenie 2007",„30. rocznica wyboru Karola Wojtyły na papie-ża”, całostka „440-lecie Unii Lubelskiej”, blok„Rok Fryderyka Chopina”, blok „600-lecie Bitwypod Grunwaldem” i blok „Dzień Pamięci OfiarZbrodni Katyńskiej”.

Mówiąc o pracy nad „blokiem katyńskim”, Ar-tystka wyznaje, że „jego projektowanie było nie-mal namacalnie bolesne”, a pomysł zrodził się z in-spiracji wierszem Guziki Zbigniewa Herberta:

Tylko guziki nieugiętePrzetrwały śmierć świadkowie zbrodniz głębin wychodzą na powierzchnięjedyny pomnik na ich grobie

są aby świadczyć Bóg policzyi ulituje się nad nimilecz jak zmartwychwstać mają ciałemkiedy są lepką cząstką ziemi

przeleciał ptak przepływa obłokupada liść kiełkuje ślazi cisza jest na wysokościachi dymi mgłą katyński las

tylko guziki nieugiętepotężny głos zamilkłych chórówtylko guziki nieugięteguziki z płaszczy i mundurów.

33Filatelista Kaliski 2010 nr 1-4 (105-108)

Począwszy od drugiej edycji Premio Inter-nazionale d’Arte „San Gabriele” uroczystośćwręczenia nagrody jest upamiętniana okolicz-nościowym datownikiem pocztowym oraz wy-daniem pamiątkowej kartki z reprodukcją akwa-reli z wizerunkiem Archanioła Gabriela lub sce-ny Zwiastowania Pańskiego jednego ze zna-nych, współczesnych artystów włoskich. Wprzyznawaniu Nagrody występowały przerwyw latach: 1978-1985, 1993-1996 i 1998-1999.

Wybrane okolicznościowe datowniki upa-miętniające edycje Międzynarodowej NagrodySztuki Filatelistycznej „San Gabriele”:

15.11.1970 Verona C.P.: IIedycja Nagrody – logo sto-warzyszeń „Święty Gabriel”.

10.10.1971Verona C.P.: III edycja Na-grody – „Zwiastowanie” wgBeato Angelico, MuzeumDiecezjalne w Kortonie.

10.5.1987 Vasto (CH): XIedycja Nagrody - „Zwiasto-wanie Pańskie” wg AngeloBianciniego.

13.10.1990 Vasto (CH): XIVedycja Nagrody - „ArchaniołGabriel” wg Eugenio Tomiolo.

1.10.2000 Legnano (VR):XVIII edycja Nagrody - „Ar-chanioł Gabriel” wg O. Ugo-lino da Belluno.

29.9.2001Legnano (VR): XIX edycjaNagrody - „Archanioł Ga-briel” wg Floriano Bodiniego.

29.9.2002Legnano (VR): XX edycja Na-grody - „Zwiastowanie” wg Sa-lvatore Tropea.

28.9.2003Legnano (VR): XXI edycjaNagrody - „Zwiastowanie”wg Irio Ottavio Fantiniego.

26.9.2004Legnano (VR): XXII edycjaNagrody – „Zwiastowanie”wg Enrico Manfriniego.

25.9.2005Legnano (VR): XXIII edycjaNagrody – „Zwiastowanie”wg Floriano Bodiniego.

24.9.2006 Legnano (VR):XXIV edycja Nagrody –„Zwiastowanie” wg FrancoFilanciego.

30.9.2007Legnano (VR): XXV edycjaNagrody – „Archanioł Ga-briel” wg Irio Ottavio Fanti-niego.

28.9.2008 Legnano (VR):XXVI edycja Nagrody –„Zwiastowanie” wg Irio Ot-tavio Fantiniego.

34 Filatelista Kaliski 2010 nr 1-4 (105-108)

27.9.2009 Legnano (VR):XXVII edycja Nagrody -„Zwiastowanie” wg GuidoVeroi.

Szanownej Pani Marzannie Dąbrowskiej,artystce plastyk, projektantce polskich znacz-ków pocztowych serdecznie gratulujemy pre-stiżowego wyróżnienia i życzymy dalszychsukcesów w działalności artystycznej, ocze-kując wielu pięknych walorów filatelistycz-nych o tematyce religijnej.

Pocztówki z reprodukcjami akwarel Irio Otta-vio Fantiniego (2003) i Floriano Bodiniego (2005).

Emisje 2010 r. autorstwa Marzanny Dąbrowskiej

26.9.2010Legnano (VR): 28.edycja Nagrody- „Zwiastowanie”wg ikony z przeł.XVI i XVII w.

35Filatelista Kaliski 2010 nr 1-4 (105-108)

JERZY BIELAWSKI

FILATELISTYKA NA ŁAMACH „ALMA MATER”

„Alma Mater”, czasopismo akademickie Uniwersytetu Jagiellońskiego, ukazuje się od1996 roku. Prezentuje ono w szerokim zakresie życie wspólnoty akademickiej najstarszejpolskiej uczelni. Na przestrzeni kilkunastu lat łamy pisma stały się otwartym forum wymia-ny informacji i poglądów. Początkowy kwartalnik stał się z czasem miesięcznikiem. Jest onredagowany na szczególnie wysokim poziomie pod względem edytorskim i merytorycz-nym. Zawiera artykuły prezentujące działalność naukową, dydaktyczną i życie środowiskastudenckiego. Uniwersyteckie pismo stało się też otwarte dla grona autorów spoza uczelniproponujących szeroki wachlarz tematów. Wśród wielu prezentowanych zagadnień swojemiejsce znalazła też filatelistyka, jako ciekawa i bogata dziedzina kolekcjonerska.

Już jakiś czas temu Kolega Henryk Białekw cyklu Publikacje filatelistyczne w piśmiennic-twie naukowym wymienił m.in. „Alma Mater”,jako pismo drukujące też artykuły o tematycefilatelistycznej, z podkreśleniem znaczenie tegofaktu dla kolekcjonerstwa filatelistycznego („Fi-latelista”, 2006 nr 7, s. 374”). Ze swej stronypragnę przedstawić interesującą nas problema-tykę, występującą w tym wyjątkowym piśmie,w szerszym kontekście. Dzięki uprzejmości re-dakcji miesięcznika i za sprawą Kolegi JerzegoDudy otrzymałem ponad czterdzieści numerówpisma z tekstami na temat filatelistyki i historiipoczty. Z dużym zainteresowaniem podjąłemsię omówienia artykułów o powyższej proble-matyce publikowanych w głównym stopniuprzez dra Jerzego Dudę oraz prof. Jerzego Bart-ke, znanego filatelistę, publicystę i członka rze-czywistego Polskiej Akademii Filatelistyki.

Wszystko zaczęło się w roku 2000 od wy-stawy autorskiej zatytułowanej „Bibliofilatelia”zorganizowanej w Bibliotece Jagiellońskiej. PaniRita Pagacz - Moczarska, redaktor naczelnamiesięcznika „Alma Mater” w numerze 27. za-mieściła relację z otwarcia wystawy, w którejnapisała m.in.: „Niezwykłą kolekcję walorówfilatelistycznych zaprezentował w BiblioteceJagiellońskiej Jerzy Duda, kanclerz RycerskiegoZakonu Bibliofilskiego. Złożyły się na nią setkiznaczków m.in. z Bułgarii, Rumunii, USA, Hisz-panii, Portugalii, Islandii, Izraela, Finlandii, Chin,Japonii, Belgii, Kuby, a także z krajów dla nasegzotycznych m.in. z Quataru, Bhutanu czyz maleńkiej wysepki PItcairn, leżącej w południo-wej części Oceanu Atlantyckiego”. Prezentowa-ny materiał filatelistyczny opracowany w for-

mie działów ukazał dzieje książki, jej produk-cję, promocję, sztukę edytorską oraz ludzi zwią-zanych z książką. Kolejny artykuł Pani Redak-tor, opublikowany w 37. numerze z 2002 roku,zatytułowany Skarby rycerzy filatelistów po-święcony był następnej wystawie prezentują-cej książkę na znakach pocztowych. Wystawata poprzez walory filatelistyczne, wzbogaconeo korespondencję listową oraz frankatury me-chaniczne podkreślała szczególną rolę i znacze-nie książki w procesie edukacji, kształceniai szerzenia oświaty, ukazała nauczycieli i słyn-nych pedagogów oraz przedstawiła miejsca,w których książka spełnia wyjątkową rolę, tj.uniwersytety i szkoły wyższe. We wstępie dokatalogu wystawy prof. Maria Kocójowa, wy-bitny bibliotekoznawca, z uznaniem przyjęłafakt włączenia do zbiorów o książce „szkołyi uczelnie, ważne jednostki edukacyjne, od wie-ków z powodzeniem traktujące książkę i bibliotekęjako podstawę oświaty, wychowania i nauki”.

Recenzje z powyższych wystaw umieszczo-ne w tym szacownym miesięczniku stały się -jak sam wystawca określił - rodzajem Jego no-bilitacji, a jednocześnie były zachętą do samo-dzielnego publikowania artykułów związanychz prezentowanym materiałem. Dlatego też kon-sekwencją pojawienia się w czasopiśmie tema-tyki związanej z bibliofilatelią stały się w nie-długim czasie cykliczne artykuły o nauce, uczo-nych i uniwersytetach na walorach pocztowych.Na podstawie zgromadzonego materiału fila-telistycznego Jerzy Duda w latach 2003 - 2010opublikował 26.artykułów poświęconych uni-wersytetom z całego świata na znaczkach i kar-tach pocztowych oraz kilkanaście innych o zbli-

36 Filatelista Kaliski 2010 nr 1-4 (105-108)

żonej tematyce. Wśród nich dwa artykuły wspól-nie z prof. Zdzisławem Pietrzykiem, dyrektoremBiblioteki Jagiellońskiej. Wykaz części powyż-szych artykułów odnotowała redakcja „Filateli-sty” w numerze 7 z 2006 roku.

W cyklu opracowań poświęconych uniwer-sytetom na znakach pocztowych Jerzy Dudaumieścił artykuł zatytułowany Podróż po uni-wersytetach świata, który stał się jednocześniezaproszeniem do obejrzenia wystawy pod ta-kim właśnie tytułem, zorganizowanej w Biblio-tece Jagiellońskiej od 7 do 21 marca 2006 r.Wystawcy w osobach: dra Jerzego Dudy i prof.Aleksandra Skotnickiego zaproponowali niety-pową formę zwiedzania - typowy przewodnikpo wystawie zastąpiły różnego rodzaju waloryfilatelistyczne oraz inne małe formy graficzne.

Materiał filatelistyczny dotyczący uniwersy-tetów jest bardzo bogaty i zróżnicowany. Ad-ministracje pocztowe wielu krajów od począt-ku XX wieku emitowały znaczki pocztowe pre-zentujące obiekty uniwersyteckie, herby, podo-bizny rektorów, fundatorów i dobroczyńców.Walory filatelistyczne ukazywały się z okazjirocznic, jubileuszy i innych uroczystości zwią-zanych z uczelnią. Dr Jerzy Duda z pełną swo-bodą porusza się po uniwersytetach, działającychnie tylko w Europie, ale i w innych zakątkach kuliziemskiej, jak: Jamajka, kraje arabskie i inne.

Zanim jednak udamy się za autorem arty-kułów w podróż po uniwersytetach świata wy-tyczoną znakami pocztowymi, chciałbym zwró-cić uwagę na Jego artykuł zatytułowany Filate-listyka najlepszą szkołą geografii. W tym miej-scu można uciec do stwierdzenia, że filatelisty-

ka od początku związanajest z geografią. Był bowiemczas, kiedy kolekcjonerzygromadzili znaczki całegoświata. Później młodzi fila-teliści stawiali sobie za

punkt honoru, aby posiadać, chociaż po jed-nym znaczku z różnych państw, a najchętniejz krajów egzotycznych. Z pewnością była to sku-teczna nauka geografii i nie tylko. Za autoremartykułu warto zacytować Karola Čapka, któryw Opowieściach z różnych kieszeni (1929) na-pisał: „Kolekcja znaczków to nie jest tylko spra-wa instynktu posiadania, to jest wieczna przy-goda: człowiek z jakimś drżeniem dotyka cząstkitego dalekiego kraju, na przykład Bhutanu,Boliwii czy Przylądka Dobrej Nadziei; po prostunawiązuje z tymi obcymi krajami jakby osobi-sty i serdeczny kontakt. Jest więc w zbieraniuznaczków jakiś motyw podróżowania i żeglugipo dalekich krajach i jest w ogóle ten męski pęddo przygód na światową skalę”. Autor w oma-wianym artykule ukazuje, jak duże możliwościdawała filatelistyka młodym ludziom w pozna-waniu nieznanych i dalekich krajów, zwłaszczakiedy nie było warunków do podróżowania poświecie, w przeciwieństwie do czasów współ-czesnych. Geografia jako temat kolekcjonerskipozwala na zgromadzenie bogatego materiałufilatelistycznego związanego z odkryciami, słynny-mi podróżnikami i geografami, z relacjamiz podróży i wynikami obserwacji i badań. Filateli-styka może z powodzeniem pełnić funkcję pomoc-niczą w szkolnym procesie nauczania geografii.

Posiadam też własne doświadczenie z dzie-ciństwa związane z filatelistyką i geografią.W wieku 10.lat otrzymałem od starszego brata

37Filatelista Kaliski 2010 nr 1-4 (105-108)

Album do marek (Drugie wydanie powiększo-ne i uzupełnione. Nakładem St. Naruszkiewi-cza, Łódź). W albumie tym państwa zostaływymienione według kontynentów, z podaniemstolicy, powierzchni kraju i innych danych. Szu-kając odpowiedniego miejsca dla posiadanegoznaczka, często z odległego i egzotycznego kra-ju, nauczyłem się na nim geografii świata. Al-bum ten stanowi też dla mnie dokument po-twierdzający początek moich zainteresowańzbieraniem znaczków pocztowych, o czymświadczy własnoręcznie złożony w nim podpisz dodaniem: „Klasa III a”. Dlatego też nie mamwątpliwości, kiedy rozpocząłem moje kontaktyz filatelistyką.

Prezentację wyższych uczelni na znakachpocztowych Jerzy Duda rozpoczął od Uniwer-sytetu w Oslo, który powstał w 1811 r. Pierw-szy znaczek z budynkiem uczelni ukazał się wroku 1941, kolejne emitowano z okazji 150.rocznicy utworzenia uniwersytetu. Jako cieka-wostkę można dodać, że w auli uczelni w la-tach 1947-1989 odbywały się uroczystości wrę-czania pokojowej nagrody Nobla. Taki kontekstposzerza zakres gromadzonego materiału te-matycznego. Do tego rejonu Europy autor po-wrócił po dwóch latach artykułem p.t. Uniwer-sytety w krajach skandynawskich na znaczkachpocztowych i widokówkach. Skupił zatem uwa-gę na Danii, Szwecji, Finlandii i Islandii. Pań-stwa te pozostawały przez wieki w dość ścisłymi trwałym związku. Krajem dominującym przezwiele lat była Dania. Uniwersytet w Kopenha-dze powołano w 1479 r. W 500. rocznicę jegoutworzenia poczta Danii emitowała dwa znaczkioraz stosowała datownik okolicznościowy. Naj-starszy uniwersytet krajów skandynawskichznajduje się w Uppsali, utworzony w 1477 r. nawzór paryskiej Sorbony. Poczta Szwecji z okazji500.rocznicy utworzenia uczelni emitowałaznaczek i stosowała okolicznościowy datownik.Drugi uniwersytet w Lund otwarty w 1668 r.został uczczony dwoma znaczkami pocztowy-mi w 300.rocznicę utworzenia uczelni. Szkol-nictwo wyższe niezwykle dynamicznie rozwija-ło się w Finlandii. W 1640 r. otwarto uniwersy-tet w ówczesnej stolicy Turku. Przeniesiony doHelsinek (od 1812 stolica) działalność rozpocząłw 1832 r. Poczta Finlandii wydała znaczkiz budynkiem uczelni w 1932 i w 1940 z okazji

300.rocznicy, a w 1990 dwa znaczki dla uczcze-nia 350.rocznicy fundacji uniwersytetu. W Rey-kjaviku, stolicy Islandii uniwersytet utworzonow 1911 r. W 1918 Islandia uzyskała niepodle-głość. W 20. rocznicę tego wydarzenia pocztaemitowała serię trzech znaczków z budynkiemuczelni. Z okazji 50-lecia uniwersytetu wydanotrzy znaczki i bloczek.

W kolejnym artykule autorzajął się biblioteką i uniwersy-tetem Stefana Batorego w Wilnie. Pierwszeznaczki z motywami uniwersytetu w wersji ząb-kowanej i ciętej zostały wydane w 1921 rokuprzez pocztę Litwy Środkowej. Jeden przedsta-wia insygnia rektorskie, inny fragment uniwer-syteckiego obserwatorium. Zabudowa uniwer-sytetu występuje też na znaczkach dopłatyw dwóch wersjach emitowanych w tym samymroku. Autorem projektu znaczka był FerdynandRuszczyc (1870-1936), znany malarz i grafik, or-ganizator m.in. Wydziału Sztuk Pięknych w Wil-nie. Kolejne znaczki poświęcone tej uczelni wy-emitowała poczta ZSRR w 1970 i 1979. Na jed-nym z nich umieszczono ekslibris biblioteki uni-wersyteckiej. Z okazji 400.lat uczelni stosowa-no datownik okolicznościowy. Budynki uniwer-sytetu umieszczono też na dwóch kopertach pa-miątkowych. Ciekawy materiał ilustracyjny do-tyczący uczelni stanowią karty pocztowe wy-dane w latach 1919-1939 r. Autorem większo-ści fotografii był Jan Bułhak (1876-1950), arty-sta fotografik, m.in. kierownik Zakładu Foto-grafii Artystycznej na Wydziale Sztuk Pięknychuniwersytetu. Zestaw 30.kart pocztowych pre-zentujących obiekty uniwersyteckie emitowa-no w 1982 r. Do zestawu dołączono tekst in-formujący o historii uniwersytetu oraz opisy ilu-stracji w czterech językach.

38 Filatelista Kaliski 2010 nr 1-4 (105-108)

Albertina jest to nazwa uni-wersytetu utworzonego w Kró-lewcu (obecnie Kaliningrad) w1544 roku przez Albrechta Ho-henzollerna (1490-1568). Statuti prawa uczelni kilkanaście latpóźniej nadał Zygmunt August(1520-1572) na wzór Uniwersytetu Krakowskie-go. Z okazji 400.rocznicy założenia uniwersyte-tu poczta niemiecka emitowała w 1944 rokuznaczek z podobizną księcia Albrechta oraz sto-sowała okolicznościowy datownik. Więcej na-tomiast uniwersytetowi w Królewcu poświęco-no kartek pocztowych.

Uniwersytetem w tym rejonie Europy god-nym zainteresowania filatelisty okazał się teżestoński uniwersytet w Tartu - mieście, którePolakom bardziej jest znane jako Dorpat. Od1583 istniało tam jezuickie gimnazjum, uważa-ne za pierwszą wyższą szkołę na ziemiach es-tońskich, które w 1632 r. aktem króla Szwecji,Gustawa II Adolfa (1611-1632) zostało prze-kształcone w uniwersytet. Dokument ten jestpokazany na kopercie FDC wraz z serią trzechznaczków emitowanych w 2002 z okazji jubile-uszu uczelni. Wcześniej, bo w 1932 uczczono300-lecie uniwersytetu wydaniem przez pocz-tę Estonii serii czterech znaczków. Z okresu ZSRRpochodzi znaczek emitowany w 1952 orazozdobna koperta pocztowa wydana w 1982,na której w części ilustracyjnej umieszczono ry-sunek budynku uniwersytetu oraz informację,że jest to najstarsza uczelnia w kraju. Dodaćnależy, że uniwersytet w Dorpacie był znanyi ceniony w Europie, który podczas rozbiorównaszego kraju wykształcił ponad dwa tysiącePolaków. Wśród nich byli, m.in.: Benedykt Dy-bowski, Tytus Chałubiński, a w gronie dokto-

rów honoris causa znaleźli się: Wacław Sierpiń-ski, Leon Kryński i Ignacy Mościcki.

Bogatą tradycję posiadaUniwersytet we Lwowie. Aktjego fundacji podpisał 20.stycznia 1661 król polski, JanKazimierz (1609-1672), które-go imię uczelnia nosiła do1939 r. Na przestrzeni lat podlegał on wieluprzemianom. Znaczący rozwój uczelni nastąpiłw okresie międzywojennym. Głównym budyn-kiem uczelni od 1919 stał się gmach byłegoSejmu Galicji. W 1939 przekształcony zostałw Państwowy Uniwersytet Ukraiński im. IwanaFranki. W dokumentacji pocztowej budynek uni-wersytetu we Lwowie znalazł się na polskimznaczku (Fi 296) oraz kartach pocztowych(Cp 73-74) z 1937 r. Poczta radziecka z okazji300.rocznicy uniwersytetu wydała w 1961 r. kopertęoraz stosowała stempel okolicznościowy. Ponadtobudynek uczelni pokazano na pamiątkowych ko-pertach wydanychw roku 1966 i 1968.

Wielka ency-klopedia radzieckaz 1977 podaje, żena terenie b. ZSRRdziałało 65 uni-wersytetów, z których najstarsze to: wileński(1579), lwowski (1661) i moskiewski (1755). Po-mysłodawcą utworzenia uniwersytetu w Mo-skwie był M.W. Łomonosow (1711-1765), któ-rego imię uczelnia nosi od 1940 r. Zarówno uni-wersytet oraz jej twórca stanowią częsty mo-tyw walorów pocztowych. Pierwsze znaczki po-

święcone uczonemuukazały się w 1925z okazji 200. rocznicyutworzenia AkademiiNauk w Petersburgu,kolejne w 1945 i 1949.Ciekawą emisję w for-

mie arkusików wydano w roku 1955 z okazji200. rocznicy powołania uniwersytetu. Następ-

ne ukazały się w 1961 i 1986 r.Również Poczta Rumunii w roku1947 wydała znaczek z podobiznąŁomonosowa. Bogaty i ciekawy pa-kiet obiektów filatelistycznychzwiązanych z uniwersytetem mo-

39Filatelista Kaliski 2010 nr 1-4 (105-108)

skiewskim stanowią koperty i karty pocztowe,karty maximum oraz stemple okolicznościowe.

Utworzenie pierwszych wyższych uczelni naziemiach węgierskich nastąpi-ło w XVII wieku, w okresiekontrreformacji. Pierwszy uni-wersytet jezuicki powołanow 1635 r. Zasługi w tym dzieleodnieśli: prymas, arcybiskupEsztergomu Péter Pázmány(1570-1637) oraz książę sied-miogrodzki Gábor Bethlen

(1580-1629). Poczta Węgier emitowała szeregwalorów filatelistycznych ukazujących wyższeuczelnie oraz osoby zasłużone dla rozwoju na-uki w tym kraju. Pierwsze znaczki pocztowe wy-dano w 1935 z okazji 300.rocznicy fundacjiuniwersytetu. Stosowano też okolicznościowydatownik. Następne walory emitowano w la-tach: 1938, 1967, 1968, 1985, 1988. Na znacz-kach pokazano budynki uczelni z XVIII i XIXwieku, studentów w charakterystycznych stro-jach oraz portrety zasłużonych profesorów.

W różnym czasie tworzono wyższe uczelniena obszarze Rumunii. Uniwersytety powołanow pięciu miastach: Bukareszt, Kluż - Napoca,Jassy, Braszow i Czerniowce (obecnie Ukraina).Poczta Rumunii upamiętniła dzieje uczelni po-przez liczne emisje znaków pocztowych, jak:znaczki, bloczki, karty pocztowe. W 1966 r. pocz-ta ZSRR wydała kopertę z budynkiem uniwersy-tetu w Czerniowcach w części ilustracyjnej.

Początki państwa bułgarskiego sięgają IXwieku. Rozwijało się wówczas piśmiennictwosłowiańskie. Wyższa szkoła oprofilu humanistycznym zosta-ła utworzona w 1888 w Sofii.Po jej reorganizacji powołanow 1904 Uniwersytet Sofijski.Poczta Bułgarii od roku 1929poświęciła wiele wydań znacz-ków i innych walorów poczto-wych ważnym rocznicom, wy-bitnym postaciom historycznym i wydarzeniom.Emitowano je w latach: 1954, 1955, 1962, 1963,1966, 1967, 1969, 1977, 1978, 1988, 1990.

1 kwietnia 1925 roku odbyła się uroczystośćotwarcia Uniwersytetu Hebrajskiego w Jerozo-limie. Bogaty jest materiał filatelistyczny zwią-zany z uczelnią. Znaczki oraz inne walory pocz-

ty Izraela emitowane byłyz okazji 25-lecia, 50-leciai 75-lecia uniwersytetu.W 1975 poczta wydałafolder, który zawierałznaczki z 1950 i 1975emitowane z okazji kolej-nych rocznic powstaniauniwersytetu oraz jejkrótką historię wzboga-coną fotografiami. Pocz-ta Izraela emitowała w latach 1951, 1952, 1954,1960, 1967, 1978, 1986 znaczki z podobizna-mi osób zasłużonych dla uczelni. W 1945 r. se-rię znaczków nacele uniwersytetu(poza obiegiempocztowym) wydałŻydowski FunduszNarodowy.

W nowożytnejGrecji, która w1830 r. odzyskałaniepodległość, do utworzenia uniwersytetudoszło w 1836 r. Utworzenie w Atenach wy-ższych uczelni było ważnym przedsięwzięciemz uwagi na rozwój kraju oraz bogatą tradycjęzwiązaną z antycznymi szkołami filozoficznymii akademiami. Budynki zarówno Uniwersytetu,jak i Akademii występują nawielu znaczkach emitowanychprzez pocztę Grecji. W serii14.znaczków z 1927 r. nadwóch znajduje się Akademia,którą pokazano też na znaczkuz 2001 r. W 1937 dla uczczenia100.rocznicy utworzenia Uni-wersytetu wydano znaczekprzedstawiający budynek uczelni oraz boginięAtenę. W emisji Dziedzictwo kulturalne Atenz 1985 znalazł się też widok Uniwersytetu.Znaczki związane z uczelniami Aten wydanorównież w 1975, 1987, 1993.

Na terenie współczesnej Szwajcarii działawiele wyższych uczelni. Najstarszy uniwersytetpowstał w Bazylei w 1460 r. Na znaczku wyda-nym z okazji 500.rocznicy jego otwarcia poka-zano akt powołania uczelni i berło rektorskie.Jednym z pierwszych rektorów był Marcin Biel-ski z Lublina (1559-1632). W Bazylei przebywał

40 Filatelista Kaliski 2010 nr 1-4 (105-108)

też Jan Łaski (1456-1531). Na przełomie XIXi XX wieku studiowało tam ponad 120. Pola-ków. Ważnym dla Szwajcarii stał się rok 1522,uznany za początek Reformacji. Z ruchem zwią-zani byli Urlich Zwingli (1484-1531) w Zurychui Jan Kalwin (1509-1564) w Genewie. W okre-sie jego działalności powstała tam Akademia(1559), przemianowana w 1873 r. w uniwersy-tet. Podobizny twórcy (J. Kalwin) i pierwszegorektora (Teodor Beza, 1519-1603) znalazły sięna znaczku wydanym w 1959 przez pocztęSzwajcarii z okazji 400.rocznicy utworzeniauczelni. Uniwersytety powstały też w Zurychu(1833) i Bernie (1834). W 1983 poczta emito-wała znaczek i stosowała datownik okoliczno-ściowy z okazji 150.rocznicy utworzenia uczel-ni w Zurychu. Rok później wydano znaczek po-święcony jubileuszowi uniwersytetu w Bernie.

Dość liczną dokumentację pocztową posia-dają wyższe uczelnie Austrii. Najstarszą jestUniwersytet Wiedeński utworzony w 1365 r.Kolejne powstały w Grazu (1585), Salzburgu(1620) i w Innsbrucku (1677). W roku 1965 dlauczczenia 600-lecia uniwersytetu w Wiedniuwydano znaczek przedstawiający starą pieczęćAlma Mater Rudolphina oraz szereg innych

walorów filatelistycznych, jak datownik stoso-wany na FDC z wizerunkiem Rudolfa IV Habs-burga (1339-1365), założyciela uczelni. W 1990 r.wydano kolejny walor poświęcony temu uni-wersytetowi. Wiele innych znaczków poczto-wych emitowanych przez pocztę Austrii prezen-tuje pozostałe uniwersytety i wyższe szkołytechniczne.

Pierwszy uniwersytet na ziemi hiszpańskiejzałożył Alfons VIII Kastylijski (1155-1204)w Palencji w roku 1208. Ko-lejny został ufundowanyprzez Alfonsa IX (1171-1230), króla Leonu w 1218w Salamance. W XVI wiekuuniwersytet znany był z

tego, że wykładano w nim teorię Kopernika,która w wielu krajach chrześcijańskich była po-tępiana. Budynek uniwersytetu po raz pierw-szy umieszczono na znaczku w 1936, następ-nie w 1946. Kolejne walory ukazały się w 1953 r.z okazji 700.rocznicy reorganizacji uczelni. Wy-ższe uczelnie powstały też w innych miastach,jak: Kordoba, Sewilla, Malaga, Grenada. Uni-wersytet założony w małej miejscowości Alca-la, leżącej w pobliżu Madrytu został w 1836przeniesiony do stolicy, aby stać się centralnymuniwersytetem Hiszpanii. W latach 1966 i 1994poczta emitowała znaczki związane z jubile-uszami uczelni. Do uni-wersytetów, którym po-święcono wydaniaznaczków pocztowychoraz ciekawe frankaturymechaniczne należąuczelnie w Saragossie, Barcelonie, Santiago deCompostela, Bilbao.

Belgia szczyci się posiada-niem wielu znanych uniwersy-tetów i szkół wyższych, w tym8.flamandzkich i 9.francuskoję-zycznych. Najsłynniejszy z nichKatolicki Uniwersytet Lowański,jest jednocześnie najstarszymuniwersytetem katolickimw Europie. Na prośbę Jana IV

(1403-1427), księcia Brabancji został ustano-wiony w 1425 przez papieżaMarcina V (1417-1431). Z uczel-nią był związany m.in. Erazm zRotterdamu (1467-1536). Pocz-ta Belgii już w 1915 roku wy-dała znaczek z uniwersytetem,a w 1928 z biblioteką uniwer-sytecką, natomiast w 1975 za-mieściła portrety twórców biblioteki. Z okazji550-lecia uczelni wydano znaczek i stosowanodwa stemple okolicznościowe. Tematem znacz-ków pocztowych stały się też uniwersytety

41Filatelista Kaliski 2010 nr 1-4 (105-108)

w Brukseli i Antwerpii. W Kongo, byłej koloniibelgijskiej utworzono uniwersytet w 1954 r.Z okazji jego dziesięciolecia poczta tamtejszawydała serię 8.znaczków i bloczek.

Holandia wielu Polakom kojarzy się z trze-ma rzeczami: wiatrakami, tulipanami i serami.

W kraju tym jednaktworzono od XVIwieku szerokie pod-stawy powszechne-go wykształcenia.Złoty wiek w rozwo-ju kultury narodo-

wej przypadł na wiek XVII. Nauka holenderskaswoje apogeum osiągnęła w XX wieku, czegodowodem są laureaci Nagrody Nobla w różnychdziedzinach wiedzy. Ich portrety zostały umiesz-czone na znaczkach emitowanych w latach:1933, 1991, 1993 i 1995. Holandia posiada12.uniwersytetów. Najstarszy powstał w 1575w Lejdzie za sprawą Wilhelma I Orańskiego(1533-1584). Z jego podo-bizną ukazały się w 1933 i1984 r. serie znaczków ikarty maximum. PocztaHolandii w 1950 uczciła375.rocznicę utworzeniauczelni dwoma znaczkami z podobizną osóbz nią związanych. Wydano też ilustrowaną ko-pertę i stosowano datownik okolicznościowy.Bogatą dokumentację filatelistyczną posiadająpozostałe uniwersytety Holandii w Graningen,Utrechcie, Amsterdamie i Rotterdamie.

Wiele emisji pocztowych poświęcono Uni-wersytetowi Indii Zachodnichdziałającemu na Jamajce. Od1951 roku wydano kilkadziesiątznaczków pocztowych orazstempli. Szczególnie przyczyniłysię do propagowania tej tematy-ki kraje Wspólnoty Państw Kara-ibskich, jak m.in.: Antiqua, Bar-

bados, Gujana Brytyjska, Domini-kana i inne. Na szczególną uwa-gę zasługuje fakt, że w tak egzo-tycznym rejonie świata, co nie-zwykle intensywnie działa na wy-obraźnię, zwłaszcza młodegokolekcjonera, propaguje się pocz-towe walory tematyczne.

Drugi egzotyczny region świata, to krajearabskie, które emitują znaczki pocztowe o róż-norodnej tematyce. Rozwój nauki arabskiej roz-począł się w VIII wieku, a jej rozkwit przypadłna okres od IX do XII wieku. Pod koniec X wie-ku w Kairze przy jednymz meczetów powstałuniwersytet muzułmań-ski. Nauka arabska byłaznana i sławiona w śre-dniowiecznej Europie.Pomimo niekorzystnych procesów związanychprzez wieki z kolonizacją państw arabskich podkoniec XIX wieku nastąpiło odrodzenie kulturyi nauki arabskiej w dużym stopniu pod wpły-wem europejskim. Odradzało się również szkol-nictwo wyższe. Administracje pocztowe prawiekażdego państwa arabskiego poświęciły w cią-gu ostatnich kilkudziesięciu lat swoim uniwer-sytetom i osobom z nimi związanym tematycz-ne emisje znaczkówpocztowych. Przodującąrolę w tym zakresie od-grywa Egipt. RównieżAlgieria, Tunezja, Maro-ko wydawały walorypocztowe związane z tym tematem.

Z całego cyklu artykułówo uniwersytetach na znakachpocztowych należy wyodręb-nić opracowania na tematuczelni niemieckich. JerzyDuda poświęcił im sześć od-

rębnych artykułów oraz dwa wspólnie ze Zdzi-sławem Pietrzykiem. Wg autorów Niemcy podkoniec XVIII wieku posiadały największą ilośćuniwersytetów, dochodzącą do 50 uczelni. Donajbardziej znanych i cenionych należały uni-wersytety w takich miastach, jak: Erfurt (1383),Heidelberg (1386), Kolonia (1388), Lipsk (1409);Wittenberga (1502) i Halle (1694) - w 1817połączone w jedną uczelnię; Getynga (1737),

42 Filatelista Kaliski 2010 nr 1-4 (105-108)

Berlin (1809). Uniwersytety działały też w wie-lu innych miastach, jak: Tybinga, Freiburg,Frankfurt nad Odrą i inne. Trudno je wszystkiecharakteryzować. Zwrócę natomiast uwagę nabogaty materiał filatelistyczny poświęcony tymuczelniom, na który składają się znaczki pocz-towe, datowniki oko-licznościowe, frankatu-ry mechaniczne, całost-ki, koperty FDC emito-wane przez Pocztę Nie-miecką. Walory wyda-wano z okazji rocznic powołania uczelni, waż-nych uroczystości.

Poza tekstami poświęconymi uniwersytetomna znakach pocztowych dr Jerzy Duda opraco-wał wiele innych ciekawych artykułów związa-nych z filatelistyką i historią poczty, które zna-lazły się na łamach „Alma Mater”. Do nichnależą: Teoria koperty, Książka na pocztówce,Wyspiański w filatelistyce i kartofilii, Bibliofila-telia w kręgu Witkiewiczów, Szyfr zakochanych,Podróże i peregrynacje pocztowe AdamaChmielowskiego (2. części), O dawnej poczciew Krakowie, Duch krakowskiego bibliofilstwa,„Polski Filatelista” (w 115.rocznicę ukazania siępierwszego polskiego czasopisma filatelistycz-nego), Pierwszy powiew niepodległości - „za łótkop: 10”, Jak „markami” i znakami Kraków pro-mowano (2. cz.). Zapewne Kolega Jerzy niepowiedział jeszcze ostatniego słowa. Niedaw-no zaskoczył mnie nowym tekstem Świat kamie-nia na pocztowych znakach, opublikowanym wmiesięczniku „Świat Kamienia”, listopad 2010 r.

W latach 2006 - 2010 na łamach „AlmaMater” ukazały się też opracowania prof. Je-rzego Bartke poświęcone filatelistyce i ludziomnauki. Autor, naukowiec w dziedzinie fizyki ją-drowej, pisał o polskich fizykach, matematykachi astronomach. W artykule Fizycy polscy w fila-telistyce omówił wiele ciekawych walorówz dwukrotną polską Laureatką Nagrody Nobla,Marią Skłodowską Curie, często w towarzystwiemęża Piotra. Ponadto wymienił Mariana Smo-

luchowskiego, Karola Olszew-skiego, Zygmunta Wróblewskie-go oraz Mariana Danysza i Je-rzego Pniewskiego. Wszyscy oniznaleźli swoje miejsce na pol-skich znakach pocztowych. Po-dobną tematyką w artykule

Słynni fizycy na znaczkach pocztowych zajął sięteż Jerzy Duda. Wymienił w nimcałą plejadę fizykówo światowej sławie, jak: m.in.Einstein, Nobel, Roentgen, Ma-ria Skłodowska i inni. Bardzowielu z nich to Nobliści. Z tegoteż powodu wiele państw, jak:Francja, Niemcy, Szwecja, Pol-ska emitowały walory poczto-we im poświęcone. W artykule o matematykachpolskich Jerzy Bartke zwrócił szczególną uwa-

gę na trzech matematyków -kryptologów, którzy złamalikod niemieckiej maszyny szy-frującej Enigma. Byli to MarianRejewski (1905-1980), JerzyRóżycki (1909-1942) i HenrykZegalski (1908-1978). Z okazjiMiędzynarodowego RokuAstronomii Profesor opubliko-

wał dwa artykuły poświęcone temu tematowi.Swoje opracowania poparł bogatym materia-łem filatelistycznym.

43Filatelista Kaliski 2010 nr 1-4 (105-108)

Na koniec warto przytoczyć wypowiedź Pro-fesora na temat filatelistyki: „Obecna filatelisty-ka to nie tylko zbieranie znaczków, ale takżeróżnego rodzaju przesyłek i dokumentów z ca-łego okresu funkcjonowania poczty. […] Sły-szałem takie ładne powiedzenie, że znaczekniestemplowany szepcze, znaczek stemplo-wany mówi, a cała koperta opowiada pewnąhistorię”. Przytoczony cytat niech skłoni zain-teresowane osoby do głębszej refleksji nad fi-

latelistyką jako poważną i kształcącą dziedzinąkolekcjonerstwa.

Wszystkie artykuły wymienionych autorówpublikowane na łamach „Alma Mater” są bo-gato ilustrowane. Autorzy w maksymalnymstopniu zaprezentowali różnorodne walorypocztowo-filatelistyczne. Nie sposób ich jednakpokazać w powyższym opracowaniu. Dlategoteż ograniczyłem się do zaprezentowania wy-branych walorów pocztowych.

DATOWNIKI OKOLICZNOŚCIOWE EMITOWANE W 2010 R.PRZEZ ODDZIAŁ REJONOWY CENTRUM POCZTY W KALISZU

Podlepka pod Znak Polecenia „R”„Kalisia 18,5”proj. Piotr Naskręcki

Pozostałe datowniki z 2010 r. znajdują się na stronach: 5, 24, 25 (2 szt.), 26, 27 (2 szt.).

44 Filatelista Kaliski 2010 nr 1-4 (105-108)

BIBLIOGRAFIA ZAWARTOŚCIza lata 1995 - 2010

ARTYKUŁYAbram Krzysztof- Antonin łagodzi obyczaje. 2008 nr 1-2(97-98), s.17- Poczta w Angoli. 2006 nr 2(90), s.18- Zaproszenie do Gołuchowa. 2007 nr 3-4(95-96), s.10Aleksiewicz Władysław- Dziewiętnastowieczne ostemplowania. 2001 nr 4(72), s.26- Jak opracować dobry papieski eksponat tematyczny? 1999

nr 2(62), s.20- Polscy filateliści a pontyfikat papieża Jana Pawła II. 2003 nr

4(80), s.14- Stare listy kaliskie. 2002 nr (76), s.20- Ukochany Lwów w filatelistyce. 2007 nr 3-4(95-96), s.33- Waldemar Chrostowski: papież Pielgrzym - Jan Paweł II na

znaczkach pocztowych świata 1978-2003. 2003 nr 4(80),s.3. [Recenzja]

Asznowicz Richard- Półoficjalne wydania Australii. 2002 nr 1(73), s.22Banasiak Marek- 450 lat Poczty Polskiej w świetle najstarszych dokumentów

pocztowych obszaru Okręgu Kaliskiego PZF. 2008 nr 1-2(97-98), s.3- Poczty w powiecie krotoszyńskim do 1920 roku. 2006 nr 3-

4(91-92), s.30 (cz.1); 2007: nr 1-2(93-94), s.30(cz.2); nr 3-4(95-96), s.20(cz.3); 2008: nr 1-2(97-98), s.13(cz.4); nr 3-4(99-100), s.11(cz.5); 2009: nr 1-2(101-102), s.7(cz.6); nr3-4(103-104), s.21(cz.7); 2010 nr 1-4(105-108), s.28

- Stemple pocztowe Krotoszyna w XIX wieku. 2001 nr 2(70),s.25; nr 3(71), s.22

- Zalepka cenzury Odolanowa. 2009 nr 1-2(101-102), s.8- Znaki cenzury korespondencji w Odolanowie w okresie Po-

wstania Wielkopolskiego. 2008 nr 1- 2(97-98), s.18- Znaki pocztowe stosowane w powiatach odolanowskim i

ostrowskim do 1920 roku. 2009 nr 1- 2(101-102), s.17Banasiak Marek, Banasiak Sylwester- Przesyłki ostrzeszowskie w okresie Księstwa Warszawskiego 1807-

1815. 2006: nr 2(90), s.4; nr 3-4(91-92), s.13Baran Victor- Wojskowe przesyłki z Kalisza w okresie I wojny światowej.

2003 nr 2(78), s.9Bartczak Hieronim- Korespondencja obozowa. 2005 nr 1(85), s.14.- Usterki polskich znaczków. 1999 nr 3(63), s.11; 1999 nr 4(64),

s.18; 2000 nr 1(65), s.15; 2000 nr 2(66), s.14; 2000 nr 3(67),s.19; 2000 nr 4(68), s.20; 2001 nr 1(69), s.15; 2001 nr 2(70),s.25; 2001nr 4(72), s.24; 2002 nr 1(73), s.23; nr 2(74), s.23; nr3(75), s.15; nr 4(76), s.16; 2003 nr 1(77), s.20; nr 3(80), s.7;2004 nr 1-2(81-82), s.19; nr 3-4(83-84), s.23;2005 nr 1(85), s.13

Bartkowiak Henryk- XVIII Ogólnopolskie spotkanie członków i sympatyków Klu-

bu „Znaki Polecenia“. 2007 nr 3- 4(95-96), s.6Bednarek Leszek- Perspektywy wystawiennictwa. 2001 nr 2(70), s.19- Zasady wystawiennictwa … lekarstwo dla filatelistyki, czy raczej

środek uśmierzający. 2008 nr 3-4(99-100), s.19Białek Henryk- Kaliskie narady przewodniczących Kół PZF. 1998 nr 1(57), s.16Bielawski Jerzy- Adam Asnyk - stulecie śmierci. 1997 nr 3(55), s.4

- Antonin Chopinowski w dokumentacji filatelistycznej. 1999nr 3(63), s.24

- Biskup Stanisław Napierała wśród filatelistów kaliskich. 2000nr 4(68),s.18.

- Biuletyny okręgowe: „Filatelista Małopolski”, „PomorskieWiadomości Filatelistyczne”. 2000 nr 3(67), s.26

- Błędy na znaczkach Watykanu. 1997 nr 1(53), s.15- „Bo piękno na to jest, by zachwycało do pracy...” - w 180.

rocznicę urodzin Cypriana Kamila Norwida. 2001 nr3(71),s.18

- Boże Narodzenie na znaczkach Watykanu.1996 nr4(52), s.11- Calisiana na 8. Aukcji Krzysztofa Skwary. 2002 nr 4(76), s.21- Calisiana w filatelistyce.1996 nr 2(50), s.17- Calisiana w filatelistyce (o. Kordecki). 1998 nr 4(60),s.19- Calisiana w filatelistyce (Stefan Szolc-Rogoziński). 1998 nr

1(57), s.6- Calisiana w filatelistyce (Stefan Garczyński). 1999 nr 1(61), s.11- Ciągłość i zmiana.1995 nr 1(48), s.1- Ciechocińskie spotkania naukowe i edukacyjne: 1998 nr

2(58), s.20; 1999 nr 2(62), s.10; 2002 nr 2(74), s.7- Czasopisma filatelistyczne.1998 nr 1(57), s.24- Czasopisma filatelistyczne w latach 1894-1939: Cz.1, 1996

nr 2 (50), s.23, Cz. 2, 1996 nr 3 (51), s 17- Czasopiśmiennictwo tematyczne. 1997 nr 1(53), s.26- 2006 - Rokiem Jana Łaskiego. 2006 nr 1(89), s.15- 2007 - Rokiem Stanisława Wyspiańskiego. 2007 nr 1-2(93-

94), s.21- „Droga mnie wiedzie do starego grodu” - w 170. rocznicę

urodzin Adama Asnyka.2008 nr 1-2(97-98),s.7- Dzień Filatelisty „Kalisz 2008”. 2008 nr 3-4(99-100), s.4- Dziesięciolecie Diecezji Kaliskiej. 2002 nr 1(73), s.8- Ekumenizm w filatelistyce. 2003 nr 4(80), s.18- Encyklopedia znaczków pocztowych. 2007 nr 3-4(95-96),

s.36 [recenzja]- Eucharystia w filatelistyce [Rok Eucharystii]. 2005 nr 1(85),

s.21; nr 3(87), s.20- Filatelistyka młodzieżowa. 2003 nr 3(79), s.13- Filatelistyka na łamach „Alma Mater”.2010 nr 1-4(105-108), s.35- Filatelistyka o motywach chrześcijańskich. 2002 nr 2(74), s.12- Filatelistyka to nie tylko zbieranie znaczków. 1996 nr 3 (51), s.4- Ich noce i dnie. Korespondencja Marii i Mariana Dąbrow-

skich 1909-1925. 2006 nr 2(90), s.11- Informator klubowy „Święty Gabriel”. 2001 nr 3(71), s.21. [re-

cenzja]- Jan Łaski (Młodszy). 2006 nr 1(89), s.18- Jarocin oddaje hołd Janowi Pawłowi II. 2008 nr 3-4(99-100), s.9- Jarocin. Okolicznościowe wydawnictwa pocztowe. 2009 nr

3-4(103-104), s.9- Jarocińskie wydawnictwa pocztowe. 2007 nr 3-4(95-96), s.3- Kaliskie wizyty kardynała Stefana Wyszyńskiego. 2001 nr

2(70), s.12- Kaliskie wystawy i pokazy filatelistyczne w okolicznościowych

wydawnictwach pocztowych. 1999 nr 4(64), s.6- Kalisz - Inauguracja Roku Kulturalnego 2008-2009. 2008 nr

3-4(99-100), s.10- Kalisz i Gubernia Kaliska w dokumentacji pocztowej. 2007

nr 3-4(95-96), s.7- Kartka ze Słupska. 1996 nr 3(51), s.19- Kartki beznominałowe.1997nr 1(53), s.23; 1998 nr 3(59), s.16

45Filatelista Kaliski 2010 nr 1-4 (105-108)

- Klub „Znaki Polecenia“ po wyborach. 2005 nr 2(86), s.13- Kogo przedstawia znaczek nr 915? 2001 nr 2(70), s.22- Kolejny katalog kartek beznominałowych. 2006 nr 1(89), s.20- Krajowa Wystawa Filatelistyczna „Kalisz 2004” jubileuszo-

wym świętem filatelistów i pocztowców. 2004 nr 3-4(83-84), s.10

- Krajowa Wystawa Filatelistyczna „Ostrzeszów - Złoty Jubi-leusz”. 2007 nr 3-4(95-96), s.4

- Krzysztof Kolumb. 555. rocznica urodzin i 500. rocznicaśmierci. 2006 nr 3-4(91-92), s.26

- Laureaci nagrody Nobla związani z Polską. 2006 nr 3-4(91-92), s.16

- Lekarze Kalisza w filatelistyce. 1998 nr 3(59), s.14- Literatura filatelistyczna. 2009 nr 1-2(101-102), s.22- Maria Dąbrowska na znakach pocztowych. 1996 nr 3 (51), s.21- Niezauważony biuletyn. 2004 nr 1-2(81-82), s.21- 80.rocznica urodzin papieża Benedykta XVI. 2007 nr 1-2(93-

94), s.6- 80-lecie FIP. 2006 nr 3-4(91-92), s.25- Od autora publikacji „Calisiana w filatelistyce”. 2001 nr

3(71), s.20- Oflag II C Woldenberg. Korespondencja wewnątrzobozo-

wa. 2002 nr 1(73), s.13- Ojciec Maksymilian Maria Kolbe wybawcą Franciszka Ga-

jowniczka. 2003 nr 3(79), s.16- Okręg Kaliski PZF w V kadencji. 2001 nr 4(72), s.18- Okręg Kaliski PZF w V I kadencji (5 stycznia 2002 - 31 grud-

nia 2005). 2006 nr 1(89), s.5- Okręgowa Wystawa Filatelistyczna „R - 2000" Ostrzeszów.

2000 nr 3(67), s.24.- Opłatek z Biskupem Kaliskim. 2002 nr 1(73). s.6; nr 4(76),

s.12; 2004 nr 3-4(83-84), s.16; 2008 nr 1-2(97-98), s.9- Pani Lucyna Kobylańska. 1997 nr 4(56), s.22- Papieska Gwardia Szwajcarska. 500 lat służby w Watyka-

nie. 2006 nr 2(90), s.3- Papieskie ciekawostki. 2000 nr 1 (65), s.17- Papież Jan Paweł II w Kaliszu. 1997 nr 2(54), s.7- Pięciolecie „Filatelisty Kaliskiego”. 2000 nr 4(68), s.6- 50-lecie filatelistyki w Legnicy (recenzja). 2001 nr 3(71), s.22- 50-lecie Koła PZF w Kępnie. 2008 nr 3-4(99-100), s.3- Piśmiennictwo filatelistyczne: [Die heilige Anna - die Mut-

ter Maria]. 1997 nr 1(53), s.25; [„Przegląd Filatelistyczny”,„Opolski Informator Filatelistyczny”]. 2003 nr 3(79), s.15;

- Piśmiennictwo w Okręgu Kaliskim. 2005 nr 3(87), s.18- Pobyt Adama Mickiewicza w Wielkopolsce.1998 nr 4(60), s.9- Polska Kapituła Filatelistyczna. 1999 nr 2(62), s.13- Polskie piśmiennictwo filatelistyczne. 2007 nr 1-2(93-94), s.40- Polskie wizyty Ojca Świętego w filatelistyce. 1997 nr 2(54), s.5- Powstanie Okręgu Kaliskiego PZF [W 25-lecie okręgu]. 2005

nr 1(85), s.9; nr 2(86), s.14- Prymas Tysiąclecia 1901 - 1981. 2001 nr 2(70), s.10- Przegląd piśmiennictwa filatelistycznego. 2005 nr 1(85),

s.23; 2008 nr 1-2(97-98), s.28- Przemysł II na znakach pocztowych.1996 nr 1(49), s 7- Przesunięcia nadruku „Kalisz 24 I 1945” na znaczku nr 356.

2004 nr 1-2(81-82), s.7- Publikacje związkowe.1997 nr 2(54), s.19- Recenzje. 2002 nr 3(75), s.18- Refleksje jurora [Rozmowa z Bronisławem Jasickim]. 1999

nr 4(64), s.15- Rocznice i wydarzenia na znakach pocztowych. 2008 nr 3-

4(99-100), s.13- Rocznice i wydarzenia znaczkami pisane. 2009 nr 1-2(101-

102), s.25

- Rocznice twórców literatury. 2007 nr 1-2(93-94), s.23- Rok Jubileuszowy w polskiej filatelistyce. 2010 nr 1-4(105-

108), s.3- Rok Reymontowski. 2000 nr 2(66), s.15- Rok Sienkiewiczowski w filatelistyce. 1996 nr 4 (52), s.15- Ruch filatelistyczny w Kaliszu:1995: Cz.1 nr 1(48), s.7; 1996:

Cz.2 nr 1(49), s.20; Cz.3 nr 3(51),s.13; Cz.4 nr 4(52), s.19;1997: Cz.5 nr 1(53),s.18; Cz.6 nr 3(55), s.21; Cz.7.nr4(56).s.20; 1998 Cz.8 nr 1(57),s.13; Cz.9 nr 2(58),s 11; Cz.10nr 3(59), s.11; Cz.11 nr 4(60),s.20; 1999 Cz.12 nr 1(61),s.18; Cz.13 nr 2(62), s.9; Cz.14 nr 3(63), s.8

- Stanisław Wojciechowski na znaczkach pocztowych. 1996nr 4 (52), s.22

- Setny numer „Filatelistyki”. 1998 nr 3(59), s.2- Spotkanie filatelistów Okręgu Kaliskiego PZF. 2010 nr 1-

4(105-108), s.4- Stefan Rogoziński inicjatorem misji katolickiej w Kameru-

nie. 2000 nr 3(67), s.20- Sylwetki - Aleksy Grabias.1997 nr 2(54). s.13- Teatr kaliski i jego twórca. 1998 nr 2(58), s.12- 30-lecie Okręgu Kaliskiego PZF 1980-2010. 2010 nr 1-4(105-

108), s.8- Uroczystość otwarcia wystawy: Jan Paweł II - filatelistyczne

wspomnienia. 2006 nr 3-4(91-92), s.5- Wizyty Henryka Sienkiewicza w Kaliszu. 1996 nr 4(52), s.16- W 1.rocznicę wizyty Ojca Świętego w Kaliszu.1998 nr 2(58), s.7- W 10. rocznicę śmierci Józefa Włodarczyka1996 nr4(50), s.4- W 10.rocznicę śmierci Zdzisława Galuby. 1997 nr 1(53), s.4- Współczesna prasa filatelistyczna. 1996 nr 4(52), s.23- Współpraca z zagranicą. 2001 nr 3(71), s.15- Wydanie prowizoryczne z 1934 roku. 2002 nr 3(75), s.17- Wydanie wspólne czy równoległe? 2000 nr 3(67), s.17- Wystawa kaliska. 2009 nr 3-4(103-104), s.11- Wystawa Literatury Filatelistycznej „Kalisz 2005” w 25-lecie

Okręgu Kaliskiego. 2005 nr 3(87), s.3- Zjazd Gnieźnieński. Historia i współczesność 2000 nr 3(67), s.12- Związki Tadeusza Kulisiewicza z filatelistyką. 1999 nr 3(63), s.4- Z żałobnej karty [Adam Andrzejczak]. 2001 nr 3(71), s.26Biernacki Julian- Kurierka odchodzi z Kalisza do Łodzi. 2002 nr 1(73), s.12Bukczyński Maciej- Historia poczty w Ostrzeszowie. 1996 nr 2 (50), s.12- Korespondencja obozowa.1998 Cz.1 nr 2(58), s.6; Cz.2 nr

3(59), s.9- Okolicznościowe wydawnictwa ostrzeszowskie. 2002 nr

2(74), s.6- Ostrzeszów - okres przedznaczkowy i zabór pruski. 1996 nr

2 (50), s.8- Ruch filatelistyczny w Ostrzeszowie. 1996 nr 2 (50), s.13- XV Ogólnopolskie Spotkanie Klubu Zainteresowań PZF „Zna-

ki Polecenia”. 2004 nr 1-2(81-82), s.11- Pokaz Filatelistyczny w Ostrzeszowie. 2006 nr 1(89), s.12- Stemple sanitarne. 1997 nr 4(56), s.12- 3. Powiatowa Wystawa Gospodarcza 31.05 - 01.06.2003 r.

Ostrzeszów. 2003 nr 2(78), s.27- Uroczystość w Mikstacie. 2009 nr 3-4(103-104), s.6- Uwaga erkowicze ! 1998 nr 1(57), s.9- Znane i nieznane. 1998 nr 4(60), s.16Chrostowski Waldemar ks.- Homilia wygłoszona 14.10.2006 r. podczas Mszy św.

w kaplicy p.w. Narodzenia NMP w Kaliszu. 2006 nr3-4(91-92), s.7

- Wystawa Jan Paweł II filatelistyczne wspomnienia Kalisz 14-29 X 2006. 2006 nr 3-4(91-92), s.3

46 Filatelista Kaliski 2010 nr 1-4 (105-108)

- Wystąpienie: Jan Paweł II - filatelistyczne wspomnienia. 2006nr 3-4(91-92), s.9

Dembski Henryk- Krajowa Wystawa Filatelistyczna „750 lat Ostrzeszowa”.

2010 nr 1-4(105-108), s.23- Młodzieżowe Koło Filatelistyczne w Ostrzeszowie. 2010 nr

1-4(105-108), s.24- Ostrzeszów. Konkurs plastyczny „Od Wadowic do Rzymu -

droga do świętości”. 2009 nr 3-4(103-104), s.4- Wernisaż „Jan Paweł II - ku świętości”. 2010 nr 1-4(105-

108), s.26Dzieran Anna- Moje doświadczenia w relacji poczta - filatelistyka. 2008 nr

1-2(97-98), s.20Duda Jerzy- Bibliofilatelia. 2002 nr 2(74), s.24; 2003 nr 1(77), s.21; nr

2(78), s.20; nr 3(79), s.19- Bibliofilatelia w eksponacie wystawowym. 2002 nr 4(76), s.17- „Być jak chleb…“ Rzecz o św. Bracie Albercie i znaczkach z

Jego podobizną. Związki Świętego z Kaliszem. 2008 nr 3-4(99-100), s.24

- Teoria koperty. 2007 nr 3-4(95-96), s.26- Uniwersytety w filatelistyce. 2007 nr 1-2(93-94), s.35- Znaczek ze świętym Bratem Albertem w obiegu poczto-

wym. 2009 nr 1-2(101-102), s.10Farbotko Władysław- Polska literatura filatelistyczna. 2005 nr 3(87), s.4- Recenzja [Poczta w Kaliszu]. 2002 nr 1(73), s.24Gawlik Jan Paweł- Ostrzeżenie! 1999 nr 1(61), s.24Gąsłowski Tomasz- Dzień Papieski w Jarocinie. 2010 nr 1-4(105-108), s.27- Jerzy Buzek na datowniku Jarocina. 2010 nr 1-4(105-

108), s.25- Witaszyce - historia Koła PZF. 2006 nr 1(89), s.13- Złoty Jubileusz Koła PZF Witaszyce. 2010 nr 1-4(105-108), s.25Grabias Aleksy- Filatelistyka w Witaszycach. 1997 nr 2(54), s.14- Zarys dziejów poczty w Witaszycach.1997 nr 2(54), s.12Henke Jerzy- 90.lat Polski w Światowym Związku Pocztowym UPU. 2009

nr 1-2(101-102), s.8- „Wielkie odliczanie”. 2003 nr 3(79), s.24Hybiak Ryszard- Koło PZF przy Klubie Osiedlowym. 1997 nr 3(55), s.16Lewiński Henryk- Kartki widokowe zwane „widokówkami”.1997 nr 2(54), s.22Jakutczyk Michał- Nieczytelny rewers.1999 nr 2(62), s.30- Nowa szata „Ikara”. 1999 nr 3(63), s.19- Poczty specjalne. Impreza z rozmachem. 1998 nr 4(60), s.22- 60. rocznica godna odnotowania. 1998 Nr 1(57), s.27Jankowski Wojciech Krzysztof- Jan Paweł II na Maryjnym szlaku. 2002 Nr 4(76), s.24- Książka Karola Wojtyły Znak sprzeciwu opisana znaczkami.

1999 nr 2(62), s.22- Święty Józef w dokumentacji filatelistycznej. 1998 nr 2(58), s.15Jasicki Bronisław- Ile było pielgrzymek Ojca Świętego do ojczyzny? 2001 nr 2

(70), s.23Juszczak Henryk- Podniebny balet.1997 nr 4(56), s.26- Polski lot szybowcowy w Argentynie. 1998 nr 1 (57), s.26- Szybowce w II wojnie światowej. 2003 nr 3(79), s.23

- Szybowcem do Ostrowa Wlkp. 1997 Cz. 1 nr 2(54), s.20; Cz.2.nr 3(55), s.17

- Szybowcem nad Śnieżką. 2004 nr 1-2(81-82), s.18- Szybowcem przez Alpy. 2005 nr 1(85), s.12- Szybowcem z Ustjanowej.28.IX.1935 rok.1999 nr 3(63), s.15Kaczmarek Marian- PROSPAN - sponsorem „Filatelisty Kaliskiego”. 1998 nr 4(60), s.4Kalka Marian- Bierzwnik na szlaku cysterskim. 2005 nr 2(86), s.13- Filatelistyka w Bierzwniku. 2003 nr 3(79), s.26Kasperski Henryk, Naskręcki Piotr- 90 lat szczypiorniaka w Polsce. 2008 nr 3-4(99-100), s.29Kledecki Zbigniew- Aerogramy torpedowe. 2005 nr 3(87), s.26- Amatorzy piloci pokonują Atlantyk. 1998 nr 2(58), s.20- Był czy nie był taki lotnik Zuske? 1999 nr 1(61), s.19- Fałszywa Ustjanowa - fałszywy Kongres.1996 nr 1(49), s 13- Jak ma być szybko - to tylko pocztą lotniczą. 1997 nr 2(54), s.21- Lot Warszawa - Tokio - Warszawa. 2001 nr 3(71), s.16- Mała polityka w moim zbiorze. 2004 nr 1-2(81-82), s.17- Nalepki balonowe. 1998 Cz. l nr 3(59), s.17; Cz.2 nr 4(60), s.23- Pierwsze listy balonowe. 1997 nr 1(53), s.12- Poczta lotnicza w czasie powodzi. 1997 nr 3(55), s.19- Sport lotniczy przed I wojną światową - Poznań. 2005 nr

2(86), s.12- Uwagi do „Calisiana w filatelistyce” (recenzja). 2001nr3(71), s.20Kocójowa Maria- Bibliofilatelia: pasja bibliofilska i nauka. 2002 nr 3(75), s 13Kołosow Rybczyński Lew- Białoruskie druki beznominałowa. 2007 nr 1-2(93-94), s.37- Calisiana z „filatelistycznego skarbu znalezionego na stry-

chu”. 2003 nr 4(80), s.8- Jeszcze jedne polonica białoruskiej poczty.2003 nr4(80), s.12- Kaliskie wycinki. 2002 nr 2(74), s.29- Kościół bernardyński w Budsławiu. 2009 nr 3-4(103-104), s.24- Kościół z widokówki. 2005 nr 1(85), s.17- Niezwyczajny polonica. 2001 nr 4(72), s.14- Niezwykły polonica. 2002 nr 4(76), s.20Komorowski Andrzej- List z 1912 roku jako przyczynek do niegdysiejszej spraw-

ności poczty. 2004 nr 3-4(83-84), s.7- Niektóre poczty morskie Lewantu (3 części): 2006: nr 1(89),

s.22; nr 2(90), s.15; 2007 nr 3-4(95-96), s.37- Witu. Krótki rys historyczny z uwzględnieniem historii poczty.

2005 nr 1(85), s.18Kosiarz Edmund- Australijskie okręty na znaczkach pocztowych. 1999

nr 4(64), s.22- Kanadyjskie i polskie okręty na znaczkach pocztowych. 1999

nr 2(62), s.25Krawulski Ryszard- Jubileusz Koła PZF w Krotoszynie. 2009 nr 3-4(103-104),

s.8Kukuła Mateusz- Błędy i usterki w kartkach korespondencyjnych.1998 nr 4

(60), s.24- Brzeziny na widokowych kartkach pocztowych. 2000 nr

4(68), s.21- Ciąg dalszy usterek. 1999 nr 2(62), s.31- Kaliskie kartki widokowe. 2000 nr 3(67), s.23- Usterki na znaczkach calisianów. 1999 nr 4(64), s.24Kulig Janusz- Zarys historii poczty w Pleszewie (1820-1984). 1997

nr 1(53), s.10

47Filatelista Kaliski 2010 nr 1-4 (105-108)

Kurczyński Antoni- Klasa Otwarta (Open Class). 1999 nr 2(62), s.17Kwiatkowski Jerzy (Jarocin)- Historia Koła przy JAFO S.A. 1997 nr 3(55), s.13Kwiatkowski Jerzy (Kalisz)- A propos naszego spotkania ...! (Z warsztatu filatelisty).

1996 nr 1(49), s.18- Ciekawostka. Urząd Pocztowy św. Mikołaja. 1995 nr

1(48), s.6- Czy potrzebne są regulaminy budowy eksponatów? (Z

warsztatu filatelisty). 1996 nr 2(50), s.22- 200. rocznica urodzin Pawła Edmunda Strzeleckiego. 1995

nr 1(48) s.15- Dyliżansem do Kalisza. 1998 nr 2(58), s.6- Kaliski Kongres Józefologiczny w filatelistyce i medalierstwie.

1997 nr 1(53), s.20- P.E. Strzelecki - patriota i humanista. 1997 nr 4/56/, s.25- Polonica, 2002 nr 3(75). s.12- Wizyta w Liskowie. 1998 nr 1(57) s.12- Z Krotoszyna do Australii. 2003 nr 4(80), s.13- Z wizytą u Małego Księcia. 2003 nr 3(79), s.22Lachowicz Krzysztof- Przesyłki z Kalisza podczas I wojny światowej. 2008 nr 1-

2(97-98), s.19Lewiński Henryk- List do redakcji. 2002 nr 1(73), s.26Malendowicz Ludwik K.- Bardzo rzadkie odwrotki znaczków Grecji z 1927 roku. 2005

nr 1(85), s.13- Jamajka - odwrotka pomnika królowej Wiktorii z 1920 roku.

2004 nr 1-2(81-82), s.16- Komentarz do Regulaminu SREV. 2001 nr 2 (70), s.18- Regulamin specjalny oceny (SREV) eksponatów tematycznych

na wystawach FIP (tłumaczenie). 2001 nr 2(70), s.16.- Wystawiennictwo tematyczne w Polsce w latach 1998-2000.

Analiza popularności poszczególnych tematów. 2001 nr2(70), s.14

Manterys Janusz- Niemieckie poczty polowe w Kaliszu w czasie I wojny świa-

towej.2007 nr 1-2(93-94), s.12Marciniak Marek- List do redakcji [„Zamiast recenzji”]. 2002 nr 2(74), s.22Marszałek Grzegorz- Calisiana w emisjach pocztowych 2002 roku.2003 nr

2(78), s.10- Udział Okręgu Kaliskiego PZF w wystawach filatelistycznych.

1999 nr 4(64), s.17- Udział wystawców Okręgu Kaliskiego w wystawach filatelistycz-

nych (drugie półrocze 2000).2001 nr 3(71), s.14- Wyniki wystawców Okręgu Kaliskiego w I półroczu 2000

roku. 2000 nr 2(66), s.12Matusiak Roman- Kaliskie medale filatelistyczne. 2002 nr 4(76), s.14- Najstarsze ślady filatelistyki w Kaliszu. 1996 nr 3(51), s.7- Pierwszy kaliski stempel pocztowy. 2001 nr 1(69), s.4- Poczta w Kaliszu po II wojnie światowej: 2001 nr

2(70), s.4; Cz.2 nr 3(71), s.4; Cz. 3 nr 4(72), s.4, 26;2002 nr 1(73). s.10

- Poczta w Wieruszowie w okresie Królestwa Polskiego. 1998nr 4(60), s.5

- Refleksje z okazji 20-lecia działalności Okręgu KaliskiegoPZF. 2000 nr 4(68), s.3

- Wspomnienie o Zenonie Korasiaku. 2000 nr 2(66), s.22- Z dziejów poczty kaliskiej: Cz.1,1995 nr 1(48), s.4;

1996:Cz.2 nr 1(49), s.10; Cz.3 nr 2(50),s 10; Cz.4 nr3(51), s 5; Cz. 5 nr 4(52), s 8; 1997: Cz.6. nr 1(53),s.5; Cz.7 nr 2(54), s.9: Cz.8 nr 3(55),s.6:Cz.9.nr (56),s.13; 1998 Cz.10 nr 1(57), s.4; Cz.11 nr 2(58), s.4;Cz.l2 nr 3(59),s.6; Cz.13 nr 4(60), s.11;1999: Cz. 14nr 1(61), s.6; Cz.15 nr 2(62), s.5; Cz. 16 nr 3(63),s.6; Cz. 17 nr 4(64), s.4; 2000: Cz. 18 nr 1(65), s.5;Cz. 19 nr 2(66), s.4; Cz. 20 nr 3(67), s.5; Cz.21 nr4(68),s.9

- Z żałobnej karty [Zbigniew Tomaske]. 1997 nr 3(55).s.3Michalak Bogdan- Archanioł Gabriel - patron filatelistów. 1996 nr 4(52), s 4- „Cicha noc” oraz inne kolędy i pastorałki.2000 nr 4(68). s.19- Czesław Borowczyk zapomniany a przypomnienia god-

ny.2006 nr 3-4(91-92), s.21- Czy pamiętamy to nauczanie? 2005 nr 2(86), s.5- XII Zjazd Klubu „Święty Gabriel”. Kalisz,10 paździer-

nika 2009 r. 2009 nr 3-4(103-104),s.16- Dziesięciolecie „Filatelisty Kaliskiego”. 2005 nr 4(88), s.24- Emisje Poczty Magistralnej - cinderellas? 2000 nr 2(66). s.16- Filatelistyczne piśmiennictwo religijne. 2005 nr 3(87), s.11- Jezuici w Kaliszu. 2006 nr 2(90), s.8- Katedra świętej Jadwigi w Berlinie. 2001 nr 1 (69), s.21.- Kościół św. Józefa w Esch-Sur-Alzette. 2003 nr 1(77), s.16- Kult Świętego Józefa. 2001 nr 4(72), s.12- Kult św. Józefa. Zgromadzenia zakonne. 2002 nr 3(75). s.10- Międzynarodowa Nagroda Sztuki Filatelistycznej „San Ga-

briele”. 2010 nr 1-4(105-108), s.32- Michał Drzymała. W 150.rocznicę urodzin i 70.rocznicę

śmierci. 2007 nr 1-2(93-94), s.19- Oficyna wydawnicza księdza Hansa G. Schönena. 1999 Cz.

1 nr 3(63), s.20; Cz. 2 nr 4(64), s.19; Cz. 3, 2000 nr1(65),s.18.

- Opus Dei - Dzieło Boże. W 80.rocznicę powstania.2008: nr1-2(97-98),s.25; nr 3-4(99-100), s.21

- 50 lat Klubu „Święty Gabriel”. 2007 nr 1-2(93-94), s.3- Papieski Jubileusz - garść refleksji. 2003 nr 4(80), s.8- Patron. 2004 nr 1-2(81-82), s.9- Patron pocztowców i filatelistów. 2002 nr 4(76). s.9- Pierwsze biskupstwo na ziemiach polskich. 2002 nr 2(74). s.8- Przyczynki do dziejów poczt klasztornych. 1996 nr 2(50), s.5- Symbole jednoczącej się Europy. 2005 nr 1(85), s.16- Święta Rodzina [Przyczynki do kultu św. Józefa]. 2004 nr 3-

4(83-84), s.22- Święty Józef - Patron Kalisza. 2001 nr 2(70), s.10- Święty Józef z ołtarza Jabacha. 2009 nr 1-2(101-102), s.8- Via Jacobi. 2007 nr 3-4(95-96), s.18- W 10.rocznicę śmierci B.J. Stępczyńskiego.1996 nr1(49), s.27- Związki Kalisza z filatelistyką religijną.1997 nr 4(56). s.23Mielczarek Wiesław- Rocznice Parafii w Kowalewie. 2009 nr 3-4(103-104), s.7Miluśka Jadwiga- Korespondencja rodziny Gillerów z Opatówka. 2001 nr

1(69),s.5Moch Marian- Cymelium dziewiętnastowieczne. 1997 nr 2(54), s.11- Przyczynek do śladów filatelistyki w Kaliszu. 1996 nr 2(52), s.10- Przyczynek do śladów filatelistyki w Kaliszu, ciąg dalszy.

1997 nr 3(53), s.20Muth Włodzimierz- Z korespondencji obozowej Oflagu VII A Murnau. Jeniec nr

16537. 2007 nr 1-2(93-94), s.14Napierała Stanisław, bp- List do Jerzego Bielawskiego. 2002 nr 2(74), s.5

48 Filatelista Kaliski 2010 nr 1-4 (105-108)

Olejnik Jan- Integracja filatelistycznego środowiska ze społeczeństwem. 1999

nr 2(62), s.11Paśko Kazimierz- Działacze z brązu. 1997 nr 4(56). s..9- Filatelistyka w sondażach. 1999 nr 1(61), s.4- Marzenia i rzeczywistość - przedzjazdowe refleksje.1998 nr

3(59), s.4Piekut Janusz Zbigniew- Ciekawe koperty z Kalisza. 2000 nr 3(67), s.4- Kaliski dokument z XIX wieku. 2000 nr 4(68), s.8- Kaliski dworzec. 2002 nr 3(75). s.9- Kaliskie pośrednictwo pocztowe. 2001 nr 3(71), s.4- Kaliskie stemple pocztowe. 1997 nr 4(56). s.11- List kaliski z 1831 roku. 2002 nr 3(75). s.8- List kaliski z okresu okupacji 1939-1945. 2002 nr 3(75), s.9- Przesyłki z Kalisza w 1945 roku. 2000 nr 2(66), s.6Pych Ryszard- Motyw szachów na całostkach i kartkach beznominałowych.

2007 nr 1-2(93-94), s.38- Szachowe kluby w filatelistyce. 2008 nr 1-2(97-98), s.27- Szachy w filatelistyce. 2007 nr 3-4(95-96), s.19Rajewicz Jerzy- Erki „urzędowe”. 1998 nr 1(57), s.11- Kaliskie frankatury. 2007 nr 3-4(95-96), s.16- Kaliskie frankatury mechaniczne. 1999 nr 1(61), s.13-14;

2001 nr 4(72), s.16- Stemple stosowane w urzędach pocztowych Kalisza. 1999

nr 2(62), s.7- Zbierać...Nie zbierać...? 1997 nr 3(55), s.26Rejnowski Bronisław- Polska Akademia Filatelistyki. XI spotkanie naukowe i edu-

kacyjne PZF. 2004 nr 1-2(81-82), s.20- Sede Vacante. 2005 nr 2(86), s.3Sękowski Aleksander- Czy na pewno filatelistów? 1999 nr 1(61), s.23Solarek Kazimierz- Kępno na dawnych traktach pocztowych. 1996 nr 1(49), s.5Splitt Jerzy Aleksander- Kaliskie datowniki ambulansowe i dworcowe.1997 nr 1(53). s.6- Kaliski nadruk na znaczku „Goznak” (PZP 356).1997nr4(56), s.15- Kilka uwag o budynkach kaliskiej poczty.1997 nr 3(55). s.7- Kaliskie datowniki dworcowe - uzupełnienie. 1998 nr 1(57), s.5- Kaliska poczta harcerska z 1916 roku.1998 nr 1(57), s.8- Kaliskie Znaki Revenue.1998 nr 2(58), s.10- Przepisy pocztowe z 1860 roku. 1998 nr 4(60), s.12; 1999

Cz. 2 nr 1(61), s.8Stachowiak Marek- Patena Kaliska. 1995 nr 1(48), s.3- Stefan Szolc-Rogoziński (1861-1896). 1996 nr 1(49), s.25Stankowiak Edward- Czy to jest poczta specjalna? 1999 nr 3(63), s.12- Dokumentacja pocztowa Kępna. 2003 nr 1(77), s.17; 2003

nr 2(78), s.22- Dzień Filatelisty w Kępnie. 2009 nr 3-4(103-104), s.19- 90. rocznica wymarszu ku wolności. 2004 nr 3-4(83-84), s.8- Frankatury mechaniczne w Kępnie. 2000 nr 1 (65), s.13- Kępno - miasto trzech wyznań. 2009 nr 3-4(103-104), s.10- Kępno na szlaku pocztowym. 2002 nr 4(76), s.4- Pokaz filatelistyczny w kępińskim muzeum. 2004 nr 3-4(83-

84), s.10- Przesyłki powiatu kępińskiego XIX w. 2002 nr 4(76), s.4;

2003 nr 3(79), s.24; 2004 nr 1-2(81-82), s.23; 2004 nr 3-4(83-84), s.23; 2006 nr 1(89), s.18

- Sekretniki. 2005 nr 3(87), s.17- 30 lat uczestnictwa w wystawach filatelistycznych. 1999 nr

3(63), s.9- Ukoronowanie konkursu plastycznego. 2009 nr 3-4(103-

104), s.20Strójwąs Roman- Henryk Sienkiewicz w filatelistyce, numizmatyce i medalier-

stwie. 1996 nr 3(51), s.8Subocz Bohdan- Polski Związek Filatelistów - wczoraj i dziś. 2007 nr 1-2(93-

94), s.9Szczygieł Marian- 45. lat filatelistyki ostrowskiej. 2001 nr 3(71), s.13- Ostrów Wlkp. - 45-lecie Koła nr 2. 2009 nr 3-4(103-104), s.5Szymczak Piotr- Działalność poczty w Guberni Kaliskiej w latach 1867-

1914. 2003 nr 1(77), s.6; nr 2(78), s.4; nr 3(79), s.4;nr 4(80), s.4; 2004 nr 1-2 (81-82), s.4; 2005 nr 1(85),s.5; nr 2(86), s.8

- List do redakcji. 2002 nr 3(75), s.21- Zagadkowa pocztówka. 2002 nr 3(75), s.23Śnieżko Aleksander- Poczty klasztorne na Śląsku. 1996 nr 4(52), s.8Tokar Jerzy- Pierwsze polskie datowniki pocztowe przerobione z datowni-

ków obcych w 1918 roku. 2007 nr 3-4(95-96), s.12Tomaske Zbigniew- Ciekawe, czasem śmieszne błędy.1997 nr 1(53), s.14- Ciekawe błędy! 1996 nr 4(52), s.11- Macao: „Kostka szulera”. 1997nr 2(54), s.24- Jak to kiedyś bywało...? 1995 nr 1(48), s.2Troyer Frans de- Filatelistyka tematyczna to filatelistyka pełnowartościowa.

2004 nr 3-4(83-84), s.19Walocha Jerzy A.- Ciekawostka z pierwszego wydania przedrukowego Kalisza

z 1918 r. 2002 nr 3(75), s.8- Niekatalogowany nadruk odwrotny na znakach pierw-

szego wydania poczty lokalnej dla Kalisza. 2003 nr2(78), s.8

- „Polska cenzura korespondencji w latach 1918-1922" [Re-cenzja]. 2002 nr 4(76), s.26

Wincewicz Tadeusz- Rekwizyty imienne kaliskich UPT z lat 1945 - 1962. 2000 nr

1(65), s.7- Rekwizyty imienne UPT podległych OUPT Ostrów Wlkp. z

lat 1945 - 1962. 2000 nr 2(66),s.8; nr 3(67), s.8 i 14; nr4(68), s.11

- Rekwizyty imienne podkaliskich urzędów pocztowo-teleko-munikacyjnych z lat 1945 - 1962. 2001nr 1(69), s.8 i 17; nr2(70), s.6; nr 3(71), s.6 i 25

- Rekwizyty imienne urzędów pocztowo-telekomunikacyjnychpodległych OUPT Jarocin z lat 1945 - 1962. 2001 nr 4(72), s.6;2002 nr 1(73), s.18; nr 2(74), s.17; nr 3(75), s.4

- Rekwizyty imienne urzędów pocztowo-telekomunikacyjnychpodległych OUPT Krotoszyn z lat 1945 - 1962. 2004 nr 3-4(83-84), s.17; 2005 nr 1(85), s.6; nr 2(86), s.10; nr 3(87), s.14

Wiśniewska Elżbieta- Filatelistyka - nauka pomocnicza historii. 2002 nr 3(75), s.15Woźniak Adam Lubomir- Poczta w halach targowych w Kaliszu. 2005 nr 2(86), s.9Żurkiewicz Marian- Ruch filatelistyczny w Pleszewie. 1997 nr 1(53), s.17; nr

2(54), s.16

49Filatelista Kaliski 2010 nr 1-4 (105-108)

INFORMACJE- Apel Komisji Historii Poczty. 2004 nr 1-2(81-82), s.23- Apel Ogólnopolskiego Klubu Zainteresowań „Maryniści”.

1999 nr 4(64), s.24- Apel: Znaczki pocztowe wspierają misje. 2005 nr 1(85), s.15- Bibliografia zawartości „Filatelisty Kaliskiego” za lata 1995-

2010. 2010 nr 1-4(105-108), s.44- Ciekawe calisiana - blok nr 107. 2001 nr 1 (69), s.16- Ciekawostka kaliska. 1996 nr 2(50), s 26, 1996 nr 4 (52), s.21- Cennik za usługi pocztowe: 1999 nr 1(61), s.28; 2001 nr

1(69), s.24; 2002 nr 1(73), s.27- Co piszą o nas.1996 nr 2(50), s.26- Co to właściwie za gazeta ten „Polski Filatelista?”. 1996 nr

3(51), s.20- XIV Europejskie Dni Dziedzictwa Kulturowego „Napoleon i

jego epoka”. 2006 nr 3-4(91-92), s.20- 44. Sympozjum Biblistów Polskich - wydawnictwa poczto-

we. 2006 nr 3-4(91-92), s.21- Datowniki kaliskie z lat sześćdziesiątych. 1996 nr 3(51), s.22- Datowniki okolicznościowe 2010. 2010 nr 1-4(105-108), s.43- Datowniki okolicznościowe stosowane z okazji XIX OWF

„Katowice 2003”. 2003 nr 3(79), s.2- Dokumentacja filatelistyczna naukowych spotkań ciecho-

cińskich - maj 2001. 2001 nr 2(70), s.2- Dokumentacja kaliskiej poczty balonowej. 1999 nr 2(62), s.10- Drewniane kościoły Diecezji Kaliskiej. 2005 nr 2(86), s.20- Drewniane kościoły Diecezji Kaliskiej na kartkach beznomi-

nałowych. 2006 nr 2(90), s.19- Dzieło rzeźbiarza polskiego pochodzenia na znaczkach

pocztowych. 2003 nr 1(77), s.16- 10-lecie pisma „Filatelistyka”. 2000 nr 2(66), s.2- Dzień Filatelisty. 2001 nr 1(69), s.12- Dzień Papieski w Kaliszu. 2005 nr 2(86), s.11- X Zjazd Klubu „Święty Gabriel”. 2003 nr 1(77), s.3- Ferie zimowe ze znaczkami. 2005 nr 1(85), s.13- Filatelistyka młodzieżowa. 2002 nr 4(76), s.13- Filatelistyka na łamach „Rocznika Kaliskiego”.2005 nr2(86), s.19- Filatelistyka w Jarocinie. Początki. 1997 nr 3(55), s.13- Grodno - „Dni Kolekcjonera 2002". 2002 nr 2(74), s.3- Gubernia kaliska [przedruk z Kalendarza na rok zwyczajny

1909]. 2002 nr 2(74), s.9- Inauguracja Roku Kulturalnego 2005-2006. 2005 nr 4(88), s.9- Indywidualne zgłoszenia na Wystawę Literatury Filatelistycz-

nej „Kalisz 2005”. 2005 nr 4(88), s.10- Jarocin papieżowi. 2005: nr 1(85), s.10; nr 2(86), s.18- Jubileusz Kolegi Zbigniewa Kledeckiego. 1999 nr 3(63), s.3- Kaliskie kartki beznominałowe. 1998 nr 2(58), s.21- Kaliskie kartki korespondencyjne. 1996 nr 4(52), s.24- Kaliskie wydawnictwo pamiątkowe. 1996 nr 2(50), s.27- Kaliskie wydawnictwo pocztowe. 2007 nr 1-2(93-94), s.46- Kalisz na starych pocztówkach. 2001 nr 3(71), s.25- Kartki beznominałowe. 1999 nr 1(61), s.22; nr 2(62), s.6;

nr 3(63), s.26- Kępno 2001. 2002 nr 1(73), s.7- Klub „Prowizoria” w Częstochowie. 2004 nr 3-4(83-84), s.24- Kolejny pokaz filatelistyczny w kępińskim muzeum. 2005

nr 2(86), s.17- Koła PZF w Okręgu Kaliskim oraz nazwiska przewodniczą-

cych. 2003 nr 1(77), s.11- Komunikat. 1997 nr 1(53), s.14- Komunikaty. 1996 nr 3(51), s.12; 1997nr 2(54), s.21; 1997

nr 4(56), s.3- Kontakty z zagranicą. 1995 nr 1(48), s.20

- Krajowa Wystawa Filatelistyczna „Kalisz ’99". 1999 nr 1(61), s.3- Kryteria oceny eksponatów. 1999 nr 3(63), s.13- List Andrzeja Nowakowskiego, wojewody wielkopolskie-

go. 2003 nr 1(77), s.4- List Janusza Pęcherza, prezydenta Miasta Kalisz. 2003 nr

1(77), s.5- List do redakcji.1999 nr 2(62), s.27- Michel - Europa - Katalog. Zawartość 7. tomów. 2007 nr

3-4(95-96), s.36- Nekrolog [ks.kan. Zdzisław Sobierajski - Ostrzeszów]. 2004

nr 3-4(83-84), s.24- Nowości regionalne. 1998 nr 1(57), s.3- Nowości w prasie filatelistycznej. 1997 nr 2(54), s.25- Nowości wydawnicze [Calisiana w filatelistyce]. 2000 nr

1(65), s.22- Nowy cennik za usługi pocztowe. 1999 nr 1(61), s.28; 2000

nr 1 (65), s.21- Nowy klub w PZF (Czenstochoviana). 2002 nr 2(74), s.3- Ocena eksponatów tematycznych. 1998 nr 1(57), s.22- Oceny i opinie. 1996 nr 3(51), s.24- Okolicznościowe stemple kaliskie z lat pięćdziesiątych. 1996

nr 2(50), s.20- Okręg Kaliski w nowej kadencji. 2003 nr 1(77), s.11- Okręgowa Wystawa Filatelistyczna „Ostrzeszów - 45 lat”.

2003 nr 1 (77), s.12- Ordynacja wyborcza. 2000 nr 4(68), s.17- Ordynacja wyborcza na XIX Walny Zjazd Delegatów PZF

(Projekt). 2005 nr 1(85), s.3- Ordynacja wyborcza na Walne Zebranie Sprawozdawczo-

Wyborcze Okręgu Kaliskiego PZF. 2005 nr 2(86), s.21- Ostrowski pokaz. 2001 nr 1(69), s.12- 50 lat filatelistyki kaliskiej. 2004 nr 1-2(81-82), s.21- Piszą o nas.1998 nr 1(57), s.12- Piśmiennictwo filatelistyczne. 1995 nr l(48),s 18; 1996 nr

4(52), s 23- Piśmiennictwo filatelistyczne w zbiorach Miejskiej Biblioteki Pu-

blicznej im. Adama Asnyka w Kaliszu. 2005 nr 4(88), s.16- Poczta i Telegraf w Guberni Kaliskiej. 2002 nr 2(74), s.9- Pocztówka z Kalisza z 1903 r. 1997 nr 4(54), s.10- Poczty specjalne w muzeum kępińskim. 2003 nr 1(77), s.15- Poczty specjalne zorganizowane z okazji VI Pielgrzymki Ojca

Świętego do Ojczyzny. 1999 nr 2(62), s.32- Pod adresem poczty. 2003 nr 1(77), s.26- Pokaz papieski w Ostrzeszowie. 2005 nr 2(86), s.18- Pokazy filatelistyczne w Ostrowie Wlkp. 2006 nr 3-4(91-

92), s.20- Prestiżowe Statuetki Nike z Samotraki. 2005 nr 2(86), s.23- Projekty stempli z okazji KWF „KALISZ ’99". 1999 nr 3(63), s.26- Przesyłki listowe w obrocie pocztowym. 2003 nr 1(77), s.23- Przewodniczący Kół PZF Okręgu Kaliskiego. 2007 nr 1(89), s.4- Regionalna ciekawostka. 2007 nr 3-4(95-96), s.25- Regulamin członków wspierających PZF. 2001 nr 3(71), s.23- Regulamin KWF „Kalisz ’99". 1999 nr 2(62), s.3- Regulamin KWF „Kalisz 2004" upamiętniającej 50-lecie fi-

latelistyki kaliskiej w 90.rocznicę zburzenia miasta. 2004nr 1-2(81-82), s.12

- Regulamin KWF „Ostrzeszów - Złoty Jubileusz”. 2007 nr 1-2(93-94), s.4

- Regulamin OWF „R - 2000". 2000 nr 1 (65), s.3.- Regulamin OWF „Ostrzeszów - 45 lat”. 2002 nr 3, s.3- Regulamin Poczty Dyliżansowej. 2004 nr 1-2(81-82), s.15- Regulamin Statuetki „Prymus”. 2007 nr 3-4(95-96), s.34

50 Filatelista Kaliski 2010 nr 1-4 (105-108)

- Regulamin Wystawy Filatelistycznej o Tematyce ReligijnejKalisz 2009 organizowanej z okazji X MiędzynarodowegoKongresu Józefologicznego. 2009 nr 1-2(101-102), s.3

- 750-lecie lokacji Poznania. 2002 nr 4(76), s.22- “Skrzat” zaprasza. 1999 nr 1(61), s.26- Spis treści za lata 2006-2007. 2007 nr 3-4(95-96), s.40- Spis treści za lata 1995-2005. 2005 nr 4(88), s.27- Sprostowanie. 2001 nr 3(71), s.15- 130 lat kolei w Jarocinie. 2005 nr 2(86), s.20- Uchwała Zarządu Okręgu Kaliskiego PZF. 2000 nr 3(67), s.3.- Udział filatelistów Okręgu Kaliskiego w wystawach 2009

roku. 2009 nr 3-4(103-104), s.25- Udział Okręgu Kaliskiego PZF w wystawach 2002 roku. 2003

nr 1(77), s.11- „W sercu i pamięci”. Wizyta Ojca Świętego Jana Pawła II w

Kaliszu. Pamiątki papieskie w zbiorach kaliskich kolekcjo-nerów. 2005 nr 2(86), s.19

- Walne Zebranie PZF w Kaliszu. 2002 nr 1(73), s.4- Widokówki parku kaliskiego. 1998 nr 2(58), s.22- Władze Okręgu Kaliskiego PZF VII kadencji 2006-2010. 2006

nr 1(89), s.3- Współpraca między redakcjami. 1997 nr 2(54), s.25- Wybory w kołach terenowych PZF. 2001 nr 1 (69), s.14- Wydarzenia w Okręgu.1998 nr 3(59), s.13;1999: nr 1(61), s.14;

nr 2(62), s.15; nr 3(63), s.12; nr 4(64), s.11;2000: nr 1(65),s.14; nr 2(66), s.12; nr 3(67), s.24; nr 4(68), s.17;2001 nr 1(69), s.12; nr 2(70), s.21; nr 3(71), s.13; nr 4(72), s.17;2002; nr1(73), s.4; nr 4(76), s.10. 2003: nr 1(77), s.10; nr 3(79), s.12;2004: nr 1-2(81-82), s.9; nr 3-4(83-84), s.10;2005: nr 1(85),s.10; nr 2(86), s.17. 2006: nr 1(89), s.12; nr 2(90), s.14; nr 3-4(91-92),s.20;2008 nr1-2(97-98), s.9;2009 nr1-2(101-102), s.24

- Wydawnictwa ostrzeszowskie. 2003 nr 1(77), s.14- Wydawnictwa papieskie w Jarocinie. 2006 nr 3-4(91-92), s.20- Wydawnictwa pleszewskie. 1997 nr 2(54),s.18- Wydawnictwa pocztowe. 2005 nr 4(88), s.32- Wydawnictwa RUP w Kaliszu 1998 nr 1(57), s.27; 2005 nr

2(86), s.24- Wykaz stempli pocztowych z V Pielgrzymki Ojca Świętego

do Polski. 1997 nr 3(55),s.25- Wyniki udziału filatelistów Okręgu Kaliskiego w wystawach

w 2007 roku. 2007 nr 3-4(95-96), s.9- Wyróżnienia „Filatelisty Kaliskiego” na wystawach krajo-

wych w latach 1999-2004. 2004 nr 1(81-82), s.3.- Wystawa w Bibliotece Głównej. 2005 nr (85), s.11- Wystawiennictwo Okręgu Kaliskiego w latach 2002 - 2005.

2006 nr 1(89), s.25- Zaproszenie. Klub „Święty Gabriel”. 1997 nr 2(54),s.4- Zgłoszenia literatury przez okręgi na WLF „Kalisz 2005”.

2005 nr 4(88), s.13- Zjazdowe refleksje. 1998 nr 3(59), s.3- Znaczki z papieżem w Bibliotece Głównej. 2005 nr 2(86), s19- Z półki bibliotecznej. 1996 nr 4(52), s 25; 1997 nr 2(54),s.24;

1998 nr 2(58), s.22.- Z prac Zarządu Okręgu. 1996: nr 1, s.15; nr 2(50), s.15; nr

3(51), s.11; nr 4(52), s.17; 1997: nr 1(53), s.15; nr 2(54),s.18; nr 3(55), s.17; nr 4(56), s.4; 1998: nr 1(57), s.19; nr2(58), s.9; nr 3(59), s.12; nr 4(60), s.18

- Zasady wyróżnień honorowych w PZF. 2002 nr 2(74), s.26- Z żałobnej karty: 2000: nr 1(65), s.23 [Michał Jakutczyk];

nr 3(67), s.26 [Lucyna Kobylańska].; 2002 nr 2(74), s.30[Aleksy Grabias]; 2003 nr 2(78), s.3 [Piotr Stefaniak]; 2005nr 1(85), s.26 [Leonard Anasiewicz]

REDAGUJE ZESPÓŁ: Jerzy BIELAWSKI (redaktor naczelny, e-mail: [email protected]), Tomasz LEWANDOWSKI (oprac. komp. i graficzne,e-mail: [email protected]). WSPÓŁPRACA: Marek BANASIAK, Zbigniew KLEDECKI, Ludwik K. MALENDOWICZ AIJP 1039, Bogdan MICHALAK,Janusz Z. PIEKUT AIJP 1085, Jerzy A. SPLITT.WYDAWCA: Polski Związek Filatelistów Zarząd Okręgu w Kaliszu. Nakład: 300 szt. Tel. kontaktowy: 509 517 571.DRUK: Drukarnia Cyfrowa AD ASTRA 69, Lublin, ul. Ułanów 10, tel. 81 442 83 60. KONTO: Bank Pocztowy SA I O Kalisz, nr 79 13201999 24092700 2000 0001

Redakcja zastrzega sobie prawo do skracania nadesłanych tekstów, zmiany tytułów i poprawek stylistycznych

W NUMERZE

KWARTALNIK OKRĘGU KALISKIEGO PZF

1. Rok jubileuszowy w polskiej filatelistyce …..…. 3 2. Spotkanie filatelistów w Kaliszu …….........…… 4 3. List Dyrekcji ORJ Centrum Poczty w Kaliszu …… 7 4. 30-lecie Okręgu Kaliskiego …………….......…… 8 5. Wydarzenia w okręgu ………….................…… 23

6. Poczty w powiecie krotoszyńskim (8) ……...… 28 7. Międzynarodowa Nagroda ............................... 32 8. Filatelistyka na łamach „Alma Mater” ……….. 35 9. Datowniki okolicznościowe 2010 ……..........… 4310. Bibliografia zawartości …………….............…… 44

51Filatelista Kaliski 2010 nr 1-4 (105-108)

52 Filatelista Kaliski 2010 nr 1-4 (105-108)